Planowanie i obsługa infrastruktury sieciowej Microsoft Windows ServerTM

Transkrypt

1 Zestaw szkoleniowy MCSE (Egzamin ): Planowanie i obsługa infrastruktury sieciowej Microsoft Windows ServerTM 2003 Wydanie II Craig Zacker oraz Anthony Steven z Content Master

2 Zestaw szkoleniowy MCSE (Egzamin ): Planowanie i obsługa infrastruktury sieciowej Microsoft Windows Server 2003, Wydanie II Edycja polska Microsoft Press Tytuł oryginału: MCSE Self-Paced Training Kit (Exam ): Planning and Maintaining a Microsoft Windows Server 2003 Network Infrastructure, Second Edition Original English language edition copyright 2006 Microsoft Corporation Polish edition by APN PROMISE Sp. z o.o. Warszawa 2006 APN PROMISE Sp. z o. o., biuro: Warszawa, ul. Zielna 39 tel. (022) , faks (022) mspress@promise.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób (elektroniczny, mechaniczny), włącznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na taśmy lub przy użyciu innych systemów bez pisemnej zgody wydawcy. Active Directory, Authenticode, Microsoft, Microsoft Press, MS-DOS, NetMeeting, Windows, logo Windows, Windows NT i Windows Server są zarejestrowanymi znakami towarowymi Microsoft Corporation. Wszystkie inne nazwy handlowe i towarowe występujące w niniejszej publikacji mogą być znakami towarowymi zastrzeżonymi lub nazwami zastrzeżonymi odpowiednich firm odnośnych właścicieli. Przykłady firm, produktów, osób i wydarzeń opisane w niniejszej książce są fikcyjne i nie odnoszą się do żadnych konkretnych firm, produktów, osób i wydarzeń. Ewentualne podobieństwo do jakiejkolwiek rzeczywistej firmy, organizacji, produktu, nazwy domeny, adresu poczty elektronicznej, logo, osoby, miejsca lub zdarzenia jest przypadkowe i niezamierzone. APN PROMISE Sp. z o. o. dołożyła wszelkich starań, aby zapewnić najwyższą jakość tej publikacji. Jednakże nikomu nie udziela się rękojmi ani gwarancji. APN PROMISE Sp. z o. o. nie jest w żadnym wypadku odpowiedzialna za jakiekolwiek szkody będące następstwem korzystania z informacji zawartych w niniejszej publikacji, nawet jeśli APN PROMISE została powiadomiona o możliwości wystąpienia szkód. ISBN Przekład: Wiesława Krysik, Marek Włodarz Korekta: Michał Matlingiewicz Skład i łamanie: Marek Włodarz

3 Spis treści O tej książce...xvii Dla kogo przeznaczony jest ten podręcznik...xvii Wymagania wstępne...xvii Dysk CD-ROM dołączony do książki... xviii Struktura niniejszej książki...xix Część 1 Samodzielna nauka 1 Planowanie topologii sieci...3 Lekcja 1: Windows Server 2003 i infrastruktura sieciowa...4 Czym jest infrastruktura sieciowa?...4 Planowanie infrastruktury sieciowej...6 Implementacja infrastruktury sieciowej...7 Zarządzanie infrastrukturą sieciową...8 Pytania...9 Podsumowanie lekcji...9 Lekcja 2: Wybieranie protokołu warstwy łącza danych Istota modelu OSI Wybieranie protokołu warstwy łącza danych Zadanie kontrolne: Wybór wariantu Ethernet Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Wybieranie protokołów warstwy sieciowej i transportowej Wykorzystanie TCP/IP Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 4: Rozmieszczanie zasobów sieciowych Ustalanie kryteriów lokalizacyjnych Umiejscawianie stacji roboczych Rozmieszczanie urządzeń peryferyjnych Rozmieszczanie kabli Rozmieszczanie urządzeń łączących Lokalizowanie serwerów Zadanie kontrolne: Sporządzanie projektu infrastruktury sieciowej Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty iii

4 iv Spis treści Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Planowanie infrastruktury sieciowej TCP/IP Lekcja 1: Ustalanie wymagań adresowania IP Wykorzystywanie publicznych i prywatnych adresów Dostęp do Internetu z sieci prywatnej Planowanie adresów IP Zadanie kontrolne: Korzystanie z rejestrowanych i nierejestrowanych adresów IP Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Planowanie rozwiązań routingu IP Istota routingu IP Tworzenie sieci lokalnych Tworzenie sieci rozległych Korzystanie z routerów Korzystanie z koncentratorów przełączających Łączenie routingu i przełączania Zadanie kontrolne: Projektowanie sieci złożonej Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Planowanie strategii adresowania IP i tworzenia podsieci Uzyskiwanie adresów sieciowych Istota klas adresów IP Istota podsieci Tworzenie podsieci między bajtami Zadanie kontrolne: Dzielenie adresów IP na podsieci Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 4: Przypisywanie adresów IP...75 Ręczne konfigurowanie klientów TCP/IP Instalowanie serwera DHCP...75 Istota metod alokacji DHCP Planowanie rozpowszechnienia DHCP Zadanie kontrolne: Instalowanie i konfigurowanie usługi DHCP Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 5: Rozwiązywanie problemów z adresowaniem TCP/IP Izolowanie problemów TCP/IP Rozwiązywanie problemów z konfiguracją klienta Rozwiązywanie problemów dotyczących DHCP Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów... 92

5 Spis treści v Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Planowanie połączenia z Internetem Lekcja 1: Planowanie infrastruktury połączenia internetowego Ustalanie wymagań łącza internetowego Wybór rodzaju połączenia internetowego Zadanie kontrolne: Rozumienie prędkości łączy WAN Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Wybór routerów i dostawców usług internetowych Wybór typu routera Wybór dostawcy usług internetowych (ISP) Zadanie kontrolne: Konfigurowanie routera Windows Server Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Zabezpieczanie i regulowanie dostępu do Internetu Ustalanie wymagań zabezpieczeń dotyczących Internetu Korzystanie z NAT Korzystanie z serwera proxy Wybór metody dostępu do Internetu Zadanie kontrolne: Konfigurowanie routera NAT Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 4: Rozwiązywanie problemów z łącznością internetową Ustalanie zasięgu problemu Diagnozowanie problemów związanych z konfiguracją klienta Diagnozowanie problemów dotyczących NAT i serwera proxy Diagnozowanie problemów dotyczących łącza internetowego Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Planowanie strategii rozwiązywania nazw Lekcja 1: Ustalanie potrzeb rozwiązywania nazw Czym jest rozwiązywanie nazw?...150

