Wagary od nietolerancji i rasizmu

Transkrypt

1 Wagary od nietolerancji i rasizmu Tolerancja to dążenie do zrozumienia innych. Karol Čapek Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli przygotowało pakiet scenariuszy dla nauczycieli wrocławskich szkół p.t. "Wagary od nietolerancji i rasizmu". Zainteresowani nauczyciele mogą na ich podstawie przeprowadzić krótkie zajęcia uwrażliwiające dzieci i młodzież na sytuację osób doświadczających nietolerancji. Zachęcamy do przeprowadzenia zajęć 21 marca, równie tradycyjnie co nieoficjalnie uznawany za dzień wagarowicza. Pakiet zawiera kilka ćwiczeń zebranych z różnych źródeł, często znanych, jeszcze częściej gdzieś zapodzianych w natłoku bieżących obowiązków i realizacji podstawy programowej oraz jeden pełny autorski scenariusz lekcji Scenariusze są okazją do zastanowienia się, czym naprawdę jest tolerancja i czy my sami naprawdę jesteśmy tolerancyjni. Szacunek dla drugiego człowieka jest wartością, która uzasadnia udanie się nauczycieli i uczniów na takie nietypowe wspólne wagary. Doradcy metodyczni WCDN: Ewa Skrzywanek Bożena Święch Bartosz Kicki ZAWARTOŚĆ PAKIETU: Wzór na tolerancję Ocenianie cudzych zachowań Baśń o czarnookich Inny nie znaczy gorszy Przeciwko uprzedzeniom i stereotypom Bajka o ćwierćlandzie Kim jestem Prawa mniejszości Wielokulturowość pojęcia Poker o prawa człowieka

2 Wzór na tolerancję Cel zajęć: wywołanie refleksji o tym, co składa się na tolerancję. Metody: praca zbiorowa z elementami burzy mózgów Materiały: arkusze papieru i flamastry Przebieg zajęć: 1. Zapytaj uczniów, na czym według nich polega tolerancja. 2. Po kilku propozycjach odpowiedzi poinformuj o celu lekcji: stworzenie matematycznego wzoru na tolerancję. 3. Podziel uczniów na małe, 3-5 osobowe grupy w dowolnej liczbie. 4. Przedstaw zadanie: stworzenie matematycznego wzoru na tolerancję, pokazującego różne jej cechy i składowe oraz zależności między nimi. Wzory i objaśnienia symboli uczniowie zapisują na plakatach. Czas: minut. 5. Po wykonaniu zadania zespoły prezentują swoje wzory i wyjaśniają wątpliwości. 6. Przeprowadź dyskusję podsumowującą, uwzględniając składniki tolerancji. Możecie podjąć próbę stworzenia wspólnej definicji tolerancji.

3 Ocenianie cudzych zachowań Cel zajęć: zwrócenie uwagi na opiniowanie krzywdzące innych ludzi. Metody: praca zbiorowa- dyskusja praca indywidualna- ocena zachowań postaci element wykładu- prezentacja postaci. Materiały: kreda, tablica lub arkusz i flamastry/ slajd prezentacji/ kartki, długopisy. Przebieg zajęć: 7. Przedstawienie sytuacji, w której znalazła się bohaterka np. Aisza/ wyjątkowość imion postaci czyni opowieść bardziej atrakcyjną i nieco komplikuje analizę zachowań/ 8. Ilustrowanie historii rysunkiem rzeki/ symbolicznym, ale dzielącym kartkę, tablicę na dwie części./ 9. Aisza musi się dostać do Amara mieszkającego po drugiej stronie rzeki. Prosi Hajmala, który ma łódkę, aby jej pomógł w przeprawie. Hajmal odmawia. Starik / mieszkajacy blisko rzeki/ deklaruje swoją pomoc dziewczynie, ale: ma ona z nim zjeść kolację i zostać na noc. Aisza zgadza się. Rano jest już u Amara. Amar nie chce z nią rozmawiać, twierdzi, ze się spóźniła, nie można mieć do niej zaufania.. Aisza wraca do domu. 10. Oceńmy zachowania postaci posługując się skalą 1-10 biorąc pod uwagę etyczność ich postaw. Wypełnianie kart: Aisza 1-10 Hajmal 1-10 Starik 1-10 Amar 1-10 Uzasadniamy przydzielone punkty. Rozmawiamy i analizujemy czy oceniający chcieli przed oceną wiedzieć coś wiecej o bohaterach. Na ich pytanie mogliśmy odpowiadać: tak/ nie. 11. Prezentujemy pełną wersję historii i prosimy o ewentualne zmodyfikowanie punktacji/ jeśli oceniający maja taką potrzebę/ 12. Aisza jest uczennicą Amara.Musi dostarczyć pracę, która była zgłoszona na konkurs. Hajmal jest jej bardzo życzliwy, niestety, jego łódka została uszkodzona. Starik jest ukochanym dziadkiem dziewczyny, dawno jej nie widział, chce porozmawiać, zrobił dla niej kolację 13. Podsumowanie - ocenianie powierzchowne może być niezwykle niebezpieczne

