Biologia Klasa 3. - określa zakres ekologii, - wymienia biotyczne i abiotyczne

Transkrypt

1 Biologia Klasa 3 Dział :Wzajemne zależności między organizmami a środowiskiem Numer lekcji Temat lekcji Osiągnięcia ucznia podstawowe Osiągnięcia ucznia ponadpodstawowe Charakterystyka środowiska w którym żyją organizmy - określa zakres ekologii, - wymienia biotyczne i abiotyczne - wyjaśnia na wybranych przykładach związek zakresu tolerancji ekologicznej z czynniki środowiska, 2. - wymienia siedliska różnych organizmów, - wykazuje rolę roślin wskaźnikowych w badaniach środowiska, - rozpoznaje rośliny wskaźnikowe, - podaje przykłady wpływu różnych czynników na populację, - wyjaśnia pojęcie: tolerancja ekologiczna, - określa za pomocą roślin wskaźnikowych stan środowiska, 3 i 4 Grupowe cechy - wymienia cechy - rozpoznaje typ rozmieszczenia - podaje przykłady populacji organizmów rozmieszczonych przypadkowo, skupiskowo i równomiernie. - wykorzystuje wyniki badań jako źródło wiedzy. - stosuje w praktyce znajomość pojęć liczebność i zagęszczenie. - wyjaśnia cel akcji liczenia gatunków. - interpretuje krzywą wzrostu liczebności - odczytuje i interpretuje wykresy. - wymienia przyczyny śmiertelności. - interpretuje krzywą przeżywania. - określa strukturę wiekową mieszkańców swojej miejscowości. - podaje przykłady wykorzystania przez człowieka znajomości typu - przedstawia wiadomości za pomocą zapisu graficznego. zasięgiem gatunku, - wyjaśnia pojęcie siedliska. - interpretuje zależność między zakresem tolerancji a szansą przeżycia gatunku, - grupuje gatunki o wąskim i szerokim zakresie tolerancji, - ocenia wpływ kwaśnych deszczów na życie organizmów lądowych i wodnych. - interpretuje wyniki przeprowadzonych samodzielnie obserwacji i doświadczeń, - interpretuje zależność między liczebnością a zagęszczeniem. - wykazuje związek między liczebnością, wielkością niszy ekologicznej a pojemnością środowiska. - stosuje w praktyce znajomość przebiegu krzywej wzrostu liczebności. - formułuje problem i rozwiązuje go poprzez obserwacje i doświadczenia. - ocenia wpływ emigracji, imigracji, rozrodczości i śmiertelności na liczebność - ocenia wpływ działalności człowieka na emigrację zwierząt. -interpretuje zależność krzywej przeżywania człowieka od stopnia rozwoju cywilizacji,.

