Wyniki operacyjnego leczenia w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa - dwuletnia obserwacja
|
|
- Miłosz Borkowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wyniki operacyjnego leczenia w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa - dwuletnia obserwacja Results of surgery of narrowed lumbar vertebral canal - 2 years follow - up Piotr K³osiñski, Maciej Gilis-Januszewski, Witold Serafin z Oddzia³u Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej i Neuroortopedii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. L. Rydygiera w Krakowie ordynator: dr Piotr K³osiñski Streszczenie Badaniem objêto grupê 65 osób leczonych operacyjnie z powodu w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa. Dekompresja kana³u krêgowego we wszystkich przypadkach, na ka dym odbarczanym poziomie, skojarzona by³a z tyln¹ spondylodez¹ z u yciem stabilizacji transpendikularnej. Wyniki oceniano bior¹c pod uwagê nasilenie dolegliwoœci bólowych ze strony koñczyn dolnych oraz krêgos³upa lêdÿwiowego, zaburzenia czucia w obrêbie koñczyn dolnych, stopieñ chromania neurogennego, a tak e stopieñ samodzielnoœci chorych po 6 i 24 miesi¹cach od zabiegu operacyjnego. W ocenie wyników dominowa³o znaczne zmniejszenie dolegliwoœci bólowych ze strony krêgos³upa lêdÿwiowego i koñczyn dolnych, ustêpowanie objawów chromania neurogennego oraz wzrost tolerancji wysi³ku fizycznego. Pooperacyjne zaburzenia czucia ze strony koñczyn dolnych mia³y niewielki wp³yw na pozytywn¹ ocenê przez pacjentów wyników leczenia. Summary Results (6 and 24 months after surgery) of the lumbar spinal stenosis operative treatment were assessed in the population of 65 patients (between years). In the all cases wide decompression and posterior fusion was applied. In the results evaluation lumbar pain, low extremities pain, neurogenic claudication, sensory disturbances and functional status and subjective assessed live quality were taken into account. A significant decrease in low extremities and lumbar pain was observed. Some sensory disturbances after operative treatment did not affect general high patients assessment of the performed surgical procedures (up to 75% positive results). S³owa kluczowe: w¹ski kana³ krêgowy, dekompresja, spondylodeza, stabilizacja transpendikularna 34 Neuroskop 2003, tom1, nr 5 Key words: lumbar spinal stenosis, spinal fusion, decompression, transpendicular stabilization Wstêp Opisane w latach piêædziesi¹tych przez Verbiesta zwê enie kana³u krêgowego lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa polega na wywo³uj¹cym objawy kliniczne ucisku struktur nerwowych (worek oponowy, korzenie rdzeniowe) przez tkanki otaczaj¹ce (tj. zdeformowane trzony lub stawy miêdzykrêgowe, przeroœniête wiêzad³o ó³te, oraz zmieniony patologicznie kr¹ ek miêdzykrêgowy) (1,16). Z etiologicznego punktu widzenia zwê enie kana³u krêgowego dzielimy na wrodzone, nabyte oraz mieszane (1). Wrodzone zwê enie polega na wykszta³ceniu siê nieprawid³owych krótkich nasad ³uków krêgowych (w przebiegu achondroplazji, osteopetrozy, czy idopatyczne). Z kolei zwê enie nabyte wystêpuje w przebiegu zmian zwyrodnieniowych, zmian pourazowych, deformacji jatrogennych, zmian struktury kostnej krêgów w przebiegu schorzeñ ogólnoustrojowych takich jak: choroba Pageta, akromegalia, fluoroza czy w przebiegu chorób reumatycznych (1). Do grupy zwê enia nabytego zaliczany jest tak e zwyrodnieniowy krêgozmyk. Zwê enie mo e obejmowaæ centraln¹ czêœæ kana³u krêgowego (stenoza centralna), zachy³ki boczne (stenoza boczna), oraz dotyczyæ otworów miêdzykrêgowych (przy lokalizacji zwê enia poza otworem miêdzykrêgowym mówimy o tzw. stenozie dalekiej). Operacyjna dekompresja kana³u krêgowego w przypadku jego zwê enia jest efektywn¹ metod¹ leczenia w znacznym stopniu poprawiaj¹c¹ jakoœæ ycia pacjentów, jakkolwiek nie jest wolna od powik³añ oraz obarczona jest znacznym ryzykiem operacyjnym. Ustalenie jednoznacznych wskazañ do leczenia operacyjnego, korelacja obrazu radiologicznego z przebiegiem klinicznym, stopieñ rozleg³oœci zabiegu operacyjnego,
2 sposób oceny wyników leczenia czy wprowadzenie spondylodezy do techniki operacyjnej nadal pozostaj¹ przedmiotem kontrowersji (4,8). W polskiej literaturze medycznej spotkano stosunkowo niewielk¹ iloœæ doniesieñ oceniaj¹cych wyniki operacyjnego leczenia w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa (10). W zwi¹zku z tym autorzy za cel pracy postawili sobie ocenê skutecznoœci operacyjnej dekompresji kana³u krêgowego w trakcie dwuletniej obserwacji na podstawie materia³u w³asnego. Neuroskop 2003, tom1, nr 5 Materia³ i metodyka Badaniem objêto 65 osób (36 mê czyzn i 29 kobiet) w wieku od 40 do 68 lat (œrednio 56 lat) leczonych operacyjnie w Oddziale Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej i Neuroortopedii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. L. Rydygiera w Krakowie, w okresie od