Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNE Kod kursu D(ps)-ZSP Z(po)-ZSP/02.06-Z(ps)-ZSP

Transkrypt

1 Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNE Kod kursu D(ps)-ZSP 0.06-Z(po)-ZSP/0.06-Z(ps)-ZSP Wymiar godzinowy / forma zajęć: 30 W; 30 Ćw. Semestr studiów: III (studia drugiego stopnia/magisterskie) Tryb studiów: stacjonarne/niestacjonarne Warunki zaliczenia: aktywny udział w zajęciach, kolokwium - test, przygotowanie i prezentacja referatu. Egzamin w formie testu Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: prof. nadzw. dr hab. Anna Śliz, mgr Mariusz Zwarycz. Opisu kursu: Kurs obejmuje w sposób syntetyczny koncepcje i teorie diagnozujące uwarunkowania, mechanizmy, strukturę i dynamikę zróżnicowań społecznych. Dostarcza instrumentów do analizy obszarów konfliktów społecznych wywoływanych przez zróżnicowany dostęp do istotnych zasobów lub różnice położenia w strukturze statusów i ról społecznych. Pozwala na zrozumienie i interpretację wielowymiarowości oraz pluralizmu społeczeństwa polskiego. Literatura podstawowa: A. Kojder (red.), Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, Kraków 007. H. Domański, Struktura społeczna, Warszawa 007. H. Domański (red.), Zmiany stratyfikacji społecznej w Polsce, Warszawa 008. P. Sztompka, Socjologia zmiany społecznej, Kraków 005. LEGENDA: W wykład Ćw. ćwiczenia K konwersatorium L laboratorium

2 PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ Liczba godzin na studiach L.P. TREŚCI KSZTAŁCE NIA (tematy zajęć) stacjonarne niestacjonarne w. ćw. w. ćw. 1. Zróżnicowanie społeczne w perspektywie socjologicznej (teoria funkcjonalna i konfliktowa).. Zróżnicowanie strukturalne w ujęciu historycznym: Arystoteles, K. Marks, M. Weber Klasy, stratyfikacja i nierówności we współczesnych społeczeństwach zachodnich Ruchliwość społeczna: przeszłość i teraźniejszość Wpływ uwarunkowań historycznych na zróżnicowanie społeczne w społeczeństwie polskim. Zróżnicowanie społeczne a zróżnicowanie kulturowe Zróżnicowanie etniczne i narodowe: mniejszości narodowe i etniczne w świecie i Polsce 4 4 Ujęcie przedmiotowe: Geneza nierówności edukacyjnych (dziedziczenie i funkcjonowanie systemu oświaty). Dziedziczenie pozycji społecznej: wielowymiarowość problemu ze szczególnym uwzględnieniem dziedziczenia biedy i bezrobocia Zróżnicowanie ekonomiczne: rozpiętość płac, zamożność, ubóstwo, wykluczenie społeczne Elity, władza i system polityczny. Prestiż społeczny. 1 1

3 13. Kondycja zdrowotna społeczeństwa polskiego Religia i religijność w społeczeństwie polskim - znaczenie i dynamika. 1 1 Ujęcie podmiotowe: Klasa średnia, inteligencja, intelektualiści. 16. Płeć jako czynnik zróżnicowania społecznego Młodzież i bariery społeczno zawodowe. Starzenie się społeczeństwa polskiego. Usytuowanie w strukturze przestrzennej wsi i miasta a wytwarzanie zróżnicowań Przestrzeń miejska i metropolitalna Legitymizacja nierówności.

