KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Petycji KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: Petycji 0624/2009, którą złożył A.T. (Włochy), w sprawie wizy umożliwiającej obywatelom krajów trzecich odwiedzanie obywateli UE 1. Streszczenie petycji Składający petycję informuje, że obecnie Włochy nie wydają specjalnych wiz obywatelom krajów trzecich odwiedzającym krewnych w UE, a zamiast tego wymagają uzyskiwania drogich 90-dniowych wiz turystycznych, które wydawane są w sposób uznaniowy. Jeżeli składana jest więcej niż jedna wizyta w roku, wymaganych jest kilka wiz. Składający petycję utrzymuje, że uznaniowe wydawanie takich wiz oraz powiązane koszty (od 200 euro do 700 euro) uniemożliwiają obywatelom krajów trzecich odwiedzanie rodziny w UE. Przekonuje on, że przy uwzględnieniu licznych warunków należy wprowadzić nową wizę w celu odbywania krótkich wizyt u rodziny przez osoby, które udowodnią, że nie zamierzają osiedlić się w UE czy połączyć się z rodziną. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 15 września 2009 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 202 ust. 6 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 29 marca 2011 r. Składający petycję obywatel Włoch postuluje stworzenie nowego rodzaju wizy, którą wydawano by obywatelom państw trzecich chcącym odwiedzić we Włoszech swoich krewnych, którzy są obywatelami Włoch bądź innych państw członkowskich UE. Składający petycję postuluje zwłaszcza następujące zmiany: wizy nie powinny być wydawane na zasadzie uznaniowej, CM\ doc PE v01 Zjednoczona w różnorodności

2 wizy powinny być wydawane na okres ważności co najmniej roku i umożliwiać wielokrotny wjazd do kraju, należy obniżyć koszty wniosków wizowych, nie powinno się wymagać poręczenia majątkowego lub gwarancji bankowej jako dowodu na to, że wnioskujący jest w posiadaniu wystarczających środków utrzymania, nie powinno się wymagać dowodu podróżnego ubezpieczenia medycznego na cały okres ważności wizy, lecz tylko na pierwszy rok jej ważności. Wymogi dotyczące wydawania wiz krótkoterminowych (na pobyty do trzech miesięcy w okresie sześciu miesięcy) podlegają we Włoszech wspólnej polityce wizowej UE, stosowanej we wszystkich państwach członkowskich z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz w Islandii, Norwegii i Szwajcarii. Wspólna polityka wizowa UE nie przewiduje jednak postulowanego rodzaju wizy, udzielanej obywatelom państw trzecich chcącym odwiedzić we Włoszech swoich krewnych, którzy są obywatelami Włoch bądź innych państw członkowskich UE. Niemniej jednak zawiera ona określone postanowienia mówiące o ułatwianiu pielęgnowania więzi rodzinnych. Nie wszyscy obywatele państw trzecich (niezależnie od tego, czy zamierzają odwiedzić krewnych w państwie członkowskim) podlegają wymogom wizowym. W rozporządzeniu Rady (WE) nr 539/2001 z dnia 15 marca 2001 r. dokonuje się rozróżnienia pomiędzy państwami trzecimi, których obywatele muszą mieć wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych państw członkowskich (załącznik I do rozporządzenia, lista negatywna ) oraz tymi, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (załącznik II do rozporządzenia, lista pozytywna ). Przepisy i procedury dotyczące wydawania wiz krótkoterminowych dla obywateli państw trzecich podlegających obowiązkowi wizowemu na mocy rozporządzenia Rady nr 539/2001 określone są w kodeksie wizowym (rozporządzenie (WE) nr 810/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady). Obywatelom państw trzecich, z którymi Unia zawarła umowy o ułatwieniach wizowych, przysługują określone ułatwienia 1. W art. 1 kodeksu wizowego uznaje się, że w świetle prawa unijnego obowiązują różne zasady przyznawania wiz w odniesieniu do członków rodzin odwiedzających obywateli UE w zależności od tego, czy korzystali oni z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu. Członkowie rodzin obywateli UE, którzy nie korzystali z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu Obywatele UE, którzy nie korzystali z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu, 1 Pierwsza umowa o ułatwieniach wizowych z Rosją weszła w życie w czerwcu 2007 r. Kolejne siedem umów o ułatwieniach wizowych, odpowiednio z Albanią, Bośnią i Hercegowiną, Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii, Mołdawią, Czarnogórą, Serbią i Ukrainą, weszło w życie w styczniu 2008 r. PE v01 2/5 CM\ doc

