KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Petycji KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja nr 0564/2012, którą złożyła Marianne van Eck (Holandia) w sprawie problemów administracyjnych w związku z uzyskaniem statusu rodziny zastępczej w Niemczech dla holenderskiego dziecka 1. Streszczenie petycji Składająca petycję, która mieszka w Niemczech, uzyskała status rodziny zastępczej dla swojego wnuka za zgodą swojej córki zamieszkującej w Holandii. Status ten przyznał sąd w Holandii w kwietniu 2011 r. Składająca petycję informuje, że napotkała szereg administracyjnych problemów transgranicznych i nie jest w stanie zrozumieć, że brakuje spójnych uregulowań prawnych w obszarze dobra dziecka. Wskazuje również, że ani władze holenderskie, ani niemieckie nie wydały ostatecznego orzeczenia w sprawie wypłaty zasiłku opiekuńczego oraz że była zmuszona konsultować się z prawnikiem w celu uzyskania pomocy w załatwieniu wielu formalności. Składająca petycję zwraca się zatem do Parlamentu Europejskiego o interwencję w tej sprawie i zapewnienie wprowadzenia jasnych przepisów dotyczących małoletnich obywateli UE umieszczanych w rodzinach zastępczych w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie pochodzenia. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 14 września 2012 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 202 ust. 6 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 30 stycznia 2013 r. Składająca petycję to obywatelka Holandii mieszkająca w Niemczech. Jest ona babcią 4- letniego dziecka. Ze względu na różne problemy związane z separacją rodziców dziecka sądy CM\ doc PE v02-00 Zjednoczona w różnorodności

2 holenderskie przekazały opiekę (ondertoezichtstelling (OTS)) nad nim holenderskiemu Urzędowi ds. Dzieci i Młodzieży (Bureau Jeugdzorg). Składająca petycję z powodzeniem odwołała się od późniejszego wniosku holenderskiego Urzędu ds. Dzieci i Młodzieży o czasowe umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczej w Holandii do momentu znalezienia dla niego holenderskiej rodziny zastępczej. Następnie wystąpiła ona z wnioskiem o transgraniczne umieszczenie dziecka w Niemczech i wyznaczenie jej oraz jej męża na rodziców zastępczych. W dniu 25 lipca 2011 r. składająca petycję odebrała dziecko w Holandii, aby mogło ono zamieszkać z nią i z jej mężem w Niemczech. Składająca petycję informuje, że napotykała trudności i opóźnienia w związku z procedurami prowadzonymi przez władze holenderskie i niemieckie. W momencie składania petycji procedury transgranicznego umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej były w toku. Składająca petycję obawia się, że rodzice jej wnuka mogą zażądać powrotu dziecka do Holandii przed zakończeniem tych procedur. Wskazuje ona ponadto, że władze holenderskie i niemieckie nie podjęły jeszcze ostatecznych decyzji w sprawie wypłaty zasiłku opiekuńczego. Składająca petycję cytuje różne decyzje władz holenderskich i niemieckich, które dotyczą praw do opieki nad dzieckiem oraz jego umieszczenia w rodzinie zastępczej. Kopie tych decyzji oraz innych odnośnych dokumentów prawnych nie zostały przesłane wraz z petycją. W rezultacie nie ma jasności co do ścisłej kolejności wydarzeń, treści tych decyzji oraz dokładnych przyczyn, dla których nie było możliwe zakończenie procedur zmierzających do umieszczenia dziecka u składającej petycję w Niemczech. Dlatego Komisja nie jest w stanie sformułować szczegółowych uwag dotyczących tej konkretnej sprawy, może jedynie udzielić ogólnych informacji na temat ram prawnych mających zastosowanie w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej w innym państwie członkowskim. Unijne prawo rodzinne dotyczące odpowiedzialności rodzicielskiej i opieki ogranicza się do wspólnych zasad w sprawie jurysdykcji oraz uznawania i egzekwowania orzeczeń w innym państwie członkowskim. Rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 (rozporządzenie Bruksela IIa) to główny instrument prawny UE w tym obszarze. W art. 56 tego rozporządzenia przewiduje się konkretne przepisy w