DECYZJA. I. W zakresie płatnej i bezpłatnej wymiany ruchu IP typu peering

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Anna StreŜyńska projekt do konsultacji v. 2 Warszawa, dnia r DART SMP /07 Telekomunikacja Polska S.A. ul. Twarda Warszawa DECYZJA Na podstawie art. 45 w związku z art. 34 ust 1 i ust. 2 pkt 4, 5, 6, 10, 11, art. 36, art. 37 ust. 1, art. 40, art. 42, art. 206 ust. 1 oraz art. 206 ust. 2a ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm.) oraz art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071, z późn. zm.), Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej nakłada na Telekomunikację Polską S.A z siedzibą w Warszawie, jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego kontrolującego dostęp do uŝytkowników końcowych następujące obowiązki regulacyjne, niezbędne do zapewnienia uŝytkownikom końcowym Telekomunikacji Polskiej S.A komunikowania się z uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego: I. W zakresie płatnej i bezpłatnej wymiany ruchu IP typu peering 1. Obowiązek dostępu telekomunikacyjnego, o którym mowa w art. 34 ustawy Prawo telekomunikacyjne polegający na uwzględnianiu uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym uŝytkowania elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących dla zapewnienia wymiany ruchu IP typu peering, w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. Przez obowiązek ten rozumie się w szczególności przyznawanie dostępu do interfejsów, protokołów lub innych kluczowych technologii, niezbędnych dla interoperacyjności usług, zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej, kolokacji oraz innych form wspólnego korzystania z budynków, zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych a takŝe prowadzenie negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w dobrej wierze oraz utrzymywaniu uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego do określonych sieci telekomunikacyjnych, urządzeń lub udogodnień towarzyszących. 1

2 2. Obowiązek równego traktowania, o którym mowa w art. 36 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na równym traktowaniu przez Telekomunikację Polską S.A. przedsiębiorców w zakresie dostępu telekomunikacyjnego, przez zapewnienie takich samych warunków wymiany ruchu IP typu peering pomiędzy siecią Telekomunikacji Polskiej S.A. a sieciami przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach a takŝe oferowanie usług na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zaleŝnymi. 3. Obowiązek udostępniania informacji, o którym mowa w art. 37 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na: a) udostępnieniu Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej z jego inicjatywy lub na wniosek przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, informacji dotyczących wymiany ruchu IP typu peering pomiędzy Telekomunikacją Polską S.A. a innymi przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi. Informacje te dotyczyć będą wymiany ruchu typu peering w Punktach Wymiany Ruchu, zasad wymiany ruchu typu peering pomiędzy przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi oraz warunków rozliczeń między Telekomunikacją Polską S.A. i przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi za wymianę ruchu typu peering. Wymagane informacje dotyczyć mogą 90 dni za okres poprzedzający wystąpienie Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z Ŝądaniem udzielenia informacji, w tym za okres poprzedzający wydanie niniejszej decyzji. Wymagane informacje powinny zostać przekazane Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej nie później niŝ 48 godzin od złoŝenia przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej do Telekomunikacji Polskiej S.A. stosownego zapytania. Wymagane informacje zostaną przekazane w formie elektronicznej wskazanej przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej np. na adres , na nośniku elektronicznym, na serwer FTP lub innej, a na wyraźny wniosek Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej takŝe w formie pisemnej na wskazany adres, b) ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego dla zapewnienia wymiany ruchu IP typu peering pomiędzy siecią Telekomunikacji Polskiej S.A. a siecią przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, dotyczących podstawowych informacji o współpracy stron oraz o cechach charakterystycznych Punktów Wymiany Ruchu - przy czym obowiązek ten będzie stosowany do czasu publikacji w Biuletynie Urzędu Komunikacji Elektronicznej, na koszt Telekomunikacji Polskiej S.A., zatwierdzonych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej lub samodzielnie przez niego ustalonych ofert ramowych w zakresie wymiany ruchu IP typu peering lub ich zmian. Publikacja wskazanych powyŝej informacji nastąpi w formie elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej (www) Telekomunikacji Polskiej S.A. Informacje naleŝy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niŝ w terminie 1 miesiąca od dnia doręczenia niniejszej decyzji, a w przypadku zmiany zakresu bądź treści publikowanej informacji naleŝy ją 2

3 ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niŝ w terminie 1 tygodnia od wprowadzonej zmiany; II. W zakresie płatnej wymiany ruchu IP typu peering 1 Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej nakłada na Telekomunikację Polską S.A wymienione w punkcie I bowiązki jak równieŝ następujące obowiązki regulacyjne: 1. Obowiązek ustalania opłat, o którym mowa w art. 40 ustawy Prawo telekomunikacyjne polegający na ustalaniu, przy stosunku wymiany ruchu większym od 2:1 (np. 3:1, 4:1, 5:1), przy czym licznik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci Telekomunikacji Polskiej do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zaś mianownik wielkość ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do sieci Telekomunikacji Polskiej S.A., opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego dla zapewnienia wymiany ruchu IP typu peering pomiędzy siecią Telekomunikacji Polskiej S.A. a siecią przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi sieci Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, w oparciu o ponoszone koszty. Przy stosunku wymiany ruchu mniejszym od 1:2 (1:3, 1:4, 1:5) gdzie licznik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci Telekomunikacji Polskiej do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zaś mianownik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do sieci Telekomunikacji Polskiej S.A., zasady rozliczeń i wysokość opłat strony umowy ustalą między sobą. W przypadku stosunku wymiany ruchu większym od 2:1 (3:1, 4:1) gdzie licznik oznacza ruch generowany z sieci Telekomunikacji Polskiej do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, przedsiębiorca telekomunikacyjny jest zobowiązany pokryć naleŝność finansową, w zakresie całości ruchu wygenerowanego z sieci Telekomunikacji Polskiej do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, zgodnie z ofertą ramową o dostępie telekomunikacyjnym dla zapewnienia wymiany ruchu IP typu peering płatny pomiędzy siecią Telekomunikacji Polskiej S.A. a siecią przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, zatwierdzoną przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Jednocześnie przyjmuje się, iŝ zliczanie wielkości wymienianego ruchu odbywać się będzie na koniec kaŝdego miesiąca. 2. Obowiązek przygotowania i przedstawienia oferty ramowej, o którym mowa w art. 42 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na przygotowaniu i przedstawieniu w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji oferty ramowej o dostępie telekomunikacyjnym, dla zapewnienia wymiany ruchu IP typu peering płatny pomiędzy siecią Telekomunikacji Polskiej S.A. a siecią przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi sieci Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o treści zgodnej z Załącznikiem nr 3 stanowiącym integralną część decyzji. III. W zakresie bezpłatnej wymiany ruchu IP typu peering Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej nakłada na Telekomunikację Polską S.A wymienione w punkcie I obowiązki jak równieŝ następujące obowiązki regulacyjne: 1 Wyjaśnienia pojęć i terminów stosowanych w niniejszej decyzji znajdują się w załączniku 1 3

4 1. Obowiązek przygotowania i przedstawienia oferty ramowej, o którym mowa w art. 42 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na przygotowaniu i przedstawieniu w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji oferty ramowej o dostępie telekomunikacyjnym dla zapewnienia wymiany ruchu IP typu peering bezpłatny pomiędzy siecią Telekomunikacji Polskiej S.A. a siecią przedsiębiorców telekomunikacyjnych w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi sieci Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o treści zgodnej z Załącznikiem nr 2 stanowiącym integralną część decyzji. Ponadto stwierdzam, iŝ: 1. Obowiązek dostępu telekomunikacyjnego w zakresie płatnej wymiany ruchu IP typu peering realizowany będzie przy stosunku wymiany ruchu większym od 2:1 przy czym licznik oznaczać będzie wielkość ruchu generowanego z sieci Telekomunikacji Polskiej S.A. do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, zaś mianownik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do sieci Telekomunikacji Polskiej S.A., w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. 2. Obowiązek dostępu telekomunikacyjnego w zakresie bezpłatnej wymiany ruchu IP typu peering realizowany będzie przy stosunku wymiany ruchu: - mniejszym lub równym od 2:1 (np. 2:1, 1.5:1, 1.3:1, 1:1) przy czym licznik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci Telekomunikacji Polskiej do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zaś mianownik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do sieci Telekomunikacji Polskiej S.A, - oraz większym lub równym 1:2 (1:2, 1:1.5, 1:1.3, 1:1), przy czym licznik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci Telekomunikacji Polskiej do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zaś mianownik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do sieci Telekomunikacji Polskiej S.A, w celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi sieci Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. 3. Zakwalifikowanie po raz pierwszy przedsiębiorcy do peeringu bezpłatnego odbywać się będzie na podstawie danych przedstawionych przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego za okres 1 miesiąca wstecz od daty wystąpienia z wnioskiem do Telekomunikacji Polskiej S.A. o podpisanie umowy na peering bezpłatny. W okresie miesiąca przedsiębiorca telekomunikacyjny musi spełniać kryteria kwalifikujące go do peeringu bezpłatnego (tj. asymetria ruchu mieszcząca się w granicach 2:1 1:2, minimalny poziom ruchu 750 Mbit/s łącznie ze wszystkich PWR z Telekomunikacją Polską S.A. oraz posiadanie z Telekomunikacją Polską S.A. łącza typu full duplex o minimalnej przepływności 1 Gbit/s., z strzeŝeniem, iŝ przepływność ta liczona będzie w warstwie IP). 4. Nowo wchodzący na rynek przedsiębiorca telekomunikacyjny podpisuje umowę na peering płatny. Przejście na peering bezpłatny nastąpi po upływie miesiąca, pod warunkiem spełnia kryteriów kwalifikujących go do peeringu bezpłatnego. 5. Warunkiem zapewnienia ekwiwalentności przy wymianie ruchu IP typu peering bezpłatny będzie minimalna przepływność podłączanego łącza - co najmniej 1 Gbit/s (przyjmuje się neutralność technologiczną, z zastrzeŝeniem, Ŝe łącza będą typu full duplex) 4

