SPRAWOZDANIE KOMISJI

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2018) 595 final SPRAWOZDANIE KOMISJI Roczne sprawozdanie na temat bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich w Unii Europejskiej w 2016 r. PL PL

2 Spis treści 1. WPROWADZENIE PODSTAWA PRAWNA METODYKA ORAZ INFORMACJE OTRZYMYWANE OD PAŃSTW CZŁONKOWSKICH SEKTOR WYDOBYCIA ROPY NAFTOWEJ I GAZU NA OBSZARACH MORSKICH W UNII EUROPEJSKIEJ Instalacje i wydobycie Inspekcje, dochodzenia, działania związane z egzekwowaniem przepisów na obszarach morskich oraz ramy regulacyjne DANE DOTYCZĄCE INCYDENTÓW I POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA DZIAŁALNOŚCI NA OBSZARACH MORSKICH WNIOSKI ZAŁĄCZNIK: DODATKOWE TABELE I WYKRESY... 12

3 1. WPROWADZENIE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/30/UE 1 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich oraz zmiany dyrektywy 2004/35/WE ( dyrektywa w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich ) ma na celu osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa prowadzenia tej działalności. Zdrowie pracowników, środowisko, platformy i sprzęt do działalności na obszarach morskich, a także aktywność gospodarcza, taka jak rybołówstwo i turystyka, odnoszą korzyść z wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Przepisy dyrektywy wdrożone przez państwa członkowskie pomogą uniknąć poważnych awarii, ograniczyć liczbę incydentów oraz osiągnąć skuteczność działań następczych mających na celu łagodzenie następstw awarii i incydentów. Celem niniejszego rocznego sprawozdania jest udostępnienie danych dotyczących liczby oraz rodzaju instalacji w Unii Europejskiej, jak również informacji o incydentach i poziomie bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich. W nadchodzących latach seria rocznych sprawozdań będzie służyła do monitorowania chronologicznego rozwoju poziomu bezpieczeństwa w państwach członkowskich i regionach. W oparciu o sprawozdania przekazane przez państwa członkowskie Komisja stwierdza, że w 2016 r. europejski morski sektor wydobywczy wykazał wysoki poziom bezpieczeństwa. Streszczenie Zgodnie z wymogami dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich oraz w oparciu o roczne sprawozdania państw członkowskich, Komisja opublikuje roczne sprawozdanie w sprawie bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich w Unii Europejskiej. Komisja otrzymała dane z Bułgarii, Danii, Niemiec, Irlandii, Grecji, Hiszpanii, Chorwacji, Włoch, Cypru, Niderlandów, Polski, Rumunii i Zjednoczonego Królestwa. Większość instalacji zlokalizowana jest na Morzu Północnym i na Oceanie Atlantyckim (410), natomiast na Morzu Śródziemnym znajduje się 165 instalacji, a na Morzu Czarnym 9 instalacji. Właściwe organy regularnie prowadziły inspekcje instalacji morskich na obszarach swoich jurysdykcji. W następstwie poważnych incydentów dwa państwa członkowskie przeprowadziły w okresie sprawozdawczym dochodzenia: Zjednoczone Królestwo (21 dochodzeń ze względu na kwestie bezpieczeństwa i ochrony środowiska i jedno ze względu na poważną awarię) oraz Niderlandy (jedno ze względu na poważną awarię). Dane przekazane przez państwa członkowskie, w szczególności jeżeli chodzi o liczbę i dotkliwość zgłoszonych awarii, pokazują, że w 2016 r. działalność europejskiej branży wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich prowadzona była w sposób bezpieczny. 1 Dz.U. L 178 z , s