4 - brak wiedzy o motywacjach zachowań prowadzi do wydawania niesprawiedliwych sadów - należy sytuację zbadać, zachowanie przeanalizować i dopiero, ewentualnie ocenić Do podanych myślników dopiszcie jeszcze inne wnioski.

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45 Bartosz Kicki POKER O PRAWA CZŁOWIEKA 1. GŁÓWNE ZAGADNIENIA LEKCJI Podczas lekcji uczniowie poznają pojęcie praw człowieka, starają się stworzyć ich hierarchię i zrozumieć potrzebę respektowania. Uzyskują wiedzę, Ŝe prawa człowieka naleŝą się kaŝdemu bez względu na to, jaki jest kolor jego skóry, jakiego jest wyznania, jakie ma poglądy, zawód, status materialny i społeczny. Takie same prawa mają policjanci i złodzieje, przestępcy i ofiary. Są to prawa, które przynaleŝą kaŝdemu człowiekowi. 2. CELE LEKCJI Po zakończeniu lekcji uczeń powinien: znać katalog podstawowych praw człowieka I generacji wyjaśnić znaczenie terminu prawa człowieka rozumieć znaczenie poszczególnych praw i wolności wskazać róŝnicę pomiędzy deklaracją a konwencją w prawie międzynarodowym Podczas zajęć rozwijane są umiejętności: rzeczowej dyskusji i argumentacji współdziałąnia w zespole samodzielnego wnioskowania 3. UWAGI DOTYCZĄCE REALIZACJI LEKCJI Podczas lekcji stosowane są techniki aktywizujące: burza mózgów i poker kryterialny, a takŝe mini-wykład i rozmowa nauczająca. Czas lekcji: 45 minut (jeśli są to zajęcia warsztatowe, a dyskusja jest interesująca i twórcza, warto ją przedłuŝyć o kilkanaście minut). PoniŜej opis technik: BURZA MÓZGÓW metoda uaktywniająca umiejętności intelektualne uczniów. Pozwala na tworzenie zespołowych pomysłów i poszukiwanie nowych rozwiązań. 1. Nauczyciel określa, nad jakim problemem będą pracować uczniowie. 2. Uczniowie zgłaszają pomysły i zapisują je na tablicy. 3. Nauczyciel umoŝliwia kaŝdemu uczniowi zgłoszenie własnego pomysłu. 4. Uczniowie analizują, porządkują i wybierają pomysły, które pomogą rozwiązać problem. UWAGA: Nie wolno komentować pomysłów w trakcie ich zgłaszania. KaŜdy zgłoszony pomysł powinien (nawet dziwaczny) powinien zostać zapisany na tablicy.

46 POKER KRYTERIALNY

47 UWAGA: W naszej grze mogą brać udział zespoły 4-6-osobowe. Jeśli uczniowie mieliby otrzymać róŝną listę kart, naleŝy dodać karty rezerwowe. Kwadraty na planszy oznaczają miejsce na jedną kartę pól w strefie na kryteria trzeciorzędne nie umieszczono: powinny tam znaleźć się wszystkie karty, które uczniowie uznają za mniej waŝne od umieszczonych juŝ w polach strefy na kryteria pierwszorzędne i drugorzędne. Wyjaśniając uczniom reguły naleŝy zwrócić szczególną uwagę na potrzebę przekonania partnerów do własnego zdania i Ŝe celem gry nie jest zwycięstwo za wszelką cenę. 4. ŚRODKI DYDAKTYCZNE Tablica i kreda Arkusze plansze do gry w pokera kryterialnego Karty do gry w pokera kryterialnego (tyle zestawów, ile plansz) Generacje praw człowieka materiał nr 1 5. POJĘCIA Prawa człowieka Prawa I generacji Prawa II generacji Prawa III generacji Konwencja Deklaracja Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948) Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950) Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (2000) 6. PRZEBIEG LEKCJI Wprowadzenie Przedstaw temat lekcji. Poinformuj uczniów, Ŝe na dzisiejszych zajęciach zagrają w nietypową grę pokera, w którym stawką i kartami będą prawa człowieka. Zapytaj uczniów, czy znają to pojęcie. Poproś chętnych o wyjaśnienie. JeŜeli wywiąŝe się dyskusja na tle definicji, nie dopuść do zbytniej eskalacji. Doceniając pomysły uczniów (a jeśli ktoś podał wersję poprawną gratulując wiedzy) podaj właściwe znaczenie terminu (tutaj w wersji za: Irmina Kotiuk, Małgorzata Pomarańska-Bielecka, Edukacja o prawach człowieka. Prawne zagadnienia zdrowia reprodukcyjnego, Warszawa 2005): Wyjaśnij ewentualne wątpliwości.

