LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY CHORKÓWKA NA LATA

Transkrypt

1 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY CHORKÓWKA NA LATA Chorkówka, Warszawa, Brzozów 2018 r.

2 Opracowanie: RES Management S.C. Paweł Mentelski, Tomasz Bartnicki, Maciej Jednakiewicz Brzozów ul. Armii Krajowej 2 Zespół autorski: Andrzej Koniecki Wójt Gminy Chorkówka Dariusz Bator Zastępca Wójta, Przewodniczący Zespołu ds. Rewitalizacji, Agata Kowalczyk - Koordynator projektu, Członek Zespołu ds. Rewitalizacji, Agnieszka Zięba - Wityńska - Członek Zespołu ds. Rewitalizacji, Tomasz Dubiel - Członek Zespołu ds. Rewitalizacji, Jadwiga Barut - Członek Zespołu ds. Rewitalizacji. oraz pracownicy Urzędu Gminy w Chorkówce i jednostek organizacyjnych, a także przedstawiciele innych instytucji publicznych, NGO, przedsiębiorców i mieszkańców. Ze strony Wykonawcy Paweł Mentelski ekspert i moderator RES Management S.C. Tomasz Bartnicki ekspert i moderator RES Management S.C. Maciej Jednakiewicz ekspert RES Management S.C. Justyna Kostecka ekspert RES Management S.C. Barbara Kurczab RES Management S.C. Grzegorz Romańczuk ekspert ResPublic sp. z o.o. Aleksandra Ciekot ekspert GIS ResPublic sp. z o.o. Joanna Przeździecka ekspert GIS ResPublic sp. z o.o. Zofia Przetakiewicz ekspert GIS ResPublic sp. z o.o.

3 SPIS TREŚCI Wstęp... 5 I. Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych I.1. SFERA SPOŁECZNA Struktura demograficzna i społeczna gminy Stan i struktura bezrobocia Pomoc społeczna i struktura udzielanych świadczeń Bezpieczeństwo mieszkańców Edukacja i poziom oświaty Działalność organizacji pozarządowych Frekwencja wyborcza Kapitał społeczny I.2. SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA Położenie i struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy Przestrzenie publiczne Infrastruktura społeczna i sportowo-rekreacyjna Zabytki Stan dróg I.3. SFERA TECHNICZNA Infrastruktura techniczna Lokale komunalne użytkowe Charakterystyka obiektów budowlanych I.4. SFERA GOSPODARCZA Profil gospodarczy gminy Obiekty hotelarskie Podmioty REGON Podatnicy Podmioty aktywne w rejestrze CEIDG Podmioty wykreślone z rejestru CEIDG Nowo zarejestrowane podmioty w rejestrze CEIDG Dochody mieszkańców prowadzących działalność gospodarczą Strefa Inwestycyjna Innowacyjnych Technologii Szczepańcowa I.5. SFERA ŚRODOWISKA Wyroby azbestowe Stan i jakość powietrza Stan i jakość wód Ocena stanu klimatu akustycznego Ochrona przyrody I.6. WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO Metodyka badania Próba... 57

4 II Wyniki badania I.7. WYNIKI WARSZATU DIAGNOSTYCZNEGO I.8. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I REWITALIZACJI Delimitacja obszaru zdegradowanego Zasięgi przestrzenne obszaru zdegradowanego Delimitacja obszaru rewitalizacji Zasięgi przestrzenne obszaru do rewitalizacji I.9. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU REWITALIZACJI I.10. SKALA I CHARAKTER POTRZEB REWITALIZACYJNYCH Opis powiązań Lokalnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi gminy, w tym Strategią Rozwoju Gminy, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy, Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych oraz Miejski Obszar Funkcjonalny Krosno III. Opis wizji stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji IV. Cele rewitalizacji oraz odpowiadające im kierunki działań służących eliminacji lub ograniczeniu negatywnych zjawisk V. Opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych V.1. Opis planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych V.2. Opis planowanych uzupełniających przedsięwzięć rewitalizacyjnych VI. Mechanizmy integrowania działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych VII. Indykatywne ramy finansowe VIII. Mechanizmy włączania mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów oraz grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji VIII.1. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PARTYCYPACJI VIII.2. TECHNIKI I NARZĘDZIA PARTYCYPACYJNE ORAZ DZIAŁANIA AKTYWIZACYJNE VIII.3. ETAP WDRAŻANIA I OCENY LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI IX. System realizacji (wdrażania) Programu Rewitalizacji IX.1. PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA WDROŻENIE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI IX.2. PRZEDSIEWZIĘCIA REWITALIZACYJNE X. System monitorowania i oceny skuteczności działań oraz wprowadzenia modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu XI. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko Spis tabel Spis wykresów Spis rysunków Spis zdjęć

5 WSTĘP Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Chorkówka na lata (LPR) to dokument operacyjny wskazujący na potrzebę realizacji działań głównie w sferze społecznej oraz dodatkowo w sferze przestrzenno-funkcjonalnej i gospodarczej. Realizacja działań pozwoli na niwelowanie zjawisk kryzysowych oraz wykorzystanie potencjałów na obszarze rewitalizacji. W konsekwencji pozwoli to na wyprowadzenie obszaru ze stanów kryzysowych, co pobudzi ich rozwój społeczno-gospodarczy, oddziaływujący w konsekwencji na całą gminę. Proces przygotowania LPR poprzedziła diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i rewitalizacji. Zarówno diagnoza gminy, jak i Lokalny Program Rewitalizacji zostały opracowane zgodnie z: Ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446 z późn. zm.) Wytycznymi Ministerstwa Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata z dnia 2 sierpnia 2016 r., Instrukcją Przygotowania Programów Rewitalizacji w Zakresie Wsparcia w Ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata z dnia 2 sierpnia 2016 r. rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych. Jest on prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie Lokalnego Programu Rewitalizacji. Lokalny Program Rewitalizacji to dokument operacyjny, który posłuży właścicielowi władzom gminy, na uruchamianie mechanizmów oraz realizację przedsięwzięć mających na celu szczególny rodzaj interwencji. Opracowanie LPR objęte zostało dofinansowaniem w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna zgodnie z umową nr RR-II z Województwem Podkarpackim z dnia r.

6 I. POGŁĘBIONA DIAGNOZA OBSZARU REWITALIZACJI. DIAGNOZA CZYNNIKÓW I ZJAWISK KRYZYSOWYCH ORAZ SKALA I CHARAKTER POTRZEB REWITALIZACYJNYCH. I.1. SFERA SPOŁECZNA 1.1. Struktura demograficzna i społeczna gminy Gminę Chorkówka w 2016 roku zamieszkiwało osób. Najwięcej osób zamieszkiwało miejscowość Świerzowa 2222, co stanowiło 16,18% wszystkich mieszkańców gminy Chorkówka. Z kolei najmniej mieszkańców zamieszkiwało miejscowość Machnówka 276, co stanowiło 2,01% wszystkich mieszkańców w gminie. Dynamika zmian liczby mieszkańców gminy Chorkówka na lata wyniosła 100,05. Cztery miejscowości zanotowały dynamikę zmian poniżej 100,00, a 2 równą 100,00. Najniższa dynamika zmian została obliczona dla miejscowości Poraj 96,39. Tabela 1. Liczba ludności gminy Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Liczba ludności Miejscowość Dynamika zmian Bóbrka ,82 Chorkówka ,86 Draganowa ,71 Faliszówka ,87 Kobylany ,48 Kopytowa ,56 Leśniówka ,00 Machnówka ,00 Poraj ,39 Sulistrowa ,00 Szczepańcowa ,24 Świerzowa ,95 Zręcin ,95 Żeglce ,28 Gmina ,05 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce W gminie Chorkówka w 2016 roku mieszkało 2798 osób w wieku przedprodukcyjnym (20,37% wszystkich mieszkańców gminy Chorkówka), 8685 osób w wieku produkcyjnym (63,24% wszystkich mieszkańców gminy Chorkówka) i 2250 osób w wieku poprodukcyjnym (16,38% wszystkich mieszkańców gminy Chorkówka). Patrząc na dynamikę zmian liczby ludności w poszczególnych przedziałach wiekowych, dynamika zmian w gminie Chorkówka w latach dla osób w wieku przedprodukcyjnym wyniosła 97,53, dla osób w wieku produkcyjnym 99,53, a dla osób w wieku poprodukcyjnym 105,58. W wieku przedprodukcyjnym wartością tego wskaźnika równą lub powyżej 100,00 charakteryzowały się 4 miejscowości: Chorkówka, Draganowa, Machnówka i Świerzowa, w wieku produkcyjnym 6 miejscowości: Chorkówka, Kopytowa, Leśniówka, Sulistrowa, Świerzowa i Żeglce, a w wieku poprodukcyjnym 13 miejscowości z 14 oprócz miejscowości Żeglce, która osiągnęła wynik równy 98,20.

7 Tabela 2. Ludność w podziale na wiek przedprodukcyjny, produkcyjny i poprodukcyjny w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Miejscowość Wiek przedproduk cyjny dynamik a zmian wiek produkcyjny dynamik a zmian wiek poprodukcyj ny dynami ka zmian Bóbrka , , ,22 Chorkówka , , ,30 Draganowa , , ,38 Faliszówka , , ,25 Kobylany , , ,65 Kopytowa , , ,12 Leśniówka , , ,00 Machnówka , , ,88 Poraj , , ,26 Sulistrowa , , ,00 Szczepańcowa , , ,92 Świerzowa ,00 Zręcin , , ,06 96, ,03 Żeglce , , ,20 Gmina , Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce , ,58 Gmina Chorkówka w 2016 roku charakteryzowała się wskaźnikiem obciążenia demograficznego na poziomie 58,12. Wartością wyższą niż dla gminy charakteryzowało się 6 miejscowości: Draganowa, Faliszówka, Kobylany, Machnówka, Świerzowa i Zręcin. Dynamika zmian tego wskaźnika dla gminy Chorkówka w latach wyniosła 101,44. W 5 miejscowościach odnotowano niższą dynamikę zmian najniższą odnotowano dla miejscowości Sulistrowa (92,57). Z kolei najwyższą dynamikę zmian wskaźnika obciążenia demograficznego odnotowano dla miejscowości Draganowa (107,44). Tabela 3. Wskaźnik obciążenia demograficznego w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Wskaźnik obciążenia demograficznego Miejscowość Dynamika zmian Bóbrka 54,83 54,60 54,41 99,24 Chorkówka 53,49 53,49 57,41 107,32 Draganowa 58,64 59,43 63,01 107,44 Faliszówka 65,90 65,49 68,23 103,53 Kobylany 55,96 57,45 59,60 106,51 Kopytowa 61,87 58,95 57,40 92,76 Leśniówka 60,49 59,39 57,61 95,25 Machnówka 57,71 58,05 61,40 106,39

8 Poraj 54,82 56,32 57,22 104,37 Sulistrowa 61,67 59,51 57,09 92,57 Szczepańcowa 51,22 52,44 52,14 101,80 Świerzowa 57,89 58,15 59,28 102,40 Zręcin 55,82 56,79 59,05 105,77 Żeglce 57,77 56,87 55,70 96,41 Gmina 57,30 57,31 58,12 101,44 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce Rysunek 1. Wskaźnik obciążenia demograficznego w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce W gminie Chorkówka przeanalizowano liczbę wymeldowań osób w młodym wieku. W 2016 roku z gminy Chorkówka wymeldowało się 1,41% mieszkańców w młodym wieku (18-34 lata). Biorąc pod uwagę wiek wymeldowujących się, można przypuszczać, że posiadają oni rodziny z małymi dziećmi. Sześć miejscowości charakteryzowało się wyższym wynikiem niż gmina: Chorkówka, Draganowa, Kobylany, Machnówka, Szczepańcowa i Świerzowa. Najwyższy wynik osiągnęła miejscowość Szczepańcowa 2,77%. Dynamika zmian na lata wskaźnika % osób w młodym wieku (18-34), które się wymeldowały, wyniosła dla gminy Chorkówka 123,60. Wśród wszystkich miejscowości w gminie Chorkówka 4 osiągnęły dynamikę zmian powyżej 200,00 Draganowa, Kobylany, Machnówka i Świerzowa, a dodatkowo dynamikę zmian powyżej wartości dla gminy osiągnęła miejscowość Chorkówka.

9 Tabela 4. Odsetek osób w młodym wieku (18-34 lata), które się wymeldowały w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku % osób w młodym wieku (18-34), które się Miejscowość wymeldowały Dynamika zmian Bóbrka 0,00% 1,26% 1,24% - Chorkówka 1,28% 0,44% 1,88% 146,48 Draganowa 0,69% 0,00% 1,46% 210,22 Faliszówka 1,51% 1,02% 1,06% 70,57 Kobylany 0,71% 2,62% 1,55% 219,38 Kopytowa 1,31% 1,54% 1,27% 96,71 Leśniówka 1,32% 0,00% 0,00% 0,00 Machnówka 1,15% 2,38% 2,60% 225,97 Poraj 1,11% 4,71% 1,27% 113,92 Sulistrowa 1,02% 0,00% 0,00% 0,00 Szczepańcowa 2,14% 1,52% 2,77% 129,36 Świerzowa 0,90% 2,39% 2,04% 226,53 Zręcin 1,51% 2,46% 1,08% 71,70 Żeglce 0,65% 1,02% 0,34% 52,57 Gmina 1,14% 1,66% 1,41% 123,60 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce

10 Rysunek 2. Odsetek osób w młodym wieku (18-34 lata), które się wymeldowały w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce 1.2. Stan i struktura bezrobocia W gminie Chorkówka w 2016 zarejestrowana liczba osób bezrobotnych wynosiła 537. Z 537 osób bezrobotnych 312 nie posiadało wykształcenia średniego. Dodatkowo wśród ogółu bezrobotnych w gminie Chorkówka w 2016 roku, 119 osób posiadało 50 lat lub więcej. Bazując na tych danych, obliczono poszczególne wskaźniki - liczba osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym, liczba osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym, % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych. W przeliczeniu na 100 osób w wieku produkcyjnym, w 2016 roku gminę Chorkówka zamieszkiwało 6,18 bezrobotnych. Dziewięć z czternastu miejscowości charakteryzowało się wyższym wynikiem, z czego najwyższym miejscowość Poraj 10,16. Wskaźnik liczba osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym wyniósł dla gminy Chorkówka w 2016 roku 3,59. Osiem z czternastu miejscowości charakteryzowało się wyższym wynikiem, z czego najwyższym miejscowość Poraj 8,56. Dodatkowo w gminie Chorkówka w 2016 roku 22,16% wszystkich bezrobotnych stanowiły osoby w 50 roku życia lub starsze. Sześć z czternastu miejscowości charakteryzowało się wyższym wynikiem, z czego najwyższym miejscowość Szczepańcowa 33,33%. Dynamika zmian w latach dla wskaźnika Liczba osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym wyniosła dla gminy Chorkówka 63,33. Żadna miejscowość nie charakteryzowała się dynamiką zmian równą lub wyższą niż 100,00. Biorąc pod uwagę wielkość dynamiki zmian dla wskaźnika Liczba osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym, gmina Chorkówka osiągnęła wynik 61,95. W tym przypadku ponownie żadna miejscowość nie charakteryzowała się dynamiką zmian równą lub wyższą niż 100,00. Ostatnia dynamika zmian dotyczy % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych. Wynik dla gminy Chorkówka pod tym względem wyniósł 116,55. Analizując wyniki wszystkich miejscowości, 10 miejscowości z 14 osiągnęło dynamikę zmian powyżej 100,00, a 6 wynik wyższy niż gmina: Faliszówka, Kobylany, Kopytowa, Sulistrowa, Szczepańcowa i Żeglce.

11 Miejscowość Liczba osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym Dynamika zmian Liczba osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym Dynamika zmian % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych Dynamika zmian Tabela 5. Liczba osób bezrobotnych i bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym oraz % osób bezrobotnych w wieku 50+ w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Bóbrka 10,38 7,72 6,25 60,20 7,10 4,96 2,39 33,64 19,30 11,90 17,65 91,44 Chorkówka 8,77 8,59 6,62 75,51 5,37 5,55 4,65 86,67 20,41 27,08 18,92 92,70 Draganowa 14,45 12,29 9,25 64,01 10,76 8,29 6,94 64,44 21,57 13,95 21,88 101,42 Faliszówka 12,47 8,73 6,61 52,99 6,44 4,99 3,84 59,55 11,67 14,29 25,81 221,20 Kobylany 8,75 6,76 5,38 61,46 4,68 2,92 2,15 45,99 12,07 11,36 20,00 165,71 Kopytowa 11,30 9,73 6,29 55,67 7,76 6,04 4,53 58,30 15,15 19,54 21,05 138,95 Leśniówka 12,46 8,79 6,27 50,30 6,99 6,06 3,28 46,97 21,95 20,69 23,81 108,47 Machnówka 9,71 9,77 7,60 78,26 8,57 5,75 5,26 61,40 29,41 23,53 23,08 78,46 Poraj 13,71 12,11 10,16 74,13 11,68 10,53 8,56 73,29 14,81 60,87 15,79 106,58 Sulistrowa 12,92 7,69 5,26 40,75 7,92 4,45 4,05 51,14 16,13 26,32 30,77 190,77 Szczepańcowa 8,90 8,31 5,14 57,75 4,39 3,79 2,94 66,91 23,29 26,47 33,33 143,14 Świerzowa 8,75 7,90 5,45 62,25 4,38 3,66 2,72 62,25 19,67 13,64 19,74 100,33 Zręcin 7,95 6,50 6,37 80,13 3,84 3,32 2,93 76,41 22,32 24,44 18,39 82,39 Żeglce 8,06 7,02 5,77 71,57 5,57 4,68 4,04 72,51 21,82 31,25 30,00 137,50 Gmina 9,76 8,16 6,18 63,33 5,80 4,66 3,59 61,95 19,01 21,27 22,16 116,55 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Krośnie

12 Rysunek 3. Liczba osób bezrobotnych i bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Krośnie

13 Rysunek 4. Odsetek osób bezrobotnych w wieku 50+ w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Krośnie 1.3. Pomoc społeczna i struktura udzielanych świadczeń Wskaźnik liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniósł w 2016 roku dla gminy Chorkówka 1,86. Sześć miejscowości osiągnęło wartość wyższą: Bóbrka, Draganowa, Kopytowa, Machnówka (najwyższa wartość ze wszystkich miejscowości - 3,62), Sulistrowa i Zręcin. Dynamika zmian tego wskaźnika na lata dla gminy Chorkówka wyniosła 71,87. Ponownie żadna miejscowość nie charakteryzowała się dynamiką zmian równą lub powyżej 100,00. Z powodu bezrobocia w gminie Chorkówka w 2016 roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców z pomocy społecznej korzystało 1,84 osoby. Najwyższą wartością tego wskaźnika cechowała się miejscowość Draganowa - 4,08. Gmina Chorkówka cechowała się niższą wartością wskaźnika liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku (0,88) i liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku (1,28). Odnośnie obu tych wskaźników wartość równa 0,00 odnotowano tylko dla miejscowości Poraj.

14 Tabela 6. Liczba rodzin uzyskujących pomoc społeczną w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Miejscowość Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawnoś ci w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Bóbrka 3,88 3,45 2,74 70,53 3,45 1,55 1,31 Chorkówka 1,98 1,63 1,49 75,07 1,03 0,57 0,92 Draganowa 5,00 5,02 3,19 63,83 4,08 2,48 2,13 Faliszówka 1,88 1,26 1,52 80,91 0,89 0,38 0,63 Kobylany 1,26 1,56 1,06 84,21 0,77 1,25 1,73 Kopytowa 3,74 2,89 2,81 75,05 2,59 1,96 2,38 Leśniówka 2,84 1,52 1,33 46,67 0,57 0,95 2,08 Machnówka 4,71 2,55 3,62 76,92 3,62 0,72 2,17 Poraj 3,61 2,36 1,70 47,16 1,36 0,00 0,00 Sulistrowa 3,09 2,79 2,06 66,67 1,29 1,29 1,29 Szczepańcowa 1,85 1,60 0,97 52,05 0,97 0,32 0,48 Świerzowa 2,04 1,36 1,53 74,84 1,76 0,68 0,81 Zręcin 2,28 2,17 1,98 86,91 1,93 0,55 1,61 Żeglce 2,60 2,52 1,85 71,23 2,32 0,19 0,65 Gmina 2,59 2,16 1,86 71,87 1,84 0,88 1,28 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chorkówce 1.4. Bezpieczeństwo mieszkańców W 2016 roku w gminie Chorkówka popełniono 14 przestępstw o znanej lokalizacji (4 przestępstwa w kategorii 17x7 1 oraz 10 przestępstw kryminalnych), co w przeliczeniu na 100 mieszkańców dawało wynik 0,10 przestępstwa. W 7 miejscowościach nie popełniono żadnego przestępstwa: Chorkówka, Draganowa, Kobylany, Lesniówka, Machnówka, Poraj i Sulistrowa. Dynamika zmian tego wskaźnika na lata dla gminy Chorkówka wyniosła 77,74. Wyższą dynamiką zmian cechowała się miejscowość Świerzowa 198,11. 1 kradzież, kradzież z włamaniem, rozboje, bójka i pobicie, uszkodzenie mienia

15 Tabela 7. Liczba przestępstw w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Ogólna liczba przestępstw w przeliczeniu na 100 Miejscowość mieszkańców Bóbrka 0,00 0,00 0,24 Chorkówka 0,00 0,12 0,00 Draganowa 0,00 0,00 0,00 Faliszówka 0,00 0,00 0,13 Kobylany 0,00 0,00 0,00 Kopytowa 0,00 0,00 0,07 Leśniówka 0,00 0,00 0,00 Machnówka 0,00 0,00 0,00 Poraj 0,00 0,00 0,00 Sulistrowa 0,00 0,00 0,00 Szczepańcowa 0,24 0,00 0,08 Świerzowa 0,05 0,82 0,09 Zręcin 0,64 1,43 0,28 Żeglce 0,00 0,00 0,09 Gmina 0,13 0,37 0,10 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Komisariatu Policji w Dukli W 2016 roku w gminie Chorkówka wydano 57 Niebieskich Kart, co w przeliczeniu na 100 mieszkańców dało wynik 0,42. Pod tym względem gorszy wskaźnik od gminy osiągnęło 5 miejscowości: Bóbrka, Chorkówka, Poraj, Zręcin i Żeglce. Dynamika zmian na lata wskaźnika liczba wydanych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniosła dla gminy Chorkówka 78,04. Pięć miejscowości charakteryzowało się dynamiką zmian większą niż 100,00, z czego najwyższy wynik osiągnęła miejscowość Poraj (259,35). Tabela 8. Liczba wydanych "Niebieskich Kart" w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014,2015 i 2016 roku Liczba wydanych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 100 Miejscowość mieszkańców Dynamika zmian Bóbrka 1,65 0,24 1,07 65,05 Chorkówka 0,82 0,35 0,57 70,12 Draganowa 0,18 0,00 0,35 198,58 Faliszówka 0,38 0,13 0,38 101,14 Kobylany 0,10 0,49 0,00 0,00 Kopytowa 0,28 0,42 0,42 149,16 Leśniówka 0,57 0,38 0,19 33,33 Machnówka 0,36 0,36 0,00 0,00 Poraj 0,66 0,34 1,70 259,35 Sulistrowa 0,00 0,25 0,00 - Szczepańcowa 0,65 0,16 0,16 24,94 Świerzowa 0,18 0,50 0,32 173,35 Zręcin 0,55 0,32 0,51 92,64 Żeglce 1,21 1,12 0,56 46,03 Gmina 0,53 0,39 0,42 78,04 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chorkówce

16 Rysunek 5. Liczba wydanych "Niebieskich Kart" w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chorkówce 1.5. Edukacja i poziom oświaty W 2016 roku w gminie Chorkówka działało 11 szkół podstawowych, w których w latach został przeprowadzony egzamin szóstoklasisty (oprócz szkoły podstawowej w Leśniówce, gdyż w szkole tej uczniowie uczęszczają do klas I III). Dodatkowo w gminie działały 2 gimnazja (w Świerzowej oraz w Zręcinie), a także Samorządowe Przedszkole w Zręcinie. W latach przeanalizowano liczbę uczniów nieotrzymujących promocji do następnej klasy. Łącznie w 2014 r. takich uczniów w gminie było 5, w 2015 r. 3, a w 2016 r. 2. Na tle wszystkich szkół podstawowych w gminie Chorkówka negatywnie pod tym względem w analizowanych latach wyróżniała się Szkoła Podstawowa w Draganowej. Wynik egzaminu szóstoklasisty został przedstawiony w punktach i w procentach w podziale od 2015 roku na część pierwszą j. polski i matematyka oraz część drugą język obcy. Średnia dla gminy w 2014 roku wyniosła 24,0 pkt, czyli 60,7%. W 2016 roku natomiast średnia dla gminy dla części I wyniosła 25,6pkt/64,1% oraz dla części II 28,4 pkt, tj. 71%. W porównaniu do gminy gorszy wynik z części pierwszej osiągnęło 7 szkół: Zespół Szkół w Chorkówce Szkoła Podstawowa im. I. Łukasiewicza w Chorkówce, Szkoła Podstawowa w Draganowej, Szkoła Podstawowa w Kobylanach, Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kopytowej, Szkoła Podstawowa w Szczepańcowej, Szkoła Podstawowa im. św. Jana Kantego w Zręcinie, Szkoła Podstawowa im. K. Klobassy-Zrenckiego w Żeglcach. Mniej szkół w 2016 r. odnotowało gorszy wynik od średniej dla gminy w części II: Zespół Szkół w Chorkówce Szkoła Podstawowa im. I. Łukasiewicza w Chorkówce, Szkoła Podstawowa w Draganowej, Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kopytowej, Szkoła Podstawowa im. św. Jana Kantego w Zręcinie oraz Szkoła Podstawowa im. K. Klobassy-Zrenckiego w Żeglcach.

