PRZYSTĄPIENIE DO PILOTAŻU PROJEKTU CYFROWA SZKOŁA WSKAZÓWKI DLA SZKÓŁ

Transkrypt

1 PRZYSTĄPIENIE DO PILOTAŻU PROJEKTU CYFROWA SZKOŁA WSKAZÓWKI DLA SZKÓŁ I. Ogólne założenia projektu Cyfrowa szkoła. (Projekt z dnia 13 marca 2010) Program obejmuje publiczne i niepubliczne szkoły podstawowe oraz ogólnokształcące szkoły muzyczne I stopnia. W ramach projektu Cyfrowa szkoła szkoły te będą wyposażane w pomoce dydaktyczne i inny sprzęt niezbędny do realizacji programów nauczania z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Sprzęt i pomoce wykorzystywad można na zajęciach lekcyjnych w klasach IV VI oraz w czasie wolnym od zajęd dydaktycznych (w miarę możliwości z pomocy dydaktycznych mogą też korzystad uczniowie klas I-III, a także nauczyciele uczący w tych klasach). Wsparcie finansowe umożliwiające realizację projektu udzielane jest przez budżet paostwa w formie dotacji dla organów prowadzących (jednostek samorządu terytorialnego, osób prawnych innych niż jednostki samorządu terytorialnego oraz osób fizycznych). Wsparcie finansowe będzie udzielane pod warunkiem zapewnienia przez organ prowadzący wkładu własnego w wysokości co najmniej 20% wnioskowanej kwoty wsparcia (zalicza się środki rzeczowe i nakłady finansowe od dnia 1 stycznia 2012). Kwoty dofinansowanie oraz minimalna wysokośd wkładu własnego: Wielkośd szkoły Maksymalna kwota wsparcia finansowego Wymagana minimalna wysokośd wkładu własnego Koszt udziału w programie (ogółem) Szkoła do 100 uczniów zł zł zł Szkoła od 101 do 300 uczniów zł zł zł Szkoła powyżej 300 uczniów zł zł zł W ramach wymaganych funkcjonalności w zakresie stosowania technologii informacyjnokomunikacyjnych w prowadzeniu zajęd różnych przedmiotów szkoły muszą zapewnid w szczególności: stały dostęp do Internetu, w zależności od liczby uczniów, co najmniej, jeden (do 300 uczniów) albo dwa (powyżej 300 uczniów) zestawy mobilnych komputerów umożliwiających pracę w systemie 1 uczeo 1 komputer. Ze względu na sposób wykorzystania przenośnych komputerów dla uczniów szkoły uczestniczące w programie wybierają jeden z dwóch wariantów. Wariant I - przenośne komputery dla uczniów są wykorzystywane wyłącznie w szkole na zajęciach lekcyjnych i w czasie wolnym od zajęd dydaktycznych. Wariant II - przenośne komputery dla uczniów są wykorzystywane w szkole na zajęciach lekcyjnych i w czasie wolnym od zajęd dydaktycznych oraz są wypożyczane uczniom oddziałów klas IV uczestniczących w programie do korzystania w domu W pilotażu może wziąd udział około 400 szkół podstawowych. 1

2 II. Dlaczego szkoła ma byd cyfrowa i w jakim stopniu? Wdrażanie technologii w szkołach to proces wymagający uwzględnienia wielu czynników, jak pokazują przykłady szkół w Polsce i na świecie nie opracowano jeszcze kompleksowego modelu integrującego wszelkie możliwe rozwiązania. Na bazie wcześniejszych doświadczeo można wyciągnąd wnioski, dzięki którym uniknie się wielu trudności i nie powtórzy błędów popełnianych przez innych. Jest kilka pytao, na które warto odpowiedzied w pierwszej kolejności. 1. Co chcemy osiągnąć wprowadzając technologię do szkół? Podstawowym celem wprowadzenia TIK w szkołach powinien byd wzrost jakości kształcenia, efektywności pracy kadry dydaktycznej oraz zaangażowania uczniów w proces zdobywania wiedzy. Jego efektem będzie zmiana tradycyjnego modelu kształcenia, w którym nauczyciel jest w centrum i przekazuje wiedzę na model, w którym uczeo odgrywa najważniejszą rolę, a nauczyciel jest mentorem i przewodnikiem po świecie informacji. Nauczyciel z wykorzystaniem wszelkich możliwych narzędzi (nie tylko technologicznych) odkrywa talenty uczniów i staje się ich menadżerem. 2. Do czego ma służyć technologia w szkole? Wykorzystanie technologii powinno byd tylko elementem procesu edukacji, w żadnym wypadku komputery i Internet nie mogą zastąpid tradycyjnych narzędzi wykorzystywanych w edukacji lub ograniczad pracę nauczyciela do analizy statystyk postępów uczniów. Warto zwrócid uwagę na to jak z technologii korzystamy w życiu codziennym oraz w pracy. W związku z tym istotny jest wybór odpowiednich rozwiązao sprzętowych. Głównym i uniwersalnym narzędziem pracy jest komputer przenośny (notebook, netbook, ultrabook), urządzenia spełniające funkcje komputerów przenośnych takie jak tablety czy smart fony mają ograniczone możliwości, są to urządzenia dodatkowe, popularne na rynku konsumenckim. Technologie wykorzystywane w szkole powinny byd otwarte, uniwersalne i dostępne na wszystkich możliwych platformach. Oznacza to, że np. e-podręcznik, będzie działał poprawnie na wszystkich urządzeniach takich jak komputery, tablety czy smartfony, oferowanych przez dowolnych producentów. Na rynku urządzeo mobilnych (w szczególności tabletów i smartfonów) istnieją rozwiązania zamknięte, ograniczające się wyłącznie do jednego producenta i wybranego produktu. 3. Czy zastąpienie podręczników papierowych elektronicznymi to zmiana na lepsze? Jak pokazuje przykład Catalonii gdzie w szkołach zrezygnowano z podręczników papierowych na rzecz wyłącznie elektronicznych rozwiązanie takie nie przyniosło pozytywnych skutków, a nauczyciele, rodzice oraz uczniowie szybko zaczęli domagad się powrotu do podręczników tradycyjnych. Badania przeprowadzone wśród nauczycieli 15 szkół podstawowych i 10 gimnazjów Gminy Jarocin, gdzie każda szkoła posiada jeden lub dwa zestawy komputerów przenośnych wykorzystywanych na wszystkich przedmiotach, pokazują, że nauczyciele korzystają z ogólnodostępnych zasobów oraz traktują TIK jako uzupełnienie, a nie zastąpienie tradycyjnych narzędzi. 2

