Proekologiczne postawy konsumentów na rynku produktów rybołówstwa i akwakultury

Transkrypt

1 Proekologiczne postawy konsumentów na rynku produktów rybołówstwa i akwakultury Konferencja rybacka w Ustce, 7-8 grudnia 2017 r. Projekt dofinansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za prezentowane treści odpowiada wyłącznie Stowarzyszenie Rozwoju Rynku Rybnego

2 Wprowadzenie: wizerunek rybołówstwa morskiego Tradycyjne skojarzenia z rybołówstwem: Romantyczny obraz rybaka morskiego wyniesiony z literatury, filmu, a nawet świata zabawek Sielski obraz rybołówstwa przybrzeżnego łodzie rybackie na plaży, rybacy klarujący sieci Tradycyjne skojarzenia z hodowlą ryb: Praktycznie brak

3 Wprowadzenie: wizerunek rybołówstwa morskiego Elementy negatywne w ekologicznym wizerunku rybołówstwa: Nadmierna presja na zasoby naturalne: przełowienie, ginące gatunki ryb Niszczenie dna morskiego (trałowanie) Przyłów ptaków i ssaków morskich (delfiny, moświny) Nielegalne i nieraportowane połowy Wykorzystywanie rybaków, niewolnictwo (rybołówstwo azjatyckie)

4 Wprowadzenie: wizerunek akwakultury Zastępuje rybołówstwo zmniejszając presję na środowisko naturalne Zapewnia biodywersyfikację (na stawach typu karpiowego, produkując materiał do restytucji zasobów naturalnych) Zły wizerunek hodowli intensywnej, przemysłowej Zły wizerunek sztucznych pasz używanych w karmieniu ryb Zły wizerunek hodowli morskich łososia, jako stosujących antybiotyki i inne substancje chemiczne

5 Wprowadzenie: wizerunek ryb i produktów rybnych Wartościowe źródło kwasów tłuszczowych omega-3 Dietetyczne, łatwostrawne białko Element tradycji świątecznej Pożądany posiłek wakacyjny - nad morzem, nad jeziorem Obawa przed skażeniami pochodzenia środowiskowego (dioksyny, metale ciężkie) Obawa przed antybiotykami i sztucznymi dodatkami dodawanymi do paszy Zły wizerunek wysokoprzetworzonych produktów rybnych (jakość składników, dodatki)

6 Wprowadzenie: kto kształtuje wizerunek rybactwa i ryb? Opinie znajomych, rodziny, tradycja Szkoła vide znikający karp z elementarza Instytucje państwowe, naukowcy czy są na tym polu aktywne? Media prasa, TV, radio, ale także: blogerzy Organizacje pozarządowe głośne, ale czy wiarygodne w oczach konsumentów? Media społecznościowe, fora dyskusyjne nieweryfikowane wiadomości, które zastępują klasyczne media, informacje pochodzące od najbliższe otoczenia, a nawet naukę

7 Wprowadzenie: kto kształtuje wizerunek rybactwa i ryb?

8 Eurobarometr: postawy ekologiczne mieszkańców Unii Europejskiej Wyniki badań prowadzonych na zlecenie Komisji Europejskiej: Respondenci: osoby w wieku powyżej15 lat Zasięg geograficzny: 28 krajów UE Liczba wywiadów ok (Polska: ok ) Metoda: wywiady w domach respondentów (CAPI)

9 Świadomość ekologiczna Polaków

10 Świadomość ekologiczna Polaków

11 Świadomość ekologiczna Polaków

12 Świadomość ekologiczna Polaków

13 Świadomość ekologiczna Polaków

14 Świadomość ekologiczna Polaków

15 Świadomość ekologiczna Polaków

16 Proekologiczne postawy Polaków na rynku ryb i produktów rybnych

17 Proekologiczne postawy Polaków na rynku ryb i produktów rybnych QC5. Czy preferujesz ryby dzikie z połowów czy ryby z hodowli? 45% 40% 35% 30% 25% 20% ryby dzikie ryby hodowlane 15% 10% 5% 0% Południowy Centralny Południowo- Zachodni Wschodni Północno- Zachodni Północny

18 Proekologiczne postawy Polaków na rynku ryb i produktów rybnych

19 Proekologiczne postawy Polaków na rynku ryb i produktów rybnych

20 Proekologiczne postawy Polaków na rynku ryb i produktów rybnych QC9. Gdy kupujesz rybę/produkt rybny co jest najważniejsze dla Ciebie? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Świeżość, wygląd produktu Cena produktu Kraj pochodzenia Łatwość przyrządzenia Znaki jakości Znaki środowiskowe, etyczne

