PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA RADY PROGRAMOWO-NAUKOWEJ FILMOTEKI NARODOWEJ W DNIU 10 GRUDNIA 2010 ROKU

Transkrypt

1 PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA RADY PROGRAMOWO-NAUKOWEJ FILMOTEKI NARODOWEJ W DNIU 10 GRUDNIA 2010 ROKU Członkowie Rady obecni na posiedzeniu: Józef Gębski (reżyser)) Prof. Rafał Habielski (Uniwersytet Warszawski) Prof. Małgorzata Hendrykowska (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Prof. Marek Hołyński (Prezes Polskiego Towarzystwa Informatycznego) Andrzej Jaroszewicz (Prezes Stowarzyszenia Twórców Obrazu Filmu Fabularnego) Paweł Potoroczyn (Dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza) Danuta Stolarczyk-Lang ( MKiDN - Naczelnik Departamentu Departament Własności Intelektualnej i Mediów) Przedstawiciele Filmoteki Narodowej: Prof. Tadeusz Kowalski - Dyrektor Filmoteki Narodowej Grzegorz Balski - Kierownik Zespołu Cyfryzacji Zbiorów Ikonograficznych i Informacji Internetowej Ewa Siadek Specjalista ds. kin studyjnych Elżbieta Wysocka Koordynator Projektu Repozytorium Cyfrowe Agata Zalewska Kierownik Zespołu Zbiorów Filmowych Adam Wyżyński Sekretarz Rady Porządek Obrad: 1. Informacja o planowanych kierunkach rozwoju Filmoteki Narodowej. 2. Omówienie realizowanych projektów. 3. Przedstawienie założeń Repozytorium Cyfrowego FN. 4. Prezentacja Fototeki wirtualnego albumu historii filmu polskiego. 5. Dyskusja. 6. Wolne wnioski. Prof. Tadeusz Kowalski: Bardzo dziękuję za Państwa przybycie. Nasze dzisiejsze spotkanie nie ma charakteru sprawozdawczego, gdyż jest to nasze drugie spotkanie w tym roku. Jeszcze raz przepraszam za moją nieobecność na poprzednim spotkaniu, która wynikała z przyczyn czysto losowych. Zaprosiliśmy Państwa, by opowiedzieć o planach na najbliższą przyszłość i prosić o Państwa opinie. Zacznijmy może od pewnej niespodzianki, którą przygotowaliśmy. Jesteście Państwo w elitarnym gronie osób, które po raz pierwszy zobaczą fragment Mani, czyli filmu z Polą Negri. Jest to moment historyczny, ponieważ od wielu lat nikt tego filmu nie oglądał. Jest to fragment, który mamy zeskanowany. Zaprezentujemy wersję testową, która 1

2 pokazuje różnice skanowania z wykorzystaniem suchej i mokrej bramki. Materiał trwa około 8 minut. [W trakcie pokazu] Testujemy materiał, którą techniką go zrobić. Różnica z bramką mokrą polega na tym, że taśma przed skanowaniem przechodzi przez specjalną nawilżającą ciecz. W wyniku testów okazało się, że przy mokrej bramce materiał wygląda lepiej, ale jest mniej stabilny. Przy suchej jest bardziej stabilny, ale często jego jakość jest niezadowalająca. Pytanie jest takie, czy obraz stabilizować, czy uzyskiwać pewne efekty. Dodatkowo trzeba będzie czyścić klatka po klatce. To, co Państwo widzą, to 4K, tyle że zmniejszony do potrzeb DVD. [Koniec projekcji] A teraz, jeśli Pani Profesor Małgorzata Hendrykowska pozwoli, chciałbym powiedzieć kilka słów. Pokazaliśmy na początek fragment filmu, nad którym pracujemy, ponieważ jest to film realizowany w ramach projektu Nitrofilmu Z tego co wiem, pierwszy akt już jest zeskanowany, a kolejne są w trakcie skanowania. Mamy zainstalowany cały sprzęt, trwają już prace rekonstrukcyjne nad tym filmem. To się wiąże z jednym z naszych zamierzeń na przyszły rok. W przyszłym roku, w drugiej połowie, Polska obejmuje prezydencję. W związku z tym Filmoteka przedstawiła projekt prezentacji filmu Mania jako element naszej dbałości o dziedzictwo kulturowe, europejskie, ale główna aktorka jest Polką, a reżyser Węgrem, zaś film został wyprodukowany w Niemczech. Jest to prawdopodobnie jedyna zachowana na świecie kopia tego filmu, przez lata uznawanego za zaginiony.. W ten sposób chcemy pokazać swoje przywiązanie do dziedzictwa oraz wykazać się najnowocześniejszymi technologiami związanymi z rekonstrukcją. Planujemy, że w ramach prezydencji odbędzie się co najmniej 10 pokazów filmów w 10 stolicach, tj. w Tokio, Pekinie, Moskwie, Kijowie, Mińsku, Brukseli, Paryżu, Londynie, Madrycie i Berlinie - tak zostało to określone w założeniach programu. Uzyskaliśmy te 10 potwierdzeń z wymienionych stolic. Do projektu zgłosił się Pan Jerzy Maksymiuk, który jest gotów napisać muzykę i poprowadzić orkiestrę towarzyszącą tym pokazom, gdyż chcemy, by to była muzyka na żywo. Z tym projektem wiąże się szereg kosztów, które wzięliśmy na siebie, tzn. wytworzenie odpowiedniej ilości kopii, przygotowanie wersji językowych, współpraca z orkiestrą, dyrygentura, itp. To duży projekt, a nie wiemy, czy ostatecznie będzie decyzja, by realizować ten projekt. W każdym razie do lipca sam film powinien być gotowy, choć jest to dość trudne. Mamy jednak wiele stanowisk pracy, przeszkolonych pracowników, w sumie jesteśmy przygotowani do zrealizowania tego całego przedsięwzięcia. Niezależnie od tego dużego projektu odbędzie się też premiera Mani w Polsce w ramach projektu Nitrofilm, na co już wcześniej zostały przyznane pieniądze. 2