6 vi Spis treści Typy nazw Korzystanie z DNS Określanie wymagań DNS Korzystanie z nazw NetBIOS Korzystanie z lokalnego rozwiązywania nazw hostów Zadanie kontrolne: Definiowanie wymagań rozwiązywania nazw Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Projektowanie przestrzeni nazw DNS Korzystanie z istniejącej przestrzeni nazw Tworzenie domen internetowych Tworzenie domen wewnętrznych Łączenie wewnętrznych i zewnętrznych domen Tworzenie wewnętrznej domeny głównej Tworzenie nazw hostów Zadanie kontrolne: Projektowanie przestrzeni nazw DNS Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Implementacja strategii rozwiązywania nazw DNS Ile serwerów DNS? Rodzaje serwerów DNS Tworzenie stref Zadanie kontrolne: Istota funkcjonowania serwera DNS Korzystanie ze stref opartych na plikach Zadanie kontrolne: Tworzenie strefy Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 4: Implementacja mechanizmu rozwiązywania nazw NetBIOS Zadanie kontrolne: Instalowanie serwera WINS Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 5: Planowanie zabezpieczeń DNS Określanie zagrożeń zabezpieczeń dotyczących DNS Zabezpieczanie DNS Zadanie kontrolne: Rozumienie technik zabezpieczeń DNS Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 6: Rozwiązywanie problemów dotyczących nazw Rozwiązywanie problemów związanych z konfiguracją klienta Rozwiązywanie problemów dotyczących serwerów DNS Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału...213

7 Spis treści vii Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Korzystanie z usługi Routing i dostęp zdalny Lekcja 1: Planowanie strategii routingu i dostępu zdalnego Wybór topologii WAN Wybór technologii WAN Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Routing statyczny i dynamiczny Wybieranie routerów Korzystanie z routingu statycznego Korzystanie z routingu dynamicznego Routing multiemisji IP Zadanie kontrolne: Instalowanie RIP Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Zabezpieczanie dostępu zdalnego Ustalanie wymagań zabezpieczeń Sterowanie dostępem za pomocą właściwości telefonowania Planowanie uwierzytelniania Korzystanie z zasad dostępu zdalnego Korzystanie z kwarantanny dostępu zdalnego Zadanie kontrolne: Instalowanie serwera Routingu i dostępu zdalnego Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 4: Rozwiązywanie problemów dotyczących routingu TCP/IP Izolowanie problemów dotyczących routera Rozwiązywanie problemów dotyczących konfiguracji usługi Routing and Remote Access Rozwiązywanie problemów dotyczących tablic tras Rozwiązywanie problemów dotyczących protokołów routingu Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi...277

8 viii Spis treści 6 Zarządzanie dostępnością serwera Lekcja 1: Monitorowanie ruchu sieciowego Korzystanie z konsoli Performance Analizowanie ruchu sieciowego przy użyciu Monitora sieci Zadanie kontrolne: Korzystanie z Monitora sieci Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Monitorowanie serwerów sieciowych Monitorowanie serwerowych usług sieciowych Lokalizowanie wąskich gardeł systemu Zadanie kontrolne: Definiowanie poziomu odniesienia wydajności Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Planowanie strategii tworzenia kopii zapasowych Istota sieciowych kopii zapasowych Planowanie tworzenia kopii zapasowych Przywracanie danych Korzystanie z kopiowania woluminów w tle Zadanie kontrolne: Korzystanie z programu Backup w systemie Windows Server Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Klastry serwerów Lekcja 1: Istota klastrów Typy klastrów Projektowanie rozwiązania klastrowego Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Korzystanie z Równoważenia obciążenia sieciowego Istota równoważenia obciążenia sieciowego Planowanie wdrożenia równoważenia obciążenia sieciowego Wdrażanie klastra Network Load Balancing Monitorowanie równoważenia obciążenia sieciowego Zadanie kontrolne: Tworzenie klastra Network Load Balancing Pytania Podsumowanie lekcji...358

9 Spis treści ix Lekcja 3: Projektowanie klastra serwerowego Projektowanie wdrożenia klastra serwerowego Planowanie konfiguracji sprzętowej klastra serwerowego Przygotowywanie planu wdrożenia aplikacji Wybór modelu quorum Tworzenie klastra serwerowego Konfigurowanie zasad pracy awaryjnej Zadanie kontrolne: Tworzenie klastra jednowęzłowego Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Planowanie bazowej instalacji zabezpieczeń Lekcja 1: Wybieranie komputerów i systemów operacyjnych Istota ról komputerów Tworzenie specyfikacji sprzętowych Wybieranie systemów operacyjnych Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Tworzenie ramowego planu zabezpieczeń Ogólne planowanie zabezpieczeń Tworzenie zespołu projektowania zabezpieczeń Cykl rozwijania zabezpieczeń Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Identyfikowanie domyślnych ustawień zabezpieczeń klientów i serwerów Analiza ustawień zabezpieczeń Zadanie kontrolne: Modyfikowanie domyślnych ustawień zabezpieczeń Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi...418

10 x Spis treści 9 Wzmacnianie zabezpieczeń serwerów Lekcja 1: Tworzenie konfiguracji bazowej dla serwerów członkowskich Tworzenie bazowych zasad Definiowanie zasad inspekcji Definiowanie zasad Podglądu zdarzeń Konfigurowanie usług Konfigurowanie opcji zabezpieczeń Zadanie kontrolne: Tworzenie obiektu zasad grupy Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Tworzenie konfiguracji serwerów w oparciu o role Zabezpieczanie kontrolerów domeny Zabezpieczanie serwerów infrastruktury Zabezpieczanie serwerów plików i wydruku Zabezpieczanie serwerów aplikacji Zadanie kontrolne: Modyfikowanie GPO kontenera Domain Controllers Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Rozpowszechnianie GPO właściwych dla ról Łączenie zasad zawartych w GPO Zadanie kontrolne: Rozpowszechnianie wielu GPO Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 4: Wykorzystanie SCW do wzmacniania zabezpieczeń serwerów Wdrażanie SCW Zadanie kontrolne: Rozpowszechnianie zasad zabezpieczeń SCW Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Rozpowszechnianie konfiguracji zabezpieczeń Lekcja 1: Tworzenie planu testowania i rozpowszechniania Tworzenie środowiska testowego Tworzenie instalacji pilotażowej Tworzenie planu rozpowszechniania pilotażowego Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Wprowadzenie do szablonów zabezpieczeń Istota szablonów zabezpieczeń...486

