Za staršich a dźěći Für Eltern und Kinder
|
|
- Roman Żukowski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Za staršich a dźěći Für Eltern und Kinder
2 WOBSAH ZA STARŠICH WITAJ-projekt w Delnjej Łužicy 3 Serbske kubłanišćo so předstaja: Pěstowarnja K wódnemu mužej we Worklecach 5 ZA DŹĚĆI Dźowka wódneho muža Powěsć k wumolowanju a zasopowědanju 7 FÜR ELTERN Von der Spreequelle bis zum Spreewald 19 IMPRESUM LUTKI 10. lětnik 10. Jahrgang wuchadźa 4 króć wob lěto erscheint vierteljährlich Cyłkowne zhotowjenje Herstellung Domowina Zwjazk Łužiskich Serbow z. t., Rěčny centrum WITAJ Domowina Bund Lausitzer Sorben e. V., WITAJ-Sprachzentrum Spěchowane wot Załožby za serbski lud, kotraž dóstawa lětnje přiražki Zwjazka, Swobodneho stata Sakskeje a Kraja Braniborskeje. / Gefördert durch die Stiftung für das sorbische Volk, die jährlich Zuwendungen des Bundes, des Freistaates Sachsen und des Landes Brandenburg erhält. Hłowna zamołwita Verantwortliche Redakteurin Silwija Wjeńcyna, tel / Wuhotowanje Gestaltung Jadwiga Wajdlichec Fota Bilder RCW (titul, str. 3, 6); Worklečan pěstowarnja (str. 6); Diana Kotissek (str. 21); André Wucht (str. 20, 21); Pixelio.de/Ruper (str. 22) Ilustracije Illustrationen Martina Gollnick Ćišć a wjazanje Druck u. Bindung meindruckportal.de Saxoprint GmbH 2 LUTKI
3 WITAJ-projekt w Delnjej Łužicy W Delnjej Łužicy bydli jenož hišće mało Serbow, kotřiž delnjoserbšćinu na maćernorěčnym niwowje wobknježa. Jich sta robny přerězk je mjeztym relatiwnje wy soki. Młódšich rěčnikow je jenož hišće mało. Zo njeby tute wuwiće pokročowało, załoži so modelowy projekt WITAJ w dwurěčnej Delnjej Łužicy. W měrcu 1998 bu w Choćebuzu-Žylowje prěnja WITAJ-skupina z dwanaće dźěćimi wutworjena. Mjeztym mamy w Delnjej Łužicy štyrnaće WITAJskupin w sydom pěstowarnjach. Ličba WITAJ-dźěći w předšulskej starobje je na 200 dźěći rozrostła. Witaj-pěstowarni Serbskeho šulskeho towarstwa z. t., Mato Rizo w Choćebuzu- Žylowje a Villa Kunterbunt w Choćebuzu kubłatej wšitke dźěći w delnjoserbšćinje. W druhich pěstowarnjach, kotrež su w komunalnym nošerstwje, wobsteja jednotliwe WITAJ-skupiny w hewak němskorěčnych pěsto warnjach. To su: pěsto warnja Słyńcko we Wětošowje, Błośańske wrobliki w Nowej Niwje, Tyca w Hochozy, Styri lětne case w Strjažowje a pěstowarnja Lutki w Janšojcach. konsekwentnje jenož delnjoserbsce. Z dźěćimi we WITAJ-pěstowarnjach rěči so bjezwuwzaćnje serbsce. Jenož zrědka so němske słowo wužiwa. We WITAJ-skupinach, kotrež eksistuja w pěstowarni hromadźe z druhimi němskorěčnymi skupinami, dyrbja so druhdy z organizatoriskich přičin tež němske dźěći druhich skupin sobu dohladować. Tak so stawa, zo njemóže so tu hewak praktikowany princip imersije jedna wosoba jedna rěč wobstajnje nałožować. Dźěći nałožuja mjezsobu a w rozmołwje z kubłarku zwjetša swoju sylnišu rěč, potajkim němsku maćeršćinu. Jenož zrědka jewi so serbšćina pola nich aktiwnje. Wone wobknježa pak mnoho delnjo serbskich spěwow a hrónčkow, kiž tež doma rady přednjesu. Jich receptiwne zamóžnosće su derje wuwite. Po wěstym času we WITAJskupinje zrozumja nimale wšitko, štož kubłarka praji. Z pomocu sylneho němskorěčneho wobswěta, z kotrehož wšak dźěći pochadźeja, wuwiwaja swoje němskorěčne Wuwiće prěnjeje a druheje rěče Kubłarka rěči z dźěćimi WITAJ-skupiny, kotrež hižo po někotrych tydźenjach to najwažniše zrozumja, po móžnosći LUTKI
4 zamóžnosće swojej starobje wotpowědujo, tak zo při wuwiću prěnjeje rěče žane problemy njenastawaja, tež hdyž je rěč w pěstowarni bjezwu wzać nje serbska. Nawopak: Je samo znate, zo dwurěčnosć maćeršćinu pozitiwnje wob wliwuje. Zastup do šule WITAJ-dźěći so w předšulskim wobłuku intensiwnje na zastup do WITAJ-šule přihotuja. Přewažnje su kmane, swoju wučerku wot prěnjeho šulskeho dnja sem zrozumić. Aktiwne rěčenje delnjoserbšćiny so w běhu wučbnych rozmołwow stajnje sylnišo wuwiwa. WITAJ-wučba poskićuje so tuchwilu na zakładnych šulach w Žylowje, Wětošowje, Bórkowach, Tšupcu, Janšojcach a Brjazynje. Nimo toho maja dźěći w mnoho dalšich šulach móžnosć, serbšćinu na cuzorěčnej wučbje wopytować. Po zakładnej šuli, w Braniborskej potajkim wot 7. lětnika, maja WITAJšulerjo móžnosć, na Delnjoserbski gymnazij w Choćebuzu abo na wyšu šulu w Bórkowach abo Wětošowje hić, hdźež móža swoje serbskorěčne znajomosće dale wukmanjeć. Pomoc w praksy Dźakowano spěchowanju Ministerstwa za kubłanje, młodźinu a sport Kraja Braniborskeje poskićuje Rěčny centrum WITAJ wot aprila 2001 projekt Efektiwne posrědkowanje delnjoserbšćiny w pěsto warni. Maćernorěčni Delnjoserbja wopy tuja prawidłownje WITAJ-skupiny a dawaja tak drohotne wosebitosće swojeje rědko bywaceje rěče dźěćom a kubłarkam dale. Woni powědaja dźěćom bajki a stawiznički w awtentiskej delnjo serbšćinje. Druzy zaso hraja, spěwaja, rymuja abo pasla z dźěćimi. Někotři pěstuja z nimi serbske nałožki a woblěkaja je serbsku drastu, při čimž wězo stajnje serbsce rěča, zo bychu wobšěrny rěčny pokład dale dawali. Tući pomocnicy čuja so sobu zamołwići za rěčne dalekubłanje kubłarkow: Tak přehladuja tež jich didaktiske materialije a wuwiwaja je z nimi zhromadnje dale. Wot najnowšeho zapřijeja so tež studenća do tutoho projekta. Z wulkim angaže mentom a młodźinskim elanom zaběraja so woni z najmłódšimi w skupinje. Ku błarki su dźakowne za tutu mnohostronsku pomoc. Za dźěći je to přeco wosebite dožiwjenje, hdyž maćernorěčni a studenća wšědne dźěło w skupinje z no wy mi impulsami wobohaćeja. Tak maja móžnosć, tež druhich serbskorěčnych partnerow zeznać, a kontakt k druhej