Turystyka W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W LATACH

Transkrypt

1 URZĄD STATYSTYCZNY we WROCŁAWIU INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE Turystyk W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W LATACH Wrocłw 2012

2 OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH Kresk (-) zjwisko nie wystąpiło. Zero: (0) zjwisko istniło w wielkości mniejszej od 0,5; (0,0) zjwisko istniło w wielkości mniejszej od 0,05. Kropk (.) Znk x zupełny brk informcji lbo brk informcji wirygodnych. wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe. W tym ozncz, że nie podje się wszystkich skłdników sumy. Przy publikowniu dnych US prosimy o podnie źródł.

3

4 ZESPÓŁ REDAKCYJNY URZĘDU STATYSTYCZNEGO WE WROCŁAWIU PRZEWODNICZĄCY Młgorzt Wojtkowik-Jkck REDAKTOR GŁÓWNY Dnut Komrowsk CZŁONKOWIE Bet Bl-Domńsk, Słwomir Bnszk, Iren Mkiej-Borowieck, Stnisłw Kmiński, Wcłw Mzur, Gbriel Okoń, Ann Stniów, Elżbiet Stńczyk, Hlin Urbnek, Hlin Woźnik, Mrt Woźnikiewicz, Młgorzt Wysoczńsk SEKRETARZ Agnieszk Ilczuk OPRACOWANIE: Anet Mdjczk SKŁAD KOMPUTEROWY I GRAFIKA: Ann Litewk, Jnusz Szlączk ISBN Publikcj dostępn również w Internecie orz n płycie CD ROM Druk: Urząd Sttystyczny we Wrocłwiu Oddził w Legnicy, Legnic, ul. Jworzyńsk 65

5 Sznowni Pństwo Przekzujemy Pństwu kolejną edycję publikcji prezentującej podstwowe dne o infrstrukturze turystycznej w województwie dolnośląskim i jej wykorzystniu w ltch Publikcj skłd się z uwg metodycznych, części opisowej i tbelrycznej. W uwgch metodycznych przedstwiono podstwowe pojęci i definicje, metodologię bdni, tkże definicje wskźników chrkteryzujących stopień zgospodrowni turystycznego orz intensywność ruchu turystycznego. Podstwowe informcje zprezentowno w przekroju podregionów, powitów i gmin. Pondto, w celu przedstwieni możliwie pełnego potencjłu turystycznego województw, njwżniejsze informcje ukzno również n tle krju orz pozostłych województw. Publikcję uzupełniją krtogrmy i wykresy. Informcje przedstwione w publikcji pochodzą z bdń sttystycznych i oprcowni GUS Turystyk w 2011 r. orz ze sprwozdń PTTK. Niniejsz publikcj dostępn jest również n stronie internetowej Urzędu Sttystycznego orz n płycie CD-ROM. Wyrżmy przekonnie, że oprcownie okże się przydtnym źródłem informcji o zminch zchodzących w sektorze turystyki w województwie dolnośląskim w osttnich ltch. Dyrektor Urzędu Sttystycznego we Wrocłwiu dr Młgorzt Wojtkowik-Jkck Wrocłw, listopd 2012 r.

6 Der Reders We re plesed to provide the next edition of publiction presenting bsic dt on tourist infrstructure in Dolnośląskie voivodship nd its use in The publiction consists of methodologicl notes, descriptive nd tbulr prt. The methodologicl prt includes some bsic notions nd definitions, survey methodology nd definitions of indictors chrcterizing the tourism development degree nd intensity of tourism. Bsic informtion is presented by the subregions, powits nd gmins. Additionlly, in order to present the full tourist potentil of voivodship, the most importnt informtion is lso shown on the bckground of the country nd other voivodships. The publiction ws supplemented with crtogrms nd grphs. The informtion presented in this publiction is derived from sttisticl surveys nd elbortion of CSO Tourism in 2011 nd the reports of PTTK. This publiction is lso vilble on the webpge of the Sttisticl Office nd on CD-ROM. We belive tht this publiction will be useful source of informtion bout the chnges occuring in the tourism sector in Dolnośląskie voivodship in recent yers. Director of the Sttisticl Office in Wrocłw Młgorzt Wojtkowik-Jkck, Ph. D. Wrocłw, November 2012