11 Spis treści xi Korzystanie z konsoli Security Templates Korzystanie z dostarczonych szablonów zabezpieczeń Zadanie kontrolne: Korzystanie z przystawki Security Templates Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Rozpowszechnianie szablonów zabezpieczeń Korzystanie z zasad grupy Korzystanie z narzędzia Security Configuration And Analysis Korzystanie z narzędzia Secedit.exe Wykorzystanie Security Configuration Wizard Zadanie kontrolne: Korzystanie z przystawki Security Configuration And Analysis Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Tworzenie i zarządzanie certyfikatami cyfrowymi Lekcja 1: Wprowadzenie do certyfikatów Wprowadzenie do infrastruktury kluczy publicznych Funkcje pełnione przez PKI Zadanie praktyczne: Wyświetlanie certyfikatu Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Projektowanie infrastruktury kluczy publicznych Definiowanie wymagań dotyczących certyfikatów Tworzenie hierarchii urzędów certyfikacji Konfigurowanie certyfikatów Zadanie kontrolne: Instalowanie urzędu certyfikacji w systemie Windows Server Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Zarządzanie certyfikatami Istota rejestracji i odnawiania certyfikatów Ręczne tworzenie żądania certyfikatu Odwoływanie certyfikatów Zadanie kontrolne: Tworzenie żądania certyfikatu Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów...539

12 xii Spis treści Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi Zabezpieczanie łączności sieciowej przy użyciu IPSec Lekcja 1: Zabezpieczanie łączności międzysieciowej Wprowadzenie do filtrowania pakietów Kryteria filtrowania pakietów Filtrowanie pakietów w systemie Windows Server Zadanie kontrolne: Tworzenie filtrów pakietów w usłudze Routing i dostęp zdalny Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Planowanie wdrożenia IPSec Szacowanie zagrożeń Wprowadzenie do IPSec Protokoły IPSec Tryb transportu i tunelowania Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Wdrażanie IPSec Składniki IPSec Planowanie wdrożenia IPSec Korzystanie z zasad IPSec Zadanie kontrolne: Tworzenie zasady IPSec Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 4: Rozwiązywanie problemów dotyczących zabezpieczeń transmisji danych Rozwiązywanie problemów z niezgodnościami zasad Analizowanie ruchu IPSec Zadanie kontrolne: Korzystanie z przystawki Resultant Set of Policy Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału Wskazówki egzaminacyjne Najważniejsze fakty Najważniejsze pojęcia Pytania i odpowiedzi...589

13 Spis treści xiii 13 Projektowanie infrastruktury zabezpieczeń Lekcja 1: Planowanie infrastruktury aktualizacji zabezpieczeń Rodzaje aktualizacji oprogramowania Korzystanie z Windows Update Uaktualnianie sieci Zadanie kontrolne: Korzystanie z Microsoft Baseline Security Analyzer Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 2: Zabezpieczanie sieci bezprzewodowych Standardy sieci bezprzewodowych Topologie sieci bezprzewodowych Istota zabezpieczeń sieci bezprzewodowych Kontrolowanie dostępu bezprzewodowego przy użyciu zasad grupy Uwierzytelnianie użytkowników Szyfrowanie komunikacji bezprzewodowej Pytania Podsumowanie lekcji Lekcja 3: Zapewnianie bezpiecznej administracji sieciowej Korzystanie z Pomocy zdalnej Korzystanie z Pulpitu zdalnego Zadanie kontrolne: Konfigurowanie Pomocy zdalnej Pytania Podsumowanie lekcji Zadanie praktyczne Rozwiązywanie problemów Podsumowanie rozdziału Informacje dla zdających egzamin Najważniejsze fakty Najważniejsze terminy Pytania i odpowiedzi Część 2 Przygotowanie do egzaminu 14 Planowanie oraz wdrażanie ról i zabezpieczeń serwerów (1.0) Zadanie 1.1: Konfigurowanie zabezpieczeń serwerów mających przypisane wybrane role Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 1.2: Planowanie bazowej instalacji zabezpieczeń Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 1.3: Planowanie zabezpieczeń dla serwerów pełniących konkretne role Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania

14 xiv Spis treści Zadanie 1.4: Ocena i wybór systemu operacyjnego dla komputerów w przedsiębiorstwie Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Planowanie, wdrażanie i zarządzanie infrastrukturą sieciową (2.0) Zadanie 2.1: Planowanie strategii infrastruktury sieciowej TCP/IP Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 2.2: Planowanie i modyfikowanie topologii sieci Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 2.3: Planowanie strategii dostępu do Internetu Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 2.4: Planowanie monitorowania ruchu sieciowego Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 2.5: Rozwiązywanie problemów dotyczących łączności internetowej Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 2.6: Rozwiązywanie problemów z adresowaniem TCP/IP Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 2.7: Planowanie strategii rozwiązywania nazw hostów Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 2.8: Planowanie strategii rozwiązywania nazw NetBIOS Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 2.9: Problemy dotyczące rozwiązywania nazw hostów Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Planowanie, implementacja i zarządzanie usługą Routing and Remote Access (3.0) Zadanie 3.1: Planowanie strategii routingu Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 3.2: Planowanie zabezpieczeń dostępu zdalnego Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 3.3: Implementacja bezpiecznego połączenia pomiędzy sieciami prywatnymi Pytania do zadania

15 Spis treści xv Odpowiedzi do zadania Zadanie 3.4: Rozwiązywanie problemów dotyczących routingu TCP/IP Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Planowanie, implementacja i zarządzanie dostępnością serwerów (4.0) Zadanie 4.1: Planowanie wysokiej dostępności usług Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 4.2: Identyfikowanie wąskich gardeł Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 4.3: Implementacja klastrów serwerów Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 4.4: Zarządzanie równoważeniem obciążenia sieciowego Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 4.5: Planowanie strategii tworzenia kopii zapasowych i przywracania Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Planowanie i zarządzanie zabezpieczeniami sieci (5.0) Zadanie 5.1: Konfigurowanie bezpiecznych protokołów sieciowych Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 5.2: Konfigurowanie zabezpieczeń przesyłania danych Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 5.3: Planowanie zabezpieczeń protokołów sieciowych Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 5.4: Planowanie metod bezpiecznej administracji sieciowej Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 5.5: Planowanie zabezpieczeń sieci bezprzewodowych Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 5.6: Planowanie zabezpieczeń przesyłania danych Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 5.7: Rozwiązywanie problemów dotyczących zabezpieczeń przesyłania danych Pytania do zadania

