Na podstawie materia³ów NBP opracowano w Departamencie Statystyki

Transkrypt

1 BIULETYN INFORMACYJNY 3/2000

2 Na podstawie materia³ów NBP opracowano w Departamencie Statystyki Projekt graficzny ok³adki: DECORUM Sk³ad i druk: Drukarnia NBP NBP INFORMUJE Pocz¹wszy od 1999 r. wybrane dane statystyczne, w tym dzienne kursy walut i stopy procentowe, a tak e kalendarz udostêpniania danych, publikowane s¹ na stronie internetowej NBP: Serwis internetowy Narodowego Banku Polskiego zawiera równie Biuletyn Informacyjny NBP. e mail: nbp@nbp.pl Wyda³: Gabinet Prezesa NBP Wydzia³ Promocji i Informacji Warszawa, ul. Œwiêtokrzyska 11/21 tel , , fax , , tlx Copyright by Narodowy Bank Polski, 2000 ISSN

3 SPIS TREŒCI SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA KRAJU (PROCESY REALNE) Produkcja sprzedana przemys³u Poziom cen Rynek pracy Wynagrodzenie i œwiadczenia spo³eczne PODA PIENI DZA I CZYNNIKI JEGO KREACJI Struktura poda y pieni¹dza Czynniki kreacji pieni¹dza Nale noœci od osób prywatnych i podmiotów gospodarczych Zad³u enie netto sektora bud etowego Aktywa zagraniczne netto Saldo pozosta³ych pozycji (netto) POLITYKA MONETARNA BANKU CENTRALNEGO Stopy procentowe Rezerwy obowi¹zkowe Kursy walutowe Rynek pierwotny bonów skarbowych Operacje otwartego rynku BILANS P ATNICZY NA BAZIE P ATNOŒCI W I KWARTALE 2000 R Rachunek bie ¹cy P³atnoœci towarowe P³atnoœci us³ugowe Dochody Transfery bie ¹ce Niesklasyfikowane obroty bie ¹ce Rachunek kapita³owy i finansowy Inwestycje bezpoœrednie Inwestycje portfelowe Pozosta³e inwestycje Polskie nale noœci za granic¹ Polskie zobowi¹zania wobec zagranicy Stan oficjalnych aktywów rezerwowych NAJWA NIEJSZE DECYZJE RADY POLITYKI PIENIÊ NEJ NBP ANEKS STATYSTYCZNY Tabele Wykresy SZEREGI CZASOWE POZBAWIONE WAHAÑ SEZONOWYCH UWAGI METODYCZNE

4 SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA KRAJU (PROCESY REALNE) Produkcja sprzedana przemys³u W I kwartale 2000 r. produkcja sprzedana przemys³u 1 ukszta³towa³a siê na poziomie o 10,7 wy szym ni w analogicznym okresie ubieg³ego roku. Na szybszy ni w poprzednim roku wzrost produkcji w g³ównej mierze oddzia³ywa³o zwiêkszenie o 11 produkcji w sekcji przetwórstwa przemys³owego oraz o 12,2 w sekcji wytwarzania i zaopatrywania w energiê elektryczn¹, gaz i wodê. Zwiêkszenie produkcji w sekcji górnictwa i kopalnictwa o 3,2 os³abi³o tempo wzrostu produkcji ogó³em. W marcu bie ¹cego roku produkcja sprzedana przemys³u by³a o 6,8 wy sza ni przed rokiem, ale jej dynamika w tym miesi¹cu by³a ni sza ni w pierwszych dwóch miesi¹cach bie ¹cego roku, kiedy to w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku wynosi³a: w styczniu 7,9, a w lutym 16,3. G³ównymi barierami ograniczaj¹cymi wzrost bie ¹cej dzia³alnoœci produkcyjnej w omawianym okresie by³y: niski popyt krajowy i zagraniczny oraz konkurencyjny import. 1 W przedsiêbiorstwach o liczbie pracuj¹cych powy ej 9 osób. Poziom cen Ceny produkcji sprzedanej przemys³u w marcu 2000 r. by³y wy sze o 1,5 od cen w grudniu 1999 r. (wobec 2,1 przed rokiem). Ni sze tempo wzrostu tych cen w bie ¹cym roku by³o konsekwencj¹ przede wszystkim znacznego os³abienia dynamiki wzrostu cen w sekcji wytwarzania i zaopatrywania w energiê elektryczn¹, gaz i wodê (1,7 wobec 7,1 przed rokiem). W skali dwunastomiesiêcznej tempo wzrostu cen produkcji sprzedanej przemys³u w marcu 2000 r. wynosi³o 7,3 i by³o znacznie wy sze ni przed rokiem (4,7). Na tak znaczny wzrost oddzia³ywa³a przede wszystkim wysoka dynamika cen w górnictwie i kopalnictwie (8,6 wobec 2,8) oraz w przetwórstwie przemys³owym (7,4 wobec 4,2). W porównaniu z miesi¹cem poprzednim tempo zmian cen produkcji sprzedanej przemys³u w poszczególnych trzech miesi¹cach I kwarta³u utrzymywa³o siê na zbli onym poziomie i waha³o siê od 0,5 w styczniu i lutym do 0,4 w marcu. Najwy sz¹ dynamikê wzrostu cen wynosz¹c¹ 1,1 odnotowano w marcu w sekcji wytwarzania i zaopatrywania w energiê elektryczn¹, gaz i wodê. Wykres A Produkcja sprzedana przemys³u (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) I II III IV V Ogó³em Górnictwi i kopalnictwo VI VII VIII IX X XI XII I II III Przetwórstwo przemys³owe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energiê elektryczn¹, gaz i wodê 4

5 SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA KRAJU (PROCESY REALNE) Wykres B WskaŸniki cen produkcji sprzedanej przemys³u (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) I II III IV V Ogó³em Górnictwi i kopalnictwo VI VII VIII IX X XI XII I II III Dzia³alnoœæ produkcyjna ogó³em Zaopatrywanie w energiê elektryczn¹, gaz i wodê Wykres C WskaŸniki cen wybranych grup towarów i us³ug konsumpcyjnych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) I II III IV V Ogó³em ywnoœæ Towary nie ywnoœciowe VI VII VIII IX X XI XII I II Noœniki energii Us³ugi ogó³em III 5