4 2. PODSTAWA PRAWNA Zgodnie z art. 25 dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich wymaga się, by Komisja publikowała roczne sprawozdanie na temat bezpieczeństwa i wpływu na środowisko działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich w oparciu o informacje przekazane jej przez państwa członkowskie. Państwa członkowskie muszą przekazywać Komisji roczne sprawozdanie zawierające informacje określone w załączniku IX (pkt 3) do dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich. Roczne sprawozdania, które mają być przekazywane przez państwa członkowskie na podstawie art. 25, zawierają jako minimum następujące informacje: a) liczba, wiek i lokalizacja instalacji; b) liczba i rodzaj przeprowadzonych inspekcji i dochodzeń, wszelkich podjętych działań związanych z egzekwowaniem przepisów lub kar; c) dane dotyczące incydentów, zgodnie ze wspólnym systemem składania sprawozdań określonym w art. 23; d) każda istotna zmiana ram regulacyjnych dotyczących obszarów morskich; e) wyniki działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich. Termin opublikowania przez państwa członkowskie wymaganych informacji upływa 1 czerwca roku następującego po okresie sprawozdawczym (np. 1 czerwca 2017 r. za rok 2016). Państwa członkowskie muszą składać sprawozdania we wspólnym formacie określonym w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 1112/2014 z dnia 13 października 2014 r. W rozporządzeniu wykonawczym określono wspólny format sprawozdań do celu wymiany informacji dotyczących wskaźników odnoszących się do poważnych zagrożeń przez operatorów i właścicieli instalacji do wydobywania ropy naftowej i gazu na obszarach morskich oraz wspólny format sprawozdań do celów publikacji przez państwa członkowskie informacji dotyczących wskaźników odnoszących się do poważnych zagrożeń 2. W wytycznych Komisji 3 z dnia 25 listopada 2015 r., przygotowanych i uzgodnionych przez unijną grupę organów ds. wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego ze złóż podmorskich, przekazano dalsze informacje dotyczące rozporządzenia wykonawczego oraz wyjaśniono, jak w praktyce wykorzystywać format sprawozdań. 2 Dz.U. L 302 z , s df 3

5 3. METODYKA ORAZ INFORMACJE OTRZYMYWANE OD PAŃSTW CZŁONKOWSKICH Zgodnie z załącznikiem IX (punkt 3) do dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich państwa członkowskie są zobowiązane do przekazywania jasno określonych i ograniczonych informacji dotyczących incydentów w ich sektorze wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich, z zastosowaniem wzorców z rozporządzenia wykonawczego nr 1112/2014. Przekazane dane muszą obejmować informacje na temat instalacji związanych ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich w obrębie UE, takie jak liczba, rodzaj, lokalizacja i wiek. W sprawozdaniach państw członkowskich należy również podać liczbę inspekcji, dochodzeń i działań związanych z egzekwowaniem przepisów na obszarach morskich oraz liczbę incydentów według kategorii i liczbę obrażeń. Oprócz danych dotyczących poszczególnych państw członkowskich Komisja oceniła poziom bezpieczeństwa regionów. W tym celu Komisja uznaje Danię, Niemcy, Irlandię, Francję, Niderlandy i Zjednoczone Królestwo za grupę Morza Północnego i Atlantyku, Grecję, Hiszpanię, Chorwację, Włochy i Maltę za grupę Morza Śródziemnego, Bułgarię i Rumunię za grupę Morza Czarnego, a Litwę i Polskę za grupę Morza Bałtyckiego. Do opracowania niniejszego sprawozdania na temat bezpieczeństwa Komisja wykorzystała informacje otrzymane od Bułgarii, Danii, Niemiec, Irlandii, Grecji, Hiszpanii, Chorwacji, Włoch, Cypru, Niderlandów, Polski, Rumunii i Zjednoczonego Królestwa. Inne państwa członkowskie nie były aktywne w sektorze wydobycia ropy naftowej i gazu na obszarach morskich lub nie przekazały informacji istotnych dla niniejszego sprawozdania. Z wyjątkiem Zjednoczonego Królestwa wszystkie państwa członkowskie prowadzące działalność związaną ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich przekazały pełne dane na temat wszystkich swoich instalacji. Z kolei Zjednoczone Królestwo ograniczyło części swojego sprawozdania na temat bezpieczeństwa na obszarach morskich do instalacji, które poddano regulacyjnemu przeglądowi dokumentacji dotyczącej oceny ryzyka (art. 42 ust. 2 dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich). W związku z tym otrzymane od Zjednoczonego Królestwa informacje na temat dochodzeń, działań związanych z egzekwowaniem przepisów, danych dotyczących incydentów i wyników działalności na obszarach morskich ograniczają się do 129 instalacji z całkowitej liczby 225 instalacji. Aby ocenić poziom bezpieczeństwa państw członkowskich, Komisja porównała incydenty i poważne awarie w stosunku do liczby pracowników i godzin pracy w odniesieniu do działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich. 4