17 Tabela 9. Liczba uczniów nieotrzymujących promocji oraz wyniki egzaminu szóstoklasisty w gminie Chorkówka w 2014,2015 i 2016 roku Wynik egzaminu szóstoklasisty Liczba uczniów nieotrzymujących Placówka w podziale na część 1 i 2 promocji oświatowa w punktach/procentach Zespół Szkół i Placówek w Bóbrce Szkoła Podstawowa im. I. Łukasiewicza w Bóbrce Zespół Szkół w Chorkówce Szkoła Podstawowa im. I. Łukasiewicza w Chorkówce Szkoła Podstawowa w Draganowej Szkoła Podstawowa w Faliszówce Szkoła Podstawowa w Kobylanach Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kopytowej Szkoła Podstawowa w Leśniówce Szkoła Podstawowa w Szczepańcowej Zespół Szkół w Świerzowej Polskiej Szkoła Podstawowa w Świerzowej Polskiej Szkoła Podstawowa im. św. Jana Kantego w Zręcinie ,9pkt / 72,3% 23,3pkt / 58,3% 17,3pkt / 43,3% 25,3pkt / 63,3% 21,1pkt / 52,8% 20,1pkt / 50,0% nie dotyczy 24,2 pkt/60,4% 27,5pkt / 69,0% 26,0pkt / 65,0% cz.i 26,5pkt/ 66,6% cz.ii 30,0pkt/ 74,8% cz.i 24,5pkt/ 60,0% cz. II 29,1pkt/ 72,8% cz.i 24,3pkt/ 59,0% cz.ii 29,7pkt/ 74,3% cz.i 24,5pkt/ 60,0% cz.ii 27,8pkt/ 69,5% cz I 21,4pkt/ 52,0% cz II 28,9pkt/ 72,3% cz.i 29,0pkt/ 70,7% cz.ii 33,4pkt/ 83,5% nie dotyczy cz.i 26,0pkt/ 63,4% cz.ii 32,5 pkt/ 81,3% cz.i 20,8pkt/ 52,0% cz.ii 26,5pkt/ 66,3% cz I 27,2pkt/ 66,3% cz II 30,1pkt/ 75,2% cz.i 33,2pkt/ 83,0% cz.ii 33,2pkt/ 83,0% cz.i 22,7pkt/ 57,0% cz.ii 24,5pkt/ 61,4% cz.i 24,9pkt/ 62,2% cz.ii 24,0pkt/ 60,0% cz.i 26,6 pkt/67,0% cz.ii 30,8 pkt/77,0% cz.i 23,8pkt/ 60,0% cz.ii 28,5pkt/ 71,3% cz.i 22,8pkt/ 57,0% cz.ii 24,5pkt/ 61,3% nie dotyczy cz.i 25,1pkt/ 63,0% cz.ii 30,2pkt/ 75,5% cz.i 27,9pkt/ 69,8% cz.ii 32,5pkt/ 81,3% cz.i 25,1pkt/ 63,0% cz.ii 27,4pkt/ 68,5% Szkoła ,3pkt / cz.i cz.i

18 Podstawowa im. K. Klobassy- Zrenckiego w Żeglcach GMINA ,3% 26,3pkt/ 64,0% cz.ii 28,5pkt/ 71,3% 24,0pkt / 60,7 % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z placówek oświatowych w gminie Chorkówka cz.i 25,1pkt/ 61,4% cz.ii 29,7pkt/ 74,1% 23,5 pkt/59,0% cz.ii 28,3 pkt/70,6% cz.i 25,6pkt/ 64,1% cz.ii 28,4pkt/ 71,0% 1.6. Działalność organizacji pozarządowych Na terenie gminy Chorkówka w 2016 roku działało 65 organizacji pozarządowych, co daje wynik 0,47 organizacji na 100 mieszkańców. Najwięcej z nich było zlokalizowanych w miejscowości Zręcin 9, a najmniej w miejscowości Poraj i Machnówka 2. Od 2014 roku w żadnej miejscowości jak i w całej gminie nie zmieniła się liczba organizacji pozarządowych. Analizując liczbę organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, najwyższy wyniki uzyskała miejscowość Draganowa 1,24, a najniższy miejscowość Żeglce 0,28. Łącznie 5 miejscowości uzyskało niższy wynik niż średnia dla gminy wynosząca 0,47. Na uwagę zasługuje fakt, że w każdej miejscowości działa koło gospodyń wiejskich. Wśród istniejących gminnych organizacji pozarządowych można wymienić np. Stowarzyszenie Społeczno Kulturalne Nadzieja w Zręcinie, Stowarzyszenie Draganowa od Nowa czy Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Bóbrka. Najwięcej stowarzyszeń w gminie Chorkówka zajmuje się rozwojem, w tym lokalnej społeczności i kultury. Dynamika zmian wskaźnika liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców na lata wyniosła dla gminy Chorkówka 99,95. Siedem miejscowości osiągnęło dynamikę zmian równą 100,00 lub wyższą najwyższy wynik odnotowano dla miejscowości Poraj 103,74. Przeanalizowano także pomoc udzielaną organizacjom pozarządowym na poziomie lokalnym. Organizacja pozarządowe w gminie Chorkówka nie mają możliwości korzystania z mikropożyczek, co może wpływać na poziom ich funkcjonowania. Tabela 10. Liczba organizacji pozarządowych w tym w przeliczeniu na 100 na osób w gminie Chorkówka w 2014,2015 i 2016 roku Liczba organizacji Liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu Miejscowość pozarządowych Dynamika na 100 mieszkańców zmian Bóbrka ,47 0,48 0,48 101,19 Chorkówka ,58 0,58 0,57 98,17 Draganowa ,25 1,25 1,24 99,29 Faliszówka ,38 0,38 0,38 101,14 Kobylany ,58 0,59 0,58 99,52 Kopytowa ,49 0,49 0,49 99,44 Leśniówka ,57 0,57 0,57 100,00 Machnówka ,72 0,73 0,72 100,00 Poraj ,66 0,67 0,68 103,74 Sulistrowa ,77 0,76 0,77 100,00 Szczepańcowa ,32 0,32 0,32 99,76 Świerzowa ,32 0,32 0,32 99,05 Zręcin ,41 0,41 0,41 101,06 Żeglce ,28 0,28 0,28 99,72 Gmina ,47 0,48 0,47 99,95 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce

19 Rysunek 6. Liczba organizacji pozarządowych w tym w przeliczeniu na 100 na osób w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce 1.7. Frekwencja wyborcza Gmina Chorkówka podzielona jest na 14 okręgów wyborczych. W 2014 roku uprawnionych do głosowania było osób, czyli 78,14% wszystkich mieszkańców gminy. W 2015 roku liczba ta zmalała i wyniosła mieszkańców, czyli 77,89% wszystkich mieszkańców gminy. Frekwencja dla gminy Chorkówka w 2014 w wyborach do samorządowych wyniosła 50,34% - łącznie 7 miejscowości osiągnęło frekwencję wyższą niż średnia gminy. Najwyższą frekwencję odnotowano w miejscowości Kobylany (obwód nr 5) 61,59% a najniższą w miejscowości Bóbrka (obwód nr 1) 42,73%. W 2015 roku frekwencja wyborcza w wyborach do sejmu i senatu dla gminy Chorkówka była niższa niż w 2014 roku 46,89%. Pięć miejscowości osiągnęło wyższy wynik niż gmina. Najwyższą frekwencję odnotowano w miejscowości Zręcin 53,55, a najniższą w miejscowości Sulistrowa 35,91. Tabela 11. Frekwencja wyborcza (%) w wyborach samorządowych w 2014 roku i w wyborach do sejmu i senatu w 2015 roku w gminie Chorkówka Frekwencja wyborcza (%) w Frekwencja wyborcza (%) w Numer Miejscowość wyborach samorządowych w 2014 wyborach do sejmu i senatu obwodu roku w 2015 roku 1 Bóbrka 42,73 42,24 2 Chorkówka 46,31 46,36 3 Draganowa 59,40 41,71 4 Faliszówka 50,08 40,55 5 Kobylany 61,59 50,67 6 Kopytowa 47,18 41,41 7 Leśniówka 48,45 39,09 8 Machnówka 55,80 51,58

20 9 Poraj 52,03 40,98 10 Sulistrowa 55,03 35,91 11 Świerzowa 45,84 51,54 12 Szczepańcowa 51,71 48,98 13 Zręcin 52,77 53,55 14 Żeglce 47,67 44,48 Gmina 50,34 46,89 Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza Kapitał społeczny W gminie Chorkówka działa biblioteka gminna, która posiada swoje filie w miejscowościach: Bóbrka, Draganowa, Faliszówka, Kobylany, Kopytowa, Szczepańcowa, Zręcin, Żeglce. Zgodnie ze statutem biblioteki do jej zadań należy m.in. gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych oraz obsługa użytkowników. W gminie Chorkówka w 2016 roku mieszkało 1026 aktywnych czytelników bibliotek. Najwięcej z nich mieszkało w miejscowości Chorkówka 263. W miejscowościach: Bóbrka, Draganowa, Faliszówka, Kobylany, Kopytowa, Szczepańcowa, Zręcin, Żeglce nie mieszkał żaden czytelnik, z racji tego, że w tym miejscowościach nie funkcjonowały filie biblioteki. W przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku w gminie Chorkówka mieszkało 7,47 aktywnych czytelników. Niższą wartość wskaźnika (z tych miejscowości, w których funkcjonują filie biblioteki) osiągnęła miejscowość Kopytowa i Zręcin. Dynamika zmian wskaźnika Liczba aktywnych czytelników w bibliotece w przeliczeniu na 100 mieszkańców na lata wyniosła dla gminy Chorkówka 92,64. Jedynie miejscowość Kopytowa osiągnęła dynamikę zmian powyżej 100,00. Tabela 12. Liczba aktywnych czytelników w bibliotece w tym w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014,2015 i 2016 roku Liczba aktywnych Liczba aktywnych czytelników w bibliotece w Miejscowość czytelników w bibliotece przeliczeniu na 100 Dynamika mieszkańców zmian Bóbrka ,71 12,25 11,07 87,14 Chorkówka ,27 31,24 30,09 87,82 Draganowa ,86 12,72 11,52 89,64 Faliszówka ,28 11,93 12,17 99,08 Kobylany ,67 12,29 11,36 89,64 Kopytowa ,35 6,69 6,87 108,28 Leśniówka ,00 0,00 0,00 - Machnówka ,00 0,00 0,00 - Poraj ,00 0,00 0,00 - Sulistrowa ,00 0,00 0,00 - Szczepańcowa ,27 8,34 8,29 89,35 Świerzowa ,00 0,00 0,00 - Zręcin ,24 5,44 5,07 96,67 Żeglce ,81 6,99 7,41 94,97 Gmina ,06 7,71 7,47 92,64 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Gminnej Biblioteki w Chorkówce

21 W 2016 roku w gminie Chorkówka mieszkało 1197 uczestników zajęć w bibliotece. Jednocześnie w latach Gminna Biblioteka w Chorkówce wraz z filiami wśród swojej oferty kulturalnej nie posiadała żadnych zajęć skierowanych do seniorów. W gminie Chorkówka działa Gminny Ośrodek Kultury, który odpowiada za wydarzenia kulturalno sportowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych, a także sprawuje opiekę nad amatorskimi zespołami artystycznymi. Corocznie ustalany jest kalendarz wydarzeń. Do najważniejszych cyklicznych imprez kulturalnych należą: Koncerty Kolęd i Pastorałek, Bale karnawałowe, Karpacka Wielkanoc, Konkursy Polskiej Poezji i Pieśni Patriotycznej, Festiwal Piosenki Obcojęzycznej, Dzień Dziecka, Przegląd Zespołów Śpiewaczych i Kapel Ludowych, Biesiada Karpacka, Biesiada Kół Gospodyń Wiejskich, Obchody Rocznicy Odzyskania Niepodległości, Andrzejki, Spotkanie z Mikołajem, Mikołajkowy Festiwal Piosenki Droga do gwiazd, Spotkanie Wigilijne, Konkurs szopek bożonarodzeniowych oraz imprezy plenerowe w poszczególnych miejscowościach gminy. Do cyklu imprez sportowych można zaliczyć zajęcia sportowe i animacyjne organizowane podczas ferii zimowych, Biegi szlakiem Ignacego Łukasiewicza, Turnieje sportowe w różnych dyscyplinach, m.in. Turniej Piłki nożnej o puchar Wójta, Turnieje Piłki Siatkowej, Gminna Liga Piłki Siatkowej oraz Mistrzostwa Gminy w Tenisie Stołowym. W gminie Chorkówka w Gminnym Ośrodku Kultury w 2016 roku 405 osób korzystało z zajęć stałych najwięcej z nich w miejscowości Chorkówka (110). Wskaźnik Liczba osób korzystających z zajęć stałych GOK w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniósł dla gminy Chorkówka w 2016 roku 2,95. Niższą wartość wskaźnika osiągnęło 9 miejscowości: Draganowa, Faliszówka, Kobylany, Kopytowa, Sulistrowa, Szczepańcowa, Świerzowa, Zręcin i Żeglce. Dynamika zmian wyżej opisywanego wskaźnika na lata wyniosła dla gminy Chorkówka 119,06. Pięć miejscowości nie osiągnęło dynamiki zmian na poziomie, co najmniej 100,00 najniższą wartością dynamiki zmian cechowała się miejscowość Świerzowa. Tabela 13. Liczba osób korzystających z zajęć stałych GOK w tym w tym w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014,2015 i 2016 roku Miejscowość Liczba osób korzystających z zajęć stałych GOK Liczba osób korzystających z zajęć stałych GOK w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian Bóbrka ,53 4,76 5,95 168,65 Chorkówka ,32 11,66 12,59 134,98 Draganowa ,79 1,79 1,77 99,29 Faliszówka ,25 1,26 1,27 101,14 Kobylany ,93 2,44 2,41 124,40 Kopytowa ,82 3,52 2,81 99,44 Leśniówka ,89 3,80 3,79 200,00 Machnówka ,62 3,64 3,62 100,00 Poraj ,28 3,37 3,40 103,74 Sulistrowa ,58 2,54 2,58 100,00 Szczepańcowa ,42 2,41 2,41 99,76 Świerzowa ,14 1,13 1,13 99,05 Zręcin ,37 1,38 1,38 101,06 Żeglce ,32 2,33 2,32 99,72 Gmina ,48 2,89 2,95 119,06 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce Oferta sportowo-rekreacyjna Gminnego Ośrodka Kulturowego jest obecnie niedostateczna, z powodu braków w infrastrukturze sportowej (brak pełnowymiarowego stadionu, bieżni, siłowni), a także boiska

22 wielofunkcyjnego ORLIK. Dodatkowo na niski poziom oferty sportowo-rekreacyjnej wpływa brak odpowiedniej infrastruktury, w tym wytyczonych ścieżek rowerowych. Oferta kulturalna Gminnego Ośrodka Kultury w Chorkówce na przestrzeni lat zubożała o organizacje imprezy pod nazwą Dni Kultury Romskiej - w 2009 roku odbyła się 6 edycja tego wydarzenia. W jej czasie można było oglądać wystawy tematyczne poświęcone historii, kulturze Romów, a punktem kulminacyjnym była impreza plenerowa z występami dzieci i młodzieży polskiej i romskiej. Dodatkowo obecnie w gminie Chorkówka nie funkcjonuje kino oraz klub filmowy, nie funkcjonuje także powszechna atrakcja letnia kino plenerowe. Na co dzień mieszkańcy gminy Chorkówka uczestniczący w zajęciach w Gminnym Ośrodku Kultury nie mają możliwości korzystania z sal przystosowanych do poszczególnych form zajęć - przykładowo brak sali do tańczenia z oświetleniem i lustrami. Dodatkowo Gminny Ośrodek Kultury w gminie Chorkówka nie prowadzi zajęć dla osób chcących nauczyć się gry na instrumencie. I.2. SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA 2.1. Położenie i struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy Gmina Chorkówka to gmina wiejska w powiecie krośnieńskim w województwie podkarpackim. Ma ona powierzchnię 77,31 km 2. Posiada atrakcyjne usytuowanie od północy graniczy z Krosnem i gminą Jedlicze, od południa z gminą Dukla, od zachodu z gmina Nowy Żmigród i Tarnowiec, a od wschodu z gminą Miejsce Piastowe. Gmina położona jest między drogą krajową nr 19 Barwinek - Kuźnica i nr 28 Zator - Medyka oraz wojewódzką nr 992 Jasło - Ożenna oraz nr 993 Dukla Gorlice. Przez wschodnią część gminy płynie rzeka Jesiołka, od której odchodzi rzeka Bóbrka przepływająca przez Zręcin. Rysunek 7. Granice gminy Chorkówka Źródło: opracowanie własne 2.2. Przestrzenie publiczne W gminie Chorkówka w 2016 roku występowało 10,90 ha przestrzeni publicznych. Najwięcej z nich zlokalizowanych było miejscowości Zręcin - 1,93 ha a najmniej w miejscowości Draganowa 0,05. W przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka do dyspozycji mieszkańców było 0,08 ha

23 Nazwa Nr ewidencyjny działki Pow. (ha) Ocena w skali 1-5 Suma powierzchni przestrzeni publicznych (ha) Suma powierzchni przestrzeni publicznych (ha) w przeliczeniu na 100 mieszkańców przestrzeni publicznych. Niższy wynik osiągnęły miejscowości: Bóbrka, Draganowa, Faliszówka, Leśniówka, Szczepańcowa, Świerzowa Polska i Żeglce. Wśród przestrzeni publicznych przeważają działki ewidencyjne zabudowane budynkami szkół oraz placami zabaw. Jednak nie wszystkie przestrzenie publiczne są obecnie w pełni wykorzystywane przykładem na to może być działka ewidencyjna 1607/1 zabudowana budynkiem szkoły w Kopytowej, który obecnie nie jest użytkowany. Sytuacja ta dotyczy także przestrzeni wokół obiektów - przykładem na to jest teren wokół pomnika I. Łukasiewicza. Jakość przestrzeni publicznych została poddana ocenie łącznej. Jako kryteria przyjęto: dostępność przestrzeni dla mieszkańców, atrakcyjność przestrzeni dla mieszkańców, stopień wyposażenia przestrzeni w małą architekturę i jakość zagospodarowania przestrzeni, w tym stan techniczny infrastruktury. Skala ocen wyniosła od 1 do 5, gdzie 1 stan najgorszy a 5 stan najlepszy. Zgodnie z tym średnia ocena przestrzeni publicznej w gminie Chorkówka w 2016 roku wyniosła 3. Poniżej tej wartości zostały ocenione przestrzenie publiczne w Bóbrce, Chorkówce, Draganowej, Kopytowej, Poraju, Sulistrowej i Świerzowej Polskiej. Tabela 14. Powierzchnia przestrzeni publicznych w przeliczeniu na 100 mieszkańców wraz z oceną przestrzeni publicznej w gminie Chorkówka w 2016 roku Miejscowość Działka zabudowana budynkiem szkoły i placem zabaw 982/3 0,22 4 Bóbrka Działka w części zabudowana budynkiem szkoły 982/2 0,21 2 0,61 0,07 Działka w części zabudowana budynkiem szkoły 982/1 0,18 2 Chorkówka Plac zabaw wykorzystywany przez przedszkole Plac z obeliskiem I.Łukasiewicza 870 0, ,21 2 0,77 0,09 Działka zabudowana placem zabaw ,02 4 Draganowa 0,05 0,01 Działka zabudowana placem zabaw ,02 4 Działka obok placu zabaw ,01 2 Faliszówka Działki zabudowane m.in. Boiskiem do piłki plażowej oraz placem zabaw 1529/1, 1529/2 0,47 4 0,47 0,06 Zabytkowy park z placem zabaw 1882, ,41 4 Kobylany Działka zabudowana placem zabaw ,28 4 1,92 0,18 Działka zabudowana budynkiem LKS wraz z placem 2261/1 0,23 3

24 Kopytowa Leśniówka Machnówka Poraj Sulistrowa Działka zabudowana budynkiem nowej i starej szkoły, plac zabaw Działka obok domu ludowego Działka zabudowana budynkiem szkoły, plac zabaw Działki zabudowane budynkiem zlikwidowanej szkoły i placem zabaw Działka zabudowana budynkiem zlikwidowanej szkoły i placem zabaw Działka zabudowana budynkiem szkoły i plac zabaw Działka zabudowana budynkiem Domu Strażaka Plac za budynkiem Domu Strażaka Działka zabudowana Domem Ludowym 1607/1 0, /1 0,41 2 1,26 0, ,26 3 0,26 0,05 470, 471 0,72 3 0,72 0,26 455/2 0,29 2 0,29 0, , /2 0, /1 0, ,14 5 Plac zabaw przy szkole 631/1 0,27 4 0,55 0,14 Szczepańcowa Działka z boiskiem szkolnym 627 0,14 3 0,55 0,04 Świerzowa Polska Zręcin Żeglce Plac zabaw przy szkole 655 0,25 3 Plac z parkingiem przy szkole 396 0,33 2 Plac zabaw ,22 4 Plac z parkingiem przy Domu Ludowym Plac zabaw za Domem Ludowym Plac zabaw przy szkole Plac zabaw oraz działka zabudowana budynkiem Domu Strażaka 823/2 0, , /2, , /6 0,44 3 Boisko przy szkole 341/2 0,24 3 0,85 0,04 1,93 0,09 0,68 0,06 Gmina 10, ,90 0,08 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce

25 Rysunek 8. Suma powierzchni przestrzeni publicznych (ha) w przeliczeniu na 100 mieszkańców wraz z oceną przestrzeni publicznej w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce 2.3. Infrastruktura społeczna i sportowo-rekreacyjna Wśród infrastruktury społecznej w gminie Chorkówka przeważają domy ludowe i domy strażaka w każdej miejscowości jest przynajmniej jeden z tych dwóch obiektów. Jakość infrastruktury społecznej została poddana ocenie przez pracowników Urzędu Gminy Chorkówka. Kryteriami, jakimi kierowano się w ocenie było: stan techniczny budynków. Skala ocen wyniosła od 1 do 5, gdzie 1 stan najgorszy a 5 stan najlepszy. Zgodnie z tym średnia ocena infrastruktury społecznej w gminie Chorkówka wyniosła 3. Ocenę równą 1 otrzymały: budynek wielofunkcyjny w Chorkówce i biblioteka, budynek starej szkoły w Kopytowej, Machnówce oraz Poraju. Na uwagę zasługuje fakt, że żaden budynek infrastruktury społecznej w gminie Chorkówka nie trzymał oceny równej 5. Tabela 15. Wykaz infrastruktury społecznej w gminie Chorkówka wraz z oceną Miejscowość Infrastruktura społeczna Ocena skala 1-5 Bóbrka Chorkówka Dom Ludowy 3 Dom Strażaka 4 Szkoła Podstawowa im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce wchodząca w skład Zespołu Szkół i Placówek w Bóbrce 4 Urząd Gminy, GOK 4 Dom Ludowy 3 Dom Strażaka 3 Budynek wielofunkcyjny w Chorkówce, biblioteka 1 Szkoła Podstawowa im. Ignacego Łukasiewicza w Chorkówce 4

26 Draganowa Faliszówka Kobylany Kopytowa Leśniówka Machnówka Poraj Sulistrowa Szczepańcowa Świerzowa Polska Zręcin Żeglce wchodząca w skład Zespołu Szkół w Chorkówce, Przedszkole Ośrodek Zdrowia w Chorkówce 3 Budynek administracyjny, Centrum Usług Oświatowych, Wodociągi Gminne 3 Szkoła Podstawowa w Draganowej 3 Dom Ludowy 3 Dom Ludowy 3 Szkoła Podstawowa w Faliszówce 3 Budynek mienia komunalnego 3 Szkoła Podstawowa w Kobylanach 3 Ośrodek Zdrowia w Kobylanach 2 Dom Ludowy 3 Dom Strażaka 2 Dom Strażaka-Myszkowskie 2 Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kopytowej wchodząca w skład Zespołu Szkół Publicznych w Kopytowej 4 Budynek starej szkoły 1 Dom Ludowy 3 Szkoła Podstawowa w Leśniówce 4 Dom Strażaka 3 Dom Ludowy 3 Budynek starej szkoły 1 Budynek starej szkoły 1 Dom Strażaka 2 Dom Strażaka 4 Szkoła niepubliczna 3 Dom Strażaka 3 Szkoła Podstawowa w Szczepańcowej 4 Dom Ludowy 4 Dom Ludowy 3 Dom Strażaka 4 Szkoła Podstawowa w Świerzowej Polskiej wchodząca w skład Zespołu Szkół w Świerzowej Polskiej 3 Gimnazjum im. Ignacego Łukasiewicza w Świerzowej Polskiej 4 Szkoła Podstawowa im. św. Jana Kantego w Zręcinie 4 Gimnazjum im. Jana Pawła II w Zręcinie 4 Dom Ludowy 3 Budynek wielofunkcyjny 4 Budynek mienia komunalnego 3 Szkoła Podstawowa im. Karola Klobassy-Zrenckiego w Żeglcach 4 Dom Ludowy 4 Dom Strażaka 2 Gmina 3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce

27 Stwierdza się niedostatek obiektów infrastruktury społecznej przykładowo nie w każdej miejscowości znajduje się filia biblioteki oraz ośrodek zdrowia. Z tego powodu mieszkańcy miejscowości, w razie chęci skorzystania z tych ośrodków, są zmuszeni do przemieszczania się po gminie. Taka sytuacja może wpływać na obniżenie jakości życia mieszkańców gminy Chorkówka oraz związanego z nim komfortu. Dodatkowo obecnie w gminie Chorkówka nie istnieje obiekt, w którym prowadzona byłaby opieka nad osobami starszymi czy narażonymi na wykluczenie społeczne. Mieszkańcy na terenie zamieszkania nie mają możliwości korzystania np. z domu spokojnej starości czy obiektu oferującego dzienne formy spędzania czasu dla takich osób. Szczególnie zauważalne są braki w infrastrukturze sportowej w gminie nie istnieje obiekt sportowy, który pokrywałby kompleksowo potrzeby mieszkańców gminy Chorkówka w kwestii sportu i rekreacji (wielofunkcyjne boiska i urządzenia pozwalające na różne formy aktywności sportowej). Do tej pory w gminie nie funkcjonowała żadna siłownia plenerowa, z której na co dzień mogli by korzystać mieszkańcy Zabytki W gminie Chorkówka w 2016 roku zlokalizowanych było 86 zabytków. Najwięcej z nich położonych było w miejscowości Bóbrka - 19 oraz Zręcin - 16 a najmniej w miejscowości Leśniówka i Poraj 0. Biorąc pod uwagę procent zabytków w danej miejscowości do ogółu gminy, najwyższy wskaźnik odnotowała miejscowość Bóbrka 22,09 a najniższy Leśniówka i Poraj 0,00. Zabytki w gminie Chorkówka charakteryzują się dużą różnorodnością i bogactwem. Przykłady zabytków na terenie gminy to: Neogotycki kościół wybudowany w 1905 roku, Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza, czy też Muzeum Kultury Szlacheckiej. Tabela 16. Liczba zabytków w tym procent zabytków w danej miejscowości do ogółu gminy w gminie Chorkówka w 2016 roku Miejscowość Liczba zabytków Procent zabytków w danej miejscowości do ogółu gminy Bóbrka ,09 Chorkówka ,49 Draganowa ,33 Faliszówka ,49 Kobylany ,14 Kopytowa ,47 Leśniówka ,00 Machnówka ,33 Poraj ,00 Sulistrowa ,49 Szczepańcowa ,98 Świerzowa Polska ,30 Zręcin ,60 Żeglce ,30 Gmina ,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce 2.5. Stan dróg W gminie Chorkówka w 2016 roku znajdowało się 23,1 km dróg we własności gminnej wymagających remontu [km]. W każdej miejscowości w gminie zidentyfikowano takie drogi, jednak najwięcej z nich znajdowało się w miejscowości Kopytowa i Szczepańcowa - 2,5 km. Dodatkowo w gminie Chorkówka w 2016 roku było 35,0km dróg gminnych bez oświetlenia lub wymagające modernizacji oświetlenia [km]. Najwięcej z nich 5,0km znajdowało się w miejscowości Zręcin.

