UCHWAŁA NR 386/I KRF. KRAJOWEJ RADY FIZJOTERAPEUTÓW z dnia 17 maja 2019 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR 386/I KRF KRAJOWEJ RADY FIZJOTERAPEUTÓW z dnia 17 maja 2019 r. w sprawie przyjęcia Wytycznych do zapisywania w dokumentacji medycznej badania i terapii pediatrycznej Na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 4 oraz art. 77 pkt 10 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty (Dz. U. z 2018 r. poz. 505,, 1000, 1669 i 2219) uchwala się, co następuje: 1. Krajowa Rada Fizjoterapeutów przyjmuje Wytyczne do zapisywania w dokumentacji medycznej badania i terapii pediatrycznej, stanowiące załącznik do uchwały. 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Prezes Krajowej Rady Fizjoterapeutów dr hab. n. med. Maciej Krawczyk

2 Załącznik do uchwały nr 386/I KRF z dnia 17 maja 2019 r.

3 Wytyczne Krajowej Rady Fizjoterapeutów w zakresie obowiązku wynikającego z Ustawy o zawodzie fizjoterapeuty (Dz. U. Poz. 1994) o prowadzeniu i udostępnianiu dokumentacji medycznej przez fizjoterapeutów 1. WPROWADZENIE Uwzględniając zapis Ustawy z dnia 25 września 2015r. o zawodzie fizjoterapeuty (Dz. U. Poz. 1994), który wskazuje, że: Wykonywanie zawodu fizjoterapeuty polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w szczególności na diagnostyce funkcjonalnej pacjenta, Krajowa Rada Fizjoterapeutów przyjęła rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia w zakresie wykorzystania Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ang. International Classification of Functioning, Disability and Heath, - ICF) w procesie przeprowadzenia i udokumentowania wyników diagnostyki funkcjonalnej, jak i raportowania efektów leczenia prowadzonego przez fizjoterapeutów. Klasyfikacja ICF stanowi dodatek do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10), z tą różnicą, że gdy, ICD-10 umożliwia klasyfikowanie chorób, to system ICF stwarza możliwości oceny możliwości funkcjonalnych danej osoby oraz czynników wpływających na jej funkcjonowanie [1]. Podstawowym zadaniem ICF jest opis stanu funkcjonalnego pacjenta wynikającego nie tylko z przebiegu procesu chorobowego, ale przede wszystkim z ograniczeń czynnościowych w konkretnych warunkach środowiskowych. Diagnostyka funkcjonalna zgodna z zasadami ICF polega na ocenie: 1) stanu morfologicznego i funkcjonalnego badanego i dotyczy zarówno funkcji fizjologicznych, jak i umysłowych oraz charakterystycznych cech anatomicznych (body function and body structure); 2) aktywności i uczestnictwa badanego w różnych aspektach życia rodzinnego i społecznego (activity); oraz 3) uczestnictwa w życiu społecznym (participation). Dopiero uwzględnienie wszystkich trzech poziomów funkcjonowania tworzy kompleksowy obraz chorego i pozwala ocenić stopień jego ograniczenia funkcjonalnego w trakcie leczenia. Powoduje to, że planowanie działań terapeutycznych powinno mieć szerszy zasięg począwszy od leczenia uszkodzonej struktury czy zaburzonej funkcji, przez poprawę poziomu jego aktywności, aż po poprawę zakresu jego uczestnictwa w życiu społecznym. Chociaż ICF to model uniwersalny, który odnosi się do wszystkich ludzi, niezależnie od kultury, schorzenia, płci czy wieku, to autorzy prac opartych na wykorzystaniu ICF zauważają słabe jej strony. Dotyczy to przede wszystkim klasyfikacji przeznaczonej do badania dzieci i

4 młodzieży w wieku od 0 do 17 lat (ICF-CY (International Classification of Functioning, Disability and Health - Children and Youth) 1. Pomimo tego, że klasyfikacja ta bardziej szczegółowo opisuje aspekty i procesy wzrostu i rozwoju tej grupy pacjentów (zawiera m.in. dziedziny odnoszące się do nauki i zabawy), a ankiety do badań opracowane są dla kilku grup wiekowych (0-2 lat; 3-6 lat; 7-12 lat oraz lat) to w literaturze przedmiotu sugeruje się stosowanie ICF-CY w połączeniu z innymi metodami oceny funkcjonalnej dzieci. Dotyczy to szczególnie tych najmłodszych dzieci (0-24 m-ce oraz 2-4 lata), u których ze względu na dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego dochodzi do dynamicznych zmian w zakresie rozwoju psychomotorycznego. Rozwój psychomotoryczny dziecka polega bowiem na stopniowym osiąganiu coraz to większej kontroli nad swoim ciałem i jego ruchami w przestrzeni. W kolejnych etapach rozwoju pojawiają się nowe, coraz to bardziej złożone czynności ruchowe oraz coraz bardziej precyzyjne zachowania motoryczne, a co za tym idzie większa sprawność i aktywność fizyczna. Ocena ilości i jakości rozwoju psychomotorycznego stanowi zarówno podstawę wczesnego rozpoznawania zaburzeń wynikających zarówno ze strony ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, jak i aparatu ruchu, ale także narzędzie do oceny efektów podejmowanego tu leczenia i postępowania usprawniającego. Chociaż do oceny rozwoju psychomotorycznego stosuje się różne narzędzia, takie jak testy, próby i skale, to nadal jednak brakuje w Polsce wymiernego narzędzia oceny rozwoju motorycznego dziecka. Najbardziej wartościowym narzędziem jest takie, które ocenia rozwój i sprawność dziecka na każdym etapie jego rozwoju zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym, tzn. sprawdza nie tylko występowanie danej cechy, czyli fakt wykonania konkretnego zadania motorycznego, ale również jego jakość, tj. w jaki sposób zostało ono wykonane. Dlatego też z inicjatywy Krajowej Rady Fizjoterapeutów powstała - opracowana przez Zespół ds. opracowania rekomendacji do oceny pacjentów w wieku rozwojowym Skala oceny funkcjonalnej pacjentów w wieku przedszkolnym, która stanowi załącznik do Uchwały nr 142/I KRF. Krajowej Rady Fizjoterapeutów z dnia 1 marca Wytyczne Krajowej Rady Fizjoterapeutów do udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu fizjoterapii i ich opisywania w dokumentacji medycznej. 1 World Health Organization: The International Classification of Functioning, Disability and Health - ICF. World Health Organization. Geneva. Switzerland Internet address: int /classifications / icf WHO. 2. International Classification of Functioning, Disability and Health for Children and Youth (ICF-CY). Geneva. World Health Organization 2007 str. 2

5 2. SKALA OCENY FUNKCJONALNEJ PACJENTÓW W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Ocena ta polega na obserwacji i ocenie punktowej spontanicznej aktywności dziecka w zakresie 4 domen: 1) kontroli posturalnej (umiejętność przyjmowania i utrzymywania określonych pozycji); 2) kontroli motorycznej (motoryka duża) oraz na obserwacji połączonej z uzyskiwaniem odpowiedzi na pytania postawione rodzicom/opiekunom dziecka i ocenie punktowej 3) zręczności (motoryka mała), oraz 4) samoobsługi szczegółowo określonych i zilustrowanych w kolejnych załącznikach: ocena kontroli posturalnej (zał. 1); ocena kontroli motorycznej (zał. 2); zręczności (zał. 3), oraz samoobsługi (zał. 4) Ocena punktowej spontanicznej aktywności dziecka Oceny punktowej spontanicznej aktywności dziecka dokonuje się odrębnie dla: 1) dzieci w wieku od 0-24 miesiąca życia - na specjalnie w tym celu przygotowanych kartach oceny (karta oceny kontroli posturalnej (zał. 5); karta oceny kontroli motorycznej (zał. 6); karta oceny zręczności (zał. 7), oraz karta oceny samoobsługi (zał. 8) 2) dzieci w wieku od 2-7 roku życia - na specjalnie w tym celu przygotowanych kartach oceny (karta oceny kontroli posturalnej (zał. 9); karta oceny kontroli motorycznej (zał. 10); karta oceny zręczności (zał. 11), oraz karta oceny samoobsługi (zał. 12) - przyznając punkty zgodnie z następującym kryteriami: w zakresie kontroli posturalnej przyznaje się: 2 pkt gdy dziecko samodzielnie przyjmuje i utrzymuje pozycję 1 pkt gdy dziecko przyjmuje pozycję z pomocą fizyczną i samodzielnie utrzymuje 0 pkt - gdy dziecko nie potrafi przyjąć i utrzymać pozycji w zakresie kontroli motorycznej, zręczności i samoobsługi przyznaje się: 2 pkt - gdy dziecko samodzielnie wykonuje czynność ruchową 1 pkt gdy dziecko wykonuje czynność ruchową z pomocą fizyczną 0 pkt - gdy dziecko nie wykonuje czynności ruchowej str. 3