6 SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA KRAJU (PROCESY REALNE) Ceny produkcji budowlano-monta owej w I kwartale bie ¹cego roku wzros³y o 2,0, a tempo ich wzrostu by- ³o mniejsze ni przed rokiem, kiedy to wynosi³o 3,3. W marcu dwunastomiesiêczna dynamika wzrostu tych cen wynosi³a 7,7 i by³a ni sza ni przed rokiem, kiedy to zarejestrowano 9 tempo wzrostu. W I kwartale 2000 r. ceny towarów i us³ug konsumpcyjnych wzros³y o 3,6 (w porównaniu z 3,1 przed rokiem). Na wielkoœæ tego wskaÿnika znacz¹cy wp³yw mia- ³o tempo wzrostu cen us³ug oraz ywnoœci i napojów bezalkoholowych. Podobnie jak przed rokiem, najwy sz¹ dynamik¹ wzrostu w omawianym okresie charakteryzowa³y siê ceny us³ug (5,0 wobec 6,4 przed rokiem), natomiast tempo wzrostu cen ywnoœci i napojów bezalkoholowych (3,5) znacz¹co odbiega³o od wskaÿnika ubieg- ³orocznego (0,7). W skali dwunastomiesiêcznej wzrost cen towarów i us³ug konsumpcyjnych odnotowany w marcu wynosi³ 10,3 i by³ znacznie wy szy ni przed rokiem (6,2). Na przestrzeni roku najbardziej wzros³y ceny us³ug (10,7) i towarów nie ywnoœciowych (11,0), najmniej zaœ ywnoœci i napojów bezalkoholowych (9,2). Rynek pracy I kwarta³ bie ¹cego roku charakteryzowa³ siê sta³ym, choæ nieznacznym spadkiem liczby pracuj¹cych i przeciêtnego zatrudnienia w sektorze przedsiêbiorstw 2. W marcu liczba pracuj¹cych w tym sektorze wynosi³a tys. osób i by³a o 0,1 ni sza ni w lutym bie ¹cego roku, i o 3,4 mniejsza ni przed rokiem. Podobnie w styczniu i w lutym odnotowano ni sz¹ liczbê pracuj¹cych w sektorze przedsiêbiorstw w porównaniu z analogicznym okresem ubieg³ego roku odpowiednio o 3,7 i 4,5. Przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw wynios³o w I kwartale 2000 r tys. osób i by³o o 3,6 ni sze ni przed rokiem. W marcu bie ¹cego roku wynosi³o ono tys. osób i by³o o 0,2 ni - sze ni w lutym bie ¹cego roku i o 3,5 mniejsze ni przed rokiem. 2 W przedsiêbiorstwach o liczbie pracuj¹cych powy ej 9 osób. W omawianym okresie jedynie w lutym odnotowano niewielki 1,4 przyrost przeciêtnego zatrudnienia w sektorze przedsiêbiorstw w porównaniu z analogicznym okresem ubieg³ego roku. Najistotniejszy wp³yw na spadek przeciêtnego zatrudnienia w sektorze przedsiêbiorstw w stosunku do analogicznego okresu ubieg³ego roku mia³o zmniejszenie zatrudnienia w sekcjach górnictwo i kopalnictwo (o 12,8), przetwórstwo przemys³owe (o 6,2) oraz transport, gospodarka magazynowa i ³¹cznoœæ (o 4,3). Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzêdach pracy w koñcu marca 2000 r. wynios³a 2.533,6 tys. osób i by³a o 16,7 wy sza ni w analogicznym okresie roku ubieg³ego. Najwy szy wzrost odnotowano w odniesieniu do absolwentów (24,1) oraz bezrobotnych uprzednio pracuj¹cych (17,4). Na przestrzeni trzech miesiêcy I kwarta³u 2000 r. tempo przyrostu liczby bezrobotnych systematycznie mala³o. W porównaniu z miesi¹cem poprzednim w styczniu wzros³a ona o 5,4, w lutym o 2, a w marcu o 0,2. W omawianym okresie stopa bezrobocia kszta³towa³a siê na poziomie od 13,6 w styczniu do 13,9 w lutym i marcu. Dla porównania w analogicznym okresie ubieg³ego roku wynosi³a ona odpowiednio 11,4, 11,9 i 12,0. W koñcu marca 2000 r. liczba ofert pracy pozostaj¹cych w dyspozycji urzêdów pracy wynosi³a 11,9 tys. i by- ³a o 0,3 tys. ni sza ni w analogicznym okresie 1999 r. Wynagrodzenia i œwiadczenia spo³eczne W I kwartale 2000 r. przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie brutto (powiêkszone o obligatoryjn¹ sk³adkê na ubezpieczenia spo³eczne) wynios³o 1.868,65 z³ i by³o o 15,5 wy sze ni w analogicznym okresie ubieg³ego roku, a o 0,7 wy sze ni w IV kwartale 1999 r. Przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiêbiorstw w I kwartale 2000 r. ukszta³towa³o siê na poziomie 1.935,48 z³, tj. o 15,4 wy szym ni przed rokiem. W ci¹gu trzech miesiêcy I kwarta³u bie ¹cego roku przeciêtna miesiêczna p³aca brutto waha³a siê od 1.882,38 z³ w styczniu do 1.992,35 z³ w marcu. W pierwszym miesi¹cu omawianego okresu zanotowano znaczny spadek wynagrodzenia w stosunku do po- 6

7 SYTUACJA SPO ECZNO-GOSPODARCZA KRAJU (PROCESY REALNE) Tabela A Wybrane kategorie sfery realnej (w ) Wyszczególnienie 2000 Przyrost w miesi¹cu I II III Produkcja sprzedana przemys³u -19,0 7,2 11,5 Ceny towarów i us³ug konsumpcyjnych 1,8 0,9 0,9 Ceny produkcji sprzedanej przemys³u 0,5 0,5 0,4 Ceny produkcji budowlano-monta owej 0,6 0,6 0,9 Przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw -0,7 0,0-0,2 Przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie nominalne brutto w sektorze przedsiêbiorstw -14,8 2,3 3,4 Przeciêtna miesiêczna nominalna emerytura i renta z pozarolniczego systemu ubezpieczeñ spo³ecznych brutto 0,1 0,3 0,2 ród³o: dane GUS przedniego miesi¹ca (14,8), natomiast w lutym i marcu mia³ miejsce wzrost tej kategorii odpowiednio o 2,3 i 3,4. Przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie brutto bez wyp³at z zysku w sektorze przedsiêbiorstw ukszta³towa³o siê w I kwartale 2000 r. na poziomie 1.925,72 z³, tj. o 15,4 wy szym ni przed rokiem. Wynagrodzenie to waha³o siê od 1.877,32 z³ w styczniu do 1.978,43 z³ w marcu. Przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie realne brutto w sektorze przedsiêbiorstw wzros³o w I kwartale 2000 r. w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku o 4,6, zaœ w porównaniu do IV kwarta³u 1999 r. spad³o o 8,0. Przeciêtna liczba emerytów i rencistów w I kwartale 2000 r. wynosi³a tys. osób i kszta³towa³a siê na poziomie zbli onym do analogicznego okresu ubieg³ego roku. Przeciêtna miesiêczna emerytura i renta pracownicza brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeñ spo³ecznych w omawianym okresie wynosi³a 849,83 z³ i by³a o 10,4 wy sza ni przed rokiem. W marcu bie ¹cego roku wynios³a ona 851,97 z³ i by³a o 10,2 wy sza ni w marcu 1999 r. i o 0,2 wiêksza ni w lutym 2000 r. Przeciêtna miesiêczna emerytura i renta rolników indywidualnych brutto w I kwartale 2000 r. wynosi³a 585,13 z³ i by³a o 9,6 wy sza ni w analogicznym okresie ubieg³ego roku. W marcu 2000 r. ukszta³towa- ³a siê ona na poziomie 580,50 z³ i w porównaniu do marca 1999 r. wzros³a o 10,0, zaœ w stosunku do lutego bie ¹cego roku o 0,2. 7

