Ocena skomunikowania portu lotniczego publicznym transportem zbiorowym

Transkrypt

1 po Magdalena Lubiecka-Budzanowska 1 Politechnika Warszawska, Wydział Transportu Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Nieruchomości i Infrastruktury Ocena skomunikowania portu lotniczego publicznym transportem zbiorowym 1. WPROWADZENIE Organizowanie publicznego transportu zbiorowego w obrębie portu lotniczego jest wyzwaniem nie tylko dla organizatora publicznego transportu zbiorowego, którym jest właściwa jednostka samorządowa, lecz także dla zarządzającego portem lotniczym, operatora publicznego transportu zbiorowego czy przewoźnika lotniczego [1], [2]. Parametry techniczne funkcjonowania portu lotniczego determinują jego lokalizację w znacznej odległości od centrum miasta, wobec czego tak istotne jest jego odpowiednie skomunikowanie z regionem czy miastem. W ostatnich latach oddano do użytkowania trzy nowe porty lotnicze. Były to Warszawa/Modlin, Lublin i Radom-Sadków. Uzupełniły one siatkę obecnie funkcjonujących w Polsce 10 portów lotniczych. Z pośród nowych portów lotniczych Lublin posiada zintegrowany terminal ze stacją kolejową umożliwiającą pasażerom dogodną przesiadkę, zaś w przypadku lotniska Warszawa/Modlin mamy do czynienia z pośrednim połączeniem terminala z stacją kolejową dedykowanym transportem autobusowym. Połączenie drogowe mimo wielu wad w przypadku większości portów lotniczych stanowi jedyny sposób skomunikowania lotniska z regionem. Mimo że zbiorowy transport autobusowy ma ograniczoną liczbę dostępnych miejsc, a koszty dojazdu i parkowania w przypadku transportu indywidualnego są znacznie wyższe to wciąż jest to dość popularny sposób dotarcia do portu lotniczego. Związane jest to z dużą zawodnością w określeniu czasu dojazdu ze względu na małą przepustowość infrastruktury drogowej zwłaszcza w okresie zmorzonego ruchu. Skomunikowanie portu lotniczego transportem indywidualnym, choć jest dla zarządzających portem możliwością dodatkowego zarobku poprzez oferowanie pasażerom krótko i długookresowych parkingów to ich lokalizacja często ogranicza również możliwości rozbudowy czy wykorzystania terenu na inne cele. Wobec czego w dalszym ciągu dąży się do większej integracji portów lotniczych z transportem kolejowym. Ta tendencja jest również zauważalna w portach, w których połączenie te obecnie już funkcjonuje, jak np. Kraków-Balice. Niemniej jednak zapewnienie masowego środka transportu pomiędzy portem lotniczym a centrum miasta powinno być związane z poprawą komfortu podróżowania poprzez skrócenie czasu podróży oraz skorelowaniem ze sobą rozkładów jazdy. W związku, z czym w pracy przedstawiono problem związany ze skomunikowaniem portu lotniczego publicznym transportem zbiorowym, a zwłaszcza transportem kolejowym na przykładzie wybranych lotnisk polskich i europejskich. Wskazano, tak że możliwość połączenia portu lotniczego z otaczającym go regionem czy aglomeracją nie może opierać się jedynie na budowie infrastruktury, bardzo istotne jest aby połączenie tj. rozkład jazdy pociągów oraz tabor był odpowiednio dostosowany do lokalnych i regionalnych uwarunkowań portu lotniczego. Zaprezentowano również metodę umożliwiającą ocenę tego skomunikowania poprzez badanie zależności pomiędzy różnymi gałęziami transportu. 2. TRANSPORT KOLEJOWY DO/Z PORTU LOTNICZEGO Połączenie między aglomeracją a lotniskiem transportem zbiorowym możemy scharakteryzować poprzez przyjęcie przedstawionego poniżej wariantowania [11]: 1 MagdalenaLubiecka@gmail.com Logistyka 4/

