Prawo prywatne międzynarodowe

Transkrypt

1 Prawo prywatne międzynarodowe Rok akademicki 2018/2019 Prawo właściwe dla zobowiązań umownych mgr Maria Dymitruk Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej

2 Kazus 8 (do opracowania w domu) Alexandros O. (Grek) i John M. (Anglik) poznali się na studiach w Polsce. Alexandros po studiach znalazł pracę w przemyśle paliwowym i zamieszkał na stałe w Warszawie. John natomiast wyjechał za granicę i zajął się pomocą humanitarną. Wraz z żoną (Chorwatką) zakupił w 2013 r. dom w Zagrzebiu, jednak od dwóch lat przebywa on na misji Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca w Sudanie Południowym (misja zakończy się dopiero w 2020 r.). Do domu John przyjeżdża raz na trzy miesiące na tygodniowy urlop. W Chorwacji mieszka i pracuje jego żona, a ich dzieci chodzą do szkoły podstawowej. Tutaj John spłaca wraz z żoną kredyt mieszkaniowy oraz podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Alexadros i John spotkali się przypadkowo w Sudanie, gdzie Alexandros przyleciał, aby prowadzić negocjacje z sudańskim kontrahentem w sprawie zakupu 10 tys. baryłek ropy naftowej. John podczas spotkania opowiedział Alexandrosowi, że planuje zawrzeć umowę z Uniwersytetem Warszawskim na wygłoszenie trzech gościnnych wykładów dla studentów dotyczących sytuacji humanitarnej w Sudanie Południowym. Zapytał się on Alexandrosa, czy podpisałby on tę umowę w jego imieniu. Aleksandros w odpowiedzi jedynie machnął ręką.

3 Kazus 8 - pytania 1. Jakie prawo jest właściwe dla oceny, czy John udzielił Alexandrosowi pełnomocnictwa do podpisania w jego imieniu umowy z Uniwersytetem Warszawskim? 2. Jeżeli założymy, że w niniejszym kazusie pełnomocnictwo zostało udzielone skutecznie, to czy John mógłby wskazać, że prawem właściwym dla tego pełnomocnictwa jest prawo japońskie? 3. Czy warunkiem skuteczności wyboru prawa dla pełnomocnictwa jest wskazanie prawa wybranego w dokumencie pełnomocnictwa? 4. Proszę o ustalenie prawa miejsca zamieszkania oraz prawa miejsca zwykłego pobytu Johna.

4 Kazus 9 Helvex s.r.o. (spółka z siedzibą w Brnie, Czechy) oraz Polmex sp. z o.o. z siedzibą w Gliwicach pozostają od 5 lat w stałych stosunkach gospodarczych. Helvex jest producentem sprzętów gastronomicznych, a Polmex dystrybutorem wyposażenia restauracyjnego. Helvex oraz Polmex realizują co miesiąc około 20 wspólnych zamówień (czas realizacji każdego z nich wynosi 2 tyg.). Prezesem Polmex sp. z o.o. jest obecnie Mohammad N., posiadający obywatelstwo egipskie. Jego żona, Anna N. (obywatelka polska) posiada natomiast 85% udziałów spółki Helvex. W dniu 19 lipca 2018 r. Polmex sp. z o.o. złożyła mailem zamówienie u spółki Helvex na 30 frytkownic elektrycznych. Nikt w imieniu spółki Helvex nie odpisał na tę wiadomość, ale zarząd Polmexu uznał, że z uwagi na utrzymywanie stałych stosunków gospodarczych zamówienie zostało milcząco zaakceptowane. Do dnia 30 sierpnia 2018 r. zamówienie nie zostało jednak zrealizowane, przez co spółka Polmex nie doręczyła w terminie frytkownic do 15 sklepów sieci McDonalds. Z tego powodu nie tylko straciła ona dochodowy kontakt z McDonalds Polska sp. z o.o., ale również została obciążona karą umowną w wysokości zł. Wspólnicy Polmexu rozważają wytoczenie w imieniu spółki powództwa przeciwko spółce Helvex z powodu niezrealizowania zamówienia na frytkownice, w którym domagać się będą pokrycia przez spółkę Helvex całości kary umownej naliczonej przez McDonalds. Wspólnicy Polmexu częściowo winą za sytuację obarczają Mohammada N., którego żona jest większościowym udziałowcem Helvex s.r.o. i chcą go odwołać z funkcji prezesa zarządu. Zarząd Helvex s.r.o. rozważa natomiast wyłączenie ze spółki Anny Nowak, gdyż uważają, że osobiście przyczyniła się do konfliktu z Polmexem.