4 Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. HISTORIA MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ I MYŚLI SPOŁECZNEJ Kod kursu D9-HMS 0.06-Z9-HMS Wymiar godzinowy / forma zajęć: 30 W; 30 Ćw. Semestr studiów: II (studia pierwszego stopnia/licencjackie) Tryb studiów: stacjonarne/niestacjonarne Warunki zaliczenia: aktywny udział w zajęciach, dwa kolokwia w formie testu wyboru i uzupełnień. Egzamin końcowy w formie testu Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: prof. nadzw. dr hab. Anna Śliz Opisu kursu: Przegląd rozwoju myśli o społeczeństwie poczynając od myśli pre-socjologicznej. Socjologiczny pozytywizm A. Comte. Socjologia historyczna A. de Tocqueville a. Socjologiczny ewolucjonizm. Wątki socjologiczne w myśli Karola Marksa i reakcja socjologii akademickiej na marksizm: M. Weber, G. Simmel, V. Pareto, E. Durkheim. Idea psychologizmu i socjologiczna interpretacja psychoanalizy Z. Freuda. Socjologizm i E. Durkheim. Program socjologii humanistycznej W. Dilthey a. Idea wspólnoty i społeczeństwa F. Tönniesa i socjologia formalna G. Simmela. Socjologia rozumiejąca M. Webera i wątki jego myśli we współczesnej socjologii. Koncepcja socjologiczna F. Znanieckiego. Socjologia amerykańska: interakcjonizm symboliczny i szkoła chicagowska. Polska socjologia przełomu XIX i XX wieku. Efekt kształcenia: wykorzystywanie wiedzy z zakresu historii dyscypliny i jej społecznego zakorzenienia: dostrzeganie i interpretowanie historycznych źródeł oraz sporów teoretycznych prowadzonych we współczesnej socjologii. Literatura podstawowa: A. Furier (red.), Od Platona do Webera. Wybór tekstów źródłowych z myśli społecznej i socjologicznej, Szczecin 00. G. Ritzer, Klasyczna teoria socjologiczna, Poznań 004.

5 J. Szacki, Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe, Warszawa 00. J. Szczepański, Socjologia. Rozwój problematyki i metod. Warszawa 1967 LEGENDA: W wykład Ćw. ćwiczenia K konwersatorium L laboratorium

6 PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ Liczba godzin na studiach L.P. TREŚCI KSZTAŁCE NIA (tematy zajęć) stacjonarne niestacjonarne w. ćw. w. Ćw. 1. Pre-socjologiczna myśl społeczna: od Platona do idei Oświeceniowych 4 4. Filozofia społeczna Oświecenia: Francja, Anglia i Niemcy Porewolucyjna myśl społeczna a teoria społeczeństwa: konserwatyzm, liberalizm, socjalizm Teoria społeczna H. de Saint-Simona Materializm historyczny K. Marksa i F. Engelsa Idea epoki pozytywistycznej: socjologia A. Comte a Ewolucjonizm: H Spencer i jego system socjologiczny Psychologizm i psychoanaliza Socjologizm. Myśli i dzieła Emile a Durkheim: pojęcie faktu społecznego, rzeczywistość sui generis, solidarność społeczna, człowiek jako homo duplex 4 4 Historyzm: myśl W. Dilthey a i H. Rickerta (od historii do kultury) Socjologia humanistyczna: F. Tönnies, G. Simmel i socjologia rozumiejąca M. Webera 4 4 Socjologia amerykańska: interakcjonizm symboliczny i szkoła chicagowska 3 3

7 14 15 Socjologia polska: przełom XIX i XX wieku Kolokwium 3 3 Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. PROCESY ZMIANY SPOŁECZNEJ Kod kursu D9-PZS Wymiar godzinowy / forma zajęć: 30 W Semestr studiów: V (studia pierwszego stopnia/licencjackie) Tryb studiów: stacjonarne Warunki zaliczenia: udział w wykładach. Zaliczenie na ocenę w formie tekstu Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: prof. nadzw. dr hab. Anna Śliz