28 Tabela 17. Długość dróg we własności gminnej wymagających remontu [km] wraz z długością dróg bez oświetlenia lub wymagających modernizacji oświetlenia [km] Długość dróg we własności Długość dróg gminnych bez gminnej wymagających remontu oświetlenia lub wymagające Miejscowość [km] modernizacji oświetlenia [km] Bóbrka 2,0 3,0 Chorkówka 0,8 2,0 Draganowa 1,5 2,0 Faliszówka 0,5 1,0 Kobylany 2,4 3,0 Kopytowa 2,5 3,0 Leśniówka 1,0 1,0 Machnówka 1,0 2,0 Poraj 2,0 2,0 Sulistrowa 1,0 1,0 Szczepańcowa 2,5 3,0 Świerzowa 2,0 4,0 Zręcin 1,6 5,0 Żeglce 2,3 3,0 Gmina 23,1 35,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce I.3. SFERA TECHNICZNA 3.1. Infrastruktura techniczna W 2016 roku w gminie Chorkówka łącznie istniało 2555 przyłączy do sieci wodociągowej (2445 do gospodarstw domowych indywidualnych i 110 pozostałych). Najwięcej przyłączy każdego rodzaju zlokalizowanych było w miejscowości Zręcin 411 przyłączy do gospodarstw domowych indywidualnych i 24 pozostałych. W przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku było 17,80 przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych. Niższą liczbą charakteryzowały się miejscowości: Kobylany, Kopytowa oraz Poraj i Sulistrowa, w których w ogóle nie istniała sieć gazowa. Biorąc pod uwagę przyłącza wodociągowe pozostałego rodzaju, w gminie Chorkówka w 2016 roku było 0,80 przyłącza na 100 mieszkańców. Niższą wartość wskaźnika obliczono dla miejscowości: Bóbrka, Draganowa, Faliszówka, Kobylany, Kopytowa, Leśniówka, Machnówka, Poraj (wartość 0,00), Sulistrowa (wartość 0,00), Świerzowa i Żeglce. Dynamika zmian wskaźnika Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców na lata dla gminy Chorkówka wyniosła 107,14. Na przestrzeni tych lat wszystkie miejscowości, w których w 2014 istniała sieć wodociągowa, osiągnęły dynamikę zmian wyższą niż 100,00 (w miejscowości Draganowa sieć wodociągowa istnieje od 2015 roku). Inaczej przedstawiają się wartości dynamiki zmian wskaźnika Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców. W typ przypadku gmina Chorkówka charakteryzowała się wartością poniżej 100,00 99,95. Połowa miejscowości (7) osiągnęła wartość dynamiki zmian poniżej 100,00.

29 Tabela 18. Liczba przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych i pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Liczba wszystkich Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych przyłączy wodociągowych do gospodarstw Miejscowość domowych indywidualnych Dynamika pozostałych w Dynamika w przeliczeniu na 100 zmian przeliczeniu na 100 zmian mieszkańców mieszkańców Bóbrka 20,82 21,52 21,79 104,62 0,59 0,59 0,60 101,19 Chorkówka 25,52 26,11 25,63 100,41 2,56 2,56 2,52 98,17 Draganowa 0,00 15,77 18,44-0,54 0,54 0,53 99,29 Faliszówka 22,68 22,74 23,19 102,26 0,50 0,50 0,51 101,14 Kobylany 16,63 16,78 16,94 101,83 0,68 0,68 0,67 99,52 Kopytowa 5,01 5,14 5,12 102,24 0,49 0,49 0,49 99,44 Leśniówka 23,48 23,95 24,05 102,42 0,57 0,57 0,57 100,00 Machnówka 18,84 19,64 19,57 103,85 0,72 0,73 0,72 100,00 Poraj 0,00 0,00 0,00-0,00 0,00 0,00 - Sulistrowa 0,00 0,00 0,00-0,00 0,00 0,00 - Szczepańcowa 21,05 21,09 21,40 101,67 0,97 0,96 0,97 99,76 Świerzowa 17,58 17,79 17,91 101,87 0,64 0,64 0,63 99,05 Zręcin 18,09 18,62 18,93 104,62 1,09 1,11 1,11 101,06 Żeglce 22,30 22,55 22,80 102,22 0,65 0,65 0,65 99,72 Gmina 16,62 17,54 17,80 107,14 0,80 0,80 0,80 99,95 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z zakładu budżetowego Wodociągi Gminne Gminy Chorkówka i Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Krośnie

30 Rysunek 9 Liczba przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z zakładu budżetowego Wodociągi Gminne Gminy Chorkówka i Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Krośnie W 2016 roku w gminie Chorkówka łącznie istniało 2208 przyłączy do sieci kanalizacyjnej (2129 w gospodarstw domowych indywidualnych i 79 pozostałych), zatem było ich mniej niż przyłączy wodociągowych. Najwięcej przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych zlokalizowanych było w miejscowości Świerzowa 543, a pozostałego rodzaju w miejscowości Chorkówka W przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku było 15,50 przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych. Niższą wartością od wartości dla gminy charakteryzowały się miejscowości, w których nie istniała sieć kanalizacyjna: Draganowa, Faliszówka, Kobylany, Kopytowa, Poraj i Sulistrowa. Biorąc pod uwagę przyłącza kanalizacyjne pozostałego rodzaju, w gminie Chorkówka w 2016 roku było 0,58 przyłącza na 100 mieszkańców. Niższą wartość wskaźnika ponownie charakteryzowały się miejscowości, dla których wartość wyniosła 0,00 z uwagi na brak sieci kanalizacyjnej. Dynamika zmian wskaźnika Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców na lata dla gminy Chorkówka wyniosła 103,30. Wyższa dynamiką zmian charakteryzowały się 3 miejscowości: Bóbrka, Machnówka i Zręcin. Inaczej przedstawiają się wartości dynamiki zmian wskaźnika Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców. W typ przypadku gmina Chorkówka charakteryzowała się niższą wartością dynamiki zmian, ale powyżej 100,00 101,23. Łącznie 4 miejscowości osiągnęły dynamikę zmian na poziomie powyżej lub równym 100,00 Bóbrka, Leśniówka, Szczepańcowa i Zręcin.

31 Tabela 19. Liczba przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych i pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Liczba wszystkich Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw Miejscowość domowych indywidualnych Dynamika pozostałych w Dynamika w przeliczeniu na 100 zmian przeliczeniu na 100 zmian mieszkańców mieszkańców Bóbrka 26,59 27,94 28,33 106,56 0,71 0,71 0,71 101,19 Chorkówka 23,43 23,89 23,46 100,12 2,21 2,21 2,17 98,17 Draganowa 0,00 0,00 0,00-0,00 0,00 0,00 - Faliszówka 0,00 0,00 0,00-0,00 0,00 0,00 - Kobylany 0,00 0,00 0,00-0,00 0,00 0,00 - Kopytowa 0,00 0,00 0,00-0,00 0,00 0,00 - Leśniówka 19,13 19,39 19,70 102,97 0,76 0,76 0,76 100,00 Machnówka 20,29 21,45 21,74 107,14 0,00 0,00 0,00 - Poraj 0,00 0,00 0,00-0,00 0,00 0,00 - Sulistrowa 0,00 0,00 0,00-0,00 0,00 0,00 - Szczepańcowa 23,87 24,06 24,54 102,79 0,81 0,80 0,88 109,73 Świerzowa 23,94 24,38 24,44 102,06 0,64 0,64 0,63 99,05 Zręcin 20,01 20,55 20,87 104,28 0,77 0,78 0,78 101,06 Żeglce 19,89 20,13 20,48 102,98 0,74 0,75 0,74 99,72 Gmina 15,01 15,35 15,50 103,30 0,57 0,57 0,58 101,23 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z zakładu budżetowego Wodociągi Gminne Gminy Chorkówka i Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Krośnie

32 Rysunek 10. Liczba przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z zakładu budżetowego Wodociągi Gminne Gminy Chorkówka i Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Krośnie W gminie Chorkówka w 2016 roku istniało 3258 przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych i 141 do budynków niemieszkalnych. W przeliczeniu na 100 mieszkańców dawało to odpowiednio 23,72 i 1,03 przyłącza gazowego. Biorąc pod uwagę przyłącza gazowe do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców, 7 miejscowości osiągnęło wynik niższy niż gmina - najniższy miejscowość Szczepańcowa 3,54. Biorąc pod uwagę przyłącza gazowe do budynków niemieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców, 8 miejscowości osiągnęło wynik niższy niż gmina - najniższy ponownie miejscowość Szczepańcowa 0,24. Dynamika zmian na lata wskaźnika Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców dla gminy Chorkówka wyniosła 108,29. Prawie wszystkie miejscowości przekroczyły dynamikę zmian powyżej 100,00 jedynie dla miejscowości Draganowa dynamika zmian wyniosła 99,29. Dynamika zmian na lata wskaźnika Liczba przyłączy gazowych do budynków niemieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców dla gminy Chorkówka wyniosła 110,10. W tym przypadku 4 miejscowości nie osiągnęły dynamiki zmian równej co najmniej 100,00 były to: Draganowa, Kobylany, Kopytowa i Świerzowa. Tabela 20. Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014,2015 i 2016 roku Liczba przyłączy gazowych do budynków Liczba przyłączy gazowych do budynków Miejscowość mieszkalnych w Dynamika niemieszkalnych w Dynamika przeliczeniu na 100 zmian przeliczeniu na 100 zmian mieszkańców mieszkańców Bóbrka 31,29 31,75 31,79 101,57 0,00 0,00 0,60 - Chorkówka 23,19 23,31 43,94 189,43 2,56 2,56 3,09 120,48 Draganowa 29,64 29,75 29,43 99,29 1,07 1,08 1,06 99,29

33 Faliszówka 19,30 19,35 19,65 101,80 0,75 0,75 0,76 101,14 Kobylany 30,56 30,63 33,11 108,34 1,84 1,85 1,83 99,52 Kopytowa 16,93 16,96 17,18 101,51 0,35 0,35 0,35 99,44 Leśniówka 22,92 23,00 22,92 100,00 1,14 1,14 1,14 100,00 Machnówka 32,25 32,00 32,25 100,00 0,72 0,73 0,72 100,00 Poraj 18,36 18,86 19,05 103,74 0,98 1,01 1,02 103,74 Sulistrowa 22,68 22,08 22,68 100,00 0,52 0,51 0,52 100,00 Szczepańcowa 2,74 2,97 3,54 129,10 0,08 0,08 0,24 299,28 Świerzowa 20,54 20,61 20,88 101,68 0,50 0,50 0,50 99,05 Zręcin 25,30 25,53 25,61 101,24 1,28 1,29 1,29 101,06 Żeglce 25,19 25,91 25,86 102,67 1,58 1,68 1,67 105,59 Gmina 21,91 22,05 23,72 108,29 0,93 0,94 1,03 110,10 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Polskiej Spółki Gazownictwa oddział w Jaśle Rysunek 11. Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Polskiej Spółki Gazownictwa oddział w Jaśle 3.2. Lokale komunalne użytkowe W gminie Chorkówka w 2016 roku było 65 lokali komunalnych użytkowych ich liczba nie zmieniała się od 2014 roku. W 2016 roku na 65 lokali 57 z nich posiadało stan dobry, 6 bardzo dobry a 2 zły. Jeden lokal w stanie złym znajdował się w miejscowości Machnówka a drugi w miejscowości Draganowa. Najwięcej lokali komunalnych użytkowych znajdywało się w miejscowości Zręcin 13, następnie Chorkówka 12, a najmniej w Poraju i Świerzowej 1. Wskaźnik Liczba lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniósł dla gminy Chorkówka w 2016

34 roku 0,47. Niszą wartość wskaźnika osiągnęły miejscowości: Faliszówka, Kopytowa, Leśniówka, Poraj, Szczepańcowa, Świerzowa i Żeglce. Dynamika zmian wskaźnika liczba lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców na lat wyniosła dla gminy Chorkówka 100,00. Siedem miejscowości osiągnęło dynamikę zmian równą lub powyżej 100,00 najwyższą miejscowość Poraj (103,74). Z kolei najniższą dynamiką zmian dla tego wskaźnika cechowała się miejscowość Chorkówka - 98,17. Tabela 21. Liczba lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Liczba lokali komunalnych Liczba lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na Miejscowość użytkowych Dynamika 100 mieszkańców zmian Bóbrka ,59 0,59 0,60 101,19 Chorkówka ,40 1,40 1,37 98,17 Draganowa ,71 0,72 0,71 99,29 Faliszówka ,38 0,38 0,38 101,14 Kobylany ,77 0,78 0,77 99,52 Kopytowa ,42 0,42 0,42 99,44 Leśniówka ,38 0,38 0,38 100,00 Machnówka ,09 1,09 1,09 100,00 Poraj ,33 0,34 0,34 103,74 Sulistrowa ,52 0,51 0,52 100,00 Szczepańcowa ,16 0,16 0,16 99,76 Świerzowa ,05 0,05 0,05 99,05 Zręcin ,59 0,60 0,60 101,06 Żeglce ,28 0,28 0,28 99,72 Gmina ,47 0,48 0,47 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce

35 Rysunek 12. Liczba lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce Wyżej opisane lokale komunalne użytkowe w gminie Chorkówka zajmowały w 2016 roku powierzchnię równą 5095,39. Największą powierzchnię zajmowały lokale w miejscowości Chorkówka 1157,24m 2 a najmniejszą w miejscowości Poraj - 70,0m 2. Wskaźnik Powierzchnia lokali (m 2 ) komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniósł dla gminy Chorkówka w 2016 roku 37,10. Wyższą wartością wskaźnika charakteryzowało się 5 miejscowości - najwyższą wartość obliczono dla Chorkówki 132,41. Sześć miejscowości nie osiągnęło dynamiki zmian na poziomie 100,00 lub wyższym. Ponowienie miejscowość Chorkówka cechowała się najniższą dynamiką zmian 98,17. Dynamika zmian wskaźnika Powierzchnia lokali (m 2 ) komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniosła dla gminy Chorkówka 102,28. Tabela 22. Powierzchnia lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Powierzchnia lokali (m 2 ) Miejscowość Powierzchnia lokali komunalnych komunalnych użytkowych w użytkowych (m 2 ) przeliczeniu na 100 Dynamika mieszkańców zmian Bóbrka 228,65 228,65 228,65 26,90 27,19 27,22 101,19 Chorkówka 1157, , ,24 134,88 134,88 132,41 98,17 Draganowa 205,80 205,80 205,80 36,75 36,88 36,49 99,29 Faliszówka 136,08 136,08 136,08 17,05 17,10 17,25 101,14 Kobylany 761,87 761,87 761,87 73,68 74,33 73,33 99,52 Kopytowa 345,41 461,47 461,47 24,36 32,48 32,36 132,85 Leśniówka 149,35 149,35 149,35 28,29 28,39 28,29 100,00 Machnówka 252,44 252,44 252,44 91,46 91,80 91,46 100,00

36 Poraj 70,00 70,00 70,00 22,95 23,57 23,81 103,74 Sulistrowa 229,00 229,00 229,00 59,02 58,12 59,02 100,00 Szczepańcowa 242,00 242,00 242,00 19,52 19,41 19,47 99,76 Świerzowa 55,00 55,00 55,00 2,50 2,50 2,48 99,05 Zręcin 910,49 910,49 910,49 41,50 41,96 41,94 101,06 Żeglce 236,00 236,00 236,00 21,93 21,99 21,87 99,72 Gmina 4979, , ,39 36,28 37,24 37,10 102,28 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce Rysunek 13. Powierzchnia lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce 3.3. Charakterystyka obiektów budowlanych Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, budynek użyteczności publicznej to budynek przeznaczony dla administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym lub wodnym, poczty lub telekomunikacji oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się takie budynek biurowy i socjalny. O jakości budynków użyteczności publicznej świadczy m.in. ich dostępność dla osób niepełnosprawnych. Brak takiej dostępności może powodować wykluczenie z życia społecznego. Budynek dostosowany do osób niepełnosprawnych powinien posiadać nieograniczony dostęp z poziomu terenu. Jeśli do wejścia budynku prowadzą schody, to budynek dostosowany dla osób niepełnosprawnych posiada windę/dźwig lub podjazd. Dodatkowo budynek powinien posiadać toaletę

37 dostosowaną dla osób o ograniczonej możliwości ruchowej oraz wymaganą liczbę miejsc postojowych dla niepełnosprawnych. W gminie Chorkówka na przestrzeni lat istniał jeden budynek użyteczności publicznej dostosowany do osób niepełnosprawnych. Był nim Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Vena w miejscowości Zręcin. W gminie Chorkówka w 2016 roku znajdowało się 426 budynków mieszkalnych posiadających kolektory słoneczne. Najwięcej z nich znajdowało się w miejscowościach Szczepańcowa i Świerzowa (74), a najmniej w miejscowości Faliszówka. Wskaźnik Liczba budynków mieszkalnych posiadających kolektory słoneczne w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniósł dla gminy Chorkówka w 2016 roku 3,10. Najniższa wartość wskaźnika osiągnęła miejscowość Faliszówka - 0,51. Łącznie w 2016 roku w gminie Chorkówka znajdowało się 5 budynków użyteczności publicznej, które posiadały kolektory słoneczne. Po jednym z tych budynków znajdowało się w miejscowościach: Bóbrka, Chorkówka, Kopytowa, Świerzowa i Zręcin. Łącznie na 100 mieszkańców w 2016 roku znajdowało się w gminie Chorkówka 0,04 budynku użyteczności publicznej, który posiada kolektory słoneczne. Tabela 23. Liczba budynków mieszkalnych i użyteczności publicznych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Liczba budynków Liczba budynków Liczba budynków użyteczności Liczba budynków mieszkalnych użyteczności publicznej mieszkalnych posiadających publicznej posiadających posiadających kolektory Miejscowość posiadających kolektory kolektory słoneczne w kolektory słoneczne w słoneczne przeliczeniu na słoneczne przeliczeniu na 100 mieszkańców 100 mieszkańców 2016 Bóbrka 21 2,50 1 0,12 Chorkówka 30 3,43 1 0,11 Draganowa 14 2,48 0 0,00 Faliszówka 4 0,51 0 0,00 Kobylany 32 3,08 0 0,00 Kopytowa 31 2,17 1 0,07 Leśniówka 16 3,03 0 0,00 Machnówka 9 3,26 0 0,00 Poraj 5 1,70 0 0,00 Sulistrowa 14 3,61 0 0,00 Szczepańcowa 74 5,95 0 0,00 Świerzowa 74 3,33 1 0,05 Zręcin 67 3,09 1 0,05 Żeglce 35 3,24 0 0,00 Gmina 426 3,10 5 0,04 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce I.4. SFERA GOSPODARCZA 4.1. Profil gospodarczy gminy W gminie Chorkówka w 2016 roku działało 9 podmiotów w sektorze rolniczym, 115 podmiotów w sektorze przemysłowym, 136 podmiotów w sektorze budowalnym oraz 522 podmiotów w pozostałych sektorach łącznie 782 podmioty. Biorąc pod uwagę odsetek podmiotów w poszczególnych sektorach w ogólnej liczbie podmiotów, to 66,75% podmiotów działało w sektorach innych niż rolniczy, przemysłowy i budowlany. Dla porównana ok 1% (1,15%) podmiotów działało w sektorze rolniczym. Dynamika zmian na lata wskaźnika odsetek podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON w gminie Chorkówka wykazała, że nastąpił wzrost w sektorze przemysłowym i budowlanym.

38 Jednocześnie dynamikę zmian poniżej 100,00 obliczono dla sektora rolniczego i pozostałych sektorów. Tabela 24. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON w każdym sektorze gospodarczym wraz z odsetkiem podmiotów w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Liczba podmiotów Odsetek podmiotów gospodarki narodowej gospodarki narodowej w Dynamika Sektor w rejestrze REGON w rejestrze REGON w gminie zmian gminie Chorkówka Chorkówka sektor rolniczy ,20% 1,18% 1,15% 95,65 sektor przemysłowy ,44% 14,59% 14,71% 101,85 sektor budowlany ,91% 16,03% 17,39% 109,32 pozostałe sektory ,45% 68,20% 66,75% 97,52 suma ,00% 100,00% 100,00% 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych Wykres 1. Odsetek podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON w gminie Chorkówka w 2016 roku 1,15% 14,71% 17,39% 66,75% sektor rolniczy sektor przemysłowy sektor budowlany pozostałe sektory Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych 4.2. Obiekty hotelarskie W gminie Chorkówka w 2016 roku funkcjonowało 8 obiektów świadczących usługi hotelarskie 7 obiektów agroturystycznych zgłoszonych do ewidencji innych obiektów noclegowych prowadzonej przez wójta oraz 1 obiekt pozostający poza ewidencją prowadzoną przez wójta (Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Bóbrce). W przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku było 0,06 gospodarstwa świadczącego usługi hotelarskie. Niższy wynik osiągnęły miejscowości, w których nie było żadnego tego typu obiektu, a także miejscowość Świerzowa i Zręcin. Dynamika zmian na lata tego wskaźnika wyniosła dla gminy Chorkówka 114,23. Wśród miejscowości, w których występowały obiekty świadczące usługi hotelarskie, 3 osiągnęły dynamikę zmian poniżej 100 Kopytowa, Szczepańcowa i Świerzowa. W wyżej opisanych obiektach świadczących usługi hotelarskie łącznie w gminie Chorkówka w 2016 roku były 92 miejsca noclegowe w przeliczeniu na 100 mieszkańców dało to wynik 0,67.Najwięcej (45 miejsc) było do dyspozycji turystów w Szkolnym Schronisku Młodzieżowym w Bóbrce. W

39 Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian przeliczeniu ilości miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie na 100 mieszkańców miejscowość ta osiągnęła najwyższą wartość 5,36. Dynamika zmian na lata dla tego wskaźnika wyniosła dla gminy Chorkówka 110,79. Wśród miejscowości, w których występowały obiekty świadczące usługi hotelarskie, ponownie 3 osiągnęły dynamikę zmian poniżej 100,00 Kopytowa, Szczepańcowa i Świerzowa. Najwyższą dynamiką zmian cechowała się miejscowość Kobylany 547,35. Tabela 25. Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu oraz liczba miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w tych obiektach w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014,2015 i 2016 roku Miejscowość Bóbrka ,12 0,12 0,12 101, ,29 5,35 5,36 101,19 Chorkówka ,00 0,00 0, ,00 0,00 0,00 - Draganowa ,00 0,00 0, ,00 0,00 0,00 - Faliszówka ,00 0,00 0, ,00 0,00 0,00 - Kobylany ,10 0,20 0,19 199, ,19 1,07 1,06 547,35 Kopytowa ,07 0,07 0,07 99, ,85 0,84 0,84 99,44 Leśniówka ,19 0,19 0,19 100, ,52 1,52 1,52 100,00 Machnówka ,00 0,00 0, ,00 0,00 0,00 - Poraj ,00 0,00 0, ,00 0,00 0,00 - Sulistrowa ,00 0,00 0, ,00 0,00 0,00 - Szczepańcowa ,08 0,08 0,08 99, ,08 0,08 0,08 99,76 Świerzowa ,05 0,05 0,05 99, ,45 0,45 0,45 99,05 Zręcin ,05 0,05 0,05 101, ,23 0,23 0,23 101,06 Żeglce ,00 0,00 0, ,00 0,00 0,00 - Gmina ,05 0,06 0,06 114, ,60 0,67 0,67 110,79 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce 4.3. Podmioty REGON W gminie Chorkówka w 2016 roku działało 743 podmiotów gospodarczych. Najwięcej z nich funkcjonowało w miejscowości Zręcin 145, a najmniej w miejscowości Machnówka 9. Biorąc pod uwagę liczbę podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 100 mieszkańców, najwyższy wskaźnik ponownie osiągnęła miejscowość Zręcin 6,68. Dla porównania gmina Chorkówka osiągnęła wskaźnik na poziomie 5,41, a łącznie 6 miejscowości przewyższyło ten wskaźnik. Dynamika zmian dla wskaźnika liczba podmiotów REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach wyniosła dla gminy Chorkówka 104,89. Nie wszystkie miejscowości osiągnęły dynamikę równą bądź wyższą 100,00 zalicza się do nich Chorkówka, Draganowa, Leśniówka i Poraj.

40 Tabela 26. Liczba podmiotów REGON w tym w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014,2015 i 2016 roku Miejscowość Liczba podmiotów REGON Liczba podmiotów REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian Bóbrka ,29 3,45 3,93 119,26 Chorkówka ,67 9,56 8,58 88,71 Draganowa ,46 3,41 3,19 71,49 Faliszówka ,88 3,02 3,17 109,94 Kobylany ,74 5,07 5,49 115,77 Kopytowa ,39 3,73 3,79 111,87 Leśniówka ,49 5,13 4,92 89,66 Machnówka ,26 4,00 3,26 100,00 Poraj ,28 3,03 2,72 82,99 Sulistrowa ,67 6,09 6,44 113,64 Szczepańcowa ,40 5,85 6,28 116,14 Świerzowa ,86 6,17 6,44 109,81 Zręcin ,56 6,91 6,68 101,76 Żeglce ,90 3,91 4,36 111,59 Gmina ,16 5,34 5,41 104,89 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Urzędu Statystycznego w Rzeszowie

41 Rysunek 14. Liczba podmiotów REGON w tym w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie Urzędu Statystycznego w Rzeszowie 4.4. Podatnicy W gminie Chorkówka w 2016 roku mieszkało 8810 podatników, co w przeliczeniu na 100 mieszkańców dało wynik równy 64,15. Niższą wartością tego wskaźnika cechowało się 5 miejscowości: Bóbrka, Draganowa, Faliszówka, Kopytowa oraz Sulistrowa. Najwyższą wartość wskaźnika osiągnęła miejscowość Machnówka 71,01. Dynamika zmian dla wskaźnika Liczba podatników w przeliczeniu na 100 mieszkańców na lata wyniosła dla gminy Chorkówka 102,20. Wszystkie miejscowości cechowały się dynamiką zmian powyżej 100,00, a najwyższą wartość osiągnęła miejscowość Poraj 104,85. Tabela 27. Liczba podatników w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Miejscowość Liczba podatników w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian Bóbrka 61,18 62,31 61,43 100,41 Chorkówka 62,35 63,64 64,19 102,94 Draganowa 62,14 61,83 62,59 100,72 Faliszówka 62,03 61,56 62,61 100,94 Kobylany 63,44 65,76 65,26 102,86 Kopytowa 58,46 58,69 60,66 103,76 Leśniówka 64,77 66,16 66,10 102,05 Machnówka 68,84 69,45 71,01 103,16

42 Poraj 61,31 61,62 64,29 104,85 Sulistrowa 59,79 58,38 60,31 100,86 Szczepańcowa 64,19 64,80 66,29 103,27 Świerzowa 62,65 63,73 64,31 102,65 Zręcin 63,95 65,02 64,90 101,49 Żeglce 65,43 65,42 66,08 101,00 Gmina 62,77 63,50 64,15 102,20 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Skarbowego w Krośnie Rysunek 15. Liczba podatników w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Skarbowego w Krośnie 4.5. Podmioty aktywne w rejestrze CEIDG W gminie Chorkówka w 2016 roku istniało 490 aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG. Najwięcej z nich funkcjonowało w miejscowości Świerzowa 112, a najmniej w miejscowości Poraj 6. Wskaźnik liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniósł dla gminy Chorkówka w 2016 roku 3,57. Wyższą wartością charakteryzowały się miejscowości: Chorkówka, Szczepańcowa, Świerzowa i Zręcin. Dynamika zmian dla tego wskaźnika na lata wyniosła dla gminy Chorkówka 101,61. Wartość dynamiki poniżej 100,00 osiągnęły miejscowości: Chorkówka, Draganowa, Leśniówka, Poraj i Żeglce.

