KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Petycji KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja nr 0098/0, którą złożył Ferran Rosa Gaspar (Hiszpania), w sprawie swobodnego przemieszczania się w Europie oraz w sprawie wymogów dla stypendiów w Regionie Walońskim i w Brukseli (Belgia). Streszczenie petycji Składający petycję zwraca uwagę, że zgodnie z programem pomocy finansowej dla studentów w Regionie Walońskim i w Brukseli student musi mieszkać w Belgii i posiadać rodzica, który tam pracuje. W tym zakresie zostaje naruszona zasada niedyskryminacji między obywatelami państw członkowskich oraz zasada swobodnego przemieszczania się w Unii Europejskiej, o których mowa w art. 9 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 8 i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.. Dopuszczalność Petycja została uznana za dopuszczalną dnia 4 listopada 0 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 0 ust. 6 Regulaminu).. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 8 lutego 04 r. Komisja zauważa, że wsparcie finansowe dla studentów dzieli się na dwie grupy zależnie od celu: (a) (b) wsparcie przeznaczone na pokrycie kosztów studiów i czesnego; wsparcie przeznaczone na pokrycie kosztów życia ( utrzymanie ) studenta. CM\0489.doc PE59.94v0-00 Zjednoczona w różnorodności

2 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok w sprawie Gravier ) oraz art. 4 ust. dyrektywy 004/8/WE, na mocy którego wszyscy obywatele Unii zamieszkujący na podstawie niniejszej dyrektywy na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego są traktowani na równi z obywatelami tego państwa członkowskiego w zakresie ustanowionym w Traktacie. Korzystanie z tego prawa obejmuje członków rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z państw członkowskich i posiadają prawo pobytu lub stałego pobytu, niedozwolona jest jakakolwiek dyskryminacja odnośnie do kosztów studiów i czesnego między studentami z danego państwa a obywatelami innych państw członkowskich. Natomiast jeżeli chodzi o pomoc na utrzymanie (maintenance aid), ten sam wcześniej cytowany art. 4 ust. dyrektywy 004/8/WE pozostawia otwartą kwestię pewnych wyjątków, podkreślając jednak, że muszą być one szczególne i precyzyjne. O ile więc art. 4 ust. tej samej dyrektywy przewiduje taki wyjątek, dając państwom członkowskim możliwość nieprzyznawania pomocy na utrzymanie podczas studiów w postaci stypendiów lub pożyczek studenckich, o tyle zasada równości traktowania studentów pochodzących z UE ma całkowite zastosowanie w państwie przyjmującym, również w odniesieniu do tego rodzaju pomocy finansowej, wobec studentów, którzy nabyli prawa stałego pobytu w tym państwie, osób będących pracownikami najemnymi lub osób pracujących na własny rachunek, osób, które zachowują ten status, i członków ich rodzin. Z punktu widzenia prawa UE jest zatem obojętne, czy student członek rodziny pracownika najemnego zamieszkującego w jakimś państwie członkowskim lub zachowującego status pracownika najemnego rzeczywiście zamieszkuje w danym państwie członkowskim, aby móc korzystać ze stypendium na utrzymanie: zachowuje on to prawo nawet wtedy, gdy podejmie decyzję o studiowaniu i/lub zamieszkaniu w innym państwie członkowskim. Służby Komisji dokonały pierwszych analiz belgijskich przepisów stosowanych do Wspólnoty Francuskiej Belgii, która jest przedmiotem petycji. Podstawowy akt w tej sprawie, Décret réglant, pour la Communauté française, les allocations d'études (Uchwała regulująca dla Wspólnoty Francuskiej zasiłki na kształcenie) z dnia 7 listopada 98 r. przewiduje (art. akapit trzeci), że rząd może rozszerzyć zakres stosowania niniejszej uchwały skoordynowanej