3 Procent nauczycieli przygotowujących własne materiały w formie elektronicznej na zajęcia 49,5 33,0 4,6 6,7 3,1 1,0 1,0 1,0 Procent nauczycieli wykorzystujących multimedialne zasoby edukacyjne wydawnictw Tak Nie 41,2 58,8 Platformy internetowe Oprogramowanie komputerowe Bazą najlepszych przykładów ukazujących jak kreatywnie korzystad z TIK w edukacji jest program Szkoła z Klasą 2.0. Gdzie uczniowie i nauczyciele zamiast pracowad na gotowych materiałach w formie elektronicznej realizują własne projekty i zadania edukacyjne. 3

4 III. Na co zwrócid uwagę przy planowaniu zakupu sprzętu? Sprzęt, który trafi do szkół to baza pozwalającą na pełne wykorzystanie technologii informacyjnokomunikacyjnych w nauczaniu. Poniżej wskazówki dla szkół, zebrane na podstawie doświadczeo szkół będących liderami TIK Polsce. 1) Zapewnid szkołom szybkie łącze internetowe oraz wydajną infrastrukturę sieci LAN oraz WiFi gwarantującą nieprzerwany dostęp do sieci dowolnej liczbie użytkowników, w możliwie największej liczbie pomieszczeo. W skład infrastruktury sieciowej wchodzi: a) Sied lokalna LAN przewodowa sied łącząca komputery i urządzenia sieciowe (również bezprzewodowe punkty dostępowe WiFi podłącza się do sieci LAN). W każdej sali lekcyjnej powinno znajdowad gniazdo sieci LAN. Sied lokalna jest połączona z Internetem i zasobami zewnętrznymi poprzez router, który musi mied odpowiednią wydajnośd aby był w stanie szybko i bez opóźnieo realizowad swoje zadania. Dobrze gdy router posiada firewall, który ochroni sied przez atakami z zewnątrz, w opcji powinien spełniad również rolę filtra treści. b) Sied bezprzewodowa WiFi umożliwia wygodniejsze podłączenie do sieci niż sied przewodowa, w przypadku szkoły, gdzie występuje duże nasycenie urządzeo bezprzewodowych (komputery przenośne i inne urządzenie wyposażone w bezprzewodową kartę sieciową) powinna byd oparta na profesjonalnym rozwiązaniu składającym się z kontrolera sieci oraz wielu punktów dostępowych przez niego sterowanych. Sied WiFi musi byd wydajna, bezpieczna, skalowalna i niezawodna. Infrastruktura sieciowa wewnątrz budynku jest ważna, ponieważ bez niej nawet najlepszy sprzęt komputerowy i najszybsze łącze internetowe nie będą pracowały optymalnie. W przypadku dużej liczby komputerów równocześnie pobierających dane z Internetu (np. filmy lub aplikacje Flash), potrzebne są wydajne urządzenia sieciowe, które zapewnią bezproblemowe rozsyłanie danych po wewnętrznej sieci. W przeciwnym wypadku sied się zapcha i żadne dane nie będą docierały do odbiorców. 2) Zagwarantowad nauczycielom służbowe komputery przenośne w celu wykorzystania do pracy na lekcjach oraz w miarę możliwości do wykorzystania w domu. Wyposażenie nauczycieli w laptopy umożliwi szersze wykorzystanie multimedialnych zasobów edukacyjnych w nauczaniu oraz w znacznym stopniu ułatwi prowadzenie e-dzienników. W optymalnym wariancie każdy nauczyciel pracujący w szkole ma do dyspozycji swój własny komputer przenośny (tzn. notebook, a najlepiej ultrabook) innym wariantem może byd komputer stacjonarny na wyposażeniu każdej sali lekcyjnej. Z doświadczeo szkół wdrażających elektroniczne dzienniki wynika, że podstawowym elementem przyśpieszających ten proces jest dostęp do komputera w trakcie prowadzenia zajęd. W przeciwnym razie szkoły zmuszone są prowadzid dwie wersje dziennika papierową i elektroniczną. 3) Zagwarantowad uczniom możliwośd pracy z wykorzystaniem przenośnych komputerów, których liczba nie może byd mniejsza od liczby uczniów uczestniczących w zajęciach lekcyjnych. Warto zakupid nawet większą liczbę komputerów od liczby uczniów w klasie na wypadek awarii. Jeśli najliczniejsza klasa w szkole liczy np. 30 uczniów to liczba komputerów przenośnych powinna wynosid minimum 31. 4