43 Tabela 28. Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Miejscowość Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian Bóbrka ,47 2,97 2,86 115,65 Chorkówka ,06 6,18 5,49 90,62 Draganowa ,14 2,33 1,42 66,19 Faliszówka ,75 2,14 1,90 108,37 Kobylany ,19 3,41 3,37 105,55 Kopytowa ,83 2,25 2,10 114,74 Leśniówka ,79 4,18 3,41 90,00 Machnówka ,26 3,27 3,26 100,00 Poraj ,30 2,36 2,04 88,92 Sulistrowa ,09 3,55 3,09 100,00 Szczepańcowa ,87 4,33 4,10 105,99 Świerzowa ,95 5,36 5,04 101,78 Zręcin ,33 4,65 4,56 105,31 Żeglce ,23 2,70 2,13 95,57 Gmina ,51 3,87 3,57 101,61 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG

44 Rysunek 16. Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG 4.6. Podmioty wykreślone z rejestru CEIDG Dodatkowo w gminie Chorkówka w 2016 roku wykreślono 49 podmiotów wpisanych do rejestru CEIDG. Najwięcej z nich (10) wykreślono w miejscowościach Chorkówka i Zręcin. Wskaźnik liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku wyniósł dla gminy Chorkówka 0,36. Najwyższą wartość tego wskaźnika osiągnęła miejscowość Chorkówka -1,14. Dynamika zmian wskaźnika liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniosła dla gminy Chorkówka 87,46. Trzy miejscowości przekroczyły wartość dynamiki równą 100,00 najwyższa wartością cechowała się miejscowość Chorkówka - 327,23. Tabela 29. Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Miejscowość Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian Bóbrka ,24 0,48 0,12 50,60 Chorkówka ,35 0,82 1,14 327,23 Draganowa ,36 0,90 0,18 49,65 Faliszówka ,13 0,38 0,25 202,28 Kobylany ,19 0,10 0,00 0,00 Kopytowa ,49 0,21 0,28 56,82

45 Leśniówka ,95 0,95 0,19 20,00 Machnówka ,36 0,00 0,36 100,00 Poraj ,66 0,34 0,34 51,87 Sulistrowa ,52 0,51 0,77 150,00 Szczepańcowa ,48 0,40 0,48 99,76 Świerzowa ,41 0,36 0,36 88,05 Zręcin ,50 0,23 0,46 91,87 Żeglce ,28 0,65 0,09 33,24 Gmina ,41 0,41 0,36 87,46 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG Rysunek 17. Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG 4.7. Nowo zarejestrowane podmioty w rejestrze CEIDG W gminie Chorkówka w 2016 roku zarejestrowało się w rejestrze CEIDG 63 podmioty najwięcej z nich w miejscowości Świerzowa 13. W przeliczeniu na 100 mieszkańców, w gminie Chorkówka w 2016 roku zarejestrowało się w rejestrze CEIDG 0,46 pomiotu. Niższą wartość wskaźnika osiągnęły miejscowości: Draganowa, Faliszówka, Kopytowa, Leśniówka, Machnówka, Poraj i Zręcin. Dynamika zmian dla wskaźnika liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniosła dla gminy Chorkówka 92,60. Dla dwóch miejscowości dynamika zmian wyniosła 0,00 Leśniówka i Draganowa.

46 Tabela 30. Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Miejscowość Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dynamika zmian Bóbrka ,12 0,83 0,48 404,76 Chorkówka ,58 0,35 0,46 78,54 Draganowa ,54 0,18 0,00 0,00 Faliszówka ,38 0,50 0,25 67,43 Kobylany ,29 0,29 0,77 265,38 Kopytowa ,21 0,49 0,28 132,59 Leśniówka ,38 0,57 0,00 0,00 Machnówka ,72 0,00 0,36 50,00 Poraj ,66 0,00 0,34 51,87 Sulistrowa ,52 0,51 1,03 200,00 Szczepańcowa ,56 0,64 0,97 171,01 Świerzowa ,82 0,50 0,59 71,54 Zręcin ,68 0,41 0,23 33,69 Żeglce ,19 0,56 0,46 249,30 Gmina ,50 0,47 0,46 92,60 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG

47 Rysunek 18. Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG 4.8. Dochody mieszkańców prowadzących działalność gospodarczą W gminie Chorkówka w 2016 roku średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą wyniósł ,72 zł. W miejscowościach Kobylany, Sulistrowa, Świerzowa i Zręcin wskaźnik ten osiągnął wyższą wartość, z czego najwyższą dla miejscowości Sulistrowa ( ,95). Dynamika zmian dla ww. wskaźnika na lata wyniosła dla gminy Chorkówka 109,24. Dwie miejscowości osiągnęły dynamikę zmian poniżej 100,00 Sulistrowa i Szczepańcowa. Tabela 31. Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Miejscowość Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą Dynamika zmian Bóbrka , , ,79 120,49 Chorkówka , , ,10 112,47 Draganowa , , ,75 116,80 Faliszówka , , ,12 112,80 Kobylany , , ,84 168,90 Kopytowa , , ,79 107,14 Leśniówka , , ,78 176,46 Machnówka , , ,35 144,03

48 Poraj , , ,86 121,46 Sulistrowa , , ,95 71,06 Szczepańcowa , , ,85 92,38 Świerzowa , , ,09 107,56 Zręcin , , ,44 118,24 Żeglce , , ,31 109,06 Gmina 47128, , ,72 109,24 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Skarbowego w Krośnie 4.9. Strefa Inwestycyjna Innowacyjnych Technologii Szczepańcowa W gminie Chorkówka w miejscowości Szczepańcowa działa Strefa Inwestycyjna Innowacyjnych Technologii Szczepańcowa Lotnisko (SIIT Szczepańcowa Lotnisko ), która powstała w 2012r. dzięki dofinansowaniu inwestycji przez Unię Europejską z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (Działanie 1.3 Wspieranie Innowacji). Powierzchnia strefy wynosi około 20 ha terenu przeznaczonego na cele aktywizacji gospodarczej: działalność handlową, usługową, produkcyjną, składową i magazynową, bez prawa zabudowy mieszkaniowej. Strefa Inwestycyjna Innowacyjnych Technologii Szczepańcowa Lotnisko zgodnie ze swoją misją pragnie zachęcać przedsiębiorców do rozwijania działalności gospodarczej, która ukierunkowana jest na strategiczne, długofalowe oraz korzystne społecznie wyniki. Dodatkowo tworzenie korzystnych warunków dla funkcjonowania przedsiębiorstw oraz pozyskanie do współpracy wszystkich tych, którzy stawiają na rozwój i nowoczesność. Na terenie Strefy Inwestycyjnej Innowacyjnych Technologii Szczepańcowa Lotnisko planuje się otwarcie inkubatora przedsiębiorczości, posiadającego powierzchnie do wynajęcia dla przedsiębiorców oraz zaplecze wspierające. Funkcjonowanie inkubatora przedsiębiorczości skupi się na tworzeniu nowych miejsc pracy oraz wspieraniu rozwoju mikro, małych i średnich przedsiębiorstw 2. I.5. SFERA ŚRODOW ISKA 5.1. Wyroby azbestowe W gminie Chorkówka w 2016 roku usunięto kg azbestu, co w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniosło 666,28kg. Mniejszą masę azbestu w przeliczeniu na 100 mieszkańców usunięto w 5 miejscowościach: Bóbrka, Chorkówka, Szczepańcowa, Świerzowa oraz Zręcin. Dodatkowo w gminie Chorkówka w 2016 roku pozostało do usunięcia kg azbestu czyli ,97 kg azbestu na 100 mieszkańców gminy. W 5 miejscowościach wskaźnik ten były niższy: Chorkówka, Kobylany, Szczepańcowa, Świerzowa oraz Zręcin. Dynamika zmian wskaźnika Masa azbestu usuniętego (kg) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach w gminie Chorkówka wyniosła 145,28. Dla 6 miejscowości dynamika zmian była wyższa niż 100,00 Bóbrka, Faliszówka, Kobylany, Kopytowa, Sulistrowa oraz Żeglce. Gmina Chorkówka osiągnęła niższą dynamikę zmian w przypadku wskaźnika Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców 94,49. Żadna miejscowość nie osiągnęła dynamiki zmian tego wskaźnika powyżej 100, dostęp na dzieo r.

49 Tabela 32. Azbest usunięty (kg) i pozostały do usunięcia (zinwentaryzowany) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2014, 2015 i 2016 roku Masa azbestu pozostałego Masa azbestu usuniętego do usunięcia Miejscowość (kg) w przeliczeniu na Dynamika (zinwentaryzowanego) w Dynamika 100 mieszkańców zmian przeliczeniu na 100 zmian mieszkańców Bóbrka 452,94 0,00 598,81 132, , , ,62 98, Chorkówka 433,57 48,95 379,86 87, , , ,57 95,97 Draganowa 0,00 0,00 675, , , ,73 96,51 Faliszówka 919,80 908,29 942,97 102, , , ,29 96,07 Kobylany 532,88 415,61 814,73 152, , , ,79 92,70 Kopytowa 281,38 622, ,4 541, , , ,17 94,21 Leśniówka 0,00 287, , , , ,31 94,79 Machnówka 0,00 0, , , , ,09 91,25 Poraj 1308,2 1505,0 1173,4 1 89, , , ,77 98,48 Sulistrowa 747, , ,77 134, , , ,78 93,42 Szczepańcow 622,58 293, , , , , ,08 94,51 a Świerzowa 139,03 150,70 0,00 0, , , ,11 96,43 Zręcin 864,63 811,98 513,59 59, , , ,90 89,85 Żeglce 176,58 637,47 998,15 565, , , ,85 93,20 Gmina 458,62 454,03 666,28 145, , , ,97 94,49 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce Rysunek 19. Azbest usunięty (kg) i pozostały do usunięcia (zinwentaryzowany) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w gminie Chorkówka w 2016 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Chorkówce

50 5.2. Stan i jakość powietrza Z uwagi na położenie gminy Chorkówka w bezpośrednim sąsiedztwie Krosna stopień średniorocznego stężenia pyłami PM10 i PM 2,5 należy określić w gminie, jako średni. Rysunek 20. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu PM10 na terenie powiatu krośnieńskiego w 2014 r. - wyniki modelowania Źródło: Stan środowiska na terenie powiatu krośnieńskiego na podstawie wyników działalności badawczo-kontrolnej WIOŚ w Rzeszowie Rysunek 21. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu PM2.5 na terenie powiatu krośnieńskiego w 2014 r. - wyniki modelowania Źródło: Stan środowiska na terenie powiatu krośnieńskiego na podstawie wyników działalności badawczo-kontrolnej WIOŚ w Rzeszowie

51 5.3. Stan i jakość wód Do najważniejszych wód powierzchniowych w gminie Chorkówka można zaliczyć: Jasiołkę, Chlebiankę i Iwielkę. Studium Ochrony Przeciwpowodziowej Wisłoki stworzone przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Rzeszowie zawiera informacje o obszarze bezpośredniego zagrożenia powodzią w zlewni Wisłoki, do której zalicza się rzeka Jasiołka. Przepływa ona przez 4 miejscowości: Świerzowa Polska, Zręcin, Szczepańcowa i Machnówka. Na całej długości Jasiołki w gminie Chorkówka występuje zagrożenie powodziowe. Największy zasięg bezpośredniego obszaru zagrożonego powodzią w gminie Chorkówka występuje na styku dwóch miejscowości: Machnówki i Szczepańcowej - zasięg ten opisany jest, jako granica zalewu wodą o prawdopodobieństwie przewyższenia p=0,5% (raz na 200 lat). Obszar ten bezpośrednio sąsiaduje z terenem zabudowanym w miejscowości Machnówka. Dodatkowo wzdłuż rzeki Jasiołki na terenie gminy Chorkówka, w zasięgu bezpośredniego obszaru zagrożonego powodzią występują obiekty o znaczeniu kulturowym, społecznym i gospodarczym. Rysunek 22. Określenie zagrożenia powodziowego w zlewni Wisłoki rzeka Jasiołka Źródło: Opracowanie własne na podstawie Studium Ochrony Przeciwpowodziowej Wisłoki stworzonego przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Rzeszowie, stan na dzień r. Kolejno przeanalizowano bezpośrednie zagrożenie powodziowe dla cieku Iwielka. Z materiałów zawartych w Studium Ochrony Przeciwpowodziowej Wisłoki wynika, że występuje ono na całej długości cieku w gminie Chorkówka w miejscowości Draganowa, jednak jego zasięg jest dużo mniejszy niż w przypadku Jasiołki.

52 Rysunek 23. Określenie zagrożenia powodziowego w zlewni Wisłoki rzeka Iwielka Źródło: Opracowanie własne na podstawie Studium Ochrony Przeciwpowodziowej Wisłoki stworzonego przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Rzeszowie, stan na dzień r. Dodatkowo przeanalizowano stan jakościowy wód w gminie Chorkówka. Dokonuje się go na podstawie klasyfikacji stanu ekologicznego (lub potencjału dla wód silnie zmienionych i sztucznych) oraz stanu chemicznego. Stan wód w jednolitej części wód powierzchniowych jest porównaniem wyników, które osiągnięto w klasyfikacji stanu ekologicznego/ potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego. Jeśli jednolita część wód powierzchniowych uznana została, jako obszar chroniony lub znajduje się w obszarze chronionym, klasyfikację stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i ocenę stanu wód wykonuje się dodatkowo w punkcie monitoringu obszarów chronionych, uwzględniając jednocześnie ocenę spełniania wymagań dodatkowych określonych dla danego obszaru chronionego.

53 Stan/potencjał ekologiczny określa się na podstawie badań elementów biologicznych. W gminie Chorkówka w 2015 r. rzekę Jasiołkę zakwalifikowano do słabego stanu ekologicznego. Jednocześnie określa się stan chemiczny wód. Dokonuje się tego na podstawie na podstawie wyników badań substancji priorytetowych i innych zanieczyszczeń chemicznych. W ramach niego określa się dwa stany: dobry lub poniżej dobrego. W gminie Chorkówka w 2015 r. rzekę Jasiołkę zakwalifikowano do stanu chemicznego poniżej dobrego. Rysunek 24. Stan/potencjał ekologiczny oraz stan chemiczny rzek w gminie Chorkówka w 2015r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Oceny stanu wód powierzchniowych za 2015r. Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie, Podsumowaniem analizy jakościowej jest wynik stanu wód jednolitych części wód powierzchniowych. W przypadku rzeki Jasiołki w gminie Chorkówka w 2015r. był to stan zły.

54 Rysunek 25. Stan jednolitych części wód powierzchniowych rzek w gminie Chorkówka w 2015r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Oceny stanu wód powierzchniowych za 2015r. Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie, Ocena stanu klimatu akustycznego Zgodnie z art. 117 ustawy Prawo ochrony środowiska oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje się w ramach Państwowego monitoringu środowiska na podstawie wyników pomiarów poziomów hałasu określonych wskaźnikami LDWN i LN oraz z uwzględnieniem pozostałych danych, w szczególności demograficznych oraz dotyczących sposobu zagospodarowania i użytkowania terenu. Oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje się obowiązkowo dla: 1. aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy; 2. terenów poza aglomeracjami, o których mowa wart.179 ust.1. (Zarządzający drogą, linią kolejową lub lotniskiem zaliczonymi do obiektów, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, sporządza co 5 lat mapę akustyczną terenu, na którym eksploatacja obiektu może powodować przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu środowisku.

55 Powiatowy program ochrony środowiska może określić inne niż wymienione wyżej tereny, dla których dokonywana będzie ocena. Na terenach niewymienionych powyżej oceny dokonuje wojewódzki inspektor ochrony środowiska Raport oceny stanu klimatu akustycznego województwa podkarpackiego w latach sporządzony przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie określa główne źródła hałasu w województwie podkarpackim 3. Są to: głównie hałas drogowy (autostrada A4, droga ekspresowa S19, 9 dróg krajowych oraz i 46 dróg wojewódzkich, hałas kolejowy, hałas lotniczy, hałas przemysłowy. Na terenie gminy Chorkówka nie jest zlokalizowana autostrada A4, droga ekspresowa S19, a także droga krajowa czy wojewódzka. Dodatkowo nie przebiega przez nią linia kolejowa. W jej obrębie nie istnieje również lotnisko cywilne. Ww. raporcie gmina Chorkówka z wyżej wymienionych względów nie została uwzględniona ze względu na wielkość źródeł hałasu w woj. podkarpackim szczególnie warto zaznaczyć, że na jej terenie w latach nie zlokalizowano punktów pomiarowych monitoringu hałasu drogowego. Program Ochrony Środowiska dla powiatu krośnieńskiego z 2010r. 4 nie zawiera szczegółowych danych na temat zagrożenia hałasem w poszczególnych gminach powiatu. Biorąc pod uwagę przyszłe zagrożenie hałasem na terenie gminy Chorkówka można wziąć pod uwagę planowaną rozbudowę sieci transportowej. Informacja o niej zawarta jest w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, która została przyjęta przez Radę Ministrów w 2011r 5. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) jest najważniejszym krajowym dokumentem strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego kraju. Zgodnie z mapą Sieć transportowa na terenie gminy Chorkówka planuje się budowę dwóch krajowych dróg innych niż autostrada i droga ekspresowa jednojezdniowych. Z uwagi na źródła hałasu w województwie podkarpackim można przypuszczać, że ich budowa oraz późniejsza eksploatacja będzie miała wpływ na poziom hałasu w gminie Chorkówka. 3 opracowanie: Wojewódzki Inspektorat Ochrony środowiska w Rzeszowie; Rzeszów, stan na dzieo 22.01

56 Rysunek 26. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, mapa Sieć transportowa Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy Sieć transportowa zawartej w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Ochrona przyrody Pomniki przyrody są jedną z form ochrony, która chroni twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej oraz kulturowej. Na terenie gminy Chorkówka znajduje się 14 pomników przyrody, z czego większość (9) zlokalizowana jest w Kobylanach. Wszystkie 14 pomników to drzewa. Tabela 33. Liczba pomników przyrody Miejscowość Bóbrka 1 Chorkówka 0 Draganowa 1 Faliszówka 0 Kobylany 9 Kopytowa 1 Leśniówka 0 Machnówka 0 Poraj 0 Sulistrowa 0 Szczepańcowa 0 Świerzowa 0 Zręcin 2 Żeglce 0 Gmina 14 Pomniki przyrody Źródło: opracowanie własne Biorąc pod uwagę kolejną formę ochrony przyrody to jest to Obszar Natura Część dwóch obszarów (Jasiołka oraz Wisłoka z dopływami) leżą na terenie gminy Chorkówka. Obszar Jasiołka

57 przebiega przez miejscowość Świerzowa, Szczepańcowa, Zręcin i Machnówka i zajmuje obszar 1,35 km². Drugi obszar, czyli Wisłoka z dopływami przebiega przez Sulistrową i Draganową na obszarze 0,38 km². Tabela 34. Położenie Obszaru Natura 2000 na terenie gminy Miejscowości, na których jest Obszar Natura 2000 zlokalizowany Jasiołka Wisłoka z dopływami Źródło: opracowanie własne Świerzowa Szczepańcowa Zręcin Machnówka Sulistrowa Draganowa Powierzchnia 1,35 km² 0,38 km² Rysunek 27. Obszary Natura 2000 oraz pomniki przyrody Źródło: opracowanie własne I.6. WYNIKI BADANIA ANKIETOW EGO 6.1. Metodyka badania W okresie styczeń-marzec 2017 roku przeprowadzone zostało badanie ankietowe w ramach projektu Opracowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Chorkówka na lata Badanie było realizowane za pomocą papierowych kwestionariuszy do samodzielnego wypełniania oraz aplikacji na stronie internetowej Gminy. Celem badania było poznanie opinii mieszkańców Gminy Chorkówka na temat aktualnych potrzeb w zakresie rewitalizacji problemowych obszarów gminy oraz oczekiwanych działań mających na celu ich ożywienie społeczno-gospodarcze Próba W badaniu wzięło udział łącznie 82 osoby, wśród których przeważali mężczyźni (53%). Jeśli chodzi o wiek, najliczniejszą grupę stanowiły osoby w przedziale wiekowym lat (46,30%). Na kolejnych miejscach znalazły się osoby w przedziale wiekowym lat (35%), osoby w wieku (13,80%). Najmniej liczną grupę stanowiły osoby poniżej 65 i więcej (2,40%). Jeśli chodzi o sytuacje na rynku pracy, najliczniejszą grupę stanowili pracujący na pełnym etacie (57%), natomiast najmniej osób, które wzięły udział w badaniu ankietowym to uczniowie i studenci.

58 Wykres 2. Status zawodowy respondentów 5,10% 8,80% 7,60% 10,10% 11,40% uczę się pracuję na etacie pracuję dorywczo jestem przedsiębiorcą jestem bezrobotny jestem emerytem/rencistą 57,00% Źródło: Badanie ankietowe 6.3. Wyniki badania Pierwsze pytanie w ankiecie dotyczyło ogólnej opinii mieszkańców na temat życia w gminie. Z odpowiedzi wyłania się w miarę optymistyczny obraz łącznie odpowiedzi bardzo dobrze i dobrze udzieliło prawie 50% ankietowanych (49,40%). 7,40% ankietowanych stwierdziło, że w Gminie Chorkówka mieszka się źle.

59 Wykres 3. Ogólna ocena życia w gminie 7,40% 8,70% 38,30% 40,70% bardzo dobrze dobrze średnio źle Źródło: Badanie ankietowe Następnie kwestia ta została pogłębiona o wskazanie najważniejszych problemów społecznych, środowiskowych, gospodarczych, zagospodarowaniem przestrzenno-funkcjonalnych oraz stanem technicznym budynków w Gminie Chorkówka. W zakresie problemów społecznych Gminy Chorkówka, za najważniejsze problemy uznano emigrację ludzi młodych, w tym rodzin z dziećmi (56,30%), niewielką aktywność mieszkańców w życiu publicznym i kulturalnym (53,80%) oraz bezrobocie (50%).

60 Wykres 4. Wskazanie najpoważniejszych problemów społecznych Gminy Chorkówka Przestępczość 5,00% Niski poziom integracji mieszkańców 43,80% Ubóstwo 15,00% Niewielka aktywność mieszkańców w życiu publicznym i kulturalnym Emigracja ludzi młodych, w tym rodzin z dziećmi Bezrobocie 53,80% 50,00% 56,30% 0,00% 10,00%20,00%30,00%40,00%50,00%60,00% Źródło: Badanie ankietowe W zakresie problemów środowiskowych Gminy Chorkówka, za najważniejsze problemy uznano nieekologiczne zachowania wśród mieszkańców (55%), brak lub zły stan terenów zielonych (44%), oraz zanieczyszczenie gleb w tym dzikie wysypiska śmieci. Tabela 35. Problemy środowiskowe Źródło: Badanie ankietowe W zakresie problemów gospodarczych Gminy Chorkówka, za najważniejsze problemy uznano małą przedsiębiorczość mieszkańców (60,30%), brak stałych miejsc pracy dostosowanych do profilu zawodowego mieszkańców (53,90%) oraz zbyt mała liczba lokali usługowych (32,40%).

61 Tabela 36. Problemy gospodarcze Źródło: Badanie ankietowe W zakresie problemów przestrzenno-funkcjonalnych Gminy Chorkówka, za najważniejsze problemy uznano braki lub zła jakość infrastruktury technicznej (47,50%), brak lub niewystarczający stopień zagospodarowania miejsc publicznie dostępnych (45,00%). Tabela 37. Problemy przestrzenno-funkcjonalne Źródło: Badanie ankietowe W zakresie problemów technicznych budynków Gminy Chorkówka, za najważniejsze problemy uznano braki w wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne (53,60%) oraz zły stan budynków publicznych(31,90%). Ankietowani najczęściej jako lokalizację problemów technicznych w gminie wskazywali Leśniówka - Dom Strażaka, Ośrodek Zdrowia w Chorkówce, Dom Ludowy w Kopytowej.

62 Tabela 38. Problemy techniczne Źródło: Badanie ankietowe Za grupy społeczne, które powinny być głównymi odbiorcami działań rewitalizacyjnych w Gminie Chorkówka uznano młodzież (59%), seniorów (57,50%) oraz rodziny z małymi dziećmi (46,30%). Wykres 5. Wskazanie grup społecznych, które powinny być głównymi odbiorcami działań rewitalizacyjnych w Gminie Chorkówka osoby zagrożone patologiami 7,50% osoby zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym osoby bezrobotne osoby niepełnosprawne 21,30% 16,30% 23,80% seniorzy młodzież 57,50% 59% dzieci 26,30% rodziny z małymi dziećmi 46,30% Źródło: Badanie ankietowe I.7. WYNIKI W ARSZATU DIAGNOSTYCZNEGO W dniu r. odbył się w Sali Urzędu Gminy w Chorkówce warsztat diagnostyczny, którego celem była identyfikacja obszarów problemowych wraz ze wskazaniem głównych problemów jakie na nich występują. W trakcie warsztatu uczestnikom warsztatów została przedstawiona tematyka rewitalizacji oraz zostały przedstawione podstawowe definicje. Następnym etapem warsztatu była prezentacja wstępnych wyników analizy diagnostycznej. Po prezentacji uczestnicy w grupach identyfikowali obszary problemowe. W sferze społecznej: niewystarczająca liczba miejsc pracy na terenie gminy;

63 brak spółdzielni socjalnych; wykorzystywanie pracowników niepełnosprawnych; duża liczba osób bezrobotnych w starszym wieku; duży udział rozdrobnionych terenów rolniczych; starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych, w tym rodzin z dziećmi; ograniczona dostępność różnorodnych form opieki dla seniorów; nadużywanie pomocy społecznej; brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym, również ze względu na ograniczenia prawne dla działalności społecznej z wykorzystaniem np. społecznych zbiórek itp.; brak pomocy udzielanej lokalnie organizacjom pozarządowym formalnym i nieformalnym (np. KGW); zbyt małe wsparcie dla klubów/zespołów sportowych zbyt mało instruktorów sportowych dla młodzieży z uprawnieniami; brak lokalnych programów dotacyjnych dla organizacji pozarządowych; brak zaufania do działaczy społecznych; ograniczona dostępność informacji o funduszach pomocowych ukierunkowanych na działalność małych, lokalnych organizacji pozarządowych; zanikające lokalne dziedzictwo kulturowe i tradycje z nim związane. W sferze gospodarczej: słaba dostępność komunikacyjna gminy w aspekcie regionalnym, krajowym; zbyt mało wyznaczonych, przygotowanych terenów inwestycyjnych; słabo rozwinięta działalność gospodarcza związana z turystyką w aspekcie przygranicznego położenia (m.in. agroturystyka, brak wykorzystania w promocji gminy historycznych aspektów związanych z przemysłem naftowym); bardzo słabo rozwinięta gastronomia; niewykorzystane możliwości rolniczej produkcji ekologicznej; brak grup producentów rolnych. W sferze środowiskowej: niska świadomość ekologiczna mieszkańców spalanie odpadów stałych (śmieci) w paleniskach domowych; nielegalne wysypiska śmieci na obszarach leśnych; zagrożenia dla czystości Jasiołki; brak sieci kanalizacji sanitarnej w części miejscowości gminy wywożenie zawartości szamb na okoliczne pola uprawne, do rowów melioracyjnych itp. wysokie koszty ogrzewania, wysoka energochłonność budynków mieszkalnych wysokie koszty termomodernizacji, ograniczona dostępność wsparcia finansowego. W sferze przestrzenno-funkcjonalnej: słabo zagospodarowane place przy Urzędzie Gminy w Chorkówce; niezagospodarowana działka komunalna w Kobylanach (możliwość uruchomienia placu targowego); słabo zagospodarowany plac przy Domu Ludowym w Draganowej, parki zabytkowe w Kobylanach i w Sulistrowej;

64 słabo rozwinięta infrastruktura kulturalna, sportowa i rekreacyjna; niezagospodarowana działka gminna przy cmentarzu w Kopytowej; niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej; bardzo zły stan techniczny i niska funkcjonalność części obiektów użyteczności publicznej. W sferze technicznej: niezagospodarowane obiekty komunalne część budynku Ośrodka Zdrowia w Kobylanach (mieszkania), Szkoły Podstawowej w Poraju, stara szkoła w Kopytowej, część byłej Szkoły Podstawowej w Machnówce, stara remiza OSP w Draganowej, budynek po przedszkolu w Chorkówce; budynek Domu Ludowej w Kopytowej Stanowiskach; niedostatek obiektów infrastruktury społecznej; barki przy wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne. I.8. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOW ANEGO I REW ITALIZACJI 8.1. Delimitacja obszaru zdegradowanego Powyższa diagnoza pozwoliła na przeprowadzenie analizy w oparciu identyfikację wskaźników, które są mniej korzystne niż średnia dla gminy. W przypadku gorszej wartości wskaźnika (w zależności od rodzaju wskaźnika - wyższej lub niższej) niż średnia dla całej gminy przypisano w poniższej tabeli wartość 1. Wartość 0 oznacza, że dla konkretnej miejscowości odnotowano lepszą wartość wskaźnika niż dla całej gminy. Zgodnie z Instrukcją dotyczącą przygotowania projektów rewitalizacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Podkarpackiego na lata problemem pierwszoplanowym dla podjęcia programu rewitalizacji jest wskazanie obszaru zdegradowanego, na którym zidentyfikowano destrukcyjne procesy społeczne, przestrzenno-funkcjonalne, gospodarcze oraz środowiskowe, które doprowadziły do jego trwałej degradacji. W związku z powyższym, jako pierwsze zostały uwzględnione wskaźniki dotyczące sfery społecznej. Uwzględnione wskaźniki w delimitacji: sfera społeczna: Dynamika zmian liczby ludności w latach , Dynamika zmian ludności w wieku poprodukcyjnym w latach , Wskaźnik obciążenia demograficznego w 2016 r., Dynamika zmian wskaźnika obciążenia demograficznego w latach , % osób w młodym wieku (18-34), które się wymeldowały w 2016 roku, Dynamika zmian % osób w młodym wieku (18-34), które się wymeldowały w latach , Liczba osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w 2016 roku, Dynamika zmian liczby osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w latach , Liczba osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w 2016 roku, Dynamika zmian liczby osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w latach , % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych w 2016 roku, Dynamika zmian % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych w latach ,

65 Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia w 2016 roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców, Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby w 2016 roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców, Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności w 2016 roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców, Ogólna liczba przestępstw w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Liczba wydanych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Frekwencja wyborcza (%) w wyborach samorządowych w 2014 roku, Frekwencja wyborcza (%) w wyborach do sejmu i senatu w 2015 roku, Liczba aktywnych czytelników w bibliotece w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby aktywnych czytelników w bibliotece w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba osób korzystających z zajęć stałych GOK w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby osób korzystających z zajęć stałych GOK w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach sfera przestrzenno-funkcjonalna: Suma powierzchni przestrzeni publicznych (ha) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 r., sfera techniczna: Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy wodociągowych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy kanalizacyjnych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach ,

66 Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba przyłączy gazowych do budynków niemieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby przyłączy gazowych do budynków niemieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Powierzchnia lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian powierzchni lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach sfera gospodarcza: Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian ilości miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba podmiotów REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby podmiotów REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą, Dynamika zmian średniego dochodu dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą w latach

67 sfera środowiskowa: Masa azbestu usuniętego (kg) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian masy azbestu usuniętego (kg) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian masy azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców latach , Liczba budynków mieszkalnych posiadających kolektory słoneczne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Liczba budynków użyteczności publicznej posiadających kolektory słoneczne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku.