7 SPIS TREŚCI CONTENTS Tblic Tble Przedmow... Prefce... x 3 Uwgi metodyczne... Methodologicl notes... x 7 Wyniki bdń - syntez... Results of surveys the synthesis... x 21 Stron Pge TABLICE TABLES Bsic dt on collective tourist ccommodtion estblishments (2000, 2005, ) Collective tourist ccommodtion estblishments Collective tourist ccommodtion estblishments by subregions nd powits Ogólne dne o turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni (2000, 2005, )... Turystyczne obiekty zbiorowego zkwterowni... Turystyczne obiekty zbiorowego zkwterowni według podregionów i powitów... A. Obiekty... A. Fcilities B. Miejsc... B. Bd plces C. Korzystjący z noclegów... C. Tourists ccommodted D. Udzielone noclegi... D. Nights spent (overnight sty) Turystyczne obiekty zbiorowego zkwterowni według podregionów, powitów i gmin... Wskźniki turystyczne według podregionów, powitów i gmin... Plcówki gstronomiczne w turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni... Collective tourist ccommodtion estblishments by subregions, powits nd gmins Tourist indices by subregions, powits nd gmins Ctering units in collective tourist ccommodtion estblishments Hotele i ich wykorzystnie według ktegorii... Hotels nd their occupncy by ctegory Turyści korzystjący z turystycznych obiektów zbiorowego zkwterowni według miesięcy... Tourists ccommodted in collective tourist ccommodtion estblishments by months Stopień wykorzystni miejsc noclegowych w turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni według miesięcy... Stopień wykorzystni pokoi w obiektch hotelowych według miesięcy.... Turyści zgrniczni korzystjący z noclegów w turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni według miejsc stłego zmieszkni... Turystyczne obiekty i miejsc noclegowe indywidulnego zkwterowni według rodzju obiektów, podregionów i powitów w 2011 r.... Korzystjący z noclegów w turystycznych obiektch indywidulnego zkwterowni według rodzju obiektów, podregionów i powitów w 2011 r.... Udzielone noclegi w turystycznych obiektch indywidulnego zkwterowni według rodzju obiektów, podregionów i powitów w 2011 r.... Occupncy rte of bed plces in collective tourist ccommodtion estblishments by months nd type of fcilities Occupncy rte of rooms in hotels nd similr estblishments by months Foreign ccommodted in collective tourist ccommodtion estblishments by plce of permnent residence Privte ccommodtion estblishments nd bed plces by type of fcilities, subregions nd powits in Tourists ccommodted in privte tourist ccommodtion estblishments by type of fcilities, subregions nd powits in Overnight stys in privte tourist ccommodtion estblishments by type of fcilities, subregions nd powits in

8 Koł, kluby orz członkowie Polskiego Towrzystw Turystyczno Krjoznwczego... Tblic Tble Stron Pge Circles, clubs nd members of the Polish Tourist Country Lover s Assocition Przewodnicy turystyczni i piloci wycieczek... Tour nd excursion guides Turystyk kwlifikown... Professionl tourism Turystyk powszechn w 2011 r... Regulr tourism in Szlki turystyczne w 2011 r... Tourist trils in DOLNOŚLĄSKIE NA TLE WOJE- WÓDZTW W 2011 R. DOLNOŚLĄSKIE AS COMPARED TO VOIVODSHIPS IN 2011 Turystyczne obiekty zbiorowego zkwterowni... Collective tourist ccommodtion estblishments... 1(20) 128 Hotele i ich wykorzystnie... Hotels nd their occupncy... 2(21) 129 Turystyczne obiekty indywidulnego zkwterowni... Privte tourist ccommodtion estblishments... 3(22) 130 Wybrne wskźniki dotyczące infrstruktury noclegowej i jej wykorzystni... Selected indictors of ccommodtion infrstructure nd its utiliztion... 4(23) 131 Wybrne wskźniki chrkteryzujące potencjł turystyczny... Selected indictors of tourism potentil... 5(24) 132 SPIS WYKRESÓW LIST OF CHARTS Obiekty i miejsc noclegowe... Fcilities nd bed plces Struktur obiektów i miejsc noclegowych... Structure of fcilities nd bed plces Korzystjący z noclegów i udzielone noclegi... Stopień wykorzystni miejsc noclegowych według rodzju obiektu w 2011 r.... Stopień wykorzystni miejsc noclegowych według powitów w 2011 r.... Wskźnik intensywności ruchu turystycznego według Schneider według powitów w 2011 r. Wskźnik gęstości ruchu według powitów w 2011 r.... Wskźnik wykorzystni pojemności noclegowej według podregionów i gmin w 2011 r.... Wskźnik rozwoju bzy noclegowej według podregionów i gmin w 2011 r.... Tourists ccommodted nd nights spent (overnight sty) Occupncy rte of bed plces by type of fcility in Occupncy rte of bed plces by powits in Tourist trffic intensity by Schneider nd by powits in Rte of density of tourist trffic by powits in Rte of ccommodtion cpcity utiliztion by subregions nd gmins in Rte of development of ccommodtion fcilities subregions nd gmins in Miejsc noclegowe według województw w 2011 r.... Bed plces by voivodships in Dynmik liczy miejsc noclegowych według województw w 2011 r.... Dynmics of bed plces by voivodships in Korzystjący z noclegów według województw w 2011 r... Tourist ccommodted by voivodships in Stopień wykorzystni miejsc noclegowych... według województw w 2011 r.... Occupncy rte of bed plces... by voivodships in

