Wychowanie przez sztukę w ujęciu Ireny Wojnar
|
|
- Mariusz Kozłowski
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Człowiek w kulturze 14 Monika Boruch Wychowanie przez sztukę w ujęciu Ireny Wojnar Każda teoria pedagogiczna ma źródło w określonym rozumieniu rzeczywistości. W kulturze europejskiej są obecne trzy wizje świata, wyznaczone trzema różnymi interpretacjami natury. Są nimi: statyzm ontologiczny, mobilizm ontologiczny oraz perspektywa realistyczna. Stąd też wszystkie propozycje wychowawcze można podzielić na trzy typy: koncepcje klasyczne oraz nieklasyczne - przechodzące od modelu totalitarnego do modelu liberalnego. Z każdą z nich związane jest określone rozumienie człowieka i wychowania, będące konsekwencją przyjętego pojęcia natury. W koncepcji klasycznej rozumie się naturę jako formę substancjalną czyli trwałe podłoże zmian (nurt arystotelesowsko-tomistyczny). Człowiek to osoba (naturae rationabilis individua substantia), na którą składają się następujące doskonałości: poznanie, miłość, wolność, podmiotowość wobec praw, godność i zupełność 1. Rozumna natura człowieka ma charakter spotencjalizowany i dlatego domaga się aktualizacji. Wychowanie zgodnie z tą koncepcją polega na aktualizowaniu osoby w człowieku. W koncepcjach nieklasycznych rozumienie faktu ludzkiego i wychowania jest fałszywe, gdyż opiera się na zredukowanym pojęciu natury. W modelu totalitarnym natura to idea-tożsamość-niezmienność (nurt parmenidejsko-platoński). Człowiek tutaj to tylko pewna możliwość realizacji ideałów, a wychowanie to [...] «mundurowanie» duszy ludzkiej za pomocą «jedynie ' Zob. M. A. Krąpiec, Metafizyka. Zarys teorii bytu, Lublin 1988, s
2 230 Monika Boruch słusznych)) zasad pedagogicznych [...]". Model liberalny u swych podstaw ma pojęcie natury utożsamione z ruchem-zmianą-nieokreślonością (nurt heraklitejski). Człowiek jest tu wolnością w sensie negatywnym, czyli wolnością od prawdy, dobra i piękna. Wychowanie w tym przypadku ogranicza się do wykształcenia umiejętności formalnych. Aby pokazać konsekwencje przyjęcia określonych założeń metafizycznych i antropologicznych dla teorii pedagogicznych, zostanie zaprezentowana przeznaczona dla współczesnej młodzieży koncepcja wychowania przez sztukę autorstwa I. Wojnar. Autorka wychodzi z założenia, iż obecnie nastąpiła zmiana rzeczywistości - ze statycznej w zmienną. Oznacza to, iż u źródeł jej koncepcji znajduje się pojęcie natury interpretowanej jako ruchzmiana-nieokreśloność. Zostanie teraz przedstawione I. Wojnar rozumienie człowieka, sztuki i wychowania. Człowiek Irena Wojnar za H. Readem stwierdza, że człowiek to przede wszystkim ten, który tworzy". Nie chodzi tu o działalność artystyczną, lecz pewną postawę twórczą wobec siebie samego, drugiego człowieka i świata. Autorka pisze: W ludziach samych, w ich działalności i w ich świecie, istnieją nieograniczone możliwości tworzenia, przetwarzania i przezwyciężania. [...] Nie ma już świata kontemplowanego, jest natomiast świat przeżywany i kształtowany przez ludzi" 3. Człowiek jednak ze swej natury nie jest w stanie być kreatywny (określenie - M. Boruch] ze względu na brak integracji i zaktywizowania dyspozycji psychicznych. Dlatego potrzebny jest czynnik zewnętrzny o charakterze antropotwórczym. I. Wojnar proponuje sztukę, ze względu na skłonności estetyczne człowieka oraz na status społeczny sztuki - jej wszechobecność 4. Stąd postulat wychowania przez sztukę. 2 H. Kiereś, Pedagogika a sztuka, Człowiek w kulturze" 1994, nr 3, s Wojnar, Perspektywy wychowawcze sztuki, Warszawa 1966, s I. Wojnar jest przekonana, iż człowiek ma naturalną wrażliwość na sztukę, która jest odpowiednikiem właściwego psychice ludzkiej wątku estetycznego" (określenie E. Souriau).
3 Wychowanie przez sztukę w ujęciu Ireny Wojnar 231 Autorka dzieli dyspozycje psychiczne człowieka na dwie grupy: intelektualne (umysł) oraz emocjonalne (wyobraźnia, uczucia, wrażliwość). Wyraźnie dostrzega się wyakcentowanie tzw. lewego skrzydła" - emocjonalnej sfery człowieka. Pośród wszystkich dyspozycji psychicznych najważniejszą jest wyobraźnia - kreacyjna siła człowieka", ponieważ jest bezpośrednio odpowiedzialna za twórczość. Nie należy jednak interpretować tej dyspozycji w sposób statyczny (tradycyjny) 5. Współcześnie ma ona charakter dynamiczny (jest to oczywiście związane ze zmianą rzeczywistości). W rozumieniu wyobraźni I. Wojnar nawiązuje do tradycji zapoczątkowanej przez filozofa arabskiego Al-Farabiego, a kontynuowanej w nowożytności i współcześnie. Drugi nauczyciel (Al-Farabi) zastąpił zmysł wspólny wyobraźnią. Ta zmiana sprawiła, że już w momencie percepcji jest możliwa kreacja 6. Sztuka Irena Wojnar rozumie sztukę jako wytwór kulturowy (końcowy efekt działalności twórczej) oraz działanie (proces twórczy). Wśród dzieł wyróżnia: sztukę dawną i sztukę nową; sztukę kręgu europejskiego i pozaeuropejskiego; poszczególne dziedziny artystyczne i całość zjawisk artystycznych. Natomiast sztukę jako działanie interpretuje jako: proces twórczy artysty, ekspresję własną przeciętnego człowieka oraz sposób życia człowieka współczesnego (postawa twórcza) 7. Podział na sztukę dawną i sztukę nową I. Wojnar przeprowadza ze względu na typ odzwierciedlanej przez nią rzeczywistości. Sztuka dawna (tradycyjna) naśladuje naturę pojętą statycznie, natomiast sztuka nowa - naturę utożsamioną ze zmianą. O sztuce dawnej I. Wojnar pisze niewiele. Wskazuje na jej racjonalne źródło - rozum, którego konsekwencją jest jej charakter przedstawiający oraz kla Wojnar utożsamia tradycję z platonizmem. 6 Na temat realistycznego rozumienia wyobraźni zob. M. A. Krąpiec, Psychologia racjonalna, Lublin 1996, s ; o przemianie pojęcia wyobraźni zob. P. Jaroszyński, Metafizyka i Sztuka, Warszawa 1996, s Ekspresja własna i postawa twórcza są następstwem doświadczenia sztuki jako dzieła.