na uczniów i studentów zagranicznych, mieszkających i studiujących w Belgii. W odniesieniu do obywateli Unii Europejskiej przewidziano teraz, że muszą oni zamieszkiwać w Belgii, a jedno z rodziców musi pracować lub musiało pracować w Belgii 4. Informację tę potwierdza praktyka administracyjna, przedstawiona w broszurce pt. Informations sur les allocations et prêts d études de la Fédération Wallonie Bruxelles (Informacje o dodatkach i pożyczkach studenckich Wspólnoty Francuskiej Belgii), 4 Wyrok Trybunału z dnia lutego 985 r., sprawa 9/8 Françoise Gravier c/ Ville de Liège, Rec. 985, s. 59. Dyrektywa 004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 kwietnia 004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, Dz.U. L 9 z 9 czerwca 004 r., s. 5. Opublikowana w Moniteur belge z dnia 4 lutego 984 r., uchwała była wielokrotnie zmieniana. Zob. tekst skoordynowany na stronie Zob. oficjalna strona Wspólnoty Francuskiej Belgii: PE59.94v0-00 /5 CM\0489.doc

3 wydawanej przez Uniwersytet Katolicki w Louvain dla studentów. Jeżeli chodzi o studentów będących obywatelami jednego z państw Unii Europejskiej, precyzuje się tam, że muszą oni przebywać [tj. zamieszkiwać na stałe] w Belgii, o ile jedno z rodziców jest lub było zatrudnione na terytorium belgijskim. Składający petycję nie podaje jednoznacznie swojego miejsca zamieszkania, miejsca studiów oraz wszystkich innym faktów, które mogłyby przemawiać za jego prawem do belgijskiego zasiłku na studia. Pierwsza ewentualność to zamieszkiwanie przez niego i jego rodzinę w Belgii, a następnie wyjazd do Hiszpanii na studia. W takim przypadku miałby on a priori prawo do belgijskiego zasiłku na utrzymanie. Jeżeli sformułowanie przebywać [tj. zamieszkiwać na stałe], zawarte w wymienionym źródle, oznacza, że student musi bezwzględnie i rzeczywiście przebywać w Belgii, podczas gdy zgodnie z prawem UE fakt, że jeden z rodziców jest lub był pracownikiem, daje studentowi prawo do zasiłku na utrzymanie, Belgia naruszałaby prawo UE. Natomiast jeżeli wyrażenie to oznacza, że wystarczające jest posiadanie przez studenta jedynie stałego adresu zamieszkania w Belgii do celów administracyjnych, Komisja nie widziałaby problemu. Druga ewentualność to zamieszkiwanie przez składającego petycję i jego rodzinę w Hiszpanii, a następnie wyjazd do Belgii na studia. W takim przypadku nie przysługuje mu belgijski zasiłek przyznawany studentom na utrzymanie, chyba że nabył on prawa stałego pobytu w Belgii lub ma w tym kraju status pracownika najemnego bądź osoby pracującej na własny rachunek lub status członka rodziny takich pracowników. Możliwe są jeszcze inne ewentualności i wskazane byłoby, aby składający petycję sprecyzował sytuację, o której mowa w petycji, żeby umożliwić bardziej skuteczne poszukiwanie stosownego rozwiązania. Jednakże pomimo tej niepewności co do faktów Komisja zauważa, że prawo belgijskie wydaje się w każdym razie zbyt restrykcyjne w kwestii przyznawania zasiłków na studia i nie uwzględnia wszystkich możliwości oferowanych przez dyrektywę 004/8/WE. Wniosek Aby wyjaśnić wcześniej wspomniane kwestie, Komisja nawiąże kontakt z władzami belgijskimi i będzie informować Parlament Europejski o postępach w tej sprawie. 4. Odpowiedź Komisji (REV) otrzymana dnia 0 lipca 04 r. W poprzednim komunikacie Komisja przedstawiła system pomocy finansowej przysługującej studentom oraz różnice między zasiłkami przeznaczonymi na pokrycie kosztów studiów i czesnego a zasiłkami przeznaczonymi na pokrycie kosztów życia ( utrzymanie ) studenta. Ponadto zapowiedziała nawiązanie kontaktu z władzami belgijskimi w celu wyjaśnienia Zob. np. wyrok Trybunału z dnia października 007 r. w sprawach połączonych C-/06 i C-/06 Morgan i Bucher, Zb.Orz. 007, s. I-096. Dyrektywa 004/8/WE, wspomniany art. 4. CM\0489.doc /5 PE59.94v0-00