paÿdziernika 1998 r. do maja 2001 r. z powodu w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa. Przy kwalifikacji do leczenia operacyjnego kierowano siê przede wszystkim stopniem nasilenia objawów klinicznych (ze szczególnym uwzglêdnieniem chromania neurogennego) - chromanie neurogenne znacznie dominowa³o nad bólami nasilaj¹cymi siê w trakcie chodzenia i promieniuj¹cymi do jednej koñczyny dolnej zgodnie ze schematami unerwienia segmentarnego) oraz wspomagano siê wynikami badañ obrazowych (rtg, KT, MR). Za zwê enie kana³u krêgowego przyjêto zmniejszenie œwiat³a kana³u krêgowego poni ej 20 mm. Decyzja o wykonaniu zabiegu operacyjnego poprzedzona by³a przynajmniej szeœciomiesiêcznym okresem leczenia zachowawczego. Odbarczenie kana³u krêgowego najczêœciej dotyczy³o segmentu L4-L5 (79%, 50 chorych). U 25 chorych (39%) obejmowa³o segment L3-L4, u 24 (37%) segment L5-S1, a u 11 chorych (18%) segment L2-L3. Dwupoziomowe dekompresje przeprowadzono u 33 chorych (50,7%), trzypoziomowe u 13 (20%), czteropoziomowe u 5 chorych (7,6%). Zabieg operacyjny na jednym poziomie przeprowadzono u 14 chorych (21,5%). Przedoperacyjn¹ niestabilnoœæ stwierdzono u 8% pacjentów. Dekompresja która na ka dym obarczanym poziomie obejmowa³a wyciêcie ³uku krêgowego, oraz usuniêcie od 1/3 do 2/3 powierzchni stawów miêdzykrêgowych skojarzona by³a z tyln¹ spondylodez¹ z u yciem stabilizacji transpendikularnej. Wyniki oceniano po 6, oraz 24 miesi¹cach po zabiegu operacyjnym bior¹c pod uwagê nasilenie bólu w lêdÿwiowym odcinku krêgos³upa (subiektywna ocena w skali 0-10, wartoœæ 10 stanowi³o maksymalne nasilenie dolegliwoœci przedoperacyjnych), dolegliwoœci bólowe ze strony koñczyn dolnych (subiektywna ocena w skali 0-10, wartoœæ 10 stanowi³o maksymalne nasilenie dolegliwoœci przedoperacyjnych), stopieñ chromania neurogennego (mierzony w metrach pokonywanego dystanu bez dolegliwoœci bólowych ze strony koñczyn dolnych; przed zabiegiem operacyjnym przeciêtny dystans chromania neurogennego wynosi³ m), zaburzenia czucia ze strony koñczyn dolnych (subiektywna ocena mrowieñ, drêtwieñ b¹dÿ parestezji w skali 0-10, wartoœæ 10 stanowi³o maksymalne nasilenie dolegliwoœci przedoperacyjnych), stopieñ samodzielnoœci chorego (wg zmodyfikowanej skali Prolo, Oklunda, Butchera) (12) S1 - chory wymaga³ sta³ej opieki osób trzecich, S2 - zdolny do samodzielnego ycia bez wysi³ku fizycznego, S3 - zdolny do umiarkowanego wysi³ku fizycznego, S4 - zdolny do wiêkszego wysi³ku fizycznego), oraz subiektywnie ocenian¹ przez chorych jakoœæ ycia (respondenci otrzymali nastêpuj¹ce mo liwoœci oceny stopnia poprawy: brak, do 25%, do 50%, do 75%, oraz do 100%). Wyniki Po 6 miesi¹cach od zabiegu operacyjnego ca³kowite, b¹dÿ prawie ca³kowite (powy ej 80%) ust¹pienie dolegliwoœci bólowych ze strony krêgos³upa lêdÿwiowego mia³o miejsce u 40% pacjentów, utrzymywanie siê niewielkich dolegliwoœci bólowych (natê enie do 40% subiektywnie ocenianego bólu wyjœciowego) stwierdzono u 45% chorych, 10% pacjentów oceni³o zmniejszenie natê enia bólu œrednio o 30-60%, z kolei u 5% operowanych stwierdzono brak lub minimalne zmniejszenie bólu lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa (70%-100% natê enia bólu wyjœciowego). W okresie 24 miesiêcy po interwencji chirurgicznej redukcja bólu w zakresie lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa wynosi³a u 37% operowanych powy ej 80%, Rycina 1. Nasilenie dolegliwoœci bólowych w lêdÿwiowym odcinku krêgos³upa (subiektywna ocena w skali 0-10, 10 - maksymalne nasilenie dolegliwoœci przedoperacyjnych). 35
3 Rycina 2. Nasilenie dolegliwoœci bólowych ze strony koñczyn dolnych (subiektywna ocena w skali 0-10, 10 - maksymalne nasilenie dolegliwoœci przedoperacyjnych). Rycina 4. Zaburzenia czucia ze strony koñczyn dolnych. Rycina 3. Nasilenie chromania neurogennego (dystans pokonywany bez dolegliwoœci bólowych ze strony koñczyn dolnych). u 42% badanych 60-80%, u 13% chorych 30-60%, i u 8% ankietowanych by³a mniejsza ni 30% w stosunku do bólu wyjœciowego (ryc. 1). Dolegliwoœci bólowe ze strony koñczyn dolnych ust¹pi³y ca³kowicie b¹dÿ prawie ca³kowicie odpowiednio w 6 i 24 miesi¹ce po leczeniu operacyjnym u 75% i 68% badanych (poprawa rzêdu 80%-100%). W analogicznym okresie natê enie bólu koñczyn dolnych zmniejszy³o siê o 60%-80% u 17% i 12% poddanych badaniu, o 30-60% u 2% i 14% chorych oraz o mniej ni 30% u 2% i 14% operowanych osób (ryc. 2). Po 6 i 24 miesi¹cach ust¹pienie objawów chromania neurogennego mia³o miejsce odpowiednio u 40% i 37% badanych, dystans od 2 do 5 kilometrów pokonywa³o bez bólu koñczyn dolnych 37% pacjentów, w 15% i 13% przypadków pacjenci mogli pokonywaæ bez bólu odcinek od 0,5 do 2 kilometrów. Utrzymywa- 36 Neuroskop 2003, tom1, nr 5 Rycina 5. Stopieñ samodzielnoœci chorego po operacji (wg. zmodyfikowanej skali Prolo, Oklunda, Buchtera). Rycina 6. Subiektywnie oceniana, wyra ona w procentach poprawa jakoœci ycia chorego.