2 5. Populacje oddziaływają na siebie w różny sposób stosunki antagonistyczne. - podaje przykłady drapieżnictwa. - interpretuje relacje między drapieżnikiem a jego ofiarą. - wyjaśnia znaczenie, jakie dla człowieka ma poznanie układu drapieżnik ofiara. - podaje przykłady pasożytnictwa. - wykazuje wzajemne przystosowania organizmów pasożytniczych i ich żywicieli. - wykazuje, że gatunki nie zawsze konkurują ze sobą. - rozpoznaje gatunki. 6. Stosunki nieantagonistyczne. - podaje przykłady mutualizmu i komensalizmu. - wykazuje płynność granic między zależnościami Podstawowe składniki biocenozy. W każdej biocenozie wykształciły się określone zależności pokarmowe. 11. Podstawy funkcjonowania ekosystemów. 12. W ekosystemach mają miejsce przemiany materii i energii. 13. Pierwiastki krążą w przyrodzie obieg węgla i azotu. - podaje przykłady łańcuchów pokarmowych. - nazywa poszczególne ogniwa. - tworzy sieć pokarmową, wykorzystując znaną biocenozę. - ocenia znaczenie bioróżnorodności. - wyjaśnia na przykładach wpływ człowieka na funkcjonowanie ekosystemów. - uzasadnia, że z przyrody można korzystać, ale nie można jej ulepszyć. - uzasadnia celowość dostosowania technologii do praw i wymagań środowiska. - wyjaśnia związek biocenozy i biotopu. - podaje przykłady ekosystemów. - interpretuje schemat obiegu materii w ekosystemie. - interpretuje schemat przepływu energii w ekosystemach. - interpretuje schemat obiegu węgla i azotu w przyrodzie. - wyjaśnia określenie cykle -grupuje przystosowania drapieżnika do trybu życia. - podaje przykłady sposobów obrony ofiar przed drapieżnikiem. - wykazuje związek między przystosowaniem do środowiska a odpornością na działanie pasożytów. - ocenia wpływ konkurencji na powstawanie nowych gatunków. - wykazuje, że mutualizm jest konieczny do przetrwania dwóch gatunków. - ocenia wzajemne oddziaływania dwóch gatunków. - grupuje organizmy różnych łańcuchów troficznych w grupy organizmów tworzących ten sam poziom troficzny. - ocenia znaczenie zależności pokarmowych w utrzymaniu równowagi w biocenozie. - wykazuje związek miedzy liczbą i różnorodnością gatunków a trwałością równowagi biocenotycznej biocenozy. - interpretuje relacje między stanem środowiska a zaludnieniem Ziemi. - wykazuje zagrożenia dla środowiska związane z działalnością - podaje przykłady skutecznej ochrony środowiska związanej z myśleniem ekologicznym. - ocenia wpływ człowieka na funkcjonowanie ekosystemu. - interpretuje zależność między biocenozą a jej biotopem. - uzasadnia że ocean,, pustynia,pole są ekosystemami. - uzasadnia, że zakłócenia obiegu pierwiastków w przyrodzie ma ujemne konsekwencje.

3 16. Początki genetyki. biogeochemiczne. - interpretuje efekt cieplarniany. Dział : Dziedziczenie i zmienność - omawia początki naukowych badań genetycznych. - wykazuje na przykładach dziedziczenie cech. - stosuje I prawo Mendla w rozwiązywaniu krzyżówek jednogenowych. 17. Chromosomowa teoria dziedziczności. - wyjaśnia na podstawie krzyżówki pojęcie chromosomowej determinacji płci. - oblicza prawdopodobieństwo urodzenia się dziewczynki i chłopca - wymienia elementy budowy chromosomu. - interpretuje mapowanie chromosomu. 18. Wyróżniamy dwa główne rodzaje podziałów komórkowych. 19. DNA jest nośnikiem informacji genetycznej. 20. Biosynteza białka zachodzi w każdej żywej komórce. - wykazuje różnicę między podziałem komórek: mejozy i mitozy. - odczytuje informację genetyczną zawartą w DNA. - wyjaśnia pojęcia: kod genetyczny, gen, genotyp, fenotyp. - uzasadnia, że dla każdego gatunku liczba chromosomów jest wielkością stałą. - ocenia konsekwencję redukcji liczby chromosomów w gametach. - zaznacza położenie genów w chromosomie homologicznym. - wymienia cechy kodu genetycznego. - wymienia różnicę w budowie DNA i RNA 21. Dziedziczenie u - wyjaśnia I prawo Mendla. - wyjaśnia dziedziczenie jednej cechy. 22. Mutacje i ich znaczenie. - wymienia czynniki mutagenne. - wyjaśnia na przykładach konsekwencje mutacji. - interpretuje związek między stanem - wyjaśnia za pomocą krzyżówki dziedziczenie się genów związanych z chromosomami płci. - stosuje zasady dziedziczenia się genów sprzężonych z płcią w rozwiązywaniu krzyżówek genetycznych. - ocenia rolę nosiciela w przekazywaniu genów odpowiedzialnych za choroby. - interpretuje, że podział mejotyczny jest źródłem zmienności genetycznej. -interpretuje zależność miedzy strukturą DNA a istnieniem gatunków. - wykazuje uniwersalność kodu genetycznego. - ocenia znaczenie powszechności kodu jedności świata żywego. - wykazuje, że chromosomy są miejscem występowania genów. - wykonuje schemat przedstawiający proces biosyntezy białka. - wykazuje związek praw Mendla z chromosomową teorią dziedziczenia. - wyjaśnia pojęcie: mutacje. - wymienia choroby spowodowane mutacjami. - ocenia wpływ czynników

