BIOLOGIA UCZY MYŚLEĆ Ekologia a tajemnica życia na Ziemi. Dr hab. Piotr Skubała, Prof. nadzw. UŚ Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii

Transkrypt

1 BIOLOGIA UCZY MYŚLEĆ Ekologia a tajemnica życia na Ziemi Dr hab. Piotr Skubała, Prof. nadzw. UŚ Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii

2 I. Czym zajmuje się ekologia?

3 EKOLOGIA Nauka, której przedmiotem zainteresowań jest całokształt oddziaływań między organizmami i ich środowiskiem zarówno ożywionym, jak i nieożywionym (Haeckel, 1869)

4 EKOLOGIA Nauka, której przedmiotem zainteresowań jest całokształt oddziaływań między organizmami i ich środowiskiem zarówno ożywionym, jak i nieożywionym (Haeckel, 1869) Nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody (Odum, 1963)

5 EKOLOGIA Nauka, która próbuje poznać tajemnicę życia na naszej planecie

6 Przedmiot badań ekologii Poziomy organizacji biologicznej organizm układ narządów narząd populacja zespół Biocenoza (ekosystem) tkanka biom komórka biosfera

7 Przedmiot badań ekologii Poziomy organizacji biologicznej organizm układ narządów narząd populacja zespół Biocenoza (ekosystem) tkanka biom komórka biosfera

8 Przedmiot badań ekologii Poziomy organizacji biologicznej organizm układ narządów narząd populacja zespół Biocenoza (ekosystem) tkanka biom komórka biosfera

9 CZY BIOSFERA JEST STABILNA? SUSTAINABLE BIOSPHERE

10 BIOSPHERE 2 Avise J.C The Real Message from Biosphere 2. Conservation Biology 8,

11 BIOSPHERE 2 Avise J.C The Real Message from Biosphere 2. Conservation Biology 8,

12 BIOSPHERE 2 Avise J.C The Real Message from Biosphere 2. Conservation Biology 8,

13 BIOSPHERE 2 Avise J.C The Real Message from Biosphere 2. Conservation Biology 8,

14 CZY BIOSFERA JEST STABILNA? Ekotrony

15 Wirtualny ekotron

16 CZY BIOSFERA JEST STABILNA? Biosfery i ekosfery

17 Możliwości prowadzenia badań ekologicznych z kosmosu

18 PLANETARY CORAL REEF FOUNDATION Google Earth Demonstration Project

19 Tempo wycinki od 60 do 123% większe niż szacowane Wren Kathy Logging Doubles Threat to Amazon. Science, 21 Ocober

20 Przedmiot badań ekologii Poziomy organizacji biologicznej organizm układ narządów narząd populacja zespół Biocenoza (ekosystem) tkanka biom komórka biosfera

21 ROZTOCZE (ACARI)

22 Acariformes Walter D.E. & Proctor H.C Mites in Soil. CSIRO Publishing, Australia

23 Parasitiformes Walter D.E. & Proctor H.C Mites in Soil. CSIRO Publishing, Australia

24 Cepheus sp. (tritonimfa)

25 Cosmochthonius sp.

26 Licnoliodes andrei

27 Austrothrombium sp.

28 Terpnacarus sp.

29 Które z modeli sukcesji najlepiej opisują kolonizację i rozwój zgrupowań Oribatida na zwałach poprzemysłowych?

30 Czy warto prowadzić zabiegi rekultywacyjne na hałdach?

31 O ile zubażamy faunę roztoczy w ekosystemach leśnych usuwając martwe drewno? Fot. Karol Tomanek

32 Czy fauna roztoczy zasiedlająca stare nieczynne chodniki kopalniane to gatunki troglobionty? Fot. Grzegorz Kłys

33 Czy partenogeneza to cecha charakterystyczna gatunków pionierskich roztoczy zasiedlających przedpole lodowca?

34 Jaki jest wpływ roślin inwazyjnych na rozwój fauny roztoczy?

35 II. Czy ważnym jest badanie funkcjonowania ekosystemów na Ziemi?

36 Czy ważnym jest badanie funkcjonowania ekosystemów na Ziemi? Czego rośliny potrzebują do życia? Justus von Liebieg ( )

37 Dlaczego potrzebujemy ekologii? Czego rośliny potrzebują do życia? Justus von Liebieg światło słoneczne CO2 woda sole mineralne

38 Dlaczego potrzebujemy ekologii? Czego rośliny potrzebują do życia? Justus von Liebieg światło słoneczne + CO2 woda sole mineralne tysiące gatunków bakterii, grzybów, roślin i zwierząt z którymi tworzą one ekosystem