9 UWAGI METODYCZNE Podstwowe pojęci z dziedziny turystyki Turystyk to ogół czynności osób podróżujących i przebywjących w miejscch znjdujących się poz ich zwykłym otoczeniem przez okres nieprzekrczjący 12 miesięcy, w celch wypoczynkowych, służbowych lub innych, z wyłączeniem podróży, których głównym celem jest podjęcie prcy zrobkowej. Uczestnikmi turystyki są odwiedzjący. Określenie to dotyczy kżdej osoby podróżującej do miejsc znjdującego się poz jej zwykłym otoczeniem, n czs nie dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy, jeśli podstwowym celem podróży nie jest podjęcie dziłlności zrobkowej wyngrdznej ze środków pochodzących z odwiedznego miejsc. Ktegori odwiedzjący (krjowi i międzynrodowi) dotyczy turystów (tzn. odwiedzjących, którzy przynjmniej przez jedną noc korzystli z miejsc zbiorowego lub indywidulnego zkwterowni w odwiedznym miejscu) i odwiedzjących jednodniowych (beznoclegowych). Rodzje obiektów zbiorowego zkwterowni W bdniu turystycznych obiektów zbiorowego zkwterowni wyodrębni się nstępujące rodzje obiektów bdnych przez GUS: Hotel obiekt zloklizowny głównie w zbudowie miejskiej dysponujący co njmniej 10 pokojmi, większość miejsc w pokojch jedno- i dwuosobowych, świdczący szeroki zkres usług związnych z pobytem gości. Kżdy hotel musi zpewnić podwnie śnidń. W zleżności od wyposżeni i zkresu świdczonych usług wyróżni się pięć ktegorii hoteli: njwyższ 5 gwizdek, njniższ 1 gwizdk. Motel obiekt zloklizowny przy trsch komunikcji drogowej, który poz usługmi hotelrskimi przystosowny jest również do świdczeni usług motoryzcyjnych i dysponuje prkingiem. Motel musi posidć co njmniej 10 pokoi, większość miejsc w pokojch jedno- i dwuosobowych. Kżdy motel musi zpewnić podwnie śnidń. W zleżności od wyposżeni i zkresu świdczonych usług wyróżni się pięć ktegorii moteli: njwyższ 5 gwizdek, njniższ 1 gwizdk. Pensjont obiekt, który świdczy usługi hotelrskie łącznie z cłodziennym wyżywieniem i dysponuje co njmniej 7 pokojmi. Musi świdczyć usługi gstronomiczne w formie podwni co njmniej dwóch posiłków dziennie. W zleżności od wyposżeni i zkresu świdczonych usług wyróżni się pięć ktegorii pensjontów: njwyższ 5 gwizdek, njniższ 1 gwizdk. Inny obiekt hotelowy obiekt noclegowy, podzielony n pokoje, podlegjący jednemu zrządowi, świdczący pewne usługi, przynjmniej codzienne sprzątnie pokoi, słnie łóżek i mycie urządzeń snitrnych (np. obiekt spełnijący zdni hotelu, motelu lub pensjontu, któremu nie zostł ndn ktegori).

10 8 Dom wycieczkowy obiekt położony n obszrze zbudownym lub w pobliżu zbudowy, posidjący co njmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowny do smoobsługi klientów orz świdczący minimlny zkres usług związnych z pobytem klientów. Kżdy dom wycieczkowy musi posidć przynjmniej jedną plcówkę gstronomiczną. W zleżności od wyposżeni i zkresu świdczonych usług wyróżni się trzy ktegorie domów wycieczkowych: njwyższ kt. I, njniższ kt. III. Schronisko obiekt położony poz obszrem zbudownym, przy szlkch turystycznych, świdczący minimlny zkres usług związnych z pobytem klientów. Schronisko posid przynjmniej jedną plcówkę gstronomiczną. Pojęcie schronisko nie obejmuje schronisk młodzieżowych. Schronisko młodzieżowe obiekt przeznczony do indywidulnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowny do smoobsługi klientów. Schronisko młodzieżowe jest plcówką zloklizowną w smodzielnym budynku lub w wydzielonej części budynku. W zleżności od wyposżeni i zkresu świdczonych usług wyróżni się trzy ktegorie schronisk młodzieżowych: njwyższ kt. I, njniższ kt. III. Szkolne schronisko młodzieżowe plcówk oświtowo-wychowwcz umożliwijąc rozwijnie zinteresowń i uzdolnień orz korzystnie z różnych form wypoczynku i orgnizcji czsu wolnego. Ośrodek wczsowy obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznczony i przystosowny do świdczeni wyłącznie lub głównie usług związnych z wczsmi. Ośrodek kolonijny obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznczony i przystosowny do świdczeni wyłącznie lub głównie usług związnych z kolonimi. Ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznczony i przystosowny do przeprowdzni kursów, konferencji, szkoleń, zjzdów itp. Może być tkże przystosowny do świdczeni usług wczsowych. Dom prcy twórczej obiekt, w którym są zpewnione włściwe wrunki do wykonywni prcy twórczej i wypoczynku twórców, wykorzystywny również (głównie przez ich rodziny) jko ośrodek wczsowy. Zespoły domków turystycznych domek turystyczny budynek niepodpiwniczony, posidjący nie więcej niż cztery pokoje, dostosowny do świdczeni usług typu hotelrskiego. Domki turystyczne mogą tworzyć zespoły domków turystycznych tkże orgnizcyjnie wchodzić w skłd innych obiektów noclegowych. W grupie zespoły domków turystycznych mogą znjdowć się również miejsc kempingowe. Kemping (cmping) teren zwykle zdrzewiony, strzeżony, oświetlony, mjący stłą obsługę recepcyjną i wyposżony w urządzeni (snitrne, gstronomiczne, rekrecyjne) umożliwijące turystom nocleg w nmiotch, mieszklnych przyczepch smochodowych, tkże przyrządznie posiłków orz prkownie pojzdów smochodowych. W zleżności