4 kwestii poruszonych w petycji. W wyniku tych działań Komisja otrzymała jasną odpowiedź władz belgijskich, z której wynika, że przepisy belgijskie pozwalają na przyznanie pomocy na kształcenie nie tylko studentom belgijskim, ale także zagranicznym, zgodnie z art. 4 dyrektywy 004/8/WE oraz art. 0 rozporządzenia 49/. Ponadto składający petycję podał więcej faktów, które go dotyczą, a z których wynika, że jest hiszpańskim studentem legalnie przebywającym w Belgii, aby studiować, natomiast jego rodzice mieszkają w Hiszpanii i nigdy nie mieszkali ani nie pracowali w Belgii. Z tego powodu na mocy art. 4 ust. wspomnianej dyrektywy 004/8/WE przyjmujące państwo członkowskie nie ma obowiązku przyznania mu zasiłku na utrzymanie, w tym także w przypadku szkolenia zawodowego, dopóki nie nabędzie on prawa stałego pobytu w tym kraju. Należy bowiem odróżnić zwykłe prawo legalnego pobytu co zdaniem składającego petycję ma miejsce w jego przypadku od prawa stałego pobytu, którego nabywa się zazwyczaj po pięcioletnim okresie legalnego pobytu (ar. 6 wspomnianej dyrektywy 004/8/WE) lub po spełnieniu innych warunków (przedstawionych w tej samej dyrektywie). Ponieważ odpowiedź władz belgijskich jest zadowalająca z punktu widzenia obecnie obowiązującego prawa Unii Europejskiej, a także wyklucza się ich obowiązek do przyznania składającemu petycję zasiłku na utrzymanie, składający petycję powinien teraz zwrócić się do kraju swojego pochodzenia, Hiszpanii, który jednocześnie jest uważany za kraj jego stałego pobytu, dopóki zainteresowany nie nabędzie prawa stałego pobytu w innym państwie członkowskim. Władze jego kraju poinformują go o warunkach, na jakich zasiłek na kształcenie przyznawany jest obywatelom wyjeżdżającym do innego państwa członkowskiego, aby studiować. Chodzi tu o możliwość przenoszenia pomocy finansowej przyznanej studentom, która to kwestia jest przedmiotem badań i dyskusji w obrębie Unii Europejskiej, ale nie istnieją wiążące przepisy unijnego prawa w tej sprawie. Jednakże jeżeli jakieś państwo członkowskie ma system zasiłków na kształcenie, który umożliwia studentom korzystanie z nich w przypadku podejmowania studiów w innym państwie członkowskim (możliwość przenoszenia zasiłków), musi ono zadbać o to, aby sposoby przyznawania tych zasiłków nie powodowały nieuzasadnionych ograniczeń 4. Podsumowanie Komisja podziela stanowisko władz belgijskich, że zgodnie z prawem UE składający petycję nie ma prawa do zasiłku na kształcenie w Belgii. Komisja sugeruje, aby składający petycję 4 Dyrektywa 004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 kwietnia 004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, Dz.U. L 9 z , s. 5. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 49/0 z dnia 5 kwietnia 0 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii, Dz.U. L 7 z 7.5.0, s.. Komisja odsyła do swojego dokumentu ( - kliknąć na ikonę Word lub PDF) na temat aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących możliwości przenoszenia zasiłków. Do Hiszpanii odnoszą się zwłaszcza str. i 4 tego dokumentu. Zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 lipca 0 r., sprawa C-585/, Prinz, ust. 0, a także wyrok z dnia 4 października 0 r., sprawa C-75/, Elrick, oraz wyrok Trybunału z dnia października 007 r., połączone sprawy C-/06 Morgan ic-/06 Bucher. PE59.94v0-00 4/5 CM\0489.doc

5 zwrócił się do władz hiszpańskich o poinformowanie go o warunkach, na jakich zasiłek na kształcenie przyznawany jest obywatelom hiszpańskim podejmującym studia w innym państwie członkowskim UE. CM\0489.doc 5/5 PE59.94v0-00