rěči njeje na kubłarku wobmjezowany. Rěčne kursy za kubłarki Kubłarki WITAJ-skupin njejsu maćernorěčne Serbowki. Swoje rěčne znajomosće su sej w sydomměsačnym intensiwnym kursu serbšćiny nadźěłali. Dźewjeć tajkich kursow je so dotal hižo přewjedło. Na nich wobdźěli so 52 kubłarkow. Byrnjež potrjeba wjace serbskich kubłarkow była, njeběchu dalše tajke kursy móžne. W Braniborskej pobrachuja mjenujcy hižo někotre lěta (bjezdźěłne) kubłarki, kiž móhli so na rěčnym kursu kwalifikować abo w pěstowarni na kurs delegowane kubłarki zastupować. Tohodla přewjeduje so lětsa k prěnjemu razej powołanje pře wodźacy rěčny kurs we Wětošowje. W předcha dźacych dźewjeć kursach wuwzachu so kubłar ki hišće dospołnje z dźěło weho pro cesa a so wšědnje wosom ho dźinow wu wu - čo wachu. Po nowym modelu wobdźě leja so kubłarki a kubłarjo tydźeń sce na dwěmaj dnjomaj stajnje w třoch hodźinach swo- 4 LUTKI
5 jeho dźěłoweho časa na wučbje. To ma so wězo přez dlěši čas wjesć, zo bychu za dźěło we WITAJ-skupinje trěbne rěčne a didaktiske znajomosće wuwiwali. Po wuspěšnje zakónčenych rěčnych kursach wobdźěleja so WITAJ-kubłarki dale na zarjadowanjach Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu kaž tež na dalekubłanjach Rěčneho centruma WITAJ. Do přihotow swojich poskitkow we WITAJ-skupinach inwestuja mnoho swobodneho časa, wšako dyrbja sej je wobsahowje a zdźěla tež rěčnje wudźěłać. Najwjace kubłarkow ma mjeztym dobry serbsko-rěčny niwow a nima ćeže wšědny dźeń w swojim powołanju w druhej rěči zmištrować. Su pak tež jednotliwe kubłarki, kiž dyrbja swoje serbskorěčne zamóžnosće wukmanjeć, zo bychu dźěćom dobry serbskorěčny přikład byli. Tež hdyž njejsu ramikowe wuměnjenja přeco jednore, je WITAJ-projekt w Delnjej Łužicy na prawym puću a wučinja wulki dźěl prócowanjow wo zdźerženje delnjoserbskeje rěče. Gunda Heyderowa Serbske kubłanišćo so předstaja: Pěstowarnja K wódnemu mužej we Worklecach W aktualnym čisle Lutkow čitaće wo wódnym mužu w Delnjej Łužicy. Ale nic jenož w Błótach sej ludźo wo wódnym mužu powědaja. Tež w dwurěčnej kónčinje Hornjeje Łužicy mamy mnoho hatow a mjez druhim Klóštersku wodu, kiž so přez serbske wjeski z Horjan hač do Delan wije. Tak sej ludźo tež tu powěsće wo wódnym mužu powědaja, kiž na dnje wody bydli a zdźěla jako přećel, druhdy pak tež jako njepřećel čłowjeka wustupuje. Stajnje włóžna pinca a studnja, po starym wašnju wosrjedź pincy twarjena, běštej nastork, Worklečan pěstowarni 1998 mjeno K wódnemu mužej dać. Dźěćom, kiž dom wopytuja, je wódny muž znaty jako přećel, kiž je škita a jim wo serbskich powědkach a stawiznach powěda. Wón wobdźěla so na swjedźenjach w pěstowarni a pěstuje hromadźe z dźěćimi serbske nałožki. Serbsku powěsćowu figuru pak su mjenodawarjo kubłanišća tež hišće z dalšeje přičiny wuzwolili: Wšitke kubłarki kubłanišća su maćernorěčne Serbowki a rěča mjez sobu serbsce. Nimo serbskich dźěći wopytuja tež dźěći němskich a rěčnje měšanych swójbow pěstowarnju. Nam je wažne, zo wšitke dźěći w běhu pěstowarskeho časa serbsku a němsku rěč wuknu, praji Daniela Šołćina, wjednica Worklečan pěstowarnje. Kubłanje dźěći ma we Woklecach dołholětnu tradiciju. Hižo 1942 poskići so dohlad předšulskich dźěći w domje na dróze Michała Hórnika. W lěće 1956 załoži so tak mjenowana žnjeńska pěstowarnja, do kotrejež chodźeše wot aprila do okto bra něhdźe 30 dźěći, dołhož jich maćerje na polu dźěłachu. Tuta bě zakład za trajnu pěstowarnju, kotruž w lěće 1960 LUTKI
6 na prěnjej etaži w domje na Hłownej dróze 48 zaměstnichu. Z njeje wuwi so dźensniše moderne dźěćace dnjowe přebywanišćo ze žłobikom, pěstowarnju a hortom. Tuchwilu wopytuje je dohromady 112 dźěći w starobje 1 do 10 lět. Zaměstnjene su w třoch wšelkich twarach. Hortowe dźěći wužiwaja w šuli Michał Hórnik skupinskej rumnosći, rumnosć za domjace nadawki a mału kuchnju najlěpše to wuměnjenja za bjezposrědny kontakt k šuli a k wučerjam. Tři skupiny dźěći w starobje 3 do 7 lět su we hłownym twarjenju pěsto warnje zaměstnjene. Tam maja mjeztym na třoch etažach dosć městna za bjezstarostne hrajkanje. Wosebje hordźi pak su Worklečenjo na swój žłobik. Přiběracych naprašowanjow staršich dla rozsudźichu gmejnscy radźićeljo nowotwar žłobika. Tak móžachu w lěće 2010 w lěće 50-lětneho wobstaća kubłanišća ći najmłódši do noweho domicila zaćahnyć. Swětłe, přećelne rumy w separatnym domje pódla pěstowarnje, skićeja dwěmaj žłobikowymaj skupinomaj dobre wumě njenja za pedagogiske dźěło. W prěnimaj žiwjenskimaj lětomaj wuwiwaja so dźěći we wulkich krokach. Tuž su za nje nało žowane mocy a wudawki do přichoda zhladujo mudrje zasadźene. W nowym twarje je tež wjetši rum, tak zo maja dźěći skónčnje wjace městna za sportowanje a za wšelake zarjadowanja, kaž klanko dźiwadło, póstnicy a ptači kwas. Wulkomyslny wonkowny areal za pěstowarnju z nowym hrajkanišćom, hrajnišćom za sportowe hry a małej, derje hladanej zahrodku, su idealne wuměnjenja, zo móhli so tu dźěći derje čuć. Silwija Wjeńcyna 6 LUTKI
7 ZA DŹĚći für Kinder Dźowka wódneho muža Powěsć k wumolowanju a zasopowědanju rys.: Martina Gollnick, tekst: Gunda Heyderowa LUTKI
8 Srjedź Błótow bydli nykus ze žonu a dźěćimi. Nykus tak mjenuja ludźo w Błótach wódneho muža. Jeho wulki módry dom steji pod wodu na dnje hata. 8 LUTKI
9 Wódny muž wupada poprawom kaž čłowjek. Ale hdyž dokładnišo hla daš, móžeš płuwanske kóžki mjez jeho palcami widźeć. Rady chodźi w čerwjenej a zelenej drasće. Kromy jeho košle a cholowow su přeco mokre. Husto ma čerwjenu čapku na hłowje. Druhdy błyšći so jeho koža tróšku nazeleń. Wódny muž so ludźom rady njepokazuje. Radšo so před nimi chowa. Hižo dołho nichtó wódneho muža widźał njeje. LUTKI