11 9 od wyposżeni i zkresu świdczonych usług wyróżni się cztery ktegorie kempingów: njwyższ 4 gwizdki, njniższ 1 gwizdk. Pole biwkowe wydzielone miejsce niestrzeżone w terenie zdrzewionym, niestrzeżone, umożliwijące turystom nocleg w nmiotch. N polu biwkowym znjdują się punkty poboru wody pitnej, podstwowe urządzeni snitrne i tereny rekrecyjne. Ośrodek do wypoczynku sobotnio-niedzielnego i świątecznego zespół obiektów i urządzeń zloklizownych w niedużej odległości od glomercji miejskiej, w bezpośrednim sąsiedztwie terenów o wlorch przyrodniczych korzystnych dl rekrecji, w strefch z zpewnioną komunikcją środkmi przewozu publicznego. Ośrodek wyposżony jest zgodnie z potrzebmi krótkotrwłego wypoczynku i rekrecji. Umożliwi obsłużenie jednocześnie zncznej liczby osób o różnych upodobnich. Obiekty noclegowe wchodzące w skłd ośrodk mogą być wykorzystywne n potrzeby wczsów. Od 2009 r. obiekty te zliczne są do grupy pozostłe niesklsyfikowne w pozostłych obiektch zbiorowego zkwterowni. Hostel obiekt noclegowy o stndrdzie różniącym się od obiektów hotelowych głównie liczbą miejsc w pokojch, łóżkmi piętrowymi i współdzieleniem części wyposżeni orz pomieszczeń przeznczonych dl gości (np. wspóln kuchni/łzienk). Chrkterystyczne dl hostelu jest wynjmownie łóżk nie pokoju. Pokoje w hostelch to njczęściej dormy, czyli pokoje wieloosobowe, tkże pokoje indywidulne: 1-, 2- i 3-osobowe. Zkłd uzdrowiskowy zkłd opieki zdrowotnej położony n terenie uzdrowisk, wykorzystujący przy udzielniu świdczeń zdrowotnych nturlne zsoby lecznicze uzdrowisk i świdczący usługi noclegowe. Pokoje gościnne/kwtery prywtne rodzj obiektu zkwterowni turystycznego, który stnowią umeblowne pomieszczeni i lokle (z wyjątkiem kwter groturystycznych) w mieszknich, domch i innych budynkch mieszklnych nleżących do osób fizycznych lub prwnych (z wyjątkiem rolników) wynjmowne turystom n noclegi z opłtą. Kwter groturystyczn rodzj obiektu zkwterowni turystycznego, który stnowią pokoje i domy mieszklne orz przystosowne budynki gospodrcze (po dptcji) w gospodrstwch wiejskich (rolnych, hodowlnych, ogrodniczych czy rybckich), będące włsnością rolników, wynjmowne turystom n noclegi z opłtą. Pozostłe niesklsyfikowne obiekty, które w czsie niepełnego wykorzystni zgodnie z ich przeznczeniem lub w części, pełnią funkcję obiektu noclegowego dl turystów. Są to m.in. internty, domy studenckie, ośrodki rekrecyjno-sportowe itp. Do 2004 roku do grupy tej zliczno również obiekty, które nie spełniją wymogów ktegoryzcyjnych dl poszczególnych rodzjów obiektów do 2008 r. również hostele. Od 2009 r. t grup obejmuje też ośrodki do wypoczynku sobotnio-niedzielnego i świątecznego. Ze względu n zokrągleni niektóre wrtości w publikcji mogą się nie sumowć.

