PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych SPRAWOZDANIE Z MISJI Wizyta delegacji komisji LIBE PE w Europejskim Urzędzie Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) w Valletcie na Malcie w dniach października 2013 r. Wizycie delegacji komisji LIBE PE w Europejskim Urzędzie Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) w Valletcie na Malcie, która odbyła się w dniach października 2013 r., przewodniczył Jan MULDER (ALDE, NL) szef delegacji, a udział w niej wzięli: Posłowie Jan MULDER, ALDE, NL Roberta METSOLA, PPE, MT Josef WEIDENHOLZER, S&D, AT Personel grup politycznych Andris PETERSONS, PPE Sofia ASTERIADI, S&D Valérie GLATIGNY, ALDE Personel Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Wewnętrznej Unii Europejskiej Patricia VAN DE PEER, Administrator Michela LUCCHINI, Asystentka Delegacja ta figurowała w programie podróży delegacji komisji przez okres od marca do grudnia 2013 r. poza trzema miejscami pracy izostała zatwierdzona przez Prezydium dnia 4 lutego 2013 r. Celem delegacji było skupienie się na wszystkich kwestiach związanych z funkcjonowaniem Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu w Valletcie na Malcie, jego programie prac i działalności. Była to pierwsza wizyta delegacji posłów do Parlamentu Europejskiego od momentu powołania Urzędu na mocy rozporządzenia (UE) 439/2010 Parlamentu Europejskiego i Rady. DV\ doc PE v01-00

2 Wtorek, 29 października 2013 r. Dyrektor wykonawczy EASO, dr Robert Visser, powitał delegację PE i dokonał prezentacji wstępnej pt. Wspólny europejski system azylowy oraz EASO. Dyrektor wykonawczy podkreślił, iż EASO jest już rozwiniętym urzędem i wypełnia swoje funkcje w pełnym zakresie. W dalszej kolejności zwrócił on uwagę, że wspólny europejski system azylowy jest zwykle łączony z drugą generacją prawa azylowego, jednakże ramy prawne UE w zakresie azylu powinny być rozpatrywane w dużo szerszym zakresie zawierają one zasady łączenia rodzin, dyrektywę w sprawie długoterminowego pobytu, dyrektywę w sprawie ochrony czasowej, dyrektywę w sprawie powrotów, [...] a cały ten unijny dorobek prawny powinien być szanowany. Następnie najnowsze trendy azylowe zostały zilustrowane danymi statystycznymi zebranymi przez EASO wśród państw członkowskich. Dyrektor wielokrotnie podkreślał, iż misją EASO jest wspieranie państw członkowskich od strony praktycznej poprzez podejście oddolne oraz oparty na dowodach wkład w politykę, podczas gdy do kompetencji Komisji należy kontrola wdrażania ram prawnych UE przez państwa członkowskie. Wsparcie EASO składa się z trzech elementów: wsparcia stałego (szkolenie, informacje o kraju pochodzenia), wsparcia specjalnego (np. w zakresie relokacji, szczególnej pomocy dopasowanej do potrzeb danego państwa członkowskiego) oraz wsparcia nadzwyczajnego (Grecja, Bułgaria) z natychmiastową pomocą udzielaną przez zespoły wsparcia w dziedzinie azylu wywodzące się z rezerwy interwencyjnej w dziedzinie azylu, wsparcie to zwane jest wsparciem w zakresie przyjmowania, [...] z uwzględnieniem długofalowych rozwiązań polegających na szkoleniach, budowaniu zdolności itd. To wsparcie nadzwyczajne, będące także częścią systemu wczesnego ostrzegania, powinno być wkomponowane w wymiar zewnętrzny. Obecnie nie istnieje ogólny zewnętrzny wymiar na szczeblu UE lub na szczeblu państw członkowskich. Dyrektor wykonawczy zwrócił uwagę Radzie