5 a takŝe minimalna wielkość ruchu IP, generowanego z własnej sieci na zestawionych łączach w Punktach Wymiany Ruchu, na poziomie 750 Mbit/s łącznie. Przepływność ta liczona będzie w warstwie IP. Jednocześnie przyjmuje się, iŝ minimalny poziom wymiany ruchu ustalony na 750 Mbit/s liczony będzie według metody 95 percentyla. 6. Ustalenie liczby PWR pozostaje w gestii przedsiębiorcy telekomunikacyjnego i Telekomunikacji Polskiej S.A., z zastrzeŝeniem, Ŝe Telekomunikacja Polska S.A. nie moŝe Ŝądać od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego ubiegającego się o peering płatny bądź bezpłatny więcej niŝ 2 PWR. JednakŜe Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej dopuszcza ustalenie większej liczby PWR, które to moŝe nastąpić na skutek ustaleń między stronami, przy czym lokalizacje tych dwóch PWR wybiera przedsiębiorca telekomunikacyjny. III. Decyzja niniejsza podlega natychmiastowemu wykonaniu stosownie do art. 206 ust. 2 i ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne. UZASADNIENIE I. Przebieg postępowania Zgodnie z treścią art. 192 ust. 1 pkt 5 Prawa telekomunikacyjnego do zakresu działania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwanego dalej równieŝ Prezesem UKE i Regulatorem) naleŝy w szczególności podejmowanie interwencji w sprawach dotyczących funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych z własnej inicjatywy lub wniesionych przez zainteresowane podmioty, w szczególności uŝytkowników i przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w tym podejmowanie decyzji w tych sprawach w zakresie określonym ustawą z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (zwanej dalej równieŝ ustawą Prawo telekomunikacyjne oraz PT). 1. Prezes UKE wszczął w dniu 20 czerwca 2007 r. (pismo nr DART-SMP /07 (1)) z urzędu postępowanie w sprawie nałoŝenia obowiązków regulacyjnych na Telekomunikację Polską S.A. (zwanej dalej równieŝ TP S.A. oraz TP ) w trybie art. 45 ustawy Prawo telekomunikacyjne. 2. Pismem z dnia 29 czerwca 2007 r. (numer: DART-SMP /07 (4)) Prezes UKE powiadomił Prezesa UOKiK o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego w sprawie nałoŝenia obowiązków regulacyjnych na Telekomunikację Polską S.A. jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego kontrolującego dostęp do uŝytkowników końcowych niezbędnych do zapewnienia uŝytkownikom końcowym Telekomunikacji Polskiej S.A komunikowania się z uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego (art. 45 ustawy Prawo telekomunikacyjne). 3. W dniu 29 czerwca 2007 r. Komisja Europejska zarejestrowała pod numerem PL/2007/0656 notyfikację Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczącą projektu decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w sprawie nałoŝenia na Telekomunikację Polską S.A. jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego kontrolującego dostęp do uŝytkowników końcowych niezbędnych do zapewnienia uŝytkownikom końcowym Telekomunikacji Polskiej S.A komunikowania się z uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego obowiązków 5

6 regulacyjnych. 4. W dniach 29 czerwca 2007 r. 30 lipca 2007 r. Prezes UKE przeprowadził postępowanie konsultacyjne w przedmiotowej sprawie. 5. W ramach ww. postępowania konsultacyjnego do Prezesa UKE wpłynęło 7 opinii złoŝonych przez: TP S.A., o2 Sp. z o.o., Multimedia Polska S.A., Mediatel S.A., Krajową Izbę Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji (zwana dalej równieŝ KIGEIT), ATM S.A., Komisję Europejską, oraz Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (stanowisko wpłynęło po terminie). NiezastrzeŜone stanowiska uczestników postępowania konsultacyjnego zostały opublikowane na stronach Urzędu w dniu 10 sierpnia 2007 r. 6. W dniu 9 lipca 2007 r. Komisja Europejska zwróciła się do Prezesa UKE z pytaniami dotyczącymi przedmiotowego postępowania. W dniu 12 lipca 2007 r. Prezes UKE przekazał Komisji Europejskiej dodatkowe informacje. 7. Pismem z dnia 10 lipca 2007 r. (numer: DART-SMP /07(5) Prezes UKE powiadomił TP S.A. o włączeniu do akt sprawy opinii Polkomtel S.A. z dnia 29 marca 2007 r. dotyczącej analizy regulacji wysokości opłat za wymianę ruchu IP pomiędzy przedsiębiorcami a Telekomunikację Polską. 8. Pismem z dnia 17 lipca 2007 r. (numer: DART-SMP /07 (7)) Prezes UKE powiadomił TP S.A. o włączeniu do akt sprawy pism następujących operatorów: Telefonii Dialog S.A., Telekomunikacji Kolejowej Sp. z o.o., Horyzontu Nowe Technologie, Beyond.pl Sp. z o.o., Aster Sp. z o.o., ATM S.A., Polkomtel S.A., PTC Sp. z o.o., NASK dotyczących wysokości opłat za wymianę ruchu IP (pisma zastrzeŝone). 9. W dniu 4 października 2007 r. Prezes UKE przesłał kolejne pisma do operatorów (tj. : Polkomtel S.A.,ATM S.A., Leon Sp. z o.o., ETOP Sp. z o.o., Telefonia Dialog S.A., Multimedia Polska S.A., Mediatel S.A., Netia S.A., o2 Sp. o.o., NASK, KIGEiT) dotyczące uzupełnienia informacji na temat wymiany ruchu IP typu peering. W dniach października 2007 r. operatorzy przesłali dodatkowe informacje. II. Stan prawny Podstawowe zasady i reguły reŝimu regulacyjnego dla rynku telekomunikacyjnego określa przede wszystkim Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (zwana dalej dyrektywą ramową lub DR). Zasadniczo europejski system regulacji rynków telekomunikacyjnych składa się z następujących elementów: procesu definiowania rynków właściwych, analizy zdefiniowanego rynku właściwego pod kątem występowania skutecznej konkurencji tj. stwierdzenia istnienia skutecznej konkurencji lub jej braku na wskazanym rynku, a tym samym wyznaczenia lub nie wyznaczenia przedsiębiorców o znaczącej pozycji rynkowej, rozstrzygnięcia o obowiązkach regulacyjnych nakładanych na przedsiębiorstwa zajmujące pozycję znaczącą. 6

7 Model ten opiera się na zasadzie nakładania stosownych obowiązków regulacyjnych ex-ante na podmioty zajmujące znaczącą pozycję rynkową. Europejski reŝim regulacyjny dopuszcza takŝe moŝliwość nakładania obowiązków regulacyjnych bez wskazywania podmiotów o pozycji znaczącej. Postanowienia prawne w tym zakresie koncentrują się w Dyrektywie 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (zwanej dalej dyrektywą o dostępie lub DD). Zgodnie z punktem 6 preambuły DD w odniesieniu do rynków, na których nadal występują duŝe róŝnice w pozycji negocjacyjnej pomiędzy poszczególnymi przedsiębiorstwami, a niektóre przedsiębiorstwa bazują przy świadczeniu swoich usług na infrastrukturze innych przedsiębiorstw, wskazane jest ustanowienie uregulowań prawnych, które gwarantowałyby skuteczne funkcjonowanie rynku. Krajowe organy regulacyjne (NRA) powinny mieć uprawnienia do zabezpieczenia odpowiedniego dostępu, wzajemnych połączeń oraz interoperacyjności usług ze względu na interes uŝytkowników końcowych w sytuacji, gdy negocjacje handlowe okaŝą się bezowocne. W szczególności NRA mogą zapewnić połączenia typu koniec-koniec (ang. end-to-end connectivity) poprzez nałoŝenie proporcjonalnych obowiązków na przedsiębiorstwa kontrolujące dostęp do uŝytkowników końcowych. Kontrolowanie środków dostępu moŝe oznaczać własność lub kontrolę fizycznego połączenia z uŝytkownikiem końcowym (stacjonarnym lub ruchomym) albo moŝność zapewnienia dostępu do punktu zakończenia sieci uŝytkownika końcowego. Z takim przypadkiem będziemy mieć do czynienia w sytuacji, gdy np. operatorzy sieciowi bezzasadnie ograniczają wybór uŝytkownikom końcowym dostępu do portali i innych usług internetowych, udostępnianych przez uŝytkowników zapewniających treści (ang. content) w połączonych sieciach. Zgodnie z art. 5 dyrektywy o dostępie, dla realizacji celów określonych w art. 8 dyrektywy ramowej, NRA wspierają i w razie potrzeby zapewniają, zgodnie z przepisami DD, adekwatny dostęp oraz połączenia międzysieciowe, jak równieŝ interoperacyjność usług oraz realizują swoje zadania w taki sposób, by promować wydajność, zrównowaŝoną konkurencję oraz zapewnić maksymalne korzyści dla uŝytkowników końcowych (np. połączenie uŝytkownika końcowego do portali i usług internetowych) przy czym powyŝsze działania powinny zostać podjęte w celu realizacji celów regulacyjnych określonych przez ramy regulacyjne dla łączności elektronicznej. W szczególności i niezaleŝnie od środków, które mogłyby zostać podjęte w stosunku do przedsiębiorstw dysponujących znaczącą pozycją rynkową, zgodnie z art. 8 dyrektywy ramowej, krajowe organy regulacyjne mogą nakładać, w granicach tego, co niezbędne do zapewnienia moŝliwości połączenia typu koniec-koniec (np. uŝytkownik końcowy - portal/usługodawca internetowy), obowiązki na przedsiębiorstwa, które kontrolują dostęp do uŝytkowników końcowych, w tym w uzasadnionym przypadku, obowiązek połączeń międzysieciowych 2 ich sieci w przypadku, jeŝeli nie zostało to jeszcze zrealizowane. Nakładając na operatora obowiązek dostępu zgodnie z art. 12 DD, NRA mogą określić techniczne i operacyjne wymogi, jakie podmiot zapewniający ten dostęp lub osoby korzystające z tego dostępu będą musieli spełnić, jeśli jest to niezbędne dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania sieci. 2 Article 5 of Access Directive:, including in justified cases the obligation to interconnect their networks where this is not already the case. 7

