WOJEWÓDZKIE CENTRUM ONKOLOGII W GDAŃSKU NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008 ROKU. Monika Nowaczyk, Ewa Solska, Eneasz Reca

Transkrypt

1 ISSN X WOJEWÓDZKIE CENTRUM ONKOLOGII W GDAŃSKU NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008 ROKU Monika Nowaczyk, Ewa Solska, Eneasz Reca POMORSKI REJESTR NOWOTWORÓW PRZY WOJEWÓDZKIM CENTRUM ONKOLOGII W GDAŃSKU Strona 1

2 REGIONAL ONCOLOGY CENTRE IN GDANSK CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008 POMERANIAN REGISTRY AT REGIONAL ONCOLOGY CENTRE IN GDANSK

3 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2007R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008 Pomorski Rejestr Nowotworów pod kierownictwem lek. med. Joanny Wójcik-Tomaszewskiej przy Wojewódzkim Centrum Onkologii w Gdańsku Dyrektor: lek. med. Ewa Solska Zespół: Lek.med. Joanna Wójcik-Tomaszewska Eneasz Reca Jolanta Zduńczyk Iwona Giedroyć-Mazur Małgorzata Meina jwojcik@wco.gda.pl eneasz@wco.gda.pl rn@wco.gda.pl rn@wco.gda.pl rn@wco.gda.pl ISSN X Publikacja wydana w ramach zadania Rejestracja nowotworów złośliwych Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych Gdańsk 2010

4 Pomeranian Registry in Gdansk at Regional Oncology Centre in Gdansk Director: Ewa Solska, MD Team of specialists: Joanna Wojcik-Tomaszewska, MD Eneasz Reca Jolanta Zduńczyk Iwona Giedroyc-Mazur Małgorzata Meina This publication has been completed within the Malignant Cancer Register project by the National Programme for Battle Against Cancer. Gdańsk 2010

5 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2007R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008 Podziękowania Dziękujemy wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do poprawy jakości danych gromadzonych w Pomorskim Rejestrze Nowotworów. Tegoroczny biuletyn powstał dzięki tym wszystkim, którzy rzetelnie i na bieżąco wypełniali i przesyłali Karty Zgłoszenia Nowotworu Złośliwego. Dziękujemy za współpracę i szczególne zaangażowanie Pomorskiemu Oddziałowi NFZ, Hospicjom oraz Urzędom Stanu Cywilnego.

6 SPIS TREŚCI LIST OF CONTENTS Rozdział I WERSJA POLSKA Chapter I POLISH VERSION Słowo wstępne Streszczenie Pomorski Rejestr Nowotworów w Gdańsku Materiał i metody statystyczne Stan zdrowia populacji województwa pomorskiego Opis populacji Zachorowania na nowotwory złośliwe w 2008 roku Zgony chorych na nowotwory złośliwe w 2008r Omówienie Poszczególne sytuacje kliniczne Nowotwory złośliwe oskrzela i płuca (C34) Nowotwory złośliwe piersi (C50) Nowotwory złośliwe gruczołu krokowego (C61) Nowotwory złośliwe jelita grubego (C18-C21) Rozdział II WERSJA ANGIELSKA Chapter II ENGLISH VERSION Introduction Abstract Regional Cancer Registry in Gdansk Research material and statistical methods Health condition of Pomerania Population characteristics Malignant cancer incidence rates in Malignant cancer mortality rates in Exposition Specific clinical situations Malignant neoplasm of bronchus and lung (C34) Malignant breast cancer (C50) Malignant prostate cancer (C61) Malignant colorectal cancer (C18-C21) Rozdział III Tabele i Wykresy - Chapter III TABLES & ILLUSTRATIONS Tabele i wykresy Lista tabel Spis rysunków Strona 6

7 Rozdział I WERSJA POLSKA Chapter I POLISH VERSION Strona 7

8 1. Słowo wstępne Biuletyn NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008 ROKU przedstawia najważniejsze dane dotyczące zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w województwie pomorskim z uwzględnieniem wieku, płci i powiatów. Szczegółowej analizie poddano najczęściej występujące nowotwory. Obecny biuletyn Pomorskiego Rejestru Nowotworów jest siódmym opracowaniem naszych danych. Jest on adresowany do władz województwa pomorskiego oraz wszystkich osób zainteresowanych problemem chorób nowotworowych w Pomorskiem. Ewa Solska 2. Streszczenie W województwie pomorskim w 2008 roku odnotowano 7785 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe oraz 5378 zgony u osób z rozpoznaniem choroby nowotworowej. Powyższe dane pozwalają ocenić stan zdrowia naszego społeczeństwa na tle innych województw. W dalszym ciągu w województwie pomorskim standaryzowane współczynniki zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe są jednymi z najwyższych w Polsce. Standaryzowany współczynnik zachorowalności na nowotwory złośliwe u mężczyzn wyniósł 274,9 (czwarte miejsce w Polsce) i u kobiet 202,9 (piąte miejsce) na 100 tys. mieszkańców z uwzględnieniem struktury wieku. Nadal najczęstszym rozpoznaniem u mężczyzn są nowotwory złośliwe płuc, które u kobiet występują na drugim miejscu po najczęściej rozpoznawanych nowotworach złośliwych piersi. W następnej kolejności poważne zagrożenie stanowią nowotwory jelita grubego Według standaryzowanych współczynników umieralności na nowotwory złośliwe województwo pomorskie w 2008 roku znajduje się na 7 miejscu wśród mężczyzn 195,3 i na 3 miejscu wśród kobiet 115,4. W roku 2007 województwo pomorskie było drugim województwem, w którym odnotowywano najwięcej zgonów dla obu płci. Po raz pierwszy najczęstszą przyczyną zgonów u kobiet są nowotwory złośliwe płuc. Aby wyciągać właściwe wnioski, najistotniejsza jest kompletność rejestracji. Bez regularnego, rzetelnego zgłaszania nowych rozpoznań i zgonów wyciągnięte hipotezy mogą być mylące. Jedynie zrozumienie tego problemu przez wszystkich lekarzy może dać efekty w postaci jasnego obrazu zdrowia społeczeństwa. Strona 8

9 Poniższe opracowanie zawiera dane epidemiologiczne województwa pomorskiego z 2008 roku. Przedstawiono stan zdrowia Pomorzan na tle innych województw. Omówiono strukturę zachorowań i zgonów dla mężczyzn i kobiet z uwzględnieniem powiatów. Przedstawiono szczegółowo najczęściej występujące nowotwory. 3. Pomorski Rejestr Nowotworów w Gdańsku Pomorski Rejestr Nowotworów działa przy Wojewódzkim Centrum Onkologicznym w Gdańsku powstałym po przekształceniu Wojewódzkiej Przychodni Onkologicznej w Gdańsku. Do 1999 roku rejestr zbierał dane z województwa gdańskiego, słupskiego i elbląskiego, a po nowym podziale administracyjnym analizuje dane z terenu obejmującego województwo pomorskie. W Polsce działa 16 rejestrów nowotworów, głównie w miastach wojewódzkich. Do głównych zadań Pomorskiego Rejestru Nowotworów należy zbieranie danych o każdym podejrzeniu choroby nowotworowej, nowo rozpoznanych przypadkach tej choroby, oraz analiza danych o przebiegu leczenia pacjentów i zgonach z powodu choroby nowotworowej. W ramach struktur WCO obok Pomorskiego Rejestru Nowotworów działa Centrum Profilaktyki Onkologicznej i Promocji Zdrowia, którego zadaniem jest objęcie społeczeństwa województwa pomorskiego badaniami profilaktycznymi i edukacją o możliwościach zapobiegania i wczesnego rozpoznania chorób nowotworowych. Wojewódzkie Centrum Onkologii od lat współpracuje w tym zakresie z Polską Unią Onkologii, Ministerstwem Zdrowia, Urzędem Marszałkowskim i Urzędem Miasta Gdańska. Zadaniem rejestru nowotworów złośliwych jest umożliwienie planowania i przeprowadzenia skutecznej walki z zagrożeniem jakim są nowotwory złośliwe. Działania w zakresie pokonywania chorób nowotworowych obejmują pierwotną i wtórną profilaktykę, diagnostykę, leczenie, rehabilitację po leczeniu onkologicznym oraz opiekę hospicyjną nad chorymi z nowotworami złośliwymi. Rejestry nowotworów złośliwych gromadząc dane o zachorowaniach oraz zgonach na nowotwory złośliwe w określonej populacji wpływają na politykę zdrowotną w danym regionie. Celem poprawy jakości danych Pomorskiego Rejestru Nowotworów istnieje konieczność rozszerzenia współpracy z Zakładami Anatomii Patologicznej z terenu województwa pomorskiego. Pomorski Rejestr Nowotworów realizuje swoje zadania poprzez: - regularne i bieżące gromadzenie danych o zachorowaniach i zgonach na nowotwory złośliwe w populacji województwa pomorskiego, - przetwarzanie danych określając potrzeby onkologiczne naszego regionu, poprzez wyznaczanie terenów o największym zagrożeniu chorobami nowotworowymi co umożliwia wykrycie i eliminację czynników rakotwórczych, - przetwarzanie danych o zachorowaniach i zgonach na nowotwory złośliwe, co umożliwia zaplanowanie pierwotnej i wtórnej profilaktyki w województwie pomorskim, Strona 9