6 2.2. Wskaźniki aktywności Na podstawie oceny punktowej spontanicznej aktywności dziecka dokonuje się obliczenia indywidualnych wskaźników aktywności (AI) w każdej z 4 wskazanych już powyżej domen: AI 1 - wskaźnik aktywności w zakresie kontroli posturalnej AI 2 - wskaźnik aktywności w zakresie kontrola motorycznej AI 3 - wskaźnik aktywności w zakresie zręczności AI 4 - wskaźnik aktywności w zakresie samoobsługa Wskaźniki aktywności oblicza się odrębnie: 1) dla dzieci w wieku od 0-24 miesiąca życia wg. następującego wzoru: wskaźnik aktywności (AI1-AI 4) = suma punktów: wiek dziecka w miesiącach* 2) dla dzieci w wieku od 2 7 roku życia wg. następującego wzoru: wskaźnik aktywności (AI1-AI4) = suma punktów: wiek dziecka w latach * w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie należy od wieku kalendarzowego dziecka odjąć liczbę tygodni brakujących do daty porodu. Np. jeżeli dziecko urodziło się o 3 tygodnie wcześniej to gdy wiek kalendarzowy wynosi 2 miesiące, to jego wiek skorygowany wynosi 1miesiąc i 1 tydzień. Ad. 1. W przypadku dzieci w wieku 0-24 miesiąca życia ilość możliwych do osiągnięcia punktów w każdym miesiącu życia wynosi od 0-4, tak więc suma punktów w okresie 24 miesięcy mieści się w zakresie 0 96 punktów. Wskaźniki aktywności w każdym przedziale wiekowym mieszczą się z kolei w zakresie od 0-4. Im wyższy jest wskaźnik aktywności - tym wyższy jest poziom aktywności dziecka, zgodnie z następującym kryterium: Tabela 1. Zakres wartości wskaźnika aktywności (AI) i odpowiadający im poziom aktywności dziecka (PA). poziom aktywności dziecka (PA1-PA 4) wskaźnik aktywności (AI 1- AI 4) 1. bardzo niski niski średni wysoki 3-4 str. 4

7 I tak na przykład wartości wskaźnika aktywności i odpowiadający im poziom aktywności dziecka wynosi: Wiek dziecka - 1 miesiąc 4 pkt: 1mc = 4 wysoki poziom aktywności 3 pkt: 1mc = 3 średni poziom aktywności 2 pkt: 1mc = 2 niski poziom aktywności niski 1 pkt: 1mc = 1 bardzo niski poziom aktywności Wiek dziecka - 2 miesiące 8 pkt: 2 mc = 4 - wysoki poziom aktywności 7 pkt: 2mc = 3,5 - wysoki poziom aktywności 6 pkt: 2 mc = 3 - średni poziom aktywności 5 pkt: 2 mc = 2,5 - średni poziom aktywności 4 pkt: 2 mc = 2 - niski poziom aktywności 3pkt: 2 mc = 1,5 - niski poziom aktywności 2pkt: 2 mc = 1 - bardzo niski poziom aktywności 1pkt: 2 mc = 0,5 - bardzo niski poziom aktywności itd dla dziecka 24 m-ce IA min = 0; IA max = 96: 24 m-ce = 4 Ad.2. W przypadku dzieci w wieku 2 7 roku życia ilość możliwych do osiągnięcia punktów w każdym roku życia wynosi od 0-4, tak więc suma punktów w tym okresie mieści się w zakresie 0 28 punktów. Im wyższy jest wskaźnik aktywności - tym wyższy jest poziom aktywności dziecka, zgodnie ze wskazanym powyżej kryterium (Tab.1). I tak na przykład wartości wskaźnika aktywności i odpowiadający im poziom aktywności dziecka wynosi: Wiek dziecka - 3 lata 8 pkt: 3 lata = 4 - wysoki poziom aktywności 7 pkt: 3 lata = 3,5 - wysoki poziom aktywności 6 pkt: 3 lata = 3 - średni poziom aktywności 5 pkt: 3 lata = 2,5 - średni poziom aktywności 4 pkt: 3 lata = 2 - niski poziom aktywności 3 pkt: 3 lata = 1,5 - niski poziom aktywności 2 pkt: 3 lata = 1 - bardzo niski poziom aktywności 1 pkt: 3 lata = 0,5 - bardzo niski poziom aktywności itd np. dla dziecka 7 lat IA min = 0; IA max = 28: 7 lat = 4 str. 5

8 2.3. Poziom aktywności Na podstawie oceny punktowej spontanicznej aktywności dziecka można określić: 1) poszczególne wskaźniki aktywności (AI) dla każdej domeny (AI 1 - w zakresie kontroli posturalnej; AI 2 w zakresie kontrola motorycznej; AI 3 - w zakresie zręczności; AI 4 - w zakresie samoobsługa 2) Globalny Wskaźnik Aktywności (GAI) obliczając wartość średnią wg. wzoru GAI = (AI1+ AI 2+AI 3+AI 4): 4 3) Poziom aktywności (PAI) dla każdej z domen (PA 1 - w zakresie kontroli posturalnej; AI 2 - w zakresie kontrola motorycznej; AI 3 - w zakresie zręczności; AI 4 - w zakresie samoobsługa 4) Globalny Poziom Aktywności (GAI) 5) zmiany wskaźnika aktywności w przebiegu rozwoju motorycznego (tzw. linia trendu) Każdy wskaźnik aktywności (w tym GAI) stanowi miarę aktualnego poziomu aktywności dziecka i jest tym wyższy im wyższy jest poziom aktywności dziecka globalnej, jak również osobno - w danej kategorii Kolejne wskaźniki aktywności podane w liczbach w przedziale 0 4 wraz z wiekiem dziecka wyrażane są coraz bardziej szczegółowo (w postaci wartości ułamkowych), co pozwala precyzyjnie śledzić zmiany poziomu aktywności w czasie analizując tzw. linię trendu zmiany. Rycina 1. Przebiegu zmian w zakresie globalnego wskaźnika aktywności (GIA) oraz tzw. linia trendu trojga dzieci w okresie od 0 16 miesiąca życia: dziecko 1 GIA rośnie wraz z wiekiem dziecka, a poziom aktywności wykazuje trend rosnący; dziecko 2 GIA raz rośnie, raz spada, a poziom aktywności wykazuje trend nieharmonijny; dziecko 3 GIA osiąga pewien poziom, po czym spada wraz z wiekiem dziecka, poziom aktywności wykazuje trend malejący; str. 6

9 Linia trendu zmiany pokazuje bowiem zmiany w zakresie stanu funkcjonalnego dziecka podczas jego rozwoju psychomotorycznego, jak również pokazuje nakładające się na to zmiany pod wpływem podjętego oddziaływania fizjoterapeutycznego (Rycina 1). Pozwala to obiektywnie udokumentować: wzrost wartości wskaźnika aktywności w czasie (trend rosnący), co oznacza pozytywną zmianę stanu funkcjonalnego dziecka i świadczy o pozytywnym wpływie zastosowanych środków terapeutycznych spadek wartości wskaźnika aktywności w czasie (trend malejący), co oznacza brak istotnych zmian w zakresie stanu funkcjonalnego dziecka, co świadczy o konieczności rozszerzenia diagnostyki zarówno funkcjonalnej, a następnie klinicznej lub o konieczności zmiany stosowanych środków terapeutycznych niezmienne utrzymujące się co najmniej 2 miesiące wartości wskaźnika aktywności w czasie (trend stały), co świadczy o konieczności rozszerzenia diagnostyki zarówno funkcjonalnej, a następnie klinicznej lub wymaga weryfikacji stosowanych środków terapeutycznych zmienne wartości wskaźnika aktywności w czasie (trend zmienny) co świadczy o tym że, podjęte środki mają wpływ na stan funkcjonalny dziecka, ale wymagają intensyfikacji lub weryfikacji. Linia trendu pokazuje także zmiany w zakresie stanu funkcjonalnego tego samego dziecka w poszczególnych domenach podczas jego rozwoju psychomotorycznego, jak również pokazuje nakładające się na to zmiany pod wpływem podjętego oddziaływania fizjoterapeutycznego (Rycina 2). Rycina 2. Przebiegu zmian wskaźników aktywności w każdej z 4 domen: AI 1 - wskaźnik aktywności w zakresie kontroli posturalnej; AI 2 - wskaźnik aktywności w zakresie kontrola motorycznej; AI 3 - wskaźnik aktywności w zakresie zręczności; AI 4 - wskaźnik aktywności w zakresie samoobsługa dziecka od 1 do 16 miesiąca życia. str. 7