3 nie mogą skorzystać z analogicznych instrumentów ustanowionych przez prawo UE. Dlatego też postanowienia kodeksu wizowego odnoszą się do członków ich rodzin będących obywatelami państw trzecich bez zwolnień opisanych w części III podręcznika. W świetle kodeksu wizowego decyzję o przyznaniu wizy podejmuje urząd konsularny. I choć możliwe jest dokonywanie indywidualnej oceny faktów i weryfikacji warunków uprawniających do otrzymania wizy, nie jest to decyzja dowolna. Należy w szczególności zagwarantować prawa podstawowe zapisane w art. 8 europejskiej konwencji praw człowieka (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) oraz w art. 7 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego). Ponadto z dniem 5 kwietnia 2011 r. państwa członkowskie zobowiązane są zgodnie z art. 32 ust. 2 i 3 kodeksu wizowego podać powody odmowy wydania wizy oraz przyznać osobom, którym odmówiono wydania wizy, prawo do odwołania. W odniesieniu do warunków, na jakich wydawana jest wiza, w art. 21 kodeksu wizowego przewiduje się, że wizę otrzymują jedynie ci ubiegający się, którzy spełniają warunki wjazdu określone w art. 5 kodeksu granicznego Schengen (rozporządzenie (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r.). Ubiegający się o wizę muszą mianowicie: mieć ważny dokument podróży uprawniający do przekroczenia granicy, uzasadnić cel i warunki planowanego pobytu, mieć wystarczające środki utrzymania, zarówno na czas trwania planowanego pobytu, jak i na powrót do ich państwa pochodzenia lub na tranzyt do państwa trzeciego, co do którego istnieje pewność, że uzyskają zezwolenie na wjazd na jego terytorium, lub mieć możliwość uzyskania takich środków zgodnie z prawem, nie być osobami, wobec których dokonano wpisu do celów odmowy wjazdu w systemie informacyjnym Schengen (SIS), nie być uważani za stanowiących zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych żadnego z państw członkowskich. W kwestii dowodu na wystarczające środki utrzymania kodeks wizowy (art. 14) oraz podręcznik do rozpatrywania wniosków wizowych i zmieniania wydanych wiz 1 (sekcja 6.2.2) zawierają niewyczerpujący wykaz dokumentów uzupełniających, które mogą posłużyć za dowód. Zaliczają się do nich: aktualne wyciągi z konta bankowego zawierające dane o przesunięciach w danym okresie (co najmniej 3 miesięcy), karty kredytowe i wyciąg z konta karty kredytowej, gotówka w walucie wymienialnej, czeki podróżne, paski wypłaty, poświadczenie zatrudnienia, zarejestrowane poświadczenie pokrywania kosztów pobytu przez inną osobę lub zakwaterowania u osoby prywatnej. Mimo to państwa członkowskie mogą zażądać innych dokumentów uzupełniających świadczących o wystarczających środkach utrzymania. Komisja nie ma jednak informacji, które wskazywałyby, że którekolwiek państwa członkowskie za takie dowody uznawałyby systematycznie tylko poręczenia majątkowe bądź gwarancje bankowe. Jeśli chodzi o podróżne ubezpieczenie zdrowotne, to ubiegający się o wizę na jednokrotny bądź dwukrotny wjazd przedstawia jego dowód ważny na okres planowanej wizyty/ planowanych wizyt. W przypadku ubiegania się o wizę wielokrotnego wjazdu ubiegający się 1 Decyzja Komisji C(2010)1620 wersja ostateczna z dnia 19 marca 2010 r., dostępna pod adresem: CM\ doc 3/5 PE v01