3 Prof. Małgorzata Hendrykowska: A jaki jest metraż tego filmu? Prof. Tadeusz Kowalski: 56 minut w projekcji 25 klatek i ok. 82 min w wersji bliższej oryginału czyli klatek na sekundę. Chciałem jeszcze powiedzieć o innych naszych planach. Zamierzamy wystąpić z dużym wnioskiem do PISF-u o digitalizację powojennych dokumentalnych zasobów Nitro z naszych zbiorów. W zasadzie zaczęliśmy już ten program, ale w ubiegłym roku przerwaliśmy go z braku pieniędzy. W znacznym stopniu są to tzw. nieużytki, czyli materiały nakręcone przez operatorów, przechowywane, ale nigdy nie zostały użyte w żadnej produkcji. To są często materiały o bardzo dużej wadze historycznej i dokumentalnej, pokazujące Polskę w sposób powiedzmy mniej propagandowy. Chcemy to robić razem z WFDiF i będziemy o to występowali do PISF-u w ramach osobnej nitki, ponieważ to nie będzie związane z Nitrofilmem, który jest skierowany na kino międzywojenne. Tutaj zaś chcieliśmy się skoncentrować na kinie powojennym i głównie na filmach dokumentalnych. Drugi nasz cel to program, o którym coraz więcej słychać, czyli Kultura +. Ciągle nie są znane do końca założenia tego programu, ale wiemy, że operatorem w naszej dziedzinie będzie Narodowy Instytut Audiowizualny. Pani Elżbieta Wysocka za chwilę więcej powie o naszym projekcie Repozytorium Cyfrowym, który co prawda kończy się w grudniu tego roku, ale program w ramach Kultury + byłby jego kontynuacją. Mamy już zebrane bardzo różne doświadczenia, odbyliśmy także dość burzliwe spotkanie ze Stowarzyszeniem Twórców Obrazu Filmowego, na którym pojawiły się różne oczekiwania w stosunku do nas, wychodzące czasami poza nasze możliwości prawne. Chodzi oczywiście o digitalizację filmów fabularnych powojennych. Nasz kłopot, jak Państwo wiedzą, wiąże się z tym, że prawa do zdecydowanej większości filmów są bardzo rozproszone i nam się czasami nie udaje porozumieć z ich właścicielami, którzy bądź mają jakieś wygórowane oczekiwania, bądź ich żądania finansowe są po prostu nie do spełnienia. Mam nadzieję, że uda się wprowadzić takie rozwiązanie, że na wytwarzanie kopii wieczystej w ogóle nie będzie potrzebna zgoda. Nie może być tak, że my, chcąc zabezpieczyć zbiór, musimy się ubiegać o zgodę, a wtedy ktoś stawia nam wygórowane warunki finansowe, niemożliwe do spełnienia. To jest nieracjonalne. Nam przecież nie chodzi o to, żeby eksploatować taką kopię, ale by zbiór nie ulegał dalszej degradacji. Mamy niestety przykre doświadczenia związane z dwoma filmami przewidzianymi do digitalizacji - Królem Maciusiem I i Historią żółtej ciżemki. Oba filmy są bardzo zniszczone, wymagają digitalizacji, a Studio Filmowe Oko zmieniło 3

4 swój punkt widzenia i siedmiokrotnie podniosło nam ceny za zgodę, co zmusiło nas do unieważnienia przetargu i ogłoszenia nowego. To są zupełnie realne problemy, gdyż mamy około 300 filmów, w tym 180, do których mamy pełne, istotne prawa i na tych możemy się skupić, tylko że później są oskarżenia, iż nie robimy tych tzw. najważniejszych filmów. A nie robimy ich właśnie z powodu utrudnień z prawami, o których mówiłem. Andrzej Jaroszewicz: Po naszym spotkaniu miałem dwa telefony ze Studiów, będące próbami nacisku, żeby skłaniać Filmotekę, by robiła mniej, ale od razu na ekrany, by te filmy się sprzedawały, by je pokazywać. Myślę więc, że z tamtej strony naciski będą dopóty, dopóki ta sprawa formalnie, prawnie zostanie rozwiązana. Prof. Tadeusz Kowalski: Wygląda to tak, że Studia Filmowe też robią digitalizację m.in. Kadr zrobił chyba 9 filmów ale ani jedna taka kopia nie trafiła do Filmoteki. W związku z tym nie można powiedzieć, że zwiększył się narodowy zasób archiwalny. A my powinniśmy to mieć na takim nośniku i zapisane w taki sposób, by mieć pewność, że z tym zbiorem nic się nie stanie. W tej kwestii brakuje porozumienia. Uważam, że ktoś, kto daje publiczne pieniądze, powinien stawiać warunek, że projekt zostanie rozliczony dopiero wówczas, gdy Filmoteka podpisze obiegówkę, iż przyjęła na stan cyfrową kopię odpowiedniej jakości. Tak dzieje się na przykład przy produkcji nowych filmów. Filmów jest bardzo dużo, pracy jest na wiele lat, a mówię Państwu o tym, ponieważ problem jest realny. Zgadzam się, że przy okazji dobrze jest zrobić rekonstrukcję filmu, a zwłaszcza remastering, którego te filmy przede wszystkim wymagają, ale my w takiej sytuacji musimy szukać tzw. partnera rynkowego, czyli kogoś, kto wyłoży prywatne pieniądze na ten cel. Skala zadania jest duża, a publicznych pieniędzy niewiele, dlatego moim zdaniem należy najpierw zbiór zdigitalizować, by nie ulegał degradacji, a remastering można zrobić później. Najważniejsze, by zbiór zabezpieczyć, a przy tak wysoko ustawionych parametrach technologicznych tego projektu nie ma takiego zagrożenia, że coś się zniszczy. To chyba logiczne, że zbiór można udoskonalać w zależności od potrzeb dopiero po przeniesieniu na cyfrę. Ponadto tych partnerów rynkowych nie ma zbyt wielu. Udało nam się osiągnąć porozumienie z dwoma, to były długie i żmudne negocjacje, kontrakty są w zasadzie podpisane i wiemy, że z nimi wchodzimy we współpracę. Jeśli to doświadczenie będzie 4