2 0 bezpośrednie połączenie portu lotniczego z centrum miasta transportem autobusowym; I pośrednie połączenie portu lotniczego z przystankiem/stacją kolejową nie leżącą na terenie lotniska transportem autobusowym; II pośrednie połączenie terminala ze stacją kolejową leżącą na terenie portu lotniczego np. transportem autobusowym; III bezpośrednie połączenie terminala ze stacją kolejową. Terminal 0 I II transport drogowy transport drogowy transport drogowy Stacja kolejowa Stacja kolejowa transport kolejowy transport kolejowy Stacja, dworzec kolejowy Miasto III Stacja kolejowa Port lotniczy transport kolejowy Rysunek 1 Warianty połączenia lotniska z miastem transportem zbiorowym Źródło: opracowanie na podstawie [11] Przedstawiona na rysunku 1 charakterystyka pozwala określić położenie stacji kolejowej wobec terminala jak i warianty połączenia z otacząjącym go regionem. Warianty połączenia portu lotniczego z otaczającym go regionem mogą się różnić w przypadku połączenia z kilkoma ośrodkami miejskimi. Tak jak już wyżej wskazano transport drogowy pełni w portach lotniczych podstawową metodę skomunikowania zwłaszcza w tych portach lotniczych gdzie obsługiwanych jest co najmniej 5 mln pasażerów. Natomiast transport kolejowy z uwagi na zaoferowanie większej liczby miejsc przeznaczony jest dla dużych portów lotniczych zwłaszcza w przypadku wykorzystania wariantu III. Niemniej jednak wykorzystanie transportu kolejowego do obsługi danego portu w dużej mierze zależy od możliwości technicznych poprowadzenia linii kolejowej i możliwości finansowych zarządzającego portem lotniczym, organizatora publicznego transportu publicznego czy zarządcy infrastruktury kolejowej. Wobec czego poniżej została przedstawiona charakterystyka wybranych lotnisk europejskich i polskich ze względu na ich połączenie z regionem w porównaniu z liczbą pasażerów Transport kolejowy w europejskich portach lotniczych Podobnie jak w przypadku polskich portów lotniczych również europejskie zlokalizowane są często na obrzeżach, oraz również w ich przypadku często mamy do czynienia jedynie z drogowym połączeniem. Nie mniej jednak wybór skomunikowania z regionem nie wynika z wielkości portu lotniczego. W tabeli 1 scharakteryzowano 7 lotnisk europejskich ze względu na liczbę odprawionych pasażerów w ciągu roku (PAX/rok) oraz środek publicznego transportu zbiorowego łączącego terminal ze stacją kolejową. Przedstawione w tabeli 1 połączenia ze stacją kolejową, która zlokalizowana jest w nieznacznej odległości od terminala realizowana jest przez Shuttle bus tj. autobus dedykowany do obsługi pasażerów korzystających z transportu kolejowego. W przypadku stacji czy dworców kolejowych zlokalizowanych w centrum miast połączenie autobusowe realizowane jest przez Airport Express, czyli przyśpieszone połączenie autobusowe, które zatrzymuje się w najważniejszych punktach przesiadkowych umożliwiając pasażerom szybki przejazd do celu. 578 Logistyka 4/2015

3 Tabela 1 Transport kolejowy w europejskich portach lotniczych Lotnisko Liczba PAX/rok (2014) Połączenie ze stacją kolejową Münster/Osnabrück 0,9 mln autobus Dortmund 2,0 mln autobus Frankfurt-Hahn 2,8 mln autobus Berlin-Schönefeld 7,3 mln stacja kolejowa na terenie portu Londyn-Luton 10,5 mln autobus Praga im. Václava Havla 11,1 mln autobus, autobus i metro Londyn-Heathrow 73,4 mln stacja kolejowa zintegrowana z terminalem Źródło: opracowanie na podstawie [14],[15], [16], [18] Transport kolejowy w polskich portach lotniczych Idea integracji portów lotniczych z transportem kolejowym również w Polsce jest istotną kwestią w przypadku nowych jak i rozbudowanych portów lotniczych. Lokalizacja lotnisk na terenie byłych lotnisk wojskowych daje możliwość skorzystania z dedykowanej tym lotniskom infrastruktury kolejowej. Niestety znaczna część bocznic kolejowych nie jest przystosowana do prowadzenia ruchu osobowego. Inną niedogodnością jest lokalizacja infrastruktury kolejowej w stosunku do terminala. Położenie to wynika z wykorzystania linii kolejowej do transportu paliwa [10]. W