sprawie umieszczenia dziecka w innym państwie członkowskim. Umieszczenie dziecka za granicą to bardzo kontrowersyjna kwestia, na co wskazano w niedawnym wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C-92/12 PPU Health Service Executive [2012] Zb. Orz. I-0000). W celu dopilnowania, by umieszczenie leżało w najlepszym interesie dziecka, zarówno władze państwa członkowskiego pochodzenia, jak i państwa członkowskiego, w którym ma zostać umieszczone dziecko ( przyjmujące państwo członkowskie ), muszą stosować konkretne procedury. Nieprzestrzeganie tych procedur stanowi podstawę dla nieuznania przez przyjmujące państwo członkowskie decyzji o umieszczeniu podjętej w państwie członkowskim pochodzenia (zob. art. 23 lit. g)) rozporządzenia Bruksela IIa). Zgodnie z art. 20 wspomnianego rozporządzenia w pilnych przypadkach władze przyjmującego państwa członkowskiego mogą zastosować środki tymczasowe wobec dziecka, które przebywa już w tym państwie. Procedury, które należy zastosować, zależne są od tego, czy uczestnictwo organu publicznego jest w przyjmującym państwie członkowskim wymagane w odniesieniu do krajowych przypadków umieszczenia dziecka. Jeżeli uczestnictwo władz publicznych nie jest wymagane, sąd, który jest właściwy na mocy rozporządzenia Bruksela IIa (tj. zazwyczaj, na mocy art. 8 ust. 1 rozporządzenia, sąd w miejscu zwykłego pobytu dziecka), musi skonsultować się z organem centralnym lub innym właściwym organem w przyjmującym państwie członkowskim i może wydać orzeczenie w sprawie umieszczenia tylko wtedy, gdy organ ten wyraził zgodę na umieszczenie (zob. art. 56 ust. 1 i 2 rozporządzenia). Na mocy art. PE v /5 CM\ doc

3 56 ust. 3 rozporządzenia szczegóły tych procedur reguluje prawo krajowe przyjmującego państwa członkowskiego. W Niemczech to w sekcjach ustawy o procedurach z zakresu międzynarodowego prawa rodzinnego ( Internationales Familienrechtsverfahrensgesetz ) podaje się dalsze szczegóły dotyczące procedury konsultacji i udzielania zgody, jeżeli takie procedury mają być stosowane zgodnie z prawem niemieckim. Dalsze informacje na temat transgranicznego umieszczania dzieci w Niemczech, a szczególnie procedur, jakie należy wdrażać na mocy prawa niemieckiego, można znaleźć na następującej stronie internetowej organu centralnego ustanowionego w celu udzielania pomocy przy stosowaniu rozporządzenia Bruksela IIa w Niemczech: services/hkue/pla cement children/placement children node.html? nnn=true Według składającej petycję procedury w zakresie umieszczenia transgranicznego są w toku. Wyjaśnia to, dlaczego władze holenderskie i niemieckie nie mogły jeszcze podjąć ostatecznych decyzji w sprawie wypłaty zasiłku opiekuńczego. Wniosek Jeżeli chodzi o umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej w Niemczech, na szczeblu UE i krajowym istnieją wyraźne przepisy w tym zakresie. Przy braku jakiejkolwiek dokumentacji dotyczącej zastosowanych procedur i decyzji podjętych przez władze holenderskie i niemieckie Komisja nie jest w stanie przekazać Komisji Petycji szczegółowej oceny tego konkretnego przypadku. Jednak na podstawie informacji przekazanych przez składającą petycję Komisja nie uważa, by w poruszanej sprawie niezbędne było podejmowanie konkretnych działań. 4. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV), otrzymana dnia 29 września 2014 r. Zgodnie z pierwszym komunikatem Komisji w związku z omawianą petycją, autorka petycji przedstawiła dokumentację dotyczącą procedur zastosowanych przez władze holenderskie i niemieckie, które umożliwią Komisji przedstawienie Komisji Petycji szczegółowej analizy omawianego przypadku. Z dokumentacji przedstawionej przez składającą petycję wynika, że po separacji rodziców dziecka sąd rodzinny w Hadze nakazał w 2009 r. umieszczenie dziecka pod opieką urzędu ds. dzieci i młodzieży regionu haskiego. W kwietniu 2011 r. sąd rodzinny przyznał ww. urzędowi przedłużenie prawa opieki do marca 2012 r. oraz prawo do umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej. Dziecko przekazano wówczas składającej petycję, która jest