4 232 Monika Boruch syczny kanon piękna, stanowiący jej kryterium. Sztuka nowa, w przeciwieństwie do sztuki dawnej, ma swoje źródło w wyobraźni (dynamicznej), która umożliwia artyście wolność w kreowaniu własnej sztuki, dlatego nie obowiązują w niej żadne kanony artystyczne. Stąd ten typ sztuki często jest skomplikowany i niezrozumiały. Zdaniem autorki ma on jednak największe znaczenie w procesie wychowania, gdyż najbardziej aktywizuje wyobraźnię. Wychowanie Cały proces wychowania w koncepcji I. Wojnar zmierza ku wykształceniu postawy twórczej - postawy umysłu otwartego" w wychowanku. Dzięki niej staje się możliwe przezwyciężenie bierności wobec rzeczywistości zewnętrznej, drugiego człowieka i siebie samego oraz odnalezienie się (resp. kreacja) w zmiennym, dynamicznym świecie. W ten sposób cel wychowania ogranicza się do życia doczesnego. Nie ma tutaj perspektywy celu ostatecznego. Postawa twórcza jest następstwem zaktywizowania dyspozycji psychicznych (zwłaszcza wyobraźni), co ma miejsce podczas przeżycia estetycznego. W czasie jego trwania sztuka - jej wartości estetyczne - bezpośrednio oddziałuje na całego człowieka. Autorka podkreśla, że należy interpretować to doświadczenie w sposób nowy - dynamiczny, całościowy (ponieważ kształtuje całą osobowość człowieka, a nie tylko jego wrażliwość estetyczną) i funkcjonalny (pełni różne funkcje w wychowaniu). Tak rozumiane przeżycie jest czymś przeciwnym do statycznej (tradycyjnej) kontemplacji estetycznej, która polegała na biernym oglądzie. Stąd jej propozycja aktywnej kontemplacji. Już samo określenie przeżycia estetycznego wskazuje na aktywną postawę odbiorcy wobec sztuki. Oznacza to, że artysta nie jest jedynym twórcą określonego dzieła sztuki. Człowiek w trakcie tego rodzaju kontemplacji dookreśla dane dzieło według własnej wyobraźni, która uaktywnia się w momencie percepcji, będącej pierwszym etapem tego doświadczenia. To przeżycie angażuje całego człowieka, zwłaszcza zaś jego sferę emocjonalną. I. Wojnar pisze: Przeżycie estetyczne będące zindywidualizowaną syntezą odbioru sztuki i własnej aktywności człowieka łączy w sobie funkcjonalnie współzależne elementy: percepcję i rozumienie, po-
5 Wychowanie przez sztukę w ujęciu Ireny Wojnar 233 stawę emocjonalnego zaangażowania, działanie wyobraźni i aktywność twórczą" 8. Jedną z jego podstawowych cech jest jego otwartość. Za R. Bayerem autorka twierdzi, że doświadczenie otwarte jest rzutowaniem świata wewnętrznego na to, co spostrzegane zmysłami" 9. W ten sposób doświadczenie estetyczne byłoby projekcją własnych wewnętrznych przeżyć i wyobrażeń - kreacji. Ponieważ każdy człowiek posiada właściwe tylko sobie odczucia, stąd każde przeżycie estetyczne będzie miało jedyny w swoim rodzaju charakter. Jeśli chodzi o funkcje tak rozumianej kontemplacji aktywnej, to można wyróżnić funkcję naczelną oraz funkcje poboczne 10. Do pierwszej z nich należy jednoczesna aktywizacja wszystkich dyspozycji psychicznych człowieka, natomiast do funkcji pobocznych można zaliczyć funkcje katarktyczne, kompensacyjnoeskapistyczne oraz komunikatywne. Postawę umysłu otwartego" autorka interpretuje jako syntezę czterech elementów ściśle ze sobą powiązanych i wzajemnie od siebie uzależnionych. Są nimi: umiejętność spostrzegania, przeżywania, zdobywania wiedzy oraz postawa twórcza. Umiejętności te są następstwem bezpośredniego kontaktu ze sztuką (przeżycia estetycznego). Na zasadzie prawa transferu są one wykorzystywane przez człowieka w życiu codziennym. Autorka podkreśla, że rozumienie każdego z czynników postawy twórczej jest zakorzenione w pewnej koncepcji estetyki współczesnej, które - jej zdaniem - wzajemnie się uzupełniają. I tak, spostrzeganie jest utożsamione z umiejętnością dobrego widzenia. I. Wojnar sądzi, iż rzeczą istotną jest nauczyć człowieka XX wieku patrzeć, aby widział". Istnieje zależność między obcowaniem ze sztuką a ostrością spostrzegania. Im częstszy kontakt ze sztuką, tym głębsza wrażliwość estetyczna człowieka, a przez to widzenie". Ten element postawy jest głęboko osadzony w myśli H. Bergsona. Kolejną z wymienionych umiejętności jest przeżywanie, czyli zdolność rozszerzania zakresu doświadczeń. Dzięki niej następuje intensyfikacja życia psychicznego czło- 1. Wojnar, Perspektywy wychowawcze sztuki, s Cyt. za: taż, Estetyka i wychowanie, Warszawa 1971, s Podział funkcji przeżycia estetycznego na naczelne i poboczne pochodzi od M. Boruch.