12 10 Metodologi bdni bzy noclegowej turystyki Źródłem dnych o stnie i wykorzystniu turystycznych obiektów noclegowych w Polsce jest stłe bdnie sttystyczne Głównego Urzędu Sttystycznego. Informcje pozyskiwne są z pośrednictwem sprwozdń o wykorzystniu obiektu noclegowego turystyki KT 1 w poszczególnych miesiącch. Jednostki sprwozdwcze podją: dokłdną loklizcję, rodzj i ktegorię obiektu orz liczbę: pokoi, miejsc noclegowych, plcówek gstronomicznych. Pondto informują one o wykorzystniu obiektu w poszczególnych miesiącch, tj. o liczbie dni dziłlności obiektu, nominlnej liczbie miejsc noclegowych lub pokoi, tkże o liczbie osób korzystjących z zkwterowni orz liczbie udzielonych noclegów i wynjętych pokoi (z wyodrębnieniem turystów zgrnicznych). Przez kilk lt Główny Urząd Sttystyczny prowdził prce nd doskonleniem i dostosowniem bdni bzy noclegowej do wymgń Unii Europejskiej. W pierwszym etpie doprowdzono do zgodności podstwowych pojęć i definicji jednostek bdnych zbiorowości sttystycznych (odwiedzjący, turyści, bz noclegow, turystyk krjow, turystyk wyjzdow, itd.); wydno (w 1998 r.) publikcję Metodologi Unii Europejskiej w dziedzinie sttystyki turystyki, któr jest tłumczeniem tekstu pt. Annex to The Council Recommendtion for Community Methodology on Tourism Sttistics. Publikcj jest skierown do wszystkich osób zjmujących się sttystyką turystyki, w szczególności prcowników urzędów sttystycznych i resortu turystyki. Prce GUS poległy n dostosowniu do wymgń UE zkresu podmiotowego i przedmiotowego bdni turystycznej bzy noclegowej w Polsce. W 1997 r. wprowdzono do bdni zmienną liczb noclegów udzielonych w hotelch, motelch i pensjontch, któr obok zmiennej liczb wynjętych pokoi nleży do podstwowych informcji gromdzonych w bdniu. Umożliwiło to podwnie dnych o udzielonych noclegch we wszystkich obiektch zbiorowego zkwterowni dl Polski (), w konsekwencji nlizę wykorzystni bzy noclegowej turystycznych obiektów zbiorowego zkwterowni. Od 1998 r. z ktegorii inne wyodrębniono zkłdy uzdrowiskowe. W 2000 r. wprowdzono zmienną miejsce stłego zmieszkni (krj) turysty zgrnicznego korzystjącego z bzy noclegowej, co wiązło się z koniecznością spełnieni wymgni UE dotyczącego podziłu zbiorowości osób korzystjących z bzy noclegowej n rezydentów i nierezydentów (szczególnie wżne w odniesieniu do obcokrjowców). W ltch GUS prowdził bdnie bzy noclegowej turystyki co kwrtł, zbierjąc dne miesięczne. Wcześniej, rz do roku gromdzono dne z 9 miesięcy dnego roku i 3 miesiące roku poprzedniego. W związku z koniecznością pełnego dostosowni polskiej sttystyki turystyki do wymgń Dyrektywy UE (Dyrektyw 95/57/EC z dn. 23 listopd 1995 r. dotycząc zbierni dnych sttystycznych z zkresu turystyki orz Decyzj Komisji z dn. 9 grudni 1998 r. w sprwie wdrżni Dyrektywy 95/57/EC), od roku 2003 bdnie turystycznych obiektów zbiorowego zkwterowni jest bdniem miesięcznym. Od roku 2004 do grupy obiekty hotelowe wprowdzono podgrupę inne obiekty hotelowe. Zliczją się do niej hotele, motele i pensjonty, którym nie zostł ndn żdn ktegori orz obiekty, które świdczą usługi hotelowe (np. codzienne sprzątnie). Z tego powodu wprowdzono do sprwozdni pytnie skierowne do osób zrządzjących turystycznymi obiektmi zbiorowego zkwterowni czy obiekt świdczy usługi hotelowe? Wyniki bdni pokzły, że jest to brdzo liczn grup obiektów, głownie hotele i podobne obiekty bez