8 PODA PIENI DZA I CZYNNIKI JEGO KREACJI Struktura poda y pieni¹dza 3 Jako deflatora u yto wskaÿnika wzrostu cen towarów i us³ug konsumpcyjnych. Stan zasobów pieni¹dza na koniec marca 2000 r. wyniós³ ,9 i by³ o 1.475,7 ni szy ni w koñcu grudnia poprzedniego roku. Nominalnie poda pieni¹dza zmniejszy³a siê o 0,6, zaœ realnie o 4,1 3. By³ to pierwszy spadek poda y pieni¹dza w ci¹gu ostatnich lat, dla porównania w I kwartale 1999 r. nominalne tempo wzrostu tej kategorii wynosi³o 4,3, zaœ w analogicznym okresie 1998 r. 2,3. W stosunku do tego samego okresu poprzedniego roku przyrost poda y pieni¹dza wyniós³ ,1, co stanowi³o w ujêciu nominalnym 13,8. Miesiêczna dynamika poda y pieni¹dza w I kwartale 2000 r. by³a wyraÿnie zró nicowana od najwiêkszego spadku w okresie ostatnich 3 lat, wynosz¹cego 3,1, zarejestrowanego w styczniu, do wzrostu tej kategorii o 1,6 w marcu bie ¹cego roku. W ujêciu realnym dane te wynosi³y odpowiednio: -4,8 i 0,7. Najwiêkszy wp³yw na zmniejszenie poda y pieni¹dza ogó³em w I kwartale bie ¹cego roku mia³ znaczny spadek wolumenu pieni¹dza gotówkowego w obiegu (13,5) oraz zobowi¹zañ z³otowych wobec podmiotów gospodarczych (15,5). Poda pieni¹dza krajowego, podobnie jak poda pieni¹dza ogó³em, w I kwartale 2000 r. znacz¹co zmniejszy- ³a siê i na koniec marca wynios³a ,2. W stosunku do grudnia ubieg³ego roku jej spadek w ujêciu nominalnym wyniós³ 1,8, zaœ realnie 5,3. Analiza danych obrazuj¹cych tempo przyrostu tej kategorii w ujêciu kwartalnym wskazuje, i po raz pierwszy na przestrzeni 3 ostatnich lat odnotowano ujemn¹ dynamikê wzrostu. Na ujemn¹ dynamikê wzrostu z³o y³ siê przede wszystkim gwa³towny spadek poda y pieni¹dza krajowego w styczniu bie ¹cego roku nominalnie o 3,7 (5,4 realnie). Udzia³ pieni¹dza krajowego w zasobach ogólnych pieni¹dza waha³ siê w omawianym okresie od 84,4 w lutym do 83,9 w marcu. I kwarta³ 2000 r. charakteryzowa³ siê gwa³townym spadkiem poda y pieni¹dza gotówkowego w obiegu (poza kasami banków). W porównaniu z grudniem ubieg³ego roku poda zmniejszy³a siê o 5.125,3, co stanowi³o 13,5 (16,5 realnie). Ka dy z 3 miesiêcy omawianego okresu cechowa³ siê ujemn¹ dynamik¹ poda y, a najwiêkszy 12 spadek (13,5 realnie) zarejestrowano w styczniu. Tak du e obni enie zasobów gotówkowych ludnoœci i podmiotów gospodarczych na pocz¹tku bie ¹cego roku spowodowane by³o przede wszystkim wp³atami na rachunki bankowe œrodków wycofanych przed koñcem 1999 r. w obawie przed negatywnymi skutkami pluskwy milenijnej i spodziewanymi trudnoœciami w dostêpie do œrodków przechowywanych na rachunkach bankowych. W I kwartale 2000 r. dwunastomiesiêczne tempo przyrostu zasobów gotówkowych równie uleg³o znacznemu zmniejszeniu: od 26,0 w koñcu grudnia ubieg³ego roku, 11,7 w styczniu bie ¹cego roku, do najni szego w ci¹gu ostatnich 3 lat -2,9 w marcu. Zobowi¹zania z³otowe wobec osób prywatnych i podmiotów gospodarczych wynios³y na koniec marca bie ¹cego roku ,8 i wzros³y w ci¹gu I kwarta³u o 0,6 (realnie spad³y o 2,9). By³ to najni szy nominalny przyrost kwartalny w ci¹gu minionych 3 lat. Zmiana stanu tej kategorii w ujêciu procentowym w poszczególnych miesi¹cach I kwarta³u waha³a siê od najwiêkszego na przestrzeni ostatnich lat 2 spadku zarejestrowanego w styczniu do wzrostu o 1,4 w lutym. Wahania tych zobowi¹zañ by³y przede wszystkim rezultatem bardzo du- ego spadku poziomu zobowi¹zañ z³otowych wobec podmiotów gospodarczych. W stosunku do grudnia ubieg³ego roku ich poziom obni y³ siê o 15,4 (18,4 realnie). Analogiczne okresy poprzednich lat charakteryzowa³y siê równie spadkow¹ tendencj¹ tej kategorii, lecz nie by³a ona tak znaczna, jak w 2000 r., dla porównania w 1999 r. spadek wyniós³ 5,7, a w 1998 r. 8,0. Najwiêkszy spadek zobowi¹zañ z³otowych wobec podmiotów gospodarczych na przestrzeni I kwarta³u bie- ¹cego roku odnotowano w styczniu (14,4). Chocia mia³ on wyraÿnie sezonowy charakter, to jednak jego dynamika by³a znacznie wiêksza ni w analogicznym okresie lat poprzednich. Zmniejszenie siê w I kwartale 2000 r. poziomu depozytów z³otowych podmiotów gospodarczych by³o efektem przede wszystkim spadku poziomu depozytów bie ¹cych o 6.203,1, ale tak e depozy- 8

9 PODA PIENI DZA I CZYNNIKI JEGO KREACJI tów terminowych o 3.146,9. Najwiêkszy spadek w I kwartale 2000 r. zarówno depozytów bie ¹cych, jak i terminowych odnotowano w styczniu, kiedy to poziom ich obni y³ siê odpowiednio o 4.665,8 i o 4.073,0. Tak gwa³towne zmniejszenie siê stanu depozytów z³otowych podmiotów gospodarczych spowodowane by- ³o w znacznej mierze ponownym odtworzeniem sald na kontach rozliczeñ miêdzybankowych (po rozliczeniu tych kwot w przeddzieñ pocz¹tku roku 2000). Udzia³ wk³adów terminowych w zobowi¹zaniach z³otowych wobec podmiotów gospodarczych ogó³em wynosi³ na koniec marca 2000 r. 64,8 i by³ o 6,3 pkt. proc. wy szy ni w analogicznym miesi¹cu 1999 r. Na koniec marca 2000 r. dwunastomiesiêczna dynamika wzrostu tych zobowi¹zañ wynosi³a 16,7 wobec 29,6 przed rokiem. Zobowi¹zania z³otowe wobec osób prywatnych przyros³y w ci¹gu I kwarta³u 2000 r. o 8,6 (4,7 realnie). Dla porównania w I kwartale 1999 r. zobowi¹zania te zwiêkszy³y siê o 6,3, zaœ w 1998 r. o 9,9. Dynamika miesiêcznych przyrostów w omawianym okresie by³a nieco wy sza ni w analogicznym okresie ubieg³ego roku, a tempo przyrostu tych zobowi¹zañ, zarejestrowane w styczniu bie ¹cego roku wynosz¹ce 4,1 (2,3 realnie), by³o najwy sze od grudnia 1997 r. Styczniowy, wysoki przyrost tej kategorii by³ konsekwencj¹ ponownych wp³at na rachunki bankowe œrodków wycofanych pod koniec 1999 r. w obawie przed trudnoœciami w dostêpie do zasobów finansowych w zwi¹zku z tzw. efektem roku Na koniec marca 2000 r. udzia³ depozytów bie ¹cych w depozytach z³otowych osób prywatnych ogó³em wynosi³ 21,0 i by³ o 0,8 ni szy ni przed rokiem. W I kwartale bie ¹cego roku, podobnie jak w okresach poprzednich, niski poziom tej kategorii spowodowany by³ stosunkowo wysokim poziomem konsumpcji. Od grudnia 1999 r. obserwowany jest sta³y, niewielki wzrost dwunastomiesiêcznego krocz¹cego tempa przyrostu depozytów z³otowych osób prywatnych. W marcu bie ¹cego roku tempo przyrostu zobowi¹zañ z³otowych osób prywatnych w skali dwunastu miesiêcy wynios³o 15,6 i chocia by³o najwy sze w ci¹gu ca³ego I kwarta- ³u 2000 r. (14,3 w styczniu, 15 w lutym), to znacznie odbiega³o od dynamiki odnotowanej w latach poprzednich (31,1 w 1999 r., 40,5 w 1998 r.). Wzrost zobowi¹zañ walutowych wobec osób prywatnych i podmiotów gospodarczych w przeliczeniu z³otowym w I kwartale 2000 r. wyniós³ 6,2 (2,4 realnie) i by³ ni szy ni przed rokiem o 4 pkt. proc. Zarówno w styczniu, jak i w lutym odnotowano relatywnie nisk¹ dynamikê wzrostu tej kategorii: odpowiednio o 0,3 i 0,7 w porównaniu z miesi¹cem poprzednim. W marcu natomiast nast¹pi³ znaczny jej przyrost wynosz¹cy 5,1 w stosunku do lutego br. W ujêciu dolarowym stan tych zobowi¹zañ na koniec marca 2000 r. wynosi³ ,6 mln USD i by³ wy szy od notowanego na koniec grudnia ubieg³ego roku o 605,6 mln USD. Wzrost ten determinowany by³ w g³ównej mierze zmianami stanów zobowi¹zañ walutowych wobec podmiotów gospodarczych. W ci¹gu I kwarta³u bie ¹cego roku zwiêkszy³y siê one o 630,4 mln USD, a najwy szy ich przyrost zarejestrowano w marcu (640,6 mln USD). Skalê wzrostu depozytów walutowych ogó³em ograniczy³ spadek poziomu zobowi¹zañ walutowych wobec osób prywatnych. W ci¹gu trzech pierwszych miesiêcy bie ¹- Tabela B Depozyty z³otowe podmiotów gospodarczych podzia³ wg terminów (udzia³ w ) Okres Bie ¹ce Terminowe Terminowe ogó³em do 1 od 1 do od 3 do od 6 do od 12 do powy ej zablokowane operacje pozosta³e miesi¹ca 3 miesiêcy 6 miesiêcy 12 miesiêcy 24 miesiêcy 24 warunkowe w³¹cznie w³¹cznie w³¹cznie w³¹cznie w³¹cznie miesiêcy ,7 62,3 41,6 10,5 3,1 1,4 0,1 0,3 2,3 0,0 3, ,6 64,4 43,3 10,8 3,1 1,4 0,1 0,3 2,5 0,0 2, ,2 64,8 43,2 11,2 3,0 1,5 0,1 0,3 2,5 0,0 3,1 9