Europejskiej na konieczność zapewnienia wytycznych w tym obszarze, np. w kontekście tragedii na Lampedusie. Inna wypowiedź koncentrowała się na wsparciu operacyjnym EASO (w przypadku Grecji, Luksemburga, Szwecji, Włoch oraz ostatnio Bułgarii) przedstawione zostały informacje na temat praktycznej działalności operacyjnej EASO w celu pomocy państwom członkowskim znajdującym się w szczególnej lub nadzwyczajnej sytuacji. Przytoczone przykłady: pomoc w przyspieszonym szkoleniu nowego personelu w zakresie prawa azylowego UE w przypadku wzmożonego napływu obywateli państw trzecich do Luksemburga. Dyrektor obszernie omówił także przygotowania podejmowane w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania systemu wczesnego ostrzegania i gotowości (art rozporządzenia w sprawie EASO, art. 33 rozporządzenia Dublin II). Podstawowym problemem jest to, aby na czas zgromadzić porównywalne, dokładne i wyczerpujące dane obejmujące wszystkie aspekty wspólnego europejskiego systemu azylowego PE v /9 DV\ doc

3 w różnych państwach członkowskich. W celu uzyskania jednolitego podejścia opracowywany jest zbiór wspólnie uzgodnionych wskaźników dotyczących tych danych. Delegacji zaproponowano krótką wizytę z przewodnikiem w siedzibie głównej EASO, a następnie nieformalny obiad w postaci szwedzkiego stołu z udziałem rożnych zainteresowanych stron. Celem obiadu było omówienie ich współpracy z EASO (członkowie misji dyplomatycznych na Malcie, UNHCR i organizacji pozarządowych). Po obiedzie odbyło się pierwsze spotkanie z przedstawicielami UNHCR oraz IOM. Wilfried Buchhorn, szef Biura Urzędnika Łącznikowego UNHCR przy EASO oraz Jon Hoisaeter, przedstawiciel UNHCR na Malcie podkreślili dobrą współpracę pomiędzy ich organizacją a EASO oraz zwrócili uwagę na rolę EASO we wdrażaniu wspólnego europejskiego systemu azylowego. W ramach EASO państwa członkowskie coraz ściślej współpracują ze sobą w różnych problematycznych kwestiach, a EASO, sądy i Komisja wspólnie wytyczą kierunek dalszego wdrażania wspólnego europejskiego systemu azylowego. Zwrócili oni uwagę na znaczenie szkolenia, informacji o kraju pochodzenia, standardów jakości, wdrażania wytycznych, ustandaryzowanych systemów gromadzenia danych z państw członkowskich, w których to obszarach EASO posiada wyjątkowe możliwości zapewnienia bardziej jednolitego unijnego podejścia. Uwzględniono również ostatnie tragiczne wydarzenia na Morzu Śródziemnym oraz sytuację Malty jako państwa członkowskiego. Przedstawiciele UNHCR odnieśli się do inicjatywy Urzędu dotyczącej centralnego obszaru Morza Śródziemnego, wzywając do solidarności UE w ratowaniu na morzu i ochronie osób ubiegających się o azyl i migrantów, oraz do wyników przedsięwzięć unijnej grupy zadaniowej. Podkreślona została konieczność jasnych zasad regulujących działania ratownicze na morzu oraz schodzenie na ląd. Tego typu ustalenia powinny bazować na zrozumieniu, że zejście na ląd ma miejsce na terytorium UE i niekoniecznie niesie za sobą wyłączną odpowiedzialność tego państwa członkowskiego, na którego terytorium następuje, za postępowanie i rozwiązania, przynajmniej w odniesieniu do osób uratowanych na wodach międzynarodowych. Anna Giustiniani, pełniąca obowiązki szefa Biura IOM na Malcie, wyjaśniła, że mieszane przepływy migracyjne są bardzo charakterystyczne dla Malty. IOM udziela wsparcia UNHCR w zakresie przesiedlenia i