6 234 Monika Boruch wieka, która sprawia zaangażowanie wobec świata, drugiego człowieka i siebie samego. Autorka twierdzi, że w sformułowaniu problematyki dotyczącej tego elementu postawy zasadniczą rolę odegrały poglądy J. Deweya, T. Munro i M. Defrenne'a. Przy uzasadnieniu interpretacji umiejętności zdobywania wiedzy I. Wojnar wykorzystuje myśl E. Souriau i H. Focillona. Pisze, że proces ten [zdobywania wiedzy] opiera się na uważnej i świadomej percepcji dzieł sztuki i może być uważany za istotny wynik procesu wyostrzenia sposobu spostrzegania" 11. Autorka podkreśla, iż wiedza ta ma charakter konkretny i ma zasadnicze znaczenie dla indywidualnego życia człowieka. Jest to wiedza osobista", będąca zarazem rozumieniem. Często jest określana mianem myślenia estetycznego". Angażuje ona całą osobowość człowieka i odpowiada wyobraźni. Jest czymś odmiennym od wiedzy ogólnej" - szarej", nieatrakcyjnej, będącej efektem intelektualnego poznania. Ostatni element postawy umysłu otwartego" - to postawa twórcza, utożsamiona z ekspresją własną. Jest ona następstwem spostrzegania, przeżywania i zdobywania wiedzy. I. Wojnar pisze, iż dzięki sztuce ulega zintensyfikowaniu, wzbogaceniu i pogłębieniu całokształt psychicznego życia człowieka, a tym samym zwiększa się jego gotowość do osobistej ekspresji, znajdującej swój najpełniejszy wyraz w indywidualnej działalności twórczej" 12. Autorka przy wyjaśnianiu tego elementu postawy nawiązuje do poglądów V. Lovenfelda i Z. Freuda. Rola nauczyciela ( wychowawcy estetycznego" - określenie S. Szumana) w tak rozumianym wychowaniu polega na organizowaniu przeżyć estetycznych młodzieży. Najważniejsze, aby dzięki niemu podopieczni mieli jak najbogatszy kontakt ze sztuką. Nauczyciel niczego nie sugeruje, niczego nie narzuca", ponieważ kontemplacja aktywna ma charakter otwarty. W ten sposób wychowanie przez sztukę można ostatecznie utożsamić z pewną formą wychowania niedyrektywnego (samowychowania). " I. Wojnar, Estetyka i wychowanie, s Taż, Perspektywy wychowawcze sztuki, s. 202.
7 Wychowanie przez sztukę w ujęciu Ireny Wojnar 235 * Po dokonaniu analizy koncepcji I. Wojnar należy stwierdzić, że proces wychowania przez sztukę zmierza do aktualizacji nieograniczonych możliwości twórczych człowieka współczesnego, zaktywizowania jego dyspozycji psychicznych, zwłaszcza wyobraźni, będącej źródłem kreatywności, zawsze do doskonalenia natury człowieka, niezależnie od jej interpretacji. Ponieważ wyobraźnia nie jest przyporządkowana prawdzie, tak jak rozum, stąd działalność człowieka w zmiennej, dynamicznej rzeczywistości XX wieku będzie niczym nieskrępowana. Człowiek-twórca, według I. Wojnar, jest ostatecznie wolnością (w sensie negatywnym - wolnością od prawdy, dobra i piękna). Dlatego wychowanie polega tutaj wyłącznie na wykształceniu umiejętności formalnych, takich jak: spostrzeganie, przeżywanie, zdobywanie wiedzy oraz ekspresja własna. Dzięki temu wolność człowieka zostanie nienaruszona. Wszelkie wychowanie materialne (np. wychowanie do patriotyzmu) w tej koncepcji zmniejszałoby swobodę kreacji młodego człowieka. Narzucałoby określone sposoby myślenia i zachowania. Teorię wychowania przez sztukę I. Wojnar można więc zakwalifikować do koncepcji nieklasycznych modelu liberalnego. Jest ona konsekwencją przyjętej u podstaw interpretacji natury - utożsamionej z ruchem-zmianą. Stanowi propozycję pedagogiczną (pewien rodzaj postmodernistycznej antypedagogiki), która nie może doskonalić realnego człowieka, mającego rozumną naturę. Może jedynie wspomagać wyimaginowanego przez autorkę człowieka współczesnego. Bibliografia Jaroszyński P.: Metafizyka i Sztuka Warszawa 1996 Gutenberg-Print. Kiereś H.: Pedagogika a sztuka, Człowiek w kulturze" 1994, nr 3. Krąpiec M. A.: Metafizyka. Zarys teorii bytu, wyd. V, Lublin 1988 TN KUL. Krąpiec M. A.: Psychologia racjonalna, Lublin 1996 RW KUL. Wojnar I.: Estetyka i wychowanie. Warszawa 1971 PWN. Wojnar I.: Perspektywy wychowawcze sztuki, Warszawa 1966 Nasza Księgarnia.
8 236 Monika Boruch Wojnar I.: Sztuka jako podręcznik życia", Warszawa 1984 Nasza Księgarnia. Wojnar I.: Nauczyciel i wychowanie estetyczne, Warszawa 1968 PZWS. Wojnar I.: Estetyka a problemy wychowawcze, Warszawa 1962 PWN. Wojnar I.: Wychowanie przez sztukę, Warszawa 1965 PZWS. Wojnar I.: Estetyczna samowiedza człowieka, Warszawa 1982 PWN. Wojnar I.: Teoria wychowania estetycznego. Zarys problematyki, wyd. IV, Warszawa 1995 Żak. Wojnar I., Suchodolski B.: Nasza współczesność a wychowanie, Warszawa 1972 Nasza Księgarnia. Wojnar [.: Suchodolski B., Kierunki i treści ogólnego kształcenia człowieka, Warszawa-Kraków 1990 PWN. Wojnar I.: Sztuka jako podręcznik życia", Studia Estetyczne" 11(1974). Wojnar I.: Wychowanie estetyczne - koncepcja teoretyczna, Studia Estetyczne" 13(1976). Wojnar I.: Antynomie wychowania estetycznego, Studia Estetyczne" 14(1977). Wojnar I.: Muzeum kultury duchowej współczesnego człowieka, Studia Estetyczne" 15(1978). Wojnar I.: Wychowanie estetyczne, w: Pedagogika dla kandydatów na nauczycieli, red. B. Suchodolski, Warszawa 1985 PWN. Wojnar I.: Wychowanie dla wartości humanistycznych - problemy globalne, w: Alternatywna pedagogika humanistyczna, red. B. Suchodolski, Wrocław 1990 Ossolineum. Wojnar I.: Możliwości wychowawcze sztuki, w: Sztuka dla najmłodszych, red. M. Tyszkowa, Warszawa-Poznań 1977 PWN. Wojnar I.: Możliwości wychowawcze sztuki, w: 50 tajemnic o naszych dzieciach, red. D. Chrzanowska, J. Paruszewska, Warszawa 1987 IWZZ. Wojnar I.: Edukacja kulturalna i kształcenie postawy empatycznej - rola sztuki, w: Edukacja kulturalna a egzystencja człowieka, red. B. Suchodolski, Wrocław 1986 Ossolineum. Wojnar I.: Rola sztuki w poznawaniu świata, w: Nauka w kulturze ogólnej, t. I, red. B. Suchodolski, J. Kubin, Wrocław 1985 Ossolineum. Wojnar I.: Sztuka przeciw wojnie, w: Wychowanie dla pokoju, red. B. Suchodolski, Wrocław 1983 Ossolineum. Wojnar I.: Kulturowy wymiar edukacji jako szansa i alternatywa, w: Szkoła i pedagogika w dobie przełomu, red. T. Lewowicki, S. Mieszalski, M. S. Szymański, Warszawa 1995 Żak.