10 PODA PIENI DZA I CZYNNIKI JEGO KREACJI Wykres D Depozyty z³otowe podmiotów gospodarczych Ogó³em Bie ¹ce Terminowe cego roku ich poziom uleg³ zmniejszeniu o 24,8 mln USD, a najwiêkszy spadek, wynosz¹cy 120,5 mln USD, zanotowano w marcu. W kierunku ograniczenia poziomu depozytów walutowych osób prywatnych oddzia³ywa³o równie wzmocnienie pozycji dolara amerykañskiego w stosunku do euro, obserwowane w analizowanym okresie. Czynniki kreacji pieni¹dza W I kwartale bie ¹cego roku, podobnie jak w latach poprzednich, decyduj¹cy wp³yw na przyrost pieni¹dza ogó³em mia³y nale noœci od osób prywatnych i podmiotów gospodarczych, mimo i dynamika ich wzrostu by³a ni sza ni Tabela C Czynniki kreacji pieni¹dza Wyszczególnienie 2000 przyrost w miesi¹cu: przyrost w udzia³ w przyroœcie w miesi¹cu: udzia³ w I kwartale przyroœcie w I II III I II IIII I kwartale PODA PIENI DZA OGÓ EM (M2) , , , ,7 100,0 100,0 100,0 100,0 Aktywa zagraniczne netto 1.373,1 126, , ,2-16,8 5,0 77,6-311,2 Nale noœci od osób prywatnych i podmiotów gospodarczych 3.639, , , ,6-44,5 73,7 62,3-531,8 - nale noœci od osób prywatnych 205,7 432, , ,6-2,5 17,1 30,2 19,1 - nale noœci od podmiotów gospodarczych 3.433, , , ,0-42,0 56,7 32,1-406,8 Zad³u enie sektora bud etowego ,2-243, , ,9 92,8-9,6-38,5 624,7 Saldo pozosta³ych pozycji ,4 781,8-59, ,7 68,5 30,9-1,4 318,4 10

11 PODA PIENI DZA I CZYNNIKI JEGO KREACJI w roku ubieg³ym. Znacz¹cy udzia³ w kreacji pieni¹dza mia³ równie przyrost poziomu aktywów zagranicznych netto. Natomiast zmniejszenie zad³u enia netto sektora bud etowego by³o czynnikiem powoduj¹cym absorpcjê pieni¹dza. Nale noœci od osób prywatnych i podmiotów gospodarczych Stan nale noœci od osób prywatnych i podmiotów gospodarczych na koniec I kwarta³u 2000 r. osi¹gn¹³ poziom ,0 i by³ wy szy w stosunku do koñca grudnia ubieg³ego roku o 4,6 (0,9 realnie). Dynamika kwartalna odnotowana na koniec marca bie ¹cego roku by³a najni sza na przestrzeni ostatnich lat. Podobnie przyrosty miesiêczne omawianej kategorii w I kwartale bie ¹cego roku by³y ni sze ni w analogicznych okresach lat ubieg³ych. Nale noœci od osób prywatnych osi¹gnê³y na koniec marca br. poziom ,9 i zwiêkszy³y siê w stosunku do grudnia ubieg³ego roku o 5,2 (1,4 realnie). W porównaniu z I kwarta³em 1999 r. tempo przyrostu zad³u enia ludnoœci zmniejszy³o siê o 0,7 pkt. proc. Zmniejszone zapotrzebowanie na kredyty mo e byæ zwi¹zane z odnotowanym w omawianym okresie spadkiem zainteresowania ludnoœci zakupem samochodów, wynikaj¹cym miêdzy innymi z podwy szenia akcyzy na samochody oraz wzrostu cen paliw. Niska miesiêczna dynamika wzrostu tych nale noœci rejestrowana w pierwszych dwóch miesi¹cach 2000 r. (0,6 w styczniu, 1,2 w lutym) mia³a charakter sezonowy i nie odbiega³a w znacz¹cy sposób od wskaÿników ubieg³orocznych. Marzec natomiast, podobnie jak w latach poprzednich, cechowa³ siê znacznym wzrostem tempa tej kategorii i w bie ¹cym roku wynosi³ 3,4 w stosunku do lutego (w 1999 r. wskaÿnik ten wynosi³ 3,2). Analogicznie do lat poprzednich, najwiêkszy udzia³ w nale noœciach od osób prywatnych mia³y nale noœci z terminem pierwotnym do 1 roku oraz powy ej 3 lat. Przeciwn¹ tendencjê zaobserwowano w kategorii nale noœci od podmiotów gospodarczych. Tempo przyrostu tych nale noœci w I kwartale bie ¹cego roku, wynosz¹ce 4,5 (0,7 realnie) by³o najni sze na przestrzeni ostatnich lat. Dla porównania: w analogicznym okresie 1999 r. wynosi³o ono 7,6, zaœ w 1998 r. 6,9. Równie miesiêczny przyrost zad³u enia podmiotów gospodarczych w omawianym okresie, wahaj¹cy siê od 2,5 w styczniu do 0,9 w marcu, by³ ni szy ni w tych samych okresach lat poprzednich. Zmniejszony popyt na kredyty ze strony przedsiêbiorstw i spó³ek mo e byæ reakcj¹ na podniesienie stóp procentowych, a tym samym podro enie z³otego w bankach komercyjnych. Zad³u enie netto sektora bud etowego Zad³u enie netto sektora bud etowego osi¹gnê³o na koniec marca br. poziom ,3 i by³o o 14,6 (17,7 realnie) ni sze ni na koniec grudnia 1999 r. Znaczny spadek zad³u enia netto sektora bud etowego w I kwartale 2000 r. oznacza, e sektor ten realizuje swoje potrzeby po yczkowe równie z innych Ÿróde³ ni zad³u anie siê w systemie bankowym, np. ze strony niebankowych podmiotów krajowych i zagranicznych. W ka dym z trzech miesiêcy omawianego okresu obserwowano spadek tempa zad³u enia netto. W styczniu zmniejszenie zad³u enia netto sektora bud etowego jest zjawiskiem typowym, jednak spadek tempa, osi¹gniêty w pierwszym miesi¹cu bie ¹cego roku, wynosz¹cy -11,8 by³ wyj¹tkowo g³êboki. Kolejne miesi¹ce I kwarta³u charakteryzowa³y siê równie ujemnymi przyrostami, jednak- e ich poziom nie by³ ju tak znaczny, jak w styczniu (-0,4 w lutym, -2,8 w marcu). Na zmniejszenie siê zad³u enia netto sektora bud etowego w analizowanym okresie oddzia³ywa³ przede wszystkim przyrost zobowi¹zañ systemu bankowego wobec bud etów: pañstwa i terenowych. W ci¹gu I kwarta- ³u bie ¹cego roku wzros³y one odpowiednio o 2.177,7 (20,2) oraz o 2.565,1 (35,9). Znacz¹cy wp³yw na spadek tego zad³u enia mia³o równie zmniejszenie wolumenu rz¹dowych papierów wartoœciowych emitowanych przez bud et pañstwa w I kwartale wynios³o ono 3.444,3. Aktywa zagraniczne netto Aktywa zagraniczne netto systemu bankowego osi¹gnê³y na koniec marca bie ¹cego roku poziom ,3 mln USD i by³y o 4,5 pkt. proc. wy sze ni w grudniu 1999 r. Na ich poziom w I kwartale 2000 r. mia³ wp³yw 11