10 Dźěći wódneho muža su jara wćipne, kak swět zwonka hata wupada. Hačrunjež staj staršej jim to zakazałoj, dźe najmłódša dźowka Leńka jednoho dnja tola na zemju. Tam wuhlada wěcy, kiž do toho hišće ženje widźała njeje: złote słónco, módre njebjo, zelene štomy a łuki z pisanymi kwětkami. 10 LUTKI
11 Bórze přiběži k Leńce małe čorne zwěrjatko. Wona njewě, zo je to kóčka. Wšako kóčki pod wodu njedawaja. Leńka majka kóčku a sej mysli: Kajke mjechke a somoćane zwěrjatko to je. Škoda, zo pola nas doma tajke něšto nimamy. LUTKI
12 Zdaloka widźi Leńka tři dźěći, kiž su tak stare kaž wona. Dźěći hrajkaja sej z bulom. Něšto tajke dźiwne njeje Leńka hišće ženje widźała! Pod wodu njemóžeš mjenujcy z bulom hrać. Wćipna dźe Leńka k dźěćom. Kajka rjana kulowata wěcka! Što to je, z čimž sej tu hrajkaće?, so wona wopraša. Ale to je tola bul! To tola kóždy wě!, dźěći wotmołwja. 12 LUTKI
13 Potom sej cuzu holcu dokładnje wobhladaja. Dźěći widźa płuwansku kožu mjez porstami, nazeleń kožu a mokru kromu košle. Štó sy a wotkal přińdźeš?, so prašeja. Ja sym Leńka, dźowka wódneho muža. Přińdu z hata. Tam steji naš dom. LUTKI
14 Dźěći so spěšnje z dźowku wódneho muža spřećela. Jako sej wo žiwjenju na zemi a pod wodu powědaja, přińdźe jich mać z domu. Dźěći jej powědaja, štó holca je. Leńka dóstanje wot maćerje truskalcu. Wona jón wopta a praji: To słodźi kaž pola nas doma. Zhromadnje sej dźěći hač do wječora hrajkaja. 14 LUTKI
15 Naraz praji Leńka: Dyrju domoj chwatać. Mojej staršej njewěstaj, hdźe sym. Póńdźemy z tobu!, rozsudźa dźěći, přetož chcedźa wědźeć, hdźe Leńka bydli. Jako přińdu k hatej, wozmje Leńka kiješk a dótknje z nim wodu. Na to so woda dźěli a zelena šćežka so pokaza. Na kóncu šćežki steji módry dom. Dźěći smědźa z Leńku sobu hić. Ze mnu so wam njemóže ničo stać, praji Leńka, ale sami to njespytajće! LUTKI
16 Wšitcy štyrjo du do domu wódneho muža. Tam hižo wódny muž ze swojej žonu na Leńku čaka. Hněwny swari wódny muž: Hdźe sy była? Smój so starosćiłoj. Što su to do dźěći? Leńka powěda zbožowna, kak rjenje na zemi je. Tak njemóže jej nan wjace hněwny być. 16 LUTKI
17 Wódny muž přewodźa třoch nowych přećelow swojeje Leńki zaso na zemju. Tam jim slubi: Hdyž derje na moju Leńku kedźbujeće, smě wona jónu wob tydźeń sej z wami hrajkać. LUTKI
18 A tak je. Kóždu wutoru smě Leńka ze swojimi bratrami a sotrami dźěći na zemi wopytać. Wone pokazuja jej hišće wjele nowych hrajkow a hrow, kiž dźěći wódneho muža njeznaja. Po hrajkanju chodźa wšitcy zhromadnje do domu wódneho muža a jědźa rybjacu poliwku. 18 LUTKI
19 F ÜR ELT ERN Von der Spreequelle bis zum Spreewald Als Eltern von WITAJ-Kindern wohnen auch Sie nicht allzu weit entfernt von der Spree, die die Ober- und die Niederlausitz, die Ober- und die Niedersorben/Wenden verbindet. Schon immer war die Spree eng verknüpft mit der Kultur und Geschichte unseres slawischen Volkes. Wir finden entlang der Spree zahlreiche Zeugnisse des mittlerweile mehr als anderthalbtausendjährigen Wirkens der Sorben in unserer Region. Ihre nähere Umgebung haben Sie sicher längst erkundet. Aber wahrscheinlich gibt es den einen oder anderen Ort an der Spree, der Ihnen weniger bekannt ist. Auf unserer kleinen Reise entlang der Spree durch die zweisprachige Lausitz möchte ich Ihnen reizvolle Landschaften, wertvolle Kulturgüter sowie Wissens- und Sehenswertes zur sorbischen/wendischen Geschichte vorstellen. Die Spree ist von den Quellen im Oberlausitzer Bergland nahe der Tschechischen Grenze bis zur Mündung in die Havel in Berlin-Spandau ca. 400 km lang. Sie durchfließt die Bundesländer Sachsen, Brandenburg und Berlin. Auf einer Länge von 700 m überquert sie tschechisches Territorium. Beginnen wollen wir unsere kleine Reise durch die Region an den drei Quellen der Spree. Die Quelle in Ebersbach-Spreedorf ist die älteste geschichtlich bezeugte und zugleich die wohl sehenswerteste durch den über ihr errichteten Pavillon. Als ergiebigste Spreequelle gilt diejenige in Neugersdorf. Die am höchsten gelegene Quelle befindet sich am Berg Kottmar. Die Spree führt an einigen der schönsten Orte des Oberlausitzer Berglandes vorbei, die durch ihre Umgebindehäuser geprägt sind. Bei Neusalza-Spremberg durchquert die Spree den Spreepark ein Tal, das durch sein reizvolles felsiges Flussbett und seine artenreiche Vogelwelt besticht. Eines der beeindruckendsten Umgebindehäuser steht in Taubenheim (Hołbin), das auch für seine zahlreichen Sonnenuhren bekannt ist. Weiter begleiten wir die Spree nach Schirgiswalde (Šěrachow), dessen Umgebindehäuser und sein historischer Marktplatz mit den Laubengängen sehr sehenswert sind. Kirschau (Korzym) hat neben dem historischen Ortskern die Ruine des slawischen Burgwalls und der späteren deutschen Burg Körse zu bieten sowie das Kuxloch, einen ca. 12 m langen sagenumwobenen Bergbaustollen am Fuße des Burgberges. GroSSpostwitz (Budestecy) ist eng mit den Namen zweier sorbischer Persönlichkeiten verbunden. Michał Frencel war ein evangelischer Pfarrer, der das Neue Testament ins Sorbische übersetzte. Er gilt als einer der Begründer der ober- LUTKI