9 Wychowanie przez sztukę w ujęciu Ireny Wojnar 237 Wojnar I.: Wartość kultury a osobowość nauczyciela, w: Nauczyciel i młodzież. Tradycja - sytuacja - perspektywy, red. B. Suchodolski, Wrocław 1986 Ossolineum. Wojnar I.: Człowiek wielowymiarowy - postulat wychowania humanistycznego przez sztukę, w: Kultura polska a socjalistyczny system wartości, red. B. Suchodolski, Warszawa 1977 Ki W. Wojnar I.: Edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę w koncepcji kształcenia ogólnego, w: Model wykształconego Polaka, red. B. Suchodolski, Wrocław 1980 Ossolineum. Wojnar I.: Sztuka w społeczeństwie i jej szansa wychowawcza dziś, w: Społeczeństwo wychowujące - rzeczywistość i perspektywy, red. B. Suchodolski, Wrocław 1983 Ossolineum. W kręgu wychowania przez sztukę, red. I. Wojnar, Warszawa 1974 WSiP. Wychowanie estetyczne młodego pokolenia. Polska koncepcja i doświadczenia, wyd. I, red. I. Wojnar, W. Pielasińska, Warszawa 1990 WSiP.
Psychopedagogika twórczości
Psychopedagogika twórczości Dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją i zadatkami na rozwijanie wielkiej twórczości
EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK SZTUKA PROJEKTOWANIA KRAJOBRAZU. Studia stacjonarne II stopnia. Profil ogólnoakademicki i praktyczny.
EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK SZTUKA PROJEKTOWANIA KRAJOBRAZU TABELA ODNIESIEŃ Studia stacjonarne II stopnia Profil ogólnoakademicki i praktyczny Obszar sztuki Dziedzina - sztuki plastyczne Dyscyplina -
Pedagogika współczesna
Pedagogika współczesna Sebastian Bakuła Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Struktura wykładu Wprowadzenie Pedagogika jako nauka: przedmiot, metody
Z plastyką na TY. z zakresu plastyki i historii sztuki
Gimnazjum nr 1 im. Polskich Noblistów w Śremie Z plastyką na TY innowacja pedagogiczna w gimnazjum z zakresu plastyki i historii sztuki Opracowanie: mgr Jacek Krawczyk Śrem 2014 Wstęp Podstawowym zadaniem
Autorka prezentacji: Magdalena Buzor
Autorka prezentacji: Magdalena Buzor Pojęcie wychowania Wychowanie w szerokim znaczeniu wszelkie zjawiska związane z oddziaływaniem środowiska społ. i przyr. na człowieka, kształtujące jego tożsamość,
CZŁOWIEK WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE. Beata Pituła
CZŁOWIEK WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE Beata Pituła Kłopoty z kulturą Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura Johann Gottfried Herder, Myśli o filozofii dziejów, przeł. J. Gałecki, Warszawa 1952,
RECENZJA KSIĄŻKI IRENY WOJNAR - Sztuka jako podręcznik życia.
1 RECENZJA KSIĄŻKI IRENY WOJNAR - Sztuka jako podręcznik życia. Wojnar Irena, pedagog; doktor estetyki w Sorbonie w Paryżu 1960; habilitacja w Uniwersytecie Warszawskim 1965; od 1976 profesortejuczelni,
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Filozofia z estetyką. 2. KIERUNEK: pedagogika. 3. POZIOM STUDIÓW: licencjat
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Filozofia z estetyką 2. KIERUNEK: pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: licencjat 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: 2 semestr 4 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 2 6. LICZBA GODZIN:
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Teoretyczne podstawy wychowania. 2. KIERUNEK: pedagogika
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Teoretyczne podstawy wychowania 2. KIERUNEK: pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/3 5. LICZBA PUNKTÓW
SZTUKA I TWÓRCZOŚĆ ORAZ ELEMENTY PEDAGOGIKI MIĘDZYKULTUROWEJ W PROCESIE KSZTAŁTOWANIA OSOBOWOŚCI DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Pod patronatem Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie ul. Świtezianki 2, 10-465 Olsztyn, tel. 89 533 72 52 SZTUKA I TWÓRCZOŚĆ ORAZ ELEMENTY PEDAGOGIKI MIĘDZYKULTUROWEJ W PROCESIE KSZTAŁTOWANIA OSOBOWOŚCI
Referat: Krytyczne czytanie w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej
Propozycje zintegrowanych programów edukacji zatwierdzone przez Ministra Edukacji Narodowej do użytku szkolnego odpowiadają założeniom uprzednio opracowanej przez MEN Podstawie programowej kształcenia
KONCEPCJA PRACY ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 6 W KIELCACH
KONCEPCJA PRACY ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 6 W KIELCACH na lata 2015 2017 WSTĘP powstała w celu wyznaczania kierunków wprowadzanych zmian w organizacji działalności placówki oraz kontynuowania
Efekty kształcenia dla kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych
Załącznik nr 6 do Uchwały Nr 672 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 6 marca 2015 roku zmieniającej Uchwałę Nr 916 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 27 kwietnia 2012 roku w sprawie określenia efektów kształcenia
Spotkania z Małym Księciem. Wykorzystanie sztuki w pracy pedagogicznej z dziećmi
Spotkania z Małym Księciem Wykorzystanie sztuki w pracy pedagogicznej z dziećmi Małgorzata Kapłon Spotkania z Małym Księciem Wykorzystanie sztuki w pracy pedagogicznej z dziećmi Ofi cyna Wydawnicza Impuls
Spis treści. Część teoretyczna
Spis treści Wstęp... 9 Część teoretyczna Rozdział I. Praca socjalna istota i sens...17 1.1. W kierunku profesjonalizacji... 17 1.2. Praca socjalna na świecie ujęcia definicyjne... 19 1.3. Tradycje i specyfika
PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA W CZERNIKOWIE
PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA W CZERNIKOWIE 2015/2016 Podstawa prawna: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483, późn. zm.)
AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH IM. JANA MATEJKI W KRAKOWIE WYDZIAŁ ARCHITEKTURY WNĘTRZ
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU ARCHITEKTURA WNĘTRZ STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA profil ogólnoakademicki w obszarze w zakresie sztuki WIEDZA u obszarowego 1. Wiedza o realizacji prac artystycznych K1_W01
WĘDRUJĄC RAZEM KU PRZYSZOŚCI
WĘDRUJĄC RAZEM KU PRZYSZOŚCI Program wychowawczy Mlodzieżowego Domu Kultury w Świdnicy im. Mieczyslawa Kozara- Sobódzkiego Do realizacji w latach 2012-2014 PROGRAM WYCHOWAWCZY WĘDRUJĄC RAZEM KU PRZYSZŁOŚCI
KONCEPCJA PRACY ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 6 W KIELCACH
KONCEPCJA PRACY ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 6 W KIELCACH na lata 2015 2017 WSTĘP Koncepcja pracy Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 6 w Kielcach powstała w celu wyznaczania kierunków wprowadzanych
Estetyka - opis przedmiotu
Estetyka - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Estetyka Kod przedmiotu 08.1-WA-AWP-ESKA-W-S14_pNadGen6EBPL Wydział Kierunek Wydział Artystyczny Architektura wnętrz Profil ogólnoakademicki
/opis efektu/ Wykazuje się znajomością stylów w sztuce i związanych z nimi tradycjami twórczymi.
Załącznik nr 1 do Uchwały Senatu PWSZ w Raciborzu Nr 72/2012 z dn. 14.06.2012 symbol kierunkowych efektów kształcenia /efekt kierunkowy/ Efekty kształcenia Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia o profilu
Efekty kształcenia dla kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej
Załącznik nr 4 do Uchwały Nr 673 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 6 marca 2015 roku w sprawie zmiany Uchwały Nr 187 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 26 marca 2013 roku zmieniającej Uchwałę Nr 916 Senatu UWM
Artur Andrzejuk OSOBOWY WYMIAR EDUKACJI
Artur Andrzejuk OSOBOWY WYMIAR EDUKACJI Edukacja Kształcenie Wychowywanie SKUTEK SKUTEK Trafianie na prawdę i dobro Trwanie przy prawdzie i dobru Odnosi się do poznawania Odnosi się do postępowania Osobowy
KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII
KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII Różnice w koncepcjach religii człowiek Bóg człowiek doświadcza Boga człowiek doświadcza Boga i odnosi się do Niego nie za bardzo wiadomo, czy jakiś przedmiot istnieje można
Efekty kształcenia dla kierunku Wzornictwo studia I stopnia
Efekty kształcenia dla kierunku Wzornictwo studia I stopnia Oznaczenia: KW kierunkowe efekty kształcenia dla Wzornictwa studia I stopnia W kategoria wiedzy w efektach kształcenia U kategoria umiejętności
ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA
Załącznik nr 8 do uchwały nr 507 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla kierunków studiów pierwszego i drugiego stopnia prowadzonych
TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA
Autor: Prof. PAWEŁ TYRAŁA Tytuł: TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA zarys teorii oraz metodyki wychowania Recenzja Prof. Igor Kominarec Liczba stron: 240 Rok wydania: 2012 Spis treści WSTĘP Rozdział I TEORIA
Drama i Psychodrama - podstawowe pojęcia. Copyright by Danuta Anna Michałowska
Drama i Psychodrama - podstawowe pojęcia 1 psychodrama psyche + drama = "działanie duszy", metoda diagnozy i terapii, polegająca na improwizowanym odgrywaniu przez pacjenta w sytuacji terapeutycznej pewnych
Co się kryje w muzeum? Co sie kryje w muzeum?
Co sie kryje w muzeum? Każdy człowiek posiada potrzebę obcowania z dziełem sztuki, nie każdy jednak potrafi odebrać nadany przez twórcę dzieła komunikat. Społeczeństwo w trakcie edukacji szkolnej wdraża
POLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki
Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pojęcia i systemy pedagogiczne. 2. KIERUNEK: Pedagogika
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pojęcia i systemy pedagogiczne 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/1 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS:
SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE - FILOZOFIA JAKO TYP POZNANIA. 1. Człowiek poznający Poznanie naukowe... 16
SPIS TREŚCI P r z e d m o w a... 5 P r z e d m o w a do d r u g i e g o w y d a n i a... 7 P r z e d m o w a do t r z e c i e g o w y d a n i a... 9 P r z e d m o w a do c z w a r t e g o w y d a n i a...
Symbol Po ukończeniu studiów absolwent: Odniesienie do. kształcenia w EDUKACJA ARTYSTYCZNA W ZAKRESIE. obszarach SZTUK PLASTYCZNYCH
EFEKTY KSZTAŁCENIA Symbol Po ukończeniu studiów absolwent: Odniesienie do efektu efektów kierunkowego STUDIA DRUGIEGO STOPNIA kształcenia w EDUKACJA ARTYSTYCZNA W ZAKRESIE obszarach SZTUK PLASTYCZNYCH
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Współczesne problemy pedagogiki. 2. KIERUNEK: Pedagogika
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Współczesne problemy pedagogiki 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/2 5. LICZBA PUNKTÓW
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu
Państwowa yższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu KARTA PRZEDMIOTU. Nazwa przedmiotu: Psychologia twórczości. Kod przedmiotu: 4.4 3. Okres ważności karty: ażna od roku akademickiego 05/06 4. Poziom kształcenia:
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Symbol efektu kierunkowego K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 Po ukończeniu studiów absolwent:
PROGRAM WYCHOWAWCZY BIBLIOTEKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W NOWEJ SŁUPI
PROGRAM WYCHOWAWCZY BIBLIOTEKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W NOWEJ SŁUPI MOTTO: DOBRE KSIĄŻKI I DOBRE LEKARSTWA, WYLECZYŁY JUŻ PARĘ OSÓB VOLTAIRE Opracowała Edyta Brożyna nauczyciel bibliotekarz Cele Zadania Formy
KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pedagogika czasu wolnego. 2. KIERUNEK: turystyka i rekreacja. 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Pedagogika czasu wolnego 2. KIERUNEK: turystyka i rekreacja 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: rok III, semestr 1 5. LICZBA PUNKTÓW
KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NR 50 W BIELSKU-BIAŁEJ
KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NR 50 W BIELSKU-BIAŁEJ Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia 7 października 2009r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324 z późn. zm.) Ustawa z dn.