Polsce pierwszą zmodernizowaną bocznicą kolejową wykorzystaną do skomunikowania portu lotniczego z centrum miasta była bocznica kolejowa do Portu Lotniczego Kraków-Balice. Połączenie istnieje od 2006 roku i jest realizowane przez Przewozy Regionalne Sp. z o.o. Przystanek oraz bocznica jak to wcześniej wskazano zlokalizowana była 250 m od terminala międzynarodowego (T1) i 1200 m od terminala krajowego (T2). Z uwagi na położenie przystanku do jego obsługi dedykowany został autobus, Shuttle bus. Jednak z uwagi na modernizację infrastruktury okołolotniskowej, budowę hotelu oraz parkingów w pobliżu terminala w styczniu 2014 r. połączenie zostało zamknięte w celu modernizacji linii kolejowej i budowy stacji kolejowej naprzeciwko terminala międzynarodowego [17]. W okresie od 2006 roku do 2014 roku z połączenia kolejowego korzystało około 10% pasażerów portu lotniczego [21]. Następna realizacja połączenia kolejowego do portu lotniczego nastąpiła dopiero w 2012 roku. W tym roku połączono z linią kolejową największe Lotnisko Chopina w Warszawie. Choć od 2012 roku połączenie realizowane w odstępach 15 minutowych przez dwóch operatorów publicznego transportu zbiorowego tj. Koleje Mazowieckie KM Sp. z o. o. i Szybką Kolej Miejską Sp. z o. o. to w dalszym ciągu trwają prace związanie z bezpośrednim połączeniem terminala ze stacją kolejową. Obecnie drogę pomiędzy stacja a terminalem należy pokonać pieszo [19]. Przedstawione wyżej realizacje połączenia kolejowego są jedną z dwóch możliwości budowy linii kolejowej do portu lotniczego czy terminala inną możliwością również zrealizowaną w 2012 roku jest połączenie kolejowe przygotowane na etapie projektowania i budowy portu, jak to miało miejsce w przypadku Lotniska Lublin. Linia kolejowa obsługiwana jest przez operatora publicznego transportu zbiorowego tj. Przewozy Regionalne Sp. z o.o. Dworzec kolejowy Lublin Główny PKP zlokalizowany jest 1,2 km od centrum Lublina [13]. W 2012 zostało uruchomione połączenie dedykowane do obsługi obu mazowieckich portów lotniczych, tj. Chopina w Warszawie i Warszawa/Modlin (stacja kolejowa Modlin łączy z terminalem Shuttle bus) zaś rok później połączenie do Portu lotniczego Szczecin-Goleniów im. NSZZ Solidarność (stacja kolejowa zlokalizowana 180 m od terminala). Wskazane przykłady, choć wpisują się w idee integracji transportu lotniczego z transportem kolejowym to z uwagi na trwające remonty i inwestycje czy ofertę lotniczą (mała liczba PAX/rok) nie w pełni wykorzystują potencjału przewozów oferowanych przez kolejowe środki transportu. W kolejnych latach planowane jest połączenie z infrastrukturą kolejową, portu lotniczego [3]: Gdańsk im. Lecha Wałęsy budowa Pomorskiej Kolei Metropolitalnej; Olsztyn-Mazury modernizacja lotniska oraz linii kolejowej Olsztyn-Szczytno-Szymany i budowa nowej linii kolejowej odchodzącej od stacji Szymany do terminala; Logistyka 4/

4 Warszawa/Modlin modernizacja bocznicy kolejowej od stacji kolejowej Modlin do portu lotniczego i budowa przystanku kolejowego na terenie portu lotniczego. Tabela 2 Transport kolejowy w polskich portach lotniczych Chopina Warszawa/ Szczecin- Kraków-Balice Lublin w Warszawie Modlin Goleniów PAX/rok (2014) 3,8 mln 10,6 mln 1,7 mln 0,19 mln 0,3 mln elektryczny elektryczny elektryczny Środek szynobus zespołów zespołów zespołów szynobus transportu trakcyjny trakcyjny trakcyjny Rozkład jazdy cykliczny cykliczny cykliczny dostosowany dostosowany Odległość od 250 m T1 zintegrowany m zintegrowany 180 m terminala m T2 Warianty II III I III II połączenia Źródło: opracowanie na podstawie [12],[13], [17], [19], [20] 3. METODY OCENY SYSTEMU TRANSPORTOWEGO PORTU LOTNICZEGO Specyfika portu lotniczego, jako węzła komunikacyjnego jest bardzo zróżnicowana. Niezmiennym pozostaje fakt, iż połączenie