20 sorbischen Schriftsprache in ihrer evangelischen Version. Von 1662 bis zu seinem Tod im Jahre 1706 wirkte er als Pfarrer in Großpostwitz. Sein Grabstein befindet sich in der Vorhalle der hiesigen Kirche. Korla Awgust Kocor war einer der bedeutendsten sorbischen Komponisten und Musikschaffenden, der 1822 in der Nähe von Großpostwitz geboren wurde und die dortige Schule besuchte. Se henswert ist die 1823 errichtete Schna belmühle. In Obergurig (Hornja Hórka) zeugt die Böhmische Brücke von der mittelalterlichen Handelsroute von Bautzen nach Prag. Im Ort lebte und wirkte im 18. Jahrhundert Jan Michał Budar, ein sorbischer Rittergutsbesitzer und Jurist. Bedeutung erlangte er durch die Einrichtung der Budarschen Stiftung zugunsten der ärmeren sorbischen Bevölkerung in der Ober- und Niederlausitz, die bis ins 20. Jahrhundert tätig war. Sein Grab ist auf dem Großpostwitzer Friedhof zu finden. Die Kreisstadt Bautzen (Budyšin/ Budyšyn), auch als Hauptstadt der Sorben bezeichnet, ist das politische und kulturelle Zentrum der Sorben. Die Stadt beherbergt zahlreiche sorbische Institutionen wie die Domowina, das WITAJ- Sprachzentrum, die Stiftung für das sorbische Volk, das Sorbische Institut, das Deutsch-Sorbische Volkstheater, das Sorbische Nationalensemble, den Domowina-Verlag und den Sorbischen Rundfunk. Das Leben und Wirken zahlreicher sorbischer Persönlichkeiten ist eng mit der Stadt verbunden. Auf dem idyllisch gelegenen Nikolaifriedhof und dem Taucherfriedhof sind sorbischsprachige Grabstätten namenhafter Sorben zu finden. Das Sorbische Museum im Salzhaus auf der Ortenburg gewährt anschaulich Einblicke in die Kultur und Geschichte der Sorben. Bautzens 1000-jährige Altstadt hat architektonisch einiges zu bieten. Zu nennen wären hier besonders die Ortenburg, das Hofrichterhaus an der Stadtmauer, die restaurierten Bürgerhäuser, die Alte Wasserkunst, die Michaeliskirche, der Reichenturm, der Lauenturm, das Domstift St. Petri und der St.-Petri-Dom, die älteste und größte Simultankirche Deutschlands. Die Talsperre dient neben der Wasserversorgung und der Regulierung des Wasserstandes der Spree auch der Fischerei und der Freizeit erholung. 20 LUTKI
21 Bautzener Talsperre Schleifer Kirche Unterhalb der Bautzener Talsperre liegt Niedergurig (Delnja Hórka). Am Großen Ziegelteich kann man die sogenannte Rieseneiche bewundern. Auf dem Gottlobsberg an der Talsperre steht ein Lutherdenkmal mit sorbischer Inschrift. Am gegenüberliegenden Spreeufer sind noch die Reste des Ringwalls der Lubasschanze, einer alten slawischen Befestigungsanlage, zu sehen. Auch Napoleonbrücke und Rittergut zeugen von der wechselvollen Geschichte des Ortes. Die nahegelegenen Fischteiche sind Lebensraum für Fischadler, Reiher, Kormorane, Störche und Fischotter. Zwischen Klix und Spreewiese zweigt die Kleine Spree für ca. 30 km nach Westen ab und gewinnt maximal 10 km Abstand zum Hauptarm der Spree. Am Rande des Biosphärenreservates Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft in einer Teich- und Seenlandschaft direkt an der Spree liegt Uhyst (Delni Wujězd). Von besonderem Interesse sind das Schloss und das Adelspädagogium, eine Internatsschule der Herrnhuter Brüdergemeine. Mehr als 70 sorbische Lehrer wurden im 18. Jahrhundert im hier ansässigen Lehrerseminar ausgebildet. Zur Gemeinde Spreetal (Sprjewiny Doł) gehören sieben zweisprachige Orte, die größtenteils am Flusslauf der Spree liegen. Reizvolle Rad- und Wanderwege laden zu einer Reise durch die Auenlandschaft ein. Bei Spreewitz mündet die kleine Spree wieder in den Hauptfluss. Unsere erste Station in Brandenburg ist die Stadt Spremberg (Grodk). Die historische Altstadt ist malerisch auf einer Insel zwischen zwei Spreearmen gelegen und wird von einer großartigen Landschaft umgeben. Hervorzuheben unter all dem Sehenswerten wären das Schloss mit dem Niederlausitzer Heidemuseum, die spätgotische Kreuzkirche und das sogenannte Sonntagsche Haus, das mit einem Alter von ca. 350 Jahren älteste Wohnhaus der Stadt. Die Talsperre Spremberg, auch Spremberger Stausee genannt, bildet mit den umliegenden Landschaften ein attraktives Naturschutz- und Naherholungsgebiet. Cottbus (Choćebuz/Chóśebuz) ist das Zentrum der Sorben in der Niederlausitz. Mehrere sorbische Institutionen verfügen im Wendischen Haus über Zweigstellen. Hier befindet sich auch die sorbische Kulturinformation Lodka. Auch das WITAJ-Sprachzentrum hat seinen Sitz in der Stadt und dies in unmittelbarer Nähe des Niedersorbischen Gymnasiums und des LUTKI
22 22 LUTKI Spreewald IKMZ, der architektonisch recht ausgefallenen Universitätsbibliothek. Die erste sorbische Einrichtung der Stadt war eine Filiale der Wendischen Volksbank, von deren Tätigkeit in den zwanziger Jahren des vorigen Jahrhunderts heute eine zweisprachige Gedenktafel zeugt. Besonders bekannte Sehenswürdigkeiten in Cottbus sind das Schloss Branitz und der Fürst-Pückler-Park, das Staatstheater im Jugendstil und das barocke Häuserensemble am Altmarkt. Unter den zahlreichen Museen der Stadt sind besonders das Flugplatzmuseum, das Apothekenmuseum und das Wendische Museum ansehenswert. Einer der im Pflaster der Stadt eingelassenen Stolpersteine, die ehemaligen Cottbuser Einwohnern gewidmet sind, trägt den Namen der sorbischen/wendischen Trachtenschneiderin und Stickerin Pawlina Krawcowa, die sich gegen die Eindeutschung sorbischer Orts- und Straßennamen ausgesprochen hatte und deshalb von den Nazibehörden verhaftet wurde. Sie starb 1941 an den Haftfolgen. Die Klosterkirche, auch Wendische Kirche genannt, ist das älteste Cottbuser Gotteshaus und diente als Pfarrkirche für die wendische Landbevölkerung der umliegenden Dörfer. An der Empore findet man heute noch Bibelsprüche in wendischer Sprache. Einmal im Jahr, am 25. Dezember, wird hier ein sorbischer Gottesdienst