10 3. DIAGNOSTYKA FUNKCJONALNA Wykonywanie zawodu fizjoterapeuty z należytą starannością, zgodnie z zasadami etyki zawodowej, poszanowaniem praw pacjenta, dbałością o jego bezpieczeństwo z wykorzystaniem wskazań aktualnej wiedzy medycznej jest możliwe wyłącznie z zachowaniem wymogów dotyczących zarówno prawidłowo przeprowadzonej diagnostyki funkcjonalnej, prawidłowo przeprowadzonego procesu fizjoterapii, jak również prawidłowo prowadzonej dokumentacji medycznej. Chociaż przedstawiona powyżej skala oceny funkcjonalnej pacjentów w wieku przedszkolnym (0-7 lat) stanowi podstawową część diagnostyki funkcjonalnej i dokumentacji medycznej w fizjoterapii w wieku rozwojowym, to niezbędne jest uwzględnienie tu także pozostałych ogniw łańcucha prakseologicznego w obrębie diagnostyki funkcjonalnej, takich jak: 1) wywiad 2) skale, testy funkcjonalne 3) określenie problemu głównego 4) określenie celu bliższego terapii 5) określenie celu dalszego terapii 6) wnioski z badania 7) plan terapii 3.1. Wywiad Wywiad to bardzo ważna część badania fizjoterapeutycznego. W przypadku małych dzieci wywiad należy przeprowadzić z rodzicami/opiekunami dziecka, natomiast u dzieci starszych wywiad powinien opierać się na rozmowie prowadzonej równocześnie z rodzicem/opiekunem jak i /lub dzieckiem. Wywiad ma na celu zebranie dokładnych informacji na temat przyczyny i powodu, dla którego pacjent zgłosił się do fizjoterapeuty, istotna w tym celu będzie analiza innych dokumentów takich jak: książeczka zdrowia dziecka, epikryza itd. W wywiadzie należy uwzględnić informacje na temat realizacji zadań, jakie pacjent otrzymał do samodzielnego wykonania, jeśli zostały zlecone. Ważne jest, aby podczas wywiadu uzyskać i właściwie zinterpretować następujące informacje: Czas trwania problemu Kiedy wystąpiły pierwsze niepokojące objawy np. nieprawidłowości w rozwoju motorycznym, ból, osłabienie, pogorszenie stanu motorycznego dziecka? Dzięki takim informacjom możemy określić charakter zaburzenia czy jest on przewlekły, ostry itd. str. 8

11 Czy objawy zmieniają się w czasie? Otrzymane informacje ułatwią podjęcie decyzji w zakresie planowania terapii lub odesłania na dodatkowe konsultacje. Im dynamika zmian większa i utrzymujące się narastanie zaburzeń szybsze należy zawsze brać pod uwagę wykonanie dodatkowych badań i konsultacji. W przypadku niewielkiej dynamiki zmian oraz długo trwającego procesu chorobowego ryzyko przeoczenia zaburzeń maleje. Co powoduje pogorszenie lub nasilenie objawów? Dotyczy czynności, które pacjent wykonuje w ciągu dnia np. siedzenie, stanie, chodzenie, które mają negatywny wpływ na objawy. Co powoduje zmniejszenie lub poprawę objawów? Dotyczy czynności, które pacjent wykonuje w ciągu dnia np. siedzenie, stanie, chodzenie, które mają pozytywny wpływ na objawy (redukując je lub też są możliwe do wykonania) np. pora dnia, leki itp. Jak wyglądało dotychczasowe leczenie w tym farmakologiczne, chirurgiczne, ortopedyczne, fizjoterapeutyczne, ortotyczne lub inne? Analiza i przebieg dotychczasowego leczenia ułatwi wysnuć odpowiednie wnioski ważne w celu ułożenia obecnego programu fizjoterapii. Jakie badania diagnostyczne, także z zakresu badań dodatkowych były dotychczas wykonane (RTG, MRI, USG, EEG, EMG oraz inne). W przypadku potwierdzenia wykonania innych badań dodatkowych należy poprosić o przedstawienie wyników, gdyż mogą one mieć znaczenie w procesie planowania terapii. Czy pacjent choruje przewlekle, czy doznał urazów lub wypadków w przeszłości? Dotyczy to chorób współistniejących, które mogą mieć wpływ na problem główny. Szukamy w ten sposób powiązań Skale i testy funkcjonalne Dodatkowe skale lub testy należy dostosować przede wszystkim do diagnozy klinicznej oraz do wieku dziecka. W przypadku postawionej diagnozy należy korzystać z narzędzi specyficznych, takich jak skale i testy odpowiednie dla danej jednostki chorobowej na przykład: dla mózgowego porażenia dziecięcego należy korzystać z takich skal jak: Gross Motor Function Measure 88 (Skala Funkcjonalna Motoryki Dużej) (GMFM-88 lub 66), System Klasyfikacji Funkcji Motoryki Dużej (Gross Motor Function Clasiffication System GMFCS), System Klasyfikacji Zdolności Manualnych (Manual Ability Classiffication System MACS); w przypadku diagnozy rdzeniowy zanik mięśni (SMA) skalę oceny Hammersmith (HFMS) str. 9

12 oraz test sprawności kończyny górnej (RULM), natomiast do oceny sprawności nerwowo- mięśniowej noworodków zastosować dodatkowo test Chop Intend Określenie problemu głównego Na podstawie analizy danych pochodzących z wywiadu oraz przeprowadzenia ogólnej oceny funkcjonalnej, jak wyników wykorzystania narzędzi specyficznych należy wskazać problem główny w rozwoju funkcjonalnym pacjenta. Problem główny jest to stałe odchylenie od wzorca, które blokuje lub zaburza dalszy jego rozwój Określenie celu bliższego terapii W zależności od złożoności problemu, jednostki chorobowej lub urazu możemy określić cele bliższe i dalsze terapii. Im,,problem bardzie złożony, gdzie proces terapii może trwać wiele miesięcy lub lat należy wyznaczyć cele krótkoterminowe. Cel powinien być jasno sprecyzowany, możliwy do osiągniecia, nie wykraczający poza ramy ogólnej wiedzy medycznej. Cel bliższy jest krótkoterminowy, czasami widoczny po terapii, jest ściśle związany z problemem głównym, daje pacjentowi i rodzicom/opiekunom uzasadnienie i motywację, oraz daje możliwość kontroli jakości terapii. Dla fizjoterapeuty określenie celu bliższego pozwala zaplanować terapię i uwzględnić indywidualne potrzeby pacjenta np. niemowlę z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego zanim zacznie siadać, chodzić musi osiągnąć wcześniejsze etapy rozwoju jak kontrola głowy, chwyt zabawek, obrót i inne. Inna grupę pacjentów stanowią dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi gdzie często celem terapii będzie spowolnienie procesu pogarszania się stanu funkcjonalnego i utrzymaniu poziomu aktywności najdłużej jak to możliwe. Często cel terapii polega na zmniejszeniu dolegliwości bólowych i utrzymaniu odpowiednich zakresów ruchu w stawach Określenie celu dalszego terapii Cel dalszy terapii powinien być możliwy do osiągnięcia, jest bardziej odległy w czasie, jego osiągnięcie wynika z realizacji poszczególnych celów bliższych (krótkoterminowych). 3.6.Wnioski z badania Wnioski z badania zawierają wyjaśnienie zaistniałego problemu pacjenta (dziecka), a jeśli dodatkowo badanie wzbogacone było o diagnostykę różnicową, należy wskazać we wnioskach również te struktury i ograniczone ich funkcje, które w naszej opinii mają największy wpływ na ograniczenie aktywności. str. 10