16 xvi Spis treści Odpowiedzi do zadania Planowanie, wdrażanie i zarządzanie infrastrukturą zabezpieczeń (6.0) Zadanie 6.1: Konfigurowanie publikowania certyfikatów w usłudze katalogowej Active Directory Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 6.2: Planowanie infrastruktury kluczy publicznych (PKI) Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 6.3: Tworzenie ramowego planu wdrażania zabezpieczeń Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Zadanie 6.4: Planowanie infrastruktury aktualizacji zabezpieczeń Pytania do zadania Odpowiedzi do zadania Słownik Indeks...845

17 1 Planowanie topologii sieci Zagadnienia egzaminacyjne omówione w tym rozdziale: Planowanie i modyfikacje topologii sieci Planowanie fizycznego rozmieszczenia zasobów sieciowych Ustalenie, jakie protokoły sieciowe zostaną wykorzystane Cele rozdziału Rozdział niniejszy przedstawia kilka spośród najbardziej elementarnych decyzji, które należy podjąć w trakcie projektowania sieci dla konkretnej organizacji w ustalonej lokalizacji. Projektant sieci jest odpowiedzialny za ustalenie wymagań stawianych przez użytkowników, administratorów i właścicieli i sporządzenie planu sieci spełniającego wszystkie te oczekiwania. Rozdział ten oczywiście nie przedstawia pełnego procesu projektowania sieci, ale pozwala zademonstrować wpływ decyzji podejmowanych w tej fazie na późniejsze planowanie, wdrażanie i obsługę sieci. Na przykład przedstawione w tym rozdziale podsumowanie cech różnych nośników sieciowych znajdujących się obecnie w użyciu ułatwia wybranie typu nośnika najlepiej pasującego do konkretnej instalacji. Wybór nośnika opierać się może na fizycznych cechach lokalizacji, w której sieć będzie instalowana, lub na wymaganiach stawianych przez użytkowników, a najbardziej prawdopodobnie na obu czynikach równocześnie. Przy tworzeniu projektu sieci podstawową sprawą jest sporządzenie szczegółowej dokumentacji wymaganej zarówno przez osoby, które będą ją instalować, jak i przez tych, którzy będą nią zarządzać w późniejszym terminie. Rozdział ten wskazuje niektóre spośród najważniejszych informacji, które muszą być włączone do planów sieci, ukazując zarazem, jak wybór składników sieciowych wpływa na dobór informacji, które musi zawierać taki projekt. Lekcje w tym rozdziale: Lekcja 1: Windows Server 2003 i infrastruktura sieciowa... 4 Lekcja 2: Wybieranie protokołu warstwy łącza danych Lekcja 3: Wybieranie protokołów warstwy sieciowej i transportowej Lekcja 4: Rozmieszczanie zasobów sieciowych

18 4 Rozdział 1: Planowanie topologii sieci Wymagania Jakkolwiek rozdział ten zawiera pewne informacje wprowadzające, zakłada się, że czytelnik posiada przynajmniej pobieżną wiedzę na temat sieci komputerowych, taką jak znajomość fizycznych składników sieci oraz tego, jak protokoły, takie jak Ethernet i Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP), wpływają na łączność w sieci. Lekcja 1: Windows Server 2003 i infrastruktura sieciowa Infrastruktura sieciowa jest zbiorem fizycznych i logicznych składników zapewniających łączność, zabezpieczenia, routing, możliwości zarządzania, dostępność oraz inne integralne funkcje sieci. W czasie planowania sieci projektant musi wybrać składniki sprzętowe i programowe, które razem pozwolą utworzyć strukturę sieciową i zdefiniować konkretne lokalizacje, sposób instalacji oraz konfigurację tych składników. Umiejętności zdobywane podczas tej lekcji: Rozumienie różnic pomiędzy fizyczną strukturą sieci i jej infrastrukturą logiczną Przedstawienie procesu planowania infrastruktury sieciowej Zrozumienie procesu wdrażania planu infrastruktury sieciowej Wyliczenie zadań wymaganych przy obsłudze infrastruktury sieciowej Przybliżony czas na wykonanie zadań: 15 minut Czym jest infrastruktura sieciowa? W większości przypadków elementy infrastruktury sieciowej są zarówno odziedziczone, jak i zaplanowane. Jeśli na przykład budowana sieć ma być połączona z Internetem, pewne szczególne aspekty sieci, takie jak użycie zestawu protokołów TCP/IP, wynikają z tego faktu. Inne elementy sieci, takie jak fizyczne rozmieszczenie podstawowych składników, wybierane są przez projektantów przy pierwszej instalacji sieci i następnie są dziedziczone przez kolejne wersje w miarę rozwoju i rozbudowy sieci. Stosunkowo rzadko zdarza się, aby projektant miał możliwość zaprojektowania sieci od podstaw, bez konieczności dostosowania się do istniejących uwarunkowań. Niemal zawsze projektant musi włączyć do projektu pewne istniejące składniki, takie jak konkretne aplikacje, systemy operacyjne, protokoły lub dostępne już składniki sprzętowe. Wdrażanie infrastruktury sieciowej stanowi proces testowania, nabywania i łączenia ze sobą poszczególnych składników oraz instalowania ich w sposób opisany we wstępnym projekcie. Proces wdrażania rozpoczyna się od zainstalowania elementów sprzętowych sieci, na które składają się komputery, okablowanie oraz urządzenia łącznościowe, takie jak koncentratory, switche i routery, a także drukarki i inne urządzenia peryferyjne.