10 - Pomorski Rejestr Nowotworów umożliwia także realizację projektów i prac naukowych dotyczących chorób nowotworowych poprzez dostarczanie danych o zachorowaniach i zgonach na nowotwory złośliwe z zachowaniem ustawy o ochronie danych osobowych. Zbiory roczne wojewódzkiego rejestru po skompletowaniu wszystkich danych są przesyłane do Krajowego Rejestru Nowotworów przy Centrum Onkologii w Warszawie, gdzie są łączone i analizowane z danymi z pozostałych rejestrów w Polsce. 4. Materiał i metody statystyczne Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdańsku w oparciu o swoją działalność statutową prowadzi Pomorski Rejestr Nowotworów, który obowiązany jest gromadzić dane statystyczne o nowotworach w województwie pomorskim. Podstawowym przepisem, który nakazuje gromadzić te dane jest ustawa z dnia 29 czerwca 1995r o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz 439 z późn. zm.)oraz coroczne rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów określające obowiązujące wzory formularzy sprawozdawczych (Dz.U.z 2007r. Nr114, poz.779). Przepisy te wprowadzają Kartę Zgłoszenia Nowotworu Złośliwego (wzór aktualnie obowiązującej KZNZ nosi symbol MZ/N-1a) wraz z instrukcją, z której wynika, że zgłoszeniu podlegają choroby nowotworowe oznaczone w X rewizji Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych z 1994 roku numerami C00-C97 oraz D00- D09. Ustawa nakłada na wszystkie jednostki służby zdrowia (publiczne, niepubliczne, gabinety i praktyki prywatne) obowiązek zgłaszania co miesiąc (do 15 dnia każdego miesiąca) do Wojewódzkiego Rejestru Nowotworów wszystkich przypadków rozpoznania bądź podejrzenia nowotworu złośliwego. Do Pomorskiego Rejestru Nowotworów karty zgłoszenia nowotworu przysyła co miesiąc ponad sto jednostek służby zdrowia. Dane z rejestru są opracowywane i przesyłane w zbiorach rocznych do Krajowego Rejestru Nowotworów działającego w Zakładzie Epidemiologii i Prewencji Nowotworów przy Centrum Onkologii Instytucie im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie do 30 czerwca każdego roku, gdzie są weryfikowane i łączone w ogólnopolski raport roczny. Pomorski Rejestr Nowotworów prowadzi także analizy zagrożenia nowotworami złośliwymi celem ustalenia polityki zdrowotnej naszego województwa. Do Rejestrów Nowotworów często przesyłane są informacje dotyczące rozpoznań postawionych we wcześniejszych latach, przez co dane publikowane przez rejestry są uaktualniane i mogą różnić się od tych publikowanych w Biuletynie Krajowego Rejestru, ponieważ nie ulegają one tam wstecznemu uzupełnieniu. Strona 10

11 Dane dotyczące zgonów są gromadzone na podstawie informacji spływających z jednostek służby zdrowia, szczególnie hospicjów oraz z niektórych USC. W przypadku Pomorskiego Rejestru Nowotworów dane o zgonach są uzyskiwane także bezpośrednio z kart historii chorób Metody statystyczne W powyższym opracowaniu zastosowano następujące wskaźniki statystyczne: Liczba bezwzględna jest to całkowita ilość przypadków zachorowań lub zgonów z powodu danej jednostki chorobowej w określonej populacji w wyznaczonym przedziale czasu (np rok). Surowy współczynnik zachorowalności (umieralności) określa liczbę zachorowań (zgonów) na osób z danej populacji bez uwzględnienia żadnej cechy charakterystycznej. Współczynnik surowy nie uwzględnia w przypadku chorób nowotworowych wieku, co jest bardzo istotne gdyż nowotwory złośliwe w ponad 50% przypadków występują po 65 roku życia. A więc znacznie częściej występują wśród osób starszych niż w wśród osób młodszych. W populacjach, w których jest więcej starszych ludzi, w krajach wysoko cywilizowanych czy w regionach, gdzie występuje migracja młodych ludzi, nowotwory będą występowały częściej na osób. Nie oznacza to, że w tych populacjach jest większe zagrożenie zachorowania na nowotwory złośliwe, tylko że jest więcej osób starszych. Aby móc porównywać między sobą poszczególne populacje wprowadzono standaryzację według wieku. Standaryzowany współczynnik zachorowalności (umieralności) według wieku uwzględnia strukturę wieku danej populacji i określa ile zachorowań (zgonów) wystąpiło by w danej populacji, gdyby jej struktura była taka sama jak standardowa populacja świata. Strona 11

12 5. Stan zdrowia populacji województwa pomorskiego 5.1 Opis populacji Województwo pomorskie zajmuje powierzchnię ponad 18 tysięcy kilometrów kwadratowych co stanowi około 6% powierzchni Polski. Stan ludności województwa pomorskiego w 2008 roku wyniósł osób. Liczba mieszkańców w województwie pomorskim wzrosła o 0,018% w ciągu jednego roku. Największymi skupiskami miejskimi ludności w kolejności są Gdańsk, Gdynia, Sopot, Tczew, Słupsk, Chojnice, Kościerzyna oraz Wejherowo. Tabela 5-1. Liczebność populacji w województwie pomorskim w 2008r. Population in Pomerania in Powiat/County Ogółem/All Mężczyźni/Males Kobiety/Females bytowski chojnicki człuchowski gdański kartuski kościerski kwidzyński lęborski malborski nowodworski pucki słupski starogardzki tczewski wejherowski sztumski m.gdańsk m.gdynia m.słupsk m.sopot Pomorskie Strona 12

13 Nowotwory złośliwe stanowią drugą po chorobach układu sercowo-naczyniowego przyczynę zgonów w Polsce. Około 1/4 zgonów u mężczyzn i kobiet jest spowodowana chorobą nowotworową. Ilość nowych zachorowań każdego roku i wysoka umieralności z powodu nowotworów złośliwych w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej stanowi poważne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Rysunek 5-1. Ludność w województwie pomorskim w podziale na powiaty i płeć. Population in Pomerania in 2008 by county and sex. Ludność Populatio 5.2 Zachorowania na nowotwory złośliwe w 2008 roku W 2008 roku w województwie pomorskim odnotowano 4066 nowych zachorowań wśród mężczyzn oraz 3719 u kobiet, łącznie 7785 co według bezwzględnej liczby zachorowań stanowi 7 miejsce wśród województw w Polsce (patrz Tabela 5-2). Liczby podane w nawiasach przedstawiają dane Pomorskiego Rejestru Nowotworów, co wynika z ciągłej weryfikacji i aktualizacji informacji w rejestrze pomorskim. Tuż przed publikacją niniejszego biuletynu liczba zachorowań osiągnęła wartość osób. Strona 13

14 Tabela 5-2. Lista województw w kolejności alfabetycznej wg liczb bezwzględnych zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce 2008 roku. The alphabetical list of voivodeships according to the malignant cancer crude incidence figures in Poland in Województwo / Voivodeship Mężczyźni / Males Kobiety / Females 1.Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie 3826 (4066*) 3468 (3719*) 12.Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Polska *Ilości na podstawie najnowszych danych Pomorskiego Rejestru *Figures based on the Pomeranian Registry s latest data. Strona 14

15 W 2008 roku województwo pomorskie według kolejności standaryzowanych współczynników zachorowalności w Polsce znalazło się na 4 miejscu (mężczyźni 274,9) i na 5 miejscu (kobiety 202,9), (patrz Tabela 5-3). Tabela 5-3. Lista kolejności województw wg standaryzowanych współczynników zachorowalności na nowotwory złośliwe w Polsce w 2008 roku. The list of voivodeships according to standardized malignant cancer incidence rates in Poland in Województwo / Voivodeship Mężczyźni Males Województwo / Voivodeship Kobiety Females WIELKOPOLSKIE 298,9 DOLNOŚLĄSKIE 227,5 DOLNOŚLĄSKIE 294,5 WIELKOPOLSKIE 224,6 KUJAWSKO-POMORSKIE 284,6 KUJAWSKO-POMORSKIE 223,4 POMORSKIE 274,9* LUBUSKIE 212,9 ŚWIĘTOKRZYSKIE 267,3 POMORSKIE 202,9* PODKARPACKIE 263,9 MAŁOPOLSKIE 202,3 LUBELSKIE 261,2 LUBELSKIE 199,3 OPOLSKIE 253,1 ŁÓDZKIE 198,4 MAŁOPOLSKIE 244 ŚWIĘTOKRZYSKIE 196,6 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 241,5 OPOLSKIE 192,9 LUBUSKIE 233,9 PODKARPACKIE 191,9 ŁÓDZKIE 233 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 189,8 ŚLĄSKIE 226,3 ZACHODNIOPOMORSKIE 185,2 MAZOWIECKIE 211,7 ŚLĄSKIE 185 ZACHODNIOPOMORSKIE 204,3 MAZOWIECKIE 176,2 PODLASKIE 161,6 PODLASKIE 163,9 Polska 246,1 Polska 197,3 *wyniki na podstawie najnowszych danych Pomorskiego Rejestru Strona 15

16 Tabela 5-4. Lista kolejności występowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika zachorowalności na nowotwory złośliwe w latach The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer incidence rates between 1999 and Rok / Year Mężczyźni / Males Kobiety / Females * * * * 4 5 *na podstawie najnowszych danych Rejestru Nowotworów Rysunek 5-2. Zachorowania na nowotwory złośliwe kobiet i mężczyzn w 2008r, podział na powiaty, wsp. standaryzowany. Malignant cancer incidence data from 2008 classified by countys, in line with standardized rates, including both men and women. W województwie pomorskim w 2008 roku największe ryzyko wg standaryzowanych współczynników zachorowalności na nowotwory złośliwe wśród mężczyzn i kobiet było w powiatach lęborskim, kościerskim i mieście Gdynia. (patrz Rysunek 5-2) Strona 16