13 11 ktegorii, le tkże tkie obiekty jk zjzdy, goścince i inne, do tej pory zklsyfikowne w podgrupie pozostłe niesklsyfikowne. Ze względu n rosnącą liczbę i zinteresownie nowym rodzjem obiektu noclegowego, od 2009 roku w bdniu zostły wyodrębnione hostele. Wykzy jednostek do bdni K T1 powstją w oprciu o Bzę Jednostek Sttystycznych (BJS), któr jest utworzon jko opert do wszystkich bdń prowdzonych przez GUS. BJS zwier informcje z rejestrów urzędowych (REGON) orz innych źródeł dnych. Krtotek obiektów zbiorowego zkwterowni jest ktulizown w oprciu o rejestry dministrcyjne, ewidencję obiektów sktegoryzownych orz inne źródł. W rmch przystosowni do wymogów nowego prwodwstw Unii Europejskiej w dziedzinie sttystyki turystyki, w obszrze zinteresowń znlzły się obiekty indywidulnego zkwterowni (kwtery groturystyczne, pokoje gościnne/kwtery prywtne). Obowiązek prowdzeni ewidencji tkich podmiotów nkłd n urzędy mist i gmin, ustw o usługch turystycznych z dni 29 sierpni 1997 r. (z późniejszymi zminmi). Począwszy od zpisów w Progrmie Bdń Sttystycznych Sttystyki Publicznej n rok 2009 stnowiącym złącznik do Rozporządzeni Rdy Ministrów z dni 27 listopd 2008 r. (Dz. U. Nr 221 z 2008 r., poz z późn. zminmi), wójtowie (burmistrzowie, prezydenci mist) zobowiązni zostli do przekzywni w formie elektronicznej informcji o obiektch świdczących usługi noclegowe. W celu ułtwieni relizcji tego zdni oprcowno plikcję pozwljącą n rejestrcję i bieżącą ktulizcję dnych o obiektch świdczących usługi noclegowe, któr zostł udostępnion urzędom gmin w 2009 r. Aplikcj t umożliwi zpisnie wprowdzonych informcji n loklnym dysku urzędu i wykorzystnie ich do włsnych potrzeb. Dzięki temu nrzędziu powstł bz informcyjn o obiektch noclegowych dziłjących n terenie gmin dostępn również do celów sttystycznych. Konieczność podjęci dziłń dostosowujących bdnie do nowego prwodwstw unijnego Rozporządzeni Prlmentu Europejskiego i Rdy (UE) nr 692/2011 z dni 6 lipc 2011 roku. w sprwie europejskiej sttystyki w dziedzinie turystyki i uchyljące Dyrektywę Rdy 95/57/WE skutkowło rozszerzeniem zkresu podmiotowego bdni bzy noclegowej. W 2010 roku po rz pierwszy sprwozdwczością miesięczną n formulrzu KT 1 objęto obiekty indywidulnego zkwterowni posidjące 10 i więcej miejsc noclegowych orz przeprowdzono pilotżowe, roczne bdnie reprezentcyjne pokoi gościnnych/kwter prywtnych i kwter groturystycznych posidjących mniej niż 10 miejsc noclegowych (nkiet KT 2). W sttystyce bzy noclegowej przyjęto nstępujące rozwiązni: dne dotyczące liczby obiektów i miejsc noclegowych obejmują wszystkie obiekty czynne w dniu 31 VII orz obiekty nieczynne dniu, le czynne w innych dnich bdnego miesiąc; przyjęto dl nich mksymlną liczbę miejsc, do liczby dni dziłlności obiektu nie wlicz się przerw międzyturnusowych, z powodu remontu, dezynfekcji itp.; przez obiekt czynny rozumie się obiekt, którego co njmniej część był dostępn dl turystów (niezleżnie od tego czy był on fktycznie wykorzystywny) w bdnym okresie, stopień wykorzystni obiektu wyrżony w procentch wynik z porównni fktycznie udzielonych noclegów do nominlnej liczby miejsc noclegowych (sum miejsc noclegowych przygotownych dl turystów w kżdym dniu dziłlności obiektu), dodtkowo dl hoteli,