8 Opisu kursu: Kurs obejmuje w sposób syntetyczny koncepcje i teorie związane z rozwojem społecznym. Zawiera wiedzę z zakresu trzech zasadniczych grup teorii: modernizacji z widocznym wskazaniem intelektualnych źródeł powstania, zależności (teoria de la dependencia) oraz teorii rozwoju endogennego. Prezentowane są również główne założenia procesów globalizacji i metropolizacji, a także istota ładu lokalnego i regionalnego w układzie europejskim i polskim. Literatura podstawowa: K. Krzysztofek, M.S. Szczepański, Zrozumieć rozwój. Od społeczenstw tradycyjnych do informacyjnych, Katowice 005 P. Sztompka, Socjologia zmian społecznych, Kraków 005 B. Olszewska-Dyoniziak, Rozwój, zmiana i postęp społeczny. Zarys problematyki, Wrocław 005 A.W. Jelonek, K. Tyszka, Koncepcje rozwoju społecznego, Warszawa 001 B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, G. Gorzelak, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej LEGENDA: W wykład Ćw. ćwiczenia K konwersatorium L laboratorium

9 PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ Liczba godzin na studiach L.P. TREŚCI KSZTAŁCE NIA (tematy zajęć) stacjonarne niestacjonarne w. ćw. w. ćw. 1. Między rozwojem i regresem społecznym: w kręgu pojęć podstawowych Pokusy nowoczesnosci modernizacyjne wizje zmiany i rozwoju: preliminaria, podstawy teoretyczne, definicje, zarys paradygmatu Człowiek nowoczesny próba portretu socjologicznego: osobowość nowoczesna Od preindustrii do trzeciej fali: społeczeństwo tradycyjne, przemysłowe i poprzemysłowe Teorie zależnosci: między peryferiami świata a jego centrum. System światowy 4 Wizje rozwoju alternatywnego: między indywidualizmem a kolektywizmem: rozwój alternatywny i wizje rozwoju zrównoważonego Społeczeństwo informacyjne medernizacja epoki komputera Modernizacja i zależność w warunkach globalizacji: ład czy nieład globalny? 4 9. Fundamentalne idee procesu metropolizacji 10 Istota rozwoju lokalnego (endogennego). Zasada zmiany immanentnej (P.A. Sorokin) 11 Glokalizacja: społeczności lokalne w dobie globalizacji 1 Polska lokalna i regionalna nowy ład administracyjny i jego społeczne konsekwencje

10 13 Regiony polskie a proces integracji europejskiej Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. PROCESY ZMIANY SPOŁECZNEJ Kod kursu Z9-PZS Wymiar godzinowy / forma zajęć: 0 W; 10 Ćw. Semestr studiów: V (studia pierwszego stopnia/licencjackie) Tryb studiów: niestacjonarne Warunki zaliczenia: aktywny udział w zajęciach. Zaliczenie na ocenę w formie tekstu Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: prof. nadzw. dr hab. Anna Śliz Opisu kursu: Kurs obejmuje w sposób syntetyczny koncepcje i teorie związane z rozwojem społecznym. Zawiera wiedzę z zakresu trzech zasadniczych grup teorii: modernizacji z widocznym wskazaniem intelektualnych źródeł powstania, zależności (teoria de la dependencia) oraz teorii

11 rozwoju endogennego. Prezentowane są również główne założenia procesów globalizacji i metropolizacji. Prezentacja współczesnych zjawisk globalnych i ich wpływu na życie społeczeństw i ludzi. Literatura podstawowa: K. Krzysztofek, M.S. Szczepański, Zrozumieć rozwój. Od społeczenstw tradycyjnych do informacyjnych, Katowice 005 P. Sztompka, Socjologia zmian społecznych, Kraków 005 B. Olszewska-Dyoniziak, Rozwój, zmiana i postęp społeczny. Zarys problematyki, Wrocław 005 A.W. Jelonek, K. Tyszka, Koncepcje rozwoju społecznego, Warszawa 001 B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, G. Gorzelak, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej LEGENDA: W wykład Ćw. ćwiczenia K konwersatorium L laboratorium