8 W przypadku zaistnienia opisanego powyŝej stanu faktycznego art. 5 dyrektywy o dostępie uprawnia NRA do interweniowania nawet w sytuacji braku przeprowadzenia analizy rynku, po to aby zapewnić, Ŝe cele postawione przed NRA zostaną osiągnięte, bez konieczności wystąpienia okoliczności o charakterze wyjątkowym. Z drugiej strony, na przeciwnym końcu łańcucha wartości, występuje dostawca treści, który równieŝ jest nazywany uŝytkownikiem końcowym. Dostęp do usług, które świadczy ten podmiot jest kontrolowany przez operatora. NaleŜy tutaj przypomnieć, Ŝe art. 2 ppkt n) dyrektywy ramowej określa uŝytkownika końcowego następująco: uŝytkownik końcowy oznacza uŝytkownika, który nie udostępnia publicznych sieci łączności elektronicznej ani publicznie dostępnych usług łączności elektronicznej. Sam uŝytkownik jest natomiast zdefiniowany w ppkt h) ww. artykułu następująco: uŝytkownik oznacza osobę prawną lub fizyczną korzystającą z publiczne dostępnych usług łączności elektronicznej lub wnioskującą o udostępnienie takich usług. Zatem obowiązki określone w niniejszej decyzji nakładają na Telekomunikację Polską S.A., jako operatora, który kontroluje dostęp do uŝytkownika końcowego, środki mające na celu zapewnienie interoperacyjości usługi peeringu. NałoŜenie obowiązków ma na celu zatem wspieranie równoprawnej i skutecznej konkurencji w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych jak równieŝ zapewnienie uŝytkownikom maksymalnych korzyści w zakresie róŝnorodności, ceny i jakości usług telekomunikacyjnych zgodnie z celami określonymi w art. 1 ust 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Wskazane powyŝej przepisy dyrektyw zostały zaimplementowane do polskiego systemu prawnego w art. 45 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Zgodnie z treścią art. 45 PT Prezes UKE moŝe, biorąc pod uwagę adekwatność danego obowiązku do zidentyfikowanego problemu, proporcjonalność oraz cele określone w art. 1 ust. 2 PT, z uwzględnieniem art. 1 ust. 3 PT, w drodze decyzji, nałoŝyć na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego kontrolującego dostęp do uŝytkowników końcowych obowiązki regulacyjne niezbędne do zapewnienia uŝytkownikom końcowym tego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego komunikowania się z uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, w tym obowiązek wzajemnego połączenia sieci. Przedmiotowy przepis stanowi transpozycję art. 5 DD. Art. 45 PT zawiera wytyczne dotyczące nakładania obowiązków regulacyjnych na przedsiębiorców telekomunikacyjnych, wobec których nie stwierdzono zajmowania pozycji znaczącej. Proces nakładania właściwych obowiązków regulacyjnych na podstawie art. 45 PT zasadniczo róŝni się od procesu regulacji ex-ante i nakładania obowiązków regulacyjnych na przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących znaczącą pozycję rynkową. Art. 45 PT umoŝliwia nakładanie obowiązków regulacyjnych bez konieczności przeprowadzania analizy rynkowej wyznaczającej przedsiębiorcę telekomunikacyjnego lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji rynkowej. Analizując przepis art. 45 PT naleŝy mieć na uwadze zasadę prowspólnotowej wykładni prawa, która jest powszechnie uznaną ogólną zasadą prawa wspólnotowego stanowionego w I filarze Unii Europejskiej i stanowi jeden z instrumentów zapewniania pośredniej skuteczności prawu wspólnotowemu (tzw. indirect effect) w krajowych porządkach prawnych państw członkowskich Unii Europejskiej. Obowiązek dokonywania wykładni prowspólnotowej prawa krajowego wynika z art. 249 ust. 3 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. Nr 90 poz. 864) (dalej 8

9 "TWE") oraz art. 10 TWE, czyli z tzw. pierwotnego prawa wspólnotowego, którego obowiązek stosowania wynika z art. 2 Aktu dotyczącego Warunków Przystąpienia Polski do UE (Dz. U. z 2004 r. Nr 90 poz. 864). Pierwotne prawo wspólnotowe ma zgodnie z art. 91 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (co potwierdził takŝe polski Trybunał Konstytucyjny (wyrok z , sygn. akt. K 18/04, pkt 3.1.) oraz zasadą pierwszeństwa (patrz m.in. wyrok TS w sprawie 6/64 F. Costa v. E.N.E.L. Zb. Orz. 1964, s. 585) pierwszeństwo stosowania prawa wspólnotowego przed ustawą krajową. Zgodnie z art. 10 TWE państwa członkowskie podejmują wszelkie właściwe środki ogólne lub szczególne w celu zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z niniejszego Traktatu lub z działań instytucji Wspólnoty. Ułatwiają one Wspólnocie wypełnianie jej zadań. Państwa członkowskie powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrozić urzeczywistnieniu celów niniejszego Traktatu. Zgodnie z art. 249 ust. 3 TWE dyrektywa wiąŝe kaŝde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Trybunał Sprawiedliwości wyraźnie potwierdził powyŝszą podstawę prawną dla obowiązku dokonywania wykładni prowspólnotowej w orzeczeniu Von Colson (14/83 Von Colson et Kamann v. Land Nordrhein-Westfalen, Zb. Orz. 1984, s. 1891). W orzeczeniu Marleasing (C-l 06/89, Marleasing SA v. La Comercial Internacional de Alimentación SA, Zb. Orz. 1990, s ) Trybunał Sprawiedliwości wyraźnie stwierdził w pkt. 8, Ŝe (...) stosując prawo krajowe, niezaleŝnie czy dane przepisy zostały przyjęte przed czy po dyrektywie, sąd krajowy wezwany do przeprowadzenia ich wykładni zobowiązany jest zrobić to, w największym moŝliwym stopniu, w świetle treści i celu dyrektywy, dla osiągnięcia jej rezultatu i przez to uzyskania zgodności z art. 189 akapit trzeci Traktatu (obecnie art. 249 ust. 3 TWE. Obowiązek dokonywania wykładni prowspólnotowej został potwierdzony takŝe wyraźnie w orzeczeniach polskiego Sądu NajwyŜszego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd NajwyŜszy w wyroku z dnia r. (sygn. akt III PK 38/04) stwierdził, Ŝe dokonując wykładni prawa, polskie sądy muszą brać pod uwagę wykładnię Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu i dyrektywy obowiązujące w UE. Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził juŝ w roku 2001 w orzeczeniu z dnia r. (sygn. akt VSA 305/00), Ŝe w braku wyraźnie odmiennej wskazówki interpretacyjnej rozbieŝność ta [dotycząca przepisów krajowych i prawa wspólnotowego] powinna skutkować przyjęciem interpretacji właściwej w ramach prawa wspólnotowego. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości obowiązek dokonywania wykładni prowspólnotowej ciąŝy na wszystkich organach państw członkowskich Unii Europejskiej. Obowiązek ten dotyczy w równym stopniu organów administracyjnych, jak teŝ organów sądowych. Stwierdził to wyraźnie Trybunał Sprawiedliwości m.in. w orzeczeniu Von Colson (14/83 Von Colson et Kamann v. Land Nordrhein-Westfalen, Zb. Orz. 1984, s. 1891): (26.) [...] wynikający z dyrektywy obowiązek Państw Członkowskich osiągnięcia przewidzianego przez nią rezultatu, podobnie jak ich obowiązek na mocy art. 5 Traktatu (obecnie art. 10 TWE) podjęcia wszelkich właściwych środków ogólnych lub szczególnych w celu zapewnienia wykonania tego zobowiązania leŝy na wszystkich organach Państw Członkowskich w tym w zakresie ich kompetencji, na organach sądowych, a takŝe w 9