12 PODA PIENI DZA I CZYNNIKI JEGO KREACJI przede wszystkim spadek o 15,5 pkt. proc. zobowi¹zañ zagranicznych systemu bankowego, a zw³aszcza Narodowego Banku Polskiego. Zobowi¹zania zagraniczne NBP zmniejszy³y siê o 33,8 pkt. proc. g³ównie w rezultacie znacznego spadku wolumenu depozytów w walutach obcych. Zobowi¹zania zagraniczne banków komercyjnych w omawianym okresie równie uleg³y zmniejszeniu, jednak e poziom ich redukcji nie by³ tak znaczny i wynosi³ 5,6 pkt. proc. G³ównym powodem zmniejszenia ich poziomu by³: spadek wolumenu depozytów terminowych i zablokowanych banków nierezydentów oraz kredytów i po yczek z terminem pierwotnym do 1 roku w³¹cznie. W porównaniu z grudniem ubieg³ego roku stan aktywów zagranicznych systemu bankowego na koniec marca bie ¹cego roku nieznacznie siê zmniejszy³. Zmiana ta by³a wypadkow¹ z jednej strony spadku poziomu aktywów zagranicznych NBP, z drugiej zaœ wzrostu stanu aktywów zagranicznych banków komercyjnych. O spadku poziomu aktywów zagranicznych NBP w zasadniczym stopniu zadecydowa³o zmniejszenie wolumenu lokat w walutach obcych (o 61,7 pkt. proc.). Natomiast na wzrost stanu aktywów zagranicznych banków komercyjnych wp³yn¹³ przede wszystkim znaczny wzrost poziomu lokat w bankach nierezydentach. Saldo pozosta³ych pozycji (netto) W I kwartale 2000 r. ujemne saldo pozosta³ych pozycji netto zwiêkszy³o siê o 4,9 mld z³, tj. o 5,5 i na koniec marca wynios³o -92,7 mld z³. Najwiêkszy wp³yw na skalê zmiany tej kategorii mia³y rozrachunki miêdzybankowe i miêdzyoddzia³owe netto w bankach komercyjnych. Miêdzy 31 grudnia ub.r. a 31 marca 2000 r. ich ujemne saldo zwiêkszy³o siê a o 3,2 mld z³., tj. 235,8. W wyniku tak du ej zmiany, nast¹pi³o odbudowanie siê, po grudniowym spadku, tej kategorii do poziomu zbli onego i wystêpuj¹cego w trzech pierwszych kwarta³ach 1999 r. Podobna sytuacja, jednak w znacznie mniejszej co do wartoœci skali, wyst¹pi³a w NBP. Ujemna wielkoœæ rozrachunków miêdzybankowych i miêdzyoddzia³owych netto w banku centralnym zwiêkszy³a siê o 0,73 mld z³. Zwiêkszenie sald na wy- ej wymienionych kontach przejœciowych w bankach komercyjnych i NBP w I kwartale br. oznacza³o zaab- Wykres E Rozrachunki miêdzybankowe i miêdzyoddzia³owe (netto), I kwarta³ 1999 r. I kwarta³ 2000 r. Banki komercyjne i NBP ³¹cznie stany na koniec kwarta³ów mld z³ I/1999 II III IV I/ Kwarta³y

13 PODA PIENI DZA I CZYNNIKI JEGO KREACJI sorbowanie œrodków sektora pozabankowego, a tym samym spowodowa³o spadek poda y pieni¹dza w opisywanym okresie. Innym elementem salda pozosta³ych pozycji netto, który równie wp³yn¹³ na absorpcjê poda y pieni¹dza by³y pozosta³e aktywa netto w bankach komercyjnych. Dodatnia wartoœæ netto tej kategorii zmniejszy³a siê w I kwartale br. a o 2,3 mld z³, tj o 106,1. Tak du y spadek by³ spowodowany w g³ównej mierze przewag¹ pasywnych operacji na kontach rozliczeñ z d³u nikami i wierzycielami ró nymi. Konta te odzwierciedlaj¹ relacje finansowe, które nie wynikaj¹ bezpoœrednio z dzia³alnoœci statutowej banków. Elementem salda pozosta³ych pozycji netto, powoduj¹cym jego zmniejszenie by³y pozosta³e aktywa netto w NBP. Kategoria ta ma znacz¹cy udzia³ w strukturze salda pozosta³ych pozycji netto ogó³em. Na koniec opisywanego okresu wyniós³ on a 42,5. Niewielki w ujêciu procentowym (5,3) spadek, w wartoœci bezwzglêdej o 2,2 mld z³, spowodowany by³ g³ównie zmniejszeniem siê stanu rezerwy na pokrycie ryzyka zmian kursu z³otego do walut obcych w wyniku ujemnych ró nic powsta³ych z wyceny aktywów i pasywów walutowych przeliczonych na z³ote. Zmiany w pozosta- ³ych aktywach netto w NBP nie oddzia³ywa³y bezpoœrednio na kszta³towanie siê wielkoœci poda y pieni¹dza w I kwartale br. Znacz¹ce ró nokierunkowe zmiany wartoœci odnotowano równie w innych sk³adnikach salda pozosta³ych pozycji (netto), jednak wyst¹pi³y one (podobnie jak w przypadku pozosta³ych aktywów netto w NBP) wy³¹cznie w obszarze wyznaczonym przez tê kategoriê i spowodowa³y przesuniêcia jedynie w ramach jej struktury. Tabela D Bilans skonsolidowany systemu bankowego Wyszczególnienie Przyrost w miesi¹cu: Przyrost Przyrost I II III w kwartale w kwartale A. Poda pieni¹dza ogó³em , , , ,7-0,6 I. Poda pieni¹dza krajowego , , , ,0-1,8 1. Pieni¹dz gotówkowy w obiegu (poza kasami banków) ,8-377,6-180, ,3-13,5 2. Zobowi¹zania z³otowe wobec osób prywatnych i podmiotów gospodarczych , , , ,3 0, Zobowi¹zania z³otowe wobec osób prywatnych 5.120, , , ,0 8, Zobowi¹zania z³otowe wobec podmiotów gospodarczych ,8-475,5-155, ,7-15,4 II. Zobowi¹zania walutowe wobec osób prywatnych i podmiotów gospodarczych 117,0 283, , ,3 6,2 3. Zobowi¹zania walutowe wobec osób prywatnych 748,5-316,3-575,4-143,2-0,5 4. Zobowi¹zania walutowe wobec podmiotów gospodarczych -631,5 599, , ,5 27,8 B. Aktywa zagraniczne netto w 1.373,1 126, , ,2 4,3 w mln USD -49,8 380,0 849, ,1 4,4 C. Aktywa krajowe netto , ,2 933, ,9-4,1 I. Nale noœci od osób prywatnych i podmiotów gospodarczych 3.639, , , ,6 4,6 1. Nale noœci od osób prywatnych 205,7 432, , ,6 5,2 2. Nale noœci od podmiotów gospodarczych 3.433, , , ,0 4,5 II. Zad³u enie netto sektora bud etowego ,2-243, , ,9-14,7 III. Saldo pozosta³ych pozycji (netto) ,4 781,8-59, ,7 5,5 13

14 POLITYKA MONETARNA BANKU CENTRALNEGO Stopy procentowe Na podstawie uchwa³y Rady Polityki Pieniê nej z dnia 23 lutego 2000 r. uleg³y zmianie podstawowe stopy procentowe ustalane przez Narodowy Bank Polski. Od 24 lutego 2000 r. wysokoœæ stopy redyskonta weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski wzros³a z 19,0 do 20,0, a oprocentowanie kredytu refinansowego udzielanego pod zastaw papierów wartoœciowych, zwanego kredytem lombardowym z 20,5 do 21,5. Zwiêkszy³o siê równie oprocentowanie kredytu refinansowego na finansowanie inwestycji centralnych objêtych porêczeniami Skarbu Pañstwa, które równe jest oprocentowaniu kredytu lombardowego i od 24 lutego bie ¹cego roku wynosi 21,5. Powodem podwy szenia stóp procentowych w lutym tego roku by³o d¹ enie do ograniczenia wzrostu inflacji, której wysoki poziom przewidywany w najbli szych miesi¹cach mo e stworzyæ zagro enie dla celu inflacyjnego na 2000 r. Konsekwencj¹ wzrostu stóp procentowych by³o podwy szenie ceny pieni¹dza w bankach komercyjnych. W marcu w porównaniu z lutym bie ¹cego roku wzros³o œrednie wa one oprocentowanie depozytów z³otowych osób prywatnych w bankach komercyjnych (dla wszystkich terminów z wy³¹czeniem rachunków oszczêdnoœciowo-rozliczeniowych) o 0,5 pkt. proc., zaœ podmiotów gospodarczych (z wy³¹czeniem depozytów bie ¹cych) o 0,3 pkt. proc. Podobnie zwiêkszy³o siê œrednie wa one oprocentowanie kredytów: osób prywatnych o 0,7 pkt. proc., zaœ podmiotów gospodarczych o 0,3 pkt. proc. W omawianym okresie zarówno depozyty dolarowe, jak i z³otowe wykazywa³y ujemn¹ 3-miesiêczn¹ i 6-miesiêczn¹ stopê zwrotu (wyj¹tek stanowi³a 6-miesiêczna dochodowoœæ depozytów dolarowych wynosz¹ca 4, odnotowana w styczniu). 3-miesiêczna realna dochodowoœæ depozytów dolarowych kszta³towa³a siê w omawianym okresie na nieco ni szym poziomie ni depozytów z³otowych. Natomiast 6-miesiêczna realna dochodowoœæ depozytów dolarowych jedynie w marcu by³a ni sza od poziomu dochodowoœci depozytów z³otowych. Wykres F Zmiany wysokoœci stóp procentowych I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III Stopa redyskontowa weksli Stopa kredytu lombardowego Minimalna stopa rentownoœci 28-dniowych operacji otwartego rynku 14

15 POLITYKA MONETARNA BANKU CENTRALNEGO Wykres G Dochodowoœæ 3-miesiêczna realna I II III 2000 Depozyty w z³ Depozyty w USD Obligacje 3-letnie Pioneer 1 WIG Wykres H Dochodowoœæ 6-miesiêczna realna I II III 2000 Depozyty w z³ Depozyty w USD Obligacje 3-letnie Pioneer 1 WIG 15

16 POLITYKA MONETARNA BANKU CENTRALNEGO Rezerwy obowi¹zkowe Stopy rezerw obowi¹zkowych od lipca 1999 r. pozostaj¹ na niezmienionym poziomie i wynosz¹: od wk³adów z³otowych zarówno p³atnych na ka de ¹danie, jak i terminowych 5, podobnie od wk³adów w walutach obcych p³atnych na ka de ¹danie i terminowych 5. Kursy walutowe W I kwartale 2000 r. œredni miesiêczny kurs z³otego do dolara amerykañskiego w Narodowym Banku Polskim waha³ siê od 4,0902 PLN/USD w marcu do 4,1439 PLN/USD w lutym. Po niewielkim spadku wartoœci z³otego na pocz¹tku bie ¹cego roku od lutego obserwowany by³ zwy kowy trend kursu z³otego. Odchylenie kursu œredniego od kursu centralnego (parytetowego) z³otego w stosunku do dolara oscylowa³o w I kwartale bie ¹cego roku w przedziale od -7,36 do -1,24. Rosn¹cy kurs z³otego by³ konsekwencj¹ kilku czynników, w tym przede wszystkim: wy szych ni w wiêkszoœci krajów Europy Œrodkowej (np. w Czechach lub na Wêgrzech) stóp procentowych, co z kolei wi¹za³o siê z wysok¹ rentownoœci¹ polskich papierów wartoœciowych, popraw¹ g³ównych wskaÿników ekonomicznych oraz planowanych wp³ywów z prywatyzacji. Czynniki te przyczyni³y siê do nap³ywu obcego kapita³u, w tym kapita³u spekulacyjnego. Wysoki kurs z³otego istotnie wp³yn¹³ na rachunek obrotów bie ¹cych bilansu p³atniczego: os³abi³ eksport i jednoczeœnie pobudzi³ import, nastêpstwem czego by³ powiêkszaj¹cy siê deficyt obrotów bie ¹cych. W omawianym okresie œredni miesiêczny kurs z³otego do euro waha³ siê od 4,1608 PLN/EUR w styczniu do 3,9507 PLN/EUR w marcu. Wartoœci euro notowane w marcu by³y najni sze od momentu wejœcia euro na polski rynek walutowy, zaœ najni szy poziom kursu z³otego do euro wynosz¹cy 3,8961 PLN/EUR zarejestrowano 22 marca 2000 r. Relacja œredniego kursu dolara do œredniego kursu euro zmienia³a siê od stycznia do marca 2000 r. na niekorzyœæ euro, odpowiednio z 1,0050 USD/EUR na 0,9571 USD/EUR. Wykres I Kurs PLN do USD w I kwartale 2000 r. 4,4 4,3 4,2 4,1 4,0 3,9 I II III 2000 Kurs centralny NBP - PLN/USD Kurs œredni NBP - PLN/USD 16

17 POLITYKA MONETARNA BANKU CENTRALNEGO Rynek pierwotny bonów skarbowych W I kwartale 2000 r. odby³o siê 13 aukcji bonów skarbowych, w tym 5 w styczniu, 4 w lutym i 4 w marcu. Do sprzeda y zaoferowano bony o ³¹cznej wartoœci nominalnej ,00. Sprzedawano jedynie bony o 13-, 26- i 52-tygodniowym terminie wykupu. ¹czna wartoœæ bonów oferowanych do sprzeda y w poszczególnych miesi¹cach omawianego okresu systematycznie zmniejsza³a siê od w styczniu do w marcu. Malej¹cy trend obserwowany jest od grudnia ubieg³ego roku, a przyczyn¹ tego spadku w I kwartale bie ¹cego roku by³a malej¹ca oferta sprzeda y bonów o 52-tygodniowym terminie wykupu. W ka dym miesi¹cu omawianego okresu popyt zg³aszany przez inwestorów znacznie przewy sza³ wartoœæ bonów oferowanych do sprzeda y najwiêkszy, ponad 3-krotnie przekraczaj¹cy ofertê poda y, odnotowano w marcu. W sumie wartoœæ sprzedanych w I kwartale bie- ¹cego roku bonów skarbowych wynosi³a ,46 mln z³, co stanowi³o blisko 100 wartoœci bonów zaoferowanych do sprzeda y. Najwiêkszym zainteresowaniem inwestorów cieszy³y siê bony 52-tygodniowe, popyt na nie waha³ siê od 70,7 w lutym do 77,9 w marcu ogó³u popytu zg³aszanego przez inwestorów. W ci¹gu analizowanego okresu sta³y wzrost rentownoœci wykazywa³y bony 52-tygodniowe, w przypadku bonów o 13- i 26-tygodniowym terminie wykupu odnotowano niewielki spadek rentownoœci w styczniu br. W omawianym okresie œredni wa ony zysk wszystkich bonów oferowanych do sprzeda y po nieznacznym spadku w styczniu systematycznie zwiêksza³ siê, wahaj¹c siê od 16,13 w styczniu do 17,5 w marcu. Stan bonów skarbowych pochodz¹cych z przetargów i bêd¹cych w posiadaniu inwestorów osi¹gn¹³ na koniec I kwarta³u 2000 r. poziom i zmniejszy³ siê w porównaniu z grudniem ubieg³ego roku o 323. Operacje otwartego rynku Uchwa³¹ z dnia 23 lutego 2000 r. Rada Polityki Pieniê - nej podwy szy³a oprocentowanie dla bonów pieniê nych Narodowego Banku Polskiego z 28-dniowym terminem wykupu z 16,5 na 17,5. W I kwartale bie ¹cego roku odby³y siê 32 przetargi na bony pieniê ne, w tym 7 w styczniu, 14 w lutym i 11 w marcu. W omawianym okresie oferowano do sprzeda y jedynie bony z 28-dniowym terminem wykupu o ³¹cznej wartoœci nominalnej W lutym wartoœæ nominalna bonów zg³oszonych do sprzeda y, wynosz¹ca , by³a najwy sza w analizowanym okresie i 2-krotnie przewy sza³a wartoœci notowane w styczniu. Popyt zg³oszony przez oferentów jedynie w styczniu bie ¹cego roku by³ ni szy od wartoœci bonów zaoferowanych przez Narodowy Bank Polski do sprzeda y, w pozosta³ych miesi¹cach przewy sza³ poda : w lutym o 21,3, a w marcu o 6,2. W ka dym miesi¹cu omawianego okresu popyt inwestorów by³ prawie w 100 realizowany przez bank centralny. W sumie wartoœæ nominalna bonów pieniê nych sprzedanych w I kwartale wynios³a ,2, co stanowi³o ponad 99,7 wartoœci bonów zaoferowanych do sprzeda y. W zwi¹zku z decyzj¹ Rady Polityki Pieniê nej z 23 lutego 2000 r. o podwy szeniu oprocentowania bonów 28- dniowych zwiêkszy³a siê równie minimalna stopa ich rentownoœci z 16,5 do 17,5. Œredni miesiêczny wa ony zysk z bonów o 28-dniowym terminie wykupu w omawianym okresie systematycznie wzrasta³ od 16,6 w styczniu do 17,6 w marcu. Na koniec I kwarta³u bie ¹cego roku stan bonów pieniê nych, pochodz¹cych z przetargów i bêd¹cych w posiadaniu inwestorów, osi¹gn¹³ poziom ,9 i by³ o ponad 70 wy szy od notowanego w grudniu ubieg³ego roku. 17

18 BILANS P ATNICZY NA BAZIE P ATNOŒCI W I KWARTALE 2000 R.* Rachunek bie ¹cy Saldo rachunku bie ¹cego bilansu p³atniczego na bazie p³atnoœci za I kwarta³ 2000 r. by³o ujemne i wynios³o mln USD. W analogicznym okresie 1999 r. saldo to by³o równie ujemne i wynios³o mln USD. Saldo rachunku bie ¹cego zosta³o ukszta³towane przez saldo p³atnoœci towarowych, saldo p³atnoœci us³ugowych, saldo p³atnoœci dochodowych, saldo transferów bie ¹cych oraz saldo niesklasyfikowanych obrotów bie ¹cych (tabela E). P³atnoœci towarowe Wp³ywy z eksportu towarów w ujêciu p³atniczym w I kwartale 2000 r. wynios³y mln USD i by³y ni sze w porównaniu z analogicznym okresem 1999 r. o 689 mln USD, tj. o 9,8, natomiast wyp³aty za import towarów * Opracowano na podstawie danych wstêpnych bilansu p³atniczego za I kwarta³ 2000 r. zwiêkszy³y siê w omawianym okresie 2000 r. o 337 mln USD, tj. o 3,4 i wynios³y mln USD. Saldo p³atnoœci towarowych w omawianym okresie by³o ujemne i wynios³o mln USD. By³o ono ni sze w porównaniu z analogicznym okresem 1999 r. o mln USD. P³atnoœci towarowe w I kwartale 2000 r. przedstawia tabela F. P³atnoœci us³ugowe Saldo us³ug w ujêciu p³atniczym w I kwartale 2000 r. by³o ujemne i wynios³o 547 mln USD. W analogicznym okresie 1999 r. saldo p³atnoœci us³ugowych by³o równie ujemne i wynios³o 364 mln USD. Wp³ywy z tytu³u eksportu us³ug w omawianym okresie wynios³y 774 mln USD. Na kwotê tê z³o y³y siê wp³ywy z tytu³u nastêpuj¹cych kategorii us³ug: - pozosta³e us³ugi handlowe (32,3 wp³ywów); pozycja ta obejmuje p³atnoœci dotycz¹ce us³ug poœrednictwa handlowego, leasingu operacyjnego, us³ug in ynieryjnych, us³ug doradztwa prawnego, itp.; Tabela E Saldo rachunku bie ¹cego (w mln USD) Wyszczególnienie 2000 Dynamika I kwarta³ 2000 I II III I kwarta³ I kwarta³ Saldo p³atnoœci towarowych ,4 2. Saldo p³atnoœci us³ugowych ,3 3. Saldo p³atnoœci dochodowych ,1 4. Saldo transferów bie ¹cych ,7 5. Saldo niesklasyfikowanych obrotów bie ¹cych ,4 Saldo rachunku bie ¹cego ,6 Tabela F Saldo p³atnoœci towarowych (w mln USD) Wyszczególnienie 2000 Dynamika I kwarta³ 2000 I II III I kwarta³ I kwarta³ 1999 Wp³ywy z eksportu ,2 Wyp³aty za import ,4 Saldo p³atnoœci towarowych ,4 18

19 BILANS P ATNICZY NA BAZIE P ATNOŒCI W I KWARTALE 2000 R. - us³ugi transportowe (22,2 wp³ywów); pozycja ta obejmuje us³ugi transportu morskiego, lotniczego, kolejowego, samochodowego, rzecznego oraz transportu ruroci¹giem; - podró e zagraniczne (25,8 wp³ywów); pozycja ta obejmuje podró e s³u bowe, podró e prywatne, wymianê lecznicz¹, szkoleniow¹, przyjazdy obcokrajowców oraz rozliczenia z tytu³u kart p³atniczych; - pozosta³e us³ugi (19,7 wp³ywów); pozycja ta obejmuje us³ugi pocztowe, kurierskie i telekomunikacyjne, us³ugi budowlane, ubezpieczenia i reasekuracjê, us³ugi finansowe, us³ugi informatyczne i informacyjne, patenty, prawa autorskie i op³aty licencyjne, us³ugi dla ludnoœci, audiowizualne, kulturalne i rekreacyjne oraz utrzymywanie przedstawicielstw rz¹dowych. W I kwartale 2000 r. nast¹pi³ spadek wp³ywów z tytu- ³u us³ug w porównaniu do analogicznego okresu 1999 r. o 9 mln USD, tj. o 1,2. Spowodowane to by³o zmniejszeniem wp³ywów m.in. w grupie pozosta³e us³ugi o 48 mln USD, a w grupie us³ugi pocztowe, kurierskie i telekomunikacyjne o 33 mln USD. Wyp³aty z tytu³u importu us³ug w I kwartale 2000 r. wynios³y mln USD. Z³o y³y siê na to wyp³aty z tytu³u: - pozosta³ych us³ug handlowych (32,8 wyp³at), - podró y zagranicznych (16,1 wyp³at), - us³ug transportowych (11,4 wyp³at), - pozosta³ych us³ug (39,7 wyp³at). Wyp³aty z tytu³u us³ug w I kwartale 2000 r. wzros³y w porównaniu z analogicznym okresem 1999 r. o 174 mln USD (tj. o 15,2). Najwiêkszy wzrost wyp³at zanotowano z tytu³u zakupu praw autorskich, patentów i op³at licencyjnych (o 47 mln USD), z tytu³u podró y zagranicznych (o 41 mln USD), w grupie us³ug pocztowych kurierskich i telekomunikacyjnych (o 34 mln USD). Spadek wp³ywów z tytu³u us³ug przy jednoczesnym wzroœcie wyp³at z tego tytu³u spowodowa³ zwiêkszenie ujemnego salda p³atnoœci us³ugowych w omawianym okresie 2000 r. w stosunku do analogicznego okresu 1999 r. o 183 mln USD. Dochody Wp³ywy z tytu³u dochodów w ujêciu p³atniczym w I kwartale 2000 r. wynios³y 521 mln USD. Na kwotê tê sk³adaj¹ siê wp³ywy z tytu³u: - dochodów od inwestycji portfelowych (46,9 wp³ywów; pozycja ta obejmuje dywidendy od udzia³owych papierów wartoœciowych oraz dochody od d³u nych papierów wartoœciowych, w tym odsetki od d³ugoterminowych papierów wartoœciowych, które w I kwartale 2000 r. wynios³y 200 mln USD, co stanowi³o 38,4 wp³ywów; - dochodów od pozosta³ych inwestycji (42,0 wp³ywów); pozycja ta obejmuje odsetki od rachunków bankowych i lokat (33,8 wp³ywów), dochody od transakcji repurchase agreement, odsetki od kredytów udzielonych; - wynagrodzeñ pracowników (8,8 wp³ywów); - dochodów od inwestycji bezpoœrednich (0,9 wp³ywów); - innych dochodów (1,4 wp³ywów); pozycja ta obejmuje wp³ywy i wyp³aty z tytu³u czynszów mieszkaniowych, dzier awy nieruchomoœci, odsetek p³aconych z tytu³u transakcji leasingu finansowego oraz wyp³aty z tytu³u dzier awy urz¹dzeñ Reutera. Wp³ywy z tytu³u dochodów osi¹gniête w I kwartale 2000 r. by³y wy sze od wp³ywów z tego tytu³u w I kwartale 1999 r. o 20 mln USD. O wzroœcie zadecydowa³y g³ównie wy sze ni w I kwartale 1999 r. dochody od pozosta- ³ych inwestycji (o 41 mln USD) oraz wy sze dochody w grupie wynagrodzenia pracowników (o 22 mln USD). Wyp³aty z tytu³u dochodów w omawianym okresie 2000 r. osi¹gnê³y poziom 728 mln USD. Na kwotê tê z³o- y³y siê wyp³aty z tytu³u: - dochodów od pozosta³ych inwestycji (58,0 wyp³at), w tym wyp³aty z tytu³u odsetek od kredytów otrzymanych (50,2 wyp³at), których kwota w I kwartale 2000 r. wynios³a 365 mln USD (248 mln USD stanowi³y odsetki zap³acone wierzycielom zrzeszonym w Klubie Paryskim); - dochodów od inwestycji portfelowych (20,2 wyp³at), w tym wyp³aty z tytu³u odsetek od d³ugoterminowych d³u nych papierów wartoœciowych (11,6 wp³ywów), które w I kwartale 2000 r. wynios³y 84 mln USD; - dochodów od inwestycji bezpoœrednich (15,0 wyp³at); - wynagrodzeñ pracowników (5,4 wyp³at); - innych dochodów (1,4 wyp³at). Wysokoœæ wyp³at z tytu³u dochodów w I kwartale 2000 r. w porównaniu z analogicznym okresem 1999 r. zmniejszy³a siê o 8 mln USD. W I kwartale 2000 r. zanotowano wy sze ni w analogicznym okresie 1999 r. wyp³aty z tytu³u dochodów od inwestycji bezpoœrednich o 40 mln USD, wyp³aty z tytu³u wynagrodzeñ pracowni- 19

20 BILANS P ATNICZY NA BAZIE P ATNOŒCI W I KWARTALE 2000 R. ków o 9 mln USD. Ni sze ni w analogicznym okresie roku ubieg³ego zanotowano wyp³aty z tytu³u dochodów od pozosta³ych inwestycji o 18 mln USD, wyp³aty z tytu³u dochodów od inwestycji portfelowych o 7 mln USD oraz wyp³aty w grupie inne dochody o 33 mln USD. Saldo dochodów w I kwartale 2000 r. osi¹gnê³o wartoœæ ujemn¹ i wynios³o 207 mln USD. W analogicznym okresie 1999 r. saldo to by³o równie ujemne i wynios³o 235 mln USD. Na zmniejszenie ujemnego salda w I kwartale 2000 r. mia³a wp³yw m.in. poprawa salda w porównaniu z analogicznym okresem 1999 r. w pozycji dochody od pozosta³ych inwestycji o 59 mln USD, w pozycji inne dochody o 12 mln USD oraz w pozycji wynagrodzenia pracowników o 14 mln USD. Ni sze ni w analogicznym okresie 1999 r. zanotowano saldo dochodów od inwestycji bezpoœrednich o 53 mln USD oraz saldo dochodów od inwestycji portfelowych o 3 mln USD. Transfery bie ¹ce Wp³ywy z tytu³u transferów bie ¹cych w ujêciu p³atniczym w I kwartale 2000 r. wynios³y 473 mln USD. Na kwotê tê z³o- y³y siê wp³ywy z tytu³u transferów sektora rz¹dowego oraz wp³ywy z tytu³u transferów pozosta³ych sektorów. Wp³ywy z tytu³u transferów sektora rz¹dowego stanowi- ³y 8,6 wp³ywów ogó³em. Pozycja ta obejmuje wp³ywy z tytu³u darów i pomocy bezzwrotnej dla sektora rz¹dowego, podatki i op³aty na rzecz polskiego sektora rz¹dowego, sk³adki i op³aty cz³onkowskie oraz inne transfery rz¹dowe. Wp³ywy z tytu³u transferów pozosta³ych sektorów stanowi³y 91,4 wp³ywów ogó³em. Obejmowa³y one przekazy pieniê ne zarobków, renty i emerytury, spadki, wp³aty i podjêcia z rachunków walutowych krajowych osób fizycznych, sk³adki i op³aty cz³onkowskie, dary i pomoc bezzwrotn¹ dla pozosta³ych sektorów oraz inne transfery prywatne. Wyp³aty z tytu³u transferów bie ¹cych w omawianym okresie wynios³y 114 mln USD, z czego 15,1 stanowi³y transfery rz¹dowe i 84,9 transfery pozosta- ³ych sektorów. Pozycja transfery bie ¹ce osi¹gnê³a w I kwartale 2000 r. saldo dodatnie w wysokoœci 359 mln USD. Saldo to w porównaniu z analogicznym okresem 1999 r. by³o ni sze o 20 mln USD. Niesklasyfikowane obroty bie ¹ce Saldo niesklasyfikowanych obrotów bie ¹cych na bazie p³atnoœci w I kwartale 2000 r. by³o dodatnie i wynios³o 729 mln USD. W analogicznym okresie 1999 r. saldo to by³o równie dodatnie i wynios³o 798 mln USD. G³ówn¹ przyczyn¹ zmniejszaj¹cego siê salda niesklasyfikowanych obrotów bie ¹cych by³o zmniejszenie siê wp³ywów z handlu przygranicznego. Rachunek kapita³owy i finansowy Rachunek kapita³owy i finansowy w ujêciu p³atniczym w I kwartale 2000 r. wykaza³ saldo dodatnie w wysokoœci mln USD, w analogicznym okresie 1999 r. saldo to by- ³o równie dodatnie i wynios³o mln USD. Dodatnie saldo rachunku kapita³owego i finansowego w I kwartale 2000 r. zosta³o ukszta³towane przez ujemne saldo rachunku kapita³owego w wysokoœci 27 mln USD oraz dodatnie saldo rachunku finansowego w wysokoœci mln USD. Szczegó³owe wartoœci sald wp³ywaj¹cych na rachunek kapita³owy i finansowy w I kwartale 2000 r. przedstawia tabela G. Inwestycje bezpoœrednie W I kwartale 2000 r. nap³yw kapita³u netto z tytu³u inwestycji bezpoœrednich wyniós³ mln USD. W analogicznym okresie 1999 r. nap³yw kapita³u netto z tego tytu³u osi¹gn¹³ poziom mln USD. W omawianym okresie 2000 r. nast¹pi³ odp³yw kapita- ³u netto z tytu³u polskich inwestycji bezpoœrednich za granic¹ w wysokoœci 19 mln USD. W analogicznym okresie 1999 r. mia³ miejsce równie odp³yw kapita³u netto z tego tytu³u w wysokoœci 1 mln USD. Z tytu³u zagranicznych inwestycji bezpoœrednich w kraju w I kwartale 2000 r. mia³ miejsce nap³yw kapita³u netto w wysokoœci mln USD. W analogicznym okresie 1999 r. nap³yw kapita³u netto z tego tytu³u wyniós³ mln USD. Zagraniczni inwestorzy bezpoœredni dokonali inwestycji przede wszystkim w formie zakupu akcji i udzia³ów w polskich przedsiêbiorstwach bezpoœredniego inwestowania oraz w formie kredytów udzielonych tym przedsiêbior- 20