39 Czy ważnym jest badanie funkcjonowania ekosystemów na Ziemi? Tak jak biologia molekularna służy zdrowiu człowieka, ekologia gwarantuje zdrowie planety Wilson E.O. 2000: A Global Biodiversity Map. Science 289: 2279

40 III Co wiemy o funkcjonowaniu ziemskiego ekosystemu?

41 Nasza ignorancja jest tak duża, że nie jesteśmy tego świadomi... nie wiemy niemal nic o działalności ziemskiego ekosystemu... i dopiero zaczęliśmy pojmować charakter planetarnego życia jako całości Norman Myers CAPRA F. 1987: Punkt zwrotny. Nauka, społeczeństwo, nowa kultura. PIW, Warszawa.

42 Ekologia znajduje się dzisiaj na takim etapie rozwoju jak XVIII-wieczna chemia WEINER J Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. PWN, Warszawa. //

43 III. Stan wiedzy o funkcjonowaniu ziemskiego ekosystemu III 1. Bioróżnorodność na Ziemi III 2. Zależności w świecie żywym

44 ZAGADKA RÓŻNORODNOŚCI BIOSFERY Przeciętna średnica Ziemi km Liczba gwiazd w Drodze Mlecznej około 1011 Liczba genów wirusa Fag ΦX17h - 10 Masa elektronu 9,1 x grama Liczba gatunków na Ziemi???

45 Poznana liczba gatunków -?

46 Poznana liczba gatunków - 1,5 mln

47 Poznana liczba gatunków - 1,5 mln Szacowana liczba gatunków 30 mln stawonogów ERWIN T. L. 1982: Tropical forests: their richness in Coleoptera and other arthropod species. Coleopterists Bulletin 36:

48 Poznana liczba gatunków - 1,5 mln Szacowana liczba gatunków 30 mln stawonogów ERWIN T. L. 1982: Tropical forests: their richness in Coleoptera and other arthropod species. Coleopterists Bulletin 36: mln EHRLICH P.R., WILSON E.O. 1991: Biodiversity Studies: Science and Policy. Science 253:

49 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY Stopień poznania wybranych grup organizmów (Solbrig 1992, Wilson 1992, May 1994, World Watch Institute Report 1987)

50 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY Stopień poznania wybranych grup organizmów (Solbrig 1992, Wilson 1992, May 1994, World Watch Institute Report 1987) ssaki: 95% ptaki: 98% owady: 3% rośliny wyższe: 90-95% pierwotniaki: 31% bakterie: 13% płazy i gady: 95% grzyby: 5-15% wirusy: 5% ryby: 90% glony: 67%

51 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY Stopień poznania wybranych grup organizmów (Solbrig 1992, Wilson 1992, May 1994, World Watch Institute Report 1987) ssaki: 95% ptaki: 98% owady: 3% rośliny wyższe: 90-95% pierwotniaki: 31% bakterie: 13% płazy i gady: 95% grzyby: 5-15% wirusy: 5% ryby: 90% glony: 67%

52 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY Stopień poznania wybranych grup organizmów (Solbrig 1992, Wilson 1992, May 1994, World Watch Institute Report 1987) ssaki: 95% ptaki: 98% owady: 3% rośliny wyższe: 90-95% pierwotniaki: 31% bakterie: 13% płazy i gady: 95% grzyby: 5-15% wirusy: 5% ryby: 90% glony: 67%

53 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY ROŚLINY - szacuje się, że na każde 100 gatunków roślin napotkanych w dżungli tropikalnej 1 jest nowy dla nauki - Index Kewensis: co roku przybywa 2000 gatunków roślin

54 3 nowe gatunki drzew (Borneo) Beilschmiedia oligantha, B. crassa and B. microcarpa B. microcarpa, B. crassa: Blumea Journal of Plant Taxonomy and Geography, Vol. 50 3, 2006 B. oligantha: Novon: A Journal for Botanical Nomenclature: Vol. 15, No. 2, pp , 13 July 2005

55 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY SSAKI

56 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY SSAKI Listopad 2003 Wieloryb Balaenoptera omurai

57 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY SSAKI James L. Patton W lipcu 1996 r. opisał 6 nowych gatunków ssaków: cztery myszy, ryjówkę i torbacza