12 PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ Liczba godzin na studiach L.P. TREŚCI KSZTAŁCE NIA (tematy zajęć) stacjonarne niestacjonarne w. ćw. w. Ćw. 1. Między rozwojem i regresem społecznym: w kręgu pojęć podstawowych Pokusy nowoczesnosci modernizacyjne wizje zmiany i rozwoju: preliminaria, podstawy teoretyczne, definicje, zarys paradygmatu Człowiek nowoczesny próba portretu socjologicznego: osobowość nowoczesna Ekonomiczna, społeczna i kulturowa charakterystyka społeczeństw pierwszej, drugiej i trzeciej fali Tofflera Teorie zależnosci: między peryferiami świata a jego centrum. System światowy 4 Zderzenie cywilizacji: futurologia czy realna rzeczywistość po okresie zimnej wojny Dżihad kontra McŚwiat czy Dżihad poprzez McŚwiat? Wizje rozwoju alternatywnego: między indywidualizmem a kolektywizmem: rozwój alternatywny i wizje rozwoju zrównoważonego Społeczeństwo informacyjne medernizacja epoki komputera Modernizacja i zależność w warunkach globalizacji: ład czy nieład globalny? 4 9. Fundamentalne idee procesu metropolizacji 10 Charakterystyka współczesnych metropolii w kontekście systemu światowego

13 Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. SOCJOLOGIA ROZWOJU Kod kursu D(po)-KZW/0.06-D(ps)-KZW Wymiar godzinowy / forma zajęć: 30 K Semestr studiów: IV (studia drugiego stopnia/magisterskie) Tryb studiów: stacjonarne Warunki zaliczenia: aktywny udział w wykładach. Prezentacja wybranych tematów. Zaliczenie na ocenę w formie testu Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: prof. nadzw. dr hab. Anna Śliz Opisu kursu: Kurs obejmuje w sposób syntetyczny koncepcje i teorie związane z problematyką socjologii szczegółowej: socjologii rozwoju. Prezentuje zasadnicze idee rozwoju począwszy od pozytywistycznej koncepcji prawa trzech stadiów aż do współczesnych kierunków teoretycznych. Prezentuje klasyczne teorie rozwoju, teorie doganiania, złotego wieku, neoliberalne i alternatywne. Przedstawia współczesne procesy i zjawiska globalne: globalizacja, rewolucja migracyjna, wielokulturowość i metropolizację.

14 Literatura podstawowa: A. Payne, N.Phillips, Rozwój, Warszawa 011 W. Morawski, Konfiguracje globalne. Struktury, agencje, instytucje, Warszawa 010 B. Jałowiecki (red.), Czy metropolia jest miastem?, Warszawa 009 S. Sassen, The global city. New York, London, Tokyo, Priceton 001 LEGENDA: W wykład Ćw. ćwiczenia K konwersatorium L laboratorium

15 PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ Liczba godzin na studiach L.P. TREŚCI KSZTAŁCE NIA (tematy zajęć) stacjonarne niestacjonarne K. ćw. w. ćw. 1.. Rozwój społeczny w pozytywistycznej koncepcji prawa trzech stadiów i teorii funkcjonalnej Rozwój społeczny w kontekscie teorii konfliktu społecznego i interakcjonizmu symbolicznego Teorie rozwoju: klasyczne, doganiania, złotego wieku, neoliberalne i alternatywne 4 4. Współczesne kierunki teoretyczne rozwoju Procesy globalne w aspekcie społecznego rozwoju: globalizacja, rewolucja migracyjna i metropolizacja 4 Współczesne drogi rozwoju: świat bogaty i biedny, rozwinięty i zacofany, Północ i Południe Dylematy tożsamości w kontekście rozwoju: ład kulturowy i poszukująca jednostka 4 Zróznicowanie kulturowe czy wielokulturowość? Spór o istote i społeczne konsekwencje zjawiska 3 Czy global cities to jeszcze miasta, czy nowa organizacja przestrzeni? 3 10 Czy współczesny świat jest płaski?