48 Poproś uczniów, aby podali znane im prawa człowieka (burza mózgów). Kiedy sporządzanie listy zakończy się, zapytaj, skąd wiedzą, Ŝe właśnie te prawa kaŝdemu z nas się naleŝą. Rozwinięcie Rozdaj uczniom materiał nr 1. Poproś, aby porównali listę sporządzoną przez siebie z listą, która została przedstawiona w materiale. Wyjaśnij, Ŝe prawa najdawniejsze (I generacji), zawarte w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, określane są często jako prawa podstawowe. Stąd dokument, na podstawie którego chronione są prawa człowieka w Unii Europejskiej nosi nazwę Karta Praw Podstawowych. Prawa I i II generacji są prawami indywidualnymi, zaś prawa III generacji to prawa zbiorowości. Wyjaśnij, Ŝe najskuteczniej prawa człowieka chronione są przez konwencje, które są zobowiązaniem państw (deklaracja deklaracją dobrej woli). Poinformuj uczniów, Ŝe za chwilę przeprowadzą grę mającą na celu ustalenie, które z praw człowieka są najwaŝniejsze. Podziel klasę na grupy 4-6-osobowe. Wyjaśnij reguły pokera kryterialnego. Rozdaj plansze i zestawy kart do gry. Kontroluj przebieg gry. Podsumowanie Podczas omawiania rezultatów i zapisywaniu wyników na tablicy poproś przedstawiciela kaŝdego zespołu, aby wyjaśnił decyzję o wyborze któregoś prawa (najlepiej aby przedstawiciele róŝnych grup wyjaśniali róŝne prawa). Po sporządzeniu rankingu poproś o przedstawienie wniosków. Nawiązując do definicji praw człowieka i tabeli z materiału nr 1 zwróć uwagę, Ŝe tak naprawdę nie ma praw waŝniejszych i mniej waŝnych kaŝdemu z nas naleŝą się one wszystkie, choć w konkretnych okolicznościach w danym momencie dla kogoś waŝniejsze jest prawo do nauki, a dla kogoś innego wolność wypowiedzi. Zaproponuj, aby w ramach pracy domowej uczniowie przygotowali raport o przestrzeganiu praw człowieka w szkole w dowolnej formie.

49 MATERIAŁ NR 1

50 KARTY DO GRY W POKERA KRYTERIALNEGO Przed lekcją naleŝy arkusze powiększyć i porozcinać PRAWO DO śycia WOLNOŚĆ OSOBISTA PRAWO DO WŁASNOŚCI WOLNOŚĆ OD TORTUR WOLNOŚĆ SUMIENIA I WYZNANIA TAJEMNICA KORESPON- DENCJI PRAWO DO NAUKI PRAWO DO KORZYSTANIA Z OSIĄGNIĘĆ CYWILIZACYJ- NYCH WOLNOŚĆ WYPOWIEDZI BIERNE I CZYNNE PRAWO WYBORCZE PRAWO DO WYPOCZYNKU SWOBODA PRZEMIESZ- CZANIA SIĘ PRAWO DO INFORMACJI PRAWO ZRZESZANIA SIĘ PRAWO DO OCHRONY ZDROWIA PRAWO DO PRACY I WYNAGRO- DZENIA RÓWNOŚĆ WOBEC PRAWA PRAWO DO SKARGI NA ORGANY PAŃSTWA PRAWO DO ZABEZPIECZE- NIA SPOŁECZ- NEGO PRAWO DO UCZESTNICTWA W śyciu KULTURALNYM KARTY REZERWOWE: PRAWO DO POKOJU PRAWO DO DEMOKRACJI PRAWO DO ROZWOJU PRAWO DO ZDROWEGO ŚRODOWISKA NATURALNEGO PRAWO DO POMOCY HUMANITARNEJ