19 Lekcja 1: Windows Server 2003 i infrastruktura sieciowa 5 Po zestawieniu całości elementów sprzętowych, można przystąpić do instalcji i konfigurowania systemów operacyjnych, aplikacji i innego oprogramowania. Systemy operacyjne działające na komputerach stanowią podstawowy element programowy infrastruktury sieciowej, gdyż łączą one ze sobą protokoły i inne mechanizmy umożliwiające łączność w sieci. Oprócz standardowych protokołów komunikacyjnych typowych dla wszystkich sieciowych systemów operacyjnych, rodzina systemów Microsoft Windows Server 2003 zawiera dodatkowo zestaw aplikacji i usług wprowadzajacych do sieci możliwości zabezpieczeń oraz specjalne funkcje łącznościowe. Istotne znaczenie infrastruktury sieciowej nie kończy się w momencie, gdy budowa sieci zostanie ukończona. Osoby odpowiedzialne za obsługę sieci muszą doskonale znać wszystkie elementy podlegającej im infrastruktury, aby móc dokonywać rozbudowy sieci, instalacji uaktualnień i rozwiązywać problemy. Egzamin sprawdza wiedzę kandydata na temat tego, jak infrastruktura wpływa na planowanie, implementację i obsługę sieci średnich i dużych rozmiarów, a także funkcjonowanie systemu Windows Server 2003 jako części takiej infrastruktury. Infrastruktura fizyczna Fizyczna infrastruktura sieci to jej topologia czyli geometryczny projekt sieci wraz ze składnikami sprzętowymi, takim jak okablowanie, routery, switche, koncentratory, serwery i stacje robocze. Wybór sprzętu w czasie planowania fizycznej infrastruktury jest często zależny od elementów logicznej struktury sieci. Jeśli na przykład rolę protokołu warstwy danych sieci ma pełnić Ethernet, ogranicza to wybór okablowania do konkretnych typów kabli i aktywnych elementów łącznikowych (koncentratorów, routerów i switchy), które obsługują protokół Ethernet. W przypadku małych sieci infrastruktura sieciowa może być bardzo prosta komputery, koncentrator oraz kilka kabli to w zasadzie wszystkie konieczne elementy. W przypadku sieci średnich i dużych struktura ta staje się bardzo złożona. W uzupełnieniu do wielkiej liczby komputerów, rozległego systemu kabli i wielu wzajemnie połączonych koncentratorów sieć taka może wymagać routerów lub switchy łączących ze sobą poszczególne segmenty oraz dodatkowe składniki konieczne do obsługi połączeń internetowych, dostępu klientów zdalnych, połączeń sieci rozległych do innych lokalizacji lub urządzeń do łączności bezprzewodowej. Sprzęt wykorzystywany do implementacji tych dodatkowych technologii jest bardzo zróżnicowany i jest zawsze powiązany z logiczną infrastrukturą sieci. Na przykład w celu połączenia sieci lokalnej (LAN) opartej o standard Ethernet w centrali firmy z siecią Ethernet LAN w biurze oddziału firmy konieczne jest wybranie innego protokołu warstwy danych dla połączenia sieci rozległej (WAN), takiego jak Point-to-Point Protocol, a także innego nośnika sieci (na przykład łącza telefonicznego lub T-1), przy czym należy upewnić się, że zarówno posiadany sprzęt, jak i oprogramowanie w obu sieciach lokalnych obsługuje wybraną technologię WAN. Zobacz także Więcej informacji na temat połączeń WAN znajduje się w Lekcji 1 w rozdziale 3, Planowanie łączności z Internetem oraz w Lekcji 1 rozdziału 5, Korzystanie z usług routingu i dostępu zdalnego.

20 6 Rozdział 1: Planowanie topologii sieci Wskazówka egzaminacyjna Dobra znajomość fizycznej infrastruktury sieci jest wymogiem wstępnym dla egzaminu Przed przystąpieniem do egazminu należy znać funkcje wszystkich podstawowych składników sprzętowych sieci oraz umieć połączyć je ze sobą w celu zbudowania sieci. Infrastruktura logiczna Sieciowa infrastruktura logiczna składa się z wielu elementów programowych pozwalających na łączność, zarządzanie i zabezpieczanie hostów w sieci. Infrastruktura logiczna umożliwia łączność pomiędzy komputerami poprzez ścieżki wynikające z topologii fizycznej. Obejmuje ona zarówno abstrakcyjne składniki programowe, takie jak protokoły sieciowe, jak i elementy realne, takie jak konkretne programy. Przykładowo, projektując strukturę dla sieci średnich lub dużych rozmiarów, zazwyczaj zakłada się wykorzystanie protokołów TCP/IP dla warstwy sieciowej i transportowej. Na tym etapie planowania TCP/IP jest postrzegany jako element abstrakcyjny, gdyż implementację tych protokołów można zrealizować przy użyciu dowolnego spośród wielu produktów programowych. Po dokonaniu tego wyboru konieczne jest wybranie realnego składnika, który zostanie wykorzystany do implementacji elementu abstrakcyjnego. W omawianym przykładzie, decydując się na wykorzystanie TCP/IP, można następnie wybrać implementację tej rodziny protokołów dostępną w systemach operacyjnych Microsoft Windows. Oprócz podstawowych protokołów komunikacyjnych, takich jak TCP/IP, elementy abstrakcyjne infrastruktury logicznej mogą zawierać technologie zabezpieczeń, takie jak certyfikaty cyfrowe lub protokoły IP Security (IPSec). Elementy te mogą być implementowane za pomocą różnorodnych rozwiązań programowych. Planowanie W przypadku sieci opartych na systemie Windows Server 2003, większość realnych elementów wymaganych przez typową infrastrukturę zapewnia sam system operacyjny. W innych wypadkach może być konieczne zastosowanie odrębnych produktów programowych do implementacji protokołów i abstrakcyjnych składników zabezpieczeń. System Windows Server 2003 zawiera wielką liczbę opcjonalnych protokołów i usług; rozstrzygnięcie, które spośród tych protokołów i usług mają zostać wykorzystane, jest również częścią procesu projektowania infrastruktury logicznej. W niektórych przypadkach projektant może zdecydować się na skorzystanie z produktu innej firmy zamiast składnika systemu operacyjnego. Przykładowo, system Windows Server 2003 zawiera własne oprogramowanie do tworzenia sieciowych kopii zapasowych, jednak często wybierane są inne programy tego typu, ze względu na oferowane przez nie dodatkowe funkcje. Planowanie infrastruktury sieciowej Planowanie infrastruktury jest bez wątpienia najbardziej złożoną częścią procesu budowania sieci, gdyż w tej fazie powstaje projekt, który zostanie użyty do wdrożenia sieci i zarządzania nią w późniejszym terminie. Kompletny plan infrastruktury sieciowej zawiera dużo więcej informacji, niż tylko lista produktów sprzętowych i programowych oraz plan rozmieszczenia poszczególnych składników. Aby przygotować właściwy plan infrastruktury,