68 Dynamika zmian liczby ludności w latach Dynamika zmian ludności w wieku poprodukcyjnym w latach Wskaźnik obciążenia demograficznego w 2016 r. Dynamika zmian wskaźnika obciążenia demograficznego w latach % osób w młodym wieku (18-34), które się wymeldowały w 2016 roku Dynamika zmian % osób w młodym wieku (18-34), które się wymeldowały w latach Liczba osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w 2016 roku Dynamika zmian liczby osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w latach Liczba osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w 2016 roku Dynamika zmian liczby osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w latach % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych w 2016 roku Dynamika zmian % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych w latach Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia w 2016 roku Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby w 2016 roku Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności w 2016 roku Ogólna liczba przestępstw w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba wydanych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby organizacji pozarządowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Frekwencja wyborcza (%) w wyborach samorządowych w 2014 roku Frekwencja wyborcza (%) w wyborach do sejmu i senatu w 2015 roku Liczba aktywnych czytelników w bibliotece w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby aktywnych czytelników w bibliotece w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba osób korzystających z zajęć stałych GOK w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby osób korzystających z zajęć stałych GOK w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Tabela 39. Zbiorcze zestawienie wskaźników w sferze społecznej ze wskazaniem wartości niekorzystnych względem średniej dla gminy sfera społeczna Miejscowość Liczba ludności w 2016 roku Bóbrka Chorkówka Draganowa Faliszówka Kobylany Kopytowa Leśniówka Machnówka Poraj Sulistrowa Szczepańcowa Świerzowa Zręcin Żeglce

69 Suma powierzchni przestrzeni publicznych (ha) w przeliczeniu na 100 mieszkańców Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy wodociągowych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy kanalizacyjnych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba przyłączy gazowych do budynków niemieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby przyłączy gazowych do budynków niemieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Powierzchnia lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian powierzchni lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Gmina ,05 105,58 58,12 101,44 0,01 123,60 6,18 63,33 3,59 61,95 22,16 116,55 1,86 71,87 1,84 0,88 1,28 0,10 0,42 0,47 99,95 50,34 46,89 7,47 92,64 2,95 119,06 Źródło: opracowanie własne Tabela 40. Zbiorcze zestawienie wskaźników sferze przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej ze wskazaniem wartości niekorzystnych względem średniej dla gminy sfera przestrzenn o - sfera techniczna funkcjonaln a Miejscowość Liczba ludności w 2016 roku Bóbrka Chorkówka Draganowa Faliszówka Kobylany Kopytowa Leśniówka Machnówka Poraj

70 Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian ilości miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba podmiotów REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby podmiotów REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą Dynamika zmian średniego dochodu dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą w latach Masa azbestu usuniętego (kg) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian masy azbestu usuniętego (kg) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian masy azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców latach Liczba budynków mieszkalnych posiadających kolektory słoneczne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba budynków użyteczności publicznej posiadających kolektory słoneczne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Sulistrowa Szczepańcowa Świerzowa Zręcin Żeglce Gmina ,08 17,8 107,14 0,8 99,95 15,5 103,3 0,58 101,23 23,72 108,29 1,03 110,1 0,47 99,95 37,10 102,28 Źródło: opracowanie własne. Tabela 41. Zbiorcze zestawienie wskaźników sferze gospodarczej i środowiskowej ze wskazaniem wartości niekorzystnych względem średniej dla gminy sfera gospodarcza sfera środowiskowa Miejscowość Liczba ludności w 2016 roku Bóbrka Chorkówka Draganowa Faliszówka Kobylany

71 Kopytowa Leśniówka Machnówka Poraj Sulistrowa Szczepańcowa Świerzowa Zręcin Żeglce Gmina ,06 114,23 0,67 110,79 5,41 104,89 64,15 102,20 3,57 101,61 0,36 87,46 0,46 92,60 Źródło: opracowanie własne , ,24 666,28 145, ,97 94,49 3,10 0,04 Następnie przyjęto, że obszar zdegradowany powinien się charakteryzować się nawarstwieniem problemów społecznych oraz innych, dodatkowych ze sfer: przestrzenno-funkcjonalna, techniczna, gospodarcza i środowiskowa. Dodatkowo powinien być to obszar skoncentrowany na terenie najliczniej zamieszkałych, z uwagi na osiągnięcie jak najwyższych społecznych efektów działań rewitalizacyjnych. Zgodnie z tym obszar zdegradowany charakteryzuje się minimum połową wskaźników niekorzystnych względem średniej dla gminy w sferze społecznej oraz dodatkowo cechują go wskaźniki niekorzystne względem średniej dla gminy w przynajmniej 3 z 4 pozostałych sfer (przestrzenno-funkcjonalna, techniczna, gospodarcza, środowiskowa). Stopień zaludnienia świadczy o strategiczności obszaru dla rozwoju całej gminy. Poniższa tabela prezentuje podsumowanie wartości wskaźników gorszych niż średnia dla gminy. Tabela 42. Łączna liczba wskaźników niekorzystnych względem średniej dla gminy w poszczególnych sferach Łączna liczba Łączna liczba Łączna liczba wskaźników wskaźników wskaźników Liczba ludności gorszych od Miejscowość gorszych od gorszych od w 2016 roku gminy w sfera gminy w sferze gminy w sfera przestrzenno - społecznej techniczna funkcjonalna Łączna liczba wskaźników gorszych od gminy w sfera gospodarcza Łączna liczba wskaźników gorszych od gminy w sfera środowiskowa Bóbrka Chorkówka Draganowa Faliszówka suma

72 Kobylany Kopytowa Leśniówka Machnówka Poraj Sulistrowa Szczepańcowa Świerzowa Zręcin Żeglce Źródło: opracowanie własne.

73 8.2. Zasięgi przestrzenne obszaru zdegradowanego Na podstawie analizy danych wskaźnikowych wskazano miejscowości zdegradowane, takie jak: Chorkówka Draganowa Faliszówka Kopytowa Machnówka Zręcin Żeglce Obszar zdegradowany zajmuje 40,45 km², co stanowi 52,3% obszaru gminy. Zamieszkiwany jest przez 7179 osób, które stanowią 52,3% ogółu mieszkańców gminy. Rysunek 28. Obszar zdegradowany gminy Chorkówka Źródło: opracowanie własne Delimitacja obszaru rewitalizacji Szczegółową delimitację obszaru przeprowadzono na podstawie uzupełnienia powyższej analizy. Podstawą do tego było badanie potencjału demograficznego, użytkowania terenu, zagospodarowania przestrzennego oraz tożsamości lokalnej mieszkańców zdegradowanych miejscowości. Obszar rewitalizacji powinien skupiać się na obszarze zurbanizowanym i zamieszkałym. W miejscowości Chorkówka mieszkają 874 osoby dynamika zmian ludności dla tej miejscowości była najwyższa ze wszystkich 101,86. W Chorkówce znajduje się siedziba władz gminy, przedszkole oraz Szkoła Podstawowa. Miejscowość jest również centrum życia społecznego gminy, ponieważ na jej terenie zlokalizowana jest Biblioteka Gminna oraz Gminny Ośrodek Kultury. Jest to, zatem 73

74 miejscowość o dużym potencjale rozwojowym, które stanowi centrum życia społeczno-gospodarczego całej gminy. Z kolei Kopytowa jest drugą pod względem liczby ludności miejscowością w obszarze zdegradowanym zamieszkuje ją 1426 osób. Na jej terenie znajduje się Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kopytowej wchodząca w skład Zespołu Szkół Publicznych. Na uwagę zasługuje fakt, iż w Kopytowej znajduje się Muzeum Kultury Szlacheckiej będącym jednym z ważniejszych punktów na mapie turystycznej gminy Chorkówka. Jako potencjał rozwojowy obszaru można zaliczyć np. niefunkcjonujący budynek szkoły podstawowej, który można zaadoptować na nowe funkcje. Na podstawie wyżej wymiennych kryteriów delimitacji postanowiono o wyznaczeniu obszaru rewitalizacji: Chorkówka Kopytowa Dokonano pogłębionej diagnozy obszaru rewitalizacji w sposób także ilościowy. Zidentyfikowano wskaźniki, których wartość dla obszaru rewitalizacji jest gorsza niż dla gminy: 15 wskaźników ze sfery społecznej: Dynamika zmian ludności w wieku poprodukcyjnym w latach , Wskaźnik obciążenia demograficznego w 2016 r., % osób w młodym wieku (18-34), które się wymeldowały w 2016 roku, Dynamika zmian liczby osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w latach , Dynamika zmian % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych w latach , Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia w 2016 roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców, Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby w 2016 roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców, Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności w 2016 roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców, Liczba wydanych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Frekwencja wyborcza (%) w wyborach samorządowych w 2014 roku, Frekwencja wyborcza (%) w wyborach do sejmu i senatu w 2015 roku. 14 wskaźników ze sfery technicznej: Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, 74

75 Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy wodociągowych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy kanalizacyjnych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Dynamika zmian liczby lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach wskaźników ze sfery gospodarczej: Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian ilości miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Dynamika zmian liczby podmiotów REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Liczba podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, 75

76 Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Dynamika zmian liczby wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach , Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą w 2014 roku, Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą w 2015 roku, Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą w 2016 roku. 4 wskaźników ze sfery środowiskowej: Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku, Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku, Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku, Liczba budynków mieszkalnych posiadających kolektory słoneczne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku. W przypadku sfery społecznej szczególną degradację na obszarze rewitalizacji w stosunku do gminy można zauważyć ze względu na liczbę rodzin korzystających z pomocy społecznej oraz liczbę osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia, długotrwałej lub ciężkiej choroby oraz niepełnosprawności. Dodatkowo obszar rewitalizacji charakteryzuje się wskaźnikami gorszymi od gminy ze względu na bezrobocie i migrację ludzi młodych (18-34 lat). W sferze technicznej szczególnie widoczna jest degradacja z niższej niż średnia dla gminy liczby przyłączy instalacji technicznych do gospodarstw domowych indywidualnych (gaz, wodociągi, kanalizacja). W sferze gospodarczej zidentyfikowano najwięcej wskaźników, dla których wartość dla obszaru rewitalizacji jest gorsza niż dla gminy (26). Szczególnie dotyczą one wykorzystania potencjału turystycznego gminy (liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie wraz z liczbą miejsc noclegowych) oraz podmiotów w rejestrze CEIDG (aktywnych, wykreślonych i nowopowstałych). W sferze środowiskowej również występują problemy na obszarze rewitalizacji dotyczą one szczególnie masy azbestu pozostałego do usunięcia. 76

77 Tabela 43. Diagnoza pogłębiona obszaru rewitalizacji - Wskaźniki, których wartość dla obszaru rewitalizacji jest gorsza niż dla gminy Wskaźnik, których wartość dla obszaru Obszar Sfera Gmina rewitalizacji jest gorsza niż dla gminy rewitalizacji sfera społeczna sfera techniczna Dynamika zmian ludności w wieku poprodukcyjnym w latach ,67 105,58 Wskaźnik obciążenia demograficznego w 2016 r. 62,82 58,12 % osób w młodym wieku (18-34), które się wymeldowały w 2016 roku Dynamika zmian liczby osób bezrobotnych bez wykształcenia średniego w przeliczeniu na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym w latach Dynamika zmian % osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogóle bezrobotnych w latach Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu bezrobocia w 2016 roku Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby w 2016 roku Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności w 2016 roku Liczba wydanych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Frekwencja wyborcza (%) w wyborach samorządowych w 2014 roku Frekwencja wyborcza (%) w wyborach do sejmu i senatu w 2015 roku Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Liczba przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku 1,48% 1,41% 67,65 61,95 119,66 116,55 3,08 2,59 2,41 2,16 2,30 1,86 74,92 71,87 2,00 1,84 1,43 0,88 1,83 1,28 0,48 0,42 46,75 50,34 43,89 46,89 19,29 21,91 19,35 22,05 27,35 23,72 77

78 sfera gospodarcza Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Liczba wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy wodociągowych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy wodociągowych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Liczba wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy kanalizacyjnych do gospodarstw domowych indywidualnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Dynamika zmian liczby wszystkich przyłączy kanalizacyjnych pozostałych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Dynamika zmian liczby lokali komunalnych użytkowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby obiektów świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku 12,74 16,62 13,03 17,54 12,91 17,80 101,35 107,14 98,96 99,95 8,83 15,01 9,00 15,35 8,91 15,50 100,93 103,30 98,96 101,23 98,96 99,95 0,04 0,05 0,04 0,06 0,04 0,06 98,96 114,23 0,53 0,60 0,53 0,67 78

79 Ilość miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian ilości miejsc noclegowych (stałych/ sezonowych) w obiektach świadczących usługi hotelarskie w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Dynamika zmian liczby podmiotów REGON w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku Liczba podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Liczba podatników w rozliczeniach PIT w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Liczba aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby aktywnych podmiotów w rejestrze CEIDG w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Liczba wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Dynamika zmian liczby wykreślonych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w latach Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów w rejestrze CEIDG w danym roku w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą w 2014 roku 0,52 0,67 98,96 110,79 97,45 104,89 59,93 62,77 60,55 63,50 62,00 64,15 3,43 3,51 3,73 3,87 3,39 3,57 98,96 101,61 0,44 0,41 0,44 0,41 0,61 0,36 138,54 87,46 0,35 0,50 0,44 0,47 0,35 0, , ,29 Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność , ,66 79

80 gospodarczą w 2015 roku Średni dochód dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą w 2016 roku , ,72 Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2014 roku 32862, ,11 sfera środowiskowa Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2015 roku Masa azbestu pozostałego do usunięcia (zinwentaryzowanego) w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku Liczba budynków mieszkalnych posiadających kolektory słoneczne w przeliczeniu na 100 mieszkańców w 2016 roku 32412, , , ,97 2,65 3,10 Źródło: opracowanie własne. Musiały zostać spełnione również warunki określone ustawowo oraz w Instrukcji przygotowywania programów rewitalizacji w zakresie wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji określa, że obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 30% liczby mieszkańców gminy. Zgodnie ze wspomnianą Instrukcją, wyznaczony obszar rewitalizacji powinien charakteryzować się również gorszymi wskaźnikami od zawartych w instrukcji wartości referencyjnych obliczonych dla województwa podkarpackiego. Należało wykazać, że wyznaczony obszar rewitalizacji zgodnie z Wytycznymi Ministra charakteryzuje się minimum 4 wskaźnikami z kategorii: Demografia, Rynek pracy, Pomoc społeczna, Edukacja, Podmioty gospodarcze, Bezpieczeństwo publiczne, Uwarunkowania przestrzenne, Integracja społeczna, Ochrona środowiska, których wartości są niższe niż wartości referencyjne dla województwa podkarpackiego, przy czym maksymalnie jest to 1 wskaźnik z każdej kategorii. Zgodnie z powyższą instrukcją każdorazowo wybór wskaźnika musi zostać uzasadniony. Główną przesłanką do wyboru nw. wskaźników były skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych. W procesie przeprowadzenia diagnozy stwierdzono niską aktywność mieszkańców w życiu publicznym, którą można opisać poprzez wskaźnik dotyczący frekwencji w wyborach do organów stanowiących jednostki samorządu terytorialnego: rady gminy na terenie województwa podkarpackiego. Dodatkowo mieszkańcy w procesie konsultacji społecznych, jako problem wskazali brak lub złą jakość infrastruktury technicznej, co starano się potwierdzić poprzez wskaźnik dotyczący odsetka ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej. Poprawa infrastruktury technicznej na obszarze rewitalizacji przyczyni się do podniesienie komfortu życia oraz wpłynie na poprawę jakości środowiska przyrodniczego. Jednocześnie ważne jest dla mieszkańców gminy Chorkówka skierowanie działań rewitalizacyjnych do młodzieży i dzieci, w tym ich rozwoju, który może przyczynić się zmniejszenia ich późniejszej emigracji. Proces rewitalizacji w gminie Chorkówka szczególnie powinien opierać się na zmniejszeniu liczby bezrobotnych poprzez wzrost przedsiębiorczości mieszkańców. W celu zbadania jego obecnego stanu posłużono się wskaźnikiem liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania obszar wiejski. Źródła danych do obliczenia wskaźników: Frekwencja w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego: rady gminy, na terenie województwa podkarpackiego Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania obszar wiejski Źródło: Urząd Statystyczny w Rzeszowie 80

81 Wyniki egzaminów 6-klasisty Źródło: Placówki oświatowe w gminie Chorkówka Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej Źródło: Zakład budżetowy Wodociągi Gminne Gminy Chorkówka i Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Krośnie Poniższa tabela przedstawia zestawianie wyników wskaźników dla obszaru rewitalizacji ze wskaźnikami referencyjnymi dla województwa podkarpackiego. Obszar rewitalizacji w gminie Chorkówka spełnia warunek posiadania minimum 4 wskaźników (maksymalnie po 1 wskaźniku z każdej kategorii) gorszych niż wartości referencyjnych dla województwa podkarpackiego. Są to wskaźniki z kategorii: Integracja społeczna, Podmioty gospodarcze, Edukacja publiczna i Ochrona środowiska. Obszar rewitalizacji kwalifikuje się zatem do wsparcia w ramach RPO WP Tabela 44. Zestawianie wyników wskaźników dla obszaru rewitalizacji ze wskaźnikami referencyjnymi dla województwa podkarpackiego Kategoria: Kategoria: Integracja Kategoria: Podmioty Kategoria: Edukacja Ochrona społeczna gospodarcze publiczna środowiska Wskaźnik: Frekwencja w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego: rady gminy, na terenie województwa podkarpackiego Wskaźnik: Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w rejestrze REGON w przeliczeniu na 100 osób wg faktycznego miejsca zamieszkania obszar wiejski Wskaźnik: Wyniki egzaminów 6-klasisty Wskaźnik: Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej Obszar rewitalizacji 46,74% (2014 rok) 0,5 (2014 rok) 54,14% (2015 rok) 33,9% (2014 rok) Województwo Podkarpackie Źródło: Opracowanie własne Wskaźnik referencyjny 50,87% (2014 rok) 0,6 (2014 rok) 67,7% (2015 rok) 68,7% (2014 rok) 8.4. Zasięgi przestrzenne obszaru do rewitalizacji Zgodnie z rozdziałem 5, pkt 1, lit. c oraz pkt 3 z załącznika Cechy i elementy programów rewitalizacji do Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata opracowanym przez Ministra Rozwoju 6 program rewitalizacji zawiera m.in. zasięg przestrzenny obszaru lub obszarów rewitalizacji, czyli terytorium lub terytoriów, które w oparciu o inne dokumenty strategiczne gminy lub diagnozę i identyfikację potrzeb rewitalizacyjnych, najbardziej wymagają wsparcia, są obszarami o szczególnej koncentracji negatywnych zjawisk istotnych dla rozwoju gminy. Zasięg obszarów wyznaczany jest przez samorząd gminny, w oparciu o rozstrzygnięcia wynikające z innych dokumentów strategicznych lub planistycznych gminy lub w oparciu o indywidualne kryteria (wraz z odniesieniem ich do wartości referencyjnych dla danej gminy) i przy uwzględnieniu kryteriów wskazanych przez IZ RPO, jeśli IZ RPO takie określi. Obszar rewitalizacji nie może przekroczyć 20% powierzchni gminy oraz liczba ludności na terenie obszaru rewitalizacji nie może przekroczyć 30% mieszkańców całej gminy. 6 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata (MR/H /20(2)08/2016 ), Minister Rozwoju Mateusz Morawiecki, Warszawa 2016 r. 81

82 Obszar rewitalizacji (Chorkówka oraz Kopytowa) to 13,22 km², co stanowi 17,1% obszaru gminy. Obszar rewitalizacji zamieszkuje 2300 osób, co stanowi 16,74% ludności gminy. Rysunek 29. Obszar rewitalizacji na tle obszaru zdegradowanego w Chorkówce Źródło: opracowanie własne. I.9. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU REW ITALIZACJI Data założenia wsi Chorkówka nie jest dokładnie znana, wiadomo, ze istniała już w IV wieku. Stanowiła własność bratanków kanclerza niemieckiego Janusza Suchegowilka. Następnie na przestrzeni lat zmieniała swoich właścicieli był nim m. in. Jan Targowicki z Targowisk autor Rocznika. Szczególnie na rozwój wsi wpłynął najazd Węgrów w 1657 roku, po którym długo nie mogła się podnieść. Szczególnie ważnym wydarzeniem w dziejach Chorkówki było sprzedanie wsi Ignacemu Łukasiewiczowi w 1856 roku, który wybudował w sąsiedniej Bóbrce rafinerię ropy naftowej. Dwór w Chorkówce dał początek życia kulturalnego wsi, gdyż odbywały w nim się nie tylko spotkania przedsiębiorców naftowych, ale także stanowił miejsce edukacji, gdyż Ignacy Łukasiewicz w oficynie dworskiej otworzył szkołę jednoklasową. Dodatkowo jego żona Honorata uczyła młode dziewczęta sztuki koronkarstwa. Wieś Chorkówka zaczęła się intensywnie rozwijać powstała kaplica dla wiernych, której fundatorem był Ignacy Łukasiewicz oraz kasa pożyczkowa. Wszystko to sprawiło, że ranga Chorkówki wzrosła od tej pory stała się znaczącą w regionie wsią o funkcji przemysłowej. Nagły rozwój wsi zastopowała śmierć znanego wynalazcy lampy naftowej w 1882 roku, w roku 1904 rafineria została spalona. W czasach II wojny światowej we wsi działały oddziały partyzanckie np. grupa dyw. Placówki Chorkówka Centuria AK OP-15 z d-cą Janem Kurkiem Lewym. Najstarsza wzmianka o wsi Kopytowa pochodzi z 1277 roku, kiedy należała do klasztoru koprzywnickiego. W 1348 roku wchodziła w skład majątku Kazimierza Wielkiego, z którego polecenia wieś zostaje ulokowana na prawie magdeburskim na 40 łanach. W 1354 roku król sprzedał wieś Kopytowa a za jego zgodą miał powstać tutaj m. in młyn i karczma, stawy rybne i kramy drobnych przedsiębiorców. Polski kronikarz Jan Długosz przestawania w swojej twórczości Kopytową, jako bogatą wieś, która weszła w fazę intensywnego rozwoju. Wydarzeniem, które zahamowało rozwój wsi była epidemia tyfusu i cholery w XIX wieku. Po I wojnie światowej Kopytowa znalazła się w województwie lwowskim w powiecie krośnieńskim. Wieś pełniła głównie funkcję rolniczą. Mieszkańcy trudnili się zwykle pracą na roli lub w lesie. 82

83 Niektórzy zajmowali się tkactwem. Jednak mieszkańcy wsi często borykali się z bieda i nędzą, co było powodem emigracji do Stanów Zjednoczonych lub Francji. Po II wojnie światowej wieś Kopytowa zaczęła się dynamicznie rozwijać. Do użytku mieszkańców została oddana szkoła (1964 rok) i dom ludowy (ok 1975 rok), w którym mieściła się m. in poczta, apteka oraz pomieszczenia użytkowe straży pożarnej. Dodatkowo pomimo protestów władz i milicji w 1971 roku wybudowano kościół pod wezwaniem Św. Maksymiliana Marii Kolbe. Obecnie wieś Chorkówka z powierzchnią 4,35 km 2 oraz Kopytowa z powierzchnia 8,87 km 2 są kolejno dziewiąta i druga co do wielkości wsiami w gminie Chorkówka. Z biegiem czasu wsie dotknął kryzys rozwój został zahamowany, istniejąca infrastruktura znajduje się w złym stanie. Poniższa tabela prezentuje problemy zidentyfikowane na obszarze rewitalizacji. Problemy zidentyfikowano na podstawie dwóch analiz: ilościowej i jakościowej. Analiza ilościowa to dane statystyczne zebrane we współpracy z pracownikami Urzędu Gminy oraz zewnętrznych instytucji takich jak Powiatowy Urząd Pracy, Komenda Powiatowa Policji Urząd Statystyczny i inne. Analiza jakościowa została przeprowadzona podczas badania ankietowego i warsztatów diagnostycznych z mieszkańcami i pozostałymi interesariuszami LPR, podczas których uczestnicy identyfikowali problemy. Tabela 45. Zidentyfikowane problemy na obszarze zdegradowanym i rewitalizacji Sfera Zidentyfikowane problemy niewystarczająca liczba miejsc pracy na terenie gminy; duża liczba osób korzystających z pomocy społecznej (m.in. z powodu niepełnosprawności); duża liczba osób bezrobotnych w starszym wieku; starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych, w tym rodzin z dziećmi; ograniczona dostępność różnorodnych form opieki dla seniorów i osób zmarginalizowanych; nadużywanie pomocy społecznej; brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym Społeczna ((poza lokalnymi liderami); zbyt mało organizacji pozarządowych - brak pomocy udzielanej lokalnie organizacjom pozarządowym formalnym i nieformalnym; zanikające lokalne dziedzictwo kulturowe i tradycje z nim związane; niedostateczna oferta kulturalna i sportowo-rekreacyjna; niski poziom aktywności kulturalnej; niski poziom integracji mieszkańców; niski poziom aktywności obywatelskiej (poza lokalnymi liderami); słabe wyniki uczniów kończących szkołę podstawową. Przestrzenno-funkcjonalna i techniczna Gospodarcza Środowiskowa słabo zagospodarowane przestrzenie publiczne/place przy Urzędzie Gminy w Chorkówce; niedostatek obiektów infrastruktury społecznej; słabo rozwinięta infrastruktura sportowo-rekreacyjna; niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej; niezagospodarowane obiekty komunalne stara szkoła w Kopytowej, budynek po przedszkolu w Chorkówce; budynek Domu Ludowego w Kopytowej Stanowiskach; braki przy wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne; bardzo zły stan techniczny i niska funkcjonalność części obiektów użyteczności publicznej. mała przedsiębiorczość mieszkańców; słabo rozwinięta działalność gospodarcza związana z turystyką w aspekcie przygranicznego położenia (m.in. agroturystyka, brak wykorzystania w promocji gminy historycznych aspektów związanych z przemysłem naftowym). nieekologiczne zachowania wśród mieszkańców; brak sieci kanalizacji sanitarnej w części miejscowości; wysoka energochłonność budynków mieszkalnych i komunalnych 83