58 ROZTOCZE (ACARI)

59 gatunków gatunków

60 Czy znasz poniższy organizm?

61 Czy znasz poniższy organizm? Najliczniejszy organizm na kuli ziemskiej Odpowiedzialny za znaczną część produkcji pierwotnej oceanów komórek / 1 ml wody Prochlorococcus 1988

62 Prochlorococcus

63 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY BAKTERIE Ile komórek bakteryjnych mieści się w szczypcie leśnej gleby? 10 miliardów Ile gatunków bakterii mieści się w szczypcie leśnej gleby? Kilka tysięcy

64 Antarktyda - jezioro Wostok Jouzel J, et al More than 200 meters of lake ice above subglacial Lake Vostok, Antarctica. Science 286 (5447):

65 Antarktyda - jezioro Wostok skupiska różnorodnych bakterii i grzybów Jouzel J, et al More than 200 meters of lake ice above subglacial Lake Vostok, Antarctica. Science 286 (5447):

66 Subsurface Lithoautotrophic Microbial Ecosystems (SLiME) zielona - skała czerwone - bakterie Stevens, Todd O. Proc. SPIE Vol. 3111, p , Instruments, Methods, and Missions fo the Investigation of Extraterrestrial Microorganisms, Richard B. Hoover; Ed.

67 Jak głęboko w Ziemi mogą występować bakterie? Bakteria może występować w temp C Powyższe temperatury występują do 5-10 km Gold Thomas The deep, hot biosphere. Proc. Natl. Acad. Sci., 89:

68 Biomasa bakterii pod powierzchnia Ziemi Warstwa do 5 km Porowatość: 3% 1% - przestrzeń dla bakterii Ogólna biomasa bakterii: 200 trylionów ton = 1,5 m warstwa pokrywająca całą Ziemię Ogólna biomasa form żywych na powierzchni Ziemi: 1 trylion ton Gold Thomas The deep, hot biosphere. Proc. Natl. Acad. Sci., 89:

69 III 2. Zależności w świecie żywym

70

71

72

73

74

75

76 Sieć troficzna północnozachodniego Atlantyku Lavigne D.M Ecological interactions between marine mammals, commercial fisheries, and their prey: unravelling the tangled web. In Montevecchi, W. A. (Ed.) Studies of high latitude seabirds. 4. Trophic relationships and energetics of endotherms in cold ocean systems. Canadian Wildlife Service Occasional Paper 91, Ottawa. (rysunek za Weiner 1999)

77 III. 2. Zależności w świecie żywym Znaczenie symbiotycznych interakcji w funkcjonowaniu ekosystemów na Ziemi

78 POROSTY Grzyby Ascomycetina (rzadko inne) i zielenice albo sinice p://

79 Mikoryza p://

80 Mikoryza % roślin lądowych żyje w symbiozie z grzybami Warunek konieczny życia na lądzie ttp://mycorrhiza.ag.utk.edu/

81 Zapylenie jako mutualizm Pyłek wielu roślin okrytozalążkowych jest przenoszony pomiędzy roślinami przy udziale owadów i innych zwierząt

82 Degradacja martwej materii

83 Rozkład martwego drewna Symbioza owadów i mikroorganizmów

84 Symbiotyczne wiązanie azotu Rośliny motylkowe (17500 gatunków) i bakterie Rhizobium

85 Symbioza heterotrofów z chemoatotrofami Głębinowe źródła hydrotermalne Symbioza Oligochaeta, Bivalvia i Pogonophora z chemoautotrofami

86

87 Oceaniczne źródła hydrotermalne Woda o temp C! ww.amnh.org/nationalcenter/expeditions/blacksmokers/black_smokers.html

88 Kominy hydrotermalne Robaki ryftowe Riftia

89 Riftia pachyptila

90 Typ: Vestimentifera * brak otworu gębowego, odbytowego, układu pokarmowego * 50% ciała robaków ryftowych stanowią bakterie Riftia pachyptila

91 III 3. Zależności w świecie roztoczy

92 Rośliny i roztocze Phytoseiidae (dobroczynkowate) Tetranychidae (przędziorki) Jestem w niebezpieczeństwie. Proszę pomóż. Tutaj jest mnóstwo jedzenia dla Ciebie. Zapraszam

93 Rośliny i roztocze Phytoseiidae (dobroczynkowate) Tetranychidae (przędziorki) Jestem w niebezpieczeństwie. Proszę pomóż. Tutaj jest mnóstwo jedzenia dla Ciebie. Zapraszam

