Uczciwość pod lupą - przyszłość zarządzania zgodnością

Transkrypt

1 Uczciwość pod lupą - przyszłość zarządzania zgodnością Kwiecień 2018

2 Spis treści Deklaracje, a czyny w kontekście wprowadzanych standardów etycznych Papierowe polityki? Klient jest królem. A co z regulacjami? Podsumowanie Załącznik

3 Podejście do badania i profil uczestników Między październikiem 2017 a lutym 2018 roku, nasi ankieterzy przeprowadzili łącznie 2550 rozmów z menedżerami z 55 państw oraz regionów. Rozmowy w języku lokalnym przeprowadzono z przedstawicielami największych firm w każdym kraju. Wśród respondentów zostali uwzględnieni przede wszystkim liderzy i osoby decyzyjne, które odpowiadają w swoich organizacjach za zwalczanie nadużyć, przypadków łapówkarstwa i korupcji oraz za zgodność z prawem. Byli to w pierwszej kolejności dyrektorzy finansowi, dyrektorzy ds. operacyjnych, główni radcy prawni oraz kierownicy działów prawnych. Rozmowy prowadzono telefonicznie lub bezpośrednio, w lokalnym języku respondentów oraz z zapewnieniem anonimowości. Szczegóły dotyczące respondentów zostały przedstawione poniżej: Przychody* % respondentów Pozycja w organizacji % respondentów Powyżej 5 mld $ 5% 1 mld 5 mld $ 18% 500 mln 0,99 mld $ 13% 100 mln 499 mln $ 34% Poniżej 100 mln $ 27% * 21 respondentów odmówiło podania lub nie znało poziomu rocznych przychodów swojej organizacji. Dyrektor finansowy 23% Inny pracownik działu finansowego 20% Szef audytu wewnętrznego 7% Inny pracownik audytu/działu ds. ryzyka 10% Dyrektor ds. zgodności (compliance) 6% Dyrektor prawny 6% Inna 26% W Polsce przeprowadzonych zostało 50 rozmów Wyniki zostały porównane z rezultatami dla Europy Środkowej i Wschodniej ( CEE )**, rynkami rozwiniętymi**, rynkami rozwijającymi się** oraz wszystkich respondentów Ze względu na zaokrąglenia lub pominięcia niektórych wyników w celu lepszego porównania odpowiedzi, nie wszystkie wyniki sumują się do 100% ** Szczegóły dotyczące państw sklasyfikowanych jako rynki rozwinięte i rynki rozwijające się znajdują się w Załączniku. 3

4 Deklaracje, a czyny w kontekście wprowadzanych standardów etycznych

5 Deklaracje, a czyny w kontekście wprowadzanych standardów etycznych Korupcja znika z polskiego biznesu? 20 % odpowiedzi dotyczy Na tle CEE wypada dużo lepiej Widać znaczący postęp w porównaniu do badania z 2016 Respondenci odpowiadali podobnie jak osoby z rynków rozwiniętych CEE Rynki rozwinięte 20 Rynki rozwijające się 52 Próba Pytanie: Dla każdego z następujących stwierdzeń proszę powiedzieć, czy według Pana/i dotyczy ono Polski, Pana/i sektora lub czy nie zna Pan/i odpowiedzi. Przekupstwo/praktyki korupcyjne są szeroko rozpowszechnione w polskim biznesie. Respondenci (2550) CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci

6 Deklaracje, a czyny w kontekście wprowadzanych standardów etycznych Nadużyć nie ma, czy ich nie deklarujemy? 1 na 10 respondentów przyznał, że w ostatnich dwóch latach w firmie, w której pracuje miało miejsce istotne nadużycie. CEE % odpowiedzi Tak Rynki rozwinięte 10 Rynki rozwijające się 11 Wszyscy respondenci 11 Pytanie: Czy w Pana/i firmie w ciągu ostatnich 2 lat miało miejsce istotne nadużycie? Próba 50 CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci

7 Deklaracje, a czyny w kontekście wprowadzanych standardów etycznych Uczciwość dobrze jest ją deklarować % odpowiedzi Dotyczy 96% respondentów w Polsce deklaruje, że uczciwe postępowanie jest ważne. Jednocześnie, aż 30% respondentów dopuszcza działania nieetyczne jeśli to mogłoby pomóc firmie w kryzysie Rozbieżność może wynikać z rozmytej odpowiedzialności za zgodność i uczciwość w firmie. Pytanie Pytanie Wszyscy respondenci Pytanie 1: Jak ważna jest Pana/i zdaniem możliwość wykazania, że Pana/i firma działa uczciwie? Pytanie 2: Proszę powiedzieć, które z poniższych działań mogą być uzasadnione, jeżeli mają na celu pomoc firmie w przetrwaniu kryzysu gospodarczego. Co najmniej jedno z powyższych: oferowanie rozrywki / oferowanie gotówki w celu zdobycia/zatrzymania kontraktu; podawanie fałszywych informacji na temat wyników finansowych firmy. Próba Wszyscy respondenci

8 Deklaracje, a czyny w kontekście wprowadzanych standardów etycznych Uczciwość to nie moja sprawa Zarząd 48 CEE Rynki rozwinięte Rynki rozwijające się Wszyscy respondenci Kierownictwo wyższego szczebla Każdy odpowiada za siebie Dział zasobów ludzkich Dział zarządzania zgodnoścą (compliance) 0 % odpowiedzi dotyczy Pytanie: Kto w Pana/i firmie odpowiada za zapewnienie uczciwego postępowania pracowników? Próba 50 CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci

9 Deklaracje, a czyny w kontekście wprowadzanych standardów etycznych Rozrywka i prezenty nadal mocne Oferowanie rozrywki w celu zdobycia/zatrzymania kontraktu Oferowanie prezentów w celu zdobycia/zatrzymania kontraktu CEE Rynki rozwinięte % odpowiedzi dotyczy Rynki rozwijające się Wszyscy respondenci Oferowanie gotówki w celu zdobycia/zatrzymania kontraktu Podawanie fałszywych informacji na temat wyników finansowych firmy Co najmniej jedno z powyższych Próba Pytanie: Proszę powiedzieć, które z poniższych działań mogą być uzasadnione, jeżeli mają na celu pomoc firmie w przetrwaniu kryzysu gospodarczego CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci

10 Papierowe polityki?

11 Papierowe polityki? Polityki są na miejscu ale nieużywane (przynajmniej w percepcji) % odpowiedzi dotyczy CEE 66 CEE 46 Rynki rozwinięte 77 Rynki rozwinięte 51 Rynki rozwijające się 79 Rynki rozwijające się 62 Wszyscy respondenci 78 Wszyscy respondenci 57 Pytanie: W naszej firmie obowiązuje przejrzysty system kar za złamanie reguł Dla każdego z następujących stwierdzeń proszę powiedzieć, czy dotyczy ono Pana/i firmy lub czy nie zna Pan/i odpowiedzi. W naszej firmie były przypadki karania pracowników za działania naruszające funkcjonujące reguły Próba 50 CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci

12 Papierowe polityki? Dostosowane rozwiązania do ryzyka % odpowiedzi dotyczy Ponad jedna piąta respondentów nie posiada dostosowanej do biznesu analizy due diligence swoich kontrahentów Takie narzędzia grają kluczową rolę w ograniczaniu nadużyć oraz korupcji. Niski odsetek może m.in. wynikać z ograniczonego dostępu do szczegółowych danych dot. struktury kapitałowej spółek i ich właścicieli. CEE Rynki rozwinięte Rynki rozwijające się 58 Wszyscy respondenci 59 Próba Pytanie: W przypadku każdego z następujących stwierdzeń proszę powiedzieć, czy dotyczy ono analizy due diligence przeprowadzanej przez Pana/i firmę w stosunku do stron trzecich, lub czy nie zna Pan/i odpowiedzi. W firmie mamy odpowiednio dostosowane, oparte na ryzyku procedury analizy due diligence, w zależności od kraju, sektora przemysłu lub typu działalności strony trzeciej. 50 CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci

13 Klient jest królem. A co z regulacjami?

14 Klient jest królem. A co z regulacjami? Klient w roli regulatora? % odpowiedzi dotyczy Postrzeganie przez klientów Postrzeganie przez społeczeństwo CEE Rynki rozwinięte Rynki rozwijające się Wszyscy respondenci Postrzeganie przez udziałowców Rekrutacja i/lub zatrzymanie pracowników Unikanie kontroli regulacyjnych i kar Próba Pytanie: Które z poniższych pozycji są Pana/i zdaniem najważniejszymi korzyściami z wykazania uczciwości? 48 CEE 429 Rynki rozwinięte 1072 Rynki rozwijające się 1412 Wszyscy respondenci

15 Klient jest królem. A co z regulacjami? Zagrożenia głównie z zewnątrz % odpowiedzi dotyczy Skomplikowane i zmieniające się otoczenie regulacyjne Sytuacja makroekonomiczna Oszustwa / nadużycia i korupcja Cyberatak / oprogramowanie szantażujące (ransomware) Pytanie: Zagrożenia wynikające z sytuacji geopolitycznej Przestrzeganie prawa konkurencji Terroryzm Które z poniższych, jeśli w ogóle, stanowią według Pana/i największe zagrożenia dla Pana/i firmy? Może Pan(i) wybrać maksymalnie trzy odpowiedzi CEE Próba Rynki rozwinięte Rynki rozwijające się Wszyscy respondenci CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci

16 Klient jest królem. A co z regulacjami? RODO w Polsce deklarujemy jej znajomość Respondenci z całego świata 40% 66% CEE % odpowiedzi Dość dobrze i Bardzo dobrze Wszyscy respondenci (Próba 2,550) Respondenci z Unii Europejskiej Respondenci z działów prawnych lub zarządzania zgodnością (compliance) (Próba 312) Rynki rozwinięte Rynki rozwijające się % 88% Wszyscy respondenci 40 Wszyscy respondenci (Próba 1,110) Respondenci z działów prawnych lub zarządzania zgodnością (compliance) (Próba 182) Pytanie: Jak dobrze, jeśli w ogóle, zna Pan/i poniższe dokumenty / systemy? Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych wydane przez Unię Europejską (RODO). Próba 50 CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci

17 Klient jest królem. A co z regulacjami? i chętnie z skorzystamy z nowych praw % odpowiedzi Dość prawdopodobne i Bardzo prawdopodobne 26 CEE 18 24% 19% 29% Rynki rozwinięte 19 Rynki rozwijające się 28 Wszyscy respondenci Kraje UE Kraje spoza UE Wszyscy respondenci 24 Próba Pytanie: Jak bardzo prawdopodobne jest, że skorzysta Pan/i z prawa do usunięcia swoich danych osobowych? 50 CEE 450 Rynki rozwinięte 1100 Rynki rozwijające się 1450 Wszyscy respondenci 2550 Rynki UE 1100 Rynki poza UE