17 Najniższe ryzyko zachorowania wg standaryzowanych współczynników zachorowalności w województwie pomorskim w 2008 roku wśród mężczyzn było w powiecie nowodworskim, a wśród kobiet w powiecie nowodworskim, malborskim i kwidzyńskim (patrz Rysunek 5-2) Rysunek 5-3. Zachorowania na nowotwory złośliwe kobiet i mężczyzn w 2008r, podział na powiaty, wsp. standaryzowany. Malignant cancer incidence data from 2008 classified by countys, in line with standardized rates, including both men and women. Zachorowania Mężczyzn 2008 Males Cancer Incidence Zachorowania Kobiet 2008 Females Cancer Incidence Rysunek 5-4. Zachorowania na nowotwory złośliwe kobiet i mężczyzn w 2008r, podział na powiaty i ilość. Malignant cancer incidence data from 2008 classified by countys, absolute number, including both men and women. Strona 17

18 5.3 Zgony chorych na nowotwory złośliwe w 2008r W tegorocznym biuletynie dane o zgonach pochodzą z ogólnodostępnych informacji GUS i te są analizowane. Do Pomorskiego Rejestru zgłoszono informacje o 4835 zgonach i jest to wartość niższa od podawanej przez GUS o 543 przypadki. W 2008 roku województwie pomorskim odnotowano 2984 zgony wśród mężczyzn z rozpoznaniem choroby nowotworowej oraz 2394 u kobiet, co według bezwzględnej liczby zgonów stanowi 7 miejsce wśród województw w Polsce. Trzeba pamiętać, że liczby te mówią jedynie o zgonie chorego u którego rozpoznano nowotwór. Nie mówią, że bezpośrednią przyczyną zgonu był nowotwór, a jedynie, że osoba cierpiała na taką chorobę. W pewnym odsetku może to dawać mylną informację, że tak dużo chorych umiera na nowotwór w stosunku do innych populacji. Tabela 5-5. Liczba zgonów na nowotwory złośliwe wg województw w 2008 roku. Malignant cancer deaths figures in 2008 classified according to regions. Województwo / Voivodeship Mężczyźni / Males Kobiety / Females 1.Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Polska Strona 18

19 W 2008 roku województwo pomorskie według kolejności standaryzowanych współczynników umieralności znalazło się wśród województw na 7 miejscu u mężczyzn 195,3 i na 3 miejscu u kobiet - 112,4 (patrz Tabela 5-6). Tabela 5-6. Lista województw wg wielkości standaryzowanych współczynników umieralności na nowotwory złośliwe w Polsce w 2008 roku. The counties classification based on the volume of standardized mortality for malignant cancers rates in Poland in Województwo / Vivodeship Mężczyźni Males Województwo / Voivodeship Kobiety Females KUJAWSKO-POMORSKIE 210,6 KUJAWSKO-POMORSKIE 113,6 WARMIŃSKO- MAZURSKIE 209 LUBUSKIE 112,7 WIELKOPOLSKIE 201,2 POMORSKIE 112,4 DOLNOŚLĄSKIE 199,4 ŚLĄSKIE 110,4 ZACHODNIOPOMORSKIE 197,8 DOLNOŚLĄSKIE 109,8 LUBUSKIE 196,6 ZACHODNIOPOMORSKIE 109,6 POMORSKIE 195,3 WIELKOPOLSKIE 107,9 ŁÓDZKIE 191 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 106,4 ŚLĄSKIE 189,8 ŁÓDZKIE 103,1 MAZOWIECKIE 182,9 MAZOWIECKIE 101,5 OPOLSKIE 177,5 OPOLSKIE 100,3 ŚWIĘTOKRZYSKIE 177,2 MAŁOPOLSKIE 95,3 MAŁOPOLSKIE 176 ŚWIĘTOKRZYSKIE 92,7 LUBELSKIE 175,7 PODLASKIE 92,4 PODLASKIE 171,5 LUBELSKIE 85,5 PODKARPACKIE 169,2 PODKARPACKIE 84,6 Polska 188,8 Polska 103,1 Strona 19

20 Tabela 5-7. Lista kolejności występowania Województwa Pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika umieralności na nowotwory złośliwe w latach The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer mortality rates between 1999 and Rok / Year Mężczyźni / Males Kobiety / Females * * * * 7 3 Największe ryzyko zgonu w Województwie Pomorskim w 2008 roku wg surowych współczynników umieralności wśród mężczyzn było w powiatach kościerskim i tczewskim, a wśród kobiet w powiecie kościerskim M.Gdańsk i M.Gdynia. Najmniejsze ryzyko zgonu wg surowych współczynników umieralności wśród mężczyzn było w powiecie słupskim i nowodworskim. Wśród kobiet najmniejsze ryzyko zgonu było w powiatach kwidzyńskim, sztumskim i nowodworskim. Rysunek 5-5. Zgony na nowotwory złośliwe w 2008r, podział na powiaty, płeć - wsp. surowy. Malignant cancer mortality figures in 2008, based on crude mortality rates classified by county, by sex. Strona 20

21 Rysunek 5-6. Zgony na nowotwory złośliwe w 2008r, podział na powiaty, płeć - wsp. surowy. Malignant cancer mortality figures in 2008, based on crude mortality rates classified by county, by sex. Strona 21

22 5.4 Omówienie Od roku 2005 w Województwie Pomorskim obserwuje się stopniowe obniżenie liczb bezwzględnych i standaryzowanych współczynników zachorowalności na nowotwory złośliwe, zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet. Najwięcej zachorowań na nowotwory złośliwe obserwuje się w grupie wiekowej lat. Szczyt zachorowań przypada u kobiet na 55 i 70 rok życia, zaś u mężczyzn na 70 r.ż. Tabela 5-8. Zachorowania na nowotwory złośliwe ogółem u mężczyzn Malignant cancer incidence rates among men. Rok / Year Liczba bezwzględna Absolutenumbers Współczynnik surowy Cruderate Współczynnik standaryzowany Stand. rate ,8 313, ,2 315, ,5 302, ,7 292, ,4 274, ,3 263, (4159*) 366,8(388,8*) 283,6(298,4*) (4142*) 362,6(386,8*) 273,6(289,0*) (4121*) 367,3(383,7*) 270,1(279,1*) (4066*) 356,1(378,45*) 257,8(274,9*) Tabela 5-9. Zachorowania na nowotwory złośliwe ogółem u kobiet. Malignant cancer incidenc eratem among women.. Rok / Year Liczba bezwzględna Absolutenumbers Współczynnik surowy Cruderate Współczynnik standaryzowany Stand. rate ,2 230, ,8 221, ,8 226, ,8 208, ,9 196, ,2 184, (3820*) 309,8(338,2*) 188,3(206,4*) (3786*) 307,9(334,3*) 184,3(199,4*) (3996*) 331,3(348,9*) 200,8(211,4*) (3719*) 305(327,1*) 187,9(202,9*) Strona 22

23 Rysunek 5-8. Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe w woj. pomorskim w 2008r w grupach wiekowych z podziałem na płeć. The malignant cancers incidence rates in the Pomeranian Region in 2008 among age groups by sex. Zachorowania Mężczyzn 2008 Males Cancer Incidence Zachorowania Kobiet 2008 Females Cancer Incidence Rysunek 5-9. Liczba zgonów chorych na nowotwory złośliwe w Pomorskiem w 2008r w grupach wiekowych z podziałem na płeć. Malignant cancer mortality figures in the Pomeranian Region in 2008 among given age groups by sex. Zgony Mężczyzn 2008 Males Deaths Zgony Kobiet 2008 Females Deaths Strona 23

24 Liczba zgonów w województwie pomorskim w 2008 roku zmniejszyła się o 7,5% wśród mężczyzn i 9,3% wśród kobiet w stosunku do 2007 roku. Współczynnik standaryzowany zgonów wyniósł dla mężczyzn 195,3 ( poprzednio 218,4 ) i dla kobiet 112,4 ( poprzednio 130,6). Najwięcej zgonów na nowotwory złośliwe obserwuje się w grupie wiekowej lat. Szczyt przypada u kobiet i mężczyzn na r.ż. Tabela Zgony na nowotwory złośliwe ogółem u mężczyzn. Malignant cancer death figures among men. Rok / Year Liczba bezwzględna Absolutenumbers Współczynnik surowy Cruderate Współczynnik standaryzowany Stand. rate ,7 228, ,5 196, ,3 224, ,2 226, ,2 219, ,3 218, (3227*) 282,6(301,7*) 216,4(232,1*) (3384*) 302,9(316*) 225,5(235,1*) (3226*) 295,1(300,33*) 214,5(218,4*) ,7 195,3 Tabela Zgony na nowotwory złośliwe ogółem u kobiet. Malignant cancer death figures among women. Rok / Year Liczba bezwzględna Absolutenumbers Współczynnik surowy Cruderate Współczynnik standaryzowany Stand. rate ,8 121, ,9 121, ,4 124, ,3 127, ,3 121, ,0 116, (2537*) 209,1(224,6*) 117,2(131,1*) (2602*) 214,9(229,7*) 118,1(130,2*) (2642*) 219,6(232,4) 119,0(130,6*) ,6 112,4 Strona 24