4 nie siê objawów chromania neurogennego (pokonywany dystans do 500 metrów) stwierdzono u 7% w 6 miesiêcy i u 9% operowanych 24 miesi¹ce po interwencji chirurgicznej (ryc. 3). Wystêpowanie pooperacyjnych zaburzeñ czucia oraz stopieñ samodzielnoœci chorych po 6 i 24 miesi¹cach od leczenia operacyjnego przedstawiaj¹ ryciny 4 i 5. Subiektywnie oceniana, wyra ona w procentach poprawa jakoœci ycia wynosi³a po 6 miesi¹cach: brak poprawy 6% chorych, poprawa do 25% - 3% badanych, poprawa do 50% -12% poddanych badaniu, poprawa do 75% - 79% osób operowanych, poprawa do 100% - 0% ankietowanych. Po 24 miesi¹cach subiektywnie oceniana wyra ona w procentach poprawa jakoœci ycia wynosi³a: brak poprawy - 8% badanych, poprawa do 25% - 7% chorych, poprawa do 50% - 10% pacjentów, poprawa do 75% - 75% osób operowanych, poprawy do 100% nie zg³osi³ nikt (ryc. 6). Omówienie wyników W literaturze istniej¹ daleko id¹ce rozbie noœci odnoœnie skutecznoœci chirurgicznego leczenia w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa. Odsetek wyników dobrych i bardzo dobrych waha sie od 55%-85% w przypadku zwê eñ centralnych oraz od 79%-93% w przypadkach stenozy bocznej (8,11). W analizie wyników charakterystyczne jest te stopniowe zmniejszanie siê iloœci wyników dobrych w przypadku obserwacji wieloletnich (11). Najczêœciej w przebiegu d³ugoterminowych obserwacji od 67% do 79% pacjentów jest zadowolonych z wyników leczenia operacyjnego (5,7,11). Przy kwalifikacji do leczenia operacyjnego, nale y wzi¹æ pod uwagê nie ustêpuj¹ce pod wp³ywem leczenia zachowawczego, narastanie objawów klinicznych (tj. objawów chromania neurogennego, bólu lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa, bólu z zakresu koñczyn dolnych, oraz subiektywnie ocenianego przez pacjentów pogorszenia jakoœci ycia") (5,15). W diagnostyce ró - nicowej nale y uwzglêdniæ schorzenia obwodowych naczyñ krwionoœnych (zarówno têtniczych jak i ylnych), przewlek³e zespo³y powiêziowe koñczyn dolnych czy neuropatie obwodowe (5). Diagnostyka radiologiczna (MR, KT, rtg), jakkolwiek bardzo wa na, nie powinna byæ analizowana w oderwaniu od obrazu klinicznego. Wynika to z faktu wystêpowania sytuacji w których znaczne zmiany w obrazie radiologicznym nie koreluj¹ z obrazem klinicznym (3). Choæ powszechnie przyjêto, i œrednica kana³u krêgowego w odcinku lêdÿwiowym wynosi mm, to jednak nie spotkano siê z bezwzglêdnymi stwierdzeniami wskazuj¹cymi na koniecznoœæ leczenia operacyjnego w oparciu o wymiary kana³u krêgowego (5,14). Równie definicja w¹skiego kana³u krêgowego nie uwzglêdnia jego wymiaru przednio-tylnego. Wyj¹tek stanowi¹ pionierskie prace Verbiesta (stenoza wzglêdna to zwê- enie œwiat³a kana³u krêgowego do mm, stenoza bezwzglêdna - zwê enie poni ej 10 mm) (17). Rozmiary kana³u krêgowego przy kwalifikacji do leczenia operacyjnego maj¹ jedynie charakter uzupe³niaj¹cy i powinny byæ zawsze rozpatrywane w odniesieniu do innych zmian radiologicznych takich jak: dyskopatia, de- Rycina 7. Badanie MR wykazuje wielopoziomow¹ dyskopatiê w przebiegu w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa. Rycina 8. MR - zwê enie œwiat³a kana³u krêgowego do 6mm na poziomie L4, przeroœniête wyrostki stawowe oraz hipertrofia torebek stawowych. Neuroskop 2003, tom1, nr 5 37
5 Rycina 9. MR - zwê enie œwiat³a kana³u krêgowego w przekroju strza³kowym do 12-13mm na poziomie L4-L5. Rycina 10. MR - deformacja oraz znaczne zwê enie kana³u krêgowego na poziomie L5. formacje w zakresie stawów miêdzykrêgowych i trzonów krêgowych, hypertofia wiêzad³a ó³tego czy niestabilnoœci krêgos³upa) (ryc. 7-10). Istniej¹ ró ne kryteria oceny wyników leczenia. W analizie rezultatów, naszym zdaniem, nale y oprzeæ siê na subiektywnej ocenie poprawy jakoœci ycia pacjenta ze szczególnym uwzglêdnieniem zmniejszenia dolegliwoœci bólowych ze stron koñczyny dolnych, ustêpowania objawów chromania neurogennego i redukcji dolegliwoœci bólowych ze strony krêgos³upa lêdÿwiowego. W mniejszym stopniu nale y oczekiwaæ ust¹pienia ewentualnych deficytów neurologicznych, b¹dÿ zaników miêœniowych (5,7,11). Wiek chorego nie jest przeciwwskazaniem do leczenia operacyjnego, ale u osób starszych nale y siê liczyæ z wiêkszym ryzykiem wyst¹pienia powik³añ (2,5). D³ugotrwa³y przebieg choroby, wystêpowanie ciê kich schorzeñ towarzysz¹cych oraz w³asna negatywna ocena swojego stanu zdrowia maj¹ ujemny wp³yw na osi¹gane wyniki (7,9). Rycina 11, 12. Rtg - stan po operacyjnej dekompresji oraz stabilizacji transpendikularnej lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa L2-L5, zachowana lordoza lêdÿwiowa. 38 Neuroskop 2003, tom1, nr 5
6 Analizuj¹c przedstawiony materia³ zwraca uwagê wysoki odsetek pacjentów zg³aszaj¹cych znaczn¹ redukcjê bólu krêgos³upa lêdÿwiowego. Naszym zdaniem wynika to g³ównie z szerokiego odbarczenia kana³u kregowego, co wi¹ e siê z rozleg³¹ resekcj¹ zmienionych zwyrodnieniowo tkanek. Nie bez znaczenia jest tu równie spondylodez¹ z u yciem stabilizacji transpendikularnej (ryc. 11, 12). Wprowadzenie usztywnienia do techniki operacyjnej dekompresji kana³u krêgowego nadal pozostaje przedmiotem otwartej dyskusji. Obecnie za wskazania do spondylodezy przyjmuje siê: obarczaj¹c¹ laminektomiê na dwóch lub wiêkszej iloœci poziomów, korekcjê albo stabilizacjê kyfozy lub skoliozy, nawracaj¹c¹ stenozê, krêgozmyk zwyrodnieniowy, niestabilnoœæ powy ej 4 mm oraz znacznego stopnia ból lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa (4,6,7). W badanym materiale zwraca uwagê wysoki odsetek osób wskazuj¹cych na utrzymywanie siê, b¹dÿ nasilenie przedoperacyjnych zaburzeñ czucia ze strony koñczyn dolnych. Bior¹c pod uwagê stosowanie technik mikrochirurgicznych, utrzymuj¹ce siê pooperacyjne dolegliwoœci czuciowe wynikaj¹ g³ównie z utrwalonych zaburzeñ struktur nerwowych na poziomie komórkowym (mechaniczne mikrouszkodzenia w³ókien nerwowych w przebiegu choroby, demielinizacja oraz w³óknienie struktur nerwowych, zaburzenia troficzne) (13,18). Stosunkowo szybki powrót do samodzielnoœci po zabiegu operacyjnym, zwiêkszanie siê wydolnoœci chodu oraz znacznego stopnia subiektywnie oceniana poprawa jakoœci ycia pacjentów zachêcaj¹ do polecenia szerokiego odbarczenia kana³u krêgowego w skojarzeniu ze spondylodez¹ w przypadku operacyjnego leczenia w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa. Wnioski 1. W ocenie wyników dominuje znaczne zmniejszenie dolegliwoœci bólowych ze strony krêgos³upa lêdÿwiowego i koñczyn dolnych, zmniejszenie siê objawów chromania neurogennego, oraz wzrost tolerancji wysi³ku fizycznego. 2. Subiektywnie oceniana przez chorych poprawa jakoœci ycia pomimo utrzymywania siê u czêœci chorych, zaburzeñ czucia wynosi³a przeciêtnie 50-75%. Piœmiennictwo 1 Arnoldi C.C., Brodsky A.F., Cauchoix J. i wsp.: Lumbar spinal stenosis and nerve root entrapment syndromes: Definition and classification. Clin. Orthop. 1976, 115, Benz R.J., Zaki G.I., Pouya A., Garfin S.R.: Predicting complications in elderly patients undergoing lumbar decompression. Clin. Orthop. 2001, 384, Boden S.D., Davis D.O., Dina T.S., Patronas N.J. i wsp.: Abnormal magnetic-imiging scans of the lumbar spine in asymptomatic subjects. Prospective investigetion. J. Bone Joint Surg. Am. 1990, 72, Eisenstein S.: Annotation. Fusion for spinal stenosis: A personal view. J. Bone Joint Surg. Br. 2002, 84, Epstein N.E., Epstein J.E.: The Adult Spine. Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia, 1997, Fischgrund J., MacKay M, Herkowitz H.N., Brower R. i wsp.: Degenerative lumbar spondylolisthesis with spinal stenosis: a prospective randomized study comparing decompressive laminectomy and arthrodesis with and without spinal instrumentation. Spine 1997,15, Garfin S.R., Herkowitz H.N.: Spinal Stenosis. J. Bone Joint Surg. Am. 1999, 81, Jolles B.M., Porchet F., Theumann N.: Surgical treatment of lumbar spinal stenosis. J. Bone Joint Surg. Br. 2001, 83, Katz J.N., Stucki G., Lipson S.J., Fossel A.H. i wsp.: Predictors of surgical outcome in degenerative lumbar spinal stenosis. Spine 1999, 24, Kiwerski J., Kowalski M., Krasuski M.: Schorzenia i urazy krêgos³upa. PZWL, Warszawa, Postacchini F.: Spine update. Surgical management of lumbar spinal stenosis. Spine 1999, 24, Prolo D., Oklund S., Butcher M.: Toward uniformity in evaluating results of lumbar spine operations: a paradigm applied to posterior lumbar interbody fusion. Spine 1986, 11, Rydevik B., Brown M.D., Lundborg G.: Pathoanatomy and pathophysiology of nerve root compression. Spine 1984, 9, Saint-Louis L.A.: Lumbar spinal stenosis assessment with computed tomography, magnetic resonance imaging, and myelography. Clin. Orthop. 2001, 384, Simotas A. C.: Nonoperative treatment for lumbar spinal stenosis. Clin. Orthop. 2001, 384, Verbiest H.: A radicular syndrome from developmental narrowing of the lumbar vertebral canal. J. Bone Joint Surg. Br. 1954, 36B, Verbiest H.: Neurogenic intermittent claudication in cases with absolute and relative stenosis of the lumbar vertebral canal ASLC, RSLC in cases with narrow lumbar intervertebral foramina, and in cases with both entities. Clin. Neurosurg. 1973, 20, Yoshizawa H.: Presidential address: Pathomechanizm of myelopathy and radiculopathy from the viewpoint of blood flow and cerebrospinal fluid flow including a short historical review. Spine 2002, Adres: Oddzia³ Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej i Neuroortopedii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. L. Rydgiera os. Z³otej Jesieni Kraków Neuroskop 2003, tom1, nr 5 39
Oszczêdzaj¹ca dekompresja w operacyjnym leczeniu w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa
Oszczêdzaj¹ca dekompresja w operacyjnym leczeniu w¹skiego kana³u lêdÿwiowego odcinka krêgos³upa Limited decompressive surgery in treatment of narrowed vertebral lumbar canal Piotr K³osiñski, Maciej Gilis-Januszewski,
Bardziej szczegółowoSpondyloza krêgos³upa lêdÿwiowego w materiale Kliniki Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy
Spondyloza krêgos³upa lêdÿwiowego w materiale Kliniki Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy Lumbar spine spondylosis in material of Neurosurgery Dept. of 10 Military Clinical Hospital
Bardziej szczegółowoDaniel Zarzycki, Bogusław Bakalarek, Barbara Jasiewicz 1. Wyniki leczenia operacyjnego kręgozmyków z zastosowaniem stabilizacji transpedikularnej
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Daniel Zarzycki, Bogusław Bakalarek, Barbara Jasiewicz 1 Wyniki leczenia operacyjnego kręgozmyków z zastosowaniem stabilizacji transpedikularnej
Bardziej szczegółowoMikrodekompresja korzeni nerwowych w kręgozmykach zwyrodnieniowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa
Mikrodekompresja korzeni nerwowych w kręgozmykach zwyrodnieniowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa Microdecompression of nerve roots in degenerative spondylolisthesis of lumbo-sacral region of
Bardziej szczegółowoEtiopatogeneza: Leczenie kręgozmyków z dużym ześlizgiem
Leczenie kręgozmyków z dużym ześlizgiem Physiotherapy & Medicine www.pandm.org Definicja: Kręgozmyk prawdziwy jest to wada chorobowa polegająca na ześlizgu kręgów w obrębie kręgoszczeliny na poziomie L5-
Bardziej szczegółowoAutor: Artur Balasa. Klinika Neurochirurgii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
ŁÓDŹ,06-09 WRZEŚNIA 2017 ROKU Tytuł : Dostęp boczny w leczeniu operacyjnym nawrotowej radikulopatii szyjnej u chorych po wcześniejszej discektomii z zespoleniem przednim. Opis dwóch przypadków. Autor:
Bardziej szczegółowoPrzeznasadowa stabilizacja kręgosłupa w leczeniu kręgozmyków
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Andrzej Pucher 1, Piotr Stryczyński 2 Przeznasadowa stabilizacja kręgosłupa w leczeniu kręgozmyków Streszczenie. Przedstawiliśmy wyniki leczenia
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Summary. Dawid Sobański 1, Wiesław Strohm 1, Paweł Kolasa 2,3. AKTUALN NEUROL 2014, 14 (1), p. 70 74 DOI: 10.15557/AN.2014.