FILOZOFIA. Studia stacjonarne
FILOZOFIA Studia stacjonarne I stopnia Studia filozoficzne I stopnia na kierunku filozofia prowadzone są w ramach dwóch specjalności: Filozofia teoretyczna Kognitywistyka Studia na każdej specjalności
SEMINARIA STUDIA STACJONARNE II STOPNIA INSTYTUT PEDAGOGIKI. Zakład Wczesnej Edukacji. Katedra Podstaw Pedagogiki
SEMINARIA STUDIA STACJONARNE STOPNIA INSTYTUT PEDAGOGIKI lp. Nazwisko i imię promotora 1 Józefa Bałachowicz tytuł naukowy 2. Danuta Gielarowska Sznajder Prof. Katedra/Zakład Zakład Wczesnej Katedra Podstaw
POPRZEZ TANIEC POZNAJEM Y ŚWIAT. Innowacja pedagogiczna
Innowacja pedagogiczna POPRZEZ TANIEC Y ŚWIAT POZNAJEM Miejsce realizacji: Miejskie Przedszkole Nr 47 z Oddziałami Integracyjnymi w Rudzie Śląskiej Termin realizacji: wrzesień 2017 r. czerwiec 2018 r.
"Nowe Życie" 2012-04-13. Okresy rozwojowe. Wykład 5 Akademia Umiejętności Wychowania. Plan
Okresy rozwojowe Wykład 5 Akademia Umiejętności Wychowania Plan Sens pojęcia rozwoju, w relacji do wychowania Proces rozwojowy Znaczenie okresów rozwojowych w wychowaniu Charakterystyka okresów Cel i droga
Anna Watoła "Rzeczywistość, perswazyjność, falsyfikacja w optyce wychowania i edukacji", Red. M. Kisiel i T. Huk, Katowice, 2009 : [recenzja]
Anna Watoła "Rzeczywistość, perswazyjność, falsyfikacja w optyce wychowania i edukacji", Red. M. Kisiel i T. Huk, Katowice, 2009 : [recenzja] Chowanna 1, 333-336 2011 Rzeczywistość, perswazyjność, falsyfikacja
PROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 FILOZOFIA. data zatwierdzenia przez Radę Wydziału. kod programu studiów
PROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 data zatwierdzenia przez Radę Wydziału kod programu studiów Wydział Humanistyczny pieczęć i podpis dziekana Studia wyższe na kierunku
WYDZIAŁ ARCHITEKTURY WNĘTRZ I SCENOGRAFII KIERUNEK ARCHITEKTURA WNĘTRZ STUDIA II STOPNIA STACJONARNE ROK AKADEMICKI 2018/2019 PROGRAM PRACOWNI
WYDZIAŁ ARCHITEKTURY WNĘTRZ I SCENOGRAFII KIERUNEK ARCHITEKTURA WNĘTRZ STUDIA II STOPNIA STACJONARNE ROK AKADEMICKI 2018/2019 PROGRAM PRACOWNI 1. NAZWA PRACOWNI Pracownia Architektury Wnętrz II 2. KIEROWNIK
POLITOLOGIA Studia II stopnia. Profil ogólnoakademicki WIEDZA
Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia II stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty
Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXIII 24.5/15 z dnia 25 marca 2015 r. Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie
USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe [Wybrane fragmenty]
USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe [Wybrane fragmenty] Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI DLA KLAS IIIA, IIIB, IIIC, IIID, III E, III F ROK SZKOLNY 2018/2019
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI DLA KLAS IIIA, IIIB, IIIC, IIID, III E, III F gimnazjum ROK SZKOLNY 2018/2019 Program obowiązujący: Sztuka tworzenia Program nauczania plastyki w gimnazjum OGÓLNE
KARTA PRZEDMIOTU. w języku polskim w języku angielskim USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTU.
Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu KARTA PRZEDMIOTU w języku polskim w języku angielskim Dzieci i młodzież w świecie kultury USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek studiów Forma studiów Poziom
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu KARTA PRZEDMIOTU / MODUŁU 1. Nazwa przedmiotu: PLENER 2. Kod przedmiotu: 03.1 3. Okres ważności karty: 2015/2016 4. Forma kształcenia: studia pierwszego stopnia
Nowa koncepcja praktyk założenia ogólne
Nowa koncepcja praktyk założenia ogólne Mirosława Nowak-Dziemianowicz This item was submitted to the opub Repository of the University of Lower Silesia. Citation: Nowak-Dziemianowicz, M. (2014). Nowa koncepcja
Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych.
Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych. Rodzina jest interpersonalnym systemem stosunków wewnątrz grupowych lub systemem społecznym. Te stosunki tworzone są przez więzi społeczne i emocjonalne.
Koncepcja Pracy Młodzieżowego Domu Kultury Wrocław-Krzyki na lata 2012-2017
Koncepcja Pracy Młodzieżowego Domu Kultury Wrocław-Krzyki na lata 2012-2017 Twórcze i artystyczne wychowanie, czy tez lepiej wychowanie przez sztukę, może okazad się szczególnie ważne, nie tylko dla stworzenia
Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości. dr hab. Anna Szylar
Kształtowanie postaw Wychowanie do wartości dr hab. Anna Szylar 1 Czymże jest człowiek, jeśli w jego życiu główną wartością i treścią jest tylko sen i trawienie? Zwyczajnym bydlęciem Hamlet Celem naszych
Koncepcja Rozwoju. Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance. na lata:
Koncepcja Rozwoju Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance na lata: 2014 2019. Motto Przedszkola: Nie zmuszajmy dzieci do aktywności, lecz wyzwalajmy aktywność. Nie każmy myśleć, lecz twórzmy warunki do myślenia.