transportowe w układzie aglomeracja-lotnisko powinno być dostosowane do ruchu pasażerskiego, jaki dany port generuje i w szczególności uwzględniać czasy startu i lądowania statków powietrznych. Przyjmując dane dotyczące rozkładu lotów oraz zasady funkcjonowania portu lotniczego (terminalu) poniżej przedstawiono model systemu transportowego, graf przejść pasażera pomiędzy poszczególnymi elementami portu lotniczego, cel modelowania, charakterystykę elementów Model systemu transportowego W celu odwzorowania wyżej przedstawionego systemu przyjęto następujący zapis modelu systemu transportowego [8], [9], [21] (tj. obsługi pasażera): MST = <G, F, P, O> (1) gdzie: G jest grafem struktury; F jest zbiorem funkcji określonych na węzłach i (lub) łukach grafu struktury; P jest potokiem ruchu; O jest organizacją. W celu właściwego odwzorowania rzeczywistości w postaci modelu należy również scharakteryzować jego poszczególne elementy tj. zakłada się, że w zbiorze W wierzchołków grafu G wyróżniono wierzchołki A, będące zbiorem źródeł potoku i wierzchołki B, będące zbiorem ujść potoku. Założono, że na iloczynie kartezjańskim A B, zadane jest odwzorowanie e, które elementom iloczynu przyporządkowuje elementy ze zbioru {0, 1}, tj. e: A B {0, 1} (2) przy czym e(a,b) = 1 wtedy i tylko wtedy, gdy ze źródła o numerze a skierowany jest potok do ujścia o numerze b, w przeciwnym wypadku e(a,b) = 0. Para (a,b), dla której e(a,b) = 1, nosi nazwę relacji przewozu. Zbiór par relacji przewozu potoku ruchu w danej sieci transportowej określono jako zbiór E. W przypadku określenia, na zbiorze relacji przewozów E, odwzorowania x takiego, że elementom tego zbioru przyporządkowane są liczby rzeczywiste dodatnie tj.: x : ER + (3) 580 Logistyka 4/2015

5 wówczas x(a,b) x ab ϵ R + oznacza wielkość potoku przemieszczanego w sieci transportowej pomiędzy źródłem a a ujściem b. Wielkość zapotrzebowania na przewóz w źródle A reprezentowana zostaje przez liczbę x a, natomiast wielkość na ujściu B przez x b, wówczas dla każdej pary (a,b) ϵ E wielkość potoku ruchu będzie równa x(a,b) x ab. Zbiór źródeł A Zbiór węzłów pośrednich Zbiór ujść B Rysunek 2 Graf przedstawiający element systemu. Na rysunku 2 zostały przedstawione elementy zbioru A stanowią wejście do systemu transportowego. W przypadku skomunikowania port lotniczy aglomeracja będzie to lądowanie statku powietrznego natomiast w przypadku odwrotnym będzie to start statku powietrznego. Elementy zbioru B stanowią wyjście z systemu i są odwzorowane przez odjazd środka transportu w pierwszym przypadku bądź przyjazd w drugim tj skomunikowaniu aglomeracja port lotniczy Obsługa pasażera w terminalu Na rysunku 3 i 4 przedstawiono elementy portu lotniczego tj. punkty odprawy biletowo-bagażowej, paszportowej i jego otoczenia tj. przystanki i stacje kolejowe, czyli autobus czy pociąg. Poniższe grafy przedstawiają również jak zróżnicowany jest sposób przemieszczania się pasażera pomiędzy kolejnymi punktami obsługi pasażera nawet, gdy grupa pasażerów zmierza w tym samym kierunku. W przypadku przejścia pasażera od samolotu do środka transportu wyróżniamy następujące punkty (rys. 3): 1 statek powietrzny; 2 autobus samolot - terminal; 3 odprawa celna; 4 odbiór bagażu; 5 autobus dedykowany - Shuttle bus; 6 pociąg; 7 autobus. Rysunek 3 Graf przejścia pasażera w układzie samolot - środek transportu. Natomiast, w przypadku przejścia pasażera od środka transportu do samolotu, pasażer porusza się pomiędzy następującymi punktami (rys. 4): Logistyka 4/