5 Wybrany dla uczniów sprzęt powinien byd dostosowany do potrzeb szkoły oraz wieku uczniów, przy jego zakupie należy zwrócid uwagę na uniwersalnośd, otwartośd, funkcjonalnośd i ergonomię. W poniższej tabeli znajduje się porównanie podstawowych cech wybranych urządzeo: Komputer przenośny* (laptop, ultrabook, netbook) fizyczna klawiatura ułatwiająca szybkie pisanie i wprowadzanie polskich znaków, odporna na zalanie, system operacyjny umożliwiający pracę z dowolnym oprogramowaniem (również aplikacje tworzone na tablety), zintegrowane oprogramowanie do zarządzania umożliwiające kontrolę nad komputerem np. nauczyciel może w dowolnej chwili zdalnie wyłączyd lub włączyd ekrany uczniowskie przez co ma pełną kontrolę nad przebiegiem lekcji, posiada również podgląd pulpitów uczniowskich i wiele innych przydatnych narzędzi, bezpieczeostwo - bogaty wybór oprogramowania antywirusowego oraz oprogramowanie zabezpieczające przed dostępem do niepożądanych treści, możliwośd podłączenia niegraniczonej liczby urządzeo peryferyjnych (np. urządzenia pomiarowe, sondy itp.) Urządzenia spełniające funkcje komputera przenośnego (tablet, smartfon) brak fizycznej klawiatury mniej wygodne pisanie z użyciem polskich znaków, klawiatury ekranowe posiadają funkcję sugerowania poprawności wprowadzanych wyrazów (ułatwia pisanie, ale obniża wartośd edukacyjną),pojawiająca się klawiatura zajmuje połowę ekranu, gdy dołączamy do tabletu klawiaturę zmienia się on w netbooka z ekranem dotykowym, ale bez w pełni wartościowego systemu operacyjnego, ograniczona funkcjonalnośd systemu operacyjnego powoduje brak możliwości uruchamiania zaawansowanych programów komputerowych brak sprawdzonego oprogramowania do zarządzania umożliwiającego nauczycielowi kontrolę nad aplikacjami ucznia, oraz oprogramowania zabezpieczające przed dostępem do niepożądanych treści, możliwośd współpracy z wybranymi urządzeniami peryferyjnymi *Na rynku dostępne są również komputery przenośne z ekranami dotykowymi, posiadające wysokie parametry techniczne, w pełni wartościowy system operacyjny oraz funkcjonalnośd tabletów. Do innych urządzeo, które szkoła może zakupid w ramach projektu należą między innymi: tablica interaktywna urządzenie podłączone do komputera umożliwiające sterowanie jego funkcjami oraz wykonywanie określonych działao w obsługiwanych aplikacjach, 5

6 integralną częścią zestawu jest projektor multimedialny za pomocą któregowyświetlany jest obraz z komputera, projektor krótkoogniskowy umożliwia wyświetlanie obrazu o dużej przekątnej z niewielkiej odległości od ekranu projekcyjnego, w zawiązku z czym nie rzuca się cieo osoby stojącej przed projektorem, sieciowe urządzenie wielofunkcyjne umożliwiające co najmniej drukowanie, kopiowanie i skanowanie to urządzenie podłączone do lokalnej sieci komputerowej przez co dostęp do niego możliwy jest z dowolnego komputera podłączonego do tej sieci. Właściwe przygotowanie szkoły i nauczycieli do wdrożenia TIK wymaga skoordynowanych działao w wielu obszarach, konieczna jest też ścisła współpraca na linii szkoła jednostka samorządu terytorialnego (organ prowadzący). Samorząd powinien zapewnid administrację systemu oraz wsparcie techniczne. Do zadao szkolnego koordynatora TIK powinno należed w szczególności identyfikowanie potrzeb szkoły (w tym współpraca z administratorem systemu) oraz w miarę możliwości prowadzenie wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli. Przy projektowaniu infrastruktury sieciowej konieczne jest uwzględnienie indywidualnej specyfikacji szkoły, dlatego warto skorzystad z profesjonalnego doradztwa. Opracował: Andrzej Grzybowski 6