14 12 moteli, pensjontów i innych obiektów hotelowych z porównni fktycznie wynjętych pokoi do nominlnej liczby pokoi, korzystjący to liczb osób (turystów), które rozpoczęły pobyt w obiekcie w dnym miesiącu (tj. zostły zmeldowne); ozncz to, że osoby przebywjące w obiekcie n przełomie miesięcy, w oprcownich będą ujmowne tylko rz, czyli będą wykzywne tylko w jednym miesiącu (tj. w chwili zmeldowni), liczb udzielonych noclegów to iloczyn osób (turystów) i liczby dni (nocy) ich pobytu; liczb wynjętych pokoi w hotelch, motelch, pensjontch i innych obiektch hotelowych, ozncz sumę pokoi wynjętych w kżdym dniu dziłlności obiektu, bez względu n liczbę osób (turystów) nocujących w tych pokojch; resturcj to zkłd gstronomiczny z pełną obsługą kelnerską oferujący cłodzienne wyżywienie o szerokim sortymencie potrw i npojów, do brów i kwirni zliczono tkże winirnie, piwirnie, jdłodjnie, itp., do punktów gstronomicznych zliczono tkże smżlnie, pijlnie, lodzirnie, bufety ( podwnie śnidń). POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO-KRAJOZNAWCZE (PTTK) Informcje sttystyczne dotyczące stnu i dziłlności klubów i kół PTTK oprcowne zostły n podstwie rocznej sprwozdwczości tej orgnizcji (sprwozdnie zbiorcze ze stnu orgnizcyjnego orz dziłlności progrmowej w 2011 r.). Sprwozdnie to zwier informcje o liczbie klubów i kół orz ich członkch, wycieczkch turystyki powszechnej i kwlifikownej orz ich uczestnikch. Pondto zbierne są dne sttystyczne o kdrze szkoleniowej (przodownicy i instruktorzy), dziłlności klubów turystyki kwlifikownej według dyscyplin, przewodnikch turystycznych, przyznnych odznkch orz szlkch turystycznych. Szlki turystyczne są to trsy (przede wszystkim piesze) wytyczone w terenie ze względu n wlory krjobrzowe (z uwzględnieniem wrunków bezpieczeństw turystów i przepisów ochrony środowisk) i oznczone umownymi znkmi umożliwijącymi odnlezienie włściwej drogi zlecnej lub obligtoryjnej. Długości szlków turystycznych obejmują zrówno te, które zostły wytyczone i znjdują się pod opieką oddziłów PTTK, jk i te będące poz ewidencją PTTK. Definicje wskźników chrkteryzujących stopień zgospodrowni turystycznego orz intensywność ruchu turystycznego Wskźnik nsyceni bzą noclegową według Chrvt (wskźnik gęstości bzy noclegowej): liczb miejsc noclegowych 1 km 2 powierzchni

15 13 Wskźnik funkcji turystycznej według Defert (wskźnik gęstości ruchu turystycznego): liczb korzystjących z noclegów 1 km 2 powierzchni Wskźnik intensywności ruchu turystycznego według Schneider: liczb korzystjących z noclegów 100 mieszkńców stłych Wskźnik intensywności ruchu turystycznego według Chrvt: liczb udzielonych noclegów 100 mieszkńców stłych Wskźnik funkcji turystycznej miejscowości według Bretje i Defert: liczb miejsc noclegowych 100 mieszkńców stłych Wskźnik wykorzystni pojemności noclegowej: liczb udzielonych noclegów nominln liczb miejsc noclegowych Wskźnik rozwoju bzy noclegowej: liczb korzystjących z noclegów liczb miejsc noclegowych

16 14 METHODOLOGICAL NOTES Bsic terms in the field of tourism Tourism includes ctivities of persons trvelling to nd stying in plces outside their ustl environment for period not exceeding 12 months, for leisure, business nd other purposes, which re not connected with erning income. Visitors re the prticipnts of tourism. This definition refers to every person trvelling to loctions outside their usul environment for period not exceeding 12 months, whose min purpose of trip is other thn the exercise of n ctivity remunerted from within the plce visited. The visitors (domestic nd ) ctegory refers to (i.e. visitors who occupied individul or collective ccommodtion estblishments within the given loction for t lest one night) nd sme-dy visitors (not ccommodted). Types of collective ccommodtion estblishments The surveys on tourist collective ccommodtion estblishments single out the following types of estblishments surveyed by the CSO: Hotel n ccommodtion fcility locted minly in the s, with t lest 10 rooms, most re one-person or two-person rooms, providing wide rnge of services for clients stying t the estblishment. Ech hotel hs to render ctering services. Depending on the fcility furnishing nd the rnge of the services being rendered, five ctegories re ttributed: the highest five strs, the lowest one str. Motel hotel type complex locted by rod communiction routes, which, besides the provision of hotel services, is lso dpted to the provision of cr services nd hs cr prk. A motel hs to hve t lest 10 rooms, most of bed plces in single-bed nd double-bed rooms. Ech motel hs to provide ctering services. Depending on the equipment in the building nd the scope of services rendered, five ctegories of motels re distinguished: top five strs, lowest one str. Bording house hotel estblishment tht provides hotel services, offers full bord nd hs t lest seven rooms. It hs to provide ctering services. Depending on the equipment in the building nd the scope of services rendered, five ctegories of bording houses re distinguished: top 5 strs, lowest one str. Similr estblishment lodging plce divided into rooms nd mnged by one bord, rendering specified services, including room service, bed-mking nd clening of snitry fcilities, t lest on dily bsis (e.g., building meeting the requirement for hotel, motel or lodging house tht hs not obtined ctegory). Excursion hostel n estblishment locted in the built-up re or in the vicinity of buildings, with t lest 30 vilble ccommodtions, dpted to self-service of the clients, nd offering miniml scope of services ssocited with the client sty. Ech excursion hostel must hve