relokacji. IOM jest również aktywna na polu dobrowolnych powrotów oraz potrzeb integracyjnych. Następnie członkowie wymienili poglądy z dyrektorem wykonawczym EASO na temat bieżącej i przyszłej współpracy pomiędzy Parlamentem Europejskim a EASO. Dyrektor wykonawczy podziękował posłom za nieustające wsparcie komisji LIBE dla EASO i wyraził swoją gotowość do stawienia się przed komisją w każdej chwili na żądanie, jako że odpowiedzialność jest sprawą najwyższej wagi. Członkowie delegacji DV\ doc 3/9 PE v01-00

4 podkreślili wagę, jaką Parlament przykłada do roli Urzędu, przede wszystkim w ostatnio przyjętym pakiecie azylowym, oraz wysokie oczekiwania. Na konferencji prasowej szef delegacji oraz dyrektor wykonawczy EASO wydali oświadczenia wyjaśniające cel oraz program delegacji do EASO, po których nastąpiła sesja pytań i odpowiedzi z udziałem dziennikarzy z Malty. Następnie delegacja została przewieziona do Biura PE w Valetcie, gdzie odbyło się popołudniowe spotkanie z Emmanuelem Mallią, ministrem spraw wewnętrznych, oraz Jasonem Azzopardim, przedstawicielem partii opozycyjnej do spraw wewnętrznych. Przedmiotem tej dyskusji była sytuacja Malty w kontekście migracji (wysoki napływ, ograniczone możliwości integracji), niebezpieczne przekraczanie granicy we współpracy z organizacjami przemytniczymi, potrzeba solidarności unijnej. W swoich uwagach posłowie do PE odnieśli się do stanowiska Parlamentu Europejskiego, które zostało wyrażone w rezolucji PE z dnia 23 października 2013 r. w sprawie przepływów migracyjnych na Morzu Śródziemnym, ze szczególnym uwzględnieniem tragicznych wydarzeń w okolicach Lampedusy. Ostatnie spotkanie tego dnia miało miejsce w centrum Fortress Builders- Fortifications and Interpretations Centre w Valletcie, gdzie na zaproszenie Biura Parlamentu Europejskiego na Malcie delegacja wzięła udział w wieczornej debacie pt. Nielegalna imigracja pozostawiona samej sobie?, a w szczególności w punktach 1 i 2 porządku debaty: 1. Historia nielegalnego imigranta Świadectwo migranta z Erytrei, który jako beneficjent międzynarodowej ochrony po 7 latach spędzonych na Malcie zostanie przesiedlony do Stanów Zjednoczonych. 2. Wystąpienia posłów do PE uczestniczących w delegacji komisji LIBE Członkowie komisji LIBE przypomnieli stanowisko PE odzwierciedlone w rezolucji PE z dnia 23 października 2013 r. w sprawie przepływów migracyjnych na Morzu Śródziemnym, ze szczególnym uwzględnieniem tragicznych wydarzeń w okolicach Lampedusy, podziału obciążeń, potrzeby unijnego rozwiązania zapobiegającego niebezpiecznemu przeprawianiu się przez Morze Śródziemne i zwalczania handlu ludźmi/przemytu. Ponadto podkreślili konieczność przyjęcia nowego prawodawstwa dotyczącego EUROSUR-u. Środa, 30 października 2013 r. W środę dyrektor wykonawczy z racji innych ważnych zobowiązań zagranicznych przekazał dalszy nadzór nad programem swoim pracownikom: François Bienfait'owi, dyrektorowi Centrum Szkoleń, Jakości i Ekspertyz oraz Timowi Cooperowi, dyrektorowi Centrum Informacji, Dokumentacji i Analiz. PE v /9 DV\ doc