6 4. SEKTOR WYDOBYCIA ROPY NAFTOWEJ I GAZU NA OBSZARACH MORSKICH W UNII EUROPEJSKIEJ 4.1 Instalacje i wydobycie Zdecydowana większość instalacji morskich na wodach UE jest zlokalizowana na Morzu Północnym, dokładnie w Zjednoczonym Królestwie i Niderlandach (odpowiednio około 38 % i 26 % instalacji morskich na wodach UE). Jeżeli chodzi o Morze Śródziemne, najbardziej aktywnym państwem członkowskim są Włochy, a w następnej kolejności Chorwacja. W rejonie Morza Czarnego Rumunia posiada branżę wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich, a Bułgaria rozpoczęła działania poszukiwawcze ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich. Według sprawozdań otrzymanych od państw członkowskich leżących na wybrzeżu Morza Bałtyckiego w tym rejonie jednie Polska wydobywa ropę naftową i gaz ziemny na obszarach morskich (zob. tabela 1). Tabela 1: Instalacje stałe: rodzaj instalacji według regionów i państw członkowskich Region/Państwo Rodzaj instalacji (*) FMI FNP FPI NUI Łącznie Morze Bałtyckie Polska Morze Czarne Bułgaria Rumunia Morze Śródziemne Morze Północne i Ocean Atlantycki Chorwacja Grecja Włochy Hiszpania Dania Niemcy Irlandia Niderlandy Zjednoczone Królestwo Łącznie

7 (*) FMI stała instalacja załogowa; FNP instalacja stała inna niż wydobywcza; FPI pływająca instalacja wydobywcza; NUI (standardowo) bezzałogowa instalacja Większość instalacji morskich na wodach UE zbudowano w latach Od 2010 r. spadła znacząco liczba nowych instalacji wydobywczych w rejonie Morza Północnego i Atlantyku oraz na Morzu Śródziemnym (tabela 2 i rys. 1). Załącznik I do sprawozdania zawiera szczegółowe zestawienie dotyczące lat budowy instalacji według państw członkowskich. Największa część (około 94 %) unijnej krajowej produkcji ropy naftowej i gazu ziemnego przypada na rejon Morza Północnego i Atlantyku (tabela 3). Zdecydowanie największy udział w produkcji ropy naftowej i gazu ziemnego ma Zjednoczone Królestwo, a w dalszej kolejności Niderlandy i Dania. Włochy i Chorwacja są aktywnymi producentami na Morzu Śródziemnym, a jeżeli chodzi o Morze Czarne, to obecnie jedynie Rumunia produkuje znaczące ilości ropy naftowej i gazu ziemnego. Tabela 2: Liczba instalacji rozpoczynających działanie według dekad i regionów Rok budowy REGION Morze Bałtyckie Morze Czarne Morze Śródziemne Morze Północne i Ocean Atlantycki Łącznie w UE Łącznie w UE Tabela 3: Wydobycie ropy naftowej i gazu na obszarach morskich w UE w kilotonach ekwiwalentu ropy naftowej (ktoe) REGION Państwo ktoe % łącznej ilości w UE Morze Bałtyckie 122,91 0,11 % Polska 122,91 0,11 % Morze Czarne 1 558,89 1,34 % Bułgaria 61,78 0,05 % Rumunia 1 497,11 1,29 % Morze 5 462,40 4,71 % 6

8 Liczba Śródziemne Chorwacja 867,89 0,75 % Grecja 180,51 0,16 % Włochy 4 217,00 3,63 % Hiszpania 197,00 0,17 % Morze Północne i Ocean Atlantycki ,45 93,85 % Dania ,00 9,77 % Niemcy 1 038,09 0,89 % Irlandia 130,88 0,11 % Niderlandy ,00 11,93 % Zjednoczone Królestwo ,48 71,13 % Łącznie ,65 100,00 % Dekada Morze Bałtyckie Morze Czarne Morze Śródziemne Morze Północne i Ocean Atlantycki Wykres 1: Nowe instalacje stałe według dekad i regionów 4.2 Inspekcje, dochodzenia, działania związane z egzekwowaniem przepisów na obszarach morskich oraz ramy regulacyjne Nie wszystkie państwa członkowskie mogły ustanowić działające właściwe organy przez upływem terminu wdrożenia dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich (do dnia 19 lipca 2015 r.). Na początku okresu sprawozdawczego w 2016 r. dwa państwa członkowskie posiadające instalacje morskie nie wdrożyły jeszcze całkowicie dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich i wciąż prowadziły prace w tym zakresie. 7