13 3.7. Plan fizjoterapii Plan fizjoterapii powinien być etapowy, oparty na wiedzy zgodnej z Evidence Based Physiotherapy oraz uwzględniać takie działania jakie należy zastosować w procesie fizjoterapii dla osiągnięcia celu bliższego i dalszego Przeciwskazania do rozpoczęcia i prowadzenia fizjoterapii Rozpoznanie na którymś etapie badania lub leczenia poniższych objawów lub symptomów powinno skłonić fizjoterapeutę do szczególnej ostrożności i podjęcia decyzji o odesłaniu pacjenta na dalsze badania i konsultacje z lekarzami specjalistami. Decyzję o tym, z jakim specjalistą konsultować pacjenta, fizjoterapeuta powinien podjąć na podstawie prezentowanych objawów i dynamiki ich narastania (Rycina 3): CZERWONE FLAGI gorączka nagła utrata masy ciała bez przyczyny ból wycieńczenie organizmu obrzęki zaburzenia równowagi i utrata świadomości napad padaczkowy ŻÓŁTE FLAGI nieprawidłowości w rozwoju mentalnym agresywne zachowanie brak współpracy z rodzicami/opiekunami choroba nowotworowa zaburzenia krążeniowo- oddechowe stan podgorączkowy płacz dziecka bez zauważalnej przyczyny Rycina 3. Przeciwskazania do rozpoczęcia i prowadzenia fizjoterapii 5. DOKUMENTACJA MEDYCZNA Każda wizyta pacjenta powinna być odnotowana w wewnętrznej dokumentacji medycznej. Powinna zawierać informacje ogólne: datę wizyt oraz dane fizjoterapeuty (imię i nazwisko z podanym nr PWZFz), a w przypadku podmiotów leczniczych, być zgodna z ustawą o działalności leczniczej i zawierać dodatkowo odpowiednią numerację, numer jednostki i komórki organizacyjnej zakładu leczniczego. W dokumentacji należy uwzględnić zarówno str. 11

14 wyjściowy stan pacjenta (pierwsza wizyta), jak i zmianę stanu funkcjonalnego pacjenta od ostatniej wizyty, w oparciu o wywiad, dodatkowe skale i testy funkcjonalne oraz przedstawioną tu Skalę Oceny Funkcjonalnej, obejmującą: 5.1. Obserwacja i ocena punktowa spontanicznej aktywności dziecka w zakresie 4 domen: 1) kontroli posturalnej (umiejętność przyjmowania i utrzymywania określonych pozycji); 2) kontroli motorycznej (motoryka duża) oraz na obserwacji połączonej z uzyskiwaniem odpowiedzi na pytania postawione rodzicom/opiekunom dziecka i ocenie punktowej 3) zręczności (motoryka mała), oraz 4) samoobsługi szczegółowo określonych i zilustrowanych w kolejnych załącznikach: ocena kontroli posturalnej (zał. 1); ocena kontroli motorycznej (zał.2 ); zręczności (zał. 3), oraz samoobsługi (zał. 4) Ocena punktowa spontanicznej aktywności dziecka dla: dzieci w wieku od 0-24 miesiąca życia - na specjalnie w tym celu przygotowanych kartach oceny (karta oceny kontroli posturalnej (zał. 5); karta oceny kontroli motorycznej (zał. 6); karta oceny zręczności (zał. 7), oraz karta oceny samoobsługi (zał. 8) dzieci w wieku od 2-7 roku życia - na specjalnie w tym celu przygotowanych kartach oceny (karta oceny kontroli posturalnej (zał. 9); karta oceny kontroli motorycznej (zał. 10); karta oceny zręczności (zał. 11), oraz karta oceny samoobsługi (zał. 12) 5.3. Obliczenia indywidualnych wskaźników aktywności (AI): AI 1 - wskaźnik aktywności w zakresie kontroli posturalnej AI 2 - wskaźnik aktywności w zakresie kontrola motorycznej AI 3 - wskaźnik aktywności w zakresie zręczności AI 4 - wskaźnik aktywności w zakresie samoobsługa 5.4. Ocena zmiany poziomu aktywności w czasie, analiza tzw. linii trendu zmiany Wyniki tak przeprowadzonej diagnostyki funkcjonalnej pozwolą na określenie i opisanie głównego problemu pacjenta, sformułowanie bliższego i dalszego celu terapii oraz zaplanowaniu fizjoterapii. Wszelkie zmiany stanu funkcjonalnego powinny mieć wpływ na utrzymanie lub modyfikację programu fizjoterapii. Analiza otrzymanych wyników stanowi informację, czy zostały uzyskane oczekiwane efekty fizjoterapii (cel bliższy) i czy prognozują uzyskanie celu dalszego. Po zakończonym procesie terapii należy wykonać te same co wcześniej procedury oceny funkcjonalnej. Analiza otrzymanych wyników poinformuje str. 12

15 terapeutę i pacjenta czy cel bliższy i dalszy terapii zostały osiągnięte. Analiza wyników pokaże z kolei w jakim stopniu dobrane procedury fizjoterapeutyczne wpłynęły na realizację założonego celu i pozwoli na tej podstawie podjąć odpowiedzialne decyzję o kontynuacji terapii, jej modyfikacji lub jej zakończeniu. str. 13

16 KONTROLA POSTURALNA Wiek (mc)* Nr zdjęcia Aktywność lista czynności wykonywanych w życiu codziennym (activity) KONTROLA POSTURALNA OCENA

17 WSTĘP: Dokumentacja fotograficzna została dokonana na bazie profesjonalnych fantomów, które jednak dają pewne ograniczenia w ułożeniu poszczególnych części ciała. Sfotografowane pozycje nie są idealne. Sprecyzowanie KONTROLA POSTURALNA: przyjmowanie pozycji, utrzymanie pozycji kontrola posturalna 2

18 1 1 KP 0-2 w leżeniu na brzuchu prezentuje zgięciowe ułożenie ciała 0/1/2 2 KP 0-2 w leżeniu na plecach układa głowę asymetrycznie - raz na jednym raz na drugim policzku 0/1/2 kontrola posturalna 3

19 2 3 KP 0-2 leżąc na plecach utrzymuje przez kilka s. głowę w linii środkowej 0/1/2 4 KP 0-2 w leżeniu na brzuchu pokazuje krótkotrwały podpór na przedramionach 0/1/2 kontrola posturalna 4

20 3 5 KP 0-2 przy podciąganiu do siadu z pozycji leżącej na plecach utrzymuje głowę w osi kręgosłupa 6 KP 0-2 leżąc na brzuchu podpiera się na łokciach i utrzymuje głowę w linii środkowej przynajmniej przez ok. 1 min 0/1/2 0/1/2 kontrola posturalna 5

21 4 7 KP 0-2 leżąc na plecach unosi do góry i utrzymuje miednicę opierając się na głowie i stopach (mostek) 8 KP 0-2 leżąc na plecach unosi do góry i utrzymuje miednicę oraz zgięte we wszystkich stawach kkd 0/1/2 0/1/2 kontrola posturalna 6

22 5 9 KP 0-2 utrzymuje pozycję leżąc raz na jednym raz na drugim boku ok. 1 min (głowa uniesiona nad podłoże) 10 KP 0-2 leżąc na brzuchu utrzymuje podpór na jednym przedramieniu (cc. znajduje się po stronie potylicznej) 0/1/2 0/1/2 kontrola posturalna 7

23 6 11 KP 0-2 leżąc na brzuchu utrzymuje podpór na obu wyprostowanych kkg i otwartych dłoniach (chwilowo odrywa brzuch od podłoża) 0/1/2 12 KP 0-2 podtrzymywane pod pachami staje na wyprostowanych kkd 0/1/2 kontrola posturalna 8

24 7 13 KP 0-2 utrzymuje pozycję siedzącą podpierając się rękami z przodu pomiędzy kkd 14 KP 0-2 przyjmuje i utrzymuje pozycje siadu skośnego, podpierając się na jednej kg 0/1/2 0/1/2 kontrola posturalna 9

