Jak pomagać dziecku radzić sobie z zazdrością?

Transkrypt

1 Jak pomagać dziecku radzić sobie z zazdrością?

2 Czym jest zazdrość?

3 Czym jest zazdrość? Emocja, uczucie (zespół) stan emocjonalny towarzyszący dziecku w konkretnej sytuacji, gdy zauważy u kogoś innego coś czego same pragnie lub w wyniku sytuacji zacznie także pragnąć. Smutek doznawany z powodu dobra drugiego człowieka i nieumiarkowane pragnienie przywłaszczenia go sobie. Uczucia współtowarzyszące: Smutek Złość Żal Frustracja 3

4 Czy jest naturalna?

5 Dlaczego jest naturalna w pewnym okresie rozwojowym u dzieci? Do 3 roku życia dziecko jest skoncentrowane na sobie (naturalny egocentryzm), na realizacji własnych potrzeb i komunikuje to, na ile potrafi. Nie dostrzega różnic społecznych, nie wartościuje. Od 3 roku życia wchodzi w okres socjalizacji w którym: - Zaczyna widzieć, że są także inni - Inni bywają różni - Inni mają, dostają inaczej.(więcej, inne, lepsze) apogeum zazdrości Do 7 roku życia powinno przyswoić normy społeczne, rozwinąć empatię, zdecentralizować uwagę: przesunięcie z egocentryzmy JA na Ja oraz Inni. Od 7 do 10 roku życia w zależności od cech osobniczych dziecka (temperament, dojrzałość emocjonalna) oraz sytuacji zewnętrznych mogą pojawiać się epizody zazdrości. Uczucie zazdrości nie znika, pojawia się, ale potrafimy sobie z nim radzić. 5

6 Jak rozpoznać zazdrość u dziecka?

7 Jak rozpoznać u dziecka zazdrość? Obserwacja dziecka: Emocje: smutek, żal, gniew, złość, frustracja Zachowania - Pasywne: izolacja, zamknięcie się, wycofanie, milczenie Drażliwość, napięcie - Aktywne: Atak słowny Tomek zawsze musi być takim mądralą Umniejszanie Ta zabawka jest nic nie warta Przemoc fizyczna (uderzenie, szturchnięcie, rzucanie) Nieadekwatne przesunięcie w czasie (niszczenie, przytulenie się, nagły wybuch emocji, płacz) Czy coś się dzieje, czy cos Cię trapi, czy cos się stało? 7

8 Kiedy pojawia się zazdrość?

9 Przykładowe sytuacje, w których pojawia się zazdrość Obszar posiadania Rzeczy materialne (zabawki, ubrania, przedmioty osobiste - telefon, kosmetyki, przedmioty domowe, drogie przedmioty rower, rolki, x- box etc.) Prezenty Rzeczy niematerialne - Doświadczenia (wakacje, kino, wyjście do restauracji, zajęcia pozalekcyjne) - Przywileje (możliwość korzystania z TV, telefonu, gier) - Inne zasady w domu - Inne traktowanie dziecka Wygląd zewnętrzny Obszar osiągnięć, sukcesu Osiągnięcia w nauce (oceny, pochwały, nagrody, wyróżnienia) Osiągnięcia w dziedzinach (na bazie talentu, trenowania) Wyróżnienia społecznego 9

10 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością?

11 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? 1. BYĆ TU I TERAZ w procesie Zrównoważony model wspierający prawidłowy rozwój dziecka (emocjonalny, społeczny) Opiekujący rodzic (dba o potrzeby, ciepło, bezpieczeństwo, dotyk, troska) Wspierający rodzic (słucha, motywuje, wspiera, towarzyszy) Wychowujący (pokazuje normy, wskazuje rozwiązania, tłumaczy świat) 11

12 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? 2. Akceptacja zazdrości - postawa Dziecko w tym stanie emocjonalnym jest OK, emocje są OK. Zachowania mogą być nie ok (agresja) 3. Uczucia (złość, frustracja, smutek, żal ) a) Ujawnienie uczuć przez dziecko b) Pomoc dziecku w zidentyfikowaniu uczuć 12

13 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? Pytania Czy czujesz złość (smutek), bo chciałbyś ta zabawkę? Smutno Ci, że Pani Ciebie nie wybrała na konkurs? Złościsz się, że Wiktoria może zostać dłużej na dworze? Domniemanie Domyślam się, że jest Ci przykro, bo też chciałbyś taką zabawkę. Wyobrażam siebie, że musiało być Ci bardzo smutno, gdy pani Ciebie nie wybrała. Mam wrażenie, że jesteś zła, że Wiktoria może zostać dłużej. Czy tak jest? Empatia wobec siebie i dziecka Gdy ja byłam w takiej sytuacji, było mi bardzo smutno. Tobie też jest? 13

