Powstawanie reaktywnych form tlenu w komórkach

Transkrypt

1 Powstawanie reaktywnych form tlenu w komórkach Wykład 2 Biochemia stresu oksydacyjnego Literatura: Grzegorz Bartosz Druga twarz tlenu Barry Halliwell & John Gutteridge Free radicals in biology and medicine

2 Anionorodnik ponadtlenkowy σ*2p π*2p π2p σ2p Powstaje w wyniku jednoelektronowej redukcji tlenu Może utleniać: * centra siarkowo-żelazowe enzymów (np. akonitazy) ich utlenienie prowadzi do utlenienia żelaza i inaktywacji enzymów; * NO powstaje nadlenoazotyn σ*2s σ2s W obecności żelaza reaguje z nadtlenkiem wodoru dając rodnik hydroksylowy (reakcja Habera-Weissa) σ*1s σ1s tlen trypletowy anionorodnik ponadtlenkowy Ulega spontanicznej dysmutacji do nadtlenku wodoru i tlenu; reakcja ta jest katalizowana przez dysmutazy ponadtlenkowe (SOD) O 2-2 delta sigma

3 Źródła ROS w komórce - Reakcje enzymatyczne Enzymy generujące H 2 O 2 : np. * oksydaza aldehydowa * oksydaza D-aminokwasowa * okydaza α-hydroksykwasowa * oksydaza ksantynowa * oksydaza acetylokoenzymu A * oksydaza glutarylokoenzymu A * oksydaza galaktozowa * oksydaza glikolanowa. Enzymy generujące O 2 np. * oksydaza ksantynowa * oksydaza aldehydowa * oksydaza diaminowa * reduktaza cytochromu P450 * reduktaza glutationowa * oksydaza galaktozowa * mieloperoksydaza * oksydoreduktaza NADPH * hydroperoksydaza prostaglandynowa * tyrozynaza * syntaza tlenku azotu * reduktaza cytochromu b5 * lipooksygenaza * dioksygenaza tryptofanowa

4 Wybuch oddechowy fagocytów Komórki fagocytujące organizmu (granulocyty, monocyty, makrofagi) reagują na intruza kilkudziesięciokrotnym wzrostem zużycia tlenu (wybuch oddechowy niezbyt trafna nazwa, bo nie ma nic wspólnego z oddychaniem). Fagocyty wytwarzają i uwalniają na zewnątrz ogromne ilości anionorodnika ponadtlenkowego, który częściowo ulega dysmutacji do nadtlenku wodoru. Kwas podchlorawy powstaje w reakcji nadtlenku wodoru i chlorku, w reakcji katalizowanej przez mieloperoksydazę w fagocytach -Kwas podchlorawy jest silnym utleniaczem, reagującym z białkami, lipidami, kwasami nukleinowymi i węglowodanami. - Produkcja kwasu podchlorawego w czasie wybuchu tlenowego w fagocytach stanowi istotny mechanizm obrony przed patogenami. W warunkach chronicznego zapalenia (np. w miażdżycy) może prowadzić do uszkodzenia tkanek organizmu. - Inaktywacja kwasu podchlorawego zachodzi w wyniku reakcji z glutationem lub tauryną (obecną zwłaszcza w neutrofilach).

5 Źródła ROS w komórce - Cykle redoks i utleniania ksenobiotyków (trucizny do zwalczania szkodników) - Utlenianie białek oddechowych (hemoglobiny, mioglobiny) hem-fe 2+ + O 2 hem-fe 3+ + O 2- > reduktaza methemoglobinowa w erytrocytach > w obecności donorów elektronów może zachodzić dwuelektronowa redukcja tlenu związanego z hemoglobiną, w wyniku czego powstaje nadtlenek wodoru - Samoutlenianie związków niskocząsteczkowych (np. związków tiolowych)

6 Źródła ROS w komórce - Łańcuch oddechowy w mitochondriach (najważniejsze komórkowe źródło RFT; około 1-4% tlenu ulega redukcji jednoelektronowej)

7 Mitochondrium - Zewnętrzna błona mitochondrialna: * stosunek wagowy białek do fosfolipidów: ~1:1 * duża zawartość poryn - Cząsteczki o masie do ~6 kda mogą swobodnie dyfundować do przestrzeni międzybłonowej. Większe muszą mieć sekwencję sygnałową na N-końcu, pozwalającą na wiązanie do translokaz. - Przestrzeń międzykomórkowa: * stężenie małych cząsteczek podobne jak w cytozolu * skład białek jest odmienny niż w cytozolu - Wewnętrzna błona mitochondrialna: * stosunek wagowy białek do fosfolipidów: ~3:1 * duża zawartość kardiolipiny (zmniejszenie przepuszczalności błony) * brak poryn * transport wszystkich substancji wymaga transporterów * obecność białek odpowiedzialnych za fosforylację oksydacyjną, syntezę i hydrolizę ATP, transport białek regulatorowych. Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009.