18 Rosnąca presja ze strony otoczenia Nowa ustawa o AML: Rozszerzenie katalogu instytucji obowiązanych Rozszerzenie obowiązku identyfikacji osób zajmujących eksponowane stanowisko polityczne o osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Polski Wprowadzenie bezwzględnego obowiązku identyfikacji beneficjentów rzeczywistych Konieczność wdrożenia anonimowego zgłaszania przez pracowników lub inne osoby rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu Obniżenie progu transakcji gotówkowej do 10 tys. euro (z 15 tys. euro), od którego każda firma staje się instytucją obowiązaną i podlega pod reżim ustawy, w tym kary Zgodnie z projektem Ustawy (Rozdział 10), średnie i duże przedsiębiorstwa będą miały obowiązek wdrożyć wewnętrzne procedury antykorupcyjne, w szczególności: Projektowana ustawa o jawności życia publicznego Kodeks antykorupcyjny Klauzule antykorupcyjne Procedury i wytyczne dotyczące otrzymywanych prezentów Szkolenia z zakresu odpowiedzialności za przestępstwa korupcyjne Wewnętrzne kanały informowania o propozycjach korupcyjnych Procedury postępowania w sprawie zgłoszenia nieprawidłowości Niedopuszczanie do tworzenia funduszy korupcyjnych Niepodejmowanie decyzji w oparciu o działania korupcyjne Sankcje W przypadku nieskuteczności, bądź pozorności wewnętrznych procedur antykorupcyjnych firmom grozi: Kara finansowa do 10 mln złotych Wykluczenie z przetargów publicznych na 5 lat 18

19 Podsumowanie

20 Główne tezy raportu dla Polski Przekonanie o powszechności korupcji w polskim biznesie spada. Obecnie podziela je już tylko co piąty respondent w Polsce to o ponad połowę mniej niż w innych krajach naszego regionu (47%) i podobnie jak w krajach rozwiniętych (20%). Istnieje znaczna rozbieżność w deklaracjach a czynach 96% wszystkich respondentów w Polsce wskazuje, że ważna jest możliwość wykazania, że ich firma działa uczciwie. Z drugiej strony, 30% badanych racjonalizuje możliwość podejmowania działań nieetycznych w przypadku gdy firma znajdzie się w trudnej sytuacji. Prawie połowa badanych w Polsce wskazuje, że odpowiedzialność za uczciwość i etyczne działania leży głównie w gestii zarządów (48%), a zaledwie 16% wskazuje, że jest to indywidualna kwestia każdego z pracowników. Wprawdzie większość polskich firm posiada procedury, które przewidują kary za złamanie reguł (64%), jednak tylko niecała połowa przyznała, że znane są im przypadki faktycznego karania pracowników (48%). Tylko 22% firm w Polsce (w porównaniu do 59% na świecie) ma odpowiednio dostosowane, oparte na ryzyku procedury analizy kontrahentów. Firmy w Polsce wskazują, że chcą być uczciwe bo są wtedy lepiej postrzegane przez klientów (81%) i społeczeństwo (60%) a mniej obawiają się kar ze strony regulatorów (35%). Znaczenie regulacji może wzrosnąć w świetle nowych przepisów wprowadzających obowiązki m.in. w odniesieniu do danych osobowych (RODO), prania pieniędzy (IV Dyrektywa AML) czy procedur antykorupcyjnych (projektowana ustawa o jawności życia publicznego). 20

21 Załącznik

22 Profil próby badawczej Kategoria: Rynki rozwinięte Australia Austria Belgia Kanada Dania Finlandia Finlandia Francja Niemcy Grecja Irlandia Włochy Japonia Luksemburg Holandia Nowa Zelandia Norwegia Portugalia Hiszpania Szwecja Szwajcaria Wielka Brytania USA Kategoria: Rynki rozwijające się Argentyna Brazylia Bułgaria Chile Chiny Kolumbia Cypr Czechy Hongkong Węgry Indie Indonezja Izrael Kenia Litwa Malezja Meksyk Bliski Wschód (Jordania, Zjednoczone Emiraty Arabskie) Nigeria Peru Filipiny Rumunia Rosja Arabia Saudyjska Singapur Słowacja RPA Korea Południowa Tajwan Turcja Ukraina Kategoria: Europa Środkowa i Wschodnia ( CEE ) Bułgaria Cypr Czechy Węgry Litwa Rumunia Rosja Słowacja Turcja Ukraina 22

23 Dane kontaktowe Zespół Zarządzania Ryzykiem Nadużyć Mariusz Witalis Partner EY Wojciech Niezgodziński Menedżer EY +48 (22) (22)