Praktyczne informacje na temat handlu transgranicznego czyli co przedsiębiorca musi wiedzieć decydując się na handel transgraniczny?

Transkrypt

1 Praktyczne informacje na temat handlu transgranicznego czyli co przedsiębiorca musi wiedzieć decydując się na handel transgraniczny? ANNA ŻOCHOWSKA - SYCHOWICZ

2 Plan Wykładu I. Prawo właściwe dla zobowiązań umownych na podstawie rozporządzenia nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I); II. III. IV. Jurysdykcja w sprawach cywilnych i handlowych na postawie rozporządzenia nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych; Wybrane orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej; Omówienie wybranych case studies.

3 Praktyczne informacje na temat handlu transgranicznego - czyli co Grafika ukazująca procent przedsiębiorców, którzy sprzedają do co najmniej jednego innego kraju aniżeli ich własny Źródło: Tablica dla rynków konsumenckich 2013

4 Grafika ukazująca od kogo Europejczycy dokonywali zakupów w przeciągu ostatnich 12 miesięcy od krajowych sprzedawców od sprzedawców z innego kraju UE od sprzedawców spoza UE Źródło: Tablica dla rynków konsumenckich 2013

5 CZĘŚĆ 1 Prawo właściwe dla zobowiązań umownych na podstawie rozporządzenia nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I)

6 Zakres zastosowania Rozporządzenia: zobowiązania umowne w sprawach cywilnych i handlowych powiązane z prawem różnych państw

7 Zdolność prawna; zdolność do czynności prawnych Zapis na sąd polubowny Rozporządzenie nie ma zastosowania Zobowiązania wynikające ze stosunków rodzinnych Sprawy dot. Stanu cywilnego Zobowiązania z weksli

8 Zasada swobody wyboru prawa Umowa podlega prawu wybranemu przez strony. Wybór prawa jest dokonany wyraźnie lub w sposób jednoznaczny wynika z postanowień umowy lub okoliczności sprawy. Strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej umowy lub tylko dla jej części.

9 Przedsiębiorca z Krakowa Przedsiębiorca z Gdańska W przypadku gdy wszystkie inne elementy stanu faktycznego w chwili dokonywania wyboru prawa właściwego są zlokalizowane w państwie innym niż państwo, którego prawo zostało wybrane, dokonany przez strony wybór nie narusza stosowania tych przepisów prawa tego innego państwa, których nie można wyłączyć w drodze umowy.

10 Ograniczenie zasady swobody wyboru prawa: Jako prawo właściwe dla umowy przewozu osób strony mogą wybrać wyłącznie prawo państwa, w którym: a) podróżny ma miejsce zwykłego pobytu; b) przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu; c) znajduje się siedziba głównego organu zarządzającego przewoźnika; d) znajduje się miejsce wyjazdu; e) znajduje się miejsce przeznaczenia.

11 Reguły kolizyjne, czyli prawo właściwe w przypadku braku wyboru prawa Sprzedaż towarów Sprzedaż usług Element transgraniczny Element transgraniczny Prawo państwa, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu Prawo państwa, w którym usługodawca ma miejsce zwykłego pobytu

12 Reguły kolizyjne, czyli prawo właściwe w przypadku braku wyboru prawa Umowa dystrybucji Element transgraniczny Prawo państwa, w którym dystrybutor ma miejsce zwykłego pobytu

13 Reguły kolizyjne, czyli prawo właściwe w przypadku braku wyboru prawa Umowa, która nie występuje w katalogu lub której składniki byłyby objęte zakresem więcej niż jednego z przypadków określonych w katalogu, podlega prawu państwa, w którym strona zobowiązana do spełnienia świadczenia charakterystycznego dla umowy ma miejsce zwykłego pobytu. np. w umowie sprzedaży - charakterystyczne świadczenie spełnia sprzedawca

14 Szczególne reguły kolizyjne: - umowy przewozu; - umowy konsumenckie; - umowy ubezpieczenia; - indywidualne umowy o pracę.

15 przewóz towarów prawem właściwym jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem że w tym samym państwie znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy. Jeżeli warunki te nie są spełnione, stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się uzgodnione przez strony miejsce dostawy.