Dawid Sobański 1, Wiesław Strohm 1, Paweł Kolasa 2,3 Aktualn Neurol 214, 14 (1), p. 7 74 Received: 1.3.214 Accepted: 25.3.214 Published: 3.4.214 Ocena leczenia operacyjnego pacjentów ze stenozą zwyrodnieniową
Bardziej szczegółowoStabilizacja krótkoodcinkowa w leczeniu schorzeń i urazów kręgosłupa -w materiale własnym
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Adamski Ryszard, Tura Krzysztof 1 Stabilizacja krótkoodcinkowa w leczeniu schorzeń i urazów kręgosłupa -w materiale własnym Wstęp Streszczenie:
Bardziej szczegółowoDyskopatia szyjna, zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa- Zespół szyjny Cervical syndrome
Dyskopatia szyjna, zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa- Zespół szyjny Cervical syndrome Ortopedika oferuje kompleksowe leczenie schorzeń kręgosłupa szyjnego, od farmakoterapii i fizjoterapii,
Bardziej szczegółowoDyskopatia & co dalej? Henryk Dyczek 2010
Dyskopatia & co dalej? Henryk Dyczek 2010 Definicja - 1 Dyskopatia szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości przypadków jest to pierwszy z etapów choroby zwyrodnieniowej
Bardziej szczegółowo1. Polska szkoła rehabilitacji. Ogólnoustrojowe konsekwencje bezruchu po urazach ośrodkowego układu nerwowego, udarach i urazach wielonarządowych
Wykłady: 1. Polska szkoła rehabilitacji. Ogólnoustrojowe konsekwencje bezruchu po urazach ośrodkowego układu nerwowego, udarach i urazach wielonarządowych - przeglądowa historia rehabilitacji na świecie
Bardziej szczegółowoObrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoPostępy w sposobach instrumentowania bocznych skrzywień kręgosłupa metodą DERO
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Maja Zarzycka, Wojciech Kącki, Daniel Zarzycki 1 Postępy w sposobach instrumentowania bocznych skrzywień kręgosłupa metodą DERO Streszczenie:
Bardziej szczegółowoZmiany zwyrodnieniowe odcinka lêdÿwiowo-krzy owego krêgos³upa u chorych operowanych z powodu dyskopatii lêdÿwiowej
Zmiany zwyrodnieniowe odcinka lêdÿwiowo-krzy owego krêgos³upa u chorych operowanych z powodu dyskopatii lêdÿwiowej The degenerative changes of the lumbo-sacral region of the vertebral column in patients
Bardziej szczegółowoWojewództwo kujawsko-pomorskie 43 Województwo lubelskie 43. Województwo śląskie 47
SPIS TREŚCI Dolne drogi moczowe, czyli jak jest kontrolowane oddawanie moczu 11 Budowa dolnych dróg moczowych 11 Dno i ściany pęcherza 12 Szyja pęcherza 13 Cewka moczowa 13 Kontrola oddawania moczu czy
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta
Informacje dla pacjenta Minimalnie inwazyjne techniki w chirurgii kręgosłupa lędźwiowego z dostępu tylnego Aesculap Spine Minimalnie inwazyjne techniki w chirurgii kręgosłupa lędźwiowego Anatomia kręgosłupa
Bardziej szczegółoworadiologiczna stopnia odtworzenia wysokości
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Roman Król 1 Radiologiczna ocena stopnia odtworzenia wysokości i przemieszczenia liniowego trzonu oraz osi kręgosłupa w złamaniach kręgosłupa
Bardziej szczegółowoNieurazowe z³amanie wyrostka zêbowego krêgu obrotowego, u chorego z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Opis przypadku.
Nieurazowe z³amanie wyrostka zêbowego krêgu obrotowego u chorego z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Opis przypadku. An atraumatic fracture of the odontoid process in a patient who had rheumatoid arthritis.
Bardziej szczegółowoNiestabilność kręgosłupa
Niestabilność kręgosłupa Niestabilność kręgosłupa jest to nadmierna ruchomość kręgosłupa wykraczająca poza fizjologiczne zakresy ruchu, wywołująca dolegliwości bólowe lub objawy neurologiczne, również
Bardziej szczegółowowww.spine.org.pl Ograniczenie dostępności w leczeniu operacyjnym schorzeo kręgosłupa
www.spine.org.pl Ograniczenie dostępności w leczeniu operacyjnym schorzeo kręgosłupa Dr hab. n. med. Wojciech Kloc, prof. UWM Prezydent Polskiego Towarzystwa Chirurgów Kręgosłupa Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoMetody leczenia operacyjnego dyskopatii szyjnej
Metody leczenia operacyjnego dyskopatii szyjnej Methods of surgical treatment of cervical discopathy Roman Jankowski, Stanis³aw Nowak, Ryszard ukiel, Renata Czekanowska-Szlandrowicz, Bogumi³a Stachowska-Tomczak,
Bardziej szczegółowoReoperacje u chorych leczonych z powodu dyskopatii lêdÿwiowo-krzy owej. Analiza kliniczna 78 chorych
Reoperacje u chorych leczonych z powodu dyskopatii lêdÿwiowo-krzy owej. Analiza kliniczna 78 chorych Reoperation after lumbar disc surgery. Clinical analysis of 76 cases Nikodem Horst, Aleksandra Jaworucka,
Bardziej szczegółowo3.2 Warunki meteorologiczne
Fundacja ARMAAG Raport 1999 3.2 Warunki meteorologiczne Pomiary podstawowych elementów meteorologicznych prowadzono we wszystkich stacjach lokalnych sieci ARMAAG, równolegle z pomiarami stê eñ substancji
Bardziej szczegółowoKRIOTERAPIA MIEJSCOWA
KRIOTERAPIA MIEJSCOWA Krioterapia (kriostymulacja) jest to nieinwazyjne zastosowanie par skroplonych gazów o k rañcowo niskich temperaturach w celu wych³odzenia zewnêtrznej powierzchni cia³a pacjenta.