8 Oddychanie komórkowe

9 Oddychanie komórkowe FADH 2 - dinukleotyd flawinoadeninowy NADH - dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy

10 Mitochondrium Reakcje w matriks mitochondrialnej - Pirogronian produkowany podczas glikolizy jest transportowany do matriks, dekarboksylowany oksydacyjnie i przyłączany do Co-A (powstaje CO 2, acetylo-coa i NADH). - Grupa acetylowa przyłączana jest do szczawiooctanu (C4), tworząc cytrynian (C6). Izomer cytrynianu jest następnie dekarbokylowany oksydacyjnie do α-ketoglutaranu (C5) i bursztynianu (C4), z którego regenerowany jest szczawiooctan. Przy tym 3 jony wodorowe (6 e - ) są przenoszone na NAD +, a para atomów wodoru (2 e - ) na FAD. - W cyklu Krebsa powstają 2 cząsteczki CO 2, czemu towarzyszy produkcja 3 cząsteczek NADH i 1 cząsteczki FADH 2. Powstaje też 1 wysokoenergetyczne wiązanie fosforanowe, a 9 kolejnych ATP może powstawać podczas utleniania NADH i FADH 2 za pośrednictwem łańcucha oddechowego. L. Sryer. Biochemia; Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009.

11 Oddychanie komórkowe

12 Łańcuch oddechowy - Przyjmuje elektrony z NADH, i przenosi je przez liczne kofaktory do pierwszego ruchliwego nośnika elektronów, utlenionego koenzymu Q. Uzyskana w ten sposób energia jest wykorzystywana do przeniesienia czterech protonów z macierzy mitochondrialnej do przestrzeni międzybłonowej. - Koenzym Q otrzymuje elektrony także z kompleksu II (dehydrogenazy bursztynianowej) oraz dehydrogenazy aldehydu 3-fosfoglicerolu. - Zredukowany koenzym Q przekazuje elektrony na kompleks III, skąd trafiają na cytochrom c, ulokowany w przestrzeni międzybłonowej. Uzyskana w ten sposób energia wykorzystywana jest do przeniesienia czterech protonów do przestrzeni międzybłonowej. - Z cytochromu c elektrony przenoszone są na kompleks IV (oksydazy cytochromu c), gdzie cząsteczkowy tlen redukowany jest do wody. Uzyskana w ten sposób energia wykorzystywana jest do przeniesienia dwóch protonów do przestrzeni międzybłonowej.

13 Łańcuch oddechowy - Przepływ elektronów z NADH lub FADH 2 do O 2 poprzez łańcuch oddechowy powoduje wypompowywanie protonów z macierzy. Wytworzona siła protonomotoryczna obejmuje dwie składowe: gradient ph (gradient protonowy) i transbłonowy potencjał elektryczny. - W łańcuchu oddechowym powstaje anionorodnik ponadtlenkowy w wyniku jednoelektronowej redukcji tlenu. Generowany jest w kompleksie I (dehydrogenza NADH) i III (koenzym Q = ubichinon - reduktaza cytochromowa). L. Sryer. Biochemia; Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009.