14 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? 4. Potrzeby Czego teraz potrzebujesz? Czy mogę Ci jakoś pomóc? (Czy chcesz, żebym Cię przytuliła? Czy chcesz pobyć sama? Czy wolisz, żebym Ci towarzyszył? Samodzielna regulacja emocji (Sef-reg) proces Metoda 3 kroków I Co czuję? II Czego potrzebuję? III Co mogę z tym zrobić? 14

15 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? Kora nowa (płat czołowy myślenie) Układ limbiczny (ciało migdałowate emocję, popędy Gdy aktywny jest układ limbiczny blokuje się płat czołowy! Rodzic wychowujący nie pomoże! Rodzić opiekujący i wspierający muszą pomóc dziecku rozładować emocje. 15

16 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? 4. Co dziecko może zrobić? Zrozumieć siebie i świat rola rodzica wychowującego. Akceptacja dla odmienności, inności Budowanie prawidłowego postrzegania świata - z czego wynikają różnice społeczne, finansowe - sprawiedliwie nie znaczy równo - odmienność priorytetów wydatkowania pieniędzy - odmienność w uznawaniu wartości za nadrzędne - skierowanie uwagi na wartości służące człowiekowi (przyjaźń, zdrowie, relacje, doświadczenie) 16

17 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? Budowanie zdrowego obrazu siebie - Każdy jest inny i to jest ok, a nawet wspaniałe!!! Poczucie własnej wartości. - Inne geny, inne wychowanie, inne środowisko, inne doświadczenia, inne cele - Określenie zasobów dziecka Mocne strony (jestem z tego dobry, umiem to, przychodzi mi to łatwo, daje mi to radość, lubię to) MOŻLIWOŚCI Słabsze strony (idzie mi z tym gorzej, nie umiem, trudno mi z tym, frustruje się, nie lubię, tu musze mocniej popracować) OGRANICZENIA akceptacja dla ograniczeń 17

18 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? Wzmacnianie postawy brania odpowiedzialności - Obszar posiadania: Nie mogę kupić Ci tej zabawki, ale (angażowanie dziecka w branie odpowiedzialności za swoje potrzeby)..może uzbierasz z kieszonkowego...może poprosisz kogoś z rodziny, aby kupił Ci na urodziny może to dobry pomysł, abyś poprosił Mikołaja. Nie stać nas na wakacje nad morzem śródziemnym, ale może znajdziemy wspólnie inne miejsce, gdzie woda jest ciepła. Nie mogę pozwolić Ci dłużej zostać, ale możemy się postarać, aby wieczorne rytuały trwały krócej i wtedy zastanowimy się o ile dłużej mogłabyś zostać. 18

19 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? Wzmacnianie postawy brania odpowiedzialności - Obszar osiągnięć i sukcesów a) Pojęcie sukcesu w oczach dziecka i rodzica Czym jest sukces dla dziecka? Jak inni osiągają sukces? b) Porównywanie Odejście od JA- INNI do JA WTEDY JATERAZ Wprowadzenie JA TERAZ- JA JUTRO c) Stawianie realistycznych celów - Branie odpowiedzialności za porażki i niepowodzenia Na ile mogę to zmienić przez własną pracą? Co muszę zrobić? Odejście od Nie udało mi się, bo jestem do niczego do wzmacniania Tym razem nie wyszło, mogę i chce spróbować jeszcze raz, poświecę więcej uwagi/czasu/pracy. 19

20 Jak pomóc dziecku radzić sobie z zazdrością? Akceptacja sytuacji, na które nie mamy wpływu Dziecko musi samo pogodzić się, że nie otrzyma czegoś, itd. Musi opłakać stratę Musi zrozumieć, dojrzeć Dojrzewanie w bólu moment kryzysowy dla rodzica. Etapy godzenia się ze stratą. Zaprzeczenie (Jak to nie pojedziemy tam na wakacje?! Gniew (Manifestowanie złości foch, płacz, inne) Negocjacja (Mamusiu, jak będę grzeczny to kupisz mi?) Depresja (płacz, izolacja) Akceptacja (pogodzenie się i powrót do normy) 20

21 Literatura Jasper Jull Twoje kompetentne dziecko Danielle Dollaz Zazdrość u dziecka i nastolatka Jene Ross W Trudne emocje u dzieci 21

22 Dziękujemy.