21 Lekcja 1: Windows Server 2003 i infrastruktura sieciowa 7 projektant sieci musi rozważyć wymagania użytkowników sieci, oczekiwania właścicieli, a także ograniczenia narzucane przez składniki sprzętowe i programowe. Projektant sieci musi odpowiedzieć na podstawowe pytanie: jaki rodzaj zadań będą realizować użytkownicy sieci? Odpowiedź na to pytanie wymaga zdefiniowania typów łączności, jakich wymagać będą użytkownicy, a także oprogramowania, jakiego będą potrzebować. Zagadnienie to nie sprowadza się jednak do prostego wybrania właściwego rozwiązania potrzeby użytkowników mogą wpłynąć na wiele aspektów infrastruktury sieciowej. Przykładowo, jeśli w sieci występują użytkownicy, którzy muszą mieć możliwość odbierania wideo przesyłanego z Internetu w czasie rzeczywistym, wynikający stąd wpływ na projekt infrastruktury sieci będzie wykraczał znacznie poza wybór aplikacji, która może wyświetlać strumieniowy obraz wideo. Projektant musi uwzględnić także inne składniki, takie jak pasmo sieciowe wykorzystywane przez media strumieniowe w sieci lokalnej, jak również szybkość połączenia internetowego konieczną do obsługi tej aplikacji. Oprócz wyboru odpowiednich aplikacji, projektant sieci musi mieć także świadomość, jakie usługi sieciowe będą niezbędne, aby komputery użytkowników mogły działać prawidłowo. Uwaga Znacząca część egzaminu poświęcona jest planowaniu, implementacji i obsłudze usług systemu Windows Server 2003, takich jak DHCP Server, DNS Server oraz Windows Internet Name Service (WINS). Proces planowania wdrożenia takich usług wymaga nie tylko określenia, kiedy powinny być wykorzystane, ale również zaprojektowania schematu adresowania IP i przestrzeni nazw Domain Name System (DNS). Obydwa zagadnienia są szczegółowo omówione odpowiednio w rozdziale 2, Planowanie infrastruktury sieciowej TCP/IP oraz rozdziale 4 Planowanie strategii rozwiązywania nazw. Innym zagadnieniem, które zawsze ma wpływ na planowanie infrastruktury sieciowej, jest bezpieczeństwo. Projektant musi podjąć próbę przewidzenia wszelkich możliwych zagrożeń i zaplanować odpowiednią infrastrukturę zabezpieczeń chroniącą sieć przed tymi zagrożeniami. Infrastruktura zabezpieczeń może obejmować zaawansowane opcje konfiguracyjne systemów operacyjnych, usług i aplikacji, jak również korzystanie z dodatkowych składników, takich jak IPSec lub certyfikaty cyfrowe. Wiele lekcji zawartych w książce poświęconych jest określaniu wymagań zabezpieczeń i implementacji mechanizmów bezpieczeństwa w sieciach Windows Server Implementacja infrastruktury sieciowej Proces wdrażania technologii opisanych w planie infrastruktury sieciowej zazwyczaj wymaga posługiwania się wieloma różnymi umiejętnościami. Specjalistyczne zadania, na przykład instalacja kabli sieciowych, często powierzane są zewnętrznym podwykonawcom specjalizującym się w tego typu działalności. Instalacja systemów operacyjnych i innych składników programowych również stanowi część tego procesu, jednak działania te nie należą do głównych zagadnień podejmowanych przez egzamin Elementy procedury implementacji, których dotyczy egzamin , to dobieranie protokołów, systemów operacyjnych, aplikacji oraz mechanizmów zabezpieczeń spełniających wymagania właścicieli sieci, administratorów i użytkowników określone w trakcie planowania. Egzamin obejmuje również procedurę rozpowszechniania takich technologii,

22 8 Rozdział 1: Planowanie topologii sieci jak protokoły TCP/IP, mechanizmy rozpoznawania nazw DNS i WINS oraz rozszerzenia protokołu IPSec. Wdrażanie tych technologii obejmuje takie zadania, jak wybór adresów IP i masek podsieci, których będą używały komputery w tworzonej sieci, projektowanie przestrzeni nazw DNS oraz tworzenie zasad IPsec gwarantujących bezpieczną łączność pomiędzy wybranymi użytkownikami lub systemami. Egzamin koncentruje się zasadniczo na rozpowszechnianiu tych technologii w sieciach o średnich i dużych rozmiarach, zwracając większą uwagę na zagadnienia organizacyjne, niż na procedurę konfiguracji pojedynczego komputera. Przykładowo, pytania egzaminacyjne zwracają większą uwagę na proces tworzenia przestrzeni nazw odpowiedniej dla dużej organizacji, niż na samo instalowanie i konfigurowanie aplikacji serwera DNS na wybranym komputerze pracującym pod kontrolą systemu Windows Server Zarządzanie infrastrukturą sieciową Profesjonalne zainteresowanie infrastrukturą sieciową nie kończy się w momencie zrealizowania planu sieci i wykonania implementacji. Aby móc właściwie zarządzać siecią, administratorzy muszą dysponować dogłębną wiedzą na temat infrastruktury i wykorzystywanych przez nią technologii. Zarządzanie infrastrukturą sieciową obejmuje takie zadania, jak aktualizacja systemów i aplikacji, monitorowanie bieżących procesów i rozwiązywanie pojawiających się problemów. Utrzymanie aktualności wersji sieciowych systemów i aplikacji jest bardziej złożone, niż proste pobieranie najnowszych poprawek i instalowanie ich na wszystkich komputerach. W wielkich i złożonych strukturach sieciowych konieczne jest staranne przetestowanie każdej poprawki przed jej rozpowszechnieniem na systemach produkcyjnych. Oznacza to konieczność wykorzystania sieci laboratoryjnej i sporządzenia planu testów uaktualnień pozwalającego na uruchomienie tych poprawek w chronionym środowisku przed zainstalowaniem ich w całym przedsiębiorstwie. Zbudowanie sieci testowej, będącej dostateczną kopią rzeczywistej sieci, wymaga doskonałej znajomości infrastruktury sieciowej przedsiębiorstwa. Administratorzy muszą monitorować wiele usług podstawowych dla dużych sieci w regularnych odstępach czasu, aby móc upewnić się, że działają one poprawnie. Monitorowanie takie może obejmować okresowe sprawdzanie dzienników, testowanie funkcjonowania oraz analizę ruchu sieciowego. Administrator sieci musi być w stanie skonfigurować usługi tak, aby niezbędne informacje o ich działaniu były rejestrowane i mogły zostać poddane dalszej analizie za pomocą takich narzędzi, jak Network Monitor lub konsola Performance dostępne w systemie Windows Server Tym niemniej, nawet administrator, który dobrze zna te narzędzia, nie musi koniecznie wiedzieć, jakie elementy powinny być monitorowane, jakiego poziomu wydajności należy oczekiwać i jak interpretować wpisy dzienników. Aby móc odpowiedzieć na te pytania, administrator musi być zaznajomiony z infrastrukturą zarządzanej sieci i z natężeniem powodowanym przez normalne działanie, dzięki czemu łatwo będzie mógł wykryć dowolne odchylenia od poziomu odniesienia. Jedną z podstawowych funkcji pełnionych przez administratora sieci jest rozwiązywanie problemów. Jakkolwiek większa część wysiłku wkładanego w proces projektowania i implementacji infrastruktury koncentruje się wokół potrzeby utworzenia niezawodnej sieci, problemy zawsze będą się zdarzać, zaś w dużych organizacjach awarie sieci mogą oznaczać obniżenie produktywności i stratę dochodów. Aby móc szybko zlokalizować problem i wybrać właściwą metodę jego eliminacji, administrator musi być dobrze obeznany ze strukturą swojej sieci.