5 pozytywne, to może pojawią się inni. To nie jest taka łatwa droga. To taka uwaga na przyszłość. Wydaje mi się, że Kultura + ma być kontynuowana przez pięć lat. Nie wiem tylko, czy przyznane środki dotyczą roku, czy pięciu lat. A mówimy o 120 milionach... Danuta Stolarczyk-Lang: To są środki na cały okres. Decyzje mają być gdzieś w połowie stycznia, bo dochodzi kwestia samorządów. To jest program wieloletni Ministra, poza budżetem. Prof. Tadeusz Kowalski: Padają różne liczby... Na spotkaniu Republika książki także mówiło się o 100 milionach na książki w przyszłym roku... My oczywiście będziemy aplikować do tego programu, co tak naprawdę wiąże się z uruchomieniem przez nas Repozytorium Filmowego, działającego po to, by te filmy pokazywać i udostępniać w Internecie wraz z opisami oraz informacjami o tych filmach. Nie chcemy tych filmów jedynie digitalizować, one mają stanowić pewną ofertę dostępną dla każdego zainteresowanego, choć raczej nie będą dostępne w systemie wideo na życzenie. Wszystkie strony jednak powinny to potraktować jako wspólny interes, ten stan przejściowy nie może trwać za długo. Pamiętajmy, że ten zbiór trzeba później obsługiwać, opisywać i zarządzać tymi gigantycznymi zbiorami danych. Pojemności, które tutaj wchodzą w grę, są ogromne. W bieżącym roku zrobiliśmy ogromny krok w tę stronę, nasycenie technologii na Chełmskiej w niektórych lokalach przekracza granice zdrowego rozsądku i choć warunki są skromne, a zasoby zdecydowanie się powiększyły, staramy się to robić. O tym powie więcej Pani Elżbieta Wysocka. Ja chciałbym jeszcze powiedzieć o trzech rzeczach. W przyszłym roku chcemy rozpocząć remont kina Iluzjon, dostaliśmy pozwolenie na budowę, wszystkie projekty mamy uzgodnione. W drodze przetargu wyłoniliśmy inwestora zastępczego, który jeszcze do połowy grudnia tego roku powinien ogłosić przetarg na inwestora wykonawczego. Problem, który się z tym wiąże, polega na tym, że właściwie zgodnie z przepisami nie możemy tego zadania inwestycyjnego dzielić na kolejne przetargi, tylko zrealizować w ramach jednego. W innym przypadku wymagałoby to ode mnie podpisania zobowiązania na kwotę znacznie przekraczającą kwotę dotacji, którą mamy na przyszły rok. Skierowałem stosowne pismo z pytaniem, co dalej. Teoretycznie możemy zastosować takie rozwiązanie, że wpiszemy inwestorowi wykonawczemu pewien limit kwotowy na rok przyszły, który znamy. Nie wiemy jednak, co będzie dalej w 2012 roku. Możliwości otworzyły się zaś z drugiej strony z 5

6 rozmowy z inwestorem zastępczym, który dokładnie poznał dokumentację projektową, wynika, że jest on gotów, by przy większych nakładach pod koniec listopada przyszłego roku to kino oddać. Jest to możliwe, ponieważ ten inwestor wie, jakie są obmiary i parametry tego całego zabiegu. Wystąpiliśmy też do drugiego programu inwestycyjnego, gdzie prosimy o jakieś środki, ale decyzji jeszcze nie ma. Realia są zaś takie, że we wrześniu przyszłego roku kończy nam się umowa z Biblioteką Narodową na udostępnienie sali na potrzeby Iluzjonu. Musimy się liczyć z tym, że dyrektor Tomasz Makowski nie przedłuży nam umowy. Mamy na ten cel na przyszły rok około trzech milionów, choć niejasna pozostaje kwestia wliczenia w tę sumę VAT-u. Z mniejszych projektów chcemy w przyszłym roku wydać kolejną płytę z cyklu Kino okresu Wielkiego Niemowy. Jak Państwo wiedzą, w tym roku wydaliśmy płytę z Mogiłą Nieznanego Żołnierza ze znakomitym wstępem Pani Profesor Hendrykowskiej. Myślę, że do końca roku wydamy Cud nad Wisłą i Dla ciebie Polsko oba filmy są już w zasadzie po rekonstrukcji i remasteringu. W tej chwili trwają prace autoringowe oraz związane z samym tłoczeniem płyty. Zrobiona jest również okładka. Warto dodać, że Pani Profesor wygłosiła wstęp na wiele mówiącym tle z postacią księdza Skorupki, który biegnie z krzyżem i ciągnie za sobą dzielnych żołnierzy 20 roku. Tak więc Cud nad Wisłą kończymy z pomocą finansową ze strony PISF-u, a w przyszłym roku planujemy wydać Huragan. Michał Lorenc zadeklarował, że marzy o tym, by napisać muzykę do niemego filmu. Warto, by Państwo wiedzieli, że rośnie zainteresowanie kompozytorów filmem niemym, którzy traktują to jako bardzo specyficzne wyzwanie zawodowe, wybiegające poza standardowe seriale i tego typu produkcje. Chcielibyśmy właściwie całe nieme kino wydać w przyzwoitej wersji, co jednocześnie oznacza digitalizację i zabezpieczenie tych filmów na dyskach, a następnie udostępnienie ich w Internecie, kiedy wyjaśni się kwestia praw. W tym celu składamy do PISF-u wniosek. Prof. Małgorzata Hendrykowska: Huragan ma wyjść razem z Rokiem Prof. Tadeusz Kowalski: Tak, prace trwają również nad tym filmem. Ostatnia rzecz, o której chciałem powiedzieć, dotyczy dość nieoczekiwanego zaproszenia od Gosfilmofondu dla mnie i Pana Jana Słodowskiego o złożenie wizyty. Postanowiliśmy tam pojechać, ponieważ mamy wrażenie, że gospodarze chcą nam pokazać coś, czego jeszcze do tej pory nam nie pokazywali. Być może wiąże się to z naciskami politycznymi, by zmienić 6

7 atmosferę relacji z Polską... Nie wiemy dokładnie, czego się spodziewać, ale ta wizyta się odbędzie na przełomie stycznia i lutego przy okazji festiwalu w Bełych Stolbach. Powiem szczerze, że jako dyrektor Filmoteki podjąłem zobowiązanie, iż załatwię im zgodę na jeden egzemplarz Katynia Andrzeja Wajdy. W tym celu muszę uzyskać zgodę producenta na przekazanie kopii 35-tki, którą mamy, ale bez zgody producenta nie możemy udostępniać. Ta kopia jako element dodatkowy pozwoli nas dobrze wprowadzić i może coś z tego wyniknie. Agata Zalewska: A oni już mówią o otwarciu tych swoich przepastnych magazynów... Prof. Małgorzata Hendrykowska: A tam będzie wszystko Matuszewski, Antoś pierwszy raz w Warszawie... Na pewno mają Meira Ezofowicza. Prof. Tadeusz Kowalski: Mają tam bardzo różne rzeczy... Jadąc tam, nie wiemy, czego się spodziewać, ale musimy skorzystać z tego okna, które się otwiera. Paweł Potoroczyn: Co prawda to okno otwiera się powoli od 3-4 lat, ale do tej pory nieznacznie i nie wiadomo, kiedy się zatrzaśnie. Prof. Tadeusz Kowalski: Mamy nadzieję, że coś uda się z nimi załatwić. A później to już będzie praca dla fachowców, nie dla dyrektora.. W każdym razie zaproszenie zostało skierowane do nas, to bardzo miło z ich strony. Tak wyglądają nasze projekty na przyszły rok. Gdyby udało się je realizować, to praktycznie proces digitalizacji objąłby w mniejszym lub większym stopniu wszystkie zbiory, ponieważ filmy przedwojenne byłyby robione w ramach Nitrofilmu, dokument w ramach ścieżki nazwijmy ją umownie - PISF-owskiej, czyli Nitrodokumenty, itd., zaś filmy fabularne w ramach Kultury +. Chciałbym jeszcze powiedzieć, że w najbliższych dniach nabywamy prawa od Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych do prezentacji Polskiej Kroniki Filmowej w Internecie. To także jest przełom, ponieważ dyrektor Włodzimierz Niderhaus rozmowę na ten temat na ogół zaczyna od tego, że w ogóle nie ma rozmowy. Udało się jednak osiągnąć wstępne porozumienie w tej kwestii. Zresztą nasze doświadczenia z udostępniania zbiorów w Internecie są raczej pozytywne jest zainteresowanie nimi, udaje się nawet coś sprzedać. Może się więc zdarzyć, że w przyszłym roku przynajmniej kroniki z lat 40. i 50. będą opisane sekwencyjnie z możliwością ich 7

