SPIS TREŚCI WSTĘP... 4

Transkrypt

1 HANDEL ZAGRANICZNY

2 SPIS TREŚCI 2 WSTĘP ROZLICZANIE TRANSAKCJI HANDLU ZAGRANICZNEGO Polecenia wypłaty w obrocie dewizowym (przelewy zagraniczne) Polecenia wypłaty Wysyłane Polecenia wypłaty Otrzymywane Informacje uzupełniające Czeki w obrocie dewizowym Inkaso dokumentowe Akredytywa dokumentowa Rachunek escrow rozliczeń warunkowych Rachunek powierniczy ZABEZPIECZENIE RYZYKA TRANSAKCJI HANDLU ZAGRANICZNEGO Gwarancja bankowa ZABEZPIECZENIE RYZYKA ZMIANY KURSÓW WALUT I STÓP PROCENTOWYCH Zarządzanie ryzykiem finansowym Negocjowana natychmiastowa transakcja wymiany walut Terminowa transakcja wymiany walut (FX Forward) Transakcja FX Swap Wykorzystanie opcji walutowych w zarządzaniu ryzykiem kursowym Transakcja zamiany stóp procentowych IRS Walutowa transakcja zamiany stóp procentowych CIRS Terminowa transakcja na stopę procentową (FRA) ZARZĄDZANIE RYZYKIEM ZMIANY CEN TOWARÓW Transakcja swapa towarowego MIFID W PKO U POLSKIM CENTRUM OBSŁUGI KLIENTA KORPORACYJNEGO...42

3 WSTĘP Wymiana handlowa z zagranicznymi partnerami handlowymi napotkać może wiele trudności związanych z barierą językową, odmiennym prawodawstwem, brakiem znajomości przepisów i zwyczajów obowiązujących w handlu zagranicznym czy z dużą zazwyczaj odległością dzielącą importera i eksportera. Utrudnienia te są źródłem różnego rodzaju ryzyk, które mogą w sposób negatywny wpłynąć na sytuację kupującego lub sprzedającego. PKO Bank Polski oferuje swoim Klientom specjalistyczne wsparcie w postaci wachlarza produktów i usług mających za zadanie ograniczenie określonych ryzyk leżących po stronie Klienta i zabezpieczenie rozliczenia transakcji. Produkty oferowane przez PKO Bank Polski ułatwiają lub umożliwiają uzyskanie przez Klienta źródeł finansowania transakcji handlowej. 4 5

4 ROZLICZANIE TRANSAKCJI HANDLU ZAGRANICZNEGO 1.1 Polecenia wypłaty w obrocie dewizowym (przelewy zagraniczne) Polecenie wypłaty (przelew zagraniczny) stanowi najprostszy sposób dokonania zapłaty m.in. za towary lub usługi zakupione za granicą albo otrzymania środków pieniężnych od zagranicznego kontrahenta. Polecenie wypłaty jest realizowane w walutach wymienialnych prezentowanych w tabeli kursów walut PKO Banku Polskiego i w PLN, o ile bank beneficjenta prowadzi rozliczenia w PLN. Rozliczenie transakcji handlowej przy wykorzystaniu polecenia wypłaty następuje również w wypadku rozliczeń w walutach innych niż PLN pomiędzy kontrahentami mającymi rachunki prowadzone w różnych bankach krajowych. Polecenie wypłaty w odróżnieniu od innych form płatności, takich jak inkaso dokumentowe czy akredytywa dokumentowa, jest formą płatności PKO Bank Polski realizuje między innymi następujące rodzaje poleceń wypłaty: Polecenia wypłaty Wysyłane płatności realizowane na podstawie zlecenia wykonania polecenia wypłaty wysyłanego złożonego przez Klienta PKO Banku Polskiego: Polecenia wypłaty SEPA, Polecenia wypłaty EOG, pozostałe polecenia wypłaty. Polecenia wypłaty Otrzymywane płatności otrzymywane na rzecz Klientów posiadających rachunki w PKO Banku Polskim: Polecenia wypłaty SEPA, pozostałe polecenia wypłaty. 1.2 Polecenia wypłaty Wysyłane Polecenie wypłaty SEPA to polecenie wypłaty w obrocie z państwami należącymi do Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (Single Euro Payments Area SEPA) obejmującego kraje Unii Europejskiej (oraz ich terytoria zależne), jak również Islandię, Norwegię, Liechtenstein, Monako i Szwajcarię. PKO Bank Polski jest uczestnikiem SEPA od początku jego funkcjonowania. Bank realizuje polecenie wypłaty SEPA, jeżeli zlecenie spełnia warunki ustalone dla tego rodzaju płatności, czyli: jest realizowane przez banki, które działają na terytorium krajów należących do Jednolitego Obszaru Płatności w Euro i podpisały umowę zawiera rachunek beneficjenta IBAN albo NRB dla płatności kierowanych do innych banków krajowych, zawiera kod BIC banku zleceniodawcy i banku beneficjenta. Polecenie wypłaty EOG to polecenie w obrocie z państwami należącymi do EOG, tj. z państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz Islandią, Norwegią i Liechtensteinem, w walutach tych krajów. Bank realizuje polecenie wypłaty EOG, jeśli: walutą polecenia wypłaty jest euro lub inna waluta narodowa kraju EOG (znajdująca się w tabeli kursów walut PKO Banku Polskiego), polecenie wypłaty jest kierowane na teren jednego z krajów należących do EOG, dostępne są instrukcje kosztowe SHA i OUR, przy czym w wypadku klauzuli kosztowej OUR zleceniodawca ponosi dodatkową opłatę, tj. opłatę za instrukcję kosztową OUR. Za brak wskazania kodu BIC lub numeru rachunku w standardzie IBAN/NRB pobierana jest dodatkowa opłata NON-STP. Pozostałe polecenia wypłaty to wszystkie polecenia wypłaty, których nie można zakwalifikować do ww. i które są: realizowane we wszystkich walutach znajdujących się w Tabeli kursów walut PKO Banku Polskiego, kierowane na teren dowolnego kraju, uzupełnione o jedną z instrukcji kosztowych SHA, BEN albo OUR, przy czym w wypadku klauzuli kosztowej OUR zleceniodawca ponosi dodatkową 1.3 Polecenia wypłaty Otrzymywane Polecenie wypłaty SEPA to polecenie wypłaty otrzymywane z banków krajowych i zagranicznych będących uczestnikami Jednolitego Obszaru Płatności w Euro SEPA (Single Euro Payments Area). Bank realizuje polecenie wypłaty w formie polecenia wypłaty SEPA, jeżeli zlecenie spełnia warunki ustalone dla tego rodzaju płatności: jest realizowane przez banki, które działają na terytorium krajów należących do Jednolitego Obszaru Płatności w Euro i podpisały umowę przystąpienia do polecenia wypłaty SEPA, jest realizowane w euro, zawiera instrukcję kosztową SHA, zawiera rachunek bankowy zleceniodawcy i beneficjenta w strukturze IBAN albo NRB dla płatności kierowanych do innych banków krajowych, posiada strukturę XML otrzymano komunikat w strukturze XML, w którym wskazano charakter SEPA, zawiera kod BIC banku zleceniodawcy i banku beneficjenta. Pozostałe polecenia wypłaty to polecenia wypłaty inne niż SEPA. Wszystkie polecenia wypłaty otrzymywane realizowane są na podstawie numeru rachunku bankowego beneficjenta, prowadzonego w PKO Banku Polskim i określonego w strukturze IBAN albo NRB. Rozliczenie polecenia wypłaty następuje w formie uznania rachunku bankowego beneficjenta pełną 6 nieuwarunkowaną. Oznacza to, że wypłata środków przystąpienia do polecenia wypłaty SEPA, opłatę za instrukcję kosztową OUR. kwotą otrzymanego polecenia wypłaty. Opłaty 7 pieniężnych na rzecz beneficjenta nie jest uzależniona jest określone w walucie euro, należne PKO Bankowi Polskiemu z tytułu realizacji polecenia od spełnienia przez niego jakichkolwiek warunków zawiera instrukcję kosztową SHA, wypłaty są pobierane z rachunku beneficjenta (np. dostarczenia dokumentów transportowych). wskazanego w poleceniu wypłaty. Bank umożliwia