14 Łańcuch oddechowy UH 2 + O 2 UH + H + + O 2- UH + O 2 U + H + + O 2- Nature 414,

15 Związki ułatwiające identyfikację miejsc tworzenia reaktywnych form tlenu Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009

16 Produkcja O 2 - w kompleksie I łańcucha oddechowego Kompleks I (oksydoreduktaza NADH) - Jest transbłonowym kompleksem enzymatycznym, który: * utlenia NADH, przekazując elektrony na ubichinon * jest połączony z pompą protonową, a jego aktywność przyczynia się do powstania gradientu protonów * stanowi jedno z dwóch głównych miejsc pobierania równoważników redukcyjnych (drugie miejsce to kompleks II) * jest głównym źródłem ROS w komórce w warunkach fizjologicznych Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009

17 Koenzym Q (ubichinon) - Ubichinon jest kluczowym transporterem elektronów w łańcuchu oddechowym i ważnym antyoksydantem - Niedobór lub dysfunkcja ubichinonu prowadzi do różnorodnych efektów klinicznych: * encefalomiopatii * niemowlęcej choroby wieloukładowej * ataksji móżdżkowej * izolowanej miopatii mitochondrialnej * zespół nerczycowy Quinzee & Hirano. Dev Disabil Res Rev 2010.

18 Dehydrogenaza bursztynianowa - Dehydrogenaza bursztynianowa (SDH) jest zarówno częścią łańcucha oddechowego jak i cyklu Krebsa, w którym utlenia bursztynian do fumaranu - SDH zbudowana jest z czterech jednostek, wszystkie kodowane są przez geny jądrowe - Jest jedynym kompleksem łańcucha oddechowego, który nie pompuje protonów przez wewnętrzną błonę mitochondrialną - Zaburzenia funkcji SDH są bardzo rzadkie (2-4% zaburzeń łańcucha oddechowego) i prowadzą do: * zespołu Leigha (choroba neurodegeneracyjna rozwijająca się u niemowląt) * rodzinnej paragangliomy (przyzwojaka, nowotworu układu współczulnego lub przywspółczulnego) Rutter et al. Mitochondrion 2010.

19 Odwrotny transport elektronów Odwrotny transport elektronów - Kiedy mitochondria utleniają pirogronian, elektrony są przekazywane z NADH do chinonu (Q) poprzez FMN i centra Fe-S. Powstający QH' jest redukowany do chinolu (QH 2 ). utlenianie pirogronianu - Kiedy mitochondria utleniają jedynie bursztynian (przy braku innych substratów) elektron przenoszony jest wbrew potencjałowi redoks ze zredukowanego chinonu (chinol, QH 2 ) na NAD +, zamiast w stronę O 2. NAD O 2 utlenianie samego bursztynianu Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009

20 Produkcja O 2 - w kompleksie III łańcucha oddechowego Kompleks III (oksydoreduktaza koenzym Q:cytochrom c) - Budowa kompleksu III: * zewnętrzne miejsce chinonowe (Q o ) * wewnętrzne miejsce chinonowe (Q i ) * cytochrom b566 (cyt b566) * cytochrom b562 (cyt 562) * białko Rieske (z kompleksami Fe-S) * cytochrom c1 * cytochrom c - Działanie kompleksu III: * Ubichinon jest redukowany do QH 2 po stronie wewnętrznej (Q i ) i migruje do strony zewnętrznej (Q o ) uwalniając 2H + i przenosząc 1 e - na cyt c1 za pośrednictwem białka Rieske. Powstaje przy tym QH' i Q. * Drugi e - redukuje cytochrom b, dzięki czemu elektrony są przenoszone na wewnętrzną stronę błony, gdzie redukują chinon do QH 2. * cyt c i cyt c1 przyjmują tylko pojedynczy e-, dlatego pełna redukcja Q wymaga utlenienia dwóch cząsteczek QH 2 w dwóch kolejnych cyklach. Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009

21 Produkcja O 2 - w kompleksie III łańcucha oddechowego - Inhibitory kompleksu III: * Myxothiazol: blokuje miejsce Q o uniemożliwiając przeniesienie elektronu z QH 2 do centrów Fe-S i cytochromu b. * Stigmatellin: blokuje przeniesienie pierwszego elektronu na centrum Fe-S. * Antimycin A: wiąże się do miejsca Q i i blokuje przeniesienie drugiego elektronu do miejsca Q i. Dzięki temu hamuje powstawanie QH 2 i nasila tworzenie O 2 ' -. - Wydaje się, że O 2 '- tworzony na kompleksie III jest uwalniany do przestrzeni międzybłonowej (czyli jest dysmutowany głównie przez CuZnSOD). To wciąż jednak nie jest jasne. Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009