25 8 15 KP 0-2 utrzymuje pozycje czworaczą 0/1/2 16 KP 0-2 utrzymuje pozycję siedzącą podpierając się rękami po bokach 0/1/2 kontrola posturalna 10

26 9 17 KP 0-2 przyjmuje i utrzymuje pozycję siedzącą z prostymi plecami i wyprostowanymi kkd (siad prosty) 0/1/2 18 KP 0-2 stoi przy sprzętach co najmniej 1min 0/1/2 kontrola posturalna 11

27 10 19 KP 0-2 siedzi stabilnie bez podparcia (np. na krześle) 0/1/2 20 KP 0-2 przyjmuje i utrzymuje co najmniej 1 min klęk prosty 0/1/2 kontrola posturalna 12

28 11 21 KP 0-2 przyjmuje i utrzymuje co najmniej 1 min klęk jednonóż 0/1/2 22 KP 0-2 stoi przy sprzętach co najmniej 1 min trzymając się jedną ręką 0/1/2 kontrola posturalna 13

29 12 23 KP 0-2 stoi bez podparcia co najmniej 30 s 0/1/2 24 KP 0-2 potrafi kucnąć z pozycji stojącej, jednak nie podniesie się z powrotem do pozycji stojącej 0/1/2 kontrola posturalna 14

30 13 25 KP 0-2 stoi bez podparcia co najmniej 1 min 0/1/2 26 KP 0-2 wstaje bez pomocy z podłogi (np. z pozycji misia) 0/1/2 kontrola posturalna 15

31 14 27 KP 0-2 wstaje z podłogi przez klęk jednonóż bez używania rąk 0/1/2 28 KP 0-2 idąc samodzielnie potrafi się zatrzymać i ponownie ruszyć 0/1/2 kontrola posturalna 16

32 15 29 KP 0-2 wspina się na podwyższenia (tapczan, sofa) 0/1/2 30 KP 0-2 stojąc potrafi kucnąć i ponownie wstać bez podparcia 0/1/2 kontrola posturalna 17

33 16 31 KP 0-2 samodzielnie stojąc obraca się raz przez prawy raz przez lewy bark 0/1/2 32 KP 0-2 idąc samodzielnie niesie oburącz dużą zabawką 0/1/2 kontrola posturalna 18

34 17 33 KP KP KP 0-2 z pozycji stojącej siada na podłodze i ponownie wstaje nie używając rąk 0/1/2 36 KP 0-2 utrzymuje równowagę huśtane na huśtawce 0/1/2 kontrola posturalna 19

35 18 37 KP 0-2 bawi się w pozycji kucznej nie tracąc równowagi przez co najmniej 1 min 38 KP KP KP 0-2 0/1/2 siada i wstaje z krzesełka bez podparcia 0/1/2 kontrola posturalna 20

36 19 41 KP 0-2 schodzi samodzielnie z podwyższenia (np. krzesła) 0/1/2 42 KP KP 0-2 przesiada się z jednego sprzętu na drugi, które umieszczone są blisko siebie (np. z krzesełka na krzesełko) 0/1/2 kontrola posturalna 21

37 20 44 KP 0-2 przekracza przeszkodę umiejscowioną na wysokości do 1/3 dolnej podudzia 45 KP KP KP 0-2 0/1/2 podpiera się podczas upadku, po upadku wstaje bez pomocy 0/1/2 kontrola posturalna 22

38 21 48 KP 0-2 stoi przez chwilę w pozycji wykrocznej 0/1/2 49 KP 0-2 stojąc obraca się po zabawkę w bok i do tyłu nie zmieniając ułożenia stóp 0/1/2 kontrola posturalna 23

39 22 50 KP 0-2 wspina się na palcach sięgając po zabawkę 0/1/2 51 KP 0-2 utrzymuje równowagę na bujanym koniku 0/1/2 kontrola posturalna 24

40 23 52 KP 0-2 zjeżdża ze zjeżdżalni w pozycji siedzącej 0/1/2 53 KP KP 0-2 biegając zmienia kierunek 0/1/2 kontrola posturalna 25

41 24 55 KP 0-2 utrzymuje równowagę na rowerku biegowym 0/1/2 56 KP KP 0-2 wchodzi pod górę oraz schodzi z góry (pochylnia) 0/1/2 kontrola posturalna 26

42 KONTROLA MOTORYCZNA lub MOTORYKA DUŻA Wiek (mc)* Nr zdjęcia Aktywność lista czynności wykonywanych w życiu codziennym (activity) KONTROLA POSTURALNA OCENA

43 WSTĘP: Dokumentacja fotograficzna została dokonana na bazie profesjonalnych fantomów, które jednak dają pewne ograniczenia w ułożeniu poszczególnych części ciała. Sfotografowane pozycje nie są idealne. Sprecyzowanie KONTROLA MOTORYCZNA: motoryka duża kamienie milowe kontrola motoryczna 2

44 1 1 KM 0-2 prezentuje chód automatyczny 0/1/2 kontrola motoryczna 3

45 1 2 KM KM 0-2 leżąc na brzuchu przekłada głowę z boku na bok 0/1/2 kontrola motoryczna 4

46 2 4 KM KM 0-2 w leżeniu na plecach unosi naprzemiennie kkd nieco ponad podłoże (kopanie) 0/1/2 kontrola motoryczna 5

47 2 6 KM KM 0-2 leżąc na brzuchu unosi ponad podłoże głowę w linii środkowej 0/1/2 kontrola motoryczna 6

48 3 8 KM 0-2 leżąc na plecach unosi nad podłoże równocześnie obie kkd i utrzymuje ok. 1 min 0/1/2 kontrola motoryczna 7

49 3 9 KM 0-2 leżąc na brzuchu unosi ku górze głowę i obraca ją w obie strony 0/1/2 kontrola motoryczna 8

50 4 10 KM KM 0-2 leżąc na plecach układa się raz na jednym raz na drugim boku 0/1/2s kontrola motoryczna 9

51 4 12 KM KM 0-2 leżąc na brzuchu przenosi c. ciała podpierając się raz na jednym, raz na drugim łokciu 0/1/2 kontrola motoryczna 10

52 5 14 KM KM 0-2 leżąc na brzuchu wykonuje wzorzec tzw. pływania (ryc. lub wyjaśnienie) 0/1/2 kontrola motoryczna 11

53 5 16 KM KM 0-2 w asymetrycznym podporze przodem podciąga pod brzuch kolano po stronie niepodpartej 0/1/2 kontrola motoryczna 12

54 6 18 KM KM 0-2 przetacza się z pleców na brzuch 0/1/2 kontrola motoryczna 13

55 6 20 KM KM 0-2 leżąc na brzuchu wykonuje obrót wokół własnej osi (tzw. zegarowanie) 0/1/2 kontrola motoryczna 14

56 7 22 KM KM 0-2 przetacza się z brzucha na plecy 0/1/2 kontrola motoryczna 15

57 7 24 KM KM 0-2 wykonuje wzorzec naprzemiennego pełzania 0/1/2 kontrola motoryczna 16

58 8 26 KM 0-2 kołysze się na czworakach: bocznie (z dłoni/dłoń i z kolano na kolano); w kierunku przednio-tylnym (z dłoni na kolana) oraz w górę i w dół (w kierunku pięt i z powrotem) 0/1/2 kontrola motoryczna 17

59 8 27 KM KM 0-2 zmienia pozycję z siadu skośnego do pozycji czworaczej i z powrotem 0/1/2 kontrola motoryczna 18

60 9 29 KM KM 0-2 czworakuje naprzemiennie 0/1/2 kontrola motoryczna 19

61 9 31 KM KM 0-2 wstaje przy sprzętach 0/1/2 kontrola motoryczna 20

62 10 33 KM KM 0-2 porusza się w klęku prostym 0/1/2 kontrola motoryczna 21

63 10 35 KM KM 0-2 chodzi przy meblach krokiem odstawno-dostawnym, trzymając się obiema rękoma 0/1/2 kontrola motoryczna 22

64 11 37 KM KM 0-2 wykonuje ruchy kroczenia w miejscu (trzymając się obiema rękoma) 0/1/2 kontrola motoryczna 23

