Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych

Transkrypt

1 Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw. SUM Katedra i Zakład Radiologii Lekarskiej i Radiodiagnostyki Kierownik katedry: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw. SUM Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko - Dentystycznym w Zabrzu Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Zabrze 2018

2 Obrazowanie kręgosłupa w TK i MR w różnych grupach wiekowych Wstęp Metody diagnostyki obrazowej przy użyciu promieniowania jonizującego, w tym tomografia komputerowa (TK), pozwalają na badania składu mineralnego kości. Rezonans magnetyczny (MR, ang. magnetic resonance) pozwala na wgląd w skład chemiczny kości. Badania te są najczęściej wykonywanymi badaniami obrazowymi kręgosłupa u pacjentów w każdej grupie wiekowej, z różnylni objawami klinicznymi. Cel pracy Głównym celem pracy było porównanie obrazowania TK oraz MR w ocellle kręgosłupa z zastosowaniem oceny jakościowej oraz ilościowej, w różnych grupach wiekowych. Materiał i metody Do pracy włączono 300 badań, w tym 139 badań TK oraz 161 badania MR. Badania TK wykonano aparatem 64 - rzędowym (LightSpeed VeT, General Electric, Milwaukee, USA), techniką spiralną. Badania MR wykonano aparatem 1,5 T (Magnetom Avanto, Siemens, Erlangen, Niemcy), uzyskując obrazy T1 - i T2 - zależne w płaszczyźnie strzałkowej. Ocena jakościowa dotyczyła dyskopatii krążków międzykręgowych. Ocena ilościowa polegała na pomiarach gęstości tkankowej w badaniach TK oraz intensywności sygnału w badaniach MR w trzonach kręgów. Wyniki W analizie częstości występowania dyskopatii w grupach TK i MR wykazano najczęstsze występowanie dyskopatii w odcinku lędźwiowym, potem szyjnym. W podgrupie L wykazano częstsze występowanie dyskopatii w krążkach 1, 2, 3 w grupie 4, w krążku 5 porównywalną częstość we wszyskich grupach. Uzyskano dobrą zgodność częstości występowania dyskopatii krążków w odcinku C oraz L u pacjentów badanych zarówno TK, jak i MR. W badaniach TK wykazano najwyższą gęstość tkankową trzonów kręgów w podgrupie C, naj niższą w podgrupie L. W podgrupie L wykazano różnice w gęstości tkankowej w różnych punktach pomiarowych w tym samym trzonie kręgu. W podgrupie L wykazano różnice w wartościach gęstości pomiędzy grupami wiekowymi (najwyższe w grupie 2, najniższe w grupie 4), z uzyskaniem ujemnych korelacji gęstości z wiekiem. W badaniach MR wykazano najwyższą intensywność sygnału trzonów kręgów w podgrupie C, najniższą w podgrupie L. W podgrupie L wykazano różnice w intensywności sygnału w punktach pomiarowych, w trzonach kręgów oraz w zależności od płci. W podgrupie L wykazano również

3 różnice intensywności sygnału trzonów w różnych grupach wiekowych (najniższa w grupie 2, najwyższa w grupie 4), z uzyskaniem dodatnich korelacji intensywności sygnału z wiekiem. Wykazano negatywne korelacje pomiędzy gęstością tkankową a intensywnością sygnału trzonów kręgów u pacjentów, którzy mieli wykonane badania TK oraz MR odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Wnioski W grupach TK i MR wykazano różnice w częstości występowania dyskopatii w zależności od ocenianego odcinka kręgosłupa. W kręgosłupie lędźwiowym w grupach wiekowych stwierdzono różnice w zależności od krążka międzykręgowego. W badaniach TK i MR wykazano różnice w gęstości tkankowej oraz intensywności sygnałów trzonów kręgów pomiędzy podgrupami C, Th i L. W podgrupie TK L wykazano różnice w gęstości tkankowej w punktach pomiarowych oraz w grupach wiekowych. W podgrupie MR L wykazano różnice w intensywności sygnału w punktach pomiarowych, w trzonach kręgów, w zależności od płci, w grupach wiekowych. Wykazano negatywne korelacje pomiędzy gęstością tkankową a intensywnością sygnału trzonów kręgów w podgrupie L.

4 Spine imaging in et and MR in different age groups Background Diagnostic imaging methods, inc1uding computer tomography (et), enable assessment of bone mineral composition. Magnetic resonance imaging (MR) facilitates insight into the chemical bone composition. These examinations are the most conunon diagnostic imaging procedures performed in patients in all age groups, with different c1inical symptoms. Aim The main aim of the study was to compare et and MR imaging in the assessment of the spine with the employment of qualitative and quantitative evaluation, in different age groups. Materiał and methods 300 examinations were included in the study, comprising 139 et examinations and 161 MR examinations. et examinations were obtained on a 64-slice scanner (LightSpeed VeT, General Electric, Milwaukee, USA), with helical image acquisition. MR examination was performed on a 1,5 T scanner (Magnetom Avanto, Siemens, Erlangen, Germany), obtaining Tl- and T2-weighted images in the sagittal piane. Qualitative evaiuation appiied to intervertebral discs discopathies. Quantitative evaluation was conducted by measurement of the density in et and signal intensity in MR examinations in the verte brai bodies. Results In the analysis of inciden,ce of discopathies in the et and MR groups discopathies were most often diagnosed in the Iumbar spine, followed by cervical spine. In the L subgroup discopathies were more common in discs 1, 2, 3 in group 4, in the 5th disc frequency was comparable in all groups. Good agreement was reached in the discopathies incidence in the e and L spine in patients examined with both et and MR. In et examinations highest density was demonstrated in the e subgroup, Iowest in the L subgroup. In the L subgroup there were differences in density between measurement points in the same vertebrai body. In the L subgroup there were differences in density vaiues between age groups (highest in group 2, Iowest in group 4), with negative correlations of density with age.

5 In MR examinations highest signal intensity was demonstrated in subgroup C, lowest in subgroup L. In the L subgroup there were differences in signal intensity between measurement points, vertebral bodies and sexes. In the L subgroup differences in signal intensity of vertebral bodies between age groups were demonstrated (lowest in group 2m highest in group 4), with positive correlations of signal intensity with age. There were negative correlations between density and signal intensity in patients, who have undergone both CT and MR of the lumbar spine. Conclusions In the CT and MR groups there were differences in frequency of discopathies depending on the spinal segment. In the lumbar spine differences were demonstrated in age groups depending on the disc. In CT and MR examinations there were differences in vertebral bodies density and signal intensity between C, Th, L subgroups. In the TK L subgroup there were differences in density between measurement points and between age groups. In the MR L subgroup there were differences in signal intensity between measurement points, vertebral bodies, sexes, age groups. There were negative COlTelations between density and signal intensity of vertebral bodies in the L subgroup. Słowa kluczowe: Obrazowanie rezonansu magnetycznego; tomografia komputerowa; kręgosłup; krążek międzykręgowy; grupy wiekowe Magnetic resonance imaging; tomography, X-ray computed; spine; intervertebral disc; age groups