5 Szkolenia EASO i narzędzia jakościowe Moduł EAC składa się częściowo z kursów opartych na nauczaniu za pośrednictwem nośników elektronicznych, a częściowo z warsztatów wymagających bezpośredniego kontaktu. Biorąc pod uwagę uczestników przeszkolonych w państwach członkowskich przez uczestników sesji dotyczących szkolenia instruktorów, liczba osób przeszkolonych w modułach EASO pomiędzy styczniem a wrześniem 2013 r. wyniosła 1521, co jest liczbą znacząco wyższą w porównaniu z 2012 r. Z ośmiu dostępnych modułów szkoleniowych największą popularnością cieszyły się moduły dotyczące włączenia, międzynarodowego prawa uchodźczego oraz praw człowieka, prowadzenia rozmów z osobami wymagającymi szczególnej troski, technik prowadzenia rozmów i informacji o kraju pochodzenia. Jeśli chodzi o materiały szkoleniowe, państwa członkowskie oddelegowały do Urzędu ekspertów ds. zawartości, a także prowadzone są regularne konsultacje z czternastoma grupami ekspertów (składającymi się z sędziów, organizacji pozarządowych, przedstawicieli UNHCR oraz naukowców), a większość przekazanych przez nie informacji jest włączana do ostatecznych materiałów szkoleniowych. Ostatnio został wydany podręcznik dotyczący wspólnego europejskiego systemu azylowego i włączenia. EASO koncentruje się również na szkoleniu w zakresie wsparcia państw członkowskich znajdujących się w szczególnej sytuacji. W takim wypadku krajowe sesje szkoleniowe mogą być zorganizowane bezpośrednio w państwie członkowskim przez instruktorów z rezerwy interwencyjnej EASO, przy możliwej pomocy służb tłumaczeniowych. Osiągnięcia EASO w zakresie informacji o kraju pochodzenia EASO opracował wspólną metodę pozyskiwania wiarygodnych informacji o kraju pochodzenia. Do tej pory EASO przygotował dwa sprawozdania w sprawie krajów pochodzenia: jedno dotyczące Afganistanu, a drugie Bałkanów Zachodnich. EASO promuje obecnie sieciowe podejście do praktycznej współpracy w zakresie pozyskiwania informacji o kraju pochodzenia, aby nie powielać pracy wykonanej już przez państwa członkowskie po zgromadzeniu wszystkich danych krajowych dotyczących krajów pochodzenia organizowane są spotkania z ekspertami, a EASO uzupełnia brakujące informacje. Dodatkowo EASO ustanowił strategiczną sieć krajowych oddziałów ds. informacji o kraju pochodzenia. W dalszej kolejności odniesiono się do już wcześniej istniejącego portalu zawierającego informacje o kraju pochodzenia oraz do nowych inicjatyw EASO dotyczących szczególnych aspektów tych informacji, takich jak sytuacja dzieci w konkretnych krajach, nowe sprawozdania w sprawie informacji o kraju pochodzenia oraz szkolenia w tym zakresie. Aktualnie państwa członkowskie przyjmują różne sposoby podejścia do tych samych krajów pochodzenia. Harmonizacja zakłada, że decyzje podejmowane są na podstawie podobnych informacji. Jest to zasadniczy DV\ doc 5/9 PE v01-00

6 czynnik warunkujący obiektywność, a zatem przejrzystość informacji o kraju pochodzenia. Po wizycie miały miejsce dwie sesje wyjaśniające, podczas których członkowie delegacji mieli możliwość zadawania pytań grupom ekspertów zgromadzonych w tym czasie w biurach EASO jedna dotyczyła horyzontalnego podejścia związanego z kwestią płci społeczno-kulturowej, a druga poświęcona była zarządzaniu kwestiami azylowymi. Delegacja zakończyła prace o godz PE v /9 DV\ doc