Bardziej szczegółowoBadania wieloośrodkowe w pielęgniarstwie Registered Nurse Forcasting Prognozowanie pielęgniarstwa. Planowanie zasobów ludzkich w pielęgniarstwie
Badania wieloośrodkowe w pielęgniarstwie Registered Nurse Forcasting Prognozowanie pielęgniarstwa. Planowanie zasobów ludzkich w pielęgniarstwie Maria Kózka Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego Wydział Nauk
Bardziej szczegółowoOdzyskiwanie samodzielności przez pacjentów z chorobą dyskową kręgosłupa lędźwiowego leczonych operacyjnie
ArtykUł Oryginalny Problemy Pielęgniarstwa 18; 26 (2): 14 145 Odzyskiwanie samodzielności przez pacjentów z chorobą dyskową kręgosłupa lędźwiowego leczonych operacyjnie Recovering independence for patients
Bardziej szczegółowoPrzyczyny nawrotów zespołów bólowo-korzeniowych u chorych leczonych chirurgicznie z powodu przepuklin dyskowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa
Artykuł oryginalny/original paper Reumatologia 2008; 46, 3: 125 129 Przyczyny nawrotów zespołów bólowo-korzeniowych u chorych leczonych chirurgicznie z powodu przepuklin dyskowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY IM. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU. Lek. med. Ali Akbar Hedayati
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU Lek. med. Ali Akbar Hedayati starszy asystent Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Szpitala Wojewódzkiego w Zielonej Górze Analiza wyników operacyjnego
Bardziej szczegółowoKręgozmyk wysokiego stopnia
Andrzej Maciejczak Kręgozmyk wysokiego stopnia Wydział Medyczny Uniwersytet Rzeszowski Oddział Neurochirurgii, Szpital Wojewódzki, Tarnów LSA PT LSA PT Cechy kręgozmyku wysokiego stopnia
Bardziej szczegółowoWielosegmentarna metoda korekcji typu WISCONSIN w operacyjnym leczeniu skolioz idiopatycznych
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Jacek Kaczmarczyk, Marek Lebiotkowski, Marek Golik, Danuta Golik 1 Wielosegmentarna metoda korekcji typu WISCONSIN w operacyjnym leczeniu skolioz
Bardziej szczegółowoChir. Narzadow Ruchu Ortop. Pol., 2017; 82(3) ISSN X
ISSN 0009-479X Kręgosłup i klatka piersiowa Analiza wyników leczenia operacyjnego kręgozmyku w odcinku lędźwiowym na przestrzeni lat 2008-2016 w Oddziale Klinicznym Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej i Chirurgii
Bardziej szczegółowoPowiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje:
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje: orzeczenia o niepełnosprawności dla osób, które nie ukończyły 16 roku życia, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób, które ukończyły
Bardziej szczegółowoCZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Grażyna Szypuła, Magdalena Rusin Bielski Szkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej im. R. Liszki w Bielsku-Białej
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoLeczenie operacyjne skolioz neuromięśniowych
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Daniel Zarzycki, Mariusz Kaliciński 1 Leczenie operacyjne skolioz neuromięśniowych Streszczenie: praca przedstawia wyniki leczenia operacyjnego
Bardziej szczegółowoTHE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS WITH PAIN IN LUMBOSACRAL SPINE AND AN ASSESSMENT OF THEIR ANALGESIC EFFECTIVENESS
NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE ZABIEGI FIZYKALNE U PACJENTÓW Z DOLEGLIWOŚCIAMI BÓLOWYMI ODCINKA L-S KRĘGOSŁUPA WRAZ Z OCENĄ ICH SKUTECZNOŚCI W DZIAŁANIU PRZECIWBÓLOWYM THE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS
Bardziej szczegółowoKręgozmyk. Typowy obraz kręgozmyku L5-S1. Czerwoną linią zaznaczona wielkość przesunięcia. Inne choroby mylone z kręgozmykiem:
Kręgozmyk Kręgozmyk (inaczej - spondylolisteza) jest to forma przewlekłej niestabilności kręgosłupa. Polega ona na przesunięciu (podwichnięciu) kręgów względem siebie (wyższy kręg ulega podwichnięciu do
Bardziej szczegółowoRafał Pankowski, Andrzej Smoczyński Maciej Smoczyński, Maciej Piotrowski
Spondyloimplantologia zaawansowanego leczenia kręgosłupa systemem DERO Rafał Pankowski, Andrzej Smoczyński Maciej Smoczyński, Maciej Piotrowski Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu
Bardziej szczegółowoOcena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007
W Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ABC medic Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Zielonej Górze w okresie od 04.05.2007-15.11.2007 została przeprowadzona ocena efektów klinicznych u pacjentów
Bardziej szczegółowoAnkieta dotycząca leczenia nowotworów kości w Polsce. W razie wątpliwości lub braku danych proszę nie wypełniać wątpliwego punktu.
Ankieta dotycząca leczenia nowotworów kości w Polsce Wypełniając formę papierową, proszę zaznaczyć czytelnie według uznania (podkreślenie, krzyżyk, zakreślenie wybranego podpunktu). W formie elektronicznej
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoSPIS TREŒCI. Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego... 13. Od Autora... 15. Rozdzia³ 1
SPIS TREŒCI Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego........................... 13 Od Autora........................................... 15 Rozdzia³ 1 ROLA I ZNACZENIE FARMAKOEKONOMIKI
Bardziej szczegółowoZmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (spondyloartroza)
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (spondyloartroza) Przyczyny i istota patologii Choroba polega na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących funkcjonalne połączenie kręgów - czyli krążka wraz
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowo... (oznaczenie jednostki przeprowadzaj¹cej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania. dzieñ miesi¹c rok
... (oznaczenie jednostki przeprowadzaj¹cej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania dzieñ miesi¹c rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imiê i nazwisko Data urodzenia Dzieñ Miesi¹c Rok P³eæ
Bardziej szczegółowoOCENA SKUTECZNOŒCI REHABILITACJI PACJENTÓW PO UDARZE MÓZGU. 1
Agnieszka Korkosz* Katarzyna So³oducha OCENA SKUTECZNOŒCI REHABILITACJI PACJENTÓW PO UDARZE MÓZGU. 1 Wstêp. W Polsce zachorowalnoœæ na udary mózgowe wynosi ok. 70 000 osób rocznie. W ci¹gu czterech pierwszych
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18
Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł
Bardziej szczegółowoKifoplastyka i wertebroplastyka
Opracowanie zawiera opis przebiegu operacji wraz ze zdjęciami śródoperacyjnymi. Zawarte obrazy mogą być źle tolerowane przez osoby wrażliwe. Jeśli nie jesteście Państwo pewni swojej reakcji, proszę nie
Bardziej szczegółowoBadania osteometryczne u chorych leczonych operacyjnie z powodu zmian zwyrodnieniowych odcinka szyjnego kręgosłupa
Badania osteometryczne u chorych leczonych operacyjnie z powodu zmian zwyrodnieniowych odcinka szyjnego kręgosłupa Osteometric measurements in patients operated due to degenerative disc disease of the
Bardziej szczegółowoMEDYCZNE SZKOLENIA PODYPLOMOWE PAKT ul. Kopernika 8/ Katowice tel
WIELOSPECJALISTYCZNY KURS MEDYCYNY MANUALNEJ - Zintegrowane metody terapii manualnej w tym osteopatyczne i chiropraktyczne, techniki części miękkich (mięśniowo-powięziowe, terapia punktów spustowych),
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MD-SHOULDER W LECZENIU ZESPOŁU CIEŚNI PODBARKOWEJ
Dolegliwości bólowe w obrębie obręczy barkowej to problem, który dotyczy coraz większej liczby osób, niestety coraz młodszych. Dawniej typowym pacjentem zgłaszającym się z bólem barku była osoba starsza,
Bardziej szczegółowoPOMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA.
POMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA. Do pomiaru strumienia przep³ywu w rurach metod¹ zwê kow¹ u ywa siê trzech typów zwê ek pomiarowych. S¹ to kryzy, dysze oraz zwê ki Venturiego. (rysunek
Bardziej szczegółowoSkośna laminotomia w leczeniu stenozy zwyrodnieniowej odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa
Skośna laminotomia w leczeniu stenozy zwyrodnieniowej odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa Obliquae laminotomy used to manage lumbo-sacral degenerative stenosis Roman Jankowski 1, Stanisław Nowak 1,
Bardziej szczegółowoprobiotyk o unikalnym składzie
~s~qoy[jg probiotyk o unikalnym składzie ecovag, kapsułki dopochwowe, twarde. Skład jednej kapsułki Lactobacillus gasseri DSM 14869 nie mniej niż 10 8 CFU Lactobacillus rhamnosus DSM 14870 nie mniej niż
Bardziej szczegółowoVADEMECUM. Rehabilitacja. Rehabilitacja w warunkach ambulatoryjnych. Rehabilitacja w warunkach domowych
Rehabilitacja Rehabilitacja to kompleksowe post powanie, które ma na celu przywrócenie pe nej lub mo liwej do osi gni cia sprawno ci zycznej i psychicznej, zdolno ci do pracy i zarobkowania oraz zdolno
Bardziej szczegółowoKoszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012
Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;
Bardziej szczegółowoZabiegi na bazie surowców naturalnych:
Zabiegi na bazie surowców naturalnych: - kąpiel mineralna /całkowita lub częściowa/ - choroby narządu ruchu, choroba niedokrwienna kończyn dolnych, schorzenia dermatologiczne, - kąpiel kwasowęglowa? choroby
Bardziej szczegółowoOstsopor za PZWL PROBLEM INTERDYSCYPLINARNY. Edward Czerwiński. Redakcja naukowa. Prof. dr hab. med.
Ostsopor za PROBLEM INTERDYSCYPLINARNY Redakcja naukowa Prof. dr hab. med. Edward Czerwiński PZWL Spis treści Słowo wstępne... 11 1. Osteoporoza pierwotna - J.E. Badurski, N.A. N ow ak... 13 1.1. Istota,
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta
Informacje dla pacjenta Anatomia kręgosłupa Aesculap Spine Anatomia kręgosłupa Kręgosłup człowieka jest bez wątpienia jedną z najważniejszych i najbardziej mobilnych części naszego ciała. Jest rusztowaniem
Bardziej szczegółowoVRRK. Regulatory przep³ywu CAV
Regulatory przep³ywu CAV VRRK SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / 1-587 Kraków tel. +48 12 680 20 80 / fax. +48 12 680 20 89 / e-mail: info@smay.eu Przeznaczenie Regulator sta³ego przep³ywu powietrza
Bardziej szczegółowoHiperkifotyzacja problem instrumentowania przedniego skolioz idiopatycznych
Spondyloimplantologia zaawansowanego leczenia kręgosłupa systemem DERO Daniel Zarzycki, Paweł Radło, Aleksander Winiarski Lechosław F. Ciupik 2, Grzegorz Makieła Katedra i Klinika Ortopedii i Rehabilitacji,
Bardziej szczegółowoKrótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy
Agnieszka Miler Departament Rynku Pracy Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy W 2000 roku, zosta³o wprowadzone rozporz¹dzeniem Prezesa
Bardziej szczegółowoPROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Bardziej szczegółowoWskazania do operacji i wyniki leczenia przepukliny kr¹ ka miêdzykrêgowego w odcinku lêdÿwiowo-krzy owym krêgos³upa
Wskazania do operacji i wyniki leczenia przepukliny kr¹ ka miêdzykrêgowego w odcinku lêdÿwiowo-krzy owym krêgos³upa Indications and results of surgical treatment of lumbo-sacral disc herniation Roman Jankowski,
Bardziej szczegółowo4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA W AGLOMERACJI GDAÑSKIEJ
4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA 4.1. Ocena jakoœci powietrza w odniesieniu do norm dyspozycyjnych O jakoœci powietrza na danym obszarze decyduje œredni poziom stê eñ zanieczyszczeñ w okresie doby, sezonu, roku.
Bardziej szczegółowoOddzia³ urologiczny HISTORIA CHOROBY. Symbol grupy spo³ecznej (wpisaæ odpowiedni¹ literê)
Pieczêæ szpitala Oddzia³ urologiczny HISTORIA CHOROBY L. ks. g³. oddz. Nazwisko Imiê Adres Miejsce i data urodzenia P³eæ M.. *) stan cywilny Nazwa i rodzaj zak³adu pracy Adres rodziny chorego lub osoby
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji
Przygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji Czym jest dyskopatia? Jest to szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości
Bardziej szczegółowoEvaluation of upper limb function in women after mastectomy with secondary lymphedema
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Aniologicznego Bydgoszcz, 21-22 maj 2014 r. Ocena sprawności funkcjonalnej kończyny górnej u kobiet z wtórnym obrzękiem
Bardziej szczegółowoII. APARATY I ORTEZY KONCZYNY DOLNEJ
1. Aparat korekcyjny palucha koœlawego, orteza palucha koœlawego Stosowany jako zaopatrzenie nocne, koryguje koœlawe ustawienie palucha, zapobiega powstawaniu deformacji w obrêbie stawu œródstopno- paliczkowego
Bardziej szczegółowoWaldemar Andrzejewski 1(A,C,D,E,F), Krzysztof Kassolik 1(A,D,E,F), Pawe³ Kamiñski 1(A,B,C,F) Marek Kiljañski 2(C,D,E,F) 1
ARTYKU ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE Zaanga owanie Autorów A Przygotowanie projektu badawczego B Zbieranie danych C Analiza statystyczna D Interpretacja danych E Przygotowanie manuskryptu F Opracowanie
Bardziej szczegółowoProgram edukacyjny dotyczący alergicznego nieżytu nosa
Tekst: dr n. med. Mikołaj Dąbrowski, Klinika Chirurgii Kręgosłupa, Ortopedii Onkologicznej i Traumatologii, Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego im. Karola
Bardziej szczegółowoBrodawczaki splotu naczyniówkowego u dzieci
Brodawczaki splotu naczyniówkowego u dzieci Choroid plexus papilloma in children Krzysztof Jarmusz, Zdzis³aw Huber, Pawe³ Ma³asiak, Katarzyna Nowakowska, Krzysztof Strzy ewski z Katedry i Kliniki Chirurgii,
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków problemem wieku podeszłego. Umiarawiać czy nie w tej populacji? Zbigniew Kalarus
Migotanie przedsionków problemem wieku podeszłego. Umiarawiać czy nie w tej populacji? Zbigniew Kalarus Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
Bardziej szczegółowoUrazowe złamania kręgosłupa - zaopatrzenie przy pomocy wertebroplastyki - opis przypadków
Urazowe złamania kręgosłupa - zaopatrzenie przy pomocy wertebroplastyki - opis przypadków Spinal injuries - treatment by vertebroplasty - two cases report Bartłomiej Kopaczewski, Stanisław Nowak z Katedry
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowoOddział IV - informacje
Oddział IV - informacje 1. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa (dyskopia, stenoza) 2. Blokada nadoponowa 3. Powikłania 4. Informacje dla pacjentów przed planowanym leczeniem szpitalnych w Oddziale IV 1.