16 Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. SOCJOLOGIA ROZWOJU Kod kursu Z9-KKW Wymiar godzinowy / forma zajęć: 10 W; 10 Ćw. Semestr studiów: VI (studia pierwszego stopnia/licencjackie) Tryb studiów: niestacjonarne Warunki zaliczenia: aktywny udział w zajęciach. Zaliczenie na ocenę w formie tekstu Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: prof. nadzw. dr hab. Anna Śliz Opisu kursu: Kurs obejmuje w sposób syntetyczny koncepcje i teorie związane z problematyką socjologii szczegółowej: socjologii rozwoju. Prezentuje zasadnicze idee rozwoju począwszy od pozytywistycznej koncepcji prawa trzech stadiów aż do współczesnych kierunków teoretycznych. Prezentuje klasyczne teorie rozwoju, teorie doganiania, złotego wieku, neoliberalne i alternatywne. Przedstawia współczesne procesy i zjawiska globalne: globalizacja, rewolucja migracyjna, wielokulturowość i metropolizację. Literatura podstawowa: A. Payne, N.Phillips, Rozwój, Warszawa 011

17 W. Morawski, Konfiguracje globalne. Struktury, agencje, instytucje, Warszawa 010 B. Jałowiecki (red.), Czy metropolia jest miastem?, Warszawa 009 S. Sassen, The global city. New York, London, Tokyo, Priceton 001 LEGENDA: W wykład Ćw. ćwiczenia K konwersatorium L laboratorium

18 PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ Liczba godzin na studiach L.P. TREŚCI KSZTAŁCE NIA (tematy zajęć) stacjonarne niestacjonarne w. ćw. w. ćw. 1.. Rozwój społeczny w pozytywistycznej koncepcji prawa trzech stadiów i teorii funkcjonalnej Rozwój społeczny w kontekscie teorii konfliktu społecznego i interakcjonizmu symbolicznego 3. Teorie rozwoju: klasyczne, doganiania, złotego wieku, neoliberalne i alternatywne 4. Współczesne kierunki teoretyczne rozwoju Procesy globalne w aspekcie społecznego rozwoju: globalizacja, rewolucja migracyjna i metropolizacja Współczesne drogi rozwoju: świat bogaty i biedny, rozwinięty i zacofany, Północ i Południe Dylematy tożsamości w kontekście rozwoju: ład kulturowy i poszukująca jednostka Zróżnicowanie kulturowe czy wielokulturowość? Spór o istote i społeczne konsekwencje zjawiska Czy global cities to jeszcze miasta, czy nowa organizacja przestrzeni? 10 Czy współczesny świat jest płaski?

19 Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. WYKŁAD MONOGRAFICZNY: Polacy w świecie Kod kursu Z(po)-WMON / 0.06-Z(ps)-WMON Wymiar godzinowy / forma zajęć: 10 W Semestr studiów: II (studia drugiego stopnia/magisterskie) Tryb studiów: niestacjonarne Warunki zaliczenia: aktywny udział w wykładach. Prezentacja wybranych tematów. Egzamin w formie ustnej Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: prof. nadzw. dr hab. Anna Śliz Opisu kursu: Kurs obejmuje syntetycznie ujętą historię i współczesność zjawiska polskiej emigracji ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki życia polskiej diaspory w różnych krajach świata: europejskich i zaoceanicznych. Analiza rozpoczyna się od roku 1854 kiedy pierwsi Polacy przybyli zwartą grupą na terytorium USA i założyli pierwszą polską osadę w tym kraju. W roku 1858 pierwsi Polacy osiedli na terytorium Kanady i od tego czasu notujemy permanentny proces emigracji Polaków, chociaż o zmieniającym się nasileniu i motywacji opuszczania kraju. We współczesnej Polsce emigracja to również ważny problem z punktu widzenia rozwoju społeczeństwa i państwa polskiego.