gefeiert. Der Schlossberg ist ein im 10. Jh. von den Sorben erbauter slawischer Burgwall, auf dem sich heute das Gerichtsgebäude befindet. Gleich hinter Cottbus beginnt das Biosphärenreservat Spreewald (Błóta/Błota), eine Lagunenlandschaft mit einer außergewöhnlich vielfältigen Flora und Fauna. Bis Lübben erstreckt sich der Oberspreewald, danach wird er als Unterspreewald bezeichnet. Burg (Borkowy/Bórkowy), ein Ort mit Heilquellen-Kurbetrieb, ist als touristisches Zentrum im Spreewald überregional bekannt. Es hat weitaus mehr zu bieten als die reizvollen Kahnfahrten, die man gemeinhin mit dem Ort verbindet. Auf einem slawischen Burgwall, dem sagenumwobenen Schlossberg, befindet sich der Bismarckturm, der einen guten Rundblick in die Spreewaldlandschaft gewährt. Der alte Bahnhof der Spreewaldbahn von 1898 wurde zur Gaststätte Spreewaldbahnhof umgebaut. Hier kann man restaurierte Eisenbahnwaggons, Draisinen und viele weitere Originalteile der Spreewaldbahn bewundern. Die Heimatstube, ein für den Ort typisches historische Bauernhaus in Blockbohlenbauweise, gewährt einen Einblick in die sorbische/ wendische Kultur und Geschichte. Mina Witkojc, eine in Burg geborene bekannte sorbische Dichterin
23 und Publizistin, fand ihre letzte Ruhestätte auf dem hiesigen Friedhof. Lehde (Lědy) ist ein Lagunendorf, das über Jahrhunderte nur auf dem Wasserweg zu erreichen war. Auch heute erfolgen Postzustellung und Müllabfuhr teilweise noch per Kahn. Ein Freilichtmuseum präsentiert drei typische historische sorbische Hofanlagen. Das Gurkenmuseum widmet sich der heimischen Tradition von Gurkenanbau und -verarbeitung. In Lübbenau (Lubnjow) wurde in der St.-Nikolai-Kirche einst auch in sorbischer Sprache gepredigt. Der letzte regelmäßige wendische Gottesdienst fand 1867 durch den Oberpfarrer Kito Fryco Stempel statt, der als namhafter Vertreter der sorbischen Literatur des Vormärz gilt. Das Spreewaldmuseum informiert u. a. über die sorbische Geschichte und Kultur, altes Handwerk und die Entwicklung des Fremdenverkehrs. Sehenswert sind auch das Schloss mit Schlosspark und das Haus für Mensch und Natur. Im Spreewelten-Bad kann man mit Pinguinen schwimmen und vielfältige Wellnessangebote nutzen. Lübben (Lubin) wird auch das Tor zum Unter- und Oberspreewald genannt. Beliebte touristische Ziele sind die historische Altstadt mit Stadtmauer, Trutzer und Paul-Gerhardt-Kirche, das Schloss mit dem Regionalmuseum, die Schlossinsel mit Erlebnisbereichen, Infozentrum und Kahnfährhafen sowie die Replik einer kursächsischen Postdistanzsäule. Die Rettung des sehenswerten Ständischen Landhauses während des Siebenjährigen Krieges wird thematisiert in Lessings Minna von Barnhelm. Der Burglehn ist ein slawischer Rundwall, der von der ehemals slawischen Besiedlung zeugt. An eine einstige slawische Kultstätte, die sagenumwobene Luban-Eiche, erinnert heute der Liuba-Stein im Lübbener Hain, der der sorbischen/wendischen Göttin der Liebenden gewidmet wurde. Obwohl der Spreewald hier noch nicht ganz zu Ende ist, möchte ich die kleine Reise im wunderschönen Schlepzig (Slopišća) beenden. Die Dorfkirche ist eine Fachwerkkirche aus dem ausgehenden 18. Jahrhundert, die durch die ungewöhnliche Bemalung ihrer Decke mit einem Wolkenhimmel auffällt. Weitere besuchenswerte Ziele sind das Agrarhistorische Museum, die Wassermühle und die Besucherinformation des Biosphärenreservats. Schlepzig ist attraktiver Ausgangspunkt für Kahnfahrten durch den malerischen Unterspreewald. Natürlich gibt es noch sehr viel mehr Interessantes entlang der Spree zu entdecken. Aber vielleicht konnten wir Sie ein wenig neugierig machen und Sie zu einem Besuch einer der genannten Orte einladen. Gunda Heyder Waše měnjenja, dopisy a skazanki Lutkow pósćelće prošu na: Ihre Lesermeinungen, -zuschriften und Lutki-Bestellungen senden Sie bitte an: Domowina e.v., WITAJ-Sprachzentrum Póstowe naměsto Postplatz 3, Budyšin Bautzen faks Fax ( ) , s.wenke-witaj@sorben.com LUTKI
24 Domowina z. t. a Rěčny centrum WITAJ wuhotujetej Swójbnu schadźowanku njedźelu, 26. februara 2012 wot do hodź. w Chróšćan Jednoće kofej a tykanc z programa: SLA předstaji wšelake instrumenty dźěći smědźa so na nich wuspytać paslenske zaběry wuknjenske a sportowe hry šminkowanje Wšitkim našim małym a wulkim čitarjam a dopisowarjam přejemy wjesołe hody a strowe nowe lěto 2012! Waša redakcija Lutkow
Przyimki. Präpositionen
Przyimki Präpositionen Przyimki to słowa współpracujące z rzeczownikiem lub z zaimkiem: pod stołem do szkoły w pokoju dla ciebie z rodzicami od babci Tak samo funkcjonują przyimki w języku niemieckim.
ZA KUBŁARKI A KUBŁARJOW
ZA KUBŁARKI A KUBŁARJOW 1 2014 1 Złóžkowanska hra Material: prózdna tyzka wobrazki zwěrjatow z dwěmaj złóžkomaj (hlej str. 3 a 4) nožicy a pisaki nitki w dwěmaj barbomaj, á 30 cm dołhe Nałožowanje: Dźěći
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna 2012 Halina Wachowska Egzamin maturalny 2012 r. Część ustna 1 3 minuty Jesteś na wymianie młodzieżowej w Niemczech. Koleżankę / kolegę z Niemiec interesuje
Aktualna analyza serbskeho šulstwa
Ludmila Budarjowa Aktualna analyza serbskeho šulstwa Hłowna a wólbna zhromadźizna SŠT 10. 10. 2009 w Serbskim šulskim a zetkawanskim centrumje w Budyšinje Ludmila Budarjowa 1 Ličba Serbow 2009 Swobodny
Sprawdź swoje kompetencje językowe
Sprawdź swoje kompetencje językowe 1. Jaki to rok? Napisz cyframi. 2pkt achtzehnhundertzweiundneunzig zweitausendfünfzehn 2. Wybierz prawidłową odpowiedź. 5pkt Er (wohnt - schreibt - kommt) in Berlin.
PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI
PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 201 JĘZYK NIEMIECKI KWIECIEŃ 201 ZESTAW ISN_0 1 minuty (Wersja dla zdającego) W czasie pobytu za granicą mieszkasz u znajomych. Z nimi odwiedziłeś/-łaś
Zamość Rotunde im Museum des Martyriums
Zamość Rotunde im Museum des Martyriums Geschichte Gedenkstätte zur Erinnerung an die Opfer deutscher Verbrechen im ehemaligen Artilleriegefechtsstand der Festung Zamość, an der ul. Męczenników [Straße
Jednanski porjad. Załožboweje rady Załožby za serbski lud
Jednanski porjad Załožboweje rady Załožby za serbski lud 1 Załožbowa rada (1) Posedźenja Załožboweje rady wotměwaja so znajmjeńša jónu wob lěto. Předsyda/předsydka přeprošuje pisomnje wšitkich čłonow Załožboweje
PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI
PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 201 JĘZYK NIEMIECKI KWIECIEŃ 201 ZESTAW ISN_0 1 minuty (Wersja dla zdającego) Wybierasz się ze znajomymi na pieszą wycieczkę po okolicy. Porozmawiaj
Lodz Museum der Unabhängigkeitstraditionen Abteilung Radogoszcz
Lodz Museum der Unabhängigkeitstraditionen Abteilung Radogoszcz Geschichte Das Museum befindet sich in der ehemaligen Fabrik von Samuel Abbe an der Ecke der Straßen ul. Sowińska und ul. Zgierska. Ab Dezember
Scenariusz lekcji języka niemieckiego
Termin realizacji:. Czas trwania : 45 min. Klasa III gim Temat lekcji: Wie feierst du? Scenariusz lekcji języka niemieckiego Cele językowe: Uczeń zna słownictwo ze świętami Bożego Narodzenia Rozumie tekst
PŘICHOD WE ŁUŅICY přez dwu- a wjacerěčnosć ze serbńćinu jako samowusahowace znamjo Hornjeje Łuņicy-Delnjeje Ńleskeje
PŘICHOD WE ŁUŅICY přez dwu- a wjacerěčnosć ze serbńćinu jako samowusahowace znamjo Hornjeje Łuņicy-Delnjeje Ńleskeje projekt spěchuje so přez směrnicu demografija Sakskeje statneje kenclije 10.10.2009
UNSERE REGION - PAŁUKI NASZ REGION - PAŁUKI
UNSERE REGION - PAŁUKI NASZ REGION - PAŁUKI W naszej szkole od kwietnia do grudnia 2012 roku realizowaliśmy projekt Unsere Region Pałuki. Głównym jego celem było zapoznanie uczestników z dziedzictwem kulturowym
Dźěłowe łopjena za wěcnu wučbu w 3. a 4. lětniku
Dźěłowe łopjena za wěcnu wučbu w 3. a 4. lětniku Wobsah: 3. lětnik M1 Moje nazhonjenja w susodnych krajach M2 Migranća a ćěkancy M3 Wšědny dźeń w šuli M4 Moje nazhonjenja w zjawnym žiwjenju M5 Wšědny šulski
UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Instrukcja
Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy
Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy Lista dialogowa: Ała! Jeszcze trochę... Wiem że boli... Już jesteśmy. Guten Tag, wie kann ich Ihnen helfen? Mein Kollege hatte einen Unfall auf der Baustelle,
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJN-R1_1P-092 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ ROK 2009 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I
Cena franco szt. Dźwig/netto / 1.000szt. (obszar zastosowania: domki jednorodzinne, bliźniaki, domki szeregowe, wielorodzinne) 0,70 kg/dm³ 8
Unsere Homepage www.juwoe.de Kein Medium ist so aktuell wie das Internet In dieser Preisliste finden Sie alle unsere neuen und bekannten Produkte. Aber was ist mit Ziegeln, die erst nach dem Druck entwickelt
Scenariusz lekcji z języka niemieckiego
Scenariusz lekcji z języka niemieckiego Temat: In den Sommerferien fahren wir nach Berlin (W wakacje pojedziemy do Berlina). Klasa: szósta szkoły podstawowej Główny cel lekcji: Uczniowie powinnni sporządzić
Anfrage. 95 Jahre 95 lat
Anfrage KONTAKT: Telefon +49 561 40090160 Fax 032223735277 email anfrage@24.pflegeteam.net Skype pflegeteam.net Internet www.24.pflegeteam.net Adres pocztowy: Wallensteinstr. 3 Doradztwo: Tylko po wcześniejszym
MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO
dysleksja MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Arkusz III POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III GRUDZIEŃ ROK 2005 Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy arkusz zawiera 8 ponumerowanych
Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego część ustna. Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego)
Rozmowa wstępna Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego) Rozmowa wstępna ¹ 2 minuty Guten Tag./Guten Morgen. Mein Name ist, und das ist meine Kollegin/mein Kollege.
Vertrag Nr. / Umowa nr:
1 Ort und Datum Vertrag Nr. / Umowa nr: zwischen: Suwałki Miejscowość i data / pomiędzy: der Jobagentur / agencją zatrudnienia: Lingua Germanica ul. Noniewicza 10/444 16 400 Suwałki Polska Nr. der Genehmigung
www.awans.net Publikacje nauczycieli Hänsel und Gretel propozycja pracy z tekstem baśni braci Grimm Jaś i Małgosia
www.awans.net Publikacje nauczycieli Urszula Król Zespół Szkół Salezjańskich w Krakowie Hänsel und Gretel propozycja pracy z tekstem baśni braci Grimm Jaś i Małgosia Materiały wspomagające pracę na lekcjach
SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI
SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK MIECKI PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM (S8) Czas pracy: 45 minut Czas pracy będzie wydłużony zgodnie z
EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi CZERWIEC 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu
EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi CZERWIEC 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu
Der Grenzraum von oben Pogranicze z lotu ptaka
Der Grenzraum von oben Pogranicze z lotu ptaka Das Projekt wird von der Europäischen Union aus Mitteln des Europäischen Fonds für Regionale Entwicklung im Rahmen des Operationellen Programms der grenzübergreifenden
Offenburg Olsztyn. Einführung / Wprowadzenie. Wspolpraca mlodziezy / Zusammenarbeit. Zespol Szkol Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Olsztynie
Einführung / Wprowadzenie Nasze cele: Poznanie naszych odmiennych kultur Poznanie ludzi z innych krajow Porownanie naszych miast Zabawa Einführung / Wprowadzenie Wir wollen: Kennenlernen einer anderen
auch też brauchen potrzebować dauern trwać euch was, wami hier tutaj ihn go (jego) immer zawsze lesen; er liest czytać; on czyta mit
www.niemiecki.co auch brauchen dauern euch hier ihn immer lesen; er liest mit Monat (der), die Monate noch schon sehr seit so Sohn (der), die Söhne też potrzebować trwać was, wami tutaj go (jego) zawsze
PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJN-R1_1P-091 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO STYCZEŃ ROK 2009 POZIOM ROZSZERZONY
1. Noch ist nicht verloren, Solange wir. Das, was fremde Übermacht uns raubte, Werden wir mit dem Schwert wiedergewinnen. Marsch, marsch, Dąbrowski...
TEXT DER POLNISCHER NATIONALHYMNE Z tekstu Hymnu Polski Mazurka Dąbrowskiego przetłumaczonego na język niemiecki usunięto wyrazy. Uzupełnijcie luki wyrazami z ramki. Policzcie ile wyrazów, którymi uzupełniliście
UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY BADANIE DIAGNOSTYCZNE W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM PODSTAWOWY GRUDZIEŃ 2011
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z
WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO
Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 19.01.2015 1. Test konkursowy zawiera 11 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte.
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI
Kostenloses Internet in Posen und Umgebung
Kostenloses Internet in Posen und Umgebung Posen bietet seinen Bewohnern und allen Touristen kostenlose WLAN-Hotspots. Für Gäste, die geschäftlich in der Stadt sind, ist es ein wesentliches Kommunikationsmittel,
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2011 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
PAŃSTWOWE OGNISKO PLASTYCZNE im. L. Konarzewskiego Seniora w Rydułtowach DAS LUDWIK-KONARZEWSKI- SENIOR-KULTURZENTRUM FÜR KUNST IN RYDUŁTOWY
PAŃSTWOWE OGNISKO PLASTYCZNE im. L. Konarzewskiego Seniora w Rydułtowach DAS LUDWIK-KONARZEWSKI- SENIOR-KULTURZENTRUM FÜR KUNST IN RYDUŁTOWY HISTORIA PLACÓWKI Geschichte der Schule 1 grudnia 1945 roku
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. KOD UCZNIA UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK MIECKI
Björns Rundfahrt durch Wien
A1 Björns Rundfahrt durch Wien Cele ogólne: y kształcenie umiejętności poprawnego ustnego formułowania wypowiedzi, y kształcenie umiejętności poprawnego stosowania środków leksykalnych, y kształcenie umiejętności
Szkoła płynnego mówienia B1/B2 edycja I
10 czerwca 2019 Dzisiaj nauczysz się, jak wyrazić swoje zdanie i jak przy nim obstawać. Jako przykład i zadania domowe posłużą nam przykładowe testy z egzaminów Goethe-Institut, Telc oraz ÖSD B1 i B2.