10 orzeczeniu Mau (C-160/01 Karen Mau v. Bundesanstalt rur Arbeit, Zb. Orz. 2003, s. 4791, pkt 35) oraz orzeczeniu Carbonari (C-131/97 Annalisa Carbonari i inni v. Universita degli Studi di Bologna, Ministero delia Sanita, Ministero deli'universita e delia Ricerca Scientifica, Ministero dei Tesoro, Zb. Orz. 1999, s.i-ii03, pkt 48). Prezes UKE jest organem administracyjnym państwa członkowskiego w rozumieniu powyŝszych orzeczeń, jest zatem zobowiązany do stosowania zasady wspólnotowej wykładni prawa krajowego Mając na uwadze powyŝsze Prezes UKE zobowiązany jest dokonać takiej wykładni przepisu art. 45 PT, która zapewni osiągnięcie celu wynikającego z wyŝej przytoczonych regulacji dyrektyw europejskich, których to art. 45 PT stanowi odzwierciedlenie w polskim reŝimie prawnym. Jedynie uwzględnienie wykładni wspólnotowej art. 45 PT posłuŝy prawidłowemu zastosowaniu w polskim porządku regulacyjnym dyrektywy o dostępie zgodnie z jej załoŝonymi celami. Obowiązek stosowania wykładni wspólnotowej ciąŝy na wszystkich organach państw członkowskich, w tym takŝe bezpośrednio na Prezesie UKE. Cele ustanowione w dyrektywach moŝna odczytać z całokształtu przepisów danej dyrektywy, ale przede wszystkim z treści jej preambuły. Mając na uwadze powyŝsze Prezes UKE dokonał analizy przepisu art. 45 PT w celu uzasadnienia zastosowania ww. przepisu w przedmiotowej sprawie. Artykuł 45 PT wskazuje na sytuację w, której jeden przedsiębiorca telekomunikacyjny, kontrolujący dostęp do uŝytkowników końcowych ogranicza moŝliwość komunikowania się tym uŝytkownikom końcowym z uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. Dokonując dokładnej analizy wykładni art. 45 PT w pierwszej kolejności naleŝy stwierdzić, iŝ regulacje zawarte w art. 45 PT mają na celu zapewnienie moŝliwości komunikowania się pomiędzy uŝytkownikami przedsiębiorców telekomunikacyjnych. TP S.A. jest przedsiębiorcą telekomunikacyjnym wpisanym przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych pod numerem 1, świadczącym usługi telefonii stacjonarnej, transmisji danych, dostępu do Internetu. TP S.A. dostarcza publiczną sieć telekomunikacyjną, do której przyłączona jest największa w Polsce liczba uŝytkowników końcowych, w tym uŝytkowników Internetu. Przedsiębiorca telekomunikacyjny, na którego mogą zostać nałoŝone obowiązki regulacyjne zgodnie z art. 45 PT musi kontrolować dostęp do uŝytkowników końcowych. W świetle definicji zawartej w art. 2 pkt 50 PT uŝytkownik końcowy to podmiot korzystający z publicznie dostępnej usługi telekomunikacyjnej lub Ŝądający takiej usługi, dla zaspokojenia własnych potrzeb. Z uwagi na fakt, iŝ polskie regulacje prawne nie rozstrzygają zagadnienia kontroli dostępu do uŝytkowników końcowych, odpowiednich wyjaśnień naleŝy szukać, zgodnie z wykładnią prowspólnotową, w cytowanym juŝ pkt 6 preambuły DD. Mając na uwadze treść zapisów dyrektywy o dostępie prof. Stanisław Piątek w komentarzu do ustawy Prawo telekomunikacyjne 3 stwierdza: Kontrola dostępu do uŝytkowników końcowych moŝe oznaczać własność lub zarząd (control) linią telekomunikacyjną, przewodową lub radiową, prowadzącą do uŝytkownika końcowego, a takŝe moŝność zmiany lub pozbawienia uŝytkownika numeru krajowego, niezbędnego do korzystania z udostępnionego mu 3 Prawo telekomunikacyjne Komentarz; dr hab. Stanisław Piątek; 2 wydanie; wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2005; s

11 zakończenia sieci. Z takim przypadkiem mielibyśmy do czynienia w sytuacji, gdy np. operator sieci bezzasadnie ogranicza uŝytkownikowi końcowemu moŝliwości wyboru dostępu do portali internetowych i usług. Kontrola dostępu do uŝytkownika końcowego została zatem opisana jako władztwo własnościowe lub operatorskie nad linią dostępową oraz oznaczeniem zakończenia sieci, bez którego nie moŝna adresować przekazów do uŝytkownika końcowego i odbierać tych przekazów. Kontrola została opisana w sposób przykładowy równieŝ od strony uŝytkownika, któremu ogranicza się moŝliwości dostępu do źródeł informacji i usług. Ocena moŝliwości uzyskania dostępu do uŝytkownika oraz dostępu uŝytkownika do usług wymaga badania faktycznych moŝliwości transmisyjnych do tych zakończeń sieci, zasad korzystania z przydzielonych numerów oraz korzystania z usług innych dostawców. Kontrola dostępu do uŝytkowników końcowych Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez TP S.A w raportach bieŝących na koniec 2006 r. TP S.A posiadała tys. łączy abonenckich 4. Bezsporne jest zatem, Ŝe TP S.A. posiada publiczną sieć telekomunikacyjną, do której przyłączeni są uŝytkownicy korzystający z usług dostępu do Internetu dla zaspokojenia własnych potrzeb. Według stanu na koniec 2006 roku, 97% abonentów usług telefonii stacjonarnej TP znajduje się w zasięgu usług ADSL, co zapewnia dalszy znaczny potencjał wzrostu w tym segmencie. 5 Ponadto, według badania konsumenckiego przeprowadzonego przez Centrum Badań Marketingowych Indicator na zamówienie Prezesa UKE, w listopadzie 2006 roku, w Polsce ok. 54% gospodarstw domowych posiadało komputer, a z tego 59% z nich posiadało równieŝ dostęp do Internetu. Rynek usług dostępu do sieci Internet w Polsce w roku 2006 wszedł w fazę bardzo dynamicznego rozwoju. Nastąpił znaczny przyrost abonentów, wzrost liczby osób korzystających z Internetu oraz wyraźny spadek cen szerokopasmowego dostępu do sieci Internet przy jednoczesnym wzroście popularności usług szerokopasmowych. Nastąpił równieŝ wyraźny spadek osób korzystających z dostępu dial-up. TP S.A. wykorzystała w olbrzymim stopniu gwałtowny rozwój rynku usług szerokopasmowych - rynku, który w duŝej mierze sama stworzyła. Oferowana przez TP usługa ADSL to Neostrada tp, która stała się praktycznie synonimem usług szerokopasmowych w Polsce. Z danych Urzędu Komunikacji Elektronicznej wynika równieŝ 6, iŝ w grudniu 2006 roku w stosunku do grudnia 2005 roku liczba łączy umoŝliwiających stały i zarazem szerokopasmowy 7 dostęp do sieci Internet ogółem wzrosła o ok linii, co stanowiło wzrost ich liczby o 96,34%. Wzrost ten spowodowany był zarówno uruchomieniem nowych linii (ponad 750 tysięcy) jak i zaadaptowaniem pewnej części linii wąskopasmowych do przesyłu z prędkościami większymi od 144 kbit/s (ponad 250 tysięcy linii). 4 Raport bieŝący 14/2007 oraz 55/2006 dostępne na 5 Raport roczny 2006 str. 19; 6 Dane pochodzą od 23 największych polskich przedsiębiorstw telekomunikacyjnych pod względem przychodów i liczby abonentów. 7 NaleŜy pamiętać, iŝ za linie szerokopasmowe uznawane są jedynie stałe łącza o przepływności powyŝej 144 kbit/s. Natomiast kategoria stałe łącza zawiera równieŝ łącza o przepływności poniŝej 144 kbit/s, czyli nadal popularną w Polsce w 2006 roku opcję dostępu z prędkością 128 kbit/s 11

12 Z kolei Zgodnie z wynikami przedstawionymi przez Spółkę za III kw liczba uŝytkowników szerokopasmowego dostępu do sieci Internet (ADSL+SDI) wyniosła PoniŜej zestawiono liczbę łączy oraz udziały TP S.A. i 23 innych przedsiębiorców w usłudze dostępu do sieci Internet. Tab. 1 Liczba łączy i udziałów TP S.A. oraz 23 ISP. (dane zastrzeŝone) Liczba linii Udziały [%] Łącza TP S.A TP S.A. 72,60% 72,72% Ogółem Pozostali 27,40% 27,28% TP S.A. 64,31% 67,73% Szerokopasmowe Pozostali 35,69% 32,27% *Dane od 23 największych ISP, zbierane na potrzeby KE. Ponadto z prognoz zawartych w Raporcie PMR Publications pt. Rynek telekomunikacyjny w Polsce wynika, Ŝe 2009 ponad 3 mln gospodarstw domowych będzie korzystać poprzez usługi przyłączenia i utrzymania w gotowości z usług dostępu do Internetu w technologii xdsl, a więc moŝna szacować, Ŝe udział liczby linii xdsl stanowić będzie ok. 30% wszystkich linii dostępowych. Rys 1. Źródło: Rynek telekomunikacyjny w Polsce , PMR Publications, wrzesień 2006 Wykres ten dowodzi, iŝ liczba uŝytkowników końcowych, pragnących skorzystać z szerokopasmowego dostępu do sieci Internet będzie stale rosnąć. NaleŜy podkreślić, Ŝe równieŝ oferty dotyczące dostępu szerokopasmowego do sieci Internet są z roku na rok coraz bardziej korzystne dla uŝytkowników końcowych. I tak TP S.A. stosuje liczne promocje dotyczące opłat abonamentowych za Neostradę tp. Przykładem jest promocja Telekomunikacji Polskiej S.A. Neostrada tp mała cena, gdzie w zaleŝności od opcji od 256 kbit/s do 6 Mb/s w wariancie zawarcia umowy na 12, 24 lub 36 miesięcy opłata miesięczna wynosi od 9,90 zł z VAT ( przez pierwsze trzy miesiące trwania umowy) do 144,90 zł z VAT przy największej prędkości i najkrótszym (12 miesięcznym) okresie obowiązywania umowy. 12