84 wzrastająca niska emisja. Opracowanie własne W związku z tym, iż na obszar rewitalizacji powinien również charakteryzować się potencjałami, w procesie pracy dokonano ich identyfikacji. Potencjały zostały zidentyfikowane podczas warsztatów z mieszkańcami oraz podczas prac analitycznych (w tym z dokumentami strategicznymi gminy). Zidentyfikowane potencjały znajdują się w poniższej tabeli. Tabela 46. Zidentyfikowane potencjały na obszarze zdegradowanym i rewitalizacji Zidentyfikowane potencjały walory przyrodniczo-krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki; bogate dziedzictwo historyczne związane z przemysłem naftowym; niewykorzystane obiekty w zasobie komunalnym; wolne przestrzenie publiczne do zagospodarowania; bliskość dużego ośrodkach miejskiego, jakim jest Krosno; aktywność lokalnych liderów. Opracowanie własne na podstawie wyników prac warsztatowych i diagnozy LPR oraz dokumentów strategicznych I.10. SKALA I CHARAKTER POTRZEB REWITALIZACYJNYCH Osiągnięcie wizji będzie możliwe jeżeli gmina sprosta większości zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym. Identyfikacja potrzeb rewitalizacyjnych nastąpiła w oparciu o przeprowadzoną diagnozę, w tym badania społeczne ilościowe i jakościowe oraz przeprowadzoną wizję lokalną. Zidentyfikowane potrzeby rewitalizacyjne: w sferze społecznej: aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych; wspieranie rozwoju przedsiębiorczości wśród mieszkańców; tworzenie różnorodnych form opieki i aktywności dla seniorów i osób zmarginalizowanych; aktywizowanie mieszkańców w życiu publicznym; wspieranie i współpraca z organizacjami pozarządowymi; kultywowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego i tradycji z nim związanych; tworzenie atrakcyjnej oferty kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej; aktywizowanie mieszkańców w zakresie kultury; zwiększanie poziomu integracji mieszkańców; popularyzowanie postaw obywatelskiej; systematyczny wzrost poziomu edukacji w szkołach podstawowych. w sferze przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej: zagospodarowywanie przestrzeni publicznych na cele społeczne, kulturalne i sportoworekreacyjne; tworzenie obiektów infrastruktury społecznej; rozwijanie infrastruktury sportowo-rekreacyjnej; systematyczny rozwój infrastruktury technicznej; zagospodarowywanie niewykorzystanych obiektów komunalnych na cele społeczne; wyposażanie budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne; modernizacja i poprawa funkcjonalności obiektów użyteczności publicznej. w sferze gospodarczej: wzrost lokalnej przedsiębiorczości; w sferze środowiskowej: poprawa świadomości ekologicznej mieszkańców; rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej; ograniczanie niskiej emisji. 84

85 II. OPIS POWIĄZAŃ LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY, W TYM STRATEGIĄ ROZWOJU GMINY, STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY, STRATEGIĄ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ORAZ MIEJSKI OBSZAR FUNKCJONALNY KROSNO Lokalnego Program Rewitalizacji to jeden z podstawowych programów operacyjnych gminy. Planowane działania w ramach LPR powinny wpisywać się w rozwojową politykę prowadzoną przez Gminę oraz wizję, która przedstawia pożądany efekt całego procesu. Jednocześnie planowane działania rewitalizacyjne powinny być spójne z założeniami głównych dokumentów planistycznych i strategicznych obowiązujących w gminie. Strategia Rozwoju Gminy Chorkówka do roku 2024 Strategia Rozwoju Gminy Chorkówka do roku 2024 to jeden z podstawowych dokumentów planowania rozwoju gminy. Dokument ten został przyjęty uchwałą Rady Gminy Chorkówka Nr XLIX/302/14 z dnia 27 sierpnia 2014 roku. W dokumencie została dokonana analiza sytuacji społeczno-gospodarczej całej gminy, wykonano analizę SWOT, a także określono misję, która brzmi następująco: Jesteśmy gminą podgórską z malowniczym krajobrazem, kolebką kopalnictwa naftowego, czystą, bezpieczną, położoną w Euroregionie Karpackim z nowoczesnymi przedsiębiorstwami, otwartą dla turystów oraz inwestorów z kraju i zagranicy. Na podstawie oceny aktualnej sytuacji uwzględniającej zidentyfikowane w uspołecznionym procesie pracy problemy i czynniki wewnętrzne wpływające na możliwość rozwoju Gminy (słabe i mocne strony) oraz zewnętrzne (szanse i zagrożenia w otoczeniu) powstały cele strategiczne i operacyjne. Cele strategiczne zostały opracowane w 3 głównych wyznaczonych wcześniej obszarach funkcjonowania Gminy. Cele strategiczne w podziale na obszary prezentują się następująco: Obszar: Zaspokojenie potrzeb mieszkańców. 1. Poprawa standardu i jakości życia mieszkańców. Obszar: Potencjały i zasoby Gminy. 2. Dobrze rozwinięta infrastruktura Gminy umożliwiająca zrównoważony rozwój. 3. Zrównoważony ład przestrzenny. 4. Czyste środowisko. 5. Zachowane i wykorzystane zasoby dziedzictwa kulturowego. 6. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego. Obszar: Gospodarka i promocja Gminy. 7. Wzrost potencjału gospodarczego Gminy. Strategia Rozwoju Gminy Chorkówka wskazuje na kluczowe potrzeby i oczekiwania mieszkańców, dlatego też spójność LPR z tym dokumentem jest niezwykle ważna. Opracowana Strategia Rozwoju Gminy Chorkówka do roku 2024 w liście priorytetowych programów inwestycyjnych wskazuje m.in. cele operacyjne: W ramach celu strategicznego nr 1: Poprawa sytuacji materialnej mieszkańców Poprawa sytuacji mieszkaniowej osób i rodzin będących w potrzebie/trudnej sytuacji Poprawa estetyki miejscowości W ramach celu strategicznego nr 2: Dostępna baza mieszkań socjalnych/chronionych W ramach celu strategicznego nr 7: Wzrost przedsiębiorczości mieszkańców Zwiększona dostępność informacji i doradztwa w zakresie uruchamiania i prowadzenia działalności gospodarczej 85

86 Wzrost atrakcyjności turystycznej Gminy Efektywna promocja gminy Realizacja powyższych celów odbędzie się poprzez zapisane w dokumencie przedsięwzięcia rewitalizacyjne. Zapisy LPR stanowią uszczegółowienie założeń polityki strategicznej rozwoju gminy. Dlatego też Strategia Rozwoju Gminy Chorkówka do roku 2024 jest komplementarna z celami LPR. Zapisana w LPR wizja, cel nadrzędny oraz cele strategiczne i operacyjne z kierunkami działań rewitalizacyjnych są zbieżne z założeniami i zapisami Strategii Rozwoju Gminy Chorkówka do roku 2024 oraz stanowią o ich uszczegółowieniu. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chorkówka na lata Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chorkówka na lata przedstawia koncepcję działań zmierzających do racjonalizacji lokalnej polityki społecznej, szczególnie w aspekcie rozpoznawania zagrożeń społecznych, ich profilaktyki i minimalizowania negatywnych skutków występujących problemów społecznych. Strategia stanowi podstawę do realizacji stosunkowo trwałych wzorów interwencji społecznych w obliczu zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania lokalnej społeczności. Dokument ten został przyjęty uchwałą Rady Gminy Chorkówka nr XXXVI/256/2016 w dn r. W trzeciej części strategii, na podstawie wniosków płynących z przeprowadzonej diagnozy oraz przy uwzględnieniu kompetencji samorządu gminnego, zostały sformułowane: misja, cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki działań niezbędnych do podjęcia w okresie programowania dokumentu. Cele założone w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Chorkówka na lata są spójne z następującymi celami strategicznymi założonymi do realizacji Strategii Rozwiazywania Problemów Społecznych na lata przedstawionymi w poniższej tabeli. Tabela 47. Powiązania LPR ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Cel strategiczny 1. Cele operacyjny 1: Kierunki działań do celu operacyjnego 1. Tworzenie warunków do zwiększenia zatrudnienia oraz wspieranie i integrowanie osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym 1. Tworzenie w gminie nowych miejsc pracy, wspieranie osób bezrobotnych i poszukujących zatrudnienia, przeciwdziałanie ubóstwu i udzielanie pomocy osobom zagrożonym lub dotkniętym bezdomnością. 1. Pozyskiwanie nowych inwestorów, promowanie gminy przy wykorzystaniu jej walorów przyrodniczo-krajobrazowych i kulturowych, tworzenie i oferowanie terenów pod działalność gospodarczą, oferowanie inwestorom ulg podatkowych; podejmowanie współpracy ze Strefą Inwestycyjną Innowacyjnych Technologii w Szczepańcowej. 2. Wspieranie i promowanie przedsiębiorczości, w tym małej i średniej oraz tworzenie warunków do rozwoju rynku handlu i usług. 3. Wspieranie rozwoju turystyki i rekreacji w gminie, m.in. poprzez promowanie walorów i oferty turystycznej oraz rozwijanie infrastruktury turystycznej. 4. Wspieranie w gminie rolnictwa, zatrudnienia i zmian w rolnictwie w celu zwiększenia jego konkurencyjności, w tym gospodarstw wiejskich prowadzących kwatery agroturystyczne lub inne formy turystyki wiejskiej, a także edukowanie i informowanie rolników o możliwościach specjalizacji gospodarstw rolnych i pozyskania środków finansowych z funduszy unijnych. 5. Stała współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie aktywizacji zawodowej bezrobotnych mieszkańców gminy upowszechnianie ofert pracy, informacji o wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym dorosłych i stażach oraz organizowanie robót publicznych, prac społecznie użytecznych, interwencyjnych i zatrudnienia socjalnego oraz realizowanie programów aktywizacji i integracji osób bezrobotnych. 6. Promowanie wśród bezrobotnych mieszkańców gminy samozatrudnienia oraz udzielanie informacji na temat możliwości pozyskania środków finansowych na podjęcie i rozwój działalności gospodarczej. 7. Wspieranie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w gminie, np. Wielobranżowej Spółdzielni Socjalnej Maks w Chorkówce. 8. Kontynuowanie pracy socjalnej z osobami ubogimi i bezrobotnymi obejmującej m.in. motywowanie do podnoszenia kwalifikacji, poszukiwania zatrudnienia i rozwiązywania własnych problemów oraz zawieranie z nimi kontraktów socjalnych. 86

87 Opracowanie własne 9. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się wspieraniem przedsiębiorczości i inicjatyw gospodarczych oraz rozwoju gminy, udzielaniem wsparcia osobom bezrobotnym, ubogim i bezdomnym, a także z Kościołem. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Chorkówka Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Chorkówka zostało przyjęte Uchwałą Rady Gminy Chorkówka Nr 111/25/02 z dnia 28 grudnia 2002 r. Studium jest wykładnią polityki przestrzennej jaką władze Gminy Chorkówka realizują w odniesieniu do obszaru gminy i jest kwalifikowany jako akt kierownictwa wewnętrznego obowiązujący w układzie władz samorządowych gminy. Studium służy jako merytoryczna podstawa do opracowania planów miejscowych i wydawania decyzji administracyjnych dotyczących zagospodarowania przestrzennego podejmowanych poza obszarami objętymi planami miejscowymi. Informacje i koncepcje zawarte w Ustaleniach Studium są wykorzystywane w negocjacjach z władzami rządowymi dotyczącymi gospodarki przestrzennej na terenie gminy. Studium również służy promocji rozwoju gminy. Uwzględniając problemy i uwarunkowania rozwoju oraz zamierzenia samorządu i aspiracje społeczności lokalnej w Studium jako cel główny rozwoju przestrzennego gminy przyjęto: Długofalowy i trwały wzrost jakości życia oraz aktywności ekonomicznej mieszkańców gminy a także warunków wypoczynku i rekreacji przejezdnych, w oparciu o: zasadę zrównoważonego rozwoju, wykorzystanie szans wynikających z położenia gminy, w strefie podmiejskiej Krosna oraz w euroregionie karpackim, wykorzystanie lokalnych zasobów środowiska, kulturowego i przyrodniczego, promowanie aktywności gospodarczej i tworzenie, warunków dla jej rozwoju, wielofunkcyjny rozwój gminy. W oparciu o ustalony cel główny określono cele strategiczne, które dotyczą dwóch, ściśle powiązanych ze sobą płaszczyzn: społeczno-gospodarczej i przestrzennej. W sferze społeczno-gospodarczej cele strategiczne obejmują: Konsekwentny rozwój gminy w podstawowych nurtach aktywności gospodarczej: mieszkalnictwo z usługami, przemysł i drobna wytwórczość oraz usługi funkcjonujące zgodnie z wymogami ochrony środowiska, rolnictwo integrujące nowoczesne możliwości agrotechniki z ekologicznymi uwarunkowaniami produkcji rolnej, gospodarka leśna, różnorodne formy turystyki i rekreacji. W sferze przestrzennej: harmonijny rozwój przestrzenny gminy na bazie istniejącego zainwestowania oraz racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska przyrodniczego a także jakościowe polepszanie funkcjonalnych powiązań z sąsiednim miastem Krosno i z regionem. Z punktu widzenia interesów społeczności gminy jako podstawę formułowania ustaleń studium przyjęto cele operacyjne w wyodrębnionych sferach: społeczno-ekonomicznej, przyrodniczokulturowej, przestrzennej i technicznej. Cele założone w Lokalnym Programie Rewitalizacji Gminy Chorkówka na lata są spójne z następującymi celami operacyjnymi założonymi w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Chorkówka: W sferze przestrzennej cele obejmują: Harmonijny rozwój przestrzenny gminy na bazie istniejącego zainwestowania oraz racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska przyrodniczego a także jakościowe polepszanie funkcjonalnych powiązań z sąsiednim miastem Krosno i z regionem. Z punktu widzenia interesów społeczności gminy jako podstawę formułowania ustaleń studium przyjmuje się następujące cele operacyjne w wyodrębnionych sferach: społeczno-ekonomicznej, przyrodniczo-kulturowej, przestrzennej, technicznej. 87

88 W sferze społeczno-ekonomicznej: Rozwój lokalnego rynku pracy i biznesu. Dążenie do pełnego wyposażenia zabudowy w infrastrukturę techniczną. Zwiększenie atrakcyjności usług z zakresu turystyki, rekreacji i sportu. Utrwalenie istniejących i utworzenie nowych, atrakcyjnych przestrzeni publicznych o znaczeniu lokalnym. W sferze przyrodniczo-kulturowej: Ochrona dziedzictwa kulturowego: zachowanie, odnowa i eksponowanie zespołów i obiektów zabytkowych, w szczególności zabytków techniki gromadzonych w skansenie przemysłu naftowego w Bóbrce. Kształtowanie harmonijnego krajobrazu współczesnego w nawiązaniu do tradycji ale z uwzględnieniem potrzeb podnoszenia standardów zamieszkania. W sferze przestrzennej: Aktywizacja i podniesienie jakości przestrzeni centrum miejscowości Chorkówka jako ośrodka usługowo-administracyjnego gminy. Harmonijne kształtowanie zabudowy na terenie gminy z zachowaniem charakteru i specyfiki obszaru. Umożliwienie wykorzystania terenów otwartych dla celów rekreacyjno-wypoczynkowych. Miejski Obszar Funkcjonalny Krosno Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Krosno (MOF Krosno) określa w szerokim zakresie wspólne, uzgodnione cele rozwojowe i strategiczne kierunki działań gmin tworzących obszar funkcjonalny, ściśle ze sobą współpracujących. W strategii jest zapis, że rozwój społeczno gospodarczy Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Krosno związany jest z podejmowaniem wielu wyzwań rozwojowych, wśród których należy między innymi - rewitalizację obszarów zdiagnozowanych, jako obszary zdegradowane na terenie poszczególnych gmin MOF. Celem strategicznym współpracy gmin wchodzących w obszar jest: Zrównoważony rozwój MOF Krosno, bazujący na lokalnym potencjale, sprzyjający poprawie jakości życia mieszkańców. W skład Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Krosno, zwanego dalej MOF Krosno, wchodzą następujące podmioty: 1) Miasto Krosno rdzeń MOF, 2) Gmina Jedlicze, 3) Gmina Chorkówka, 4) Gmina Korczyna, 5) Gmina Krościenko Wyżne, 6) Gmina Miejsce Piastowe Opracowana Strategia MOF w liście priorytetowych programów inwestycyjnych wskazuje m.in. cel operacyjny DZIAŁANIE 1.3. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej służące poprawie jej estetyki i funkcjonalności. Realizacja powyższego celu odbędzie się poprzez zapisane w dokumencie przedsięwzięcia rewitalizacyjne. Zapisy LPR stanowią uszczegółowienie założeń polityki strategicznej rozwoju gminy. Dlatego też Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Krosno (MOF Krosno) jest komplementarna z celami LPR. 88

89 III. OPIS WIZJI STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZENIU REWITALIZACJI Wizja przedstawia pożądany obraz rzeczywistości, który ma być osiągnięty poprzez realizację działań zapisanych w LPR. Jest ona opisem wizerunku obszaru rewitalizacji w przyszłości, przy założeniu wystąpienia korzystnych uwarunkowań. Wizja jest możliwie szczegółową fotografią stanu i sytuacji obszaru rewitalizacji w 2023 roku. Jest to koncepcja, która powinna być motywująca, sformułowana w sposób pozytywny, z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań. Jest ukierunkowana prognostycznie, tak więc wskazuje generalny kierunek jej rozwoju. Podsumowując, wizja stanowi wzorzec określający stan i tożsamość obszaru rewitalizacji po realizacji zapisów LPR. Wizja obszaru rewitalizacji w Gminie Chorkówka to: Chorkówka i Kopytowa to aktywna społeczność lokalna o silnych więziach społecznych, szanująca wartości lokalnego dziedzictwa kulturowego. Miejscowości te oferują bezpieczne i odpowiednie warunki do zamieszkania, nauki, rozrywki i pracy oraz zapewniają dobry dostęp do funkcjonalnych i estetycznych przestrzeni publicznych oraz dostęp do oferty usług społecznych. Przedstawiona Wizja odnosi się do zdiagnozowanych potrzeb mieszkańców obszaru rewitalizacji. Odpowiada na problemy opisane w diagnozie oraz wskazane w pogłębionej analizie obszaru rewitalizacji. Jest odpowiedzią na to, jak mieszkańcy chcieliby widzieć Gminę po przeprowadzonych działaniach rewitalizacyjnych. Kluczowym zagadnieniem jest zniwelowanie zjawisk kryzysowych oraz wykorzystanie potencjału obszaru rewitalizacji w celu podniesienia jakości życia mieszkańców. 89

90 IV. CELE REWITALIZACJI ORAZ ODPOWIADAJĄCE IM KIERUNKI DZIAŁAŃ SŁUŻĄCYCH ELIMINACJI LUB OGRANICZENIU NEGATYWNYCH ZJAWISK Wizja przedstawia pożądany stan obszarów rewitalizacji w przyszłości. Aby jego osiągnięcie było możliwe konieczne jest wyznaczenie celów rewitalizacji, które będą kierunkowały podejmowane działania. Poniżej prezentowana jest zakładana struktura rezultatów LPR. Rysunek 30. Struktura rezultatów LPR Wizja Cel nadrzędny rewitalizacji Podsystem społeczny Podsystem przestrzennofunkcjonalny Podsystem gospodarczy Podsystem środowiskowy Cele strategiczne Cele strategiczne Cele strategiczne Cele strategiczne Cele operacyjne Cele operacyjne Cele operacyjne Cele operacyjne Kierunki działao Kierunki działao Kierunki działao Kierunki działao Cel nadrzędny rewitalizacji: Obszar rewitalizacji to miejsce przyjazne jego mieszkańcom z dobrymi warunkami do ich integracji międzyludzkiej i międzypokoleniowej, aktywności społecznej, zawodowej, kulturalnej sportowej i rekreacyjnej. Wyznaczony cel nadrzędny kierunkuje proces wyprowadzania obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego. Wynika on ze zidentyfikowanych problemów i potrzeb rewitalizacyjnych i ma przyczynić się do odnowy oraz ożywienia podobszarów rewitalizacji. Powinien być on realizowany wspólnie z wszystkimi interesariuszami LPR. Interesariuszami LPR zgodnie są: mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, inni mieszkańcy Gminy Chorkówka, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, pozostali partnerzy społeczni i gospodarczy, jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia oraz ich jednostki organizacyjne, instytucje kultury, kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, przedsiębiorstwa komunalne / Skarbu Państwa, organy władzy publicznej. 90

91 Cele rewitalizacji wskazują na rezultaty o kluczowym znaczeniu oraz długiej perspektywie czasowej. Ukierunkowują działania, których zadaniem jest wyprowadzanie obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego, a w rezultacie poprawy jego sytuacji, co w konsekwencji przekłada się na całą gminę. Uszczegółowieniem celów strategicznych są cele operacyjne i przypisane im kierunki działań. Cele operacyjne wskazują na sposób osiągnięcia celów strategicznych w zakresie przedsięwzięć właściwych dla wychodzenia z sytuacji kryzysowej obszaru rewitalizacji. Przedsięwzięcia rewitalizacyjne odnoszą się do zidentyfikowanych na etapie diagnozy i jej pogłębienia problemów oraz potencjałów obszarów rewitalizacji. Skupiają się na priorytetach rewitalizacji, jakimi jest poprawa warunków i jakości życia mieszkańców poprzez zintegrowane działania w podsystemach: społecznym, przestrzenno-funkcjonalnym, środowiskowym i gospodarczym. Cele wyznaczone w poszczególnych podsystemach zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 48. Struktura celów strategicznych i operacyjnych w poszczególnych podsystemach Podsystem Cele strategiczne Cele operacyjne 1.1. Wysoki poziom kapitału ludzkiego i społecznego Społeczny Przestrzennofunkcjonalny i techniczny Środowiskowy Gospodarczy Źródło: Opracowanie własne 1. Aktywna i odpowiedzialna społeczność lokalna 2. Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej 3. Poprawa jakości środowiska naturalnego 4. Wzrost poziomu rozwoju gospodarczego 1.2. Zapewniony poziom wsparcia dla seniorów i innych osób zagrożonych wykluczeniem 1.3. Wysoka aktywność fizyczna i kulturalna 2.1. Podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej 2.2. Rozwinięta i wykorzystana infrastruktura społeczna i sportowo-rekreacyjna 3.1. Ograniczenie negatywnych czynników zagrażających środowisku naturalnemu 4.1. Wzrost poziomu przedsiębiorczości mieszkańców 91

92 Zdjęcie 1. Plac pod budowę kompleksu boisk Chorkówka Źródło: archiwum Urzędu Gminy Chorkówka Zdjęcie 2. Plac pod budowę kompleksu boisk Chorkówka Źródło: archiwum Urzędu Gminy Chorkówka 92

93 Zdjęcie 3. Budynek starej szkoły w Kopytowej Źródło: archiwum Urzędu Gminy Chorkówka Zdjęcie 4. Budynek starej szkoły w Kopytowej Źródło: archiwum Urzędu Gminy Chorkówka 93

94 W Lokalnym Programie Rewitalizacji zostały wyznaczone 4 cele strategiczne w czterech podsystemach. Wyznaczone cele skupiają się na niwelowaniu zdiagnozowanych zjawisk kryzysowych oraz wzmacnianiu istniejących potencjałów. Podsystem społeczny Aspekt społeczny jest priorytetowy w procesie prowadzenia rewitalizacji, dlatego też niezwykle ważne jest jego uwzględnienie we wszystkich wyznaczonych celach, które będą służyły osiągnięciu sformułowanej wizji obszaru po przeprowadzonym procesie rewitalizacji. Sformułowana wizja zakłada aktywizację społeczną i zawodową mieszkańców oraz wzmocnienie więzi społecznych co będzie służyło wzrostowi poziomu kapitału społecznego i ludzkiego. Niezwykle ważnym aspektem poruszanym w wizji jest zwiększanie dostępu do usług społecznych, dlatego ten element również został zawarty w sformułowanych celach. Należy również pamiętać, że problemy społeczne dotyczą określonych grup społecznych. Badania ankietowe i warsztaty wskazywały na dwie najważniejsze grupy, które powinny być objęte działaniami rewitalizacyjnymi tj. seniorzy i młodzież. W związku z tym, ważne jest, aby działaniami rewitalizacyjnymi objąć te grupy oraz wszystkie grupy zagrożone wykluczeniem społecznym. Tabela 49. Kierunki działań oraz przypisane zjawiska kryzysowe i potencjały do celu strategicznego 1 Cel strategiczny 1.: Aktywna i odpowiedzialna społeczność lokalna Cel operacyjny 1.1.: Wysoki poziom kapitału ludzkiego i społecznego Kierunki działań Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych Aktywizacja społeczna i obywatelska mieszkańców Budowanie partnerstwa lokalnego dla realizacji celów społecznych, w szczególności inicjowanie współpracy instytucji samorządowych z instytucjami pozarządowymi i lokalną społecznością Systematyczne podnoszenie poziomu nauczania w Powiązanie ze zjawiskami kryzysowymi lokalnych szkołach niewystarczająca liczba miejsc pracy na terenie gminy; duża liczba osób korzystających z pomocy społecznej (m.in. z powodu niepełnosprawności); duża liczba osób bezrobotnych w starszym wieku; brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym (poza lokalnymi liderami); zbyt mało organizacji pozarządowych - brak pomocy udzielanej lokalnie organizacjom pozarządowym formalnym i nieformalnym; niski poziom integracji mieszkańców; niski poziom aktywności obywatelskiej (poza lokalnymi liderami); słabe wyniki uczniów kończących szkołę podstawową.. Powiązanie z potencjałami aktywność lokalnych liderów. Cel operacyjny 1.2.: Zapewniony poziom wsparcia dla seniorów i innych osób zagrożonych wykluczeniem Kierunki działań Aktywizacja i integracja społeczna seniorów oraz innych Powiązanie ze zjawiskami kryzysowymi osób zagrożonych wykluczeniem duża liczba osób korzystających z pomocy społecznej (m.in. z powodu niepełnosprawności); duża liczba osób bezrobotnych w starszym wieku; starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych, w tym rodzin z dziećmi; ograniczona dostępność różnorodnych form opieki dla seniorów i osób zmarginalizowanych; nadużywanie pomocy społecznej. Powiązanie z potencjałami niewykorzystane obiekty w zasobie komunalnym; bliskość dużego ośrodka miejskiego jakim jest Krosno; aktywność lokalnych liderów. 94