Herzliche Einladung an alle Schüler der 1.-7. Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7
Herzliche Einladung an alle Schüler der 1.-7. Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7 Kinderwallfahrt 2015 Pielgrzymka dzieci 2015 Religiöse Kinderwoche (RKW) 2015 Wakacje z Bogiem (RKW)
Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ
Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ WARSZAWA, 31.03.2017 AGENDA 1. WPROWADZENIE Seite 2 2. O PROJEKCIE DHK/NMK 3. PARTYCYPACJA W DHK/NMK 4. PROJEKT DHK/NMK W SZKOLE PODSTAWOWEJ
Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja. Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung
Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung Konferencja organizowana w ramach projektu Digitalizacja szlaku konnego
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK MIECKI
EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1.
KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY
Poziom podstawowy Język niemiecki Język niemiecki. Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Zadanie 1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. F F F F R Zadanie 2. Za każde poprawne rozwiązanie
Steuerberaterin Ria Franke
Polnische Arbeitnehmer mit Wohnsitz in Polen Polscy pracownicy z miejscem zamieszkania w Polsce Steuerberaterin Ria Franke Verdienst > 450 / Monat Wynagrodzenie > 450 /miesięcznie Entscheidung über die
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z
PEWNEGO RAZU NA ZACHODZIE O JEZIORZE, KTÓREGO NIE BYŁO
Konspekt zajęć fakultatywnych PEWNEGO RAZU NA ZACHODZIE O JEZIORZE, KTÓREGO NIE BYŁO REŻ. DAGMARA SPOLNIAK ZDJĘCIA: DARIUSZ KUCZERA PRODUKCJA: DWPN, SEABISCUIT DLA TVP HISTORIA (2015) KONSPEKT ZAJĘĆ FAKULTATYWNYCH
UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM PODSTAWOWY KWIECIEŃ 2013. miejsce na naklejkę z kodem
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z
Geburtseintrag aus dem Jahr 1849 aus Kalisch
Geburtseintrag aus dem Jahr 1849 aus Kalisch Ort, Datum und Zeit wo der Eintrag erfolgte. Działo się w Kaliszu dnia drugiego/czternastego Stycznia przed południe o godzinie pół do dwanasty Roku tysiąc
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM
Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2012 Instrukcja dla zdającego Czas pracy: 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY DATA URODZENIA UCZNIA
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM ROZSZERZONY 12 MAJA 2016 CZĘŚĆ I. Godzina rozpoczęcia: 14:00. Czas pracy: 120 minut
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM
iść, chodzić dokąd, gdzie
www.niemiecki.co Arbeit (die), die Arbeiten dir; mit dir; zu dir es gibt essen, er isst; zu Mittag essen geben, er gibt gehen mir; mit mir; zu mir Mittag (der); der Vormittag; der Nachmittag Park (der),
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ 2012 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
LEGENDE / OPIS MAPY. 1 Naumburger Dom
LEGENDE / OPIS MAPY 1 Naumburger Dom Der evangelische Naumburger Dom St. Peter und Paul in Naumburg stammt größtenteils aus der ersten Hälfte des 13. Jahrhunderts. Bis zum 1564 war der Dom der Bischofssitz
Themen: -Neujahr. - Großmutter Tages. - Großvater Tages. und vieles mehr
Themen: -Neujahr - Großmutter Tages - Großvater Tages und vieles mehr Neujahr (auch Neujahrstag) ist der erste Tag des Kalenderjahres. Wegen der teils in einzelnen Kulturen und Religionen unterschiedlichen
Sperrung Stadtbrücke
e Fahrpl Linie 983 Fahrpl Linie 983 Sperrung Sperrung Stadtbrücke Stadtbrücke BIUSVQ ʒkqm UW[\] UQMR[SQMOW ęcie mostu miejskiego Zamkni gültig ab: bis gültig ab 10.6.2014 bis 4.7.2014 Infos: (030) 25 41
PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę Wypełnia zespół nadzorujący KOD ZDAJĄCEGO dysleksja PESEL ZDAJĄCEGO MJN-R1_4P-091 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY
EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI
Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi SIERPIEŃ 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu Zadanie 2.
Dąbrówno. Dom (Wolnostojący) na sprzedaż za PLN. Dodatkowe informacje: Opis nieruchomości: Kontakt do doradcy:
Dąbrówno Dom (Wolnostojący) na sprzedaż za 640 000 PLN pow. 200 m2 5 pokoi 2 piętra 1999 r. 3 200 PLN/m2 Opis nieruchomości: Dom jest położony w miejscowości Dąbrówno, powiat Ostróda. Trudno wymarzyć sobie
Propozycje przykładowych zadań przygotowujących do ustnego egzaminu maturalnego w nowej formule
Propozycje przykładowych zadań przygotowujących do ustnego egzaminu maturalnego w nowej formule Lektion 11 Kannst du mir bitte helfen? I. Ich kann das nicht! ABI SPRECHEN 1 (rozmowa z odgrywaniem roli)
JĘZYK NIEMIECKI DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH
Egzamin maturalny maj 2009 JĘZYK NIEMIECKI DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ CZĘŚĆ I HÖRVERSTEHEN ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Poprawna odpowiedź (1 pkt) A. X B. X C. D. X E. X
GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT:
Deutschkurse im Ausland im Auftrag der Republik Österreich GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT: Seite 1 AM ÖSTERREICH INSTITUT: FüR WEN?: Mikro-, kleine und mittlere Unternehmen und Selbstständige,
Platforma Dostawców VW
PROCES REJESTRACJI Proces rejestracji Dostawcy na światowej platformie dostawców Koncernu VW składa się z trzech etapów: informacja własna od dostawcy (SSR) akceptacja umowy ramowej B2B wypełnienie bazy
SPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę SPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ CZĘŚĆ 2. JĘZYK
Bielany Wrocławskie,
Bielany Wrocławskie, 04.06.2018 Szanowni terapeuci, miło jest nam podzielić się informacją, że zostaliśmy uznani jako równi partnerzy na terenie Europy przez Stowarzyszenie w Niemczech - Castillo Morales
Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum
Zwischen Randow und Oder Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Między rzekami Randow a Odrą Wer und was ist perspektywa? Die Akteure von perspektywa sind die Bewohnerinnen und Bewohner
EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI
Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi SIERPIEŃ 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Egzamin maturalny z języka niemieckiego Zadanie 1.
COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada Dwudziesta trzydzieści pięć. Masz 15 minut, by ukończyć misję. Ale musisz oglądać się za siebie.
ODCINEK 24 Tykający zegar Anna odnajduje metalową puszkę ukrytą w 1961 roku, ale nie może jej otworzyć, ponieważ zardzewiała. Gdy wreszcie udaje jej się otworzyć puszkę, znajduje w niej stary klucz. Czy
A. Uzupełnij dialog wyrazami z ramki. / 4. B. Połącz ze sobą części zdania. Rozwiązanie wpisz do tabeli. / 5
Kontrollarbeit 1A Testy do rozdzia³ów Klasse... Vorname und Name... / 25 Note... A. Uzupełnij dialog wyrazami z ramki. / 4 wie wie wer wo... ist das? Das ist mein Onkel.... heißt er? Er heißt Ralf Schmidt....