9 W tabeli 4 zawarto szczegółowe informacje na temat liczby inspekcji na obszarach morskich. Poza analizą formalnych sprawozdań w sprawie awarii główne narzędzie egzekwowania przepisów i zasad dotyczących bezpieczeństwa i ochrony środowiska w morskim sektorze wydobywczym stanowią dochodzenia oraz związane z nimi działania następcze. Zazwyczaj liczba inspekcji wzrasta wraz z liczbą instalacji. Jednak w porównaniu z innymi państwami członkowskimi właściwe organy Niemiec i Włoch przeprowadziły relatywnie dużo inspekcji w stosunku do liczby instalacji. W art. 18 dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich określono uprawnienia właściwych organów państw członkowskich, jeżeli chodzi o działalność i instalacje. Mogę one zakazać eksploatacji i zażądać wprowadzenia środków w celu zastosowania się do ogólnych zasad zarządzania ryzykiem, aby zapobiegać awariom i zapewnić bezpieczne działanie. Tylko państwa członkowskie, które wydobywają ropę naftową i gaz ziemny w rejonie Morza Północnego, zastosowały objęte obowiązkiem sprawozdawczym działania związane z egzekwowaniem przepisów lub kary (10 w 2016 r.). Właściwe organy regularnie prowadziły inspekcje instalacji morskich na obszarach swoich jurysdykcji. W następstwie poważnych incydentów dwa państwa członkowskie przeprowadziły dochodzenia w okresie sprawozdawczym: Zjednoczone Królestwo (21 dochodzeń ze względu na kwestie bezpieczeństwa i ochrony środowiska i jedno ze względu na poważną awarię) oraz Niderlandy (jedno ze względu na poważną awarię). Liczba poważnych awarii obejmuje również incydenty mogące faktycznie doprowadzić do śmierci lub ciężkich uszkodzeń ciała, nawet jeśli nie spowodowały takich skutków. Zjednoczone Królestwo podjęło siedem działań związanych z egzekwowaniem przepisów, głównie wezwania do wprowadzenia usprawnień, względem 129 instalacji objętych tą częścią sprawozdania (spośród 225 instalacji), Niderlandy podjęły dwa działania (grzywny administracyjne), a Irlandia jedno. Mając oparcie w ramach regulacyjnych, państwa członkowskie poczyniły dalsze postępy w zakresie egzekwowania dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich poprzez wdrożenie krajowych przepisów i regulacji. Włochy zgłosiły, że w ramach współpracy śródziemnomorskiej opracowały dodatkowe środki gotowości i reagowania w przypadku awarii. Tabela 4: Liczba inspekcji na obszarach morskich według regionów i państw członkowskich w 2016 r. REGION Państwo Inspekcje Osobodnie spędzone instalacji (z wyłączeniem czasu podróży) Morze Bałtyckie Polska Morze Czarne Bułgaria na Liczba instalacji objętych inspekcją 8

10 Rumunia Morze Śródziemne Morze Północne i Ocean Atlantycki Chorwacja Włochy Hiszpania ,5 257 Dania Niemcy Irlandia Niderlandy Zjednoczone Królestwo ,5 190 Łącznie , DANE DOTYCZĄCE INCYDENTÓW I POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA DZIAŁALNOŚCI NA OBSZARACH MORSKICH Spośród wszystkich państw członkowskich prowadzących działalność związaną ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich incydenty zgłosiły Zjednoczone Królestwo, Niderlandy i Dania: - Zjednoczone Królestwo: 27 zdarzeń objętych obowiązkiem sprawozdawczym (zgodnie z załącznikiem IX do dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich), w tym jedna poważna awaria; sprawozdanie Zjednoczonego Królestwa obejmuje 129 instalacji (z całkowitej liczby 225 instalacji). W swoim rocznym sprawozdaniu Zjednoczone Królestwo nie przedstawiło dodatkowych szczegółów dotyczących poważnej awarii, w sprawie której wciąż trwało dochodzenie; - Niderlandy: 13 zdarzeń objętych obowiązkiem sprawozdawczym (zgodnie z załącznikiem IX do dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich), w tym jedna poważna awaria. Przyczynami poważnej awarii były błędy proceduralne/organizacyjne i błąd operacyjny; - Dania: 2 zdarzenia objęte obowiązkiem sprawozdawczym (zgodnie z załącznikiem IX do dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich); brak poważnych awarii. Większość zdarzeń objętych obowiązkiem sprawozdawczym należy do kategorii nieplanowanych wycieków (59,5 % wszystkich zdarzeń), 26,2 % zdarzeń dotyczyło utraty kontroli nad odwiertem (wypływ/ uruchomienie zaworu rozdzielczego), 7,1 % awarii elementów kluczowych dla 9