95 Cel strategiczny 1.: Aktywna i odpowiedzialna społeczność lokalna Cel operacyjny 1.3.: Wysoka aktywność fizyczna i kulturalna Kierunki działań Przygotowanie i realizacja atrakcyjnej oferty kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej dla różnych grup wiekowych/społecznych. Powiązanie ze zjawiskami zanikające lokalne dziedzictwo kulturowe i tradycje z nim kryzysowymi związane; niedostateczna oferta kulturalna i sportowo-rekreacyjna; niski poziom aktywności kulturalnej. Powiązanie z potencjałami walory przyrodniczo-krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki; niewykorzystane obiekty w zasobie komunalnym; wolne przestrzenie publiczne do zagospodarowania; bliskość dużego ośrodkach miejskiego jakim jest Krosno; aktywność lokalnych liderów. Źródło: Opracowanie własne Podsystem przestrzenno-funkcjonalny i techniczny Realizacja celów i działań w podsystemie przestrzenno-funkcjonalnym i technicznym przyczyni się do podniesienia jakości przestrzeni publicznych na obszarze rewitalizacji oraz zapewnienia bezpiecznych i odpowiednich warunków życia mieszkańców i wzmocnienia więzi społecznych. Zagospodarowanie niewykorzystanych obiektów komunalnych pozwoli na zwiększenie dostępności usług społecznych zwłaszcza dla grup zagrożonych wykluczeniem. Rozwój infrastruktury sportowo-rekreacyjnej zwiększy aktywność i poprawi kondycję fizyczną mieszkańców. Działania te dotyczą wszystkich mieszkańców. Tabela 50. Kierunki działań oraz przypisane zjawiska kryzysowe i potencjały do celu strategicznego 2 Cel strategiczny 2.: Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Cel operacyjny 2.1.: Podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej Kierunki działań Zagospodarowywanie nieużytkowanych terenów, przestrzeni publicznych na cele społeczne, kulturalne i sportowo-rekreacyjne Tworzenie obiektów infrastruktury społecznej Rozwijanie infrastruktury sportowo-rekreacyjnej Systematyczny rozwój infrastruktury technicznej. Powiązanie ze zjawiskami słabo zagospodarowane przestrzenie publiczne/place kryzysowymi przy Urzędzie Gminy w Chorkówce; niedostatek obiektów infrastruktury społecznej; słabo rozwinięta infrastruktura kultury i sportoworekreacyjna; niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej. Powiązanie z potencjałami wolne przestrzenie publiczne do zagospodarowania; aktywność lokalnych liderów. Cel operacyjny 2.2.: Rozwinięta i wykorzystana infrastruktura społeczna i sportowo-rekreacyjna Kierunki działań Modernizowanie, przebudowywanie, remontowanie i zagospodarowywanie niewykorzystanych obiektów komunalnych na cele społeczne Wyposażanie budynków w rozwiązania Powiązanie ze zjawiskami kryzysowymi energooszczędne i proekologiczne. niezagospodarowane obiekty komunalne stara szkoła w Kopytowej, budynek po przedszkolu w Chorkówce; budynek Domu Ludowego w Kopytowej Stanowiskach; braki przy wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne; bardzo zły stan techniczny i niska funkcjonalność części 95

96 obiektów użyteczności publicznej. Powiązanie z potencjałami niewykorzystane obiekty w zasobie komunalnym; aktywność lokalnych liderów. Źródło: Opracowanie własne Podsystem środowiskowy Planowane zmiany w sferze środowiskowej mają sprawić, by w długofalowej perspektywie mieszkańcy żyli w czystej przestrzeni. Polepszanie jakości środowiska będzie się odbywało poprzez ograniczenie niskiej emisji i rozwój sieci kanalizacji sanitarnej oraz przez uporządkowanie, estetyzację i wzbogacanie terenów zielonych o elementy małej architektury, a także promowanie postaw proekologicznych i zwiększanie świadomości ekologicznej. Tabela 51. Kierunki działań oraz przypisane zjawiska kryzysowe i potencjały do celu strategicznego 3 Cel strategiczny 3.: Poprawa jakości środowiska naturalnego Cel operacyjny 3.1.: Ograniczenie negatywnych czynników zagrażających środowisku naturalnemu Kierunki działań Podejmowanie działań edukacyjnych dotyczących podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej Ograniczanie niskiej emisji. Powiązanie ze zjawiskami nieekologiczne zachowania wśród mieszkańców; kryzysowymi brak sieci kanalizacji sanitarnej w części miejscowości; wysoka energochłonność budynków mieszkalnych i komunalnych wzrastająca niska emisja. Powiązanie z potencjałami walory przyrodniczo-krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki; aktywność lokalnych liderów. Źródło: Opracowanie własne Podsystem gospodarczy Idea rewitalizacji, poza wymienionymi powyżej zmianami w sferach społecznej, technicznej środowiskowej i przestrzenno-funkcjonalnej, polega na pobudzeniu rozwoju gospodarczego, zwiększeniu atrakcyjności inwestycyjnej zdegradowanego obszaru, jak również pobudzeniu postaw pro-przedsiębiorczych wśród lokalnej społeczności. Na wyznaczonym obszarze rewitalizacji zauważa się negatywne zjawiska w sferze gospodarczej, wyrażające się w znacznej liczbie bezrobotnych, małej liczbie przedsiębiorstw oraz praktycznego braku wykorzystania lokalnego potencjału turystycznego. Wymienione problemy powodują, że wyznaczony obszar negatywnie odbiega od średniej gminnej, z kolei nierównomierny rozwój poszczególnych miejscowości zmniejsza potencjał gospodarczy całej gminy. Dlatego konieczne jest podjęcie działań w sferze gospodarczej poprzez między innymi poprawę kompetencji i umiejętności mieszkańców do podejmowania własnych inicjatyw gospodarczych lub umożliwiających im powrót na rynek pracy, stymulowanie przedsiębiorczości. Kompleksowość planowanych działań stanowi klucz do faktycznego i długotrwałego wyjścia wyznaczonego obszaru z sytuacji kryzysowej. Uczestnikami planowanych zmian staną się osoby w różnym wieku dotąd wykluczone, bezrobotne, zmuszone do korzystania z pomocy społecznej. Ponadto możliwe jest przekazywanie pozytywnych postaw gospodarczych młodszemu pokoleniu, a także uchronienie go przed bezrobociem i bezradnością na rynku pracy. Planowane działania w sferze gospodarczej mają również stworzyć bardziej korzystne warunki lub mechanizmy wspomagające funkcjonowanie dla już istniejących przedsiębiorców. Tabela 52. Kierunki działań oraz przypisane zjawiska kryzysowe i potencjały do celu strategicznego 4 Cel strategiczny 4.: Wzrost poziomu rozwoju gospodarczego Cel operacyjny 4.1.: Wzrost poziomu przedsiębiorczości mieszkańców Kierunki działań Stworzenie warunków do rozwoju lokalnej przedsiębiorczości (m.in. udostępnianie lokali użytkowych w niewykorzystanych obiektach komunalnych) Działania edukacyjne dla osób bezrobotnych w kierunku 96

97 Cel strategiczny 4.: Wzrost poziomu rozwoju gospodarczego otwierania własnej działalności gospodarczej Promocja turystyczna obszaru i całej gminy. Powiązanie ze zjawiskami kryzysowymi mała przedsiębiorczość mieszkańców; słabo rozwinięta działalność gospodarcza związana z turystyką w aspekcie przygranicznego położenia (m.in. agroturystyka, brak wykorzystania w promocji gminy historycznych aspektów związanych z przemysłem naftowym). Powiązanie z potencjałami walory przyrodniczo-krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki; bogate dziedzictwo historyczne związane z przemysłem naftowym; niewykorzystane obiekty w zasobie komunalnym; wolne przestrzenie publiczne do zagospodarowania; bliskość dużego ośrodka miejskiego jakim jest Krosno. Źródło: Opracowanie własne 97

98 V. OPIS PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Nabór przedsięwzięć rewitalizacyjnych został przeprowadzony w dniach 25 kwietnia 5 maja 2017 r. metodą uspołecznioną, co oznacza, że każdy interesariusz procesu rewitalizacji mógł przedstawić swój pomysł na działania rewitalizacyjne. Wypełnione karty można było złożyć w Urzędzie Gminy w Chorkówce lub drogą elektroniczną wysyłając formularz mailem. Łącznie zostało złożonych 10 kart. Łącznie w procesie uspołecznionym zostało złożonych 10 kart, z których 6 zostało wykorzystanych do opracowania kart podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, a pozostałe zostały uwzględnione w liście przedsięwzięć uzupełniających. Pozostałe przedsięwzięcia zostały przygotowane przez pracowników Urzędu Gminy oraz podległych gminie jednostek organizacyjnych i skonsultowane z mieszkańcami. V.1. OPIS PLANOWANYCH PODSTAWOWYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Realizacja celów możliwa będzie przede wszystkim poprzez wdrożenie przedsięwzięć rewitalizacyjnych o charakterze społecznym, a także przestrzenno-funkcjonalnym, środowiskowym i gospodarczym. Lokalny Program Rewitalizacji zakłada realizację 9 przedsięwzięć, które przyczynią się w dużej mierze do zniwelowania negatywnych zjawisk społecznych zdiagnozowanych na obszarze rewitalizacji oraz dodatkowo przyczynią się do uporządkowania ładu przestrzennego i ożywienia gospodarczego. Realizacja przedsięwzięć zwiększy poziom integracji mieszkańców, w tym integracji międzypokoleniowej, zwiększy ich aktywność społeczną i zawodową, a także zwiększy poziom odpowiedzialności za dbałość o przestrzeń publiczną oraz za podejmowane przedsięwzięcia. Tabela 53. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne nr 1 Zadanie nr 1 Tytuł przedsięwzięcia Rewitalizacja obiektów w Kopytowej i Chorkówce w celu nadania im nowych funkcji społecznych Nazwa Zadania nr 1 Rewitalizacja obiektu po byłej szkole podstawowej w Kopytowej w celu nadania mu nowej funkcji społecznej Lokalizacja Kopytowa budynek starej szkoły, działka nr 1607/1 Podmiot realizujący Gmina Chorkówka Potencjalni partnerzy Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe i Matki Bożej Różańcowej w Kopytowej Nazwa Zadania nr 2 Rewitalizacja obiektu po przedszkolu samorządowym w Chorkówce Lokalizacja Chorkówka budynek przedszkola, działka nr 871 Podmiot realizujący Gmina Chorkówka Potencjalni partnerzy - - mieszkańcy miejscowości Kopytowa i Chorkówka; - seniorzy, Beneficjenci przedsięwzięcia - dzieci i młodzież, - członkowie klubu sportowego w Chorkówce; - osoby bezrobotne i inne korzystające z Pomocy Społecznej; - osoby korzystające z zajęć i oferty Biblioteki Gminnej w Chorkówce. Szacunkowe ramy finansowe ,00 zł Okres realizacji II kwartał 2018 III kwartał 2019 Potencjalne źródła finansowania Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata Priorytet VI, Działanie 6.3. Rewitalizacja przestrzeni regionalnej. Budżet Gminy Chorkówka. Tabela 54. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne nr 1 Zadanie nr 1 Tytuł przedsięwzięcia Rewitalizacja obiektów w Kopytowej i Chorkówce w celu nadania im nowych funkcji społecznych Nazwa Zadania nr 1 Rewitalizacja obiektu po byłej szkole podstawowej w Kopytowej w celu nadania mu nowej funkcji społecznej Lokalizacja Kopytowa budynek starej szkoły, działki nr ewid. 1607/1, 1170/1. Podmiot realizujący Gmina Chorkówka Potencjalni partnerzy Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe i Matki Bożej Różańcowej w Kopytowej Powiązanie z problemami W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących 98

99 Tytuł przedsięwzięcia Nazwa Zadania nr 1 Rewitalizacja obiektów w Kopytowej i Chorkówce w celu nadania im nowych funkcji społecznych Rewitalizacja obiektu po byłej szkole podstawowej w Kopytowej w celu nadania mu nowej funkcji społecznej problemów: starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych w tym rodzin z dziećmi; ograniczona dostępność różnorodnych form opieki dla seniorów i osób zmarginalizowanych; brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym (poza lokalnymi liderami). W sferze przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej, niezagospodarowane obiekty komunalne stara szkoła w Kopytowej, braki przy wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne, bardzo zły stan techniczny i niska funkcjonalność części obiektów użyteczności publicznej. Opis przedsięwzięcia W sferze środowiskowej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: wysoka energochłonność budynków mieszkalnych i komunalnych wzrastająca niska emisja. Gmina Chorkówka jest właścicielem budynku, w którym poprzednio funkcjonowała szkoła podstawowa. Obecnie budynek nie jest użytkowany i wymaga gruntownego remontu. Budynek położony jest na działce 1607/1 w Kopytowej, pochodzi z 1906 roku. W ramach przedsięwzięcia przeprowadzony zostanie remont generalny, wraz z przebudową wszystkich pomieszczeń wewnątrz obiektu. Wykonane zostaną nowe instalacje wewnętrzne, poziome i pionowe, tynki, stolarka, posadzki, wymieniony zostanie dach, odnowiona zostanie także elewacja budynku. Zakupione zostanie niezbędne wyposażenie: stoły, krzesła, fotele, szafki, łóżka, sprzęt AGD, pralka, telewizor. Projekt przewiduje również zagospodarowanie otoczenia, które zostanie uporządkowany, wyrównany, ułożona zostanie nawierzchnia z kostki, na placu ustawione zostaną stojaki rowerowe, kosze, ławki i tablica informacyjna. Planowane jest również zagospodarowanie terenu ok. 5 arów po przeciwnej stronie drogi (działka nr ewid. 1170/1). Teren zostanie uporządkowany, wyrównany, ustawione zostaną ławki, kosze, mini siłownia zewnętrzna oraz alejki spacerowe. Zaplanowano przeznaczyć przedmiotowy obiekt na cele Domu Dziennego Pobytu ludzi starszych (seniorów) i osamotnionych. Na terenie Gminy Chorkówka nie ma tego typu placówki dla seniorów. Zagospodarowanie obiektu zaplanowano celem nadania mu dwóch nowych funkcji społecznych tj. 1. Stworzenie warunków lokalowych dla grupy seniorów przekazującej wiedzę i tradycję o zwyczajach regionalnych młodemu pokoleniu. 2. Lokale dla bieżącej działalności Dziennego Domu Opieki. Dzięki realizacji zadań w projekcie Gmina: powstrzyma procesy degradacji obiektu po szkole podstawowej, poprzez przeprowadzenie szeregu prac remontowych i adaptacyjnych, zmieni sposobu użytkowania obiektu i przeznaczenie pomieszczeń wewnątrz na cele społeczne i kulturalne (Dom Dziennego Pobytu osób starszych, Uniwersytet Trzeciego Wieku), stworzy miejsce spotkań i integracji społeczności Kopytowej, co wpłynie na pobudzenie lokalnych inicjatyw społecznych i kulturalnych; stworzy wsparcie osób starszych, niesamodzielnych poza miejscem zamieszkania poprzez zapewnienie opieki oraz możliwość aktywnego spędzania czasu, integracji, samopomocy oraz aktywności ruchowej i kulturalnej. 99

100 Tytuł przedsięwzięcia Nazwa Zadania nr 1 Rewitalizacja obiektów w Kopytowej i Chorkówce w celu nadania im nowych funkcji społecznych Rewitalizacja obiektu po byłej szkole podstawowej w Kopytowej w celu nadania mu nowej funkcji społecznej poprawi estetykę wsi Kopytowa poprzez ich zagospodarowanie i urządzenie, stworzy miejsce wymiany doświadczeń pokoleniowych. Celami projektu są: Zapewniony poziom wsparcia dla seniorów i innych osób zagrożonych wykluczeniem. Rozwinięta i wykorzystana infrastruktura społeczna i sportoworekreacyjna. Przedsięwzięcie komplementarne finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego Ponadto dzięki modernizacji energetycznej projekt przyczyni się do realizacji celu: Ograniczenie negatywnych czynników zagrażających środowisku naturalnemu. Beneficjenci przedsięwzięcia - mieszkańcy miejscowości Kopytowa; - seniorzy. Szacunkowe ramy finansowe ,00 zł Okres realizacji II kwartał 2018 III kwartał 2019 Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata Potencjalne źródła Priorytet VI, Działanie 6.3. Rewitalizacja przestrzeni regionalnej. finansowania Budżet Gminy Chorkówka. Rezultaty Liczba użytkowników zrewitalizowanego obiektu 30 osób. Sposób oceny i miary Lista korzystających z Domu Dziennego Pobytu. Przedsięwzięcie nr 2 Dzienny Dom Opieki dla Seniorów. Przedsięwzięcie nr 3 Dzienny Dom Opieki dla Seniorów. Przedsięwzięcie nr 1 Zadanie 1 jest niezbędnym uzupełnieniem Przedsięwzięć nr 2 i 3 gdyż warunkuje ono ich realizacji. Bez Rewitalizacji obiektu po byłej szkole podstawowej w Kopytowej w celu nadania mu nowej funkcji społecznej nie będzie możliwa realizacja przedsięwzięć związanych z uruchomieniem i funkcjonowaniem Dziennego Domu Opieki dla Seniorów w Kopytowej, gdyż Gmina nie dysponuje lokalem przygotowanym na takie potrzeby. Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Tabela 55. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne nr 1 Zadanie nr 2 Tytuł przedsięwzięcia Rewitalizacja obiektów w Kopytowej i Chorkówce w celu nadania im nowych funkcji społecznych Nazwa Zadania nr 2 Rewitalizacja obiektu po przedszkolu samorządowym w Chorkówce Lokalizacja Chorkówka budynek przedszkola, działka nr 871 Podmiot realizujący Gmina Chorkówka Potencjalni partnerzy ---- W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: Powiązanie z problemami starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych w tym rodzin z dziećmi, ograniczona dostępność różnorodnych form opieki dla seniorów i osób zmarginalizowanych; duża liczba bezrobotnych w starszym wieku, nadużywania pomocy społecznej, brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym (poza lokalnymi liderami), zbyt mało organizacji pozarządowych - brak pomocy udzielanej lokalnie organizacjom pozarządowym formalnym i nieformalnym, słabe wyniki uczniów kończących szkołę podstawową, 100

101 Tytuł przedsięwzięcia Nazwa Zadania nr 2 Rewitalizacja obiektów w Kopytowej i Chorkówce w celu nadania im nowych funkcji społecznych Rewitalizacja obiektu po przedszkolu samorządowym w Chorkówce niedostateczna oferta kulturalna i sportowo-rekreacyjna. W sferze przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: niezagospodarowane obiekty komunalne budynek po przedszkolu w Chorkówce, braki przy wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne bardzo zły stan techniczny i niska funkcjonalność części obiektów użyteczności publicznej. W sferze środowiskowej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: wysoka energochłonność budynków mieszkalnych i komunalnych wzrastająca niska emisja. Gmina Chorkówka jest właścicielem budynku, w którym poprzednio funkcjonowało przedszkole samorządowe. Obecnie budynek jest zdegradowany i użytkowany tylko w części: znajduje się w nim biblioteka i poczta. Jednakże ze względu na degradację warunki funkcjonowania tych placówek są niezadowalające, ponieważ budynek wymaga gruntownego remontu. Obiekt obecnie jest niedostępny dla osób niepełnosprawnych, zatem wymaga i dostosowania do potrzeb tych osób. Budynek położony jest na działce 871 w Chorkówce. W ramach przedsięwzięcia przeprowadzony zostanie remont generalny, wraz z przebudową wszystkich pomieszczeń wewnątrz obiektu. Wykonane zostaną nowe instalacje wewnętrzne, tynki, stolarka, posadzki, wymieniony zostanie dach, odnowiona zostanie także elewacja budynku. Projekt przewiduje również zagospodarowanie otoczenia, które zostanie uporządkowany, wyrównany, ułożona zostanie nawierzchnia z kostki, na placu ustawione zostaną stojaki rowerowe, kosze i ławki. W wyniku realizacji projektu obiekt i otoczenie będą w pełni dostępne dla osób niepełnosprawnych. Zaplanowano przeznaczyć przedmiotowy obiekt na cele społeczne, publiczne i kulturalne siedziba Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, świetlica dla seniorów, zaplecze dla klubu sportowego, biblioteka, oddział Poczty Polskiej. Opis przedsięwzięcia Dzięki realizacji projektu placówka Poczty Polskiej stanie się dostępna dla osób niepełnosprawnych. Biblioteka w wyniku realizacji projektu będzie miała utworzoną nowoczesną i przestronną bazę lokalową umożliwiającą realizacje działań wykraczających poza zwykłe ramy funkcjonowania zdobędzie możliwość pełnienia nowych funkcji poza wypożyczaniem książek będzie pełniła funkcję centrum kulturalnoedukacyjnego organizującego różnorakie działania dla dzieci, młodzieży i osób starszych. Dzięki realizacji projektu Biblioteka będzie mogła przystąpić do pracy z dziećmi celem rozwijania ich umiejętności i przybliżania ich do nowej oferty w ramach projektu Gry stare i nowe sposobem na poprawę umiejętności uczenia się. Urozmaici to dzieciom proces uczenia się i wpłynie na poprawę ich wyników nauczania. Placówka stanie się dostępna dla osób niepełnosprawnych. Ponadto w ramach zagospodarowania obiektu zaplanowano mu nowe funkcje społeczne tj. 1. Stworzenie warunków lokalowych dla zadań merytorycznych realizowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS). Obecnie GOPS nie ma warunków do prowadzenia swoich działań projektowych, ze względu na bardzo ograniczone zasoby lokalowe. Dzięki realizacji projektu GOPS pozyska odpowiednie warunki lokalowe, których nie ma na terenie miejscowości i w sąsiedztwie i będzie mógł realizować projekty z osobami potrzebującymi wsparcia. Pierwszym projektem będzie przedsięwzięcie pn. Aktywizacja zawodowa osób 101

102 Tytuł przedsięwzięcia Nazwa Zadania nr 2 Rewitalizacja obiektów w Kopytowej i Chorkówce w celu nadania im nowych funkcji społecznych Rewitalizacja obiektu po przedszkolu samorządowym w Chorkówce wykluczonych szansą na powrót i godne życie. Następnie w okresie trwałości dzielność ta będzie kontynuowana i rozszerzana dzięki możliwościom lokalowym. 2. Stworzenie warunków lokalowych dla funkcjonowania świetlicy dla seniorów Klubu seniora. 3. Stworzenie szatni dla klubu sportowego z Chorkówki. Dzięki realizacji zadań w projekcie Gmina: powstrzyma procesy degradacji obiektu po przedszkolu, poprzez przeprowadzenie szeregu prac remontowych i adaptacyjnych, zmieni sposobu użytkowania obiektu i przeznaczenie pomieszczeń wewnątrz na cele społeczne, publiczne i kulturalne (pomieszczenia do działalności merytorycznej (świadczenia, poradnictwo itp.) Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, świetlica dla seniorów, zaplecze Klubu sportowego), poprawi warunki lokalowe Biblioteki Gminnej w Chorkówce. poprawi estetykę centrum wsi Chorkówka poprzez ich zagospodarowanie i urządzenie, poprawi warunki obsługi korzystających z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chorkówce. Celami projektu są: Wysoki poziom kapitału ludzkiego i społecznego Zapewniony poziom wsparcia dla seniorów i innych osób zagrożonych wykluczeniem. Rozwinięta i wykorzystana infrastruktura społeczna i sportoworekreacyjna. Ponadto dzięki modernizacji energetycznej projekt przyczyni się do realizacji celu: Ograniczenie negatywnych czynników zagrażających środowisku naturalnemu. Pośrednio projekt przyczyni się do realizacji celu związanego ze wzrostem przedsiębiorczości mieszkańców. - mieszkańcy Gminy Chorkówka; - seniorzy, Beneficjenci - członkowie klubu sportowego; przedsięwzięcia - osoby korzystające z zajęć i oferty Biblioteki Gminnej w Chorkówce; - osoby korzystające z oferty Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chorkówce. Szacunkowe ramy ,00 zł finansowe Okres realizacji III kwartał 2018 III kwartał 2019 Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata Potencjalne źródła Priorytet VI, Działanie 6.3. Rewitalizacja przestrzeni regionalnej. finansowania Budżet Gminy Chorkówka. Rezultaty Liczba użytkowników zrewitalizowanego obiektu 2000 osób. Liczba osób korzystających z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chorkówce. Sposób oceny i miary Liczba członków Klubu Sportowego. Rejestr użytkowników biblioteki. Przedsięwzięcie komplementarne finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego Przedsięwzięcie nr 4 Klub Seniora w Chorkówce. Przedsięwzięcie nr 7 - Aktywizacja zawodowa osób wykluczonych szansą na powrót i godne życie Przedsięwzięcie nr 9 - Gry stare i nowe sposobem na poprawę umiejętności uczenia się 102

103 Tytuł przedsięwzięcia Nazwa Zadania nr 2 Rewitalizacja obiektów w Kopytowej i Chorkówce w celu nadania im nowych funkcji społecznych Rewitalizacja obiektu po przedszkolu samorządowym w Chorkówce Przedsięwzięcie nr 1 Zadanie 2 jest niezbędnym uzupełnieniem Przedsięwzięć nr 4, 7 i 9 gdyż warunkuje ono ich realizacji. Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Bez Rewitalizacji obiektu po przedszkolu samorządowym w Chorkówce nie będzie możliwa realizacja przedsięwzięcia związanego z uruchomieniem i funkcjonowaniem Klubu Seniora w Chorkówce, gdyż Gmina nie dysponuje lokalem dostępnym i przygotowanym na takie potrzeby. Ponadto bez Rewitalizacji obiektu po przedszkolu samorządowym w Chorkówce nie będzie możliwa realizacja przez GOPS przedsięwzięcia Aktywizacja zawodowa osób wykluczonych szansą na powrót i godne życie, gdyż obecnie GOPS nie ma warunków do prowadzenia swoich działań projektowych, ze względu na bardzo ograniczone zasoby lokalowe. Dzięki realizacji projektu GOPS pozyska odpowiednie warunki lokalowe, których nie ma na terenie miejscowości oraz w sąsiedztwie i będzie mógł realizować projekty z osobami potrzebującymi wsparcia. Pierwszym projektem będzie przedsięwzięcie pn. Aktywizacja zawodowa osób wykluczonych szansą na powrót i godne życie. Następnie w okresie trwałości działalność ta będzie kontynuowana i rozszerzana dzięki możliwościom lokalowym. Ponadto bez Rewitalizacji obiektu po przedszkolu samorządowym w Chorkówce nie będzie możliwa realizacja przez Bibliotekę Gminną przedsięwzięcia Gry stare i nowe sposobem na poprawę umiejętności uczenia się, gdyż obecnie Biblioteka nie ma odpowiednich warunków do prowadzenia swoich działań statutowych, w tym rozszerzających i uatrakcyjniających ofertę, a tym samym przybliżających dzieci i młodzież do niej. Biblioteka w wyniku realizacji projektu inwestycyjnego będzie miała utworzoną nowoczesną i przestronną bazę lokalową umożliwiającą realizacje działań wykraczających poza zwykłe ramy funkcjonowania zdobędzie możliwość pełnienia nowych funkcji poza wypożyczaniem książek będzie pełniła funkcję centrum kulturalno-edukacyjnego organizującego różnorakie działania dla dzieci, młodzieży i osób starszych. Dzięki realizacji projektu Biblioteka będzie mogła przystąpić do pracy z dziećmi celem rozwijania ich umiejętności i przybliżania ich do nowej oferty w ramach projektu Gry stare i nowe sposobem na poprawę umiejętności uczenia się. Urozmaici to dzieciom proces uczenia się i wpłynie na poprawę ich wyników nauczania. Tabela 56. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne: nr 2 Tytuł Dzienny Dom Opieki dla seniorów Lokalizacja Kopytowa zrewitalizowany budynek starej szkoły, działka nr 1607/1 Gmina Chorkówka Podmiot realizujący Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Chorkówce Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe i Matki Bożej Potencjalni partnerzy Różańcowej w Kopytowej W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: Powiązanie z problemami starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych w tym rodzin z dziećmi; ograniczona dostępność różnorodnych form opieki dla seniorów i osób zmarginalizowanych; brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym (poza lokalnymi liderami). W sferze technicznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: niezagospodarowane obiekty komunalne stara szkoła w Kopytowej. 103