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH
PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH Student w ramach realizacji praktyki klinicznej w danej specjalizacji dostępnej w wybranej placówce medycznej, powinien odbywać ją w
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych.
Dziennik Ustaw Nr 241 15978 Poz. 2097 2097 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych. Na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 6 wrzeênia
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieæ - nietypowe uzale nienia NIETYPOWE UZALE NIENIA - uzale nienie od facebooka narkotyków czy leków. Czêœæ odciêtych od niego osób wykazuje objawy zespo³u abstynenckiego. Czuj¹ niepokój, gorzej
Bardziej szczegółowoWniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
Miejscowość:...dnia..r. DO POWIATOWEGO ZESPOŁU DO SPRAW ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI W GOSTYNINIE Wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności Nr sprawy:... Dane osoby zainteresowanej: Imię
Bardziej szczegółowoul. Belgradzka 52, 02-795 Warszawa-Ursynów tel. kom. +48 794 207 077 www.fizjoport.pl
Coraz większa liczba pacjentów zgłasza się do fizjoterapeutów z problemami bólowymi w obrębie kręgosłupa. Często postawiona diagnoza dyskopatia, wywołuje niepokój o własne zdrowie i wątpliwości w jaki
Bardziej szczegółowoReguła Życia. spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13
spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13 Reguła życia, to droga do świętości; jej sens można również określić jako: - systematyczna praca nad sobą - postęp duchowy - asceza chrześcijańska
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.spsk2.pl/zp/pokaz2.php?
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.spsk2.pl/zp/pokaz2.php?n=170_2016 Poznań: Implanty do stabilizacji odcinka szyjnego z dostępu
Bardziej szczegółowoTom ELSEV IER URRAN&PARTNER REHABILITACJA MEDYCZNA A N D R ZE JA KWOLKA
ELSEV IER URRAN&PARTNER Tom REHABILITACJA MEDYCZNA A N D R ZE JA KWOLKA W y d a n i e d r u g i e D ono o o Pod redakcją Andrzeja Kwolka Tom li Rehabilitacja kliniczna Wydanie drugie ELSEY IER URBAN&rPARTNER
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XXVIII/294/2013 RADY GMINY NOWY TARG. z dnia 27 września 2013 r. w sprawie przyjęcia programu 4+ Liczna Rodzina
UCHWAŁA NR XXVIII/294/2013 RADY GMINY NOWY TARG z dnia 27 września 2013 r. w sprawie przyjęcia programu 4+ Liczna Rodzina Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 oraz art.51 ust.1 z dnia 8 marca 1990 r. ustawy
Bardziej szczegółowoProblem rehabilitacji pacjentów z przewlekłym bólem dolnego odcinka kręgosłupa
Wydawnictwo UR 2007 Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego ISSN 1730-3524 Rzeszów 2007, 4, 355 359 Agnieszka Ćwirlej, Elżbieta Domka-Jopek, Katarzyna Walicka-Cupryś, Anna Wilmowska-Pietruszyńska
Bardziej szczegółowoRwę kulszową najczęściej wywołuje patologia krążka międzykręgowego, w większości przypadków dotyczy poziomu L4 lub L5.
Czy to na pewno rwa kulszowa? Jednym z najczęstszych powodów zgłaszania się pacjentów do terapeuty jest zespół bólowy kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym (L-S). Często pacjent ma zdiagnozowaną rwę
Bardziej szczegółowoZłamania kręgosłupa u dzieci i młodzieży
Projekt LT-PL-1R-042 Poprawa opieki zdrowotnej nad dziećmi w regionie przygranicznym Litwy i Polski (Interreg V-A Litwa-Polska) Złamania kręgosłupa u dzieci i młodzieży Prof. dr hab. med. Janusz Popko
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Rehabilitacja w chirurgii zagadnienia ogólne... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej, Maciej Mraz
Spis treści 1. Rehabilitacja w chirurgii zagadnienia ogólne... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej, Maciej Mraz 1.1. Wstęp.... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej 1.2. Znaczenie rehabilitacji w chirurgii...
Bardziej szczegółowoNiedziela Poniedziałek 24.04
Niedziela 23.04 14.00-17.30 Rejestracja uczestników 18.00 Wykład Mistrza Szkoła Profesora Jana Haftka i rozwój chirurgii kręgosłupa w Polsce 19.30 Uroczysta kolacja Poniedziałek 24.04 8.00-9.00 Rejestracja
Bardziej szczegółowoINSTYTUCJE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI WARSZAWA, LIPIEC 2000
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-58 - 95, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoZmiany pozycji techniki
ROZDZIAŁ 3 Zmiany pozycji techniki Jak zmieniać pozycje chorego w łóżku W celu zapewnienia choremu komfortu oraz w celu zapobieżenia odleżynom konieczne jest m.in. stosowanie zmian pozycji ciała chorego
Bardziej szczegółowoUrologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa
Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie
Bardziej szczegółowoOPERACYJNE USUNIĘCIE ZAĆMY POŁĄCZONE Z WSZCZEPEM SZTUCZNEJ SOCZEWKI
OPERACYJNE USUNIĘCIE ZAĆMY POŁĄCZONE Z WSZCZEPEM SZTUCZNEJ SOCZEWKI Szanowni Państwo, Rutynowe badanie okulistyczne wykazało u Pani/Pana obecność zaćmy, która powoduje zaburzenia widzenia w jednym lub
Bardziej szczegółowoKwestionariusz - wizyta wstępna
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - PZH 00-791 Warszawa, ul. Chocimska 24 Tel: (22) 542-13-72, E-mail: beki@pzh.gov.pl Badanie Epidemiologii Krztuśca Kwestionariusz - wizyta wstępna 1.1. Data wizyty
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA nr XLVI/262/14 RADY MIEJSKIEJ GMINY LUBOMIERZ z dnia 25 czerwca 2014 roku
UCHWAŁA nr XLVI/262/14 RADY MIEJSKIEJ GMINY LUBOMIERZ z dnia 25 czerwca 2014 roku w sprawie ulg w podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców na terenie Gminy Lubomierz Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt
Bardziej szczegółowo