25 W województwie pomorskim w 2008 roku najczęstszym rozpoznanym nowotworem u mężczyzn był nowotwór złośliwy płuca (908 osób), rak gruczołu krokowego (583os.), nowotwory złośliwe jelita grubego (488 os.), rak pęcherza moczowego (435 os.) i rak żołądka (203 os.). U 125 mężczyzn (C80) nie udało się ustalić lokalizacji ogniska pierwotnego. Wśród kobiet najczęściej rozpoznanym nowotworem był rak piersi (842 os.), rak płuca (406 os.), nowotwory jelita grubego (370 os.), rak trzonu macicy (232 os.), rak szyjki macicy (226 os.) oraz rak jajnika (183 os.). Lokalizacji ogniska pierwotnego nie udało się ustalić u 108 kobiet (C80) (patrz Tabela 6-5). Tabela Lista nowotworów złośliwych wg umiejscowienia, surowych i standaryzowanych współczynników zachorowalności, województwo pomorskie 2008 roku. Malignant cancer figures by localisation, by crude rate and by standardized rate in Pomeranian Region in ICD10 Nazwa rozpoznania / Site Liczba Number mężczyźni / males Wsp sur Cruderate Wspstd Stand. rate % Liczba Number fobiety / females Wsp sur Cruderate Wspstd Stand. rate C15 NZ przełyku 46 4,28 3,23 1,1% 24 2,11 1,10 0,6% C16 NZ żołądka ,89 13,51 5,0% 108 9,50 5,46 2,9% C18 C21 C22 NZ jelita grubego ,42 32,37 12,0% ,55 17,63 9,9% NZ wątroby i przewodów żółciowych wewnątrzwątrobowych 45 4,19 3,00 1,1% 41 3,61 1,98 1,1% C25 NZ trzustki 106 9,87 7,11 2,6% 75 6,60 3,32 2,0% C32 NZ krtani 87 8,10 5,85 2,1% 6 0,53 0,36 0,2% C34 NZ oskrzela i płuca ,51 60,76 22,3% ,72 21,89 10,9% C43 Czerniak złośliwy skóry 48 4,47 3,38 1,2% 70 6,16 4,02 1,9% C44 Inne NZ skóry ,38 11,87 4,3% ,13 8,45 4,6% C50 NZ sutka 5 0,47 0,26 0,1% ,07 49,33 22,6% C53 NZ szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% ,88 13,87 6,1% C54 NZ trzonu macicy 0 0,00 0,00 0,0% ,41 12,73 6,2% C56 NZ jajnik 0 0,00 0,00 0,0% ,10 10,97 4,9% C61 NZ gruczołu krokowego ,26 38,18 14,3% 0 0,00 0,00 0,0% C64 NZ nerki za wyjątkiem miedniczki nerkowej ,17 11,12 4,0% 106 9,32 5,39 2,9% C67 NZ pęcherza moczowego ,49 28,15 10,7% 106 9,32 5,30 2,9% C71 NZ mózgu 74 6,89 6,04 1,8% 60 5,28 3,62 1,6% C80 NZ bez określenia jego umiejscowienia ,63 8,11 3,1% 108 9,50 4,92 2,9% Ogółem wszystkie nowotwory ,45 274, ,15 204,64 % Strona 25

26 Najczęstszymi nowotworami złośliwymi powodującymi zgony wśród mężczyzn w województwie pomorskim były rak płuca (950 os.), nowotwory jelita grubego (311 os.), rak gruczołu krokowego (222 os.), rak żołądka (190 os.) oraz rak trzustki (119 os.). Wśród 262 (8,9%) mężczyzn nie udało się ustalić umiejscowienia ogniska pierwotnego (C80). Tabela Lista nowotworów złośliwych wg umiejscowienia, surowych i standaryzowanych współczynników umieralności, województwo pomorskie 2008 roku. Malignant cancer mortality figures by localisation, by crude rates, and by standardized mortality rates in the Pomeranian Region in ICD10 Nazwa rozpoznania / Site Liczba Number mężczyźni / males Wsp sur Cruderate Wspstd Stand. rate % Liczba Number fobiety / females Wsp sur Cruderate Wspstd Stand. rate C15 NZ przełyku 69 6,42 4,85 2,3% 21 1,85 1,01 0,9% C16 NZ żołądka ,68 12,44 6,4% ,73 5,46 5,1% C18 - C21 C22 NZ jelita grubego ,95 19,98 NZ wątroby i przewodów żółciowych wewnątrzwątrobowych 10,5 % ,34 10,27 % 10,7 % 65 6,05 4,11 2,2% 51 4,49 2,59 2,1% C25 NZ trzustki ,08 7,76 4,0% ,55 4,89 5,0% C32 NZ krtani 73 6,79 4,92 2,5% 6 0,53 0,30 0,3% C34 NZ oskrzela i płuca ,42 62,38 32,2 % ,16 19,30 C43 Czerniak złośliwy skóry 23 2,14 1,60 0,8% 30 2,64 1,43 1,3% C44 Inne NZ skóry 6 0,56 0,41 0,2% 5 0,44 0,14 0,2% C50 NZ sutka 2 0,19 0,13 0,1% ,74 14,94 C53 NZ szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% 113 9,94 6,21 4,7% C54 NZ trzonu macicy 0 0,00 0,00 0,0% 46 4,05 1,99 1,9% C56 NZ jajnika 0 0,00 0,00 0,0% ,98 8,58 6,7% C61 NZ gruczołu krokowego ,66 13,91 7,5% 0 0,00 0,00 0,0% C64 NZ nerki za wyjątkiem miedniczki nerkowej 15,8 % 12,8 % 90 8,38 5,95 3,1% 67 5,89 2,81 2,8% C67 NZ pęcherza moczowego ,22 8,80 4,8% 38 3,34 1,29 1,6% C71 NZ mózgu 84 7,82 5,87 2,8% 67 5,89 3,71 2,8% C80 NZ bez określenia jego umiejscowienia Ogółem wszystkie nowotwory ,39 16,70 8,9% ,32 10,01 9,7% ,74 195, ,57 112,43 Wśród kobiet najczęstszą przyczyną zgonu po raz pierwszy był rak płuca (377os.), a na drugim miejscu rak piersi (304 os.), nowotwory jelita grubego (254 os.), rak jajnika (159 os.), rak żołądka (122 os.) oraz rak szyjki macicy (113 os). Nowotwory złośliwe narządu rodnego u kobiet spowodowały zgon u 276 osób tj. 13,3% (C56,C54,C53). Odsetek zgonów z powodu Strona 26

27 nowotworu o nieznanej lokalizacji ogniska pierwotnego u kobiet wynosił 9,7% 231 os. (C80) (patrz Tabela 5-13). Województwo pomorskie od lat było w czołówce województw pod względem największej zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe. Od 2005 roku obserwuje się nieznaczne zmniejszanie standaryzowanych współczynników zachorowalności i umieralności zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn. Rysunek Kolejność występowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika zachorowalności na nowotwory złośliwe w latach The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer incidence rates between 1999 and Rysunek. 5-11: Kolejność występowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika umieralności na nowotwory złośliwe w latach The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer mortality rates between 1999 and Strona 27

28 Miarą kompletności rejestracji nowotworów złośliwych jest wskaźnik zachorowania/zgony oszacowany w jednym przedziale czasu i jest ilorazem liczby zarejestrowanych nowych rozpoznań do liczby zgonów z powodu nowotworów złośliwych. Wyliczony wskaźnik porównuje się ze współczynnikami osiąganymi przez rejestry o wysokiej kompletności rejestracji. Za standard kompletności rejestracji nowotworów złośliwych w Polsce przyjęto wskaźniki zachorowań/zgonów w pięciu rejestrach (Dolnośląski Rejestr Nowotworów, Lubelski Rejestr Nowotworów, Podkarpacki Rejestr Nowotworów, Pomorski Rejestr Nowotworów i Świętokrzyski Rejestr Nowotworów), które miały najlepszy wskaźnik Z/Z w latach W 2008 roku wskaźnik zachorowania/zgony dla województwa pomorskiego wynosił 1,44 (dla Polski 1,39),a kompletność rejestracji wyniosła 86 %. Według najnowszych danych dostępnych w momencie publikacji w województwie pomorskim wskaźnik ten wyniósł: 1,56 co daje 92% kompletności rejestracji zachorowań. Strona 28

29 6. Poszczególne sytuacje kliniczne 6.1 Nowotwory złośliwe oskrzela i płuca (C34) Najczęstszym nowotworem złośliwym zarejestrowanym w 2008 roku w województwie pomorskim był rak płuca. Odnotowano 1314 nowych przypadków, w tym 908 u mężczyzn i 406 u kobiet. W stosunku do wszystkich chorych z rozpoznaniem nowotworu złośliwego rak płuca dotyczył 22% mężczyzn i 11% kobiet. Najwięcej zgonów wśród chorych na nowotwory złośliwe w 2008 roku w województwie pomorskim zarejestrowano dla raka płuca. Zgłoszono 1327 zgonów, w tym 950 u mężczyzn i 377 u kobiet. Co trzeci zgon u mężczyzn (32%) i co siódmy zgon u kobiet (16%) był odnotowany u chorych na nowotwory złośliwe płuc. Rysunek 6-1. Zachorowania na raka płuca (C34) w stosunku do chorych na pozostałe nowotwory w województwie pomorskim w 2008r. The percentage of newly reported lung cancer cases (C34) in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in Mężczyźni / Males Kobiety / Females Rysunek 6-2. Zgony chorych na raka płuca (C34) w stosunku do zgonów chorych na pozostałe nowotwory w województwie pomorskim w 2008r. The percentage of deaths due to lung cancer (C34) in relation to all reported cancer deaths in the Pomeranian Region in Mężczyźni / Males Kobiety / Females Strona 29