4 23. Znaczenie współczesnej genetyki dla środowiska a częstością występowania mutacji. - przedstawia graficznie zależność i ją interpretuje. - ocenia rolę selekcji w powstawaniu nowych ras.. - wyjaśnia cel udomowienia zwierząt. - podaje przykłady udomowionych zwierząt. - podaje przykłady wykorzystania mutacji. - wyjaśnia rolę poradnictwa genowego. - wyjaśnia konieczność zachowania ostrożności w stosowaniu inżynierii genetycznej. mutagennych na zdrowie - ocenia rolę krzyżówek w uprawie roślin i hodowli zwierząt. - podaje przykłady zastosowania inżynierii genetycznej. - ocenia przydatność inżynierii genetycznej w rolnictwie imedycynie. - ocenia rolę poradnictwa genowego. Dział : Zagrożenia dla przyrody i działania 26. Wpływ człowieka na przyrodę. 27. Idea zrównoważonego rozwoju. 28. Racjonalna gospodarka odpadami. - wskazuje zmiany zachodzące w krajobrazie pod wpływem działalności człowieka, - omawia przykłady antropopresji w zasięgu lokalnym, w skali kraju oraz o zasięgu międzypaństwowym, - wymienia przykłady realizowania zasad ekorozwoju w Polsce. - wskazuje aktualne zagrożenia rozwoju ludzkości, - podaje sposoby życia w zgodzie z naturą, - wskazuje sposoby zachowań chroniących środowisko w skali lokalnej i globalnej, - podaje przykłady organizacji społecznych działających na rzecz ochrony środowiska i główne ich cele. - wskazuje problemy związane ze składowaniem i utylizacją odpadów komunalnych, - podaje możliwości pozyskiwania nowych źródeł energii. - wyjaśnia, na czym polega problem wyczerpywania się zasobów przyrody nieożywionej, - podaje przykłady zaburzeń układów biologicznych powstałych w wyniku działalności człowieka - wyjaśnia potrzeby zharmonizowanych działań społeczności międzynarodowej na rzecz zachowania równowagi ekologicznej w skali globu. - omawia, czym jest globalizm i antyglobalizm, - wyjaśnia, na czym polega teoria zrównoważonego rozwoju, - podaje własne propozycje rozwiązań chroniących Ziemię i jej mieszkańców. - wskazuje możliwości odzyskania odpadów i oczyszczania ścieków, - uzasadnia potrzebę istnienia konwencji międzynarodowych dotyczących redukcji zanieczyszczeń atmosfery,

5 - podaje argumenty za budową elektrowni atomowych i przeciw ich budowie. 29. Zagrożenia dla organizmów. - wskazuje przykłady zwierząt i roślin, które niegdyś zamieszkiwały ziemie polskie, - podaje przykłady ekosystemów niszczonych przez 30. Formy ochrony przyrody w Polsce. - określa, na wybranym przez siebie przykładzie, czym jest różnorodność gatunkowa, - wskazuje sposoby ochrony różnorodności biologicznej w miejscu jej występowania, - określa znaczenie ogrodów botanicznych i zoologicznych dla ochrony ginących i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. - wyjaśnia, w jaki sposób np. osuszanie terenów, wycinanie lasów prowadzi do zagrożenia gatunków roślin i zwierząt, - uzasadnia potrzebę istnienia konwencji międzynarodowych regulujących handel dzikimi gatunkami roślin i zwierząt. - uzasadnia konieczność ochrony różnorodności biologicznej, - wyjaśnia znaczenie banków genów dla zachowania bioróżnorodności. 31. Prowadzimy kontrolę skażeń środowiska. - wymienia instytucje zajmujące się badaniem stanu środowiska w Polsce. - zna zasady etyki ekologicznej obowiązujące w życiu współczesnego - ocenia w przybliżeniu stan środowiska przyrodniczego we własnej miejscowości wykorzystując różne metody.