Opis zakładanych efektów kształcenia
Załącznik do uchwały nr 218 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 18 grudnia 2013 r Nazwa kierunku studiów: Psychologia Obszar kształcenia: Obszar nauk społecznych Poziom kształceni: jednolite studia
KARTA PRZEDMIOTU. Wychowanie przez sztuki w języku polskim Nazwa przedmiotu
KARTA PRZEDMIOTU Kod przedmiotu WpSzP Wychowanie przez sztuki w języku polskim Nazwa przedmiotu w języku angielskim Education through the fine arts USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek studiów
Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik
Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Ewa Janik ZDROWIE PSYCHICZNE Zdrowie psychiczne jest różnie definiowane przez poszczególne dziedziny nauki:
Teoretyczne podstawy wychowania
Teoretyczne podstawy wychowania 1. Wychowanie człowieka na tle różnych epok 2. Przedmiotowy wymiar wychowania 3. Podstawowe kategorie procesu wychowania 4. Proces wychowania i jego istota 5. Determinanty
Koncepcja Artystycznego Niepublicznego Przedszkola z Oddziałem Integracyjnym Tygrysek Plus
Koncepcja Artystycznego Niepublicznego Przedszkola z Oddziałem Integracyjnym Tygrysek Plus MISJA o W przedszkolu każde dziecko czuje się bezpieczne, szczęśliwe, wyjątkowe i akceptowane. o Każde dziecko
OPIS PRZEDMIOTU. Socjologia 1100-Ps1SO-SJ. Wydział Pedagogiki i Psychologii. Instytut Psychologii. Psychologia. Ogólnoakademicki.
OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu 1100-Ps1SO-SJ Pedagogiki i Psychologii Poziom kształcenia: Jednolite studia magisterskie Profil: Ogólnoakademicki Forma studiów Stacjonarne Rok/semestr I
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 15
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 15 1. POJĘCIA PODSTAWOWE... 19 1.1. Kreacjonizm... 19 1.2. Ewolucjonizm... 19 1.3. Człowiek... 20 1.4. Różnice indywidualne... 26 1.5. Cechy człowieka... 26 2. ISTOTA I KATEGORIE
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 1 do uchwały nr 445/06/2012 Senatu UR z dnia 21 czerwca 2012 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta I stopień
Ku wolności jako odpowiedzialności
Marcin Kilanowski Ku wolności jako odpowiedzialności Dewey, Rorty, Habermas o nowej jakości w demokracji Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Toruń 2013 Spis treści Od Autora 11 Wstęp 13
OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Dla studiów podyplomowych KOLOR W KREACJI WNĘTRZA
Załącznik nr 1 do Uchwały Rady Wydziału Architektury Wnętrz z dn. 6.06.2017 r. OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Dla studiów podyplomowych KOLOR W KREACJI WNĘTRZA Studia podyplomowe ( 2 semestry) Akademia
Cele wychowawcze na lekcjach języka polskiego. Opracowanie: Teresa Kozioł LSCDN
Cele wychowawcze na lekcjach języka polskiego Opracowanie: Teresa Kozioł LSCDN 1. Cele wychowawcze szkoły w podstawie programowej. 2. Kształtowanie wartości i wychowawcze funkcje szkoły na lekcjach języka
Filozoficzne konteksty mistyki św. Jana od Krzyża. Izabella Andrzejuk
Filozoficzne konteksty mistyki św. Jana od Krzyża Izabella Andrzejuk Plan wystąpienia Św. Jan od Krzyża Dziedziny filozoficzne w tekstach św. Jana Filozoficzna erudycja św. Jana Mistyka św. Jana najważniejsze
określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013
Załącznik Nr 2.9 do Uchwały Nr 156/2012/2013 Senatu UKW z dnia 25 września 2013 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 z dnia 25 września 2013
DR URSZULA GEMBARA TWÓRCZOŚĆ A ROZWÓJ OSOBOWOŚCI W KONTEKŚCIE PRACY NAUCZYCIELA
DR URSZULA GEMBARA TWÓRCZOŚĆ A ROZWÓJ OSOBOWOŚCI W KONTEKŚCIE PRACY NAUCZYCIELA Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plan prezentacji: 1. Rozumienie
Czym jest nauka? Tomasz Poskrobko. Metodyka pracy naukowej
Czym jest nauka? Tomasz Poskrobko Metodyka pracy naukowej Nauka Kultura Poznanie naukowe Czynności wykonywane przez naukowców Zbiór czynności które należy przyswoić Nauka Kultura Poznanie naukowe Czynności
PROJEKT PUSTA ŚCIANA RAKOWIEC DZIELNICĄ STREET ARTU
PROJEKT PUSTA ŚCIANA RAKOWIEC DZIELNICĄ STREET ARTU Tabula rasa? Tabula rasa, czyli niezapisana tablica to pojęcie mające wyrażać pogląd, że wszelka wiedza pochodzi wyłącznie z doświadczenia, a umysł pozbawiony
Program obchodów roku Oscara Kolberga pod hasłem: Tradycja bliżej nas
Program obchodów roku Oscara Kolberga pod hasłem: Tradycja bliżej nas 1 Edukacyjny Projekt Autorski: Henryk Oskar Kolberg polski etnograf, folklorysta i kompozytor 1814-1850 2 1. Informacje ogólne: 1.1.
INNOWACJA PEDAGOGICZNA KOLOROWE POPOŁUDNIA
INNOWACJA PEDAGOGICZNA KOLOROWE POPOŁUDNIA Zajęcia dotyczące rozwoju twórczości i kreatywności wychowanków poprzez udział w warsztatach z kwiatami w Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczo- Rewalidacyjnych
Przedszkole Miejskie nr 8 w Chełmie ul. M.Reja 54
Przedszkole Miejskie nr 8 w Chełmie ul. M.Reja 54 Program własny to taki plan działania, w którym nauczyciel wyraża swoje własne pomysły, swój własny punkt widzenia na treści i sposoby realizacji własnego
II. EFEKTY KSZTAŁCENIA
II. EFEKTY KSZTAŁCENIA Objaśnienie oznaczeń w symbolach: K kierunkowe efekty kształcenia A - obszar kształcenia w zakresie sztuki 1 studia I stopnia 2 studia II stopnia Użyte symbole: W kategoria wiedzy
Alberta Einsteina: Wyobraźnia jest ważniejsza niż wiedza. Nasza wiedza jest zawsze ograniczona, podczas gdy wyobraźnią ogarniamy cały świat.