5 ZLECENIODAWCA IMPORTER / KUPUJĄCY 2 ZLECENIODAWCY SCHEMAT REALIZACJI POLECENIA WYPŁATY 1 Umowa sprzedaży towaru lub usług 2 Zlecenie wykonania polecenia wypłaty 3 Przekazanie środków do banku beneficjenta 4 Uznanie rachunku beneficjenta 1 3 BENEFICJENT EKSPORTER / SPRZEDAJĄCY 4 BENEFICJENTA ustalenie odmiennej niż standardowa formy rozliczania opłat za realizację otrzymywanych poleceń wypłaty w dwóch wariantach. Są to: rozliczenie opłat należnych PKO Bankowi Polskiemu przez ich pobranie z kwoty polecenia wypłaty albo rozliczenie opłat z rachunku beneficjenta wskazanego w odrębnej dyspozycji. Korzyści dla importera/ kupującego Jednolite standardy realizacji płatności polecenia wypłaty SEPA realizowane w ramach Jednolitego Obszaru Płatności w Euro są wykonywane w każdym kraju i każdym banku będącym uczestnikiem SEPA na jednakowych zasadach. Niepobieranie opłat z kwoty polecenia wypłaty w wypadku polecenia wypłaty SEPA oraz polecenia wypłaty EOG do beneficjenta dociera pełna kwota płatności złożona przez zleceniodawcę. Gwarancja krótkiego terminu realizacji polecenia wypłaty SEPA i EOG w walucie euro realizowane są standardowo z datą waluty dla banku tomnext. Szeroki wybór walut wykonanie polecenia wypłaty może być dokonane w dowolnej walucie wymienialnej znajdującej się w tabeli kursów walut PKO Banku Polskiego i w PLN. Najniższy koszt realizacji w porównaniu z warunkowymi formami płatności (inkaso dokumentowe, akredytywa dokumentowa) polecenie wypłaty jest najtańszym sposobem rozliczania transakcji handlu zagranicznego. Komfort możliwość zlecenia wykonania polecenia wypłaty za pośrednictwem bankowości elektronicznej (ipko biznes albo Multicash) gwarantuje Klientowi oszczędność czasu i wygodę. Korzyści dla eksportera / sprzedającego Szeroki wybór walut płatność można otrzymać w dowolnej walucie wymienialnej znajdującej się w tabeli kursów walut PKO Banku Polskiego oraz w PLN. Niepobieranie opłat z kwoty polecenia wypłaty rachunek Klienta jest uznawany pełną kwotą otrzymanego polecenia wypłaty, a opłaty należne PKO Bankowi Polskiemu pobierane są w odrębnym księgowaniu. 1.4 Informacje uzupełniające Instrukcje kosztowe stosowane w poleceniach wypłaty W zleceniu polecenia wypłaty wysyłanego zleceniodawca jest zobowiązany do określenia stron transakcji opłacających koszty jej realizacji, tzn. dokonania wyboru instrukcji kosztowej: SHA instrukcja kosztowa określająca, że opłaty i prowizje należne bankowi wysyłającemu opłaca zleceniodawca, a koszty banku beneficjenta i banków trzecich beneficjent, OUR instrukcja kosztowa określająca, że zleceniodawca zobowiązuje się do zapłaty opłat i prowizji PKO Banku Polskiego oraz kosztów banków trzecich, BEN instrukcja kosztowa określająca, że wszystkie banki biorące udział w realizacji polecenia wypłaty mają prawo pobrać należne im opłaty i prowizje z kwoty przekazywanej przez zleceniodawcę. Terminy realizacji Poleceń wypłaty Wysyłanych Kwota polecenia wypłaty otrzymanego do realizacji Banku do godziny jest stawiana do dyspozycji banku otrzymującego w dacie waluty dla banku: Spot drugiego dnia roboczego od dnia otrzymania zlecenia, tomnext następnego dnia roboczego od dnia otrzymania zlecenia, Indywidualne warunki obsługi płatności w porozumieniu z Bankiem można zmienić standardową formę rozliczania otrzymywanych poleceń wypłaty, np. przez zdefiniowanie rachunku innego niż wskaza- Dogodne warunki realizacji realizacja 8 polecenia wypłaty w walutach EUR, USD ny w otrzymywanym poleceniu wypłaty, z którego overnight w dniu otrzymania zlecenia. 9 albo GBP może być dokonana w trybie będą pobierane opłaty za realizację otrzymywanych pilnym, w dacie waluty overnight albo płatności. tomnext.

6 Zlecenie polecenia wypłaty otrzymane w banku po godzinie zostanie zrealizowane z ww. datą waluty dla banku wydłużoną o jeden dzień roboczy. 1.5 Czeki w obrocie dewizowym Realizacja czeku w obrocie dewizowym skup, inkaso Usługa skupu i inkasa czeku w obrocie dewizowym zapewnia Klientom PKO Banku Polskiego: możliwość dokonania rozliczeń transakcji handlu zagranicznego, realizację wielu rodzajów czeków, również z wystawienia prywatnego (czeki są popularnym instrumentem płatniczym w krajach Europy Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych), wyższy stopień bezpieczeństwa operacji niż w wypadku operacji gotówkowych, możliwość natychmiastowego uzyskania środków w momencie dokonania przez PKO Bank Polski skupu czeku. PKO Bank Polski realizuje czeki wystawione we wszystkich walutach zamieszczonych w tabeli kursów walut. Bank realizuje czeki w obrocie dewizowym prezentowane przez przedsiębiorców wyłącznie w formie bezgotówkowej, w ramach następujących operacji czekowych: skupu czeku w obrocie dewizowym, inkasa czeku w obrocie dewizowym, inkasa z odroczonym terminem rozliczenia czeku w obrocie dewizowym. Kwalifikacja czeku do danej operacji czekowej (skup, inkaso, inkaso z odroczonym terminem rozliczenia) odbywa się po jego weryfikacji przez pracownika Banku. Skup czeków Klient (remitent czeku lub jego pełnomocnik) podawca czeku składa w Banku zlecenie oraz czek do realizacji, otrzymując jednocześnie wypłatę pokrycia za czek w postaci uznania wskazanego w zleceniu rachunku bankowego. Klient, składając czek do realizacji, ponosi należne Bankowi opłaty i prowizje zgodne z Taryfą prowizji i opłat bankowych. Następnie czek jest wysyłany do opłacenia do banku zagranicznego. Jeżeli bank zagraniczny odmówi zapłaty czeku, z Klientem rozliczany jest jego zwrot. PKO Bank Polski prowadzi skup jedynie takich czeków, w wypadku których możliwa jest weryfikacja ich autentyczności i które nie zawierają uchybień formalnych, poprawek lub skreśleń, są prezentowane w terminie ich ważności. Ponadto warunkiem przyjęcia do skupu czeków opiewających na kwotę równą lub wyższą niż USD albo równowartość tej kwoty w innej walucie wymienialnej jest potwierdzenie przez bank zagraniczny wystawienia czeku. Potwierdzenia wystawienia czeku nie wymagają jedynie czeki skarbowe USA albo Wielkiej Brytanii i czeki podróżnicze przedstawione do skupu na łączną kwotę równą lub wyższą DOKONUJĄCY SKUPU CZEKU KORESPONDENT Słownik pojęć Zleceniodawca Klient banku zlecający wykonanie polecenia wypłaty. Beneficjent Klient banku (zagranicznego lub krajowego) będący odbiorcą płatności. Rachunek w strukturze IBAN Międzynarodowy Numer Rachunku Bankowego (International Bank Account Number); polski IBAN składa się z czterech członów i zawiera 28 znaków, z których: dwa pierwsze znaki to dwuliterowy kod Polski PL, dwa następne znaki to dwucyfrowa liczba kontrolna, osiem kolejnych znaków to ośmiocyfrowy numer jednostki organizacyjnej banku prowadzącej rachunek bankowy, 16 ostatnich znaków to 16-cyfrowy numer porządkowy rachunku w jednostce organizacyjnej banku prowadzącej rachunek bankowy. Kod BIC banku kod identyfikujący bank, który jest uczestnikiem systemu SWIFT, zaakceptowany przez SWIFT i publikowany w wydaniach kodów BIC wszystkich uczestników systemu SWIFT; kod BIC PKO Banku Polskiego to BPKOPLPW. SWIFT międzynarodowy system telekomunikacyjny stosowany pomiędzy instytucjami finansowymi będącymi członkami Światowego Stowarzyszenia na rzecz Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication), za pomocą którego PKO Bank Polski wysyła i otrzymu- 10 je w szczególności polecenia wypłaty. niż USD. 11 Data waluty dla banku dzień, w którym przekazywana poleceniem wypłaty kwota jest postawiona do dyspozycji banku otrzymującego polecenie wypłaty. PODAWCA CZEKU TRASAT 1A 1B 5 4 SKUP CZEKU W SCHEMACIE 1A Złożenie czeku do realizacji 1B Wypłata kwoty czeku 2 Przekazanie czeku 3 Przekazanie pokrycia za czek 4 Przekazanie czeku do opłacenia 5 Zapłata za czek 3 2