Tłumaczenie pisma Stowarzyszenia Castillo Morales e.v. z dnia
Tłumaczenie pisma Stowarzyszenia Castillo Morales e.v. z dnia 8.04.2019 Stowarzyszenie Castillo Morales e.v. Brehmestr. 13 13187 Berlin Ważna informacja dla kolegów / koleżanek w Polsce, zainteresowanych
ul. 1 Maja 8, Mielno, tel , TWOJE MIEJSCE NAD BAŁTYKIEM
ul. 1 Maja 8, Mielno, tel. + 48 608 667 497, +48 503 575 855 www.willalegenda.pl, sprzedaz@willalegenda.pl TWOJE MIEJSCE NAD BAŁTYKIEM Niniejsza publikacja nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów kodeksu
Czas staje się coraz cenniejszy. Anna żegna się z Paulem i powraca do 9 listopada 2006 roku. Zostało jej już tylko pięć minut. Czy zdąży?
ODCINEK 25 Wszystko na nic Czas staje się coraz cenniejszy. Anna żegna się z Paulem i powraca do 9 listopada 2006 roku. Zostało jej już tylko pięć minut. Czy zdąży? Do ukończenia misji zostało Annie zaledwie
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu.
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu. Uk ad graficzny CKE 2011 UZUPE NIA ZESPÓ NADZORUJ CY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejk z kodem
Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum
Zwischen Randow und Oder Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Między rzekami Randow i Odrą für die Region, für uns dla regionu, dla nas Sie möchten sich für das Zusammenleben in
Radio D Teil 1. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Lekcja 19 - Oszustwo zostaje zdemaskowane
Lekcja 19 - Oszustwo zostaje zdemaskowane Aczkolwiek kręgi w zbożu zrobili rolnicy, sowa przekonana jest o istnieniu statków kosmicznych. Dochodzenie, prowadzone przez Paulę i Filipa wśród mieszkańców
Dorn und Röschen SCENARIUSZ LEKCJI
SCENARIUSZ LEKCJI Temat: Können Bilder sprechen? Das Theaterstück Dorn und Röschen. Poziom: Szkoła Podstawowa, klasa 6 Cele: Uczniowie: n przypominają sobie tytuły znanych bajek i ich autorów, n interpretują
KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI
Egzamin maturalny maj 2010 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. R 1.2. Zdający stwierdza, czy tekst zawiera określone
EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1)
EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK NIEMIEKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SHEMATY PUNKTOWANIA (A1) GRUDZIEŃ 2013 Zadanie 1. (0 5) proste, typowe wypowiedzi ustne, artykułowane
Centrala Bank PKO BP o/ Choszczno Sąd Rejonowy Szczecin
Es ist uns ein Vergnügen, Ihnen das von uns mitentwickelte Montagesystem für PV Module vorstellen zu dürfen. Wir empfehlen vor Beginn der Montage eine kurze Unterweisung bzw. Schulung bei unseren Fachleuten
SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015
SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ (S1) Czas pracy: 45 minut GRUDZIEŃ 2013 Zadanie 1. (0 3) Usłyszysz dwukrotnie trzy teksty. Na podstawie informacji
SCENARIUSZ LEKCJI. uczeń umie przetłumaczyć zdania, słowa i zwroty z języka niemieckiego na język polski i odwrotnie,
SCENARIUSZ LEKCJI Nauczyciel prowadzący: Przedmiot: Klasa: Wymiar godzin tygodniowo: Czas trwania lekcji: Temat lekcji: Podręcznik: Cele lekcji: mgr Izabela Skórcz język niemiecki I 3 godziny 45 minut
UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Instrukcja
Nowa formuła części ustnej egzaminu maturalnego z języka nowożytnego obowiązująca od roku szkolnego 2011/2012
Nowa formuła części ustnej egzaminu maturalnego z języka nowożytnego obowiązująca od roku szkolnego 2011/2012 W części ustnej egzaminu maturalnego nie określa się poziomu. Egzamin składa się z rozmowy
Freiwillige Feuerwehr Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken
Ochotnicza Straż Pożarna Reken - Hilfeleistung bei Notständen und bei Unfällen -Pomoc w stanach zagrożenia i w wypadkach -Brandbekämpfung und Menschenrettung - Zwalczanie pożarów i ratownictwo ludzi -Brandschutzaufklärung
Auswandern Dokumente. Dokumente - Allgemeines. Dokumente - Persönliche Informationen. Gdzie mogę znaleźć formularz? Fragen wo man ein Formular findet
- Allgemeines Gdzie mogę znaleźć formularz? Fragen wo man ein Formular findet Kiedy został wydany Pana/Pani [dokument]? Fragen wann ein Dokument ausgestellt wurde Gdzie został wydany Pana/Pani [dokument]?
Zadanie 1 Zadanie 3. Zadanie 3. Rozdział 3. Przed obejrzeniem filmu: Schritt 1. Film ohne Ton. Schritt 2. Film mit Ton
.shock Fotolia Przed obejrzeniem filmu: Zadanie 1 Zadanie 3 Zadanie 1 Was stellt dieses Foto dar? Schreib deine Assoziationen auf. Napisz swoje skojarzenia z powyższym zdjęciem. Zadanie 2 Wie sieht die
PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO
Miejsce na nalepkę z kodem szkoły PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH Arkusz I Czas pracy 90 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz
Zadania opracowane z wykorzystaniem ćwiczeń z podręcznika PUNKT, wydawnictwo WSiP. Temat: Das kann ich schon lekcja powtórzeniowa - metoda stacji.
KONSPEKT LEKCJA OTWARTA KLASA: V d PROWADZĄCY: EWA SZÓSTAK 14.01.2010 Zadania opracowane z wykorzystaniem ćwiczeń z podręcznika PUNKT, wydawnictwo WSiP Temat: Das kann ich schon lekcja powtórzeniowa -
Mirosława Czerwińska
www.awans.net Publikacje nauczycieli Mirosława Czerwińska Test z języka niemieckiego dla klasy V szkoły podstawowej Praca opublikowana w Internetowym Serwisie Oświatowym Awans.net Test z języka niemieckiego,
Nowinska/casnikarska informacija Presseinformation
Nowinska/casnikarska informacija Presseinformation 27.6.2019 03591 550-202 B. Felberowa presse@domowina.de Terminy za julij a awgust 2019 julij 01.07. 31.10.2019 2.7.2019 19 21 hodź. Wosebita wustajeńca
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO
Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MJN-R2A1P-062 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III MAJ ROK 2006 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy
NIEMCY. Oficjalna nazwa: Republika Federalna Niemiec Ustrój: Republika Federalna Stolica: Berlin Język: niemiecki Waluta: Euro
PODRÓŻE Reisen NIEMCY Oficjalna nazwa: Republika Federalna Niemiec Ustrój: Republika Federalna Stolica: Berlin Język: niemiecki Waluta: Euro InterCityExpress- szybki pociąg na terenie Niemiec, luksusowo
wszyscy kwiat, kwiaty dopiero, najpierw; pierwszy dla, za
www.niemiecki.co alle Blume (die), die Blumen erst; der Erste für was für Geburtstag (der), die Geburtstage Glück(das); glücklich ihm; mit ihm; zu ihm;von ihm mit ihr;zu ihr;von ihr ohne Onkel (der), die
SPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ BADANIE DIAGNOSTYCZNE CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2015 KOD UCZNIA UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY PESEL miejsce na naklejkę SPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY