WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO. SZKOŁA PODSTAWOWA nr 1 im. Jana Pawła II w Wołominie

Transkrypt

1 WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO SZKOŁA PODSTAWOWA nr 1 im. Jana Pawła II w Wołominie na rok szkolny: 2017/ /2019 1

2 Wołomin, wrzesień 2017 r. Akty prawne: 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U nr 61 poz. 624 z późn. zm.) Szkoły... powinny opisać swoją koncepcję realizacji zadań z zakresu doradztwa w wewnątrzszkolnym systemie doradztwa. Sposób organizacji doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia, a także organizację współdziałania szkoły z poradniami psychologiczno pedagogicznymi i innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo szkoły określają w swoich statutach. 2. Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r.: Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności: 17) dostosowywanie kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy; 18) kształtowanie u uczniów postaw przedsiębiorczości i kreatywności sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym, w tym poprzez stosowanie w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań programowych, organizacyjnych lub metodycznych; 19) przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia; 20) warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów przez organizowanie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie aktywności społecznej i umiejętności spędzania czasu wolnego; 3. Zgodnie z art. 292 ust. 1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe w roku szkolnym 2017/2018 zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy Prawo oświatowe, są realizowane w oparciu o program przygotowany przez nauczyciela realizującego te zajęcia i dopuszczony do użytku przez dyrektora szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej. Program, o którym mowa w ust. 1, zawiera treści dotyczące informacji o zawodach, kwalifikacjach i stanowiskach pracy oraz możliwościach uzyskania kwalifikacji zgodnych z potrzebami rynku pracy i predyspozycjami zawodowymi. Potrzeba Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego w szkole 1. Środowisko szkolne odgrywa szczególną rolę w kształtowaniu decyzji zawodowych uczniów. W procesie wyboru zawodu (koncepcja rozwoju zawodowego E. Ginzburga) 2

3 występuje kilka okresów - dokonywanie wyborów na podstawie fantazji (do 11 roku życia), okres wyboru próbnego, na podstawie zainteresowań, zdolności i wartości, występujący w okresie adolescencji /12 17 rok życia/ oraz okres realistycznego wyboru, trwający do wczesnej dorosłości /od 17 roku życia/. Szkoła musi stworzyć uczniom realne możliwości przechodzenia przez te okresy. 1a. Stworzenie WSDZ pomaga uczniom w samopoznaniu własnych mocnych i słabych stron, potrzeb, uzdolnień, zainteresowań, możliwości, predyspozycji, osobowości. Kształtuje umiejętności, postawy, wartości. Dostarcza niezbędnych informacji o sobie. 1b. Przekazuje wiedzę o rynku edukacyjnym i uczeniu się przez całe życie (znajomość systemu edukacji (formalnej, poza formalnej), wyszukiwanie i przetwarzanie informacji o ścieżkach kształcenia. 1c. Uczeń poznaje świat zawodów i rynek pracy. Kształtuje przydatne umiejętności oraz uczy się podejmowania mądrych odpowiedzialnych decyzji zawodowych. Skutkiem tych działań jest planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego, i refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy. Zadania szkoły Zadaniem szkoły na etapie ostatnich klas szkoły podstawowej jest udzielenie uczniom pomocy w osiągnięciu umiejętności podejmowania decyzji o wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia. WSDZ zawiera, zatem ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. Działania prowadzone przez całą kadrę pedagogiczną, w tym doradców zawodowych, udział uczniów w grupowych zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego zorganizowanych w formie obowiązkowych zajęć lekcyjnych oraz różnorodne przedsięwzięcia organizowane w szkole na rzecz rozwoju zawodowego, zarówno dla uczniów, jak i rodziców - powinny zagwarantować im wszechstronne wsparcie w procesie decyzyjnym wyboru szkoły i kierunku kształcenia. Działania te obejmują: doradztwo zawodowe świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu, pracy poprzez analizę problemu jednostki i udzielenie jej informacji zawodowych, podanie wskazówek; poradnictwo zawodowe długofalowe i wieloetapowe działania wychowawcze 3

4 towarzyszące jednostce w trakcie jej rozwoju zawodowego obejmuje udzielanie pomocy uczniom i dorosłym w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej przynoszącej satysfakcję i sukces; orientację zawodową działania wychowawcze rodziny, szkoły i innych instytucji mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, której ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru szkoły i zawodu. Realizatorzy WSDZ: dyrektor szkolny doradca zawodowy wyznaczony koordynator pedagog, psycholog szkolny wychowawcy nauczyciele przedmiotów Zadania szkolnego doradcy zawodowego 1. systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; 2. gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych; 3. wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieży, rodzicom, nauczycielom) źródeł dodatkowej informacji na temat: rynku pracy, trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia; 4. udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich rodzicom; 5. prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, wspierających uczniów w poznawaniu siebie - mocnych stron i ograniczeń, poznawaniu zawodów, sytuacji na rynku pracy; wyposażenie ich w wiedzę na temat reguł i trendów rządzących rynkiem pracy; 6. kierowanie w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych; 7. koordynowanie działalności informacyjno doradczej szkoły, wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo informacyjnych, udostępnianie im informacji i materiałów do pracy z uczniami itp.; 8. współpraca z Radą Pedagogiczną w zakresie: tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa, zgodnie ze statutem szkoły, realizacji zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru ścieżki edukacyjnej; 4

5 9. systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji, wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji (internet, CD, wideo itp.); 10. udostępnianie posiadanej wiedzy osobom zainteresowanym; 11. sporządzanie sprawozdań z prowadzonej działalności; 12. współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa: centrum kariery, poradnie psychologiczno pedagogiczne. Cele ogólne programu Celem doradztwa zawodowego w ostatnich klasach szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania ścieżki swojej kariery i trafnego podejmowania decyzji dotyczących wyboru kierunku dalszej nauki, przy wsparciu doradcy zawodowego oraz całego zespołu nauczycielskiego. Cele ogólne programu ukierunkowane są na samopoznanie, przyszłość edukacyjną, rynek pracy oraz realizację celów związanych z karierę zawodową. Zakładają przygotowanie młodzieży do podjęcia trafnych decyzji edukacyjno zawodowych, wyboru szkoły ponadpodstawowej zgodnej z zainteresowaniami i uzdolnieniami oraz do roli pracownika na współczesnym rynku pracy. Celem jest także przygotowanie uczniów do radzenia sobie z ciągłymi zmianami we współczesnym świecie oraz kształtowanie proaktywnych postaw we współczesnym świecie. Cele szczegółowe programu skonstruowano w stosunku do trzech grup odbiorców: Uczniowie a) samopoznanie: poznają samego siebie (swoje zasoby i ograniczenia); poszerzają wiedzę, umiejętności i kompetencje społecznych; rozwijają umiejętność uczenia się przez całe życie; rozwijają umiejętności pracy zespołowej, przełamywania barier środowiskowych oraz kształtowania właściwych relacji społecznych. b) rynek edukacyjny: poznają charakterystykę struktury systemu edukacji; poznają źródła informacji edukacyjnej; analizują oferty szkolnictwa ponadpodstawowego pod kątem możliwości dalszego kształcenia; poznają zasady rekrutacji do szkół ponadpodstawowych i terminarz rekrutacyjny; 5

6 uczą się planowania ścieżki kariery, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów; wybierają drogę dalszej edukacji, po konfrontacji własnych możliwości psychofizycznych z wymaganiami szkoły; są zmotywowani do podjęcia wysiłku przy podejmowaniu decyzji w zaplanowaniu swojej przyszłości zawodowej; poznają przeciwwskazania zdrowotne do wyboru szkoły i zawodu. c) świat zawodów i rynek pracy: wyszukują i analizują informacje na temat zawodów; poznają czynniki trafnego wyboru zawodu; charakteryzują wybrane zawody; wskazują drogi zdobycia wybranych zawodów; uzasadniają znaczenia pracy w życiu człowieka; kształtują postawy przedsiębiorczości i aktywności wobec pracy; konfrontują własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy oraz oczekiwaniami pracodawców; poznają informacje o sytuacji na rynku pracy trendy kierujące rynkiem pracy i przyczyny bezrobocia. Nauczyciele: wykorzystują wiedzę o uczniu, pomagają mu w określaniu indywidualnych profili: potrafią diagnozować potrzeby i zasoby uczniów; rozwijają talenty, zainteresowania, zdolności, predyspozycje; wspierają decyzję edukacyjną swoich uczniów; realizują tematy zawodoznawcze metodami aktywnymi, zgodnie z podstawą programową; wspierają rodziców w procesie doradczym, udzielają informacji, lub kierują do specjalistów; włączają rodziców, przedstawicieli instytucji i zakładów pracy w proces orientacji doradztwa zawodowego w szkole. Rodzice: są zaangażowani i przygotowani do pełnienia roli doradców ; znają czynniki ważne przy wyborze szkoły i zawodu; 6

7 znają ścieżki edukacyjne, ofertę szkół, zasady rekrutacji; wiedzą gdzie szukać pomocy dla swoich dzieci w sytuacjach trudnych; angażują się w pracę doradczą szkoły (np. prezentują swoje zawody, zakłady pracy). Treści programu Treści programu są dostosowane do wieku i potrzeb uczniów VII i VIII klasy szkoły podstawowej, a postawione cele programu pozwalają uczniom na poznanie własnych zdolności, mocnych stron, umiejętności i predyspozycji. Uczniowie otrzymują także wiedzę o zawodach, możliwych ścieżkach edukacji oraz ofercie edukacyjnej szkół ponadpodstawowych. Program uwzględnia także współpracę z wychowawcami, nauczycielami i rodzicami uczniów i wykorzystanie ich wsparcia w podejmowaniu decyzji przez młodzież. Proponowany uczniom i rodzicom program składa się z trzech bloków tematycznych: Poznanie siebie Samopoznanie. Jaki jestem? Cechy osobowości i temperament; ich znaczenie w wyborze zawodu. Zainteresowania i skłonności zawodowe przejawiające się w szkole i w domu. Rola zainteresowań przy wyborze zawodu. Uzdolnienia i umiejętności niezbędne w określonych zawodach, konfrontacja z własnymi. Ocena własnego stanu zdrowia z wymaganiami zawodu, p/wskazania. Samoocena ustalenie swoich mocnych stron (osiągnięcia, sukcesy, zalety osobiste) Poznanie ścieżek dalszej edukacji Prezentacja dalszych etapów kształcenia. Ścieżki kształcenia jak podjąć decyzję o wyborze szkoły; czym się kierować. Poznanie zawodów i rynku pracy Ja a zawód. Konfrontacja predyspozycji osobistych z wymogami zawodu. Sytuacja na rynku pracy wykształcenie, firmy prywatne czy państwowe, usługi. 7

8 TEMATY ZAJĘĆ Lp. KLASA VII KLASA VIII 1. Znaczenie komunikacji interpersonalnej Poznajemy siebie. Rodzaje inteligencji Jak skutecznie się porozumiewać? 2. Jaki jesteś? Próba samooceny mocne i Osobowość a wybór zawodu słabe strony. 3. Samoocena cechy charakteru, Co to są skłonności zawodowe? temperament 4. Zainteresowania dlaczego są ważne przy wyborze zawodu? Autoprezentacja zawodowa 5. Czy wiesz, w czym możesz być Zawody ginące, zawody z przyszłością. mistrzem? Umiejętności i uzdolnienia 6. Poznajemy zawody. Co to znaczy poznać zawód? Droga do własnego biznesu. Spotkanie z lokalnym przedsiębiorcą. 7. Poznajemy zawody spotkanie z rodzicem System edukacji w Polsce. Co warto wiedzieć o szkołach zawodowych? 8. Moje predyspozycje zawodowe. Co trzeba wiedzieć o sobie wybierając Poznanie dalszych dróg kształcenia. Alternatywne drogi dojścia do zawodu zawód? 9. Moja przyszłość edukacyjno zawodowa. Jaka szkoła, jaki zawód? Propozycje edukacyjne w powiecie 10. Zmieniający się rynek pracy. Współczesny rynek pracy zapotrzebowanie na usługi, czy pracowników przedsiębiorstw. Formy i metody realizacji zajęć doradztwa zawodowego: a) adresowane do uczniów: - diagnoza zapotrzebowania na działania doradcze w szkole; - zajęcia warsztatowe z doradcą zawodowym służące uświadomieniu uczniom konieczności planowania ścieżki zawodowej; - mini wykłady, - ćwiczenia, - wykorzystanie środków audiowizualnych (filmy, prezentacje), - propagowanie samodzielnego pozyskiwania informacji (korzystanie z portali dotyczących rynku pracy, programów multimedialnych do samobadania, informatorów, ulotek, broszur, itp.), - spotkania z przedstawicielami różnych zawodów; - wycieczki do zakładów pracy; - udział w przedsięwzięciach lokalnych: targi szkół, giełdy, - propagowanie idei wolontariatu; - tworzenie możliwości indywidualnej rozmowy z doradcą na terenie szkoły; 8

9 - stworzenie zakładki DORADZTWO ZAWODOWE na stronie internetowej szkoły. b) adresowane do rodziców: - spotkanie z rodzicami przed podjęciem zajęć z uczniami. Zapoznanie z programem i treścią zajęć; - zaproponowanie współpracy ZAWÓD MOICH RODZICÓW w ramach tej współpracy rodzice deklarują przyjście do szkoły na lekcje wychowawcze i opowiedzenie o wykonywanym przez siebie zawodzie; - przedstawienie oferty edukacyjnej wybranych szkół w powiecie; - indywidualne konsultacje, - możliwość spotkania z doradcą zawodowym w PPP - informacja edukacyjno zawodowa (gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjnozawodowej o zawodach, o rynku pracy, o możliwościach kształcenia (w postaci artykułów z prasy, informatorów, programów multimedialnych) c) adresowane do nauczycieli i wychowawców: - scenariusze zajęć z doradztwa zawodowego; - korzystanie z biblioteczki zawodowej; - organizowanie dni otwartych szkoły /oferta edukacyjna placówki, jej promocja/; d) adresowane do lokalnych przedsiębiorców: - wystosowanie prośby o umożliwienie wizyty uczniów w zakładach pracy. Opis zakładanych efektów kształcenia W zakresie wiedzy uczeń: posługuje się pojęciami związanymi z tematyką rynku pracy, kwalifikacji zawodowych; identyfikuje swoje możliwości psychofizyczne i predyspozycje zawodowe; wyjaśnia zależności pomiędzy zainteresowaniami a wyborem zawodu; wymienia umiejętności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach zawodowych i społecznych. W zakresie umiejętności uczeń: rozwija swoje zainteresowania; wykorzystuje wiedzę teoretyczną z zakresu doradztwa zawodowego, aby trafnie określić swe predyspozycje, zdolności, umiejętności; podejmuje bardziej świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe; 9

10 ma świadomość konieczności i możliwości zmian w zaplanowanej karierze zawodowej. W zakresie kompetencji społecznych uczeń: skutecznie współpracuje z kolegami w zespole; przyjmuje twórczą i refleksyjną postawę wobec przekonań oraz sposobu postępowania innych ludzi; rozwiązuje konflikty powstające podczas pracy zespołowej; Monitoring i ewaluacja: Ewaluacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego jest niezbędna, aby działania szkoły były zgodne z oczekiwaniami i potrzebami uczniów. Narzędzia do monitorowania WSDZ: 1. kwestionariusze diagnozy dla uczniów, rodziców i nauczycieli Narzędzia do ewaluacji 1. Obserwacja zajęć grupowych i indywidualnych. 2. Rozmowy indywidualne. 3. Ankiety. 4. Sprawozdanie z realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. ZAŁĄCZNIKI: 1. Ankieta badania oczekiwań Rodziców od WSDZ; 2. Ankieta badania oczekiwań Uczniów od WSDZ; 3. Ankiety badania oczekiwań Nauczycieli od WSDZ; 4. Harmonogram spotkań/warsztatów doradcy zawodowego z uczniami; 5. Wyniki badania oczekiwań Rodziców Uczniów od WSDZ, 6. Wyniki badania oczekiwań Uczniów od WSDZ, 7. Wyniki badania oczekiwań Nauczycieli od WSDZ, 8. Harmonogram spotkań z Rodzicami uczniów w ramach akcji Zawód moich rodziców 9. KARTA DIAGNOZY DORADCZEJ Uwaga: W planie pracy doradcy zawodowego mogą nastąpić zmiany lub uzupełnienia. 10

11 PLAN PRACY DORADCY W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 W WOŁOMINIE Lp. Działania Termin realizacji 1. Promocja działań szkolnego doradcy zawodowego. wrzesień 2. Spotkania informacyjne z dyrekcją, radą pedagogiczną i wrzesień uczniami. 3. Organizacja warsztatu pracy doradcy zawodowego. Stworzenie wrzesień miejsca informacji zawodowej na terenie szkoły i stała jego aktualizacja. 4. Wyposażenie gabinetu szkolnego doradcy zawodowego w wrzesień niezbędne materiały i pomoce (programy edukacyjne, literatura, przybory papiernicze, komputer, drukarka). 5. Utworzenie w gabinecie szkolnego doradcy zawodowego Kącika cały rok Informacji Zawodowej. Gromadzenie materiałów dotyczących informacji zawodowej (prasa, informatory) 6. Stworzenie narzędzi do badania zapotrzebowania na działania październik doradcze w szkole. 7. Przeprowadzenie ankiet i opracowanie wyników badania październik zapotrzebowania na działania doradcze w szkole (uczniowie, rodzice, nauczyciele) 8. Spotkania z wychowawcami poszczególnych klas wrzesień / październik 9. Propagowanie idei wolontariatu; prezentacja multimedialna cały rok / listopad działalności MKW "Na Przekór" 10. Prowadzenie gabloty zawodowej dla uczniów i rodziców 1 x na 2 miesiące 11. Tworzenie możliwości indywidualnej rozmowy z doradcą na terenie szkoły. cały rok wyznaczony dzień 12. Warsztaty z zakresu sprawdzenia umiejętności pracy w grupie (dwa ćwiczenia:) układanie kwadratów rozbitkowie na tratwie. Omówienie i analiza wniosków. grudzień godz. wychowawcze 13. "Jak się uczyć, żeby się nauczyć", warsztaty z zakresu umiejętności uczenia się 14. Przygotowanie scenariusza zajęć dla wychowawców: film instruktażowy Techniki radzenia sobie ze stresem 15. Współpraca z doradcą zawodowym w Poradni Psychologiczno Pedagogicznej; MKW "Na Przekór", 16. Zajęcia warsztatowe z uczniami: 1. Znaczenie komunikacji interpersonalnej. Jak skutecznie się porozumiewać? 2. Jaki jesteś? Próba samooceny mocne i słabe strony. 3. Jaki jesteś? - Cechy charakteru, temperament. 4. Pogadanka na temat: Jaki wpływ mają Twoje zainteresowania na planowanie ścieżki kariery. Zastosowanie Kwestionariusza Zainteresowań Zawodowych. 5. Czy wiesz, w czym możesz być mistrzem? Ćwiczenia z zakresu umiejętności i uzdolnień. styczeń godz. wychowawcze luty cały rok II semestr 11

12 6. Poznajemy zawody. Co to znaczy poznać zawód? 7. Poznajemy zawody - spotkanie z rodzicem 8. Moje predyspozycje zawodowe. Mini wykład: Co trzeba wiedzieć o sobie wybierając zawód? 9. Moja przyszłość edukacyjno zawodowa. 10. Zmieniający się rynek pracy. 17. Spotkanie z lokalnym przedsiębiorcą, któremu udało się osiągnąć sukces. 18. Spotkanie z lekarzem medycyny pracy- Stan zdrowia a wybór zawodu. Czy mają coś wspólnego? 19. Prezentacja multimedialna dla uczniów i rodziców- " Szkolnictwo ponadpodstawowe po reformie" marzec kwiecień kwiecień/maj Gablota doradztwa zawodowego MIESIĄC WRZESIEŃ, PAŹDZIERNIK LISTOPAD, GRUDZIEŃ STYCZEŃ, LUTY MARZEC, KWIECIEŃ MAJ, CZERWIEC TEMAT GAZETKI Cele doradztwa zawodowego Zawody ginące zawody z przyszłością Sylwetki ludzi sukcesu System szkolnictwa po reformie oświaty Planowanie ścieżki kariery zawodowej Oferta edukacyjna szkół ponadpodstawowych 12