7 PODAWCA CZEKU DOKONUJĄCY INKASA CZEKU TRASAT INKASO CZEKU W SCHEMACIE 1 Złożenie czeku do realizacji 2 Przekazanie czeku 3 Przekazanie czeku do opłacenia 4 Zapłata za czek 5 Przekazanie pokrycia za czek 6 Wypłata pokrycia za czek 5 2 KORESPONDENT Inkaso Inkaso czeku jest operacją czekową polegającą na przyjęciu od Klienta (podawcy czeku) czeku bez natychmiastowego wypłacenia kwoty czeku. Klient, składając w Banku zlecenie i czek do realizacji, ponosi należne Bankowi opłaty i prowizje zgodne z taryfą prowizji i opłat bankowych. Czek jest wysyłany do opłacenia do banku krajowego albo zagranicznego. W przypadku, gdy bank krajowy albo zagraniczny opłaci czek, Bank wypłaca podawcy czeku otrzymane pokrycie równe kwocie czeku pomniejszonej o koszty pobrane przez bank krajowy albo zagraniczny. Inkaso z odroczonym terminem rozliczenia czeku jest operacją analogiczną do inkasa. Jednakże w wypadku, gdy bank zagraniczny opłaci czek, przekazana kwota pokrycia jest ewidencjonowana w PKO Banku Polskim na koncie przejściowym. Wypłata Klientowi kwoty czeku następuje w terminie czterech albo sześciu tygodni od dnia opłacenia czeku przez bank zagraniczny. Okres czterech tygodni ma zastosowanie w wypadku czeków płatnych w kraju europejskim lub położonym w basenie Morza Śródziemnego, natomiast okres sześciu tygodni w wypadku czeków płatnych w kraju pozaeuropejskim lub położonym poza basenem Morza Śródziemnego. Kwota wypłacona podawcy jest pomniejszona o ewentualne koszty pobrane przez bank zagraniczny. Operacja inkasa albo inkasa z odroczonym terminem rozliczenia może być zastosowana wobec czeku, który w wyniku weryfikacji przeprowadzonej przez Bank po złożeniu czeku przez Klienta nie został zakwalifikowany do operacji skupu czeków. Do inkasa kwalifikuje się czek opiewający na kwotę wyższą od 1000 USD albo równowartość tej kwoty w innych walutach wymienialnych. Natomiast do inkasa z odroczonym terminem rozliczenia kwalifikuje się czek opiewający na kwotę poniżej lub równą 1000 USD albo równowartość tej kwoty w innych walutach wymienialnych. Sprzedaż czeku bankierskiego Usługa sprzedaży czeku bankierskiego zapewnia Klientom PKO Banku Polskiego: możliwość dokonania rozliczeń transakcji handlu zagranicznego, dogodną formę płatności w formie czeku, np. w sytuacji, kiedy remitent czeku nie ma rachunku bankowego albo życzy sobie dokonania płatności w tej formie, wyższy stopień bezpieczeństwa operacji niż w wypadku operacji gotówkowych. Sprzedaż czeku bankierskiego jest operacją polegającą na wystawieniu przez Bank czeku bankierskiego zgodnie z instrukcjami złożonymi przez Klienta NABYWCA CZEKU SPRZEDAJĄCY CZEK 1A CZEK REMITENT 1B 3 4 2A 2B ROZLICZENIE SPRZEDAŻY CZEKU IERSKIEGO W SCHEMACIE 1A Umowa sprzedaży towaru lub usług 1B Złożenie zlecenia wystawienia czeku i wpłata środków na pokrycie czeku 2A Wystawienie czeku i wysłanie zgodnie ze zleceniem 2B Zawiadomienie o wystawieniu czeku, przekazanie pokrycia czeku 3 Złożenie czeku do realizacji 4 Wypłata pokrycia czeku KORESPONDENT TRASAT

8 nabywcę czeku w celu przekazania określonej kwoty na rzecz wskazanego remitenta. PKO Bank Polski wystawia czeki we wszystkich walutach wymienionych w tabeli kursów walut PKO Banku Polskiego. Prowizje i opłaty są pobierane zgodnie z Taryfą prowizji i opłat bankowych w PKO Banku Polskim. PKO Bank Polski wystawia czeki bankierskie wyłącznie na banki korespondentów z siedzibą poza terytorium Polski. Remitent wystawionego przez PKO Bank Polski czeku może go zrealizować w swoim banku w formie skupu (patrz: Skup czeków schemat) albo inkasa (patrz: Inkaso czeku schemat) decyzję o odpowiedniej formie podejmuje bank remitenta. PKO Bank Polski wysyła listem poleconym czeki bankierskie wystawione na rzecz remitenta mającego miejsce zamieszkania albo siedzibę za granicą: na adres remitenta wskazany w zleceniu albo do oddziału wskazanego w zleceniu, w celu wydania Klientowi lub innej osobie wskazanej w zleceniu. Klient nabywca czeku, który złożył wystawienie czeku na swoją rzecz, odbiera czek we wskazanym w zleceniu oddziale PKO Banku Polskiego (Klient może w zleceniu wskazać inną osobę do odbioru czeku). W celu wydłużenia terminu ważności czeku Klient może zlecić wystawienie czeku postdatowanego, tj. takiego, którego data wystawienia wskazana w treści czeku jest późniejsza niż rzeczywista data jego wystawienia. Klient może zlecić dokonanie zastrzeżenia wystawionego czeku, które uniemożliwi realizację czeku. Warunkiem zwrotu kwoty czeku zleceniodawcy jest uzyskanie przez Bank potwierdzenia z banku zagranicznego, że zastrzeżenie zostało przyjęte. Słownik pojęć Czek w obrocie dewizowym dokument płatniczy sporządzony w formie określonej przez prawo czekowe kraju wystawienia, czek podróżniczy lub międzynarodowy przekaz pieniężny albo inny dokument płatniczy skierowany do banku wskazanego jako płatnik, zawierający w swojej treści bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej kwoty w walucie polskiej lub w walucie wymienialnej, wystawiony w celu dokonania rozliczenia w obrocie dewizowym. Czek podróżniczy dokument płatniczy wyemitowany przez bank zagraniczny lub licencjonowaną instytucję (np. American Express), wymieniany na gotówkę w bankach i kantorach lub przyjmowany jako środek zapłaty w punktach handlowych i usługowych, stosowany zamiast gotówki w czasie podróży zagranicznych. Czek bankierski czek wystawiony przez bank. Indos przeniesienie wszelkich praw płynących z czeku przez jego posiadacza (Indosanta) na rzecz innej osoby (Indosatariusza). Podawca osoba fizyczna lub prawna przedstawiająca czek do realizacji. Trasant osoba wystawiająca czek (wystawca czeku). Trasat bank, na który czek jest ciągniony i który ma dokonać zapłaty za czek (płatnik czeku). Remitent osoba wskazana w treści czeku, na rzecz której ma nastąpić zapłata za czek. Bank korespondent bank krajowy, bank zagraniczny albo instytucja kredytowa, która prowadzi dla Banku rachunek Nostro w PKO Banku Polskim lub bank krajowy, bank zagraniczny albo instytucja kredytowa, dla której Bank prowadzi rachunek Loro w PKO Banku Polskim. Termin ważności czeku jeżeli w treści czeku nie podano terminu jego ważności, czek zachowuje swoją ważność przez: 20 dni od dnia wystawienia jeżeli czek jest wystawiony w kraju europejskim lub położonym w basenie Morza Śródziemnego, 70 dni od dnia wystawienia jeżeli czek jest wystawiony w kraju położonym poza terytorium Europy i basenem Morza Śródziemnego, 3 miesiące od daty wystawienia jeżeli czek jest płatny w Irlandii, 6 miesięcy od daty wystawienia jeżeli czek jest płatny w Wielkiej Brytanii, USA albo Kanadzie. Czeki podróżnicze zachowują swoją ważność przez okres podany w treści czeku lub, jeżeli nie został on określony w treści czeku, przez czas nieograniczony. Podawca czeku podróżniczego wpisuje datę na czeku w momencie jego realizacji w obecności pracownika oddziału. 1.6 Inkaso dokumentowe Inkaso dokumentowe jest formą zapłaty za dokumenty handlowe reprezentujące towar wysłany przez eksportera do importera albo formą zapłaty za dokumenty finansowe (weksle). Charakterystyka Inkaso dokumentowe jest wygodnym instrumentem szczególnie wtedy, gdy zagraniczny kontrahent nie wymaga zabezpieczenia płatności przez bank. Banki uczestniczące w realizacji inkasa nie podejmują własnego zobowiązania do zapłaty za dokumenty inkasowe, pełniąc w tej operacji wyłącznie funkcję pośredników pomiędzy podawcą i płatnikiem inkasa, uczestnicząc w procesie przekazywania dokumentów, środków pieniężnych i informacji. Sprawdzenie przez PKO Bank Polski dokumentów w ramach inkasa sprowadza się do weryfikacji liczby i rodzaju tych dokumentów. W inkasie bank zaangażowany w proces jego realizacji zobowiązuje się wobec podawcy inkasa (eksportera) do wydania wskazanej osobie (importerowi płatnikowi inkasa) przedmiotu inkasa (dokumentów inkasowych) po pobraniu od płatnika określonej sumy pieniężnej (inkaso gotówkowe typu D/P Dokumenty w zamian za Płatność) lub po spełnieniu przez niego innego świadczenia określonego przez podawcę inkasa np. po zaakceptowaniu albo wystawieniu przez płatnika weksla z odroczonym terminem płatności (inkaso akceptacyjne typu D/A Dokumenty w zamian za Akcept). W ramach inkasa dokumentowego wszystkie strony zajmują się wyłącznie dokumentami, a nie towarami. 14 Pokrycie środki znajdujące się u trasata z przeznaczeniem 15 na zapłatę za czek. Z punktu widzenia podmiotu, który reprezentuje PKO Bank Polski, wyróżnia się inkaso importowe (Klientem PKO Banku Polskiego jest importer płatnik

9 IMPORTER (PŁATNIK INKASA) POŚREDNICZĄCY SCHEMAT REALIZACJI INKASA DOKUMENTOWEGO EKSPORTER (PODAWCA INKASA) PODAWCY 1 Umowa sprzedaży towaru 2 Wysłanie towaru 3 Złożenie instrukcji inkasowych wraz z dokumentami reprezentującymi towar i/lub wekslem 4 Sporządzenie i przekazanie zlecenia inkasowego oraz dokumentów reprezentujących towar i/lub weksla 5 Awizowanie inkasa 6 Zapłata lub akcept albo wystawienie weksla w zamian za dokumenty 7 Przekazanie zapłaty lub informacji o akcepcie albo wystawieniu weksla 8 Przekazanie zapłaty lub informacji o akcepcie albo wystawieniu weksla inkasa) i inkaso eksportowe (Klientem jest eksporter podawca inkasa). Z punktu widzenia przedmiotu inkasa wyróżnia się inkaso dokumentowe, którego przedmiotem są dokumenty handlowe i/lub finansowe, oraz inkaso finansowe, którego przedmiotem są wyłącznie dokumenty finansowe (weksle). Stroną inicjującą operację inkasa jest zawsze podawca inkasa. Zastosowanie inkasa dokumentowego do rozliczenia transakcji korzyści dla importera Ograniczone ryzyko płatnik inkasa może zobaczyć i ocenić dokumenty będące przedmiotem inkasa i dopiero wówczas dokonać zapłaty lub podjąć zobowiązanie do zapłaty w terminie odroczonym. Proste procedury po wpłynięciu do PKO Banku Polskiego dokumentów inkasowych z innego banku płatnik inkasa otrzymuje z PKO Banku Polskiego dokładne instrukcje, po spełnieniu których otrzymuje dokumenty będące przedmiotem inkasa. Wygoda we wszystkich kwestiach spornych dotyczących realizacji inkasa banki pośredniczą w korespondencji pomiędzy Ograniczenie ryzyka prawnego poddanie inkasa 16 podawcą a płatnikiem inkasa. 17 Szybkość dzięki obsłudze inkasa z wykorzystaniem systemu SWIFT. Niskie koszty bankowe koszt bankowej obsługi inkasa plasuje się pomiędzy niższym kosztem polecenia wypłaty a wyższym kosztem akredytywy dokumentowej. Wzrost płynności finansowej w przypadku inkasa z odroczonym terminem płatności płatnik inkasa nie musi angażować swoich środków finansowych przed realizacją kontraktu zapłata następuje w terminie odroczonym dopiero po odbiorze przez płatnika towaru (wykorzystanie weksla terminowego). Ograniczenie ryzyka prawnego poddanie inkasa międzynarodowym regulacjom (Jednolite Reguły Inkasa URC 522) i to, że większość banków na świecie stosuje te regulacje, sprawia, że instrument jest bezpieczny i przewidywalny. Ograniczenie ryzyka kursowego płatnik inkasa może zawrzeć z PKO Bankiem Polskim umowę terminowego albo natychmiastowego kursu wymiany walut. Zastosowanie inkasa dokumentowego do rozliczenia transakcji korzyści dla eksportera Ograniczone ryzyko dokumenty będące przedmiotem inkasa zostaną wydane płatnikowi dopiero po spełnieniu przez niego warunków określonych przez podawcę inkasa w instrukcjach inkasowych po dokonaniu zapłaty (inkaso typu D/P) lub po podjęciu zobowiązania do zapłaty w terminie odroczonym (inkaso typu D/A akcept weksla trasowanego lub wystawienie weksla własnego przez płatnika). Proste procedury po wpłynięciu do PKO Banku Polskiego od podawcy instrukcji inkasowych i dokumentów inkasowych PKO Bank Polski wysyła zlecenie i dokumenty inkasowe do banku wskazanego w instrukcjach inkasowych podawcy (za wydanie dokumentów płatnikowi i za zainkasowanie od płatnika należności odpowiada bank pośredniczący). Odroczony termin płatności dzięki możliwości zastosowania w inkasie odroczonego terminu płatności oferta podawcy dla płatnika może być jeszcze bardziej atrakcyjna. Wygoda we wszystkich kwestiach spornych dotyczących realizacji inkasa banki pośredniczą w korespondencji pomiędzy podawcą i płatnikiem inkasa. Szybkość dzięki obsłudze inkasa przy wykorzystaniu systemu SWIFT. Niskie koszty bankowe koszt bankowej obsługi inkasa plasuje się pomiędzy niższym kosztem polecenia wypłaty a wyższym kosztem akredytywy dokumentowej. Wzrost płynności finansowej w przypadku inkasa z odroczonym terminem płatności podawca inkasa nie musi czekać aż do tego terminu i może zdyskontować zwrócony w ramach inkasa weksel zaakceptowany albo wystawiony przez płatnika. międzynarodowym regulacjom (Jednolite Reguły Inkasa URC 522) i to, że większość banków na świecie stosuje te regulacje, sprawia, że instrument jest bezpieczny i przewidywalny.

10 SPRZEDAJĄCY/ EKSPORTER (BENEFICJENT AKREDYTYWY) POŚREDNICZĄCY 1 5 KUPUJĄCY/ IMPORTER (ZLECENIODAWCA AKREDYTYWY) 8B A 9 KUPUJĄCEGO/ IMPORTERA SCHEMAT REALIZACJI AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ Akredytywa dokumentowa Akredytywa to jednostronne i nieodwołalne zobowiązanie banku, który taką akredytywę otworzył na zlecenie i zgodnie z instrukcjami zleceniodawcy (importera), do zapłacenia lub zabezpieczenia zapłaty beneficjentowi akredytywy (eksporterowi) określonej sumy, pod warunkiem udowodnienia przez beneficjenta na podstawie przedłożonych przezeń dokumentów, że zostały spełnione wszystkie warunki, od których akredytywa uzależnia zapłatę, oraz pod warunkiem przedstawienia tych dokumentów w terminie ważności akredytywy. Charakterystyka W ramach akredytywy dokumentowej banki uczestniczące w transakcji zajmują się wyłącznie dokumentami, a nie towarami lub usługami. Potwierdzenie akredytywy oznacza podjęcie przez bank pośredniczący takiego samego zobowiązania do zapłaty na rzecz beneficjenta, jakie podjął bank otwierający akredytywę. Oznacza to, że jeśli bank otwierający nie będzie mógł wywiązać się ze swojego zobowiązania płatniczego, płatność na rzecz beneficjenta zostanie dokonana przez bank potwierdzający akredytywę. Cechą wyróżniającą akredytywę spośród innych produktów o charakterze rozliczeniowym jest to, że bank otwierający akredytywę oraz bank potwierdzający (o ile taki bank występuje) podejmują własne zobowiązanie do zapłaty na rzecz beneficjenta, niezależne od zobowiązania zleceniodawcy akredytywy. Z punktu widzenia podmiotu, który reprezentuje PKO Bank Polski, wyróżnia się akredytywę dokumentową własną (Klientem PKO Banku Polskiego jest importer zleceniodawca akredytywy) i akredytywę dokumentową obcą (Klientem PKO Banku Polskiego jest eksporter beneficjent akredytywy). Z punktu widzenia rodzaju zobowiązania wyróżnia się akredytywę gotówkową (zapłata na rzecz beneficjenta następuje niezwłocznie po stwierdzeniu prawidłowości dokumentów przedstawionych przez beneficjenta), akredytywę gwarancyjną (zapłata na rzecz beneficjenta następuje po stwierdzeniu prawidłowości dokumentów przedstawionych przez beneficjenta, ale w terminie odroczonym, ustalonym zgodnie z warunkami akredytywy, np. 60 dni po dacie wysyłki towaru), akredytywę akceptacyjną (zapłata na rzecz beneficjenta następuje po stwierdzeniu prawidłowości dokumentów przedstawionych przez beneficjenta w terminie płatności weksla trasowanego na bank przez beneficjenta). 1 Umowa sprzedaży towaru/wykonania usługi 2 Zlecenie otwarcia akredytywy i zawarcie umowy 3 Otwarcie akredytywy Wypłata na rzecz beneficjenta następuje 4 Ocena autentyczności i awizowanie akredytywy beneficjentowi akredytywy na podstawie prawidłowo wystawionych dokumentów, a nie za sam towar. 5 Wysłanie towarów/wykonanie usług 6 Prezentowanie dokumentów 7 List przewodni, dokumenty Zobowiązanie płatnicze banku otwierającego 8 Zapłata za prawidłowe dokumenty może zostać wzmocnione Z punktu widzenia uprawnień beneficjenta wyróżnia się akredy- 8A Zapłata dodaniem przez bank pośredniczący tywę nieprzenośną i akredytywę przenośną, w której beneficjent 8B Zapłata 9 Dokumenty potwierdzenia do akredytywy. może przenieść prawa wynikające z akredytywy na jednego 18 lub kilku beneficjentów wtórnych. 19 Stroną inicjującą akredytywę jest zawsze importer zleceniodawca.

11 Zastosowanie akredytywy dokumentowej do rozliczenia transakcji korzyści dla importera Bezpieczeństwo transakcji w akredytywie można określić liczbę i rodzaj zakontraktowanego towaru, wskazując jego cenę jednostkową i wymagany asortyment. Spełnienie wymogu dokonania dostawy towaru określonego w akredytywie uwidocznione zostanie w dokumentach, które beneficjent zaprezentuje w banku w ramach realizacji akredytywy (np. certyfikat jakości, certyfikat ilości/wagi, świadectwo zdrowia, świadectwo fitosanitarne, protokół odbioru itp.), spełnienie wymogu dokonania wysyłki towaru w określonym w akredytywie terminie znajduje odzwierciedlenie w dokumencie transportowym lub ubezpieczeniowym. Wygoda płatność w akredytywie jest dokonywana w formie bezgotówkowej po dokładnym sprawdzeniu przez bank dokumentów przedstawionych przez beneficjenta akredytywy. Szybkość dzięki obsłudze przy wykorzystaniu systemu SWIFT. Ograniczenie ryzyka kursowego zleceniodawca akredytywy może zawrzeć z PKO Bankiem Polskim umowę terminowego kursu wymiany walut, tj. już w dniu otwarcia akredytywy gdy termin płatności jest z góry ustalony w akredytywie lub po zaprezentowaniu przez beneficjenta zgodnych dokumentów w ramach realizacji akredytywy oraz ustaleniu odroczonego terminu płatności. Ograniczenie ryzyka prawnego akredytywa poddana jest międzynarodowym regulacjom (jednolite Zwyczaje i Praktyka dotycząca Akredytyw Dokumentowych UCP 600, URR 725), które stosowane są przez większość banków na świecie. Ułatwienie uzyskania finansowania PKO Bank Polski, wiedząc, że transakcja handlowa będzie rozliczana w formie akredytywy, może udzielić zleceniodawcy kredytu na finansowanie przyszłych wypłat w ramach realizacji akredytywy. W przypadku akredytywy z odroczonym terminem płatności zleceniodawca po otrzymaniu sprawdzonych przez PKO Bank Polski dokumentów reprezentujących towar może ten towar odebrać od przewoźnika, a następnie sprzedać swoim odbiorcom. Uzyskane ze sprzedaży towaru środki zleceniodawca może przeznaczyć np. na pokrycie przyszłej płatności w ramach akredytywy albo na spłatę zaciągniętego w banku kredytu. Zastosowanie akredytywy dokumentowej do rozliczenia transakcji korzyści dla eksportera Bezpieczeństwo eliminacja ryzyka kredytowego związanego z kontrahentem odpowiedzialność za dokonanie płatności na rzecz beneficjenta przejmują banki (otwierający i potwierdzający o ile występuje). Wygoda płatność jest dokonywana w formie bezgotówkowej po dokładnym sprawdzeniu przez bank dokumentów przedstawionych przez beneficjenta. Szybkość dzięki obsłudze przy wykorzystaniu systemu SWIFT. Ułatwienie uzyskania finansowania w przypadku akredytywy z odroczonym terminem płatności wzrost płynności gotówkowej dzięki możliwości zdyskontowania należności z akredytywy obcej przed ustalonym w akredytywie terminem płatności. Możliwość przeniesienia uprawnień w wypadku akredytywy przenośnej jest możliwe przeniesienie uprawnień z tytułu akredytywy dokumentowej na beneficjenta wtórnego