23 Lekcja 1: Windows Server 2003 i infrastruktura sieciowa 9 Pytania Poniższe pytania mają na celu podkreślenie kluczowych informacji przedstawionych w niniejszej lekcji. Jeśli na któreś z pytań Czytelnik nie znajdzie odpowiedzi, powinien ponownie przejrzeć treść lekcji i spróbować ponownie. Odpowiedzi do przedstawionych pytań dostępne są w części Pytania i odpowiedzi na końcu tego rozdziału. 1. Które z poniższych zdań na temat infrastruktury sieciowej jest prawdziwe? a. Infrastruktura sieciowa obejmuje tylko produkty sprzętowe. b. Infrastruktura sieciowa obejmuje tylko produkty programowe. c. Infrastruktura sieciowa obejmuje zarówno produkty sprzętowe, jak i programowe. d. Infrastruktura sieciowa jest projektem, który nie zawiera konkretnych produktów sprzętowych ani programowych. 2. Jaki typ infrastruktury sieciowej zawiera wybór protokołów warstwy sieciowej i transportowej, które mają być wykorzystywane w tej sieci? 3. Które z wymienionych procedur wchodzą w zakres obsługi infrastruktury sieciowej? Wybierz trzy. a. Uaktualnianie sieci. b. Rozwiązywanie problemów sieciowych. c. Implementowanie sieci. d. Monitorowanie sieci. Podsumowanie lekcji Infrastrukturę sieciową stanowi zestaw składników zapewniających łączność, zabezpieczenia, routing, zarządzanie, dostępność oraz inne integralne właściwości sieci komputerowej. Fizyczna infrastruktura sieciowa to projekt materialnej sieci, złożony ze składników sprzętowych, takich jak okablowanie, routery, switche, koncentratory, serwery i stacje robocze. Logiczna infrastruktura sieci obejmuje szereg elementów programowych pozwalających na połączenie, zarządzanie i zabezpieczanie hostów tworzących sieć. Planując infrastrukturę sieciową, należy określić wymagania użytkowników, administratorów i właścicieli sieci, po czym wykonać projekt konfiguracji wybranych składników fizycznych i logicznych spełniających te wymagania. Podczas implementacji infrastruktury sieciowej istotne jest rozumienie takich aspektów dotyczących rozpowszechniania produktów, jak przydzielanie adresów IP i projektowanie przestrzeni nazw DNS. Obsługa infrastruktury sieciowej obejmuje takie zadania, jak rozpowszechnianie aktualizacji oprogramowania, monitorowanie wydajności sieci i procesów oraz rozwiązywanie problemów.

24 10 Rozdział 1: Planowanie topologii sieci Lekcja 2: Wybieranie protokołu warstwy łącza danych Możliwość podłączenia grupy komputerów do tej samej fizycznej sieci zapewnia nośnik komunikacyjny, jednak nie umożliwia to sensownej wymiany informacji, o ile komputery te nie będą mówić tym samym językiem. Języki takie noszą nazwę protokołów; jeśli komputery w sieci mają ze sobą współpracować, każdy z nich musi zostać skonfigurowany tak, aby używał tych samych protokołów, co pozostałe. Wybór odpowiednich protokołów dla sieci stanowi ważny element procesu planowania infrastruktury sieciowej. Umiejętności zdobywane podczas tej lekcji: Wyliczanie siedmiu warstw modelu Open Systems Interconnection (OSI) i ich funkcji Znajomość typów nośników standardowo wykorzystywanych do budowy sieci danych Zrozumienie różnic pomiędzy różnymi protokołami warstwy danych i ich wariantami Umiejętność wyboru właściwego protokołu warstwy danych dla zadanego środowiska. Przybliżony czas na wykonanie zadań: 30 minut Istota modelu OSI W roku 1984 International Organization for Standardization (ISO) przy współpracy Telecommunication Standardization Sector of the International Telecommunications Union (ITU-T) opublikowała dokument, który rozdzielał funkcjonowanie sieci danych na siedem warstw, przedstawionych na rysunku 1-1. The Basic Reference Model for Open Systems Interconnection, obecnie zazwyczaj nazywany modelem OSI (ISO/ IEC :1994 oraz ITU-T Recommendation X.200), stał się ogólnoświatowym standardem, na podstawie którego objaśnia się i definiuje funkcje sieciowe. Siedem warstw modelu OSI definiuje funkcje, które są implementowane w różnych protokołach sieciowych, takich jak Ethernet lub TCP/IP. Poszczególnym warstwom przypisane są następujące funkcje: Fizyczna Warstwa fizyczna definiuje naturę nośnika sieci rzeczywisty element łączący wszystkie komputery sieci ze sobą a także naturę sygnałów przesyłanych przez ten nośnik. W większości wypadku nośnik ten ma postać kabla miedzianego, przez który przesyłane są impulsy elektryczne, jakkolwiek coraz częściej spotykane są media optyczne (światłowody) oraz bezprzewodowe, wykorzystujące sygnały radiowe lub podczerwień.