30 Współczynnik standaryzowany ryzyka zachorowania na raka płuca w 2008 roku wyniósł 60,76 dla mężczyzn i 21,59 dla kobiet. W 2007 współczynnik ten wynosił odpowiednio 67,62 i 21,78. Współczynnik standaryzowany ryzyka zgonu w przebiegu nowotworów złośliwych płuc wyniósł w 2008 roku 62,38 u mężczyzn i 19,30 u kobiet. W 2007 współczynnik ten wynosił odpowiednio 59,10 i 16,53. Tabela 6-1. Zachorowania na raka płuc w województwie pomorskim w 2008r. Lung cancer incidence rates in the Pomeranian Region in Liczba Number Wsp. Surowy Crude rate Wsp. Std Stand. rate Mężczyźni / Males ,514 60,76 Kobiety / Females ,71 21,59 Tabela 6-2. Zgony chorych na raka płuc w województwie pomorskim w 2008r. Lung cancer mortality rates in the Pomeranian Region in Liczba Number Wsp. Surowy Crude rate Wsp. Std Stand. rate Mężczyźni / Males ,42 62,38 Kobiety / Females ,16 19,30 Nowotwory złośliwe płuc nie występowały przed 30 rokiem życia u mężczyzn i 35 rokiem życia u kobiet. W kolejnych grupach wiekowych liczba zachorowań wzrastała i najwięcej zachorowań odnotowano między rokiem życia zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Szczyt zachorowań u mężczyzn przypadał na 60 i 70 r.ż., zaś u kobiet na 60 r.ż. Liczba zgonów w przebiegu choroby nowotworowej płuc wzrasta wraz z wiekiem począwszy od 30 roku życia u mężczyzn i 35 roku życia u kobiet. Najwięcej zgonów obserwuje się w grupie wiekowej lat u obu płci. Szczyt ilości zgonów przypada u mężczyzn na r.ż. zaś u kobiet na 60 r.ż. Rysunek 6-3. Liczba zachorowań na raka płuca według wieku w województwie pomorskim, mężczyźni i kobiety w 2008r. The number of lung cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women. ZachorowaniaMężczyzn 2008 Males Cancer Incidence ZachorowaniaKobiet 2008 Females Cancer Incidence Strona 30

31 Rysunek 6-4. Liczba zgonów na raka płuca według wieku w województwie pomorskim, mężczyźni i kobiety w 2008r. The number of lung cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women. Zgony Mężczyzn 2008 Males Deaths Zgony Kobiet 2008 Females Deaths Największą liczbę nowych rozpoznań nowotworów złośliwych płuc i oskrzeli w województwie pomorskim w 2008 roku zgłoszono w mieście Gdańsku (mężczyźni 217, kobiety 119) imieście Gdynia (mężczyźni 116, kobiety 73). Największe ryzyko zachorowania na ten nowotwór wg standaryzowanych współczynników zachorowalności było u mężczyzn w powiecie sztumskim 135,07; starogardzkim -87,66 i człuchowskim 85,19 oraz u kobiet w mieście Sopot 34,68 i powiecie puckim -29,23. Największą liczbę zgonów w przebiegu raka płuca odnotowano w województwie pomorskim w 2008 roku w mieście Gdańsk (mężczyźni 233, kobiety 111) i mieście Gdynia (mężczyźni 147, kobiety 89). Największe ryzyko zgonu wg standaryzowanego współczynnika umieralności na ten nowotwór zaobserwowano u mężczyzn w powiecie lęborskim 92, kościerskim 72, sztumskim, kwidzyńskim - 71; u kobiet w powiecie lęborskim 37 i mieście Gdynia 32. Strona 31

32 Tabela 6-3. Zachorowania mężczyzn na nowotwory złośliwe płuca (C34) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe ilość, współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant lung cancer cases (C34) among men in the Pomeranian Region in 2008, by countys, age groups number, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County Stand. Number Crude bytowski ,06 40,31 chojnicki ,41 65,28 człuchowski ,35 56,60 gdański ,95 62,89 kartuski ,36 39,40 kościerski ,67 72,26 kwidzyński ,36 71,47 lęborski ,81 92,69 malborski ,01 43,65 nowodworski ,76 31,72 pucki ,26 63,36 słupski ,18 47,27 starogardzki ,72 53,85 tczewski ,70 60,19 wejherowski ,35 57,85 sztumski ,79 71,06 m.gdańsk ,13 64,48 m.gdynia ,01 70,91 m.słupsk ,41 49,45 m.sopot ,98 46,66 Pomorskie ,51 60,76 Tabela 6-4. Zachorowania kobiet na nowotwory złośliwe płuca (C34) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe ilość, współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant lung cancer cases (C34) among women in the Pomeranian Regionin 2008, by countys, age groups number, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County Stand. Number Crude bytowski ,69 26,23 chojnicki ,59 19,45 człuchowski ,09 20,43 gdański ,47 20,52 kartuski ,86 6,14 kościerski ,39 21,33 kwidzyński ,18 20,97 lęborski ,04 37,55 malborski ,38 7,75 nowodworski ,57 20,85 pucki ,32 24,21 słupski ,75 7,65 starogardzki ,72 21,89 tczewski ,85 13,87 wejherowski ,40 18,70 sztumski ,05 13,15 m.gdańsk ,78 23,23 m.gdynia ,24 32,80 m.słupsk ,22 16,10 m.sopot ,40 19,69 Pomorskie ,71 21,59 Strona 32

33 6.2 Nowotwory złośliwe piersi (C50) W województwie pomorskim w 2008 roku zarejestrowano 842 nowe przypadki nowotworów złośliwych piersi. Stanowi to 23% pacjentek w grupie wszystkich kobiet z nowo rozpoznanym nowotworem złośliwym. Zgłoszono 304 zgony na tą chorobę. Stanowi to 13% zgonów w przebiegu choroby nowotworowej. Rysunek 6-5. Zachorowania/Zgony na nowotwór złośliwy piersi kobiet w stosunku do pozostałych nowotworów w województwie pomorskim w 2008r. Malignant breast cancer new cases and deaths in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in Zachorowania / New cases Zgony / Deaths Współczynnik standaryzowany ryzyka zachorowania na raka piersi w 2008 roku wyniósł 49,33. W 2006 współczynnik ten wynosił 50,66. Współczynnik standaryzowany ryzyka zgonu w przebiegu nowotworów złośliwych piersi wyniósł w 2008 roku 14,94. W 2007 współczynnik ten wynosił 23,77. Tabela 6-5. Zachorowania i zgony kobiet na raka piersi w województwie pomorskim w 2008r. Breastcancer new cases and deaths reported in the Pomeranian Region in 2008 Liczba / Number Wsp. Surowy / Crude rate Wsp. Std Stand. rate Zachorowania / Newcases ,07 49,33 Zgony / Deaths ,74 14,94 W 2008 roku w województwie pomorskim najwięcej zachorowań odnotowano między rokiem życia, szczyt zachorowań przypada na 55 rok życia. Największą ilość zgonów odnotowano u pacjentek w wieku 50 i 70 lat. Strona 33

34 Rysunek 6-6. Liczba zachorowań na raka piersi według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. Breast cancer incidences by age in the Pomeranian Region in Zachorowania Kobiet 2008 Females Cancer Incidence Rysunek 6-7. Liczba zgonów chorych na raka piersi według wieku w województwie pomorskimw2008r. Breast cancer mortality by age in the Pomeranian Region in Zgony Kobiet 2008 Females Deaths Strona 34

35 Największą liczbę nowych rozpoznań nowotworów złośliwych piersi w województwie pomorskim w 2008 roku zgłoszono w mieście Gdańsku i mieście Gdynia Największe ryzyko zachorowania na ten nowotwór wg standaryzowanych współczynników zachorowalności wystąpiło u kobiet w miastach Gdańsk i Gdynia. Tabela 6-6. Zachorowania kobiet na nowotwory złośliwe piersi (C50) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe ilość, współczynnik surowy oraz standaryzowany. New cases of malignant breast cancer (C50) in the Pomeranian Region in 2008, by countys and age groups number of cases, crude and standardized rate. Powiat / County Ogół. Number Surowy Crude bytowski ,64 36,09 chojnicki ,06 41,25 człuchowski ,37 41,23 gdański ,37 48,06 kartuski ,84 41,32 kościerski ,92 35,62 kwidzyński ,08 49,36 lęborski ,32 52,38 malborski ,51 41,31 nowodworski ,11 31,91 pucki ,41 40,23 słupski ,25 38,91 starogardzki ,58 55,00 tczewski ,32 43,77 wejherowski ,49 59,29 sztumski ,21 38,61 m.gdańsk ,40 55,38 m.gdynia ,82 61,20 m.słupsk ,62 32,98 m.sopot ,97 42,00 Pomorskie ,06 49,06 Stand. Strona 35

36 6.3 Nowotwory złośliwe gruczołu krokowego (C61) W województwie pomorskim w 2008 roku nowotwory złośliwe gruczołu krokowego wykryto u 583 mężczyzn. W stosunku do wszystkich chorych z rozpoznaniem nowotworu złośliwego rak prostaty dotyczył 14% mężczyzn. Odsetek chorych z tym rozpoznaniem stopniowo rośnie i w 2008 roku jest to drugi co do częstości zachorowań nowotwór. Zgłoszono 222 zgony na tę chorobę, co stanowi 7% zgonów u mężczyzn. Rysunek 6-8. Zachorowania/Zgony na nowotwór złośliwy gruczołu krokowego mężczyzn w stosunku do pozostałych nowotworów w województwie pomorskim w 2008r. New cases and deaths of malignant prostate cancer in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in Zachorowania / New cases Zgony / Deaths Współczynnik standaryzowany ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego w 2008 roku wyniósł 38,18. W 2007 ten sam współczynnik wynosił 33,59. Współczynnik standaryzowany ryzyka zgonu w przebiegu nowotworów złośliwych gruczołu krokowego wyniósł w 2008 roku a w 2007 roku 17,84. Tabela 6-7. Zachorowania mężczyzn na raka prostaty w województwie pomorskim w 2008r. Prostate cancer new cases and deaths reported in the Pomeranian Region in Liczba Number Wsp. Surowy Crude rate Wsp. Std Stand. rate Zachorowania / New cases ,26 38,18 Zgony / Deaths ,66 13,91 W województwie pomorskim w 2008 roku nowotwory złośliwe gruczołu krokowego nie wystąpiły przed 40 rokiem życia. Po 50 roku życia liczba zachorowań gwałtownie wzrasta i szczyt zachorowań odnotowano na 70 rok życia. Najwięcej zgonów w przebiegu choroby nowotworowej gruczołu krokowego zgłoszono u mężczyzn po 65 roku życia. Strona 36