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W Gimnazjum ROK SZKOLNY 2015/2016 Nauczyciel: Agnieszka Kwiatkowska Alberta Einsteina: Wyobraźnia jest ważniejsza niż wiedza. Nasza wiedza jest zawsze ograniczona,
Edukacja elastyczna flexischooling
Edukacja elastyczna flexischooling James Hemming Jon Holt Roland Meighan Philip Toogood 1 Edukacja elastyczna Pedagogika skoncentrowana na uczniu, proces nauczania odpowiada potrzebom dzieci i młodzieży
Sylabus modułu: Antropologia i ekologia sztuki, Kod modułu: 12-ET-S2-F12-8.2AES
U n i w e r s y t e t Ś l ą s k i w K a t o w i c a c h, u l. B a n k o w a 1 2, 4 0-0 0 7 K a t o w i c e, h t t p : / / w w w. u s. e d u. p l w w w. e c o e t n o. u s. e d u. p l Kierunek i poziom
Filozofia - opis przedmiotu
Filozofia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Filozofia Kod przedmiotu 08.1-WA-GrafP-FIL-W-S14_pNadGenVGNQV Wydział Kierunek Wydział Artystyczny Grafika Profil ogólnoakademicki Rodzaj
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Psychologia rozwoju człowieka. 2. KIERUNEK: Pedagogika
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Psychologia rozwoju człowieka 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: rok I, semestr 2 5. LICZBA
Zagadnienia (pytania)
Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana Jańskiego w Łomży Zagadnienia (pytania) na obronę dyplomową licencjacką na kierunku: pedagogika Zagadnienia ogólne 1. Nurty kontestacyjne w pedagogice
Strumiłowski Kościół, religie Piękno i zbawienie świat?
Zbigniew Jan Paweł Kubacki SJ Strumiłowski Kościół, religie Piękno i zbawienie świat? O jedyności i powszechności zbawczej Kościoła oraz zbawczej roli religii niechrześcijańskich 86 Myśl Teologiczna Wydawnictwo
Program wychowawczy Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 1 im. Karola Miarki w Lędzinach
Program wychowawczy Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 1 im. Karola Miarki w Lędzinach W naszej szkole przyjęto następującą interpretację definicji wychowania: Wychowanie w szkole jest to
TANIEC Specjalność Pedagogika Baletowa. Nazwa kierunku studiów i kod programu. Tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta. Magister.
ZAŁĄCZNIK DO UCHWAŁY SENATU UMFC NR 123/222/2015 Z DNIA 23 LISTOPADA 2015 ROKU UNIWERSYTET MUZYCZNY FRYDERYKA CHOPINA WYDZIAŁ DYRYGENTURY CHÓRALNEJ, EDUKACJI MUZYCZNEJ, MUZYKI KOŚCIELNEJ, RYTMIKI I TAŃCA
Czynny udział w konferencjach naukowych:
Czynny udział w konferencjach naukowych: Psychologia współczesna: oczekiwania i rzeczywistość, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Akademia Pedagogiczna, Kraków 22 24 październik 2002, referat: Rola aktywności
Program Wychowawczy Zespołu Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance na lata 2012-2015
Program Wychowawczy Zespołu Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance na lata 2012-2015 Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie- naucz. Jeśli nie wie- wytłumacz. Jeśli nie może- pomóż Przyjęty do realizacji
Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ
Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ Edukacja Kształcenie Wychowywanie SKUTEK SKUTEK Trafianie na prawdę i dobro Trwanie przy prawdzie i dobru Odnosi się do poznawania Odnosi się do postępowania
Wstęp Człowiek żyje w określonym środowisku, które dostarcza mu wciąż nowych wrażeń, a nierzadko również problemów. Niekiedy środowisko jest dla niego nowym wyzwaniem, z jednej strony niesie wsparcie,
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU PSYCHOLOGIA JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU PSYCHOLOGIA JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Symbol efektu kierunkowego K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 Po ukończeniu studiów jednolitych
Rola kultury w procesie wychowania dzieci i młodzieży Arteterapia i muzykoterapia
Rola kultury w procesie wychowania dzieci i młodzieży Arteterapia i muzykoterapia Definicja kultury Pojęcie kultura wywodzi się od słowa łacińskiego cultura czyli uprawa i oznacza ogół stworzonych przez
Efekty kształcenia dla kierunku Nauki o rodzinie
Załącznik nr 21 do Uchwały Nr 673 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 6 marca 2015 roku w sprawie zmiany Uchwały Nr 187 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 26 marca 2013 roku zmieniającej Uchwałę Nr 916 Senatu UWM
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych 2 Podział dyscyplin filozoficznych Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:
PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PLASTYCZNEJ IM. JACKA MALCZEWSKIEGO W ZESPOLE SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. JÓZEFA BRANDTA W RADOMIU
PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PLASTYCZNEJ IM. JACKA MALCZEWSKIEGO W ZESPOLE SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. JÓZEFA BRANDTA W RADOMIU Podstawa prawna Wstęp 1. Wizja szkoły 2. Misja i model absolwenta Cele i zadania
określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013
Załącznik Nr 2.9 do Uchwały Nr 156/2012/2013 Senatu UKW z dnia 25 września 2013 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 z dnia 25 września 2013
Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10
Załącznik do uchwały nr 73 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja 1. Odniesień efektów kierunkowych do
PROGRAM WYCHOWAWCZY SOSW
PROGRAM WYCHOWAWCZY SOSW TARNOWSKIE GÓRY 2000 I. WSTĘP Program ten jest rozwinięciem zadań i treści wychowawczych wynikających ze statutu szkoły. Uwzględnia w sposób szczególny formułę integracyjną ośrodka.
Społeczne aspekty kultury
Kierunek Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II rok akademicki 2012/2013 kulturoznawstwo stopień drugi studia stacjonarne Forma zajęć: Społeczne aspekty kultury konwersatorium
współczesna sztuka litewska
współczesna sztuka litewska wystawa artystów uniwersytetu w szawlach na litwie projekt realizowany w ramach VII Lubelskiego Festiwalu Nauki 2010 Kilka lat temu nawiązaliśmy współpracę z Wydziałem Artystycznym