7 ZAŁĄCZNIK I OSTATECZNY PROGRAM DELEGACJI Poniedziałek, 28 października 2013 r. Proponowany bezpośredni lot z Brukseli do Valletty BRU-MLA (KM0421) 19:50-22:35 Indywidualny przejazd do hotelu 1 i zameldowanie się Wtorek, 29 października 2013 r Spotkanie w hotelowym lobby Przejazd z hotelu do siedziby głównej EASO Powitanie i prezentacja wstępna dyrektora wykonawczego EASO dotycząca wspólnego europejskiego systemu azylowego oraz EASO; wymiana poglądów z posłami do PE Stan prac w kwestii azylu w UE oraz systemu wczesnego ostrzegania i gotowości: prezentacja dyrektora wykonawczego EASO i wymiana poglądów z posłami do PE Wsparcie operacyjne EASO (ze szczególnym uwzględnieniem Bułgarii, Grecji i Włoch): przegląd praktycznej działalności operacyjnej EASO w celu pomocy państwom członkowskim znajdującym się w szczególnej lub nadzwyczajnej sytuacji Wizyta w siedzibie głównej EASO Obiad: nieformalna dyskusja na temat współpracy z zainteresowanymi stronami Wymiana poglądów z członkami misji dyplomatycznych na Malcie, UNHCR, organizacji pozarządowych Współpraca z UNHCR i IOM Wymiana poglądów z przedstawicielami UNHCR i IOM Współpraca pomiędzy Parlamentem Europejskim a EASO Wymiana poglądów na temat bieżącej i przyszłej współpracy pomiędzy Parlamentem Europejskim a EASO Konferencja prasowa Oświadczenia prasowe oraz pytania i odpowiedzi z udziałem posłów do PE oraz dyrektora wykonawczego EASO Przejazd do Biura PE 1 The Victoria Hotel, Gorg Borg Olivier Street, SLM 1807 Sliema, MT. 2 MTC Block A, Winemakers Wharf (It-Telgha Ta Spencer ), Grand Harbour Valletta, MRS 1917 Malta. DV\ doc 7/9 PE v01-00

8 Popołudniowe spotkanie w Biurze PE w Valletcie z Emmanuelem Mallią, ministrem spraw wewnętrznych, oraz Jasonem Azzopardim, przedstawicielem partii opozycyjnej do spraw wewnętrznych Przejazd delegacji komisji LIBE do centrum Fortress Builders- Fortifications and Interpretations Centre w Valletcie (na zaproszenie Biura Parlamentu Europejskiego na Malcie:) Wieczorna debata pt. Nielegalna imigracja pozostawiona samej sobie? Czas wolny na kolację Program: Powitanie przez Szefa Biura Parlamentu Europejskiego na Malcie 1. Historia nielegalnego imigranta 2. Wystąpienia posłów do PE uczestniczących w delegacji komisji LIBE - Zapytania z sali 3. Debata nad realiami lokalnymi (integracja, gospodarka, ksenofobia, [...]) z burmistrzami oraz posłami z Malty Środa, 30 października 2013 r Spotkanie w lobby i przejazd z hotelu Szkolenia EASO i narzędzia jakościowe: przedstawienie rozwoju modułów szkoleniowych EASO w kontekście przekształcenia pakietu azylowego oraz platformy nauczania za pośrednictwem nośników elektronicznych. Najważniejsze działania EASO dotyczące małoletnich bez opieki (ustalanie wieku i poszukiwanie członków rodziny) Informacje EASO dotyczące kraju pochodzenia: przedstawienie osiągnięć EASO w dziedzinie informacji o kraju pochodzenia oraz portalu EASO poświęconego tym informacjom Obiad (czas wolny) Indywidualny przejazd na lotnisko Proponowane loty z Valletty do Brukseli (LH6305) 30OCT MLA-FRA (LH1024) 30OCT FRA-BRU PE v /9 DV\ doc

9 ZAŁĄCZNIK II OSTATECZNA LISTA UCZESTNIKÓW POSŁOWIE DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Imię i nazwisko Grupa 1 Członek/ Zastępca Kraj 1. Jan MULDER szef delegacji ALDE Zastępca NL 2. Roberta METSOLA PPE Członek MT 3. Josef WEIDENHOLZER S&D Członek AT PERSONEL GRUP POLITYCZNYCH Imię i nazwisko 4. Andris PETERSONS PPE 5. Sofia ASTERIADI S&D 6. Valérie GLATIGNY ALDE Grupa PERSONEL SEKRETARIATU PE 7. Patricia VAN DE PEER Administrator 8. Michela LUCCHINI Asystentka 1 ALDE Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy PPE Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) S&D Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim DV\ doc 9/9 PE v01-00