94 Rośliny i roztocze Phytoseiidae (dobroczynkowate) Tetranychidae (przędziorki) Zostałam zaatakowana przez roztocze. Bądź gotowa

95 Zwierzęta i roztocze Rhinoseius (Ascidae) (Colwell, Naeem 1994) Calothorax lucifer (koliber)

96 Zwierzęta i roztocze Paraspinthurnix globosus (Spinthurnicidae) (Radovsky 1985) Plecotus auritus (gacek brunatny) Fot. Grzegorz Kłys

97 Czy możliwym jest opisanie wszystkich zależności w lesie?

98 10 tysięcy gatunków

99 10 tysięcy gatunków 1 sek. = 1 zależność

100 10 tysięcy gatunków 1 sek. = 1 zależność 40 tysięcy lat

101 IV. Jakie podstawowe prawo funkcjonowania przyrody odkrywa ekologia?

102 Każda rzecz jest powiązana z wszystkimi innymi rzeczami Commoner, Barry The Closing Circle: Nature, Man, and Technology. New York: Random House.

103

104

105 ...nie ma istot prawdziwie samotnych. Wszystkie stworzenia są, w pewnym sensie, związane z całą resztą i od niej zależne Lewis Thomas DOWD M. 1991: Earthspirit. Twent - Third Publications, Mystic, Connecticut.

106 V. W jaki sposób my jesteśmy powiązani z światem żywym?

107

108 W jaki sposób powstały komórki mojego ciała?

109 W jaki sposób powstały komórki mojego ciała? Teoria seryjnej endosymbiozy (SET)

110 Lynn Margulis Margulis L Symbiosis in Cell Evolution, 1st Edition. Freeman, New York.

111 Komórka eukariotyczna

112 Mitochondria

113 Chloroplast

114 Komórka eukariotyczna

115 SET I NASZE CIAŁO chimera kolonia

116 SET I NASZE CIAŁO Wszędzie mam krewnych bliskiego stopnia Lewis Thomas. The Lives of a Cell: Notes of a Biology Watcher, 1974, Viking Press

117 Człowiek jako superorganizm Zwierzęta o wysoce skomplikowanej budowie, w tym człowieka, można określić jako superorganizm z wewnętrznym ekosystemem, na który składa się różnorodna symbiotyczna mikroflora oraz pasożyty, które powiązane są poprzez złożone procesy metaboliczne Jeremy Nicholson The challenges of modeling mammalian biocomplexity, Nature Biotechnology (2004)

118 Człowiek jako superorganizm Kilka bilionów własnych komórek 100 bilionów komórek bakterii, grzybów i wirusów Jeremy Nicholson The challenges of modeling mammalian biocomplexity, Nature Biotechnology (2004)

119 Geny bakterii zamieszkujących nasze jelita mogą być równie ważne dla zdrowia jak nasz własny genom Jeremy Nicholson (Imperial College London 2004)

120 Człowiek jako superorganizm To sprawia, że jesteśmy bardziej mikrobem niż człowiekiem Jeffrey Gordon, director of the Center for Genome Sciences at Washington University School of Medicine

121 Kim w istocie jesteśmy? Homo bacterius (?)

122 7-8 lat

123 VII. Ekologia wywrotową dziedziną?

124 Prawdziwie wywrotowym elementem w ekologii nie jest żadna z jej wyrafinowanych koncepcji, lecz jej podstawowe założenie: WZAJEMNE POWIĄZANIE WSZYSTKIEGO EVERNDON N. 1978: Beyond Ecology, North American Review 263:

125 VIII. Zależności w innych dziedzinach wiedzy

126 GENETYKA Gen podstawową jednostką dziedziczenia

127 GENETYKA Gen podstawową jednostką dziedziczenia Dziedziczenie jest złożonym układem wzajemnych oddziaływań między podstawowymi składnikami genomu, rozrzuconymi po różnych genach, a nawet znajdującymi się w tzw. śmieciowym DNA

128 FIZYKA Capra F Punkt zwrotny : nauka, społeczeństwo, nowa kultura. PIW, Warszawa.

129 FIZYKA Cząstki elementarne nie mają znaczenia jako odrębne całości, należy je pojmować jedynie jako wzajemne powiązania. Cząstki elementarne nie są rzeczami, lecz wzajemnymi powiązaniami między innymi rzeczami, a te rzeczy z kolei są wzajemnymi powiązaniami między jeszcze innymi rzeczami itd. Świat to skomplikowana sieć stosunków i zależności między różnymi częściami ujednoliconej całości. Capra F Punkt zwrotny : nauka, społeczeństwo, nowa kultura. PIW, Warszawa.

130 EDUKACJA

131 EDUKACJA Podstawą wszystkich definicji powinny być stosunki wzajemne. Tego należy uczyć dzieci w szkole podstawowej Gregory Bateson ( ) antropolog brytyjski, filozof Capra F Punkt zwrotny : nauka, społeczeństwo, nowa kultura. PIW, Warszawa.

132 WIARA (Czesław Miłosz)

133 WIARA (Czesław Miłosz) Wiara jest wtedy, kiedy ktoś zobaczy Listek na wodzie, albo krople rosy I wie, że one są - bo są konieczne Choćby się oczy zamknęło, marzyło Na świecie będzie tylko to, co było A liść uniosą dalej wody rzeczne.

134 WIARA (Czesław Miłosz) Wiara jest także, jeśli ktoś zrani Nogę kamieniem i wie, że kamienie Są po to żeby nogę nam zraniły Patrzcie, jak drzewo rzuca długie cienie I nasz i kwiatów cień pada na ziemię; Co nie ma cienia, istnieć nie ma siły.

135 BIOLOGIA UCZY MYŚLEĆ Ekologia a tajemnica życia na Ziemi DZIĘKUJĘ Dr hab. Piotr Skubała, Prof. nadzw. UŚ Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii

136 PIEŚŃ JEDNOŚCI (Agata Jałyńska, Dusza lasu) Jesteśmy jednej ziemi, jesteśmy jednej krwi. Od słońca aż do cieni to samo nam się śni. Jesteśmy jednej wody, z tej samej soli łzy. Lasy, pustynie, lody - to ja, to ty, to my. Ja jestem cząstką Ziemi i ty też. W każdym żywym ciele drzemie zwierz. Jesteśmy drzewem, ogniem, mieszanką wiecznych sił. Jesteśmy skałą, wodą, każdy z nas kiedyś żył

137 PIEŚŃ JEDNOŚCI (Agata Jałyńska, Dusza lasu) Jesteśmy jednym ogniem płonącym od zarania. Linia życia się ciągnie - śmierci i powstawania. Jesteśmy od powietrza skórą oddzieleni, Jesteśmy z całą Ziemią skórą połączeni Ja jestem cząstką Ziemi i ty też. W każdym żywym ciele drzemie zwierz. Jesteśmy drzewem, ogniem, mieszanką wiecznych sił. Jesteśmy skałą, wodą, każdy z nas kiedyś żył

138 PIEŚŃ JEDNOŚCI (Agata Jałyńska, Dusza lasu) Jesteśmy jednej ziemi, jesteśmy jednej krwi. Jesteśmy jednej wody, jesteśmy jednej łzy. Jesteśmy jednym ogniem, jesteśmy jednym snem. Jesteśmy jednym ciałem, jesteśmy jednym dniem Ja jestem cząstką Ziemi i ty też. W każdym żywym ciele drzemie zwierz. Jesteśmy drzewem, ogniem, mieszanką wiecznych sił. Jesteśmy skałą, wodą, każdy z nas kiedyś żył

139

140 Termity (Isoptera)

141 Termity (Isoptera) Mastotermes darwiniensis

142 1012 bakterii 10 milionów Protista Mastotermes darwiniensis

143 1012 bakterii 10 milionów Protista Mastotermes darwiniensis Mixotricha paradoxa

144 Mixotricha paradoxa

145 Konsorcjum 5 różnych gatunków Procaryota Bestia z 5 genomami

146 Odłóżmy rozpoczęcie wojen nuklearnych do czasu, gdy choćby jeden organizm żywy, np. Mixotricha paradoxa zostanie do końca poznany Lewis Thomas, The Lives of a Cell, New York 1974

147 Nowy Typ?

148 Typ: Cycliophora Funch & Kristensen,

149 RADARSAT image of Lake Vostok from NASA-GSFC

150 Rośliny i roztocze

151 Rośliny i roztocze Akarodomacja na dolnej stronie liścia Vitis riparia

152 Rośliny i roztocze Phytoseidae Cheyletidae Stigmaeidae akarodomacja Cunaxidae

153 Rośliny i roztocze

154 Rośliny i roztocze Eriophyidae (szpeciele)

155 Rośliny i roztocze Eriophidae (szpeciele)

156 Rośliny i roztocze Eriophidae (szpeciele)

157 Zwierzęta i roztocze Hypodectes propus (Hypoderidae) (Fain 1969) Aptenodytes patagonicus (pingwin królweski)

158 PODSTAWOWE PRAWA EKOLOGICZNE Barry Commoner biolog amerykański Commoner, Barry The Closing Circle: Nature, Man, and Technology. New York: Random House.