22 Uwalnianie cytochromu c - Cyt-c jest zakotwiczony w wewnętrznej błonie mitochondrialnej za pośrednictwem kardiolipiny (Ma 4 nasycone kwasy tłuszczowe zmniejsza przepuszczalność błon). - W obecności ROS kompleks cyt-c/kardiolipina działa jak peroksydaza kardiolipiny, tworząc wodoronadtlenki kardiolipiny, o zmniejszonym powinowactwie do cyt-c. Uwalnianie cyt-c jest jednym ważnych etapów wczesnej apoptozy. - Uwalnianie cyt-c jest procesem dwuetapowym: * utrata kontaktu z wewnętrzną błoną mitochondrialną (hamowane przez NO) * uwalnianie do cytozolu przez uszkodzoną zewnętrzną błonę mitochondrialną (nasilane przez Bid, Bax, lub Bak dezintegrujące błonę).

23 Uwalnianie cytochromu c

24 Rozwój blaszki miażdżycowej Stove and Camara. Antioxid Redox Signal 2009.

25 Rozwój blaszki miażdżycowej LDL Readily Enter the Artery Wall Where They May be Modified LDL Vessel Lumen Oxidation of Lipids and ApoB Aggregation LDL Endothelium Hydrolysis of Phosphatidylcholine to Lysophosphatidylcholine Other Chemical Modifications Modified LDL Modified LDL are Proinflammatory Intima Ross R. N Engl J Med 1999

26 Rozwój blaszki miażdżycowej Monocyte Vessel Lumen LDL MCP-1 LDL Endothelium Modified LDL Intima Ross R. N Engl J Med 1999

27 Rozwój blaszki miażdżycowej Monocyte Vessel Lumen LDL MCP-1 LDL Modified LDL Endothelium Intima Macrophage Modified LDL Promote Differentiation of Monocytes into Macrophages Ross R. N Engl J Med 1999

28 Rozwój blaszki miażdżycowej Adhesion Molecules Monocyte Vessel Lumen LDL MCP-1 LDL Endothelium Modified LDL Taken up by Macrophage Foam Cell Macrophage Intima Ross R. N Engl J Med 1999

29 Rozwój blaszki miażdżycowej Adhesion Molecules Monocyte Vessel Lumen LDL MCP-1 LDL Endothelium Cytokines Modified LDL Macrophage Intima Ross R. N Engl J Med 1999

30 Ischemia i reperfuzja - ultrastruktura mitochondriów Ischemia-reperfuzja w mięśniu przywodzącym łydki królika rozjaśnienie macierzy, utrata granul kontrola - zdrowy mięsień puchnięcie mitochondriów, fragmentacja grzebieni Korn et al. J Thor Cardiovasc Sur 2002

31 Ischemia i reperfuzja - Uszkodzenie tkanek po ischemii i reperfuzji jest powodowane przez wzrost produkcji ROS (szczególnie istotne przy transplantacji narządów): * Podawanie zmiataczy O 2 ' - i H 2 O 2 (ale nie jedynie O 2 ' - ) zmniejsza uszkodzenia * Nadekspresja enzymów antyoksydacyjnych (CuZnSOD, MnSOD, HO-1) zmniejsza uszkodzenia * Po reperfuzji dochodzi do zwiększonej produkcji O 2 ' - i ONOO -. kontrola - Większość ROS w ischemii i reperfuzji jest produkowana w łańcuchu oddechowym, zwłaszcza przez kompleks III. - Bardzo istotna jest rola oksydoreduktazy ksantynowej. - Schłodzenie narządu przed przeszczepem nasila produkcję ROS. nabłonek jelitowy I/R

32 Cukrzyca - Typu I (insulinozależna) - Typu II (insulinoniezależna) - insulinooporność Najgroźniejsze powikłania cukrzycy wynikają z dysfunkcji śródbłonka naczyń krwionośnych. Mikroangiopatia dotyczy przede wszystkim siatkówki i może prowadzić do rozwoju retinopatii cukrzycowej, a w rezultacie do utraty wzroku. Zmiany w małych naczyniach przyczyniają się też do uszkodzeń nerek i degeneracji nerwów. W wyniku makroangiopatii może zostać uszkodzony mięsień sercowy. Innym przykładem jest tzw. syndrom stopy cukrzycowej, czyli chroniczne niegojące się rany, prowadzące do owrzodzeń, nekrozy i ostatecznie amputacji.