12 Możliwość cesji istnieje możliwość cesji należności z akredytywy na PKO Bank Polski cesja ta może stanowić dodatkowe zabezpieczenie wierzytelności PKO Banku Polskiego z tytułu udzielonego beneficjentowi kredytu. Zabezpieczenie przed ryzykiem odstąpienia przez zleceniodawcę od realizacji kontraktu lub zmiany ustalonych warunków bez uzyskania zgody beneficjenta. Ograniczenie ryzyka kursowego beneficjent akredytywy może zawrzeć z PKO Bankiem Polskim umowę terminowego kursu wymiany walut, tj. już w dniu otwarcia akredytywy, gdy termin płatności jest z góry ustalony w akredytywie, lub po zaprezentowaniu przez beneficjenta zgodnych dokumentów w ramach realizacji akredytywy i ustaleniu odroczonego terminu płatności. Ograniczenie ryzyka prawnego akredytywa poddana jest międzynarodowym regulacjom (jednolite Zwyczaje i Praktyka dotycząca Akredytyw Dokumentowych UCP 600, URR 725), które stosowane są przez większość banków na świecie. 1.8 Rachunek escrow rozliczeń warunkowych Bezpieczeństwo, pewność oraz terminowość realizacji transakcji to najważniejsze kryteria obsługi wymagane przez Klienta w kontaktach handlowych z kontrahentami. W odpowiedzi na te potrzeby PKO Bank Polski stworzył rachunek escrow (rozliczeń warunkowych) bankowy rachunek celowy polecany w sytuacji, gdy strony nie przeprowadzały wcześniej ze sobą transakcji handlowych i gdy istnieje potencjalne ryzyko niedotrzymania przez kontrahenta warunków związanych z zapłatą, wykonaniem usługi lub dostarczeniem towaru. Rachunek escrow otwierany jest standardowo na podstawie trójstronnej umowy zawieranej między sprzedającym i kupującym oraz Bankiem na potrzeby rozliczeń w ramach umowy sprzedaży. Posiadaczem rachunku jest kupujący, jednak nie może on swobodnie dysponować środkami zgromadzonymi na rachunku. Dyspozycje kupującego (lub sprzedającego, jeżeli tak się umówiono) podlegają określonym zastrzeżeniom/warunkom, które mają zapewnić bezpieczną dla stron zapłatę, a gwarantem wykonania umowy jest PKO Bank Polski. 1.9 Rachunek powierniczy Stronami umowy rachunku są Bank i posiadacz rachunku (zwany w art. 59 ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym jest skonstruowany produkt, powiernikiem). Umowa określa, jakie warunki powinny być spełnione, aby środki osoby trzeciej zgromadzone na rachunku mogły być wypłacone posiadaczowi rachunku (powiernikowi). Dodatkowo, jeżeli umowa między posiadaczem rachunku a stroną trzecią, na podstawie której następuje przekazanie środków pieniężnych na rachunek powierniczy, została zawarta z datą pewną (jedna z form szczególnych przewidzianych dla czynności prawnych zgodnie z art. 81 kc), środki zgromadzone na rachunku powierniczym w efekcie realizacji tej umowy są wyłączone z postępowania egzekucyjnego oraz z masy upadłości powiernika

13 ZABEZPIECZENIE RYZYKA TRANSAKCJI HANDLU ZAGRANICZNEGO 2.1 Gwarancja bankowa Gwarancja bankowa jest samodzielnym, pisemnym, jednostronnym zobowiązaniem banku gwaranta do zapłaty na rzecz beneficjenta gwarancji określonej sumy pieniężnej w przypadku, gdyby zleceniodawca gwarancji nie wywiązał się ze zobowiązań umownych wobec swojego kontrahenta (beneficjenta gwarancji). Charakterystyka Gwarancja bankowa służy zabezpieczeniu interesów tylko jednej strony kontraktu, w zależności od rodzaju gwarancji albo importera, albo eksportera. Do wypłaty z gwarancji dochodzi rzadko i z reguły wtedy, gdy zleceniodawca gwarancji nie wywiązał się ze swoich obowiązków określonych w kontrakcie. Podstawą dokonania takiej wypłaty ze strony banku gwaranta jest złożenie przez beneficjenta w siedzibie banku gwaranta pisemnego żądania wypłaty kwoty gwarancji i spełnienie innych warunków wymienionych w treści gwarancji. Wyjątkowa elastyczność tego produktu, przejawiająca się w możliwości dostosowania treści gwarancji do konkretnego przypadku, oraz gwarancyjna rola banku udzielającego gwarancji powodują, że produkt ten jest często wykorzystywany w transakcjach handlu zagranicznego. Z punktu widzenia podmiotu, który reprezentuje PKO Bank Polski, wyróżnia się gwarancję własną (klientem PKO Banku Polskiego jest zleceniodawca gwarancji importer albo eksporter) i gwarancję obcą (klientem PKO Banku Polskiego jest beneficjent gwarancji importer albo eksporter). Gwarancje realizowane przez PKO Bank Polski: gwarancje przetargowe (wadialne), gwarancje zapłaty, gwarancje dobrego wykonania umowy, gwarancje zwrotu zaliczki, gwarancje spłaty kredytu, gwarancje zapłaty rat leasingowych, regwarancje, akredytywy stand-by, gwarancje uregulowania zobowiązań z innych tytułów. Gwarancja przetargowa (wadialna) jest pisemnym zobowiązaniem banku udzielającego takiej gwarancji do zapłaty na rzecz beneficjenta (podmiotu ogłaszającego przetarg) określonej w dokumencie gwarancji kwoty w przypadku, gdy zleceniodawca gwarancji, będący oferentem, nie dotrzyma warunków swojej oferty. Gwarancja zapłaty jest pisemnym zobowiązaniem banku udzielającego takiej gwarancji do zapłaty na rzecz beneficjenta (eksportera) określonej w dokumencie gwarancji kwoty w przypadku, gdy zleceniodawca gwarancji (importer) nie wywiąże się z obowiązku zapłaty. Gwarancja dobrego wykonania umowy jest pisemnym zobowiązaniem banku udzielającego takiej gwarancji do zapłaty na rzecz beneficjenta (importera) określonej w dokumencie gwarancji kwoty, w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez zleceniodawcę gwarancji (eksportera) wobec beneficjenta. Gwarancja zwrotu zaliczki jest pisemnym zobowiązaniem banku udzielającego takiej gwarancji do zapłaty na rzecz beneficjenta (importera) określonej w dokumencie gwarancji kwoty w przypadku, gdy zleceniodawca gwarancji (eksporter) nie dotrzyma warunków umowy zawartej z beneficjentem i odmówi zwrotu zaliczki. Gwarancja spłaty kredytu jest pisemnym zobowiązaniem banku udzielającego takiej gwarancji do zapłaty na rzecz beneficjenta (banku udzielającego kredytu zleceniodawcy gwarancji) określonej w dokumencie gwarancji kwoty w przypadku, gdy zleceniodawca nie spłaci kredytu wraz z odsetkami, prowizją i innymi należnościami określonymi w dokumencie gwarancji w terminie ustalonym w umowie kredytu i dokumencie gwarancji