jego babką ze strony matki i która mieszka w Niemczech. Przekazanie dziecka odbyło się za zgodą matki. Dziecko wyjechało z Holandii do Niemiec w lipcu 2011 r. i od tego czasu mieszka ze składającą petycję. Umieszczenie dziecka w Niemczech miało miejsce przed zakończeniem procedury wynikającej z art. 56 rozporządzenia (WE) nr 2201/2003 (rozporządzenie Bruksela II), które dotyczy umieszczania małoletnich w innym państwie członkowskim. W marcu 2012 r. władze niemieckie poinformowały władze holenderskie, że nie mogą zgodzić się na umieszczenie dziecka w Niemczech na podstawie procedury Bruksela IIa, jako że władze holenderskie nie CM\ doc 3/5 PE v02-00

4 przedstawiły wymaganej dokumentacji, a przede wszystkim nie wyjaśniono kwestii pokrycia kosztów umieszczenia dziecka. Władze niemieckie zwróciły się jednak do władz holenderskich o złożenie nowego wniosku na mocy rozporządzenia Bruksela IIa. W lutym 2012 r. urząd ds. dzieci i młodzieży regionu haskiego zwrócił się do sądu rodzinnego w Hadze o ponowne wydłużenie prawa opieki nad dzieckiem. Sąd ten stwierdził w marcu 2012 r., że nie jest sądem właściwym w tej kwestii, jako że dziecko mieszka w Niemczech od lipca 2011 r. Jednocześnie w latach 2011 i 2012 składająca petycję zwróciła się do niemieckiego urzędu ds. dzieci i młodzieży (urząd regionalny Rheingau-Taunus) o wypłatę dodatku na dziecko. Władze niemieckie wydały decyzję dnia 14 stycznia 2013 r., zwracając uwagę, że zgodnie z prawem niemieckich dodatek na dziecko może zostać przyznany jedynie osobie posiadającej prawo do opieki nad dzieckiem. Władze niemieckie odmówiły autorce petycji przyznania dodatku na dziecko, jako że nie posiada ona prawa do opieki nad nim, albowiem to prawo należy do rodziców. Zgodnie z prawem niemieckim rodzice dziecka nie mogą ubiegać się o dodatek na nie, jako że nie mieszkają w Niemczech. Władze niemieckie zachęciły składającą petycję do zwrócenia się do niemieckiego sądu rodzinnego o przyznanie jej prawa opieki nad dzieckiem i poinformowały, że w przypadku otrzymania tego prawa może ona ponownie ubiegać się o przyznanie dodatku na dziecko. W dniu 18 stycznia 2013 r. składająca petycję rozpoczęła w Niemczech postępowanie w celu uzyskania prawa do opieki nad dzieckiem. W dniu 28 maja 2014 r. niemiecki sąd rodzinny zajmujący się sprawą przyjął środek tymczasowy w interesie dziecka i ustanowił autorkę petycji dodatkowym opiekunem dziecka w odniesieniu do następujących elementów prawa do opieki nad dzieckiem: uprawnienia do podejmowania działania w kwestiach zdrowotnych; prawo do ubiegania się o dodatek na dziecko; prawo do ubiegania się o przedłużenie ważności paszportu dziecka. Jak stwierdzono w decyzji, ma ona skutek natychmiastowy. Zgodnie z decyzją niemieckiego sądu rodzinnego z dnia 28 maja 2014 r. składająca petycję posiada aktualnie prawo opieki nad dzieckiem w niektórych dziedzinach, a w szczególności uzyskała prawo do ubiegania się o dodatek na dziecko. Autorka petycji może zatem zwrócić się do władz niemieckich o przyznanie jej dodatku na dziecko. Komisja jest świadoma faktu, że stosowanie przez władze krajowe art. 56 rozporządzenia Bruksela IIa w sprawie umieszczenia dziecka w innym państwie członkowskim jest źródłem trudności 1. Komisja zbada możliwość stosowania wspólnej, jednolitej procedury, która umożliwi szybsze i skuteczniejsze stosowanie przepisów dotyczących umieszczania dziecka w innym państwie członkowskim i będzie środkiem zażegnania zgłaszanych trudności. Wniosek W oparciu o informacje przekazane przez składającą petycję, od dnia 28 maja 2014 r. posiada ona prawo do opieki nad dzieckiem w niektórych dziedzinach, w tym prawo do ubiegania się o dodatek na dziecko. Może ona zatem zwrócić się do władz niemieckich o przyznanie jej 1 Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego w sprawie stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1347/2000,COM(2014) 225 final z PE v /5 CM\ doc

5 dodatku na dziecko. W związku z tym Komisja uznaje, że podjęcie działania w tym konkretnym przypadku nie jest konieczne. CM\ doc 5/5 PE v02-00