37 Rysunek 6-9. Liczba zachorowań na raka prostaty według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. New prostate cancer cases in the Pomeranian Region in 2008, by age. Zachorowania Mężczyzn 2008 Males Cancer Incidence Rysunek Liczba zgonów na raka prostaty według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. The number of deaths due to prostate cancer in the Pomeranian Region in 2008, by age. Zgony Mężczyzn 2008 Males Deaths Strona 37

38 Największą liczbę nowych rozpoznań nowotworów złośliwych gruczołu krokowego w województwie pomorskim w 2008 roku zgłoszono w mieście Gdańsku 164 i mieście Gdynia Największe ryzyko zachorowania na ten nowotwór wg standaryzowanych współczynników zachorowalności było u mężczyzn w M.Słupsk i powiecie kwidzyńskim, a najmniejsze ryzyko zachorowania w powiecie nowodworskim i puckim. Tabela 6-8. Zachorowania mężczyzn na nowotwory złośliwe prostaty (C61) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe ilość, współczynnik surowy oraz standaryzowany. New cases of malignant prostate cancer (C61) in the Pomeranian Region in 2008, by countys and by age groups number of cases, crude and standardized rate. Powiat / County Ogół. Number Surowy Crude bytowski ,06 40,57 chojnicki ,82 41,53 człuchowski ,81 32,37 gdański ,80 28,12 kartuski ,59 40,16 kościerski ,13 45,87 kwidzyński ,60 50,02 lęborski ,84 40,60 malborski ,45 43,11 nowodworski ,36 9,68 pucki ,87 20,39 słupski ,14 40,58 starogardzki ,36 24,59 tczewski ,60 23,89 wejherowski ,40 38,12 sztumski ,11 43,70 m.gdańsk ,82 43,71 m.gdynia ,86 37,65 m.słupsk ,33 51,81 m.sopot ,86 21,49 Pomorskie ,26 38,18 Stand. Strona 38

39 6.4 Nowotwory złośliwe jelita grubego (C18-C21) W województwie pomorskim w 2008 roku zarejestrowano 858 nowych przypadków nowotworów złośliwych jelita grubego, w tym 488 u mężczyzn i 370 u kobiet. W stosunku do wszystkich chorych z rozpoznaniem nowotworu złośliwego rak jelita grubego dotyczy 12% mężczyzn i 10% kobiet. Zgłoszono 565 zgonów na tę chorobę, w tym 311 u mężczyzn i 254 u kobiet. Nowotwory złośliwe jelita grubego były przyczyną 10% zgonów u mężczyzn i 11% u kobiet. Rysunek Zachorowania na nowotwory złośliwe jelita grubego (C18-C21) w stosunku do chorych na pozostałe nowotwory złośliwe w województwie pomorskim w 2008r. New cases of malignant colorectal cancer (C18-C21) in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in Mężczyźni / Males Kobiety / Females Rysunek Zgony chorych na nowotwory złośliwe jelita grubego (C18-C21) w stosunku do zgonów chorych na pozostałe nowotwory złośliwe w województwie pomorskim w 2008r. Deaths of malignant colorectal cancer (C18-C21) in relation to all reported cancer deaths in the Pomeranian Region in Mężczyźni / Males Kobiety / Females Strona 39

40 Współczynnik standaryzowany ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe jelita grubego w 2008 roku wyniósł 32,37 dla mężczyzn i 17,63 dla kobiet. W 2007 współczynnik ten wynosił odpowiednio 33,74 i 18,29. Współczynnik standaryzowany ryzyka zgonu w przebiegu nowotworów złośliwych jelita grubego wyniósł w 2008 roku 19,98 u mężczyzn i 10,27 u kobiet. W 2007 współczynnik ten wynosił odpowiednio 23,16 i 12,32. Tabela 6-9. Zachorowania nowotwory złośliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. Colorectal cancer incidence rates in the Pomeranian Region in Liczba Number Wsp. Surowy Crude rate Wsp. Std Stand. rate Mężczyźni / Males 488,00 45,42 32,37 Kobiety / Females 370,00 32,55 17,63 Tabela Zgony chorych na nowotwory złośliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. Colorectal cancer mortality rates in the Pomeranian Region in Liczba Number Wsp. Surowy Crude rate Wsp. Std Stand. rate Mężczyźni / Males 311,00 28,95 19,98 Kobiety / Females 254,00 22,34 10,27 Liczba nowotworów złośliwych jelita grubego w województwie pomorskim w 2008 wzrasta po 40 roku życia. Najwięcej nowych zachorowań odnotowano między rokiem życia zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Szczyt zachorowań przypada na 70 r.ż. Liczba zgonów w przebiegu tej choroby wzrasta wraz z wiekiem począwszy od 45 roku życia. Najwięcej zgonów zaobserwowano w grupie wiekowej u mężczyzn i u kobiet, zaś szczyt w 70 r.ż. Rysunek Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe jelita grubego według wieku w województwie pomorskim, mężczyźni i kobiety w 2008r. The number of colorectal cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women. Zachorowania Mężczyzn 2008 Males Cancer Incidence Zachorowania Kobiet 2008 Females Cancer Incidence Strona 40

41 Rysunek Liczba zgonów na nowotwory złośliwe jelita grubego według wieku w województwie pomorskim, mężczyźni i kobiety w 2008r. The number of colorectal cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women. Zgony Mężczyzn 2008 Males Deaths Zgony Kobiet 2008 Females Deaths Największą liczbę nowych rozpoznań nowotworów złośliwych jelita grubego w województwie pomorskim w 2008 roku zgłoszono w mieście Gdańsku (mężczyźni 129, kobiety 106) i mieście Gdynia (mężczyźni 73, kobiety 67). Największe ryzyko zachorowania na ten nowotwór wg standaryzowanych współczynników zachorowalności było u mężczyzn w powiecie lęborskim i sztumskim oraz u kobiet w powiecie chojnickim i puckim.. Strona 41

42 Tabela Zachorowania mężczyzn na nowotwory złośliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe ilość, współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant colorectal cancer cases (C18-C21) among men in 2008 in the Pomeranian Region, by countys, age groups number, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County Stand. Number Crude bytowski ,08 18,32 chojnicki ,26 41,60 człuchowski ,11 23,05 gdański ,80 27,61 kartuski ,62 23,61 kościerski ,18 39,81 kwidzyński ,76 27,87 lęborski ,16 61,38 malborski ,62 32,09 nowodworski ,16 47,76 pucki ,52 24,11 słupski ,94 22,92 starogardzki ,71 21,61 tczewski ,09 35,01 wejherowski ,80 31,20 sztumski ,36 60,60 m.gdańsk ,42 34,69 m.gdynia ,58 36,20 m.słupsk ,56 19,25 m.sopot ,49 25,47 Pomorskie ,42 32,37 Tabela Zachorowania kobiet na nowotwory złośliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe ilość, współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant colorectal cancer cases (C18-C21) among women in 2008 in the Pomeranian Region, by countys, age groups number, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County Number Crude bytowski ,96 9,41 chojnicki ,04 22,96 człuchowski ,64 6,63 gdański ,85 11,04 kartuski ,80 21,17 kościerski ,53 14,54 kwidzyński ,29 5,54 lęborski ,75 19,47 malborski ,38 7,39 nowodworski ,54 9,65 pucki ,75 26,52 słupski ,87 11,08 starogardzki ,31 18,01 tczewski ,41 12,67 wejherowski ,64 20,06 sztumski ,10 19,72 m.gdańsk ,67 20,75 m.gdynia ,37 21,32 m.słupsk ,17 17,90 m.sopot ,22 11,48 Pomorskie ,54 17,40 Stand. Strona 42

43 Rozdział II WERSJA ANGIELSKA Chapter II ENGLISH VERSION Strona 43

44 1. Introduction This bulletin aims to present the most significant data on malignant cancer incidence and mortality rates in the Pomeranian Region in 2008, by age, sex and by county. It is now the seventh issue of the Pomeranian Cancer Registry newsletter. The data presented here are intended for the governing bodies of the Pomeranian voivodeship. The bulletin is also addressed to various health departments and to social services working close to regional Registries. Above all, the newsletter is intended for anyone interested in cancer issues affecting the Pomeranian Region of Poland. 2. Abstract In 2008, there were 7785 new malignant cancer cases and 5378 deaths of cancer reported to the Pomeranian Cancer Registry. The reported data allow the assessment of public health. Still, the incidence and mortality rates in the Pomeranian Region are one of the highest in Poland. The malignant cancer incidence rate was 274,9 among men (4 th position), and 202,9 among women (5 th position) the analysis based on a group of inhabitants, where the age structure has been taken into account. In relation to standard mortality rates in 2008 Pomerania is in the seventh position among men (195,3) and in the third position among women (115,4). In 2008, the death rate in Pomerania was the second highest rate in the country among both sexes. For the first time the malignant lung cancer was reported as the most frequent cause of death among women. In order to make accurate conclusions that would describe current tendencies it is crucial to combine a concise register. Without regular and thorough reporting on new cancer cases and deaths there is the risk of drawing misleading conclusions. A clear and intelligible profile of public health can only be created once an equal understanding of cancer issues has been reached among all of the specialists. This publication contains epidemiologic information collected in 2008 in Pomerania. The health condition of the region s inhabitants has been presented. Next, the structure of incidence and mortality rates has been analyzed both for men and for women, distinguished by counties. Finally, the most frequently diagnosed cancer cases have been presented. Strona 44