159 PODSTAWOWE PRAWA EKOLOGICZNE 1. Każda rzecz jest powiązana z wszystkimi innymi rzeczami. 2. Każda rzecz musi się gdzieś podziać 3. Przyroda wie najlepiej 4. Nie istnieje coś takiego jak obiad za darmo Commoner, Barry The Closing Circle: Nature, Man, and Technology. New York: Random House.

160 Kontemplacja kartki papieru WSPÓŁISTNIENIE Thich Nhat Hanh buddyjski mnich z Wietnamu

161 VI 1. Roztocze i nasze ciało

162 Człowiek - krew Ixodes ricinus (Linnaeus, 1758) - kleszcz pastwiskowy

163 Człowiek - skóra Sarcoptes scabiei (Linnaeus, 1758) - świerzbowiec ludzki [Acaridida]

164 Człowiek - torebki włosowe [Actinedida] Demodex folliculorum Simon, nużeniec ludzki

165 Człowiek - torebki włosowe [Actinedida] Demodex folliculorum Simon, nużeniec ludzki

166 Człowiek - gruczoły łojowe Demodex brevis Akbulatova - nużeniec [Actinedida]

167 Człowiek - kanaliki potowe Neotrombicula autumnalis (Shaw, 1790) - swędzik jesienny [Actinedida]

168 Człowiek - włosy Pyroglyphidae - kurzolubki [Acaridida]

169 Człowiek - odzież Dermatophagoides sp. [Acaridida]

170 III. Ile powinniśmy płacić za usługi świadczone przez ekosystemy?

171 Wycena zasobów i walorów środowiskowych [Constanza i in. 1997] Constanza R. i in The value of the world s ecosystem services and natural capital. Nature 387:

172 Przykładowe usługi świadczone przez poszczególne ekosystemy świata regulacja klimatu zapylanie regulacja stosunków wodnych produkcja żywności formowanie gleby leki dostarczane przez naturę krążenie pierwiastków funkcje rekreacyjne Constanza R. i in The value of the world s ecosystem services and natural capital. Nature 387:

173 Przeciętne wartości usług poszczególnych ekosystemów świata (wartość globalna - mld USD/rok MORZA, w tym Obszary ujściowe rzek 4110 Rafy koralowe 375 Otwarty ocean 8381 Constanza R. i in The value of the world s ecosystem services and natural capital. Nature 387:

174 Przeciętne wartości usług poszczególnych ekosystemów świata LĄDY, w tym Lasy tropikalne 3813 Lasy strefy umiarkowanej i borealnej 894 Stepy/pastwiska 906 Tereny podmokłe 4879 Jeziora/rzeki 1700 Tereny uprawne 128 Constanza R. i in The value of the world s ecosystem services and natural capital. Nature 387:

175 Przeciętne wartości usług poszczególnych ekosystemów świata (wartość globalna - mld USD/rok MORZA LĄDY OGÓŁEM Constanza R. i in The value of the world s ecosystem services and natural capital. Nature 387:

176 Przeciętne wartości usług poszczególnych ekosystemów świata Ogółem wartość usług i towarów wytwarzanych przez ludzi w ciągu roku: około 15 bilionów dolarów Ogółem wartość usług poszczególnych ekosystemów świata: ponad 33 bilionów dolarów Constanza R. i in The value of the world s ecosystem services and natural capital. Nature 387:

177 Calochortus tiburonensis A.J. Hill,

178 Calochortus tiburonensis A.J. Hill, 1972 okolice San Francisco

179 Clematis morefieldii Kral, 1982 Odkryty przez 21-letniego kolekcjonera amatora Jamesa Morefielda na przedmieściach Huntsville w Alabamie

180 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY SSAKI Lophocebus kipunji Maj 2005, Tanzania

181 Ona jest nasza, Ziemia. Zdamy sobie z tego sprawę wcześniej czy później, lecz nie można od tego uciec. Jeżeli nie nauczymy się żyć w harmonii z łańcuchami pokarmowymi, z ekosystemami, stopniowo stracą one równowagę i wtedy umrzemy. Wszystko jest cyklem/kołem i my jesteśmy w nim, nie możemy uciec. Robert Baden-Powell DOWD M. 1991: Earthspirit. Twent - Third Publications, Mystic, Connecticut.