13 Promocja ta skierowana jest do nowych klientów oraz obecnych abonentów usługi neostrada tp, którym kończy się umowa oraz abonentów usługi w wariancie na czas nieokreślony. Ponadto TP S.A. oferuje równieŝ w promocji usługę Neostrada tp Megainternet, która skierowana jest zarówno do nowych klientów jak i obecnych abonentów neostrady tp. W usłudze tej przy opcji 1 Mbit/s opłata przy umowie na 36 miesięcy wynosi w pierwszych 6 miesiącach 28 zł + VAT zaś w kolejnych miesiącach 56 zł + VAT. Z kolei przy umowie na 24 miesiące przez pierwsze 6 miesięcy opłata wynosi 33 zł + VAT a przy kolejnych miesiącach 66 zł + VAT, natomiast przy umowie najkrótszej tj. na 12 miesięcy cena usługi przez pierwsze 6 miesięcy wynosi 38 zł + VAT a w kolejnych miesiącach opłata wynosi 76,01 zł + VAT. Przy największej prędkości 6 Mbit/s opłata w zaleŝności od czasu trwania umowy w pierwszych 6 miesiącach wynosi od 63 zł + VAT do 78,01 zł + VAT a w kolejnych miesiącach od 126 zł + VAT do 156 zł + VAT. Z kolei w promocji Neostrada tp na godziny 256 kbit/s, która przeznaczona jest dla nowych klientów, którzy złoŝą zamówienie na usługę neostrada tp na warunkach promocji, minimalna oplata miesięczna wynosi 20 zł z VAT, w ramach której zawiera się pierwsze 10 godzin dostępu do Internetu, zaś za kaŝdą następną abonent ponosi opłatę 0,98 zł z VAT. Promocja ta trwa do 31 stycznia 2008 r. NaleŜy równieŝ zaznaczyć, iŝ zgodnie z informacjami znajdującymi się w posiadaniu Prezesa UKE (Raport o stanie rynku za 2006 rok z kwietnia 2007 r. wydany przez Prezesa UKE) opłaty abonamentowe za usługi dostępu do sieci Internet z przepływnością 1 Mbit/s w ofertach promocyjnych i standardowych w przypadku TP S.A. zmalały średnio ze 140 zł w 2005 roku do 50 zł w 2006 r. (w 2007 r. ceny za 1 Mbit/s równieŝ kształtowały się na poziomie 50 zł). PowyŜsze wskazuje na to, iŝ TP S.A. nie tylko kontroluje dostęp do większości uŝytkowników, którzy korzystają ze stałego dostępu do sieci Internet, ale równieŝ ma na tyle silną pozycję rynkową, iŝ moŝe dowolnie kształtować ceny detaliczne pobierane za dostęp do tej usługi. Oznacza to, iŝ przesłanka zastosowania art. 45 PT w stosunku do przedsiębiorcy kontrolującego dostęp do uŝytkowników końcowych (w tym przypadku w zakresie dostępu do rynku usług internetowych) została spełniona. Podsumowując, naleŝy równieŝ zwrócić uwagę na fakt, iŝ do zakresu działań Prezesa UKE naleŝy m.in. wykonywanie zadań przewidzianych ustawą Prawo telekomunikacyjne i przepisami wydanymi na jej podstawie. Dlatego teŝ Prezes UKE ma m.in. za zadanie stworzenie warunków dla wspierania równoprawnej konkurencji w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych, rozwoju i wykorzystania nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej, zapewnienie ładu w gospodarce numeracją, częstotliwościami oraz zasobami arbitralnymi, zapewnienie uŝytkownikom maksymalnych korzyści w zakresie róŝnorodności, ceny i jakości usług telekomunikacyjnych a takŝe zapewnienie neutralności technologicznej. Wspieranie równoprawnej i skutecznej konkurencji, zdaniem Prezesa UKE, jest celem który ma wartość samoistną, a takŝe wspiera realizację pozostałych celów ustawowych. Ustawa Prawo telekomunikacyjne zawiera szereg przepisów, które mogą być wykorzystywane do regulacji sprzyjającej budowaniu skutecznej konkurencji. Są to przepisy poświecone regulowaniu rynku telekomunikacyjnego, w tym art. 45 PT. Wymóg ten naleŝy stosować z uwzględnieniem wspólnotowego i krajowego dorobku prawnego dotyczącego zasady równości. Równe traktowanie oznacza stosowanie takiej samej oceny wobec wszystkich zainteresowanych, ocenianie ich sytuacji wobec takich samych kryteriów oraz 13

14 poświęcanie równej wagi ich potrzebom. 8 NaleŜy przy tym zaznaczyć, iŝ równe traktowanie powinno przede wszystkim polegać na takich samych moŝliwościach dochodzenia swoich praw i obowiązków przez przedsiębiorców. Problemy, na które napotykają przedsiębiorcy telekomunikacyjni w przypadku wymiany ruchu typu peering mogą hamować rozwój skutecznej i równoprawnej konkurencji. Odmowa zawierania umów na usługę typu peering przez Telekomunikację Polską S.A. skutkuje ograniczeniem rozwoju polskiego Internetu. Dlatego działania podjęte przez Prezesa UKE w celu wyeliminowania wskazanego problemu są jak najbardziej uzasadnione. Mając zatem na uwadze przepis art. 45 PT Prezes UKE stwierdza, Ŝe w przedmiotowej sprawie istnieją przesłanki regulacji wymiany ruchu IP typu peering przez Prezesa UKE w trybie przewidzianym w art. 45 PT. NaleŜy równieŝ zauwaŝyć, iŝ cechą usługi typu peering jest umoŝliwianie komunikowania się uŝytkownikom końcowym jednego przedsiębiorcy z uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. JednakŜe w sytuacji kiedy przedsiębiorca telekomunikacyjny, kontrolujący dostęp do uŝytkowników końcowych nie oferuje usługi typu peering, ma moŝliwość ograniczania dostępu swoim uŝytkownikom końcowym do portali internetowych i usług. W tej sytuacji bowiem inni przedsiębiorcy mają ograniczoną moŝliwości kierowania ruchu do uŝytkowników końcowych tego przedsiębiorcy. PowyŜsza sytuacja jest typowym przykładem braku połączalności typu koniec koniec do której odwołuje się zarówno art. 5 DD jak równieŝ art. 45 PT. III. Wpływ Decyzji Prezesa UKE z dnia 10 lipca 2006 r. na wymianę ruchu IP w Polsce W dniu 10 lipca 2006 r. Prezes UKE wydał decyzję (znak: DRT-SMP /05 (37)) w sprawie nałoŝenia na Telekomunikację Polską S.A z siedzibą w Warszawie, jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego kontrolującego dostęp do uŝytkowników końcowych, obowiązków regulacyjnych niezbędnych do zapewnienia uŝytkownikom końcowym Telekomunikacji Polskiej S.A komunikowania się z uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego (tzn. dostępu do portali i innych usług internetowych oferowanych przez konkurencyjnych przedsiębiorców). Decyzją tą TP S.A. została zobowiązana do równego traktowania wszystkich przedsiębiorców, przez zapewnienie takich samych warunków przesyłu pakietów protokołu internetowego dla ruchu pomiędzy uŝytkownikami końcowymi TP a przedsiębiorcami świadczącymi usługi portalu internetowego, poczty elektronicznej, komunikatora internetowego, przesyłania sygnałów głosowych lub video w sieci Internet z wykorzystaniem łączy operatorów trzecich, od których TP nabywa usługę dostępu do Internetu, oraz komunikacji z uŝytkownikami tych przedsiębiorców. Ponadto Prezes UKE nakazał TP S.A. udostępnianie informacji, które umoŝliwią kontrolę poszczególnych konfiguracji urządzeń realizujących przesył pakietów protokołu internetowego (czas transmisji pakietów, wielkość obsługiwanych pakietów, kolejność transmisji, straty pakietów pomiędzy abonentami TP, a usługami realizowanymi przez innych przedsiębiorców poprzez łącza operatorów trzecich). NałoŜony przez Prezesa UKE obowiązek nakazuje równe traktowanie przedsiębiorców, przez co naleŝy rozumieć takŝe zakaz podejmowania przez TP działań mających na celu 8 S. Piątek, Komentarz, Prawo telekomunikacyjne, CH Beck Wydanie 2, str