5 Kazus 9 - pytania 1. Jakie prawo jest właściwe dla oceny, czy umowa o nabycie frytkownic w ogóle została zawarta? 2. Jeżeli spółka Helvex twierdziłaby, że nie zawarła ze spółką Polmex umowy dotyczącej frytkownic, to czy może się ona powołać na prawo innego państwa niż te określone w odpowiedzi na pyt. 1? 3. Jakie prawo jest właściwe dla określenia zasad wyłączenia Anny N. ze spółki Helvex? 4. Jakie prawo jest właściwe dla określenia zasad odwołania Mohammada N. z zarządu Polmexu?

6 Kazus 9 jurysdykcja Artykuł 7. rozporządzenia nr 1215/2012 (Bruksela I bis) Osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może być pozwana w innym państwie członkowskim: 1) a) w sprawach dotyczących umowy - przed sądy miejsca wykonania danego zobowiązania; b) do celów niniejszego przepisu - i o ile nie uzgodniono inaczej - miejscem wykonania danego zobowiązania jest: - w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych - miejsce w państwie członkowskim, w którym rzeczy te zgodnie z umową zostały albo miały zostać dostarczone, ( )

7 Kazus 9 przepisy Artykuł 10. rozporządzenia nr 593/2008 (Rzym I) 1. Istnienie i ważność umowy lub jednego z jej postanowień ocenia się według prawa, które zgodnie z niniejszym rozporządzeniem byłoby dla niej właściwe, gdyby umowa lub jej postanowienie były ważne. Art. 24. ustawy Prawo prywatne międzynarodowe 1. Przy ustalaniu, czy dokonano czynności prawnej, stosuje się prawo dla niej właściwe.

8 Kazus 9 przepisy Artykuł 10. rozporządzenia nr 593/2008 (Rzym I) 2. Jeżeli jednak z okoliczności wynika, że nie byłoby uzasadnione dokonywanie oceny skutków zachowania się jednej ze stron według prawa określonego zgodnie z ust. 1, strona ta może - w celu ustalenia, że nie wyraziła zgody na zawarcie umowy - powołać się na prawo państwa miejsca swojego zwykłego pobytu. Art. 24. ustawy Prawo prywatne międzynarodowe 2. Strona, która twierdzi, że nie złożyła oświadczenia woli, może się powołać na prawo państwa, w którym ma miejsce zwykłego pobytu, jeżeli z okoliczności wynika, że ocena skutków jej zachowania według prawa wskazanego w przepisie ust. 1 nie byłaby zasadna.

9 Kazus 9 przepisy Artykuł 4. rozporządzenia Rzym I 1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy zgodnie z art. 3 i bez uszczerbku dla art. 5-8, prawo właściwe dla umowy ustala się następująco: a) umowa sprzedaży towarów podlega prawu państwu, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu; ( ) Artykuł 19. rozporządzenia Rzym I 1. Do celów niniejszego rozporządzenia za miejsce zwykłego pobytu spółek i innych podmiotów, posiadających osobowość prawną lub jej nieposiadających, uznaje się miejsce siedziby ich głównego organu zarządzającego.

10 Kolizyjnoprawny wybór prawa Powszechność wyboru prawa w stosunkach zobowiązaniowych Zasada autonomii woli w prawie prywatnym międzynarodowym zasada swobody umów w prawie merytorycznym W wyniku czynności prawnej prawa prywatnego międzynarodowego wskazany zostanie łącznik o charakterze subiektywnym Jednostronna czynność prawna Forma wyboru prawa Umowa Przy zawarciu umowy Wybór prawa Wybór późniejszy Po zawarciu umowy Wybór następczy