6 1 pociąg; 2 autobus dedykowany - Shuttle bus; 3 autobus; 4 odprawa bagażowo biletowa; 5 odprawa bagażowo - biletowa automatyczna; 6 kontrola bezpieczeństwa; 7 odprawa paszportowa; 8 odprawa przed wejściem na pokład. Rysunek 4 Graf przejścia pasażera w układzie środek transportu samolot Charakterystyka elementów W realizacji pracy bardzo istotne określenie jest czasu np. lądowania samolotu, przedstawianego w grafie, rysunek 3, jako węzeł, czy długości trwania pewnej czynności jak np. przemieszczania się pasażera po terminalu, określone na grafie, jako łuki. W celu właściwego odwzorowania rzeczywistości należy również scharakteryzować jej poszczególne elementy tj. T L czas zatrzymania się na płycie postojowej po wykonaniu operacji lądowania [podany w formie gg:mm] wyznaczona jako suma t l czas lądowania statku powietrznego [podany w formie gg:mm] i t kp czasu kołowania statku powierzanego na płytę kołowania po wykonaniu operacji lądowania [podany w min]; t o średni czas opóźnienia zgłoszenia się statku powietrznego po wykonaniu operacji lądowania [podany w min]; t pa czas przewiezienia/przejścia pasażerów od statku powietrznego do terminala [podany w min]; t pc czas przejścia pasażera z terminala do danego środka transportu [podany w min]; t a czas przejazdu autobusu pomiędzy terminalem a przystankiem/stacją kolejową, dla wariantu pierwszego i drugiego tj. pośrednie połączenie portu lotniczego z stacją kolejową transportem autobusowym [podany w min]; T t czas obsługi pasażera w terminalu [podany w min]; T s czas rozpoczęcia czynności kontroli przez wejściem na pokład SP (boarding) [podany w formie gg:mm]; L s liczba miejsc siedzących dla danego środka transportu; T p czas na przygotowanie danego środka transportu do jazdy powrotnej [podany w min]; Przedstawione elementy mają swoje odzwierciedlenie w wyżej przedstawionych grafach obnosząc się do wierzchołków i łuków określając punkt rozpoczęcia operacji oraz czas konieczny do realizacji poszczególnych elementów obsługi i przejść pomiędzy wierzchołkami. 582 Logistyka 4/2015

7 3.4. Cele badania Określenie czasu odjazdu danego środka transportu z lotniska Przez T ko określono czas odjazdu danego środka transportu z lotniska. Czas T ko wyznacza się następująco: T ko = T L + ( t o + t pa + T t + t pc +t a ) (4) Czas zatrzymania się na płycie postojowej po wykonaniu operacji lądowania, wyznaczono następująco: Określenie czasu przyjazdu danego środka transportu do lotniska T L = t l + t kp (5) Przez T kp określono czas przyjazdu danego środka transportu do lotniska. Czas T kp wyznacza się następująco: T kp = T s + (T t + t pc +t a ) (6) 4. PODSUMOWANIE W ostatnim okresie organizowanie publicznego transportu zbiorowego w obrębie portu lotniczego staje się coraz większym wyzwaniem z uwagi na pogodzenie interesów poszczególnych uczestników systemu transportowego w obrębie portu lotniczego. Wobec czego istotna jest ocena tego systemu tj. ocena jakości świadczonych w obrębie portu lotniczego usług transportowych pomiędzy portem a aglomeracją. Realizacja tej oceny możliwa jest jedynie po uzyskaniu rzetelnych informacji na temat danych wchodzących w skład modelu tj. czasy określające np. lądowanie samolotu czy długość trwania pewnej czynności jak np. przemieszczania się pasażera po terminalu i liczby pasażerów korzystających z transportu kolejowego. Przedstawiony w referacie graf nie został określony dla konkretnego portu lotniczego oraz wariantów przedstawionych w rozdziale 2. Wobec czego tym bardziej widać jak bardzo może być zróżnicowana obsługa pasażera pomiędzy lądowymi i lotniczymi środkami transportu. Skoordynowanie ich ze sobą może wpłynąć nie tylko na ich jakość lecz również funkcjonowanie samego terminalu oraz poszczególnych stanowisk zwiększając ich sprawność. Zastosowanie modelowania matematycznego do osiągniecia wyznaczonych w pracy celów może wiązać się z dużym nakładem pracy tym bardziej, że specyfika funkcjonowania portów lotniczych oraz ich skomunikowania jest różna. Wobec czego istotne jest, aby w ocenie jakości stosowane były