15 przypisanie wybranych przedsiębiorców lub uŝytkowników (np. polskich portali), których dotyczy decyzja, do wybranych łączy operatorów trzecich, od których TP nabywa usługę dostępu do Internetu. W szczególności TP nie moŝe przypisać ruchu od określonego przedsiębiorcy do wybranego łącza lub grupy łączy, w przypadku, gdy dysponuje innymi łączami. Ponadto wydanie decyzji przez Prezesa UKE spowodowało, iŝ działania polegające na blokowaniu i degradowaniu ruchu wysyłanego przez łącza operatorów trzecich, od których TP S.A. nabywa dostęp do Internetu, zostały uznane równieŝ jako bezprawne. Korzystając ze swoich uprawnień, Prezes UKE w okresie od 21 sierpnia 2006 r. do 20 grudnia 2006 r. przeprowadził kontrolę przestrzegania przez TP S.A. nałoŝonego decyzją obowiązku równego traktowania, o którym mowa w art. 36 PT. Sprawdzono takŝe dane transmisyjne za okres 90 dni przed rozpoczęciem kontroli. Z uzyskanych w trakcie kontroli informacji wynika, iŝ TP nabywa usługę dostępu do sieci Internet od trzech przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Po wystąpieniu w lipcu 2006 r. awarii jednego z łączy TP do przedsiębiorcy, od którego TP S.A. nabywa usługę dostępu do Internetu, TP S.A. dokonała takiego przełączenia ruchu na łącza do innych przedsiębiorców, które doprowadziło do kilkudniowego obciąŝenia tych łączy w 120%, a w następnych dniach ich maksymalnego wykorzystania, co objawiało się znacznym pogorszeniem warunków przesyłu pakietów protokołu internetowego przedsiębiorców przypisanych do tych łączy, w stosunku do warunków przesyłu pakietów protokołu IP przedsiębiorców działających w oparciu o wolne, nieobciąŝone pozostałe łącza do przedsiębiorcy na łączu z którym wystąpiła awaria. W tym samym czasie pozostałe łącza do tego przedsiębiorcy, (TP posiada 6 łączy z przedsiębiorcą) obciąŝone były w 25% do 30%. Sytuacja taka trwała kilkanaście dni i w tym czasie warunki przesyłu pakietów IP po róŝnych łączach nie były takie same, do czego TP była zobligowana decyzją Prezesa UKE. W wyniku kontroli wydane zostały zalecenia pokontrolne nakazujące TP w terminie 30 dni usunięcie nieprawidłowości związanych z wykonywaniem decyzji Prezesa UKE, polegających na nierównym traktowaniu przedsiębiorców, przez niezapewnienie takich samych warunków przesyłu pakietów protokołu internetowego, w szczególności czasu transmisji pakietów, wielkości obsługiwanych pakietów, kolejności transmisji pakietów i strat pakietów na wszystkich łączach do przedsiębiorców trzecich, od których TP nabywa usługę dostępu do Internetu. Z powyŝszych informacji dotyczących przebiegu kontroli wynika, iŝ TP S.A. mimo nałoŝenia na nią obowiązków nadal dopuszcza się działań polegających na nierównym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Wpływa to bezpośrednio na konieczność dalszej regulacji ruchu IP. Wyniki kontroli jednoznacznie pokazują, Ŝe blokowanie i degradacja ruchu IP dokonywana przez TP S.A. wymaga podjęcia kolejnych działań przez Prezesa UKE. Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 20 grudnia 2007 r. (numer: DOK /04/PW) dotycząca naduŝywania pozycji dominującej przez TP S.A. poprzez dyskryminowanie konkurentów na rynku usług internetowych. W powyŝej wskazanej decyzji Prezes UOKiK wskazał, iŝ TP S.A. dopuszcza się praktyki polegającej na dyskryminującym degradowaniu ruchu IP poprzez podejmowanie działań skutkujących obniŝeniem jakości lub uniemoŝliwieniem transmisji danych. Postępowanie antymonopolowe prowadzone przez Prezesa UOKiK wykazało, Ŝe praktyka Telekomunikacji polegała na wprowadzaniu do urządzeń sterujących (ruterów) - specjalnych poleceń (filtrów), 15

16 których zadaniem było ograniczanie przesyłu danych w zaleŝności od ich źródła pochodzenia. Jeśli bowiem konkurenci TP SA korzystali z usług transmisji danych oferowanych przez tańszych dla nich operatorów zagranicznych, spółka stosując specjalne filtry skutecznie ograniczała ich działalność obniŝając jakość usług. W rezultacie przedsiębiorcy zmuszeni byli do nabywania usług bezpośrednio od Telekomunikacji za cenę nawet kilkunastokrotnie wyŝszą niŝ oferowana przez operatorów zagranicznych. Skutkiem stosowanej praktyki było wyraźne pogorszenie jakości, a w niektórych przypadkach nawet całkowite uniemoŝliwienie transmisji danych. Z powyŝszego wynika równieŝ, iŝ TP S.A. dopuszcza się działań polegających na nierównym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 20 grusnia 2007 r. pokazuje, Ŝe niezbędne jest podjęcia kolejnych działań przez Prezesa UKE. Zasadnym jest więc w niniejszej decyzji nałoŝenie obowiązku równego traktowania przedsiębiorców telekomunikacyjnych, o którym mowa w art. 36 PT. Dodatkowym problemem jest równieŝ to, iŝ pozostawienie starych reguł m.in. brak umów dla usług typu peering, moŝe powodować niesymetryczne nałoŝenie obowiązków kosztowych na przedsiębiorców funkcjonujących na polskim rynku. Dlatego teŝ widoczna jest konieczność wprowadzenia odpowiednich ofert, zarówno w zakresie peeringu płatnego jak i bezpłatnego". IV. Opis usług typu peering i tranzyt W Internecie wykształciły się dwa podstawowe sposoby wymiany ruchu. Pierwszym sposobem jest tzw. peering, czyli wymiana bezpośrednia między połączonymi sieciami przedsiębiorców A i B. Tego typu model wymiany ruchu jest wykorzystywany najczęściej przez sieci wymieniające się ruchem o porównywalnej wielkości, który wymieniają płatnie lub bezpłatnie. Peering jest więc porozumieniem pomiędzy dwoma sieciami (dostawcami usług internetowych), dotyczącym wymiany ruchu IP wyłącznie pomiędzy nimi. Przedsiębiorcy dysponujący siecią nie przesyłają ruchu IP partnera peeringowego do pozostałych zasobów Internetu (wymiana ruchu typu peering między podmiotami nie moŝe stanowić tranzytu ruchu IP). Mówiąc inaczej, zasady działania peeringu moŝna wytłumaczyć na przykładzie trzech sieci A, B i C, z których sieć B ma podpisane umowy na peering z pozostałymi sieciami (z kaŝdą z sieci oddzielnie). W takim przypadku, jeŝeli sieć A chce przesłać ruch do sieci C, zgodnie z zasadami peeringu nie moŝe przesłać go poprzez sieć B. W tym celu musi bezpośrednio zawrzeć umowę na peering z siecią C lub zakupić usługi IP tranzytu w sieci B lub od innego dostawcy Internetu. 16

17 Rys. 4. Wymiana ruchu IP typu peering. Źródło: Prezentacja NASK. Wymiana ruchu IP na świecie a praktyka w Polsce. Dokąd zmierzamy. Drugim modelem jest tranzyt, czyli przekazywanie ruchu z sieci A do sieci C za pośrednictwem sieci B. Sieć B zwykle naleŝy do operatora, który świadczy usługę tranzytu za wynagrodzeniem. Tak więc usługa IP tranzytu (ang. IP transit) to usługa, w ramach której jeden podmiot zobowiązuje się, za pewną opłatą, dostarczyć drugiemu podmiotowi dostęp do zasobów Internetu i/lub innej sieci. Zazwyczaj usługi IP tranzytu polegają na zapewnieniu przez ich sprzedawcę dostępu do własnej sieci oraz tranzytu do pozostałych sieci Internetowych (krajowych, czy teŝ międzynarodowych). Rys. 5 Wymiana ruchu IP typu tranzyt. Źródło: Prezentacja NASK. Wymiana ruchu IP na świecie a praktyka w Polsce. Dokąd zmierzamy. 17