11 bezpieczeństwa i środowiska, a 4,8 % utraty integralności konstrukcyjnej. Jeden incydent wymagał ewakuacji personelu. Tabela 5: Incydenty według kategorii (załącznik IX do dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich, poziom UE) Kategorie z załącznika IX Liczba zdarzeń Udział (w łącznej liczbie zdarzeń w danej kategorii) a) Nieplanowane wycieki 25 59,5 % 59,5 % Wycieki ropy naftowej / gazu ziemnego, które uległy zapłonowi pożary 0 0,0 % 0,0 % Wycieki ropy naftowej / gazu ziemnego, które uległy zapłonowi wybuchy 0 0,0 % 0,0 % Wycieki gazu ziemnego, które nie uległy zapłonowi 13 52,0 % 31,0 % Wycieki ropy naftowej, które nie uległy zapłonowi 7 28,0 % 16,7 % Wycieki substancji niebezpiecznych 5 20,0 % 11,9 % b) Utrata kontroli nad odwiertem 11 26,2 % 26,2 % Wypływy 0 0,0 % 0,0 % Wypływ / uruchomienie zaworu rozdzielczego ,0 % 26,2 % Awaria bariery chroniącej odwiert 0 0,0 % 0,0 % c) Awarie elementów kluczowych dla bezpieczeństwa i środowiska 3 7,1 % 7,1 % d) Utrata integralności konstrukcyjnej 2 4,8 % 4,8 % Utrata stabilności/wyporności 0 0,0 % 0,0 % Utrata możliwości utrzymywania stałego położenia 1 50,0 % 2,4 % Utrata integralności konstrukcyjnej 1 50,0 % 2,4 % e) Kolizje statków 0 0,0 % 0,0 % f) Wypadki helikopterów 0 0,0 % 0,0 % g) Wypadki śmiertelne (*) 0 0,0 % 0,0 % h) Poważne obrażenia doznane przez 5 lub więcej osób w jednym wypadku (*) 0 0,0 % 0,0 % i) Ewakuacja personelu 1 2,4 % 2,4 % j) Incydenty środowiskowe (**) 0 0,0 % 0,0 % ŁĄCZNIE % 100 % (*) Tylko wtedy, gdy są związane z poważną awarią (**) Według sprawozdań państw członkowskich poważnych awarii nie uznano za incydenty środowiskowe. Udział (w łącznej liczbie zdarzeń) 10

12 11

13 6. WNIOSKI Komisja ocenia bezpieczeństwo unijnej działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich w oparciu o dane przekazane przez państwa członkowskie zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego dotyczącego sprawozdań. W związku z tym dokładność oceny Komisji zależy od informacji przekazanych przez państwa członkowskie. Ponieważ niniejsze sprawozdanie jest pierwszym sprawozdaniem na ten temat, nie jest jeszcze możliwe porównanie z poprzednimi latami i wyciągnięcie wniosków dotyczących unijnych tendencji w zakresie bezpieczeństwa. Biorąc pod uwagę dane przekazane przez państwa członkowskie oraz małą liczbę i niski poziom dotkliwości zgłoszonych wypadków wydaje się, że europejska branża wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich wykazała się odpowiednim poziomem bezpieczeństwa. Wniosek ten jest zgodny z oceną właściwych organów krajowych, np. organów Zjednoczonego Królestwa, które odnotowały spadek liczby niebezpiecznych zdarzeń oraz częstotliwości występowania obrażeń objętych obowiązkiem sprawozdawczym w stosunku do liczby przepracowanych godzin. W szczególności Komisja zauważa, że w 2016 r. nie zgłoszono żadnych przypadków śmiertelnych. Przyszłe sprawozdania, porównania między latami oraz monitorowanie tendencji pokażą, czy morski sektor wydobywczy może utrzymać ten poziom bezpieczeństwa lub poczynić dalsze postępy w tym zakresie. 12