14 SPRZEDAJĄCY/ EKSPORTER (BENEFICJENT GWARANCJI) 8B 6 4 POŚREDNICZĄCY KUPUJĄCY/ IMPORTER (ZLECENIODAWCA GWARANCJI) 8A UDZIELAJĄCY GWARANCJI SCHEMAT UDZIELENIA I REALIZACJI GWARANCJI OWEJ NA PRZYKŁADZIE GWARANCJI ZAPŁATY 2 Gwarancja zapłaty rat leasingowych jest pisemnym zobowiązaniem banku udzielającego takiej gwarancji do zapłaty na rzecz beneficjenta (leasingodawcy) określonej w dokumencie gwarancji kwoty w przypadku, gdy zleceniodawca gwarancji (leasingobiorca) nie spłaci raty leasingowej w terminie określonym w umowie leasingowej. Regwarancja to gwarancja udzielona przez bank krajowy albo zagraniczny (regwaranta) na rzecz innego banku (beneficjenta regwarancji), w której regwarant zleca beneficjentowi regwarancji udzielenie gwarancji na określonych warunkach i na rzecz wskazanego beneficjenta. Akredytywa stand-by, tzw. akredytywa zabezpieczająca, ma charakter gwarancji bankowej i traktowana jest jak gwarancja bankowa. Akredytywa stand-by najczęściej przybiera formę gwarancji zapłaty. Korzyści wynikające z zastosowania gwarancji Bezpieczeństwo eliminacja ryzyka kredytowego związanego z kontrahentem. Odpowiedzialność za dokonanie płatności na rzecz beneficjenta przejmuje na siebie bank udzielający gwarancji. Wzmocnienie wiarygodności zleceniodawcy gwarancja, w której gwarantem jest solidny bank, stanowi dla beneficjenta jeden z najpewniejszych sposobów zabezpieczenia się przed ryzykiem niewypłacalności dłużnika; dobry standing finansowy banku gwaranta przynosi korzyści zleceniodawcy, gdyż wzmacnia jego wiarygodność finansową, dzięki czemu może on wynegocjować z kontrahentem niższą cenę lub korzystniejsze warunki transakcji, np. dłuższy okres odroczenia płatności. Elastyczność i różnorodność dowolne kształtowanie warunków gwarancji w zależności od okoliczności towarzyszących transakcji i od ustaleń pomiędzy kontrahentami. Istnieje wiele rodzajów gwarancji produkt ten może być instrumentem zabezpieczającym zarówno interesy sprzedającego, jak i kupującego. 1 Umowa sprzedaży towaru/wykonania usługi 2 Zlecenie udzielenia gwarancji i zawarcie umowy 3 Udzielenie gwarancji Szybkość gwarancja może być udzielona 4 Ocena autentyczności i warunków gwarancji oraz awizowanie przy wykorzystaniu systemu SWIFT. gwarancji beneficjentowi 5 Wysłanie towarów/wykonanie usług 6 Żądanie zapłaty na skutek niewywiązania się kupującego z warunków kontraktu 7 Żądanie zapłaty z poświadczonym przez bank podpisem beneficjenta 26 8 Zapłata 8A Dochodzenie roszczeń od zleceniodawcy 27 8B Zapłata

15 ZABEZPIECZENIE RYZYKA ZMIANY KURSÓW WALUT I STÓP PROCENTOWYCH 3.1 Zarządzanie ryzykiem finansowym Zmiany zachodzące w otoczeniu makroekonomicznym firm mogą niekorzystnie wpływać na ich funkcjonowanie. Wahania takich parametrów jak kurs walutowy czy stopa procentowa mogą spowodować utratę płynności i narazić firmę na straty finansowe. PKO Bank Polski ma w swojej ofercie instrumenty wspierające zachowanie wartości przyszłych zobowiązań lub należności wyrażonych w walucie obcej, a także należności i zobowiązań odsetkowych z tytułu lokat i kredytów bankowych. Należy pamiętać, że transakcje w zakresie instrumentów finansowych są obarczone szeregiem rodzajów ryzyk, które są opisane m.in. w umowach zawieranych z PKO Bankiem Polskim, oraz w Broszurze informacyjnej MiFID dostępnej w placówkach Banku i na stronie internetowej Banku. Dzięki instrumentom wspierającym zachowanie wartości zobowiązań następuje ograniczenie ponoszonego przez Klientów ryzyka. Dodatkowo Klienci zyskują możliwość planowania wyniku finansowego firmy. 3.2 Negocjowana natychmiastowa transakcja wymiany walut Charakterystyka Przedmiotem transakcji mogą być m.in.: środki zgromadzone na rachunku walutowym, spłata kredytu zaciągniętego w walucie obcej, gotówka, środki pochodzące z wymiany handlowej (import eksport). Minimalna kwota transakcji bezgotówkowej: 5000 USD* dla transakcji negocjowanych bezpośrednio z dealerem, od 1 USD, EUR, GBP, CHF, AUD i CAD dla transakcji zawieranych za pośrednictwem ipko dealer, gotówkowej: USD*. Korzyści możliwość uzyskiwania korzystnych kursów walutowych w drodze bezpośrednich negocjacji z dealerami Banku oraz za pośrednictwem profesjonalnej platformy ipko dealer, rozliczanie transakcji w dniu jej zawarcia, następnego dnia roboczego po zawarciu transakcji lub dwa dni robocze po zawarciu transakcji, konkurencyjne kwotowania * lub równowartość tej kwoty w pozostałych 13 walutach przeliczonych z zastosowaniem kursu średniego NBP (fixing NBP) ogłoszonego w Tabeli kursów PKO Banku Polskiego w dniu zawarcia transakcji 3.3 Terminowa transakcja wymiany walut (FX Forward) Terminowa transakcja wymiany walut umożliwia zabezpieczenie poziomu przyszłego kursu walutowego (sprzedaż kontraktu zabezpiecza przed ewentualnym spadkiem kursu, zaś kupno kontraktu przed jego ewentualnym wzrostem). Warunki transakcji mogą być negocjowane telefonicznie lub za pośrednictwem platformy ipko dealer. Terminowa transakcja wymiany walut może być zawarta na okres od trzech dni do: 24 miesięcy dla transakcji zawieranych z dealerem telefonicznie, 12 miesięcy dla transakcji zawieranych za pośrednictwem platformy internetowej ipko dealer, licząc od dnia zawarcia transakcji. EFEKTYWNA OCHRONA LUB UTRACONE KORZYŚCI KLIENTA W STOSUNKU DO KURSÓW RYNKOWYCH W DNIU ROZLICZENIA Efektywna ochrona / utracone korzyści Utracone korzyści W przypadku kupna waluty bazowej za walutę kwotowaną przez Klienta Efektywna ochrona / utracone korzyści Efektywna ochrona Kurs terminowy Kurs terminowy W przypadku sprzedaży waluty bazowej za walutę kwotowaną przez Klienta Efektywna ochrona Utracone korzyści Kurs rynkowy Kurs rynkowy

16 Minimalna kwota transakcji: dla transakcji negocjowanych bezpośrednio z dealerem: 5000 USD lub równowartość tej kwoty w innej walucie wymienialnej przeliczonej z zastosowaniem kursu średniego NBP (fixing NBP) ogłoszonego w Tabeli kursów PKO BP SA w dniu zawarcia transakcji, dla transakcji zawieranej za pośrednictwem ipko dealer: 5000 USD, EUR, GBP, CHF, AUD i CAD (szczegóły dotyczące kwot minimalnych dla pozostałych kwotowanych walut są dostępne na stronie Kurs terminowy to ustalony pomiędzy PKO Bankiem Polskim a Klientem kurs waluty bazowej w stosunku do waluty kwotowanej dla transakcji terminowej rozliczanej w określonym dniu w przyszłości. 3.4 Transakcja FX Swap FX Swap składa się z dwóch transakcji. Pierwsza z nich to wymiana walut (sprzedaż/kupno waluty X za walutę Y) w wyznaczonym dniu i po określonym kursie. Druga transakcja to zwrotna wymiana tych walut w przyszłości, po kursie uzgodnionym podczas pierwszej operacji. Wyróżnia się dwa kierunki transakcji: Sprzedaż/Kupno (S&B) pierwsza transakcja to sprzedaż waluty, a druga transakcja to jej odkup w terminie późniejszym, Kupno/Sprzedaż (B&S) pierwszą transakcją jest kupno waluty, drugą odsprzedaż w terminie późniejszym. Transakcje te mogą mieć postać: transakcji natychmiastowej/fx Forward, FX Forward/FX Forward. Minimalna kwota transakcji: dla transakcji negocjowanych bezpośrednio z dealerem: 5000 USD lub równowartość tej kwoty w innej walucie przeliczonej z zastosowaniem kursu średniego NBP (fixing NBP) ogłoszonego w Tabeli kursów PKO Banku Polskiego w dniu zawarcia transakcji, dla transakcji zawieranych za pośrednictwem ipko dealer: 5000 USD, EUR, GBP, CHF, AUD i CAD (szczegóły dotyczące kwot minimalnych dla pozostałych kwotowanych walut są dostępne na stronie Wykorzystanie opcji walutowych w zarządzaniu ryzykiem kursowym Opcja walutowa jest instrumentem, który daje jej nabywcy prawo (ale nie obowiązek) do kupna lub sprzedaży określonej kwoty danej waluty po z góry określonym kursie i w określonym terminie. Natomiast sprzedawca (wystawca) opcji jest zobowiązany do sprzedaży lub kupna określonej kwoty danej waluty po kursie wykonania opcji na żądanie posiadacza opcji. Nabywca opcji płaci na rzecz sprzedającego premię opcyjną, która stanowi koszt nabycia zabezpieczenia. Ze względu na sposób rozliczenia wyróżnia się następujące typy transakcji terminowej: Terminy transakcji: Non-deliverable forward (NDF), data waluty wymiany początkowej (pierwsza Korzyści Average Rate Forward (ARF), transakcja) przypada od dnia zawarcia transakcji zapewnienie płynności z jednoczesnym rozliczaną przez dostawę waluty w dacie waluty, do okresu 24 miesięcy dla transakcji zawartej zabezpieczeniem poziomu przyszłego kursu Time Option. telefonicznej z dealerem lub 12 miesięcy walutowego, Premia jest jednocześnie maksymalnym możliwym dla transakcji zawieranych za pośrednictwem przesunięcie pozycji walutowej na inny termin, do osiągnięcia przez sprzedającego zyskiem Zawarcie transakcji terminowej wymaga ipko dealer, zarówno do przodu, jak i wstecz, z tytułu jej sprzedaży, natomiast dla kupującego ustanowienia zabezpieczenia. data waluty wymiany końcowej (druga transakcja) możliwość negocjowania warunków trasakcji opcję jest maksymalną możliwą stratą, jaką może on przypada od pierwszego dnia roboczego następującego telefonicznie z dealerem ponieść w związku z nabyciem i rozliczeniem praw po dacie waluty wymiany początkowej lub za pośrednictwem platformy ipko dealer. z opcji. Wysokość premii uzależniona jest od przyję- do 24 miesięcy dla transakcji zawartej telefonicznej tych parametrów opcji i kształtujących się na rynku z dealerem lub 12 miesięcy dla transakcji zawieranych Zawarcie transakcji FX swap wymaga ustanowienia czynników uwzględnianych w jej wycenie. 30 za pośrednictwem ipko dealer, licząc od dnia zabezpieczenia. 31 zawarcia transakcji.