18 Porównując peering z usługami IP tranzytu moŝna zauwaŝyć trzy główne róŝnice występujące pomiędzy nimi, które zostały zaprezentowane w poniŝszej tabeli. Tab. 2. Porównanie peering z usługami IP tranzytu Usługi IP tranzytu Peering - podmiot nabywający usługi IP tranzytu otrzymuje - podmiot zawierający porozumienie dostęp do zasobów globalnego Internetu, peeringowe otrzymuje dostęp do sieci - usługi IP tranzytu oferowane są za odpowiednią partnera peeringowego. Nie uzyskuje dostępu do opłatą. W ramach tych usług ich dostawca zapewnia zasobów globalnego Internetu, pomoc techniczną, - peering zazwyczaj jest bezpłatny (strony - dostawca usługi IP tranzytu pokrywa koszty infrastruktury, a klient płaci za usługi wystawiają sobie wzajemnie faktury w takiej samej wysokości), - koszty utrzymania infrastruktury pokrywane są przez oba podmioty Źródło UOKiK Detaliczny rynek usług szerokopasmowego dostępu do internetu Nie wszyscy dysponenci sieci komputerowych chcą wymieniać z inną siecią ruch bezpłatnie w ramach pierwszego modelu opartego na peeringu bezpłatnym. Wynika to z konieczności budowy punktu styku z inną siecią. W związku z tym decyzja o połączeniu sieci musi mieć uzasadnienie ekonomiczne. Ilość przesyłanego ruchu uzasadnia poniesienie wysokich kosztów budowy bezpośredniego połączenia sieci. Internet stał się największą światową siecią komputerową między innymi dlatego, Ŝe umoŝliwia poszczególnym sieciom wymienianie się ruchem poprzez połączenie bezpośrednie, tam gdzie jest to moŝliwe i ekonomicznie uzasadnione (gdy np. sieci są w tym samym mieście), oraz dlatego, Ŝe daje swobodę wyboru pośrednika, czyli innej sieci tranzytującej w sytuacji, kiedy brak jest uzasadnienia dla bezpośredniego połączenia sieci. Operatorzy oferujący usługę tranzytu pobierają za pośrednictwo stosowną opłatę tranzytową, gdy wymiana bezpośrednia (peering) nie jest stosowana. Swoboda wyboru pośrednika jest moŝliwa dzięki jednej z podstawowych zasad obowiązujących w Internecie dzięki dynamicznemu routingowi (ang. route droga, routing ustalanie drogi). Ta zasada to brak stałej drogi, jaką przemierzają komunikaty między siecią A i siecią C za pośrednictwem sieci B. MoŜe ona być za kaŝdym razem inna, w zaleŝności od tego, która droga jest najlepsza w danej chwili. Za wybór najlepszej drogi odpowiadają urządzenia łączące sieci komputerowe routery, korzystające ze skomplikowanych algorytmów, które porównują wszystkie moŝliwe ścieŝki i wybierają tę, która jest najlepsza w określonym momencie. Najlepsza w danej chwili oznacza zwykle najmniej obciąŝoną przesyłanymi danymi. 1. Peering Powszechne rozumienie wymiany typu peering jest następujące: dostawca usług internetowych - ISP A (ang. Internet Service Provider) zgadza się na przyjmowanie do swej sieci ruchu generowanego przez klientów dostawcy - ISP B. Dostawca ISP B podejmuje podobne zobowiązanie wobec ruchu kierowanego do jego sieci przez dostawcę ISP A. Przedsiębiorcy ci ponoszą solidarnie koszty związane z infrastrukturą połączenia i utrzymaniem punktu styku. Warto zaznaczyć, Ŝe takie połączenie nie pozwala na wykorzystywanie np. sieci dostawcy/operatora ISP A przez dołączonego do niego trzeciego dostawcę/operatora ISP C. Peering wyklucza bowiem kierowanie ruchu generowanego przez klientów ISP C do sieci ISP B, poprzez sieć ISP A. Specyfika połączeń międzyoperatorskich w sieci Internet wynika z jej 18

19 zdecentralizowanej architektury oraz trudnego do jednoznacznego określenia wpływu usług świadczonych w sieciach na pozycję rynkową operatorów. Rynek tworzą następujący dostawcy usług internetowych, których wzajemne zaleŝności określone są przez rodzaje połączeń między ich sieciami: dostawcy usług internetowych równorzędni połączeni umowami typu peering (np. lokalni dostawcy ISP z lokalnymi i tranzytowi z tranzytowymi), dostawcy usług internetowych lokalni połączeni z dostawcami ISP tranzytowymi na zasadach tranzytu. Struktura ta powielana jest na większych rynkach (międzynarodowych czy globalnych operatorzy/dostawcy tranzytowi są z kolei klientami operatorów/dostawców ISP działających na rynku międzynarodowym). Owo powielanie podstawowej zaleŝności dostawców ISP tworzy fraktalną strukturę Internetu. Rys. 6. Struktura Internetu Źródło: Huston Geof, Interconnection, Peering and Settlements Part II, Internet Protocol Journal, czerwiec 1999 r. W przypadku połączenia sieci o identycznej wielkości moŝna szacować, Ŝe koszty ponoszone przez kaŝdą z sieci na przekazywanie ruchu kompensują się. Jeśli sieci róŝnią się wielkością w znaczącej skali, sieć mniejsza zazwyczaj uzyskuje korzyści z sieci większej. Ta ostatnia oferuje małej sieci dostęp do większej liczby serwerów oraz uŝytkowników. JednakŜe o wartości sieci nie decyduje tylko jej wielkość (liczba uŝytkowników i serwerów). ZaleŜy ona równieŝ od profilu abonentów i np. zawartości stron WWW, treści umieszczonych na jej serwerach (tzw. kontentu). Dwie sieci o róŝnym potencjale związanym z infrastrukturą sieciową mogą zatem osiągnąć wzajemne korzyści równieŝ w oparciu o porozumienie typu peering. Rozliczenia oparte o wymianę typu peering odgrywają znaczącą rolę w sektorze internetowym, jednak są one kwestionowane przez licznych dostawców ISP. Znaczący przedsiębiorcy nie chcą akceptować bezpłatnej wymiany z małymi podmiotami. 19

20 Konkurencja pomiędzy operatorami/dostawcami ISP nie ogranicza się jedynie do pozyskiwania nowych klientów czy ich przejmowania, lecz dotyczy ona równieŝ tworzenia i zarządzania węzłami/punktami wymiany ruchu (ang. Internet Exchange). Operatorzy tworzą własne punkty nie dopuszczając do nich konkurencyjnych sieci. Punkt taki moŝe nie być w pełni neutralny, zwłaszcza dla operatorów łączących się bezpośrednio. Ponadto w ramach peeringu moŝna wyróŝnić dwa jego typy: prywatny (ang. private peering) i publiczny (ang. public peering). O publicznym peeringu mówimy kiedy więcej niŝ dwóch dostawców Internetu moŝe wymieniać ruch IP w tym samym miejscu. Miejsce to zwane jest punktem wymiany ruchu (ang. Network Access Point NAP lub Internet Exchange Point). Z prywatnym peeringiem mamy do czynienia, gdy ruch wymieniają pomiędzy sobą tylko dwie sieci. Prywatny peering wykorzystywany jest głównie przez wielkie sieci, natomiast publiczny przez małe Usługi typu peering w Polsce W miarę rozwoju sieci Internet powstały dysproporcje w wielkości sieci czy liczbie uŝytkowników tych sieci, które powodowały, Ŝe przy duŝej asymetrii wolumenu ruchu na Punkcie Wymiany Ruchu operator o rozległej sieci wprowadzał opłaty za usługę typu peering dla operatorów posiadających mniejsze sieci argumentując, Ŝe ten drugi uzyskuje dostęp do rozległych zasobów tego pierwszego. Dziś jednak owa asymetria uległa zmianom i stosowana do tej pory metoda rozliczania za wymianę ruchu powinna zostać zmieniona. Obecnie wielkość ruchu wymienianego nie zaleŝy jedynie od wielkości sieci i/lub liczby uŝytkowników końcowych tej sieci. Na jego wielkość wpływ ma takŝe liczba dostawców treści świadczących swe usługi za pośrednictwem infrastruktury sieciowej operatorów. W sytuacji gdy duŝa liczba dostawców atrakcyjnej treści funkcjonuje w sieci nawet o niewielkiej liczbie abonentów, to ruch w Punkcie Wymiany Ruchu moŝe być równomierny albo asymetryczny, lecz proporcja tej asymetrii zostaje odwrócona, tzn. więcej ruchu generowanego jest z sieci małej przez duŝą liczbę uŝytkowników operatora o rozległej sieci niŝ ruchu generowanego z rozległej sieci operatora przez nielicznych abonentów operatora mniejszej sieci. Ze zjawiskiem takim moŝna spotykać się obecnie i w Polsce. Okres, w którym większość wymienianego ruchu przepływała z sieci TP do innych przedsiębiorców juŝ minął. Nadal jednak wielu dostawców usług internetowych, szczególnie tych o mniej rozległej infrastrukturze, działających na lokalnym rynku lub nowo wchodzących na rynek, będzie chciało korzystać z usługi wymiany ruchu typu peering realizowanej we współpracy z TP S.A. Sieć TP S.A. posiada bowiem wiele punktów wymiany ruchu, co ułatwia proces uruchomienia usługi peering, a takŝe usługi tranzytu ruchu IP. NiezaleŜnie od tego rozwinęła się szeroka konkurencja zarówno w zakresie realizacji dostępu do sieci Internet poprzez rozbudowane sieci szkieletowe, jak i w dostarczaniu treści multimedialnych pobieranych przez uŝytkowników końcowych. RównieŜ rozwój samego dostępu do Internetu wśród klientów indywidualnych spowodował zmiany w krajowym ruchu IP. Większość uŝytkowników końcowych dostępu szerokopasmowego w Polsce była i jest przyłączona przez sieć TP S.A. UŜytkownicy ci w celu dostępu do treści nie realizują juŝ wyłącznie połączeń w sieci TP S.A., ale generują ruch IP poza jej sieć. 9 European Commision, Case No COMP/M.1741-MCI WorldCom/Sprint, 28/06/