8 inteligentnego wyszukania i przeglądania w Internecie. Ich rozdzielczość będzie co prawda raczej słaba, niewystarczająca na to, by ich dalej użyć, ale i tak byłby to bardzo duży postęp. Pan Profesor jako historyk mógłby z nich korzystać nie wychodząc z domu... Prof. Rafał Habielski: A studenci mieliby materiał do pisania prac... Prof. Tadeusz Kowalski: Dużo dobrych rzeczy mogłoby się zdarzyć. W tę stronę chcemy iść i przekonujemy Wytwórnię, żeby nie obawiała się tego procesu, bo proponowane przez nas rozwiązania polegają również na tym, by ten pełnowartościowy zbiór fizycznie oddzielić od tego przeglądowego. W ten sposób unikniemy ryzyka, że włamie się do niego jakiś haker. Prof. Marek Hołyński: A te lepsze zbiory będą udostępniane za pieniądze? Prof. Tadeusz Kowalski: Tak. Prof. Marek Hołyński: To może zachęcić ludzi, żeby kupowali te filmy. Bo jeśli nie wiedzą, co tam jest... A te materiały mogą służyć do różnych rzeczy. Prof. Tadeusz Kowalski: I właśnie o to chodzi. Paweł Potoroczyn: Pan Dyrektor wspomniał o nieużytkach. O które materiały chodzi? Prof. Tadeusz Kowalski: Najczęściej sytuacja wyglądała tak, że kiedy operator jechał na dany temat i zostawało mu trochę taśmy, to często jeszcze coś dokręcał z tego, co obserwował dokoła. To nie wchodziło do produkcji, czyli w kronice i później nie zostało użyte, a na szczęście nie zostało skasowane. Tego materiału zostało sporo. Paweł Potoroczyn: A Państwo uważacie, że to jest wartościowe, ale nie macie żadnej ze ścieżek dofinansowania, by zająć się tym materiałem? Prof. Tadeusz Kowalski: Wszystko trzeba robić po kolei. Paweł Potoroczyn: A ile jest tego materiału? Prof. Tadeusz Kowalski: Z obliczeń dyrektora Niderhausa wynika, że 3 miliony metrów. 8

9 Józef Gębski: Jest więcej. Kiedy wyjeżdżało się na zdjęcia, to kręciło się jeszcze materiał na 5-10 minut rejestracji. Później był on deponowany na nazwisko realizatora lub operatora i ten materiał w ogóle nie był montowany. Nieużytki to zupełnie coś innego niż odrzuty. Kiedy na przykład montowałem dokumentalny film o Katyniu, miałem 10 tysięcy metrów i zużyłem 1400 metrów, a te ponad 6 tysięcy metrów zostało w depozycie. Paweł Potoroczyn: A te depozyty są w jakiś sposób skatalogowane? Józef Gębski: Oczywiście. Są opisane jako odrzuty do filmu. Paweł Potoroczyn: Do tego właśnie zmierzam. My przygotowujemy pewien program, dotyczący cenzury w filmie, i udało mi się zebrać całą kolekcję tego, co zostało odrzucone. Józef Gębski: Ja namawiałem na zrobienie filmu Odrzuty w archiwum Filmoteki Narodowej, bo to jest coś wspaniałego. Zaledwie kilka osób orientuje się w tych materiałach, bo one są zaszyfrowane, tak jak materiały o łagrach w Gosfilmofondzie. Prof. Tadeusz Kowalski: Teraz poproszę Panią Elżbietę, żeby opowiedziała o Repozytorium Cyfrowym, ponieważ jest to bardzo skomplikowany projekt, który próbujemy realizować. Elżbieta Wysocka: Mam przyjemność zaprezentować Państwu rozwój tegorocznego projektu Repozytorium Cyfrowe. Jest to projekt współfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Instytucją zarządzającą tym projektem jest Narodowy Instytut Audiowizualny. Wiele już zostało dzisiaj powiedziane o celach tego projektu. W dokumentach Państwu przedłożonych jest sporo informacji o jego genezie i głównych założeniach. Dodam może coś o kryteriach, którymi kierowaliśmy się przy wyborze tych filmów. Skoncentrowaliśmy się wokół pierwszej fazy kina powojennego, czyli od 1946 do 1975 roku i w tej grupie znaleźliśmy wiele filmów bardzo zniszczonych ze względu na eksploatację. W tej chwili są one przechowywane we właściwy sposób, mają właściwą opiekę konserwatorską, ale ze względu na zbyt ekspansywną eksploatację z negatywów materiał wyjściowy jest często w złym stanie. W szczególnych przypadkach dotyczy to niestety najbardziej popularnych i najlepszych filmów ten stan jest wyjątkowo zły. W takim 9