techniki komputerowe, a w przypadku decyzji o procesach realizowanych usług transportowych wspierane były metodami i narzędziami matematyczno-informatycznymi. Streszczenie Skomunikowanie portu lotniczego, publicznym transportem zbiorowym oraz jego jakość, obecnie mogą stanowić o możliwości dalszej rozbudowy lotniska. W artykule przedstawiono problem związany ze skomunikowaniem portu lotniczego, publicznym transportem zbiorowym zwłaszcza transportem kolejowym na przykładzie wybranych lotnisk polskich i europejskich. Wskazano też, że możliwość połączenia portu lotniczego z otaczającym go regionem czy aglomeracją nie może opierać się jedynie na budowie infrastruktury, bardzo istotne jest, aby połączenie tj. rozkład jazdy pociągów oraz tabor był odpowiednio dostosowany do lokalnych i regionalnych uwarunkowań portu lotniczego. Zaprezentowano również metodę umożliwiającą ocenę skomunikowania poprzez badanie zależności pomiędzy różnymi gałęziami transportu. Słowa kluczowe: port lotniczy, publiczny transport zbiorowy, transport kolejowy, metody oceny. Assessment of public transportation connection to the airport Abstract Communicated with the airport by public transport and its quality, now may be the possibility of development of the airport. The article presents the problem of communication between the airport and the public especially public transport by rail on the example of selected Polish and European airports. Also it is important that the ability to connect the airport with the surrounding Logistyka 4/

8 region or metropolitan area can not be based only on the construction of infrastructure, it is essential to train schedules and rolling stock was well adapted to the local and regional conditions. Also presented a method permitting evaluation by examining communicate between different modes of transport. Key words: airport, public transport, railway transport, methods assessment. LITERATURA [1] Gościniarek S. Kolej na lotnisko artykuł 20 marca 2012 r.; [2] Gościniarek S., Połączenia kolejowe do lotniska Warszawa Modlin i do Lotniska Chopina, Warszawa 2012 r.; [3] Klepacki Z.,"Strategia Rozwoju dla Transportu do 2020 (z perspektywą do 2030 roku)" a integracja kolei z transportem lotniczym, Konferencja Avia Rail 2014; [4] Celiński I., Sierpiński G., 2014, Real time model for public transportation management. LogForum 10, 2014 r.; [5] Fularz A., Airport Links w Polsce, Międzynarodowa Konferencja Naukowo -Techniczna Zintegrowany System Miejskiego Transportu Szynowego, Wrocław 2003 r.; [6] Gościniarek S., Jaki model połączenia kolejowego do portu lotniczego?", Konferencja Avia Rail 2014; [7] Huderek-Glapska S., Port lotniczy w systemie transportu intermodalnego. LogForum 6, 2010 r.; [8] Jacyna M.: Modelowanie i ocena systemów transportowych ; Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009 r.; [9] Jacyna M.: Wybrane zagadnienia modelowania systemów transportowych ; Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009 r.; [10] Jaworski M.: Komunikacja kolejowa miast z portami lotniczymi w Polsce. Konferencja Avia Rail 2013, Warszawa 2013 r.; [11] Manerowski J., Lubiecka-Budzanowska M.: Model matematyczny jakości transportu pasażerów w układzie aglomeracja-lotnisko, vol. 103, ss , Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2014 r.; [12] Oficjalna strona, [13] Oficjalna strona, [14] Oficjalna strona, [15] Oficjalna strona, [16] Oficjalna strona, [17] Oficjalna strona, [18] Oficjalna strona, [19] Oficjalna strona, [20] Oficjalna strona, [21] Żakowski T., "Kraków Airport - intrgrator transportu". Konferencja Avia Rail 2014, Warszawa 2014 r.; [22] Żurkowski A., Modelowanie przewozów międzynarodowych, Zeszyt 148, str. 5-47, Centrum Naukowo- Techniczne Kolejnictwa, Warszawa 2009 r. 584 Logistyka 4/2015