65 11 39 KM KM 0-2 chodzi krokiem odstawno-dostawnym trzymając się jedną ręką 0/1/2 kontrola motoryczna 24

66 12 41 KM KM 0-2 chodzi do przodu trzymane za dwie ręce 0/1/2 kontrola motoryczna 25

67 12 43 KM KM 0-2 wchodzi na czworakach po schodach, ale nie potrafi zejść 0/1/2 kontrola motoryczna 26

68 13 45 KM KM 0-2 chodzi do przodu trzymane za jedna rękę 0/1/2 kontrola motoryczna 27

69 13 47 KM KM 0-2 stawia pierwsze samodzielne kroki 0/1/2 kontrola motoryczna 28

70 14 49 KM 0-2 chodzi samodzielnie w linii prostej między opiekunami, co najmniej 1 m 0/1/2 kontrola motoryczna 29

71 14 50 KM 0-2 chodzi samodzielnie, pokonuje co najmniej 2 m 0/1/2 kontrola motoryczna 30

72 15 51 KM KM KM 0-2 idzie samodzielnie do przodu, obraca się i wraca 0/1/2 kontrola motoryczna 31

73 15 54 KM KM 0-2 schodzi na kolanach ze schodów 0/1/2 kontrola motoryczna 32

74 16 56 KM KM 0-2 chodzi do tyłu stawiając 2 3 kroki 0/1/2 kontrola motoryczna 33

75 16 58 KM 0-2 uginając nogi w kolanach zaczyna przymierzać się do skakania 0/1/2 kontrola motoryczna 34

76 17 59 KM 0-2 trzymane za rękę wchodzi w pozycji stojącej po schodach 0/1/2 kontrola motoryczna 35

77 17 60 KM 0-2 idzie popychając przed sobą zabawkę (wózek, auto) 0/1/2 kontrola motoryczna 36

78 18 61 KM KM 0-2 biega samodzielnie 0/1/2 kontrola motoryczna 37

79 18 63 KM KM KM 0-2 siada samodzielnie na niskim krześle 0/1/2 kontrola motoryczna 38

80 19 66 KM 0-2 idąc przekracza przeszkody 0/1/2 kontrola motoryczna 39

81 19 67 KM KM 0-2 wykonuje podskoki obunóż 0/1/2 kontrola motoryczna 40

82 20 69 KM 0-2 idąc ciągnie za sobą zabawkę 0/1/2 kontrola motoryczna 41

83 20 70 KM 0-2 schodzi ze schodów trzymane za rękę 0/1/2 kontrola motoryczna 42

84 21 71 KM KM KM KM 0-2 turla się w obie strony 0/1/2 kontrola motoryczna 43

85 21 75 KM KM 0-2 chodzi tyłem 0/1/2 kontrola motoryczna 44

86 22 77 KM 0-2 wchodzi po schodach krokiem odstawno dostawnym, trzymając się poręczy 0/1/2 kontrola motoryczna 45

87 22 78 KM KM 0-2 wchodzi po drabince 0/1/2 kontrola motoryczna 46

88 23 80 KM KM 0-2 kopie piłkę 0/1/2 kontrola motoryczna 47

89 23 82 KM KM KM 0-2 podskakuje obunóż, co najmniej 5 x 0/1/2 kontrola motoryczna 48

90 24 85 KM KM KM 0-2 zeskakuje z podwyższenia (np. ze stopnia) 0/1/2 kontrola motoryczna 49

91 24 88 KM 0-2 przeciska się pomiędzy meblami 0/1/2 kontrola motoryczna 50

92 KONTROLA POSTURALNA 2-7 Wiek (mc)* Nr zdjęcia Aktywność lista czynności wykonywanych w życiu codziennym (activity) KONTROLA POSTURALNA OCENA

93 WSTĘP: Dokumentacja fotograficzna została dokonana na bazie profesjonalnych fantomów, które jednak dają pewne ograniczenia w ułożeniu poszczególnych części ciała. Sfotografowane pozycje nie są idealne. Sprecyzowanie KONTROLA POSTURALNA: przyjmowanie pozycji, utrzymanie pozycji kontrola posturalna 2

94 2,5-3 2 KP 2-7 klęczy jednonóż bez podparcia, co najmniej 10 sek. 0/1/2 4 KP 2-7 siedząc na podwyższeniu bez podparcia tułowia i stóp potrafi wychylić się do przodu sięgając po przedmiot na odległość ok. 30 cm 0/1/2 kontrola posturalna 3

95 3-3,5 5 KP 2-7 siedząc na podwyższeniu bez podparcia tułowia i stóp potrafi wychylić się w prawo i w lewo sięgając po przedmiot na odległość ok. 30 cm 6 KP 2-7 siedząc na podwyższeniu bez podparcia tułowia i stóp potrafi obrócić się w prawo i w lewo sięgając po przedmiot 0/1/2 0/1/2 kontrola posturalna 4

96 3,5-4 7 KP 2-7 klęczy obunóż bez podparcia z zasłoniętymi szarfą oczami, co najmniej 10 sek. 8 KP 2-7 klęcząc obunóż bez podparcia potrafi wychylić się do przodu sięgając po przedmiot na odległość ok. 30 cm 0/1/2 0/1/2 kontrola posturalna 5

97 4-4,5 9 KP 2-7 klęcząc obunóż bez podparcia potrafi wychylić się w prawo i w lewo sięgając po przedmiot na odległość ok. 30 cm 10 KP 2-7 klęcząc obunóż bez podparcia potrafi obrócić się w prawo i w lewo sięgając po przedmiot 0/1/2 0/1/2 kontrola posturalna 6

98 4, KP 2-7 klęczy jednonóż bez podparcia z zasłoniętymi szarfą oczami, co najmniej 10 sek. 0/1/2 12 KP 2-7 klęcząc jednonóż bez podparcia potrafi wychylić się do przodu sięgając po przedmiot na odległość ok. 30 cm 0/1/2 kontrola posturalna 7

99 KP 2-7 klęcząc jednonóż bez podparcia potrafi wychylić się w prawo i w lewo sięgając po przedmiot na odległość ok. 30 cm 0/1/2 14 KP 2-7 stoi obunóż samodzielnie z zasłoniętymi szarfą oczami, co najmniej 10 sek. 0/1/2 kontrola posturalna 8

100 KP 2-7 stojąc obunóż bez podparcia potrafi obrócić się w prawo i w lewo sięgając po przedmiot 0/1/2 18 KP 2-7 stoi jednonóż bez podparcia co najmniej 10 sek. 0/1/2 kontrola posturalna 9

101 KONTROLA MOTORYCZNA 2-7 Wiek (mc)* Nr zdjęcia Aktywność lista czynności wykonywanych w życiu codziennym (activity) KONTROLA MOTORYCZNA OCENA

102 WSTĘP: Dokumentacja fotograficzna została dokonana na bazie profesjonalnych fantomów, które jednak dają pewne ograniczenia w ułożeniu poszczególnych części ciała. Sfotografowane pozycje nie są idealne. Sprecyzowanie KONTROLA MOTORYCZNA: motoryka duża kamienie milowe 2

103 2,5-3 3 KM KM KM KM 2-7 podskakuje obunóż w miejscu (min 5 x) 0/1/2 zeskakuje z podwyższenia np. ze stopnia o wysokości ok. 10 cm 0/1/2 kontrola motoryczna 3

104 3-3,5 10 KM KM 2-7 wchodzi i schodzi ze schodów chodem dostawnym 0/1/2 12 KM KM 2-7 potrafi kopnąć piłkę pozostającą w bezruchu 0/1/2 kontrola motoryczna 4

105 3, KM KM KM KM KM KM KM KM 2-7 biega po nierównym terenie omijając przeszkody 0/1/2 skacze obunóż do przodu, na boki i do tyłu (min 5 x) 0/1/2 kontrola motoryczna 5

106 4-4,5 22 KM KM KM KM KM KM 2-7 wchodzi i schodzi ze schodów chodem naprzemiennym 0/1/2 skacze na jednej nodze w miejscu (min 5 x) 0/1/2 kontrola motoryczna 6

107 4, KM 2-7 potrafi jeździć na rowerku 4 kołowym 0/1/2 28 KM KM KM KM KM KM 2-7 skacze na jednej nodze do przodu, na boki i do tyłu (min 5 x) 0/1/2 kontrola motoryczna 7