104 Tytuł Opis przedsięwzięcia Dzienny Dom Opieki dla seniorów W ramach projektu planuje się: - stworzyć miejsca opieki dla osób niesamodzielnych w nowo tworzonym Dziennym Domu Opieki. Dzięki realizacji zadań w projekcie Gmina: zaspokoi potrzeby życiowe mieszkańców, m.in. poprzez zapewnienie miejsca do bezpiecznego i godnego spędzania czasu, zapewni możliwość organizowanie spotkań kulturalnych, rekreacyjnych i towarzyskich, zorganizuje pomoc w rozwinięciu i wzmocnieniu aktywności oraz samodzielności życiowej, zapewni pomoc psychologiczną, poradnictwo i niezbędne wsparcie, oferuje poradnictwo, konsultacje i terapię w zakresie funkcjonowania rodzin z problemami. Beneficjenci przedsięwzięcia Celem projektu jest: Szacunkowe ramy finansowe ,00 zł Okres realizacji Potencjalne źródła finansowania Rezultaty Sposób oceny i miary Zapewniony poziom wsparcia dla seniorów i innych osób zagrożonych wykluczeniem. - mieszkańcy Gminy Chorkówka; - seniorzy, - opiekunowie osób starszych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata Priorytet VIII, Działanie 8.3. Zwiększenie dostępu do usług społecznych i zdrowotnych. Budżet Gminy Chorkówka. Liczba użytkowników zrewitalizowanego obiektu 30 osób. Liczba osób korzystających z Dziennego Domu Opieki. Tabela 57. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne: nr 3 Dzienny Dom Opieki dla seniorów Aktywność i uczestnictwo integracja Tytuł seniorów Lokalizacja Kopytowa zrewitalizowany budynek starej szkoły, działka nr 1607/1 Gmina Chorkówka Podmiot realizujący Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Chorkówce Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe i Matki Bożej Potencjalni partnerzy Różańcowej w Kopytowej W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: Powiązanie z problemami starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych w tym rodzin z dziećmi; ograniczona dostępność różnorodnych form opieki dla seniorów i osób zmarginalizowanych; brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym (poza lokalnymi liderami). W sferze technicznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: niezagospodarowane obiekty komunalne stara szkoła w Kopytowej; bardzo zły stan techniczny i niska funkcjonalność części obiektów użyteczności publicznej. 104

105 Tytuł Opis przedsięwzięcia Dzienny Dom Opieki dla seniorów Aktywność i uczestnictwo integracja seniorów W ramach projektu planuje się: - oferować usługi społeczne w Dziennym Domu Opieki. Dzięki realizacji zadań w projekcie Gmina: zapewnieni miejsca do bezpiecznego i godnego spędzania czasu, zapewni możliwość organizowanie spotkań kulturalnych, rekreacyjnych i towarzyskich, zorganizuje pomoc w rozwinięciu i wzmocnieniu aktywności oraz samodzielności życiowej, zapewni pomoc psychologiczną, poradnictwo i niezbędne wsparcie, oferuje poradnictwo, konsultacje i terapię w zakresie funkcjonowania rodzin z problemami, Beneficjenci przedsięwzięcia Celem projektu jest: Szacunkowe ramy finansowe ,00 zł Okres realizacji Potencjalne źródła finansowania Rezultaty Sposób oceny i miary Zapewniony poziom wsparcia dla seniorów i innych osób zagrożonych wykluczeniem. - mieszkańcy Gminy Chorkówka; - seniorzy, - opiekunowie osób starszych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata Priorytet VIII, Działanie 8.3. Zwiększenie dostępu do usług społecznych i zdrowotnych. Budżet Gminy Chorkówka. Liczba użytkowników zrewitalizowanego obiektu 30 osób. Liczba osób korzystających z Dziennego Domu Opieki. Tabela 58. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne: nr 4 Tytuł Klub seniora w Chorkówce Lokalizacja Chorkówka zrewitalizowany budynek przedszkola, działka nr 871 Gmina Chorkówka Podmiot realizujący Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Chorkówce Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe i Matki Bożej Potencjalni partnerzy Różańcowej w Kopytowej W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: Powiązanie z problemami starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych w tym rodzin z dziećmi; ograniczona dostępność różnorodnych form opieki dla seniorów i osób zmarginalizowanych; brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym (poza lokalnymi liderami). W sferze technicznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: niezagospodarowane obiekty komunalne budynek po przedszkolu w Chorkówce; bardzo zły stan techniczny i niska funkcjonalność części obiektów użyteczności publicznej. 105

106 Tytuł Klub seniora w Chorkówce W ramach projektu planuje się: - stworzyć Klub Seniora; - oferować usługi społeczne w Klubie Seniora. Opis przedsięwzięcia Beneficjenci przedsięwzięcia Dzięki realizacji zadań w projekcie Gmina: zapewnienie miejsca do bezpiecznego i godnego spędzania czasu, zapewni możliwość organizowanie spotkań kulturalnych, rekreacyjnych i towarzyskich ((m.in. ćwiczenia fizyczne pozwalające zadbać o kondycję, robótki ręczne, wspólne gry i zabawy usprawniające proces myślenia), zorganizuje pomoc w rozwinięciu i wzmocnieniu aktywności oraz samodzielności życiowej (m. in. prelekcje z zakresu dostrzegania zagrożeń (np. próba wyłudzenia pieniędzy metodą" na wnuczka", "na policjanta", "na fałszywe faktury" oraz jak nie dać nabrać się na pożyczki tzw. chwilówki), zapewni pomoc psychologiczną, poradnictwo i niezbędne wsparcie, zorganizowanie grupy samopomocy sąsiedzkiej tzw. bank usług lokalnych. Celem projektu jest: Szacunkowe ramy finansowe ,00 zł Okres realizacji Potencjalne źródła finansowania Rezultaty Sposób oceny i miary Zapewniony poziom wsparcia dla seniorów i innych osób zagrożonych wykluczeniem. - mieszkańcy Gminy Chorkówka; - seniorzy, - opiekunowie osób starszych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata Priorytet VIII, Działanie 8.3. Zwiększenie dostępu do usług społecznych i zdrowotnych. Budżet Gminy Chorkówka. Liczba użytkowników zrewitalizowanego obiektu 30 osób. Liczba osób korzystających z zajęć w Klubie seniora. Tabela 59. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne: nr 5 Tytuł Budowa kompleksu boisk sportowych w Chorkówce Lokalizacja Chorkówka działka nr 899/1, 899/2, 901, 900, 906/1. Podmiot realizujący Gmina Chorkówka Potencjalni partnerzy - W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: Powiązanie z problemami niedostateczna oferta kulturalna i sportowo-rekreacyjna. W sferze przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: słabo zagospodarowane przestrzenie/place przy Urzędzie Gminy w Chorkówce teren na zasypanych stawach w Chorkówce; słabo rozwinięta infrastruktura kultury i sportowo-rekreacyjna. Opis przedsięwzięcia Przedmiotem inwestycji jest budowa kompleksu boisk sportowych w Chorkówce tj. budowa budynku zaplecza dla sportowców, prefabrykowanych trybun dla kibiców, bieżni i boisk, siłowni zewnętrznej, małej architektury, ogrodzeń i piłkochwytów, ciągów komunikacyjnych, budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej, budowa przyłącza wodociągowego, budowa instalacji elektroenergetycznych, budowa monitoringu, oświetlenia terenu, oświetlenia bieżni i boisk. Kompleks będzie składał się z: Stadionu Lekkoatletycznego wyposażonego w: bieżnię lekkoatletyczną okrężną o dł. 400 m (4 tory okrężne, 6 torów prostych), skocznię wzwyż, 106

107 Tytuł Budowa kompleksu boisk sportowych w Chorkówce dwuścieżkową skocznie do skoku w dal i trójskoku z rozbiegiem jednokierunkowym, rzutnię do pchnięcia kulą, boiska piłkarskiego z nawierzchni z trawy sztucznej o wym. pola gry 66x105m, boiska wielofunkcyjnego z polem gry 66x105m, boisko wielofunkcyjne z polem gry do piłki ręcznej, siatkówki, tenisa, mini koszykówki, siłownia zewnętrzna, budynek zaplecza dla sportowców. Dzięki realizacji zadań w projekcie Gmina: zmieni sposób użytkowania terenu z przeznaczeniem na cele społeczne, rekreacyjno - sportowe, stworzy miejsce spotkań i integracji społeczności lokalnej oraz zwiększenie aktywności fizycznej mieszkańców; poprawi wizerunek centrum miejscowości Chorkówka oraz terenów przy Urzędzie Gminy w Chorkówce poprzez ich zagospodarowanie i urządzenie, Celami projektu są: wysoka aktywność fizyczna i kulturalna, rozwinięta i wykorzystana infrastruktura społeczna i sportoworekreacyjna. Jednocześnie zakłada się, że w ramach oddziaływania projektu budowa takiej infrastruktury będzie sprzyjać uruchamianiu działalności gospodarczej związanej z obsługą użytkowników kompleksu. Kreuje zatem szanse na powstanie nowych podmiotów i stworzenie miejsc pracy. - mieszkańcy Gminy Chorkówka; - Uczniowskie Kluby Sportowe, Ludowe Kluby Sportowe, Beneficjenci - dzieci i młodzież szkolna, przedsięwzięcia -instytucje, organizacje pozarządowe i stowarzyszenia, - zakłady pracy. Szacunkowe ramy finansowe ,00 zł Okres realizacji IV kwartał 2017 IV kwartał 2019 Ministerstwo Sportu Program rozwoju infrastruktury lekkoatletycznej. Potencjalne źródła Ministerstwo Sportu Program rozwoju ponadlokalnej infrastruktury sportowej. finansowania Budżet Gminy Chorkówka. Rezultaty Liczba użytkowników zrewitalizowanego obiektu 1300 osób. Liczba podmiotów korzystających z obiektu 30 szt. Rejestr korzystających z kompleksu rekreacyjno-sportowego. Sposób oceny i miary Listy osób korzystających z obiektu. Umowy wypożyczenia boiska dla organizacji pozarządowych, zorganizowanych grup, klubów sportowych, instytucji i zakładów pracy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Tabela 60. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne: nr 6 Tytuł Zagospodarowanie terenu wokół pomnika Ignacego Łukasiewicza oraz odbudowa/budowa nowego pomnika Łukasiewicza Lokalizacja Chorkówka teren wokół pomnika Łukasiewicza, działka nr 854 Podmiot realizujący Gmina Chorkówka Potencjalni partnerzy - W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: brak aktywności społecznej mieszkańców w życiu publicznym; zanikające lokalne dziedzictwo kulturowe i tradycje z nim związane; Powiązanie z problemami niedostateczna oferta kulturalna i sportowo-rekreacyjna; niski poziom aktywności kulturalnej; niski poziom integracji mieszkańców. W sferze przestrzenno-funkcjonalnej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania 107

108 Tytuł Zagospodarowanie terenu wokół pomnika Ignacego Łukasiewicza oraz odbudowa/budowa nowego pomnika Łukasiewicza następujących problemów: słabo zagospodarowane przestrzenie publiczne/place przy Urzędzie Gminy w Chorkówce; słabo rozwinięta infrastruktura kultury i sportowo-rekreacyjna. Opis przedsięwzięcia W sferze gospodarczej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: słabo rozwinięta działalność gospodarcza związana z turystyką w aspekcie przygranicznego położenia m.in. agroturystyka, brak wykorzystania w promocji gminy historycznych aspektów związanych z przemysłem naftowym). Gmina Chorkówka jest właścicielem działki, na której posadowiony jest pomnik Ignacego Łukasiewicza w postaci bryły piaskowca z zamieszczonym wizerunkiem odlanym w brązie. Wzniesiony w latach 70-tych pomnik jest zniszczony i nieestetyczny. Nie oddaje wartości jakie chcemy przekazać właśnie tutaj, w Gminie Chorkówka, gdzie Łukasiewicz żył, działała i został pochowany. W ramach przedsięwzięcia zlikwidowany będzie istniejący obelisk, wykonany zostanie nowy pomnik o wys. ok. 5m oraz zagospodarowany placu wokół pomnika: wycinka drzew, oświetlenie terenu, utwardzenie nawierzchni i ułożenie chodnika, wykonanie ścieżek spacerowych szer. 1,5 m oraz ławek i koszy na śmieci. Dzięki realizacji zadań w projekcie Gmina: podtrzymanie dziedzictwa kulturowego, stworzy miejsce spotkań i wypoczynku mieszkańców Chorkówki, co wpłynie na pobudzenie lokalnych inicjatyw społecznych i kulturalnych; poprawi estetykę wsi Chorkówka poprzez zagospodarowanie i urządzenie placu przy Urzędzie Gminy, Cele projektu: wysoka aktywność fizyczna i kulturalna. podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej. - mieszkańcy miejscowości Chorkówka; Beneficjenci - rodziny z dziećmi; przedsięwzięcia - szkoły, organizacje pozarządowe. Szacunkowe ramy ,00 zł finansowe Okres realizacji 2020 PROW, działanie MO7 Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich Poddziałanie Poddziałanie: Inwestycje w tworzenie, ulepszanie lub rozwijanie Potencjalne źródła podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji i kultury oraz finansowania powiązanej infrastruktury Fundacja PGNiG w Warszawie Budżet Gminy Chorkówka. Rezultaty Liczba użytkowników zagospodarowanego terenu 500 osób. Sposób oceny i miary Rejestr uczestników zorganizowanych spotkań/wydarzeń Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Tabela 61. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne: nr 7 Tytuł Aktywizacja zawodowa osób wykluczonych szansą na powrót i godne życie Lokalizacja Chorkówka zrewitalizowany budynek przedszkola, działka nr 871 oraz przedsiębiorstwa na terenie Gminy Chorkówka (staże + praktyki). Podmiot realizujący GOPS w Chorkówce Potencjalni partnerzy Powiatowy Urząd Pracy w Krośnie W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: niewystarczająca liczba miejsc pracy na terenie gminy; Powiązanie z problemami duża liczba osób korzystających z pomocy społecznej (m.in. z powodu niepełnosprawności); duża liczba osób bezrobotnych w starszym wieku; 108

109 Tytuł Aktywizacja zawodowa osób wykluczonych szansą na powrót i godne życie starzejące się społeczeństwo emigracja ludzi młodych, w tym rodzin z dziećmi; nadużywanie pomocy społecznej. W sferze gospodarczej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących problemów: mała przedsiębiorczość mieszkańców; słabo rozwinięta działalność gospodarcza związana z turystyką w aspekcie przygranicznego położenia (m.in. agroturystyka, brak wykorzystania w promocji gminy historycznych aspektów związanych z przemysłem naftowym). Opis przedsięwzięcia Ważnym problemem na obszarze rewitalizacji jest duża liczba osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Na wykluczenie społeczne narażone są przede wszystkim osoby korzystające z pomocy społecznej, osoby w trudnej sytuacji materialnej czy osoby bezrobotne. Przedsięwzięcie zakłada wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wsparcie będzie odbywało się poprzez: organizację spotkań i szkoleń dla wykluczonych osób ze wskazaniem kierunku powrotu na rynek pracy, w tym rozwijanie własnych umiejętności oraz przekazywanie tych umiejętności osobom bezrobotnym prowadzenie spotkań z udziałem wykwalifikowanych osób np.: psycholog; osoby, które zwalczyły problem bezrobocia; osoby, które zwalczyły problem alkoholizmu; prowadzenie spotkań z udziałem przedsiębiorców poszukujących pracowników; organizacja staży i praktyk zawodowych dostosowanych do potencjału pracownika i miejsca jego zamieszkania. Beneficjenci przedsięwzięcia Cele projektu: Wysoki poziom kapitału ludzkiego i społecznego Wzrost przedsiębiorczości wśród mieszkańców Mieszkańcy Chorkówki i Kopytowej - osoby bezrobotne, bierne zawodowo oraz poszukujące pracy w wieku powyżej 29 roku życia należące, do jednej z grup: osoby od 50 roku życia, osoby długotrwale bezrobotne. Szacunkowe ramy ,00 zł finansowe Okres realizacji I-IV kwartał 2020 Potencjalne źródła finansowania Działanie 7.1 Poprawa sytuacji osób bezrobotnych na rynku pracy - projekty konkursowe. Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata Budżet Gminy. Rezultaty Liczba zorganizowanych spotkań - 12 Liczba zorganizowanych szkoleń - 10 Liczba zorganizowanych staży i praktyk - 30 Liczba uczestników projektu - 45 Liczba osób długotrwale bezrobotnych objętych wsparciem - 15 Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem - 30 Sposób oceny i miary Listy obecności Umowy o staże i praktyki Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Tabela 62. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne: nr 8 Tytuł Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Kopytowa Lokalizacja Kopytowa Podmiot realizujący Gmina Chorkówka Potencjalni partnerzy - W sferze środowiskowej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania Powiązanie z problemami następujących problemów: brak sieci kanalizacji sanitarnej w części miejscowości. 109

110 Tytuł Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Kopytowa Projekt polega na budowie kanalizacji sanitarnej w miejscowości Kopytowa o następujących parametrach: liczba przyłączy: 215, długość sieci: ok. 20 km, długość przyłączy: 1,9 km. Opis przedsięwzięcia Projekt realizuje cel LPR: Podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej. Beneficjenci przedsięwzięcia Szacunkowe ramy ,00 zł finansowe Okres realizacji Potencjalne źródła finansowania Rezultaty Liczba przyłączy 215 Sposób oceny i miary Protokół odbioru Zakłada się, że w ramach oddziaływania projektu budowa infrastruktury ochrony środowiska stworzy lepsze warunki do uruchamiania i prowadzenia działalności gospodarczej. Stworzy zatem szanse na powstanie podmiotów, rozwój istniejących i powstanie nowych miejsc pracy. Mieszkańcy miejscowości Kopytowa. I-IV kwartał 2023 rok Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska Budżet Gminy Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Tabela 63. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne: nr 9 Tytuł Gry stare i nowe sposobem na poprawę umiejętności uczenia się Lokalizacja Chorkówka budynek b. przedszkola pomieszczenia w nowej siedzibie Biblioteki Gminnej w Chorkówce Podmiot realizujący Biblioteka Gminna w Chorkówce. Potencjalni partnerzy Centrum Usług Oświatowych w Chorkówce W sferze społecznej przedsięwzięcie przyczyni się do rozwiązania następujących Powiązanie z problemami problemów: słabe wyniki uczniów kończących szkołę podstawową. Projekt przewiduje realizację dwóch form rozwijających uzdolnienia uczniów, w tym zdolności składające się na umiejętność uczenia się tj. pamięć, logiczne i Opis przedsięwzięcia strategiczne myślenie, zdolność do koncentracji uwagi oraz umiejętność planowania. Prowadzone będą zajęcia szachowe oraz w zakresie gier strategicznych. Beneficjenci uczniowie szkół podstawowych z Chorkówki i Kopytowej przedsięwzięcia Szacunkowe ramy ,00 zł finansowe Okres realizacji I kwartał IV kwartał 2020 Potencjalne źródła finansowania Działanie 9.2 Poprawa jakości kształcenia ogólnego. Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata Rezultaty Sposób oceny i miary Budżet Gminy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie karty przedsięwzięcia Liczba uczniów, którzy nabyli kompetencje kluczowe po opuszczeniu programu - 50 Lista potwierdzenia odbioru certyfikatów po zaliczeniu zajęć Przedstawione powyżej przedsięwzięcia zostały ocenione merytorycznie i przyjęte jako spójny i powiązany pakiet przedsięwzięć podstawowych (bez wyodrębnienia przedsięwzięć uzupełniających). 110

111 Przedsięwzięcia infrastrukturalne finansowane z EFRR są komplementarne z priorytetami inwestycyjnymi EFS i powiązane z realizacją celów w zakresie włączenia społecznego i walki z ubóstwem, a także przyczyniają się do zwiększenia możliwości znalezienia zatrudnienia. V.2. OPIS PLANOWANYCH UZUPEŁNIAJĄCYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Poza przedsięwzięciami głównymi planowana jest również realizacja przedsięwzięć uzupełniających. W ich realizacji zostanie uwzględniony szeroki aspekt partnerstwa z innymi podmiotami. Na etapie LPR nie są znane ich ramy finansowe oraz zakres organizacyjno-techniczny. Głównym założeniem przedsięwzięć uzupełniających będzie aktywizacja mieszkańców, a także wzmacnianie poczucia tożsamości lokalnej. Jednocześnie planowane działania przyczynią się do zwiększenia poziomu integracji mieszkańców, w tym integracji międzypokoleniowej. Utworzenie nowych, atrakcyjnych przestrzeni publicznych stworzy możliwości do organizacji imprez i wydarzeń o charakterze społeczno-kulturalnym. Jednocześnie zwiększą się możliwości spędzania czasu wolnego dla wszystkich grup społecznych, w tym grup szczególnie narażonych na wykluczenie społeczne. W związku z tym planowane jest: Poza przedsięwzięciami głównymi planowana jest również realizacja przedsięwzięć uzupełniających. W ich realizacji zostanie uwzględniony szeroki aspekt partnerstwa z innymi podmiotami. Na etapie LPR nie są ostatecznie znane ich ramy finansowe oraz zakres organizacyjno-techniczny. Jednocześnie planowane działania przyczynią się do zwiększenia poczucia tożsamości z miejscem zamieszkania. Założeniem tych przedsięwzięć uzupełniających jest rola wspierająca przy realizacji celów rewitalizacji na obszarze miejscowości Chorkówka i Kopytowa. W związku z tym planowane są do realizacji przedsięwzięcia uzupełniające zaprezentowane w poniższej tabeli. Tabela 64. Przedsięwzięcia uzupełniające Przedsięwzięcie uzupełniające Powiązane problemy z LPR Powiązane cele strategiczne z LPR Powiązane cele operacyjne z LPR Kopytowa Budowa sieci wodociągowej (kolektor główny) Niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej Poprawa stanu technicznego dróg gminnych w Kopytowej Niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej Modernizacja i rozbudowa oświetlenia ulicznego w Kopytowej Niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej Instalacja systemów energii odnawialnej dla gospodarstw domowych w Kopytowej; Braki przy wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne Wysoka energochłonność budynków mieszkalnych i komunalnych wzrastająca niska Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Poprawa jakości środowiska naturalnego Ograniczenie negatywnych czynników zagrażających środowisku naturalnemu 111

112 emisja Chorkówka Termomodernizacja budynku mienia komunalnego w Chorkówce Braki przy wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne Wysoka energochłonność budynków mieszkalnych i komunalnych wzrastająca niska emisja Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Poprawa jakości środowiska naturalnego Ograniczenie negatywnych czynników zagrażających środowisku naturalnemu Modernizacja sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w Chorkówce Niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Poprawa jakości środowiska naturalnego Ograniczenie negatywnych czynników zagrażających środowisku naturalnemu Poprawa stanu technicznego dróg gminnych w Chorkówce Niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej Modernizacja i rozbudowa oświetlenia ulicznego Niezadowalający stan rozwoju infrastruktury technicznej Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Podniesienie jakości przestrzeni publicznych i zwiększenie spójności przestrzennej Budowa sceny plenerowej przy Gminnym Ośrodku Kultury Niedostatek obiektów infrastruktury społecznej Aktywna i odpowiedzialna społeczność lokalna (poza lokalnymi liderami) Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Rozwinięta i wykorzystana infrastruktura społeczna i sportoworekreacyjna Wysoka aktywność fizyczna i kulturalna Instalacja systemów energii odnawialnej dla gospodarstw domowych w Chorkówce Braki przy wyposażeniu budynków w rozwiązania energooszczędne i proekologiczne Wysoka energochłonność budynków mieszkalnych i komunalnych wzrastająca niska emisja Zapewniona atrakcyjna i wysoka jakość przestrzeni publicznych i infrastruktury technicznej Poprawa jakości środowiska naturalnego Ograniczenie negatywnych czynników zagrażających środowisku naturalnemu Źródło: Opracowanie własne 112

113 VI. MECHANIZMY INTEGROWANIA DZIAŁAŃ ORAZ PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Niezwykle ważnym aspektem rewitalizacji jest zaplanowanie mechanizmów integrowania działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Wdrożenie tego elementu będzie opierało się o następujące zasady: Kompleksowości, Komplementarności przestrzennej, Komplementarności problemowej, Komplementarności międzyokresowej, Komplementarności proceduralno-instytucjonalnej, Komplementarności źródeł finansowania, Koncentracji. Rysunek 31. Schemat integrowania działań rewitalizacyjnych 1. Zasada kompleksowości co oznacza, że w Programie rewitalizacji działania ujęte są w sposób kompleksowy nie pomijając aspektu społecznego, gospodarczego i przestrzennego (w tym również infrastrukturalnego, środowiskowego i kulturowego) związanego zarówno z danym obszarem, jak i jego otoczeniem. Program złożony jest z różnorodnych przedsięwzięć mających przyczynić się w założeniu do kompleksowej interwencji na rzecz obszaru zdegradowanego. Program wyklucza realizację indywidualnych inwestycji nieskutkujących zmianami strukturalnymi w obszarze rewitalizacji. 2. Zasada komplementarności przestrzennej polega na uwzględnieniu przy realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych ciągłości przestrzeni i relacji przestrzennych łączących obszary rewitalizacji z pozostałymi częściami gminy. Istotne jest traktowanie przestrzeni jako całości i zapobieganie realizacji projektów realizacyjnych w sposób punktowy. Efekty działań rewitalizacyjnych powinny również pozytywnie wpływać na całe otoczenie, a w konsekwencji na całą gminę. Zaplanowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne będą realizowane na obszarze rewitalizacji i charakteryzują się komplementarnością przestrzenną. Planowane działania mają przede wszystkim wymiar społeczny. Zostały one wypracowane w odpowiedzi na zdiagnozowane problemy. Planowane działania będą oddziaływały na cały obszar rewitalizacji. Wszystkie działania będą prowadzone w taki sposób, aby niwelować zjawiska kryzysowe, a nie przenosić je w inne miejsca czy też doprowadzać do niepożądanych efektów takich jak segregacja społeczna czy wykluczenie. 113