21 Proekologiczne postawy Polaków na rynku ryb i produktów rybnych QC9. Gdy kupujesz rybę/produkt rybny co jest najważniejsze dla Ciebie? Wskazania na odpowiedź "kwestie środowiskowe, etyczne" Managerowie Studenci Gospodynie domowe Emeryci Prac. Biurowi Pracownicy fizyczni Przedsiębiorcy 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16%

22 Podsumowanie Zdecydowana większość Polaków podobnie, jak zdecydowana większość Europejczyków interesuje się kwestiami ochrony środowiska i martwi się pogarszającym się stanem środowiska. Polacy nie zgadzają się ze stwierdzeniem, że rozwój gospodarczy jest ważniejszy od ochrony przyrody Dla około 40% Polaków ekologia to kwestia bardzo ważna. Około 30% Polaków aktywnie szuka informacji związanych z kwestiami środowiskowymi Około 10% Polaków to osoby oceniające siebie jako bardzo aktywnie angażujące się w sprawie środowiskowe

23 Podsumowanie Dla większości osób interesujących się stanem środowiska najistotniejsze są kwestie namacalne, takie jak skażenie powietrza i wody => a więc rzeczy bezpośrednio (w krótkiej perspektywie) wpływające na jakość życia Nieco mniejsze niż innych krajach (zwłaszcza skandynawskich) jest zainteresowanie kwestiami eksploatacji zasobów naturalnych, w tym rybnych Działania pro-środowiskowe, których podejmowanie deklarują Polacy to zazwyczaj proste czynności nie wymagające większych nakładów (nie śmiecenie w lesie, na plaży; sortowanie odpadów domowych)

24 Podsumowanie Stosunkowo duży odsetek Polaków, zbliżony do średniej europejskiej, deklaruje regularne nabywanie produktów przyjaznych środowisku Wydaje się, że motywy nabywania produktów eco-friendly są złożone, jednak dominują motywacje związane z uzyskaniem konkretnych korzyści, takich jak korzyść finansowa (produkty energooszczędne), czy zagwarantowanie sobie i bliskim zdrowia (produkty bio). Motywacje czysto altruistyczne można wiązać z klientem niszowym (wspomniane 10% populacji)

25 Podsumowanie Co czwarty polski konsument chciałaby spotkać na opakowaniu ryb i produktów rybnych informacje o charakterze środowiskowym. Choć cena, zaufanie do marki oraz jakość (i smak) produktu odgrywają kluczową rolę w procesie podejmowania przez konsumenta decyzji zakupowej, to jednak wydaje się, że właśnie informacje o charakterze środowiskowym, obok dyferencjacji jakościowej, są głównym sposobem na tworzenie rynkowych nisz

26 Podsumowanie W Polsce odsetek osób szczególnie preferujących produkty z rybołówstwa jest niższy niż średnia europejska. Co czwarty polski konsument preferuje ryby dzikie. Jednocześnie zdecydowanie wyższy (16%) niż średnia unijna jest odsetek osób preferujących ryby z hodowli, w tym z wód śródlądowych. Wydaje się, że preferencje dotyczące metody produkcji (rybołówstwo ver. hodowla) wynikają nie z kwestii preferencji ekologicznych, lecz tradycji (co potwierdza rozkład preferencji w ujęciu geograficznym)

27 Podsumowanie Operowanie abstrakcyjnymi hasłami (zrównoważone rybołówstwo, bioróżnorodność) wydaje się nie mieć większego wpływu na decyzje konsumenckie Jednakże łącząc elementy związane z niskim wpływem produkcji na środowisko z innymi wartościami istotnymi dla konsumenta (jakość wynikająca z krótkiego czasu dostawy, informacja o pochodzeniu produktu) oraz zapewniając odpowiedni pakiet działań promocyjnych, można wykreować produkt pożądany przez polskich konsumentów

28 Dziękuję za uwagę Tomasz Kulikowski Teresa Budny Zakład Ekonomiki Rybackiej Morski Instytut Rybacki Państwowy Instytut Badawczy Projekt dofinansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za prezentowane treści odpowiada wyłącznie Stowarzyszenie Rozwoju Rynku Rybnego