10 przypadku tradycyjne metody kopiowania optycznego już nie zdają egzaminu, ponieważ wszystkie wady ulegają przekopiowaniu. Prof. Tadeusz Kowalski: Ja tylko dodam, że mamy zapisy archiwalne, iż niektóre negatywy były kopiowane sto kilkadziesiąt razy. To w sumie jest wielokrotnie więcej, niż się zakłada. Józef Gębski: Ale przecież bardzo często robiło się negatyw i dupnegatyw, z którego dopiero wykonywało się kopie. Andrzej Jaroszewicz: Technologicznie rzecz biorąc, niedozwolone jest zrobienie więcej niż kilku kopii z oryginalnego negatywu. Prof. Tadeusz Kowalski: Zgadza się, ale mamy udokumentowane, że z niektórych było zrobionych kilkadziesiąt, a nawet sto kopii. Filmoteka się tym nie zajmowała, ale tak było. Elżbieta Wysocka: Ten problem konserwatorski powstał - powiedzmy z winy człowieka. Jest też problem związany z naturalną degradacją filmów barwnych, gdzie obraz jest zbudowany dzięki barwnikom organicznym. Ich proces starzenia powoduje stopniową separację koloru. Te pierwsze filmy barwne bardzo znacznie ulegają temu procesowi. To w zasadzie ostatni moment, żeby zrobić digitalizację pierwszych filmów, szczególnie wtedy, gdy ich źródłem nie jest jakiś dobry materiał filmowy typu Kodak, tylko jakiś gorszy, na przykład ORWO. W zasadzie powinniśmy się również śpieszyć z filmami powojennymi. Jednym z podstawowych założeń naszego projektu jest również to, żeby wyeliminować podwójną digitalizację i narażanie materiałów wyjściowych na wielokrotną digitalizację na potrzeby różnych pól dystrybucji w ramach ciągle zwiększających się potrzeb technologicznych. W ramach tego projektu postanowiliśmy digitalizować w tak wysokich parametrach, żeby pokryły one potrzeby technologiczne również w latach następnych, a nawet mamy ambicje, żeby ta digitalizacja została zrobiona raz, a dobrze, by nie trzeba było jej już więcej powtarzać. W ramach projektu Repozytorium Cyfrowego czekało nas stworzenie standardu dla cyfrowej kopii wieczystej dla filmu fabularnego i wypracowania właściwej drogi do zabezpieczenia tych ogromnych ilości danych w archiwum cyfrowym. Ostatnim zadaniem, ale również bardzo istotnym, jest ewidencjonowanie i udostępnianie tych materiałów, zarówno w bardziej tradycyjnych kanałach, jak i w nowopowstałych polach dystrybucji. 10

11 Pokrótce chciałam opowiedzieć o całym procesie technologicznym, czyli jak wyglądała realizacja projektu. Chociaż mówimy tutaj bardzo dużo o digitalizacji, tak naprawdę każdy z tych projektów, gdzie głównym etapem jest digitalizacja, wymaga manualnych prac konserwatorskich nad analogowymi materiałami filmowymi. Przygotowanie materiałów, które odbyło się na długo przed tym, kiedy zaczęliśmy digitalizować te materiały, wymagało powstania rzetelnych raportów technicznych, dotyczących każdego z tych materiałów, jak też ich konserwacji pod kątem przystosowania tych taśm do digitalizacji. Następnie materiały jechały do archiwum na Wałbrzyskiej, tam odbywało się finalne przygotowanie do digitalizacji poprzez wyczyszczenie materiałów. Tam również znajdowało się centrum logistyki względem firm, które realizowały już poszczególne zadania. Firmy, które wykonywały dla nas etap digitalizacji, rekonstrukcji i color gradingu, zostały wyłonione w zamówieniach publicznych w otwartych przetargach. Pomimo bardzo wysoko postawionej poprzeczki technologicznej obserwowaliśmy, jak rynek żywo zareagował na ten impuls. Rzeczywiście wiele firm doposażyło się sprzętowo i było w stanie spełnić te bardzo wysokie wymagania technologiczne, zarówno w Polsce, jak i zagranicą. Etap digitalizacji był realizowany we współpracy ze Stowarzyszeniem Twórców Obrazu Filmu Fabularnego. Kontakty z operatorami koordynował Pan Andrzej Jaroszewicz. Dzięki temu mogliśmy się czuć bardziej bezpieczni i pewni co do naszych decyzji w kwestii źródła materiału. Zwykle był to oczywiście negatyw, ale spotykaliśmy się z sytuacjami, kiedy filmy w tej wczesnej fazie powstały na negatywach nitrowych, dawno temu zutylizowanych, i wtedy rzeczywiście pojawiały się dylematy, z czego skanować. Przygotowaliśmy kompleksowo cały komplet materiałów wyjściowych i dopiero przy współpracy z przedstawicielem Stowarzyszenia Operatorów w studiu decydowaliśmy o wyborze źródła. W pojedynczych przypadkach musieliśmy się decydować na mieszanie źródeł. Były to przypadki, kiedy brakowało jakiejś części negatywu albo nastąpiły głębokie zmiany fizyczne, które spowodowały, że albo pojedyncze ujęcia, albo całe role były wymieniane w końcowej cyfrowej kopii wieczystej. Chciałam także Państwa uspokoić, że nasze mieszanie źródeł jest dokumentowane i staramy się rozwijać ścieżkę dokumentacji konserwatorskiej w świecie cyfrowym. Rozwijamy także dokumentowanie w takiej nowej dziedzinie nazywanej po angielsku preservation metadata, a więc staramy się dokumentować wszystkie manipulacje i ingerencje w obraz, które odbywają się już w domenie cyfrowej. Część z digitalizowanych filmów, było również objęte programem rekonstrukcji i wówczas zwracaliśmy się o opiekę i współpracę do operatorów. Po tej fazie film jest już w zasadzie przygotowany do 11

12 przeformatowania na format dostosowany do kina cyfrowego, do emisji w wysokiej rozdzielczości. Mimo tego wersja przed rekonstrukcją również zostaje zachowana. Kolejnym etapem jest archiwizacja powstałych w ten sposób zasobów cyfrowych oraz ich ewidencjonowanie. Wchodzimy właśnie w fazę prezentacji i promocji naszego projektu, który - mamy nadzieję - będzie kontynuowany. Nie chciałabym się nadmiernie zagłębiać w kwestie techniczne, zaznaczę tylko, że ta pierwsza faza jak już mówiłam to przedwstępna konserwacja manualna, później ma miejsce faza cyfryzacji wykonywana poza Filmoteką w studiach, które realizują poszczególne zadania a na koniec faza archiwizacji cyfrowej powstałych danych. Jest tego naprawdę dużo, jedynie w tym roku w wyniku naszej digitalizacji powstanie ok. 150 terabajtów danych którymi trzeba dobrze zarządzać, dbając o bezpieczeństwo, żeby nawet pojedyncza klatka nam nie umknęła. Zdecydowaliśmy się - trochę ze względu na wzorce zachodnie oraz telewizyjne, jak też nasz budżet, ale przede wszystkim na względy bezpieczeństwa, (bo nie jest nam potrzebny jakiś szczególnie szybki dostęp do tych materiałów - na system hierachical storage management, czyli warstwową budowę tego archiwum. Kopie 4K (a jeden film waży około 10 TB) mogą być przechowywane off-line, część zmieści nam się near-line w Bibliotece, a ich kopie podglądowa w mniejszych rozdzielczościach będziemy przechowywać on-line. I te niskorozdzielczościowe wersje kopii wieczystych będą ewidencjonowane, opisywane, a następnie publikowane w Internecie. Jedynie w tym roku powstanie 200 terabajtów danych, które chcemy skomasować i bezpiecznie przechować (z powodów bezpieczeństwa musimy to oczywiście pomnożyć przez 2 lub przez 3), a do tego trzeba jeszcze dodać wcześniejsze digitalizacje. Kiedy decydujemy się na wejście na ścieżkę cyfrową, pojawiają się problemy typowe dla domeny cyfrowej, a więc szybkie przedawnienie sprzętu i oprogramowania. Wiąże się z tym stała potrzeba administracji, kontroli i stałego finansowania a co jakiś czas aktualizacji do nowej technologii. Nie jest to archiwum, w którym coś można odłożyć i o tym zapomnieć. Trzeba bardzo uważnie decydować się i na formaty plików, i na sposób, w jaki zarządzamy tymi materiałami. Mimo wszystko uważamy, że ta ścieżka jest konieczna, żadne metody optyczne nie byłyby w stanie odwrócić zauważalnego tutaj biegu czasu. Część z materiałów z lat 50. charakteryzuje duży stopień zniszczenia, ten program polega więc również na remasteringu, a w razie konieczności także na rekonstrukcji. W dużym skrócie chciałam jeszcze opowiedzieć o naszych koncepcjach związanych z utworzeniem kopii wieczystej.. Szukamy dobrego rozwiązania, które spełnia jednocześnie cele archiwistyczne i cele Filmoteki, związanego z realnym zabezpieczeniem tych 12