45 3. Regional Cancer Registry in Gdansk In 1965, the Cancer Registry in Gdansk was opened, reporting to the Regional Registry at the Regional Cancer Outpatient Clinic. The clinic was founded by professor Tadeusz Zielinski. Initially, the Registry collected information from the region of Gdansk, Elblag and Slupsk. However, after the administrative reform in 1999, (which merged 49 provinces into 16 regions) the Registry s activity was extended to the whole of Pomeranian Region. Currently, there are 16 Registry offices in Poland. In 2004, the Regional Cancer Outpatient Clinic was restructured into the Regional Oncology Centre in Gdansk (WCO). Apart from the Regional Cancer Registry, there is also a Centre for Cancer Prevention and Health Promotion, bringing preventative treatment to Pomeranian community. The Centre provides educational materials helping improve the general awareness of cancer prevention. It also highlights the importance of early diagnosis. For many years now, the WCO has been conducting its research in co-operation with a number of institutions, such as: Polish Union of Oncology, the National Health Department, the Pomeranian Marshall Office, and Gdansk City Council. The Pomeranian Oncology Registry collects data on cancer cases from the whole region. In order to improve the quality of study it is crucial to closely co-operate with regional Pathology Institutions. The cancer register has been established in order to facilitate planning and execution of an effective battle against malignant cancer. The practices used in the process include early prevention, follow-up meetings, medical diagnosis, treatments, rehabilitation and hospice care for patients suffering from malignant tumors. By collecting information on incidence and mortality rates, cancer registries influence health policies within their regions. Pomeranian Cancer Registry fulfils its objectives by way of: - systematic and up-to-date reporting on new cases and deaths within Pomeranian Region. - data analysis, which helps recognize oncologic needs of our region, i.e. the analysis outlines areas of the highest incidence rates so that the appropriate action can be taken to uncover and to eliminate cancer-causing factors. - data collection and processing, which is crucial for planning cancer prevention and follow-up programmes in Pomeranian Region. - Pomeranian Cancer Registry facilitates the realization of scientific studies and projects by providing necessary data in compliance with personal data protection acts. Strona 45

46 When complete, the Regional Registry s annual data are forwarded to the National Cancer Registry at Oncology Centre in Warsaw where they are combined with and analyzed against data from other Registries in Poland. 4. Research material and statistical methods The Regional Oncology Centre in Gdansk is in charge of the Regional Cancer Registry, which is responsible for collecting statistical data on cancer cases in Pomerania. The primary act prescribing and regulating the said data collection is the Statistics Act (Journal of Laws No. 88 of 29 th June 1995). Also, there are Prime Minister s dispositions released annually, which specifically dictate the characteristics of inquiry and reporting forms (Journal of Laws No. 114 of 2007). The above regulations recommend using the Cancer Case Report Cards (KZNZ) as means of collecting data. Currently binding Cards are marked with the MZ/N-1a symbol. There is an instruction attached to each Card explaining the method of reporting on cancer cases according to the International Statistical Classification of Diseases and Health Related Problems: Revision 10 of In line with this coding system, all cancerous diseases marked C00 C97 and D00 D09 must be reported. In keeping with this act, until the 15 th of each month all public and private healthcare institutions are obliged to complete the KZNZ cards whenever a new cancer diagnosis or even a slight cancer suspicion occurs. Monthly, The Pomeranian Registry for Malignant Cancer receives the cards from over a hundred healthcare institutions. The cards are forwarded to the Regional Cancer Registry. Every year, by 30 th June, data collected by Regional Registries are sent to the National Cancer Registry in the Institute of Epidemiology and Cancer Prevention at the Oncology Centre the Institute of M. Sklodowska-Curie in Warsaw. Subsequently, all data are verified and complied into a national annual report. It is also required of the Pomeranian Cancer Registry to collect data on cancer risk for the City Council. Frequently, Regional Registries receive data relating to previous years, which allows regular statistics update. Thus, the information published by Registries may be slightly different to those provided in the National Registry s Bulletin, where previous registers are not updated. The mortality rate data collection is based on the information provided by the Regional Statistical Office (WUS) and by individual healthcare institutions. Also, the Pomeranian Cancer Registry acquires data on deaths directly from patients case history cards. Statistical methods In this publication the following statistical indicators have been applied: absolute numbers, percentages, crude rates and age-standardized rates. Strona 46

47 Absolute number of new cases and cancer deaths represents a total number of incidences or deaths caused by a particular disease in given population within certain period of time, e.g. in Raw incidence/ mortality rates the number of new cases or cancer deaths per 100,000 individuals of studied population. This indicator does not take into account any characteristics, e.g. age. This detail is significant as over 50 percent of cancer cases occur after the age of 65. Therefore, malignant cancer affects elderly people more often then it strikes the younger part of population. There are considerably more cancer cases per 100,000 individuals among aging populations, in highly developed countries, and in areas of high youth migration. This does not mean the risk of cancer is higher among those populations it only suggests these are the aging populations. In order to compare data of particular populations, there has been the age-standardization introduced. Age-standardized incidence/mortality rate takes into account the age structure of a given population and estimates the number of cancer cases (deaths) in respect to the standard world population. 5. Health condition of Pomerania 5.1 Population characteristics The acreage of Pomeranian Region has km square and it accounts for approx. 6% of the total area of Poland. In 2008, the population of Pomerania reached 2, 211, 310. Within a year s time an increase of 0,018% was noted. The largest agglomerations are: (in order of the size) Gdansk, Gdynia, Sopot, Tczew, Slupsk, Chojnice, Koscierzyna, and Wejherowo. (Table 5-1 Population in Pomerania in 2008.) Malignant cancer is the second major death cause in Poland, after heart-related diseases. About 1/4 of deaths among men and women is caused by malignant tumors. The constant increase of incidence and mortality rates in comparison to other EU countries is a serious challenge for the healthcare system in Poland. 5.2 Malignant cancer incidence rates in 2008 In 2008 in Pomeranian Region, there were 4066 new cancer cases reported among men, and 3719 new cases among women, that is 7785 new cases in total. These data place our region in 7 th position, when compared to the crude incidence rates in other voivodeships of Strona 47

48 Poland (see Table 5-2). The numbers in brackets present data which is constantly being verified and updated. Just before this publication, the total incidence number reached In 2008, in line with standardized incidence rates, the Pomeranian Region was reported in 4 th position with 274,9 new cases among men, and in 5 th position with 202,9 new cases among women (see Table 5-3). In 2008, the highest risk of cancer disease among men and women was recorded in the following Pomeranian counties: Lebork, Kościerzyna and the city of Gdańsk. (see Illustration 5-2). The lowest risk of cancer disease in Pomeranian Region according to standardized incidence rates in 2008, was among men in Nowy Dwór county. Among women, it was the county of Nowy Dwor, Malbork, and Kwidzyn that the risk of cancer was the lowest (see Illustration 5-2). 5.3 Malignant cancer mortality rates in 2008 In this year s bulletin all data analyzed comes from the Central Statistical Office (GUS). This information is public and widely available. In 2008 in Pomeranian Region, there were 4835 deaths of malignant cancer reported in total. This number is 543 cases lower than the one forwarded by GUS. In 2008, in Pomeranian Region there were 2984 deaths of malignant cancer among men and 2394 deaths among women. These figures account for 7 th position in respect to all voivodeships in Poland. It has to be pointed out that the reported data relate to all instances of cancer, regardless of the fact whether the patient suffered from any other conditions. It can not be stated if cancer was the direct cause of patients death. Thus, a slight percentage of the data may seem overstated and disproportionate when compared to other regions statistics. In 2008, according to standardized mortality rates, the Pomeranian Region was in 7 th position among men (195,3 cases), and in 3 rd position among women (112,4 cases). (see Table 5-6). In 2008, the highest risk of death of malignant cancer among men was recorded in the county of Kościerzyna and Tczew., according to crude mortality rates. Among women the highest malignant cancer death risk was reported to be in the county of Koscierzyna, in the city of Gdańsk and in Gdynia. The lowest risk of death of malignant cancer, according to crude mortality rates, was among men in the county of Słupsk, and in Nowy Dwor. Among women, it was the county of Kwidzyn, Sztum, and Nowy Dwór that the risk of cancer was the lowest (see Illustration 5-3). Strona 48