33 Cukrzyca Obecnie uważa się, że pierwotną przyczyną uszkodzenia komórek w cukrzycy jest przewlekła hiperglikemia oraz oporność na insulinę. Oba czynniki wpływają na ostre zmiany w metabolizmie komórek oraz na długoterminowe zmiany w makrocząsteczkach. Procesy te są modyfikowane dodatkowo przez czynniki genetyczne podatności osobniczej oraz przez niezależne czynniki, jak nadciśnienie lub hiperlipidemia. Uszkodzenia tkanki zarówno w przypadku mikroangiopatii jak i makroangiopatii powstają na skutek wewnątrzkomórkowego stresu oksydacyjnego, indukowanego wzmożoną produkcją anionorodnika ponadtlenkowego w mitochondrialnym łańcuchu transportu elektronów, powodującego apoptozę dojrzałych komórek śródbłonka

34 Cukrzyca W warunkach hiperglikemii, większa niż zwykle ilość glukozy wchodzi w cykl metaboliczny. W wyniku intensywniejszych przemian cyklu kwasów trójkarboksylowych do łańcucha mitochondrialnego dostarczana jest zbyt duża ilość NADH i FADH2. W konsekwencji gradient napięcia w poprzek błony mitochondrialnej rośnie aż do momentu krytycznego, w którym zablokowany jest transport elektronów w kompleksie III, co powoduje cofnięcie elektronów do koenzymu Q, gdzie są one przyłączane do cząsteczek tlenu. W ten sposób wygenerowane zostają anionorodniki ponadtlenkowe.

35

36 Białka rozsprzęgające (UCP) Krauss et al. 2005

37 Białka rozsprzęgające (UCP) - Białko UCP (UCP1) zostało po raz pierwszy opisane w brunatnych adipocytach, odpowiedzialnych za termogenezę bezdrżeniową. - UCP pozwala na powrót elektronów do matriks mitochondrialnej bez produkcji ATP (może więc zachodzić przy niedoborze ADP, zmniejszając ryzyko nadmiernej akumulacji H + w przestrzeni międzybłonowej). Towarzyszy temu produkcja ciepła. - UCP2 odgrywa rolę w regulacji wydzielania insuliny. - UCP3 ulega ekspresji głównie w mięśniach i ma działanie antyoksydacyjne. - UCP4 i UCP5 produkowane są głównie w układzie nerwowym i mają działanie antyoksydacyjne. G. Valacchi and P.A. Davis (eds). Oxidants in Biology. 2008

38 Białka rozsprzęgające (UCP) Woyda-Płoszczyca & Jarmuszkiewicz, 2008

39 UCP w łańcuchu oddechowym Wolkow & Isner. Aging Res Rev

40 UCP w łańcuchu oddechowym Krauss et al. 2005

41 Mechanizmy termogenezy Termogeneza zwiększa się w odpowiedzi na stymulację β adrenergiczną, prowadzącą do wzrostu camp i aktywację PKA. Tseng et al. Nat Rev Drug Discov 2010.

42 Termogeneza bezdrżeniowa - Termogeneza bezdrżeniowa: * produkcja ciepła w brunatnej tkance tłuszczowej (BAT) * głównie u zwierząt hibernujących i u noworodków (wyjątek: świniowate) * u szczurów: 3 g BAT zużywa 2 x więcej tlenu niż podstawowy metabolizm (BMR) reszty ciała (czyli g) * u ludzi jest ok. 50 g BAT, które mogą zużywać ok. 20% tlenu niż BMR Buffy et al. Br J Canc 2011.

43 BAT - BAT u gryzoni: * odpowiada za termogenezę bezdrżeniową * zwiększa wydatki energetyczne * zmniejsza otyłość * zmniejsza tworzenie białych adipocytów - BAT u ludzi: * jest obecny przez całe życie, ale w niewielkich ilościach (wykrywalny w PET/CT), głównie między łopatkami (u noworodków) lub nad obojczykami (u dorosłych Tseng et al. Nat Rev Drug Discov 2010.

44 UCP-1 - Kluczowym białkiem w termogenezie bezdrżeniowej jest UCP-1. Funkcja innych białek UCP jest mniej istotna. - Transport protonów przez UCP-1 zależy od pary histydyn, których nie ma w innych UCP. - Jest eksprymowany w brunatnej tkance tłuszczowej (BAT) - Ekspresja UCP-1 jest indukowana przez kwasy tłuszczowej (prawdopodobnie poprzez aktywację czynnika PPARδ) Buffy et al. Br J Canc 2011.