13 materiałów, biorącego pod uwagę pewne ograniczenia budżetowe, bo nie ma sensu tworzyć zupełnie nadmiarowych archiwów cyfrowych. Nasz główny cel polega na tym, aby digitalizowany materiał był bezstratny w stosunku do analogowego. Oczywiście możemy się spierać, jaka ilość danych przechwyci nam w sposób idealny taśmę 35mm, a zależy to od wielu różnych względów, my zdecydowaliśmy się w pewnym sensie na nadwyżkę w 4K. W stosunku do taśm barwnych podwyższyliśmy poprzeczkę co do głębi koloru, a więc jest to 16 bitów, materiały czarno-białe skanujemy w 10 bitach, natomiast wciąż toczy się dyskusja na temat samego formatu, w jakim powinny być zapisywane. Jesteśmy również w trakcie tworzenia ścieżki technologicznej i zdecydowaliśmy się na format DPX, głównie z powodu jego popularności jest to standard w środowisku filmowym więc mamy nadzieję, że będzie wspierany jeszcze przez wiele lat. Ponadto zachowuje 10- i 16-bitowych informacji o kolorze a więc pozwoli na późniejszą manipulację tymi zasobami (w procesie rekonstrukcji i gradingu). W taki sposób sformatowana cyfrowa kopia wieczysta może być w przyszłości poddana następnemu przeformatowaniu do obowiązującego formatu w postprodukcji, a jeśli mamy na myśli przechowywanie wieczyste - a więc przez kolejne 100 lat - ten plik będzie przeformatowany wielokrotnie. Owa nadmiarowość daje bezpieczeństwo wyglądu obrazu (pliku). Być może w przyszłym roku dopuścimy inny format dla kopii wzorcowej tej, która już nie będzie poddana gradingowi, nie będzie już zmieniana na nie nadmiarowe formaty TIF lub JPG2000. Dyskusje na ten temat trwają. Kontrowersja pojawia się w przypadku JPG2000- ów, choć autorzy algorytmu mówią o formacie, że jest wizualnie bezstratny to mimo, że oko tego nie widzi, instrumenty komputerowe rozpoznają, że mamy pewien ubytek informacji o obrazie. Kiedy digitalizujemy na sposób bezstratny, z dużą głębią koloru i w wysokiej rozdzielczości ceną jest zawsze ogromna ilość generowanych danych. Dziękuję Państwu za uwagę. Prof. Tadeusz Kowalski: Chciałbym jeszcze powiedzieć ostatnie zdanie. Pani Elżbieta pracuje z nami od tego roku, początkowo myśleliśmy o pracy przy projekcie Nitrofilm dla niej, ale szybko zorientowaliśmy się, że jest w stanie podjąć ambitne zadanie, jakim jest Repozytorium Cyfrowe. Z dużym zapałem wzięła się za tę pracę, która jest bardzo ciekawa. To są obszary bardzo obiecujące i bardzo na Panią Elżbietę liczymy jako na siłę wspierającą nas w tych staraniach. Zaprosiliśmy jeszcze Panią Ewę Siadek, która reprezentuje ruch Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych. Były duże zapowiedzi na ten rok dotyczące digitalizacji kin, być może chcieliby Państwo wiedzieć, co się w tym zakresie dzieje. Poproszę Panią Ewę, w zastępstwie 13

14 Dyrektora Andrzeja Goleniewskiego, który jest teraz w Zamościu na forum Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych, o krótką informację, co się w tym zakresie dzieje. Dodam tylko, że w prasie w pewnym momencie pojawiły się wręcz informacje, że Filmoteka Narodowa daje pieniądze na digitalizację kin, co jest nieprawdą. Ewa Siadek: Tych artykułów było nawet sporo. W tej chwili około 15% kin, które są w Sieci, realizuje ten program. Sądzę, że w przyszłym roku - choć to zależy od dofinansowania - będzie tych kin więcej, ponieważ zainteresowanie jest dość duże. Wiadomo, że kina prywatne muszą blok finansów przeznaczyć na coś innego i robią to powoli, ale jednak to robią. Mamy w tej chwili w Sieci 115 kin, z czego około 15% dostało już dofinansowanie ze środków z PISF-u... Prof. Tadeusz Kowalski: Który jest operatorem tego programu. Ta digitalizacja postępuje, ale wolniej, niż przypuszczaliśmy. Były duże oczekiwania na początku roku. Ewa Siadek: Kina mówiąc brzydko - prowincjonalne podchodzą do tego ostrożniej, ale statystyka mówi sama za siebie. My też optymistycznie do tego podchodzimy. Prof. Tadeusz Kowalski: Muszę powiedzieć, że kiedyś jechałem ulicą Chełmską i widziałem billboard, który może specjalnie złośliwie tam powieszono, z hasłem Pożegnanie 35-tki. Autorem tego plakatu było Multikino, w ten sposób reklamowało się, że w salach tej sieci już nie ma 35-tki. Józef Gębski: To trzeba zrobić pożegnanie z Multikinem... Tego im życzę, oni mnie zniechęcili do chodzenia do kina przez panujący tam hałas... Prof. Tadeusz Kowalski: To oczywiście była prowokacja, bo umieszczenie tego plakatu na Chełmskiej było dowodem pewnej arogancji w stosunku do nas, ale cóż, tak jest. Wczoraj mieliśmy małą konferencję prasową dla dziennikarzy i fotoedytorów na temat naszego projektu Fototeka. Pana Grzegorza Balskiego poproszę o pokazanie zwiastuna, który specjalnie w tym celu zrobiliśmy. [Prezentacja] Poproszę teraz parę słów na temat udoskonaleń, które wprowadziliśmy do tego serwisu. 14