20 Literatura podstawowa: A. Brożek, Polonia amerykańska , Warszawa 1977 D. Piątkowska (red.), Polonijny Nowy Jork, Nowy Jork-Opole 010 J.J. Preece, Prawa mniejszości, Warszawa 007 E. Jaźwińska, M. Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski i Zachodu, Warszawa 001 LEGENDA: W wykład Ćw. ćwiczenia K konwersatorium L laboratorium

21 PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ Liczba godzin na studiach L.P. TREŚCI KSZTAŁCE NIA (tematy zajęć) stacjonarne niestacjonarne w. ćw. w. ćw Podstawowe pojęcia oraz prezentacja wybranych teorii migracji Charakterystyka społeczno-demograficzna pierwszych polskich emigrantów: motywy wyjazdu Najważniejsze kierunki polskiej emigracji zaoceanicznej: Stany Zjednoczone Ameryki i Kanada. Przeszłość i teraźniejszość Życie Polaków na emigracji dzisiaj: motywy opuszczenia kraju, kierunki wyjazdów oraz organizacja formalna i nieformalna życia Polsków poza granicami RP Charakterystyka wybranych diaspor Polaków w świecie: język, kultura i tradycja, religia i edukacja, organizacje i stowarzyszenia, media

22 Kierunek studiów SOCJOLOGIA Nazwa kursu.. ZAGADNIENIA PATOLOGII SPOŁECZNEJ I DEWIACJI SPOŁECZNEJ Kod kursu Z(ps)-ZPDS Wymiar godzinowy / forma zajęć: 10 W Semestr studiów: III (studia drugiego stopnia/magisterskie) Tryb studiów: niestacjonarne Warunki zaliczenia: aktywny udział w wykładach. Egzamin w formie ustnej Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: prof. nadzw. dr hab. Anna Śliz Opisu kursu: Kurs obejmuje podstawową terminologię i wyjaśnia zasadnicze pojęcia, jak: dewiacja społeczna, patologia społeczna, społeczna dezorganizacja, problem społeczny oraz społeczna kontrola i sankcja (kara i nagroda). Prezentowane są także wybrane koncepcje i teorie wyjaśniające mechanizmy powstawania zjawisk dewiacyjnych i patologicznych. Omawiane są także przyczyny, skutki i mechanizmy zapobiegające powstawaniu wybranych zachowań dewiacyjnych i zjawisk patologicznych. Literatura podstawowa: A. Siemaszko, Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych, Warszawa 1993 B. Hołyst, Kryminologia, Warszawa 004 A. Gaberle, Patologia społeczna, Warszawa 1993 H.S. Becker, Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji, Warszawa 009 E. Durkheim, Samobójstwo, Warszawa 006 LEGENDA: W wykład Ćw. ćwiczenia

23 K L konwersatorium laboratorium

24 PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ Liczba godzin na studiach L.P. TREŚCI KSZTAŁCE NIA (tematy zajęć) stacjonarne niestacjonarne w. ćw. w. ćw Podstawowe pojęcia z zakresu przedmiotu: dewiacja, patologia i dezorganizacja społeczna, problem społeczny, kontrola społeczna i sankcje Mechanizmy powstawania zjawisk patologicznych w kontekście teorii funkcjonalnej, konfliktu społecznego i interakcjonizmu symbolicznego Biologiczne i psychologiczne koncepcje zachowań dewiacyjnych i agresywanych Wybrane teorie z zakresu socjologii dewiacji: E. Durkheim, R.K. Merton, E. Sutherland, teoria podkultur dewiacyjnych i teorie społecznej stygmatyzacji Przyczyny, skutki, skala i mechanizmy zapobiegające rodzeniu się zachowań dewiacyjnych i zjawisk społecznych w Polsce współczesnej