11 Kolizyjnoprawny wybór prawa Art. 4. PPM [Możliwość wyboru prawa właściwego] 1. W przypadkach przewidzianych w ustawie można dokonać wyboru prawa właściwego. 2. Wybór prawa powinien być wyraźny lub w sposób jednoznaczny wynikać z okoliczności sprawy, chyba że przepis dopuszczający wybór prawa stanowi inaczej. 3. Wybór prawa dokonany po powstaniu stosunku prawnego nie narusza praw osób trzecich. Wybór prawa w prawie prywatnym międzynarodowym Wyraźny Dorozumiany Wynikający z postanowień umownych Wynikający z zachowania stron Wynikający z innych okoliczności

12 Wybór prawa Które z poniższych klauzul stanowią skuteczny prawnokolizyjny wybór prawa? 1. Prawem właściwym dla niniejszej umowy będzie prawo belgijskie, z wyjątkiem przedawnienia roszczenia o przeniesienie własności Przedmiotu umowy, dla którego właściwe będzie prawo czeskie. 2. Prawo właściwe dla wzajemnych praw i obowiązków ABC sp. z o.o. oraz PLT GmBH zostanie wskazane przez Prezesa Zarządu XYZ SARL najpóźniej do dnia 11 grudnia 2018 r. 3. Przy ustalaniu zakresu odpowiedzialności kontraktowej Sprzedawcy stosuje się prawo miejsca zamieszkania Kupującego. 4. Zdolność do zawarcia niniejszej umowy przez Konsumenta oceniana będzie wg prawa miejsca siedziby Dostawcy. 5. Dla niniejszej umowy o dzieło nie znajdzie zastosowania prawo hiszpańskie. 6. Obowiązki zleceniodawcy oceniane będą według prawa obowiązującego w Stanach Zjednoczonych w stanie Arizona. 7. Do niniejszej umowy znajdują zastosowanie reguły CFR i FOB Incoterms 2010.

13 Kazus 10 Spółka UFT GmBH z siedzibą we Frankfurcie nad Menem zawarła w dniu 20 grudnia 2009 r. z przedsiębiorcą Jacquesem B., mającym siedzibę w Paryżu, umowę, której treścią jest wynajem biurowca położonego w Lozannie (stanowiącego własność spółki UFT) wraz z zapewnieniem świadczenia usługi cotygodniowego sprzątania. Strony nie dokonały wyboru prawa właściwego dla umowy. Wskaż wszystkie możliwe prawa właściwe i oceń, które z nich znajdzie zastosowanie. Spółka UFT wynajmujący i zapewniający sprzątanie Jacques B. najemca

14 Kazus 10 - przepisy Artykuł 28 rozporządzenia Rzym I [Stosowanie w czasie] Niniejsze rozporządzenie stosuje się do umów zawartych od dnia 17 grudnia 2009 r.

15 Kazus 10 - przepisy Artykuł 22 rozporządzenia Rzym I [Państwa posiadające niejednolity system prawny] 1. W przypadku gdy państwo składa się z kilku jednostek terytorialnych, z których każda posiada własne normy prawne dotyczące zobowiązań umownych, dla ustalenia prawa właściwego zgodnie z niniejszym rozporządzeniem każdą jednostkę terytorialną uważa się za państwo. 2. Państwo członkowskie, w którym różne jednostki terytorialne mają własne normy prawne dotyczące zobowiązań umownych, nie ma obowiązku stosowania niniejszego rozporządzenia w przypadku kolizji norm wyłącznie takich jednostek terytorialnych.

16 Kazus 11 Obywatel Holandii Vincent van G., prowadzi dwa sklepy rowerowe: jeden w Słubicach, drugi we Frankfurcie nad Odrą. Jego głównymi klientami są Polacy, więc wszystkie oferty rowerów w obydwu sklepach są dwujęzyczne: w języku niemieckim i w języku polskim. W dniu 1 maja 2018 r. w swoim sklepie we Frankfurcie nad Odrą zawarł z przebywającym w tym mieście przejazdem Stanisławem W. (obywatelem polskim zamieszkałym na stałe w Poznaniu) umowę sprzedaży wyprodukowanego we Francji roweru. 1. Jakie prawo będzie właściwe dla tej umowy, jeśli strony nie dokonały wyboru prawa? 2. Jakie prawo będzie właściwe dla skutków ewentualnej nieważności tej umowy? 3. Czy strony mogą skutecznie wybrać jako właściwe prawo francuskie?

17 Dziękuję za uwagę!