16 przewóz osób umowa przewozu osób podlega prawu państwa, w którym podróżny ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem że w tym samym państwie znajduje się miejsce wyjazdu lub miejsce przeznaczenia. Jeżeli warunki te nie są spełnione, stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się miejsce zwykłego pobytu przewoźnika.

17 Szczególne reguły kolizyjne dot. umów konsumenckich umowa konsumencka podlega prawu państwa, w którym konsument ma miejsce zwykłego pobytu, o ile przedsiębiorca: a) wykonuje swoją działalność gospodarczą lub zawodową w państwie, w którym konsument ma miejsce zwykłego pobytu; b) w jakikolwiek sposób kieruje taką działalność do tego państwa lub do kilku państw z tym państwem włącznie; a umowa wchodzi w zakres tej działalności.

18 umowa konsumencka umowa zawarta przez osobę fizyczną w celu, który można uznać za niezwiązany z jej działalnością gospodarczą lub zawodową ("konsument"), z inną osobą wykonującą działalność gospodarczą lub zawodową ("przedsiębiorca").

19 Wybór prawa właściwego w umowie konsumenckiej nie może prowadzić do pozbawienia konsumenta ochrony przyznanej mu na podstawie przepisów, których nie można wyłączyć w drodze umowy, na mocy prawa, jakie byłoby właściwe w braku wyboru. Zgodnie z art. 17 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny: Nie można w drodze umowy wyłączyć lub ograniczyć praw konsumenta określonych w art. 1-16e - obowiązki informacyjne - termin prawa odstąpienia od umowy

20 Skutki wyboru prawa obcego w Regulaminie - wyrok Sądu Apelacyjnego VI ACa 1571/12 wybór prawa obcego dla umowy konsumenckiej nie może skutkować pozbawieniem konsumenta ochrony wynikającej z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa państwa zwykłego pobytu konsumenta. W konsekwencji konsument uzyskuje prawo do powołania się na bardziej korzystne dla niego uprawnienia wynikające z wybranego prawa lub z prawa (przepisów o charakterze imperatywnym) miejsca zwykłego pobytu konsumenta. Konsument może się powołać na bardziej korzystne postanowienia

21 CZĘŚĆ 2 Jurysdykcja w sprawach cywilnych i handlowych na postawie rozporządzenia nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych

22 Ogólne zasady dotyczące jurysdykcji w sprawach handlowych Osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, może być pozwana w innym UE: jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy - przed sąd miejsca, gdzie zobowiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane;

23 o ile, co innego nie zostało uzgodnione - miejscem wykonania zobowiązania jest: w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych - miejsce w Państwie Członkowskim, w którym rzeczy te zgodnie z umową zostały dostarczone albo miały zostać dostarczone; w przypadku świadczenia usług - miejsce w Państwie Członkowskim, w którym usługi zgodnie z umową były świadczone albo miały być świadczone;

24 Jurysdykcja w sprawach dotyczących umów z udziałem konsumentów Przed sąd miejsca, w którym konsument ma miejsce zamieszkania Konsument może wytoczyć powództwo przeciwko kontrahentowi Przed sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium ten kontrahent ma miejsce zamieszkania

25 Jurysdykcja w sprawach dotyczących umów z udziałem konsumentów Kontrahent może wytoczyć powództwo przeciwko konsumentowi tylko przed sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium konsument ma miejsce zamieszkania.

26 Szczególne zasady będą miały zastosowanie w każdej sytuacji, gdy: 1. kontrahent konsumenta prowadzi działalność zawodową w Państwie Członkowskim, na terytorium którego konsument ma miejsce zamieszkania, 2. taką działalność w jakikolwiek sposób kieruje do tego Państwa Członkowskiego lub do kilku państw włącznie z tym Państwem Członkowskim, a umowa wchodzi w zakres tej działalności.

27 CZĘŚĆ 3 Wybrane orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE

28 Czy posługiwanie się przez przedsiębiorcę stroną internetową oznacza, że dany przedsiębiorca kieruje swoją działalność do innych Państw Członkowskich?