17 Zysk Zapłacona premia Strata PROFIL ZYSKU DLA OPCJI TYPU CALL Zysk Zapłacona premia Strata PROFIL ZYSKU DLA OPCJI TYPU PUT Kurs wykonania opcji (strike) Kurs równowagi (break-even) Kurs równowagi (break-even) Kurs wykonania opcji (strike) Kurs Spot Kurs Spot Charakterystyka Transakcje opcyjne są narzędziem wykorzystywanym przez importerów i eksporterów, pozwalającym zabezpieczać określone poziomy kursu walutowego. Stanowią one również podstawę do tworzenia strategii opcyjnych. Transakcje opcyjne mogą być rozliczane przez: fizyczną dostawę kwoty waluty na rachunek (rozliczenie rzeczywiste) według kursu wykonania opcji, wypłatę kwoty rozliczenia, stanowiącej różnicę pomiędzy kursem wykonania opcji a kursem referencyjnym. Istnieje możliwość zmiany sposobu rozliczenia transakcji w czasie jej trwania. Bank oferuje naszym Klientom następujące opcje: europejskie opcje walutowe (plain vanilla), europejskie walutowe opcje barierowe, amerykańskie opcje walutowe, walutowe opcje azjatyckie, europejskie opcje binarne, Szczegółowe zasady działania poszczególnych opcji zamieszczone są w regulaminie opcji walutowych dostępnym w PKO Banku Polskim SA. Minimalna kwota transakcji wynosi: USD dla europejskich opcji walutowych, europejskich walutowych opcji barierowych, walutowych opcji azjatyckich oraz amerykańskiej opcji walutowej, 5000 PLN * dla europejskich opcji binarnych, PLN * dla amerykańskich opcji binarnych. Wystawienie opcji przez Klienta wymaga ustanowienia zabezpieczenia. Korzyści hedging zabezpieczenie poziomu przyszłego kursu walutowego, możliwość konstruowania strategii opcyjnych pozwalających na zabezpieczanie ryzyka walutowego w bardzo elastyczny sposób. 3.6 Transakcja zamiany stóp procentowych IRS Transakcja zamiany stóp procentowych IRS to kontrakt finansowy, w wyniku którego pomiędzy stronami transakcji dochodzi do wymiany płatności odsetkowych obliczonych od określonej kwoty nominalnej. Sprzedaż transakcji IRS pozwala zabezpieczyć się przed spadkiem stóp procentowych. Podczas zawierania transakcji istnieje możliwość elastycznego dostoso- 32 amerykańskie opcje binarne. wania kwoty IRS do zabezpieczanego instrumentu 33 * lub równowartość tych kwot w pozostałych walutach wymienialnych (np. amortyzacja kredytu). przeliczonych według aktualnych cen na rynku Charakterystyka Płatności są dokonywane w oparciu o stałą stopę procentową dla jednej strony transakcji i w oparciu o zmienną stopę procentową dla drugiej strony transakcji. Wysokość stałej stopy procentowej jest ustalana w momencie zawarcia transakcji i nie zmienia się w czasie jej trwania, natomiast wysokość zmiennej stopy procentowej ustalana jest na podstawie stawki referencyjnej odpowiedniej dla danej waluty i zmienia się do zakończenia danego okresu odsetkowego. Kupując transakcję zamiany stóp procentowych IRS, jej nabywca będzie płacił kwoty odsetek obliczone na podstawie stałej stopy procentowej (będzie płacił stałą stopę) i jednocześnie będzie otrzymywał kwoty odsetek obliczone na podstawie zmiennej stopy procentowej (będzie otrzymywał zmienną stopę). Kupno transakcji IRS pozwala zabezpieczyć się przed wzrostem stóp procentowych. Sprzedając transakcję zamiany stóp procentowych IRS, jej sprzedawca będzie płacił kwoty odsetek obliczone na podstawie zmiennej stopy procentowej (będzie płacił zmienną stopę) i jednocześnie będzie otrzymywał kwoty odsetek obliczone na podstawie stałej stopy procentowej (będzie otrzymywał stałą stopę).

18 FIRMA XYZ WIBOR 1M PKO POLSKI KREDYT 10 MLN PLN WIBOR 1M 6,25% P.A. PKO POLSKI 10 MLN PLN KIERUNKI ROZLICZEŃ W RAMACH KONTRAKTU IRS I SKŁADNIKA AKTYWÓW BAZOWYCH. TRANSAKCJA IRS MOŻE BYĆ ZAWARTA NA OKRES OD JEDNEGO ROKU DO 10 LAT. MINIMALNA KWOTA TRANSAKCJI WYNOSI PLN ALBO RÓWNOWARTOŚĆ TEJ KWOTY W WALUCIE WYMIENIALNEJ. ZABEZPIECZENIE RYZYKA ZMIANY KURSÓW WALUT I STÓP PROCENTOWYCH Zawarcie transakcji wymaga ustanowienia zabezpieczenia. Korzyści Podstawowym zyskiem Klientów korzystających z transakcji jest tzw. hedging, tj. możliwość zabezpieczenia przed zaistnieniem niekorzystnego scenariusza rozwoju sytuacji na rynku stóp procentowych. 3.7 Walutowa transakcja zamiany stóp procentowych CIRS Walutowa transakcja zamiany stóp procentowych to kontrakt finansowy, w wyniku którego pomiędzy stronami transakcji dochodzi do wymiany płatności odsetkowych obliczonych od określonych kwot nominalnych wyrażonych w dwóch różnych walutach. Charakterystyka Płatności są dokonywane na podstawie określonych stóp procentowych. Wyróżnia się następujące rodzaje transakcji CIRS: FIXED FLOAT (stała za zmienną) stopa procentowa w jednej walucie jest stała i ustalenie jej wysokości następuje w momencie zawarcia transakcji, natomiast stopa procentowa w drugiej walucie jest zmienna i jest ustalana na podstawie określonej stopy referencyjnej (np.: WIBOR 1M, LIBOR USD 6M, EURIBOR 9M); wysokość zmiennej stopy procentowej zmienia się po zakończeniu okresu odsetkowego, FIXED FIXED (stała za stałą) stopa procentowa zarówno dla jednej, jak i dla drugiej waluty jest stała, jej ustalenie następuje w momencie zawarcia transakcji i jej wysokość nie zmienia się w czasie trwania transakcji, FLOAT FLOAT (zmienna za zmienną) stopa procentowa zarówno dla jednej, jak i dla drugiej waluty jest zmienna i jest ustalana na podstawie określonych stóp referencyjnych (np.: WIBOR 3M, LIBOR EUR 3M, LIBOR CHF 6M, EURIBOR 1M). W wypadku zawarcia transakcji CIRS w kwestii wymiany kapitału (kwoty nominalnej transakcji w obu walutach) strony mogą uzgodnić następujące warianty: następuje wymiana kapitału na początku i na końcu transakcji; nie następuje wymiana kapitału na początku, natomiast następuje wymiana końcowa; nie następuje wymiana kapitału na początku i na końcu transakcji. W czasie trwania transakcji w terminach ustalonych przez strony może również dochodzić do częściowej wymiany kapitału zarówno w obu walutach, jak i tylko w jednej z nich FIRMA XYZ PKO POLSKI KREDYT 8 MLN EURO ODSETKI W EUR LIBOR EUR M + 0,25% + KAPITAŁ W EUR ODSETKI W EUR LIBOR EUR 1M + 25% +KAPITAŁ W EUR KAPITAŁ W PLN + ODSETKI W PLN 5% PKO POLSKI KREDYT 8 MLN EURO KIERUNKI ROZLICZEŃ W RAMACH KONTRAKTU CIRS I SŁADNIKA AKTYWÓW BAZOWYCH. TRANSAKCJA CIRS MOŻE BYĆ ZAWARTA NA OKRES OD JEDNEGO ROKU DO 10 LAT. MINIMALNA KWOTA TRANSAKCJI WYNOSI JEDNOSTEK WALUTY BAZOWEJ. DWUSTRONNA WYMIANA ODSETEK I KWOTY KAPITAŁU