108 KM KM 2-7 potrafi wskoczyć obunóż na podwyższenie np. na stopnień o wysokości ok. 20 cm 0/1/2 40 KM 2-7 potrafi jeździć na hulajnodze 0/1/2 kontrola motoryczna 8

109 KM 2-7 potrafi jeździć na rowerze 2- kołowym 0/1/2 52 KM KM 2-7 potrafi skakać na skakance naprzemiennie kontrola motoryczna 9

110 1. AKTYWNOŚĆ (ACTIVITY) Załącznik nr 5 Wiek (mc)* Kod ICF-CY KONTROLA POSTURALNA lista umiejętności przyjmowania i utrzymywania określonych pozycji w życiu codziennym OCENA *** 1 d 4150 w leżeniu na brzuchu prezentuje zgięciowe ułożenie kkd 0/1/2 b 7610 w leżeniu na plecach układa głowę asymetrycznie - raz na jednym raz na 0/1/2 drugim policzku 2 b 7611 leżąc na plecach utrzymuje przez kilka sek. głowę w linii środkowej 0/1/2 d 4150 w leżeniu na brzuchu pokazuje krótkotrwały podpór na przedramionach i 0/1/2 nadgarstkach 3 d 4103 przy podciąganiu do siadu z pozycji leżącej na plecach utrzymuje głowę 0/1/2 w osi kręgosłupa d 4155 leżąc na brzuchu podpiera się na łokciach i utrzymuje głowę w linii 0/1/2 środkowej przynajmniej przez około1 min 4 b 7618 leżąc na plecach unosi do góry i utrzymuje miednicę opierając się na 0/1/2 głowie i stopach (mostek) b 7611 leżąc na plecach unosi do góry i utrzymuje miednicę oraz zgięte we 0/1/2 wszystkich stawach kkd 5 d 4107 utrzymuje pozycję leżąc raz na jednym raz na drugim boku ok. 1 min 0/1/2 (głowa uniesiona nad podłoże) d 4108 leżąc na brzuchu utrzymuje podpór na jednym przedramieniu (c. ciała 0/1/2 znajduje się na stronie wydłużonej 6 d 4155 leżąc na brzuchu utrzymuje podpór na obu wyprostowanych kkg i 0/1/2 otwartych dłoniach (chwilowo odrywa brzuch od podłoża) d 4154 podtrzymywane pod pachami staje na wyprostowanych kkd 0/1/2 7 d 4153 utrzymuje pozycję siedzącą podpierając się rękami z przodu pomiędzy 0/1/2 kkd d 4158 przyjmuje i utrzymuje pozycje siadu skośnego, podpierając się na jednej 0/1/2 kg 8 d 4550 utrzymuje pozycje czworaczą 0/1/2 d 4153 utrzymuje pozycję siedzącą podpierając się rękami po bokach 0/1/2 9 d 4153 przyjmuje i utrzymuje pozycję siedzącą z prostymi plecami i 0/1/2 wyprostowanymi kkd (siad prosty) d 4154 stoi przy sprzętach co najmniej 1min 0/1/2 10 d 4153 siedzi stabilnie bez podparcia (np. na krześle) 0/1/2 d 4152 przyjmuje i utrzymuje co najmniej 1 min klęk prosty 0/1/2 11 d 4152 przyjmuje i utrzymuje co najmniej 1 min klęk jednonóż 0/1/2 d 4154 stoi przy sprzętach co najmniej 1 min trzymając się jedną ręką 0/1/2 12 d 4154 stoi bez podparcia co najmniej 30 s 0/1/2 d 4151 potrafi kucnąć z pozycji stojącej, jednak nie podniesie się z powrotem do pozycji stojącej 0/1/2 13 d 4154 stoi bez podparcia co najmniej 1 min 0/1/2 d 4104 wstaje bez pomocy z podłogi (np. z pozycji misia) 0/1/ d 4104 wstaje z podłogi przez klęk jednonóż bez używania rąk 0/1/2 d 4500 idąc samodzielnie potrafi się zatrzymać i ponownie ruszyć 0/1/2 d 4551 wspina się na podwyższenia (tapczan, sofa) 0/1/2 d 4105 stojąc potrafi kucnąć i ponownie wstać bez podparcia 0/1/2 1

111 Załącznik nr 5 d 4500 samodzielnie stojąc obraca się raz przez prawy raz przez lewy bark 0/1/2 d 4301 idąc samodzielnie niesie oburącz dużą zabawką 0/1/2 d 4103 z pozycji stojącej siada na podłodze i ponownie wstaje nie używając rąk 0/1/2 d 4153 utrzymuje równowagę huśtane na huśtawce 0/1/2 d 4105 bawi się w pozycji kucznej nie tracąc równowagi przez co najmniej 1 0/1/2 min d 4103 siada i wstaje z krzesełka bez podparcia 0/1/2 d 4551 schodzi samodzielnie z podwyższenia (np. krzesła) 0/1/2 d 4200 przesiada się z jednego sprzętu na drugi, które umieszczone są blisko 0/1/2 siebie (np. z krzesełka na krzesełko) d 4503 przekracza przeszkodę umiejscowioną na wysokości do 1/3 dolnej 0/1/2 podudzia d 4106 podpiera się podczas upadku, po upadku wstaje bez pomocy 0/1/2 d 4104 stoi przez chwilę w pozycji wykrocznej 0/1/2 d 4154 stojąc obraca się po zabawkę w bok i do tyłu nie zmieniając ułożenia 0/1/2 stóp d 4551 wspina się na palcach sięgając po zabawkę 0/1/2 d 4153 utrzymuje równowagę na rowerku trójkołowym 0/1/2 d 4153 zjeżdża ze zjeżdżalni w pozycji siedzącej 0/1/2 d 4552 biegając zmieniając kierunek 0/1/2 d 4750 porusza się na rowerku biegowym 0/1/2 d 4508 wchodzi pod górę oraz schodzi z góry (pochylnia) 0/1/2 SUMA PUNKTÓW * (dla dziecka 1 mc: min=0, max=4 dla dziecka 24 m-ce: mim=0; max= WAKAŹNIK AKTYWNOŚCI ** Suma pkt/ wiek w latach min=0; max=4 0-4 * w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie należy od wieku kalendarzowego dziecka odjąć liczbę tygodni przedwczesnego porodu. Np. jeżeli dziecko urodziło się o 3 tygodnie wcześniej, to w przypadku, gdy wiek kalendarzowy wynosi 2 miesiące, to jego wiek skorygowany to 1miesiąc i 1 tydzień. ** w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie wskaźnik aktywności = Suma punktów: wiek skorygowany w miesiącach *** 2 pkt gdy dziecko samodzielnie przyjmuje i utrzymuje pozycję 1 pkt gdy dziecko przyjmuje pozycję z pomocą fizyczną i samodzielnie utrzymuje 0 pkt - gdy dziecko nie potrafi przyjąć i utrzymać pozycji 2