29 Wyrok z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawach połączonych C-585/08 oraz C-144/09 - w celu zastosowania przychylniejszych przepisów wobec konsumenta przedsiębiorca musi wyrazić wolę nawiązania z nim stosunków handlowych.

30 Zgodnie z wyrokiem z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawach połączonych C-585/08 oraz C-144/09 oznaki, które umożliwiałyby wykazanie, że przedsiębiorca zamierzał prowadzić interesy z konsumentami zamieszkałymi w innych państwach członkowskich: wszelkie formy wyraźnego wyrażenia woli pozyskania konsumentów z tego państwa członkowskiego 1) podanie informacji, iż oferuje on swoje usługi lub towary w jednym lub wielu państwach członkowskich wymienionych z nazwy; 2) zaangażowanie środków w usługę odsyłania w Internecie u operatora wyszukiwarki w celu ułatwienia konsumentom zamieszkałym w różnych państwach członkowskich dostępu do strony przedsiębiorcy;

31 Używanie innej waluty międzynarodowy charakter danej działalności Wzmianka o międzynarodowej klienteli podanie numerów telefonicznych z międzynarodowym numerem kierunkowym Inne oznaki opis tras z jednego lub kilku państw członkowskich do miejsca świadczenia usługi używanie domeny pierwszego poziomu eu com

32 Czy do zastosowania szczególnej reguły dot. jurysdykcji w stosunku do umów konsumenckich, konieczne jest, żeby pomiędzy konsumentem i przedsiębiorcą została zawarta umowa na odległość?

33 Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 września 2012 r. w sprawie C-190/11 zawarcie umowy z konsumentem na odległość jedynie wskazuje na istnienie powiązania pomiędzy umową

34 Opinia rzecznika generalnego w sprawie C-218/12 Dla potrzeb ustalenia, czy działalność gospodarcza jest skierowana do innego państwa członkowskiego, udowodniony brak wskazówki kwalifikowanej, takiej jak związek przyczynowy, powinien zwykle być rekompensowany obecnością innej wskazówki lub innych wskazówek o podobnym znaczeniu. Sytuacja istnienia aglomeracji, należycie oceniona przez sąd krajowy, może stanowić kwalifikowaną wskazówkę, że działalność jest skierowana do określonego państwa członkowskiego

35 CZĘŚĆ 4 Omówienie wybranych case studies

36 Polski konsument decyduje się na dokonanie zakupu z brytyjskiego sklepu internetowego. Strona internetowa jest napisana w języku angielskim. Pan Kowalski wskazuje brytyjski adres znajomego jako adres dostawy. Wedle regulaminu zastosowanie ma prawo brytyjskie. Pan Kowalski decyduje się na odstąpienie od umowy. Ile dni ma konsument na odstąpienie od umowy? Które prawo jest dla konsumenta przychylniejsze?

37 Polak mieszkający w Belgii decyduje się na kupno wózka dziecięcego w polskim sklepie internetowym i odbiór wózka w Polsce. Strony nie dokonały wyboru prawa właściwego. Jakie prawo będzie miało zastosowanie w sprawie?

38 Pan Kowalski znalazł bardzo ciekawą ofertę sprzedaży samochodu używanego na niemieckiej stronie internetowej. W celu sfinalizowania transakcji udał się do Niemiec, uprzednio dzwoniąc na podany na stronie numer. Do którego sądu będzie mógł pozwać niemieckiego kontrahenta w przypadku niezgodności towaru z umową?

39 Brytyjski e-sklep kieruje swoją ofertę do konsumentów mieszkających w Polsce. Czy polskie przepisy dot. ochrony praw konsumenta, organizacje konsumenckie (w tym UOKiK) będą go chroniły? Jak będą wyglądały obowiązki tego sklepu w sytuacji gdyby nie kierował swojej oferty za granicę, a mimo to incydentalnie przyjął zamówienie? Czy zagraniczny e-sklep kierując swoją ofertę na polski rynek, jest zobowiązany przestrzegać polskich przepisów konsumenckich?

40 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ANNA ŻOCHOWSKA - SYCHOWICZ