25 Lekcja 2: Wybieranie protokołu warstwy łącza danych 11 Warstwa aplikacji Warstwa prezentacji Warstwa sesji Warstwa transportowa Warstwa sieciowa Warstwa łącza danych Warstwa fizyczna Rysunek 1-1. Model OSI Łącza danych Warstwa łącza danych definiuje interfejs pomiędzy nośnikiem sieci i oprogramowaniem uruchomionym na komputerze. Wśród funkcji łącza danych wymienić należy: adresowanie pakietów (pozwalające komputerom na kierowanie ruchu do wybranych punktów docelowych w sieci lokalnej); kontrolę dostępu do łącza (pozwalającą na wykorzystanie pojedynczego nośnika sieci przez wiele komputerów bez konfliktów); tworzenie ramek wykorzystywanych do kapsułkowania danych dla potrzeb przesyłania przez sieć. Warstwa łącza danych dzieli się na dwie podwarstwy. Podwarstwa kontroli łącza logicznego steruje takimi funkcjami jak kontrola i eliminacja błędów przy przesyłaniu danych od węzła do węzła w obrębie tej samej sieci lokalnej, synchronizacja ramek oraz kontrola przepływu. Podwarstwa kontroli dostępu do nośnika (Media Access Control MAC) steruje ruchem pakietów danych pomiędzy poszczególnymi kartami sieciowymi (NIC) poprzez współdzielony kanał. Sieciowa Warstwa sieciowa definiuje funkcje zapewniające łączność pomiędzy komputerami lub różnymi sieciami. Najważniejszą spośród tych funkcji jest routing, umożliwiający przekierowywanie ruchu poprzez pośredniczące sieci do punktu docelowego znajdującego się w sieci zdalnej w dowolnej odległości. Inne funkcje obejmują sekwencjonowanie pakietów, wykrywanie błędów transmisji pomiędzy nadawcą i odbiorcą, kontrolę przepełnienia oraz adresowanie. Podczas gdy warstwa łącza danych jest odpowiedzialna za lokalny ruch w pojedynczej sieci, warstwa sieciowa odpowiada za kierowanie ruchu do jego ostatecznego przeznaczenia. Transportowa Warstwa transportowa modelu OSI udostępnia funkcje, które uzupełniają te oferowane przez warstwę sieciową, w tym gwarantowanie dostarczania pakietów (wykorzystujące mechanizm potwierdzający dostarczenie danych), kontrolę przepływu regulującą szybkość transmisji w celu uniknięcia tracenia pakietów oraz wykrywanie błędów (umożliwiające systemowi odbiorczemu rozpoznanie uszkodzonych pakietów). Sesji Warstwa sesji udostępnia wiele funkcji wymaganych do regulowania dialogu pomiędzy dwoma komputerami komunikującymi się poprzez sieć. Na przykład warstwa sesji tworzy, reguluje i kończy wymiany danych pomiędzy aplikacjami na obu końcach kanału łącznościowego.

26 12 Rozdział 1: Planowanie topologii sieci Prezentacji Warstwa prezentacji (niekiedy nazywana warstwą składni) jest odpowiedzialna za tłumaczenie własnej składni każdego komputera na wspólną składnię przekazu, która może zostać odczytana i zrozumiana przez inne komputery w sieci. W niektórych przypadkach składnia przekazu może udostępniać takie funkcje, jak kompresja lub szyfrowanie danych. Aplikacji Warstwa aplikacji zapewnia interfejs pomiędzy stosem protokołów sieciowych i oprogramowaniem uruchomionym na danym komputerze. Jako przykład można wymienić interfejsy dla aplikacji poczty elektronicznej, przesyłania plików, Telnetu lub File Transfer Protocol (FTP). Aplikacje korzystają z usług zapewnianych przez protokoły warstwy aplikacji, które z kolei odwołują się do usług oferowanych przez niższe warstwy stosu. Należy zwrócić uwagę, że protokoły implementujące funkcje modelu OSI nie odpowiadają ściśle indywidualnym warstwom. Komputer należący do sieci nie musi koniecznie korzystać z siedmiu różnych protokołów, z których każdy odpowiadałby odpowiedniej warstwie. Mówiąc ogólnie, projektant infrastruktury sieciowej dokonuje wyboru protokołu warstwy łącza danych, takiego jak Ethernet lub Token Ring, co wymusza wybór zarówno warstwy fizycznej, jak i warstwy łacza danych, oraz zestaw protokołów, taki jak TCP/IP, które implementują funkcje warstwy sieciowej i transportowej. Funkcje warstw sesji, prezentacji i aplikacji są niekiedy zapewniane przez jeden z protokołów zestawu, bądź też poprzez odrębny protokół warstwy aplikacji. Wybieranie protokołu warstwy łącza danych Wybór protokołu warstwy łącza danych jest najważniejszą decyzją, jaką należy podjąć przy projektowaniu fizycznej infrastruktury sieci. Protokół ten jest nie tylko odpowiedzialny za same funkcje warstwy łącza danych, takie jak kontrola dostępu do nośnika, ale również za implementację warstwy fizycznej sieci. Obecnie najczęściej wykorzystywanym protokołem warstwy łącza danych jest Ethernet, podczas gdy Token Ring zajmuje odległe drugie miejsce. Tym niemniej, istnieje wiele odmian standardu Ethernet zapewniających różne poziomy wydajności, przez co wybór właściwego wariantu jest bardzo istotny. Dokonując wyboru protokołu warstwy łącza danych, należy rozważyć szereg różnych kryteriów. Ze względu na fakt, że protokół ten determinuje postać fizycznej infrastruktury sieci, konieczne jest rozważenie takich elementów projektu, jak odległości pomiędzy poszczególnymi stacjami roboczymi oraz wymagana prędkość transmisji danych. Należy również uwzględnić rodzaj ruchu, który sieć będzie przenosić, a także jego natężenie. Istotnym czynnikiem jest też w każdym przypadku dostępny budżet. Wybór typu nośnika Jakkolwiek w przeszłości wykorzystywane były również inne rodzaje nośników, większość tworzonych i wykorzystywanych obecnie sieci LAN wykorzystuje kable typu nieekranowana skrętka (Unshielded Twisted Pair UTP), bądź też kable światłowodowe. W większości przypadków kable UTP są wystarczające i mniej kosztowne, jednak światłowody stanowią interesującą alternatywę w przypadku wysokich wymagań dotyczących wydajności. Nośniki sieciowe wykorzystujące okablowanie nazywa się nośnikami umocowanymi (bounded media). Ostatnie osiągnięcia w zakresie technologii bezprzewodowych sprawiły, że nośniki