15 Grzegorz Balski: Fototeka powstała w 2009 roku, a jej nadrzędnym zadaniem było od początku istnienia prezentowanie kolekcji zasobów fotograficznych Filmoteki Narodowej, zgromadzonych na różnych nośnikach. Przede wszystkim zaczęliśmy od negatywów, diapozytywów, a później tradycyjnych papierowych fotosów, których mamy dużo w naszych zbiorach. To wszystko miało związek z realizacją zadań wynikających ze statutu Filmoteki, z ustawy o kinematografii, a przede wszystkim ze względu na edukację, upowszechnianie kultury filmowej oraz zabezpieczenie naszych zasobów fotograficznych, jak też ich opisanie. Trzeba powiedzieć, że te zbiory w sposób kompleksowy i dokładny nigdy opisane nie były. Materiały te skanujemy, a ich opisy wykonujemy od podstaw. Musimy niekiedy ustalać nawet z jakim tytułem mamy do czynienia, bowiem czasami napotykamy zwłaszcza w negatywach na pewne pułapki. Na przykład w danym tytule trafiły do nas negatywy przemieszane, ale łatwo rozpoznać, że Krzyżacy mają się nijak do Anatomii miłości, bo to zupełnie inne epoki, lecz przy filmach współczesnych można się oszukać. Chcieliśmy też ułatwić i służyć pomocą ewentualnym odbiorcom w nawiązaniu kontaktu z właścicielami praw, ponieważ praktycznie do dziś nie ma w przestrzeni internetowej informacji, kto jest właścicielem praw do fotosów polskich filmów, w tym do filmów fabularnych. Nawet na stronach studiów filmowych brak informacji o niektórych tytułach, mimo że mają one pełne prawa i operują filmami z lat 40. i 50. Jest to duży kłopot, ponieważ do nas trafiają także klienci, którzy chcą skorzystać z fotosów i pytają, gdzie mogą je nabyć, u kogo, gdzie jest studio WEKTOR, które już nie istnieje od 30 lat, a ktoś to przejął... W związku z tym nasz serwis ma spełniać również takie zadania. Dotarcie do serwisu Fototeka jest bardzo proste. Jesteśmy bardzo mocno pozycjonowani w Googlach. Wystarczy wyraz Fototeka wpisać w okienku wyszukiwania i po chwili jesteśmy widoczni w wynikach na pierwszym miejscu przed wszystkimi serwisami krajowymi i zagranicznymi. Są też banerki na naszej głównej stronie Filmoteki, będące linkami do różnych naszych przedsięwzięć: m.in. do Fototeki, do Nitrofilmu. Jest też adres W przypadku serwisu Fototeka, który został uruchomiony pod koniec 2009 roku, warto wspomnieć, że już po pięciu miesiącach otrzymał on nominację do nagród PISF 2010 w kategorii portal internetowy, gdzie został wytypowany obok trzech innych portali: i baza z Słowa podziękowania kierujemy pod adresem Pani Profesor Małgorzaty Hendrykowskiej, która swego czasu zainteresowała się naszym serwisem i zapewne jej starania pomogły nam uzyskać tę nominację. 15

16 Realizując to zamierzenie wiedzieliśmy, że nie wszystko będzie można zrobić od razu i że serwis będzie wymagał uzupełnień oraz rozbudowy o pewne istotne elementy. Dlatego wystąpiliśmy z odpowiednim wnioskiem i uzyskaliśmy dotację z PISF-u na rozbudowę i modernizację portalu internetowego Fototeka. Teraz pragniemy przedstawić Państwu jej efekty. [Prezentacja] Andrzej Jaroszewicz: Chciałbym zadać jedno pytanie. Rozumiem, że zdjęcia z planu są w różnym formacie, ale wydaje mi się, że one powinny odbiorcy kojarzyć się z filmem, powinny mówić z daleka: widzę, to jest film. A tymczasem one nie przywołują takiego skojarzenia, bo taki format filmowy nie istnieje. To są raczej polaroidy, okładka do CD... Myślę, że jest to kwestia, nad którą trzeba się bardzo poważnie zastanowić. Prof. Małgorzata Hendrykowska: Muszę powiedzieć, że dokładnie śledzę wszystko, co dzieje się w Fototece i uważam, że prace nad nią są świetne, naprawdę doskonałe. Grzegorz Balski: Nie powiedziałem Państwu jeszcze o ilości. Obecnie jest w bazie 67 tysięcy zdjęć. Fizycznie kopie cyfrowe są przechowywane na serwerze tutaj w Filmotece, podobnie jest z negatywami. Prof.. Marek Hołyński:: A gdzie mieści się Repozytorium Cyfrowe? Prof. Tadeusz Kowalski: Repozytorium jest na ulicy Chełmskiej w naszym archiwum. Prof. Marek Hołyński: Czyli tam są macierze i wszystko, co jest potrzebne? A finalnie czy wszystko będzie w DPX, czyli 16 na kolor i 10 na czarno-białe? Elżbieta Wysocka: Tak, ale rekonstrukcje robimy w 2K. Natomiast rekonstrukcja obrazu zostaje zrobiona w większej głębi koloru 16, 8 i 4K, co w przyszłości - za 15 lub 50 lat, kiedy będą lepsze narzędzia technologiczne pozwoli powtórzyć samą rekonstrukcję bez potrzeby powtórnej digitalizacji. Tym bardziej, że z koloru już nic nie będzie... Prof. Tadeusz Kowalski: Chciałem dopowiedzieć, że w przyszłości te moduły mogą być w pewnym stopniu zintegrowane, ponieważ spodziewamy się połączenia światłowodowego z Chełmską. Nie jest to bardzo skomplikowane, chociaż trochę kosztuje. Digitalizujemy zbiór 16