4 przedstawia dowód podróżnego ubezpieczenia zdrowotnego obowiązującego w odniesieniu do pierwszego planowanego pobytu i wypełnia odpowiednie pole na formularzu wizowym, poświadczając, że jest świadomy obowiązku posiadania odpowiedniego podróżnego ubezpieczenia zdrowotnego również podczas przyszłych wizyt. W art. 24 kodeksu wizowego przewiduje się w odniesieniu do okresu ważności wizy i dozwolonej liczby wjazdów korzystny system dla rzeczywistych członków rodziny (niezależnie od tego, czy są to obywatele państwa członkowskiego czy państwa trzeciego). Na tej podstawie wizę wielokrotną wydaje się na okres ważności od sześciu miesięcy do pięciu lat, jeśli ubiegający się o wizę udowodni potrzebę lub uzasadni zamiar częstych i regularnych wjazdów, zwłaszcza z powodów rodzinnych, np. z uwagi na członków rodziny będących obywatelami UE, a także jeśli ubiegający się udowodni, że jest osoba uczciwą i wiarygodną, a w szczególności, że prawidłowo korzystał z wcześniejszych wiz lub wiz o ograniczonej ważności terytorialnej, wskaże, jaka jest jego sytuacja finansowa w państwie pochodzenia i czy rzeczywiście zamierza opuścić terytorium państwa członkowskiego, zanim wygaśnie ważność wizy, o którą się ubiega. W odniesieniu do kosztów rozpatrywania wniosków wizowych zgodnie z art. 16 kodeksu wizowego opłata wizowa wynosi zasadniczo 60 EUR. Umowy o ułatwieniach wizowych przewidują ułatwienia takie jak uproszczenie dokumentacji dowodowej, którą należy przedstawić podczas ubiegania się o wizę, wydawanie wiz wielokrotnego wjazdu o długim okresie ważności, uchylenie/obniżenie opłat manipulacyjnych dla określonych kategorii ubiegających się o wizę, ustalenie terminów zakończenia rozpatrywania wniosków wizowych oraz odstąpienie od obowiązku wizowego dla posiadaczy paszportów dyplomatycznych. Część ułatwień przypada ubiegającym się, którzy mają zamiar odwiedzić określonych członków rodziny mających to samo obywatelstwo. W ramach proponowanego przeglądu umów o ułatwieniach wizowych z Mołdawią, Rosją i Ukrainą rozważa się objęcie wspomnianymi ułatwieniami również członków rodzin, którzy odwiedzają obywateli UE mieszkających na stałe w państwie członkowskim, którego są obywatelami. Specjalny system dla członków rodzin obywateli UE, którzy korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu W celu ułatwienia swobodnego przemieszczania się obywateli UE członkom rodzin obywateli UE, którzy korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu, przyznaje się specjalny sposób traktowania. Zostało to określone w dyrektywie 2004/38/WE 1, w szczególności w art. 5 ust. 2 akapicie drugim, oraz potwierdzone w kodeksie wizowym w art. 1. Więcej szczegółów w tej sprawie zawiera sekcja III.3 podręcznika do rozpatrywania wniosków wizowych i zmieniania wydanych wiz. Podsumowując, nie dopuszcza się w tym przypadku opłat wizowych; państwo członkowskie 1 Dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, Dz.U. L 158 z , s. 77. PE v01 4/5 CM\ doc

5 musi zapewnić takim osobom wszystkie ułatwienia do uzyskania wizy, którą należy wydać jak najszybciej w oparciu o procedurę przyspieszoną (opóźnienia przekraczające 15 dni dopuszczone są tylko w wyjątkowych przypadkach); od członków rodzin wymaga się posiadania wizy tylko na warunkach opisanych w rozporządzeniu (WE) nr 531/2001. Ponadto państwo członkowskie może domagać się od członków rodziny przedstawienia dowodów wskazujących na istnienie członka rodziny, który jest obywatelem UE i z tego tytułu ubiegającemu się mogą należeć się prawa, dowodów wskazujących na związki rodzinne ubiegającego się (np. akt małżeństwa, akt urodzenia, dowód zależności finansowej, poważne powody zdrowotne, trwałość związków itp.) bądź na to, że osoba składająca wniosek o wydanie wizy towarzyszy obywatelowi UE lub do niego dołącza (np. dowód, że obywatel UE przebywa już w przyjmującym państwie członkowskim, lub potwierdzenie, że obywatel UE będzie podróżował do tego państwa). Nie muszą być wymagane dodatkowe dokumenty dotyczące celu podróży i środków utrzymania (np. dowód zakwaterowania, dowód kosztów podróży). Prawo do uzyskania wizy wjazdowej nie jest jednak bezwarunkowe. W świetle prawodawstwa unijnego państwo członkowskie może zakazać członkom rodziny obywatela UE wjazdu na swoje terytorium, jeśli może to się wiązać z zagrożeniem dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego bądź jeśli doszło do oszustwa lub nadużycia. CM\ doc 5/5 PE v01