112 2. AKTYWNOŚĆ (ACTIVITY) Załącznik nr 6 Wiek (mc)* Kod ICF-CY KONTROLA MOTORYCZNA lub MOTORYKA DUŻA lista czynności wykonywanych w życiu codziennym OCENA*** 1 b 770 prezentuje chód automatyczny 0/1/2 b 7611 leżąc na brzuchu przekłada głowę z boku na bok 0/1/2 2 b7610 w leżeniu na plecach unosi naprzemiennie kkd nieco ponad podłoże 0/1/2 (kopanie) d 4155 leżąc na brzuchu unosi ponad podłoże głowę w linii środkowej 0/1/2 3 b 7611 leżąc na plecach unosi nad podłoże równocześnie obie kkd i utrzymuje 0/1/2 ok. 1 min d 4155 leżąc na brzuchu unosi ku górze głowę i obraca ją w obie strony 0/1/2 4 d 4201 leżąc na plecach układa się raz na jednym raz na drugim boku 0/1/2 d 4201 leżąc na brzuchu przenosi c. ciała podpierając się raz na jednym, raz na 0/1/2 drugim łokciu 5 d 4150 leżąc na brzuchu wykonuje wzorzec tzw. pływania (ryc. lub 0/1/2 wyjaśnienie) d 4201 w asymetrycznym podporze przodem podciąga pod brzuch kolano po 0/1/2 stronie niepodpartej 6 d 4107 przetacza się z pleców na brzuch 0/1/2 d 4550 leżąc na brzuchu wykonuje obrót wokół własnej osi (tzw. zegarowanie) 0/1/2 7 d 4107 przetacza się z brzucha na plecy 0/1/2 d 4201 wykonuje wzorzec naprzemiennego pełzania 0/1/2 8 d 4550 kołysze się na czworakach: bocznie (z dłoni/dłoń i z kolano na kolano); 0/1/2 w kierunku przednio-tylnym (z dłoni na kolana) oraz w górę i w dół (w kierunku piet i z powrotem) d 4106 zmienia pozycję z siadu skośnego do pozycji czworaczej i z powrotem 0/1/2 9 d 4550 czworakuje naprzemiennie 0/1/2 d 4104 wstaje przy sprzętach 0/1/2 10 d 4102 porusza się w klęku prostym 0/1/2 d 4500 chodzi przy meblach krokiem odstawno-dostawnym, trzymając się 0/1/2 obiema rękoma 11 d 4500 wykonuje ruchy kroczenia w miejscu (trzymając się obiema rękoma) 0/1/2 d 4500 chodzi krokiem odstawno-dostawnym trzymając się jedną ręką 0/1/2 12 d 4500 chodzi do przodu trzymane za dwie ręce 0/1/2 d 4551 wchodzi na czworakach po schodach, ale nie potrafi zejść 0/1/2 13 d 4500 chodzi do przodu trzymane za jedna rękę 0/1/2 d 4500 stawia pierwsze samodzielne kroki 0/1/2 14 d 4500 chodzi samodzielnie w linii prostej między mamą a tatą ok 1 m 0/1/2 d 4500 chodzi samodzielnie, pokonując co najmniej 2 m 0/1/2 15 d 4500 idzie samodzielnie do przodu, obraca się i wraca 0/1/2 d 4551 schodzi na kolanach ze schodów 0/1/2 16 d 4508 chodzi do tyłu stawiając 2 3 kroki 0/1/2 d 4553 uginając nogi w kolanach zaczyna przymierzać się do skakania 0/1/2 17 d 4508 trzymane za rękę wchodzi w pozycji stojącej po schodach 0/1/2 d 4451 idzie popychając przed sobą zabawkę (wózek, auto) 0/1/2 18 d 4552 biega samodzielnie 0/1/2 d 4200 siada samodzielnie na niskim krześle 0/1/2 19 d 4503 idąc przekracza przeszkody 0/1/2 d 4553 wykonuje podskoki obunóż 0/1/2

113 Załącznik nr 7 20 d 4302 idąc ciągnie za sobą zabawkę 0/1/2 d 4508 schodzi ze schodów trzymane za rękę 0/1/2 21 d 4107 turla się w obie strony 0/1/2 d 4509 chodzi tyłem 0/1/2 22 d 4509 wchodzi po schodach krokiem odstawno dostawnym, trzymając się 0/1/2 poręczy d 4551 wchodzi po drabince 0/1/2 23 d 4351 kopie piłkę 0/1/2 d 4553 podskakuje obunóż, co najmniej 5 x 0/1/2 24 d 4553 zeskakuje z podwyższenia (np. ze stopnia) 0/1/2 d 4509 przeciska się pomiędzy meblami 0/1/2 SUMA PUNKTÓW * (dla dziecka 1 mc: min=0, max=4 dla dziecka 24 m-ce: mim=0; max=96 WAKAŹNIK AKTYWNOŚCI ** Suma pkt/ wiek w latach min=0; max=4 * w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie należy od wieku kalendarzowego dziecka odjąć liczbę tygodni przedwczesnego porodu. Np. jeżeli dziecko urodziło się o 3 tygodnie wcześniej, to w przypadku, gdy wiek kalendarzowy wynosi 2 miesiące, to jego wiek skorygowany to 1miesiąc i 1 tydzień. ** w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie wskaźnik aktywności = Suma punktów: wiek skorygowany w miesiącach *** 2 pkt - samodzielnie wykonuje czynność ruchową 1 pkt wykonuje czynność ruchową z pomocą fizyczną 0 pkt - nie potrafi wykonać czynności ruchową

114 Załącznik nr 7 3. AKTYWNOŚĆ (ACTIVITY) Wiek (mc)* Kod ICF-CY ZRĘCZNOŚĆ lub MOTORYKA MAŁA lista czynności wykonywanych w życiu codziennym OCENA*** 1 d 4401 ma obie dłonie zwinięte w piąstki, kciuk schowany w piąstce 0/1/2 d 4401 prezentuje aktywny odruch chwytny rąk 0/1/2 2 d 4403 okresowo otwiera dłonie 0/1/2 b 7618 wkłada kciuk do buzi i ssie go 0/1/2 3 d 4458 łączy obie ręce w linii środkowej i wkłada je do buzi 0/1/2 d 4401 trzyma włożony do ręki mały przedmiot (grzechotka) i porusza nim 0/1/2 4 d 4452 leżąc na plecach chwyta oburącz przedmiot w linii środkowej 0/1/2 d 4452 leżąc na plecach wyciąga rękę do przedmiotu po tej samej stronie ciała 0/1/2 i dotyka go (chwyt od boku) 5 d 4452 leżąc na plecach wyciąga rękę do przedmiotu po przeciwnej stronie 0/1/2 ciała i chwyta go (chwyt z przekroczeniem linii środka) d 4452 leżąc na brzuchu w podporze na jednym przedramieniu wyciąga do 0/1/2 przodu wolną rękę do zabawki, chwyta ją i wkłada do buzi 6 d 4452 leżąc na plecach chwyta przedmiot całą dłonią i (chwyt dłoniowy 0/1/2 prosty, bez opozycji kciuka) d 4408 przekłada przedmioty z ręki do ręki, potrząsa nimi i postukuje 0/1/2 7 d 4452 siedząc, chwyta przedmiot ponad głową raz jedna raz drugą ręką 0/1/2 d 4408 leżąc na plecach sięga symetrycznie do obu stóp i wkłada je do buzi 0/1/2 (koordynacja stopa/stopa, ręka/stopa/usta) 8 d 4400 chwyta drobinki używając palca wskazującego i kciuka (chwyt 0/1/2 pęsetowy) d 4402 używa obu rąk do zabawy, obraca zabawkę w rękach 0/1/2 9 d 5602 wkłada do buzi i wyjmuje butelkę, trzymając ją dwiema rękami 0/1/2 d 5401 zdejmuje sobie z głowy czapeczkę (lub narzucona na twarz pieluszkę) 0/1/2 10 d 4458 klaszcze w obie dłonie 0/1/2 d 4402 chwyta przedmiot czubkami palców (chwyt obcęgowy) 0/1/2 11 d 4458 uderza dwiema zabawkami o siebie 0/1/2 d 4403 upuszcza i podnosi zabawkę 0/1/2 12 d 4458 macha ręką na pożegnanie (robi papa ) 0/1/2 d 4458 potrafi ułożyć jedną zabawkę na drugiej 0/1/2 13 d 4451 trzyma zabawkę typu małe auto i popycha je w różne strony 0/1/2 d 4458 całą ręką uderza ręką w zabawkę wydającą dźwięk 0/1/2 14 d 4452 palcem wskazującym pokazuje nos, oko czy obrazki w książce 0/1/2 d 4450 przyciąga do siebie zabawkę za sznurek 0/1/2 15 d 4408 obraca trzy strony w książeczce o sztywnych kartkach 0/1/2 d 4402 łączy i rozłącza dwa klocki 0/1/2 16 d 4402 umieszcza 3 plastikowe kubeczki jeden w drugim wkładając mniejszy 0/1/2 do większego d 4402 układa 3 kółka na patyku (słupku) 0/1/2 17 d 4402 układa wieżę co najmniej z 3 klocków 0/1/2 d 4402 wkłada do dziurek w deseczce zatyczki w postaci patyczków 0/1/2 18 d 4453 umieszcza kształty typu kwadrat, koło, trójkąt w odpowiednich 0/1/2 otworach o wymienionych kształtach w pudełku czy w zabawce typu garnuszek na klocuszek d 4453 obraca nakrętkę, pokrętło, ale jeszcze nie potrafi zakręcić czy odkręcić 0/1/2