17 fotosów i być może dołączymy do niego zbiór plakatów, z którymi jest bardziej skomplikowana kwestia prawna. Później również zbiory filmowe będzie można zintegrować w jeden ogromny zbiór, zawierający wszystko. Bardzo dziękuję za tę część prezentacji. Teraz proszę o pytania, komentarze, uwagi do tego, co Państwo usłyszeli lub czego od nas oczekują. Paweł Potoroczyn: Chciałem bardzo podziękować za zaproszenie, jestem pod dużym wrażeniem tego, co usłyszałem, szczególnie jeśli chodzi o Repozytorium i Fototekę. Gratuluję. Prof. Tadeusz Kowalski: A my z uwagą śledzimy działania Instytutu Mickiewicza jako operatora polskiej prezydencji. Paweł Potoroczyn: Powiem o nich w skrócie. Głównym produktem jest sezon polski zagranicą. W zeszłym roku odbyły się dwa: w Wielkiej Brytanii i w Peru, co kosztowało nas trochę nerwów. W przyszłym roku robimy dziesięć sezonów polskich jednocześnie w jedenastu strefach czasowych i to w sto dni, a nie jak zazwyczaj - w kilkanaście miesięcy. Trzymajcie za nas kciuki. Dziękuję. Andrzej Jaroszewicz: Ja natomiast wrócę jeszcze do tych zdjęć, ponieważ mnie to interesuje. Podkreślam, że one się powinny jednoznacznie kojarzyć z filmem, a nie z okładką do filmu. Grzegorz Balski: Ma Pan rację, ale chodziło o pokazanie ich różnorodności, dlatego jest jedno zdjęcie z animacji, jedno przedwojenne i jedno z tym krzesełkiem reżysera. Andrzej Jaroszewicz: Nie chodzi mi o treści, ale o skojarzenia z filmem. Prof. Małgorzata Hendrykowska: A ja gorąco Państwa proszę o rozpropagowanie informacji o Fototece, która jest naprawdę świetnie robiona. Prof. Tadeusz Kowalski: Zbiory Filmoteki będą prezentowane w Europeanie właściwie już od stycznia. Trwają jeszcze skomplikowane testy techniczne, ponieważ gdzie indziej jest serwer, gdzie indziej zapadają decyzję, a nasz klient jest we Frankfurcie. Trudno to wszystko pogodzić, my także musieliśmy dostosować dane techniczne pod kątem Europeany. 17

18 Dodam jeszcze, że jako instytucja znaleźliśmy się w Ministerstwie w nowym departamencie o nazwie Departament Własności Intelektualnej i Mediów. Zobaczymy, jak będzie to funkcjonowało. Panie Profesorze, a jak Pan ocenia nasze rozwiązania techniczne? Czy sprawdzą się? Prof. Marek Hołyński: Myślę, że tak. Oczywiście warto przyjrzeć się temu bardziej szczegółowo, ale widzę w tym profesjonalne podejście do sprawy. Z cyfryzacją dziedzictwa narodowego spotykamy się na różnych polach, ta idea w końcu zaistniała. Pytanie tylko, czy te działania są jakoś koordynowane? Wiele różnych inicjatyw rozwija się równolegle i niewykluczone, że mogą się dublować. Jak wygląda Wasza współpraca z Kino Polska? Czy próbowaliście wydostać te kroniki filmowe, czy też są to projekty niezależne od siebie? Prof. Tadeusz Kowalski: To są projekty niezależne. Kino Polska zrobiło nawet kilkanaście tytułów na DVD i są to tytuły rozpoznawalne, tak zwane The best of... z różnych okresów, dość porządnie zrobione. Prof. Marek Hołyński: Został do tego nawet opracowany własny system. A czy to będzie częścią Repozytorium? Prof. Tadeusz Kowalski: Problem, który się z tym wiąże, polega na tym, że my właściwie nie mamy żadnych kopii, one nie są nam udostępniane, dlatego ich status z punktu widzenia narodowego zasobu archiwalnego jest niejasny. Studia filmowe są również bardzo wstrzemięźliwe w informowaniu nas o zasadach, na jakich powstają ich kopie, mimo tego, że czasami posiadamy do nich niemałe prawa rzędu 43%. Ta sytuacja całkowicie oddaje myślenie Pana Profesora o pewnym poziomie chaosu porządkowego w tej dziedzinie. Ja cały czas uważam, że Filmoteka powinna być centrum kompetencji w tym zakresie. Na bieżąco prowadzimy ewidencję w tym zakresie, więc powinniśmy być o wszystkim informowani, by nie powtarzały się sytuacje analogiczne do Krzyżaków, których powstały dwie różne rekonstrukcje, obie chyba z udziałem środków publicznych. Doświadczenie Holendrów pokazuje, jak to należy robić. Po zintegrowaniu sześciu instytucji w jeden EYE Institut mają już zdigitalizowanych 90% zbiorów holenderskiej kultury filmowej. Tymczasem my nie dostajemy tych zbiorów, co jest argumentowane tym, że będziemy ten zbiór nadużywać. Jednocześnie on nie może być zabezpieczony w sposób uniemożliwiający jego otwarcie. Archiwum działać w ten sposób nie może. Myślę, że te 18

19 nieporozumienia wynikają z braku jasnej koncepcji, jak ma wyglądać polityka audiowizualna w tym zakresie, zwłaszcza w kwestii dziedzictwa filmowego. W tej chwili kilka ośrodków podejmuje różne pokrewne inicjatywy, część z nich kończy się jedynie ładną premierą, a później nic się nie dzieje. Prof. Marek Hołyński: Ale co powinniśmy zrobić? Przypomina Pan sobie, że odbyło się takie całodniowe seminarium-konferencja w Sejmie, na którym znaleźli się właściwie wszyscy, którzy działają na tym obszarze. To pozwoliło się zapoznać z tym, co robią inni, ale nie podjęto jakiejś wspólnej inicjatywy, nie poszła za tym żadna polityka. A są realizowane duże projekty, na które idą duże pieniądze, jak chociażby 60 milionów na Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. A tu słyszymy, że brakuje pieniędzy... Prof. Tadeusz Kowalski: W tej chwili toczy się pewien międzynarodowy wyścig... My jeszcze nie robimy kopii wieczystej na kopii poliestrowej, mamy ją nadal w postaci dysku, ale docelowo chcielibyśmy przepisywać na taśmę poliestrową w postaci bitmapy, a nie zapisu mówię umownie obrazowego. Trwają obecnie różne projekty badawcze z tym związane, ale na razie nie powstał algorytm cyfrowy, w którym nie traci się żadnych właściwości obrazu, a jednocześnie można go odtwarzać. To jest bardzo innowacyjny projekt. Docelowo chcielibyśmy to zrobić. My dość rygorystycznie podeszliśmy do przetargów publicznych na tego typu usługi, bo uważamy, że przy tej skali zadań nie może istnieć monopol w tej dziedzinie. Otwiera się duży rynek, w Polsce jak szacujemy z Panią Elżbietą rocznie udałoby się zrobić około 30 filmów, a ponieważ rekonstrukcja jest czasochłonna, korzystamy również z wykonawców zagranicą. Dla istniejących firm jest to sygnał, że warto zainwestować w sprzęt, ponieważ będą zamówienia. Myślę, że to jest dobra droga. Jeśli nie mają Państwo więcej pytań, bardzo dziękujemy za spotkanie i życzymy wszystkiego najlepszego w Nowym Roku. Miejmy nadzieję, że spotkamy się w jeszcze piękniejszej Filmotece i jeszcze bardziej zaawansowani w pracach, które prowadzimy. Protokół sporządził Adam Wyżyński 19