19 Kupując walutową transakcję zamiany stóp procentowych CIRS, jej nabywca płaci odsetki od określonej kwoty nominalnej wyrażonej w walucie bazowej i otrzymuje odsetki od określonej kwoty nominalnej wyrażonej w walucie niebazowej. Sprzedając walutową transakcję zamiany stóp procentowych CIRS, jej sprzedawca płaci odsetki od określonej kwoty nominalnej wyrażonej w walucie niebazowej i otrzymuje odsetki od określonej kwoty nominalnej wyrażonej w walucie bazowej. Podczas zawierania transakcji istnieje możliwość elastycznego dostosowania kwoty CIRS do zabezpieczanego instrumentu (np. amortyzacja kredytu). Zawarcie transakcji wymaga ustanowienia zabezpieczenia. Korzyści możliwość określenia maksymalnego kosztu kredytu i tym samym umożliwienia zabezpieczenia firmy przed ryzykiem stopy procentowej i ryzykiem walutowym, stosunkowo prosta konstrukcja transakcji, która daje możliwość dopasowania warunków transakcji do warunków zabezpieczanego składnika aktywów lub pasywów. 3.8 Terminowa transakcja na stopę procentową (FRA) Terminowa transakcja stopy procentowej FRA (Forward Rate Agreement) jest umową, w ramach której dwaj partnerzy (Klient bank) ustalają wysokość stopy procentowej, która będzie obowiązywała w przyszłości dla określonej kwoty wyrażonej w walucie transakcji dla z góry ustalonego okresu (uzgodnionego w momencie zawierania transakcji). W transakcji FRA nie dochodzi do faktycznego przepływu kapitału w jego nominalnej wysokości. W uzgodnionym terminie strony dokonują rozliczenia różnicy pomiędzy stawką procentową transakcji zawartą w umowie a właściwą dla danego okresu odsetkowego stawką referencyjną. Standardowe (dla rynku międzybankowego) okresy transakcji FRA: Ustalane wg stawki WIBOR 1M 1x2 (okres wstępny 1 miesiąc x okres odsetkowy 1 miesiąc), 2x3 (okres wstępny 2 miesiące x okres odsetkowy 1 miesiąc); Ustalane wg stawki WIBOR 3M 1x4, 2x5, 3x6, 4x7 (okres wstępny 4 miesiące x okres odsetkowy 3 miesiące), 5x8, 6x9, 7x10, 8x11, 9x12, 12x15, 15x18, 18x21, 21x24; Ustalane wg stawki WIBOR 6M 1x7, 2x8, 3x9, 4x10, 5x11 (okres wstępny 5 miesięcy x okres odsetkowy 6 miesięcy), 6x12, 12x18, 18x24. Terminy transakcji: Okres wstępny pełna elastyczność, maksymalnie do 24 miesięcy. Okres odsetkowy 1, 3, 6, 9, 12 miesięcy. Minimalna kwota transakcji: PLN, USD lub równowartość w EUR, GBP lub CHF. Korzyści Hedging zabezpieczanie poziomu przyszłej stopy procentowej, możliwość sprzedaży kontraktu FRA, ograniczającej ewentualny spadek stóp procentowych (poleca się Klientom dysponującym dużymi nadwyżkami finansowymi), możliwość kupna kontraktu FRA zabezpieczającego przed ewentualnym wzrostem stóp procentowych (dla Klientów korzystających z obcych źródeł finansowania, np. kredytów bankowych). Opcja na stopę procentową Opcja na stopę procentową to kontrakt finansowy dający prawo majątkowe nabywcy opcji uprawniające, lecz nie zobowiązujące do zamiany kwoty odsetek naliczonych od kwoty transakcji według stopy referencyjnej na kwotę odsetek naliczonych od kwoty transakcji według stawki realizacji przy założeniu, że rozliczenie transakcji następować będzie jedynie przez wypłatę kwoty rozliczenia. Zawierając transakcje opcji na stopę procentową, strony mogą uzgodnić dla danej transakcji jeden bądź więcej okresów odsetkowych. Przed dniem ustalania odsetek nabywca opcji może zgłosić wystawcy opcji brak zamiaru wykonania opcji (nabywca opcji świadomie rezygnuje ze swojego prawa do wykonania opcji). W takim przypadku opcja nie zostanie wykonana, nawet jeśli z porównania stawki realizacji opcji ze stopą referencyjną wynika, że opcja podlegałaby realizacji. Przed wygaśnięciem opcji na stopę procentową Klient ma prawo do przedterminowego zamknięcia i rozliczenia transakcji. Waluty: PLN, EUR, USD, CHF. Minimalna kwota nominalna transakcji: PLN lub równowartość tej kwoty w EUR, USD lub CHF przeliczona według aktualnych cen na rynku międzybankowym, obowiązujących dla natychmiastowych transakcji wymiany walut wymienialnych. Terminy rozliczenia: od 2. dnia roboczego do 10 lat

20 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM ZMIANY CEN TOWARÓW Cena towarów, podobnie jak poziom kursu walutowego i stopy procentowej, może się zmieniać w czasie, powodując zmianę wyceny instrumentów pochodnych, zależną od cen towarów. Na wahania na rynku towarowym mogą mieć wpływ nieoczekiwane zjawiska w przyrodzie, klęski żywiołowe, zawirowania polityczne odbijające się negatywnie na warunkach wydobycia, produkcji, a także na podaży surowca. Cena jest uzależniona również od popytu konsumentów, który z kolei zależy do poziomu wzrostu gospodarczego na świecie. Klientom, których działalność jest narażona na niekorzystne zmiany rynkowych indeksów wyznaczających cenę towarów, PKO Bank Polski oferuje transkacje swapa towarowego. 4.1 Transakcja swapa towarowego Dlaczego warto? Transakcje zapewniają ochronę przed niekorzystnymi zmianami cen towarów. Bank nie wymaga ustanowienia początkowego kosztu zabezpieczenia. Klient ma możliwość swobodnego wyboru daty rozliczenia transakcji. Szczegóły oferty Transakcja swapa towarowego to umowa między Klientem a Bankiem określająca warunki wymiany stałej ceny na zmienną cenę towarów lub odwrotnie. Strony umowy mogą dowolnie ustalić, która z nich jest płatnikiem według cen stałych, a która zobowiązuje się płacić przepływy pieniężne wynikające ze zmiennych cen referencyjnych. Transakcje mają być zawierane wyłącznie z rozliczeniem pieniężnym. Rozliczenie transakcji polega na wyrównaniu różnicy pomiędzy wartością płatności związanych z ceną zmienną a ceną stałą ustaloną w trakcie ustalania warunków transakcji. W dowolnym dniu przed ustalonym dniem rozliczenia transakcji swapa towarowego Klient ma prawo do przedterminowego zamknięcia i rozliczenia tej transakcji. PKO Bank Polski standardowo zawiera transakcje swapa towarowego w odniesieniu do towarów i cen referencyjnych określonych w Liście towarów. Minimalna kwota nominalna: zależy od wartości minimalnego nominału transakcji dla danego towaru określonego w Liście towarów. Transakcje mogą być zawierane na następujące towary: metale bazowe, metale szlachetne, energia, produkty rolne. Terminy rozliczenia: od 3 dni roboczych do 24 miesięcy, licząc od dnia zawarcia transakcji. Zawarcie transakcji wymaga ustanowienia zabezpieczenia

21 MIFID W PKO U POLSKIM Troska o Klientów korzystających z usług inwestycyjnych i instrumentów finansowych oferowanych przez PKO Bank Polski zawsze stanowiła dla Banku cel i podstawę długoletniej wzajemnej współpracy. Dążąc do wzmocnienia ochrony Klientów korzystających z usług inwestycyjnych i oferowanych instrumentów finansowych, Bank w wewnętrznych przepisach i w procesie obsługi Klientów stosuje wymogi określone w MiFID*. Podstawowym celem MiFID jest zapewnienie Klientom odpowiedniego poziomu ochrony inwestycyjnej i uczciwej konkurencji w sektorze finansowym, a także gwarantowanie przejrzystości działania firm inwestycyjnych i banków na rynkach instrumentów finansowych w Unii Europejskiej. Wymogi MiFID obejmują szerokie spektrum instrumentów finansowych, w tym w szczególności: akcje, obligacje, instrumenty rynku pieniężnego, instrumenty pochodne oraz jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Wymogi dotyczą również usług inwestycyjnych, w tym usługi zarządzania portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba papier wartościowy na zlecenie oraz usługi doradztwa inwestycyjnego i powiernictwa papierów wartościowych. *Markets In Financial Instrument Directive. Dyrektywa w sprawie rynków instrumentów finansowych. Dyrektywa MiFID ustanawia jednolite ramy prawne dla firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych w sprawie świadczenia usług inwestycyjnych na terytorium Unii Europejskiej, a także na terytorium Islandii, Liechtensteinu i Norwegii. Szczegółowe informacje dotyczące realizacji wymogów MiFID przez PKO Bank Polski, w tym informacje o zakresie usług inwestycyjnych oraz instrumentów finansowych podlegających wymogom MiFID, znajdują się w Broszurze informacyjnej o wymogach MiFID dla Klientów Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółki Akcyjnej dostępnej na stronie Zawieranie transakcji skarbowych wymaga nie tylko dobrej oferty produktowej, ale też profesjonalnej i sprawnej obsługi. Biorąc pod uwagę potrzeby i oczekiwania Klientów, Bank rozbudował swoją ofertę w zakresie operacji skarbowych, skierowaną do Klientów korporacyjnych i strategicznych. W każdym regionie korporacyjnym do dyspozycji Klientów jest pracownik Banku, który przekaże informacje nt. transakcji skarbowych czy poszerzenia możliwości zabezpieczania ryzyka finansowego