49 5.4 Exposition Since 2005, there has been a considerable drop in standardized incidence rates, both for men and for women. The age group which is most commonly diagnosed with a malignant cancer is between 50. and 75. The highest cancer incidence is among women between 55. and 70. Among men it is at 70. when cancer incidence is at its peak. In comparison to 2007, there were less deaths caused by cancer in Among men ithis number dropped by 7,5% and among women by 9,3%. Standardized death rate was 195,3 for men (a drop from 218,4) and for women it was 112,4 (a drop from 130,6) The age group in which the number of deaths caused by malignant cancer is the highest is between 55 and 80. The peak falls between 70. and 75. both among men and women. The most commonly diagnosed malignant cancer types among men in 2008 in the Pomeranian Region were: lung cancer (908 cases), prostate cancer (583 cases), colorectal cancer (488 cases), bladder cancer (435 cases), and stomach cancer (203 cases). There were 125 cases among men where cancer origin could not be located (C80). The most frequent cancer diagnoses among women were: breast cancer (842 cases), lung cancer (406 cases), colorectal cancer (370 cases), uterine body cancer (232 cases), cervical cancer (226 cases), and ovarian cancer (183 cases). Cancer origin could not be specified for 108 women (C80), (see Table 5-12.) The most frequent malignant cancer types that caused death among men in the Pomeranian Region were: lung cancer (950 deaths), colorectal cancer (311 cases), prostate cancer (222 cases), stomach cancer (190cases), and pancreas cancer (119 cases). There were 262 cases (8.9 %) where cancer origin could not be specified (C80). Among women, for the first time lung cancer was reported as the most frequent cause of death (377 cases). Next, there was breast cancer (304 cases), colorectal cancer (254 cases), ovarian cancer (159 cases), stomach cancer (122 cases) and cervical cancer (113 cancer). Malignant cancer of female generative organ caused death in 276 cases (C56, C54, C53), which is 13,3%. 7,7% of women (231 cases) died due to cancer without a specified location (C80), (see Table 5-13). The completeness of malignant cancer register is reflected by the incidence/ mortality ratio (the Z/Z indicator) estimated in a certain period of time. The ratio is the quotient of all newly registered cases and of all deaths caused by malignant cancers. The indicator calculated is then compared with other ratios from the Registries known as having a high registration completeness. Strona 49

50 In Poland there are five Registries which have been acclaimed as standard for the registration completeness: the Dolny Slask Cancer Registry, the Lubelski Cancer Registry, the Cancer Registry of Podkarpacie, the Pomeranian Cancer Registry, and the Swietokrzyski Cancer Registry. The incidence/ mortality indicator in those regions was the most accurate in the period of In 2007, the incidence/ mortality indicator for the Pomeranian Region was 1.44 (1.39 for Poland in general), and the registration completeness was 86%. According to the latest data available at the moment of publishing, this indicator has risen to 1.56, which gives 92% completeness of the incidence registry. 6. Specific clinical situations 6.1 Malignant neoplasm of bronchus and lung (C34) The most frequently reported diagnosis in the Pomeranian Region in 2008 was lung cancer. There were 1314 cases declared: 908 incidences among men and 406 among women, which respectively accounts for 22% and 11% of the total incidences of malignant lung cancer. Also, it was the lung cancer that caused the highest number of deaths in the Pomeranian Region in There were 1327 deaths reported: 950 deaths among men and 377 deaths among women. Every third death (33%) among men, and every seventh death among women (16%) was due to malignant lung cancer. In 2008, the standardized incidence rate for malignant lung cancer was 60,76 among men, and among women. In 2007, it was and respectively. The standardized mortality rate for malignant lung cancer in 2008 was among men, and among women. In 2007, this rate was and respectively. There were no malignant cancer cases reported among men below the age of 30, and among women younger then 35. The number of reported cases increased with age, and it was the highest both for men and for women between the age of 55 and 75. The peak falls on the age of 60. and 70. among men, and on 60. among women. The number of deaths due to lung cancer is rising with age starting from the age of 30 among men, and from the age of 35 among women. The highest mortality rate was noted for both sexes between the age of 55 and 75. The mortality rate s peak falls on the age of among men, and on the age of 60. among women. The highest number of new malignant lung cancer cases in 2008 in the Pomeranian Region was reported in the city of Gdansk (men 217 cases, women 119 cases) and in the city of Gdynia (116 cases among men, 73 cases among women). The highest risk of lung cancer incidence, by standardized incidence rate was among men in the county of Sztum (135.07), Strona 50

51 in Starogard county (87.66), and in the county of Czluchow (85.19). Among women, the highest cancer risk was noted in the city of Sopot (34.68) and in the Puck county (29.23). The highest number of malignant cancer deaths in 2008 in Pomeranian Region was noted in the city of Gdansk (233 cases among men, 111 cases among women), and in the city of Gdynia (men 147 cases, women 89 cases). The highest risk of death due to lung cancer, by standardized mortality rate was reported among men in the county of Lębork (92), in the county of Kościerzyna (72) and in the county of Sztum and Kwidzyn (71) Among women, the highest risk of death due to lung cancer was noted in the county of Lębork (37) and in the city of Gdynia (32 cases). 6.2 Malignant breast cancer (C50) In 2008 in the Pomeranian Region there were reported 842 new cases of malignant breast cancer, which accounts for 23% of all women diagnosed with a malignant cancer. There were 304 deaths reported, which constitutes 13% of the total cancer death toll. In 2008, the standardized incidence rate for malignant breast cancer was It was in The standardized mortality rate in 2008 was 14.94, which reduced from in In 2008, the number of incidences was reported as the highest among women between the age of 50. and 70., with the largest volume of cancer cases occurring among women at the age of 50. and 70. The number of deaths due to breast cancer is rising with age starting from the age of 35. The highest mortality rate occurs among women between the age of 50 and 70. A considerable discrepancy between the crude and the standardized rates suggests that breast cancer occurs in older age groups. The highest number of new malignant breast cancer cases in 2008 in the Pomeranian Region was reported in the city of Gdansk (224 cases) and in the city of Gdynia (138 cases). The highest risk of breast cancer incidence, by standardized incidence rate was among women in Gdansk and in Gdynia. 6.3 Malignant prostate cancer (C61) There were 583 cases of malignant prostate cancer diagnosed in the Pomeranian Region in 2008, which accounts for 14% of all malignant cancer cases diagnosed among men in the same year. There were 223 deaths reported, which constitutes 7% of total cancer deaths reported among men. The number of patients diagnosed with prostate cancer is rising and in 2008 it was the prostate cancer which was the second most frequently diagnosed disease. Strona 51

52 In 2008, the standardized incidence rate for malignant prostate neoplasm was It was in The standardized mortality rate in 2008 was 13.91, which reduced from in The highest mortality rate occurred among men over the age of 65. The highest number of new malignant prostate cancer cases in 2008 in the Pomeranian Region was reported in the city of Gdansk (164 cases) and in the city of Gdynia (84 cases). The highest risk of prostate cancer incidence, by standardized incidence rate, was noted among men in the city of Słupsk and in the county of Kwidzyn. The lowest risk of incidence was in the country of Nowy Dwór and in Puck. The highest number of malignant prostate cancer deaths in 2008 in Pomeranian Region was noted in the city of Gdansk (69 cases), and in the city of Gdynia (34 cases). The highest risk of death due to prostate cancer, by standardized mortality rate, was reported in the county of Czluchow and in the county of Lebork. 6.4 Malignant colorectal cancer (C18-C21) In 2008 in the Pomeranian Region, there were 858 new colorectal cancer cases reported: 488 cases among men, and 370 cases among women. These figures account for 12% and 10% respectively of all malignant cancer diagnoses in There were 565 deaths reported 311 among men. And 254 among women. These numbers account for 10% and 11% of all malignant cancer deaths respectively. In 2008, the standardized incidence rate for malignant colorectal cancer was among men, and among women. In 2007, it was and respectively. The standardized mortality rate for malignant colorectal cancer in 2008 was among men, and among women. In 2007, this rate was and respectively. The number of reported cases of colorectal cancer rises over the age of 40, The largest new cases volume was noted both for men and for women between the age of 55 and 80., with its peak at the age of 70. The number of deaths due to colorectal cancer is rising with age starting from the age of 45. The highest mortality rate was noted between the age of 60 and 80 among men, and between the age of 65 and 85 among women, with its peak at the age of 70. The highest number of new malignant colorectal cancer cases in 2008 in the Pomeranian Region was reported in the city of Gdansk (men 129 cases, women 106 cases) and in the city of Gdynia (73 cases among men, 67 cases among women). The highest risk of colorectal cancer incidence, by standardized incidence rate was among men in the county of Lębork and Sztum. Among women, the highest cancer risk was noted in the county of Chojnice and Puck. Strona 52

53 The highest number of malignant colorectal cancer deaths in 2008 in Pomeranian Region was noted in the city of Gdansk (94 cases among men, 43 cases among women), and in the city of Gdynia (men 65 cases, women 33 cases). The highest risk of death due to colorectal cancer, by standardized mortality rate was reported among men in the county of Kwidzyn. Among women, the highest risk of death due to colorectal cancer was noted in the county of Starogard, in the county of Koscierzyna, and in Gdansk county. There can be noted a considerable discrepancy between the crude and the standardized rates both for cancer incidence and mortality, which suggests that the majority of new cases and deaths occurs in older age groups (see Illustration 6-13, 6-14). Strona 53

54 Strona 54

55 Rozdział III Tabele i Wykresy - Chapter III TABLES & ILLUSTRATIONS 7. Tabele i wykresy Strona 55

56 Tabela 7-1. Porównanie populacji województwa pomorskiego do Standardowej Populacji Świata. The population of the Pomeranian Region and the Standard World Population, the comparison in percentage. 5-letnie grupy wiekowe Populacja Woj. Pomorskiego (%) Std. Populacja Świata (%) Age grups Population of the Pomeranian Region Standard World Population (+) Rysunek 7-1. Porównanie populacji województwa pomorskiego do Standardowej Populacji Świata. The Population of the Pomeranian Region and the Standard World Population, the comparison. Pop. Woj.Pom. Pop. Pom. Reg. Std. Pop. Świata Std. World Pop. Strona 56

57 Tabela 7-2. Liczba osób w województwie pomorskim w podziale na grupy wiekowe oraz płeć w 2008 roku. The population of the Pomeranian Region in numbers, by age and by sex, in letnie grupy wiekowe Age grups Mężczyźni Males Kobiety Females Sum (+) Ogółem Rysunek 7-2. Liczba osób w województwie pomorskim w podziale na grupy wiekowe oraz płeć w 2008r. The population of the Pomeranian Region in numbers, by age and by sex, in Mężczyźni Males Kobiety Females Strona 57