45 Produkcja insuliny w komórkach β Regulacja sekrecji insuliny z udziałem UCP2 w komórkach β trzustki. Glukoza jest transportowana do komórki na nośniku glukozowym. Utlenianie glukozy, na które składa się glikoliza, cykl kwasów trikarboksylowych (TCA) oraz transport elektronów w łańcuchu oddechowym (RC) mitochondrium, prowadzi do wytworzenia protonowego gradientu chemicznego ( µh+), który z kolei napędza syntezę ATP. Wzrastający poziom ATP w komórce β trzustki, jako konsekwencja podwyższonego poziomu cukru we krwi, przyczynia się do zamknięcia wrażliwych na ATP kanałów potasowych (KATP) błony plazmatycznej. Prowadzi to do depolaryzacji błony i otwarcia kanałów wapniowych bramkowanych napięciem. Napływ wapnia do komórki uruchamia proces wydzielania insuliny. Aktywność UCP2 rozprasza µh+ i tym samym obniża wydajność syntezy ATP. UCP2 może więc pełnić funkcję negatywnego regulatora stymulowanego glukozą wydzielania glukozy w komórkach β wysepek trzustkowych Woyda-Płoszczyca & Jarmuszkiewicz, 2008

46 UCP-2 - Jest eksprymowane w różnych tkankach, w tym w komórkach β-trzustki - Ekspresja UCP-2 koreluje odwrotnie z poziomem ATP, głównego regulatora produkcji insuliny w komórkach β. - Ekspresja UCP-2 jest indukowana przez kwasy tłuszczowe (poprzez PPAR), co może chronić komórki przed lipotoksycznością. - Ekspresja UCP-2 jest indukowana przez ROS (np. w makrofagach).

47 Funkcje UCP2 Fizjologia Buffy et al. Br J Canc 2011.

48 Cukrzyca Funkcje UCP2

49 UCP w łańcuchu oddechowym - Niedobór UCP może zwiększać produkcję ATP w mitochondriach. - W komórkach β trzustki: * pobieranie glukozy przyczynia się do wzrostu aktywności łańcucha oddechowego i zwiększenia produkcji ATP z ADP. To stymuluje fuzję pęcherzyków zawierających insulinę i prowadzi do wydzielania insuliny. * Wysoki stosunek ATP/ADP aktywuje UCP2, co zmniejsza gradient protonów i obniża produkcję ATP, obniżając tym samym wydzielanie insuliny. - Czynnikiem aktywującym UCP2 jest prawdopodobnie anionorodnik ponadtlenkowy.

50 UCP3 - Ulega ekspresji głównie w mięśniach szkieletowych - UCP-3 może nasilać utlenianie kwasów tłuszczowych. * współdziała tioesterazą mitochondrialną (MTE), nasilając transport kwasów tłuszczowych (produkowanych przez MTE) z macierzy mitochondrialnej, dzięki czemu uwalnia CoA. * uwolnienie CoA pozwala na utrzymanie wysokiego tempa utleniania kwasów tłuszczowych Argyropoulos & Harper. J Appl Physiol 2002.

51 Białka rozprzęgające (UCP) - Homologi UCP znane są również u Drosophila melanogaster i Caenorhabditis elegans - Ewolucyjnie najstarszą formą UCP jest prawdopodobnie UCP-4 (u ssaków obecny w mózgu) - Funkcje białek UCP: * regulacja termogenezy (UCP-1) * regulacja metabolizmu kwasów tłuszczowych (UCP-2 i UCP-3) * zmniejszenie produkcji ROS (UCP-1, UCP-2, UCP-3, UCP-4, UCP-5) * zahamowanie wydzielania insuliny (UCP-2) * regulacja apoptozy (UCP-4) - Myszy UCP KO mają normalny fenotyp, ale: * UCP-1 KO wrażliwe na zimno, podatne na tycie * UCP-2 KO zwiększona produkcja ROS * UCP-3 KO zwiększona produkcja ROS, zmniejszone utlenianie kwasów tłuszczowych Chan et al. Diabetes 2004.

52 Zapraszam na wykład 3 Slajdy dostępne na stronie Zakładu Biotechnologii Medycznej