21 Charakterystyka rynku Internetu wskazuje, Ŝe wzajemne stosunki przedsiębiorców związane z wymianą ruchu IP moŝna podzielić na dwie grupy: wymiana ruchu dla identycznej lub zbliŝonej wielkości ruchu peering bezpłatny, asymetria w wielkości wymienianego ruchu peering płatny. W związku z powyŝszym konieczne jest wprowadzenie odrębnych zasad dla tych dwóch typów wymiany ruchu IP. 3. Peering płatny i bezpłatny W celu zapewnienia komunikacji pomiędzy uŝytkownikami końcowymi sieci Telekomunikacji Polskiej S.A a uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, Prezes UKE dokonał podziału na peering płatny oraz bezpłatny. Warunkiem rozgraniczenia peeringu płatnego od bezpłatnego będzie stosunek wielkości wymienianego między TP S.A. a danym przedsiębiorcą ruchu wskazany przez Prezesa UKE w proporcji mniejszej lub równej 2:1 (przy czym licznik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci Telekomunikacji Polskiej do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zaś mianownik wielkość ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do sieci Telekomunikacji Polskiej S.A) oraz większej lub równej 1:2 (przy czym licznik oznacza wielkość ruchu generowanego z sieci Telekomunikacji Polskiej do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zaś mianownik wielkość ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do sieci Telekomunikacji Polskiej S.A). Tym samym asymetria ruchu, która pozwoli na pobieranie opłat musi być większa niŝ 2:1 (ruchu generowanego z sieci TP musi być odpowiednio większy w stosunku do ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego) przy opłatach pobieranych przez TP S.A. bądź mniejsza od 1:2 (ruchu generowanego z sieci TP musi być odpowiednio mniejszy w stosunku do ruchu generowanego z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego) w przypadku opłat pobieranych przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego. Ponadto Prezes UKE wskazuje, iŝ warunkiem zapewnienia ekwiwalentności przy wymianie ruchu IP typu peering bezpłatny będzie minimalna przepływność podłączanego łącza - co najmniej 1 Gbit/s (niezaleŝnie od wykorzystanej technologii, z zastrzeŝeniem, iŝ przedsiębiorcy korzystać będę z łącza typu full duplex) a minimalny poziom ruchu wynosić będzie 750 Mbit/s łącznie we wszystkich Punktach Wymiany Ruchu z TP S.A. Przepływność ta liczona będzie w warstwie IP Peering bezpłatny W pierwszym przypadku wymiany ruchu o identycznej lub zbliŝonej wielkości wskazane jest wprowadzenie rozwiązania opartego na bezpłatnej wymianie ruchu IP pomiędzy TP S.A. a przedsiębiorcą telekomunikacyjnym. Podobna wielkość ruchu powinna rekompensować obu stronom umowy koszty związane z wzajemnym przekazywaniem ruchu od uŝytkowników końcowych oraz budową punku styku sieci Stosunek wielkości ruchu wymienianego Zgodnie z tym, co zostało wskazane powyŝej, głównym kryterium przesądzającym o kwalifikacji danej usługi jako peering płatny bądź bezpłatny będzie stosunek wielkości ruchu wymienianego pomiędzy operatorem/dostawcą usług internetowych a TP S.A. 21

22 Doświadczenia międzynarodowe wskazują, Ŝe stosunek ten waha się pomiędzy 4:1 a 2:1 10. Z informacji znajdujących się w posiadaniu Prezesa UKE wynika równieŝ, iŝ w Europie stosunek ten nie przekracza 3:1 11. Fakt, iŝ oferty peeringu w krajach UE nie są regulowane powoduje, Ŝe Prezes UKE pragnie zachować duŝą ostroŝność w regulacji tej usługi i zadecydował o zastosowaniu stosunku 2:1 aby zachować większą równoprawność stron dzięki porównywalnej wielkości wymienianego ruchu. Jednoczenie w tym miejscu Prezes UKE pragnie zwrócić uwagę na fakt, iŝ największy akcjonariusz Telekomunikacji Polskiej France Telekom wprowadziła do swojej ofertę peeringową France Telekom AS 3215 Krajowa Sieć IP. France Telekom w usłudze tej wprowadza rozróŝnienie na peering publiczny prywatny i peering regionalny metropolitalny, przy określonych załoŝeniach progów kwalifikujących do danego rodzaju peeringu. I tak przy peeringu prywatnym, regionalnym i metropolitalnym maksymalny współczynnik przepustowości nie moŝe przekraczać 2:1, co do minimalnej przepustowości to przy peeringu prywatnym jest wartość najwyŝsza czyli 4Gbit/s, przy publicznym peeingu nie ma Ŝadnych ograniczeń, zaś przy peeringu metropolitalnym jest to 500 Mbit/s a przy regionalnym 100Mibt/s. Z tej ofert wynika, Ŝe obejmuje ona peering bezpłatny przy stosunku wymiany ruchu 2:1, wprowadzając jednocześnie określone warunki ogólne co do wymagań infrastrukturalnych i wymagań dotyczących przepustowości. NaleŜy równieŝ zauwaŝyć, iŝ Prezes UKE przeprowadził konsultacje dotyczące projektu Stanowiska Prezesa UKE w sprawie analizy sposobu regulacji wysokości opłat za wymianę ruchu IP między przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi a Telekomunikacją Polską S.A., w wyniku których przedsiębiorcy telekomunikacyjni przedstawili swoje opinie równieŝ w przedmiocie ww. stosunku wielkości ruchu. W ramach ww. konsultacji dwóch operatów (Netia S.A.) zaproponowało przyjąć wielkość wymiany ruchu IP na poziomie 3:1, spółka o2 Sp. z o.o. wskazała na wartość 4:1, natomiast Poznańskie Centrum Superkomputerowo- Sieciowe oraz Wrocławskie Centrum Sieciowo-Superkomputerowe określiły ten stosunek na poziomie 2:1. Prezes UKE pragnie równieŝ podkreślić, iŝ w związku z przeprowadzonym w dniach 29 czerwca 30 lipca 2007 r. postępowaniem konsultacyjnym w sprawie nałoŝenia na TP S.A. jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego kontrolującego dostęp do uŝytkowników końcowych niezbędnych do zapewnienia uŝytkownikom końcowym Telekomunikacji Polskiej S.A komunikowania się z uŝytkownikami innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego obowiązków regulacyjnych przedsiębiorcy telekomunikacyjni postulowali aby zmienić proponowany stosunek wymiany ruchu z poziomu 3:1 na poziom 2:1. Propozycję tą wysunęła m.in. Multimedia Polska S.A. oraz KIGEiT. Podmioty uzasadniały tę zmianę faktem, iŝ peerring jako taki opiera się na zasadzie, Ŝe wielkość wymienianego ruchu jest podobna (porównywalna). Dlatego teŝ stosunek wymiany ruchu 2:1 jest bardziej zbliŝony do symetrycznego niŝ 3:1. Ponadto w kolejnych pismach operatorów, przedsiębiorcy ci przychylali się do ewentualnej zmiany stosunku wymiany ruchu na 2:1 (m. in. Netia S.A. oraz Multimedia Polska S.A., która proponowała nawet stosunek wymiany ruchu 1:1,5). 10 Źródło: Dokument konsultacyny peering, ITTI, Poznań, luty

23 Mając na uwadze powyŝsze Prezes UKE uznał, iŝ peering bezpłatny będzie występował przy stosunku wymiany ruchu mniejszym lub równym od 2:1 oraz większym lub równym 1:2 Wielkość ta powinna zapewnić, Ŝe umowa na peering bezpłatny nie będzie obciąŝała stron umowy w sposób niesymetryczny, a zarazem powinna zagwarantować, Ŝe umowa na peering bezpłatny będzie w ogóle dostępna dla podmiotów na rynku krajowym. Jednocześnie w tym miejscu Prezes UKE pragnie wyjaśnić pojecie ruchu generowanego. Jak juŝ zostało to wspomniane powyŝej w decyzji (a takŝe w załączniku nr 1 do projektu decyzji) ruch generowany przez TP oznacza ruch wysyłany przez uŝytkowników końcowych Telekomunikacji Polskiej S.A. do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego i pobierany z sieci Telekomunikacji Polskiej S.A. przez uŝytkowników tego przedsiębiorcy, a ruch generowany przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego oznacza ruch wysyłany przez uŝytkowników przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do sieci Telekomunikacji Polskiej S.A. i pobierany z sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego przez uŝytkowników końcowych Telekomunikacji Polskiej S.A. PoniŜszą definicję obrazuje równieŝ poniŝszy rysunek. Rys. 7 przedstawiający definicję ruchu generowanego ruch wysyłany przez uŝytkowników końcowych TP S.A. TP S.A. ruch pobierany przez uŝytkowników przedsiębiorcy telekomunikacyjnego ruch wysyłany przez uŝytkowników przedsiębiorcy telekomunikacyjnego ruch pobierany przez uŝytkowników końcowych TP S.A. Przedsiębiorca telekomunikacyjny Legenda: Ruch generowany przez TP S.A. Ruch generowany przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego Minimalna przepływność łącza oraz minimalna wielkość ruchu IP PoniewaŜ umowa na peering bezpłatny powinna zapewnić równomierność i symetryczność obowiązków, Prezes UKE stoi na stanowisku, iŝ niezbędnym jest wprowadzenie mechanizmu gwarancji przez operatora/dostawcę usług internetowych minimalnej przepływności łącza oraz minimalnego ruchu na tym łączu. Prezes UKE załoŝył, Ŝe przedsiębiorca telekomunikacyjny będzie zobowiązany do przyłączenia się do sieci TP S.A. poprzez łącza o przepływności co najmniej 1 Gbit/s (niezaleŝnie od wykorzystanej technologii, jednakŝe wskazuje się, iŝ przedsiębiorcy korzystać będą z łącza typu full duplex) oraz do zapewnienia minimalnego poziomu wymienianego ruchu w wysokości 750 Mbit/s we wszystkich PWR łącznie Przepływność ta liczona będzie w warstwie IP PowyŜsze, przyjęte przez Prezesa UKE wielkości zostały oparte na stanowiskach przedsiębiorców zgłoszonych do projektu stanowiska Prezesa UKE w sprawie analizy sposobu regulacji wysokości opłat za wymianę ruchu IP między przedsiębiorcami 23