17 15 t lest one ctering estblishment. Depending on the equipment in the building nd the scope of services rendered, three ctegories of excursion hotels re distinguished: top ct. I, lowest ct. III. Shelter n estblishment locted outside built-up res, ner tourist trils, offering miniml scope of services ssocited with the client sty. A shelter hs t lest one ctering estblishment. The notion shelter does not encompss youth hostels. Youth hostel n estblishment projected for individul nd group youth tourism, dpted to self-service of the clients. A youth hostel is n estblishment locted in freestnding building or designted prt of building. Depending on the equipment in the building nd the scope of services rendered, three ctegories of youth hostels re distinguished: top ct. I, lowest ct. III. School youth hostels n eductionl estblishment where interests nd tlents cn be developed s well s different kinds of rest nd free time cn be orgnized. Holidy centre n ccommodtion estblishment (or set of estblishments) designed nd dpted to provide exclusively or minly services connected with holidys. Holidy youth centre n ccommodtion estblishment (or set of estblishments) designed nd dpted to provide exclusively or minly services connected with holidy cmps. Trining-recretionl centre n ccommodtion estblishment (or set of estblishments) designed nd permnently dpted to hold courses, conferences, trinings nd conventions etc. It cn lso be dpted to provide holidy services. Cretive rts centre n estblishment, which ssures dequte conditions for cretive work nd recretion of rtists, lso used s holidy centre (minly by their fmilies). Complexes of tourist cottges tourist cottge building without cellr, with no more thn four rooms, dpted to provide hotel services. Tourist cottges cn form complexes of tourist cottges nd be orgniztionlly included in other ccommodtion estblishments. The complexes of tourist cottges my lso include cmping plces. Cmping site n re, usully wooded, gurded, lighted, with 24-hour reception service, equipped with fcilities (snitry, ctering, recretionl) which enble the to spend the night in tents, crvns s well s to prepre mels nd prk motor vehicles. Depending on the equipment in the building nd the scope of services rendered, four ctegories of excursion hotels re distinguished: top four strs, lowest one str. Tent cmp site plce sectioned off in wooded re, non-gurded, mrked nd provisionlly fenced, which enbles the to spend the night in tents. There is drinking wter drwing points, necessry snitry equipment nd recretionl re in the tent cmp site. Weekend nd holidy ccommodtion estblishments complex of fcilities locted in proximity to n in the immedite vicinity of sites of gret nturl vlue for recretion, in res of communiction offered by public mens of trnsport. The centre is equipped in

18 16 ccordnce with the needs of short-term rest nd recretion. Allows simultneously hndle lrge number of people with different needs. Accommodtions included in the complex cn be used for holidys. Until 2004, the estblishments not meeting the ctegory requirements for ny prticulr kind of estblishments were lso included in this group nd until 2008 lso hostels. Since 2009, this group of fcilities hs been included in "miscellneous fcilities" in the group of other fcilities. Hostel n ccommodtion estblishment, which vries in stndrd from hotel estblishments minly by the number of plces in rooms, bunk beds nd coopertive use of equipment nd rooms for guests (e.g. common kitchen/bthroom). Hostels re chrcteristic of renting single beds, not whole rooms. Hostel rooms re usully dorms (multi-person rooms), s well s individul rooms: 1-, 2- nd 3-person. Helth estblishment n estblishment providing helth cre services, locted in the re of helth resort nd using its nturl resources when providing helth cre services nd providing ccommodtion services. Rooms for rent (guest rooms) type of tourist ccommodtion, which re furnished rooms nd flts (excluding grotourism lodgings) in prtments, houses nd other buildings belonging to the nturl or legl persons (except frmers nd rented for fee for. Agrotourism lodging type of tourist ccommodtion, which re rooms nd other buildings prepred (by dpttion) in rurl households (griculturl, frming, grdening nd fishing) owned by frmers nd rented for fee for. Other not clssified estblishments estblishments, which function s tourist ccommodtion estblishments, in the period of not being fully used ccording to their own purpose. These include mong others dormitories, bording schools, sport nd recretionl centres, etc. Due to the electronic method of dt processing, in some cses sums of components cn differ from the mount given in the item. Methodology of the tourist ccommodtion estblishment survey The source of dt bout the cpcity nd occupncy of tourist ccommodtion estblishments in Polnd is complete sttisticl survey of the Centrl Sttisticl Office in ccordnce with the speciliztion pursued by the Sttisticl Office in Rzeszów. Informtion is obtined through the KT 1 reports of the occupncy of tourism ccommodtion estblishments in ech month. The reporting units provide the following: precise loction, type nd ctegory of the estblishment, number of rooms, beds nd ctering estblishments. Furthermore, they provide informtion on the estblishment occuption in individul months. i.e. on the number of dys of the estblishment ctivity, nominl number of bed plces or rooms, s well s the number of persons ccommodted, nd the number of overnights stys nd rented rooms (seprtely for ). For severl yers, the Centrl Sttisticl Office hs been working on the improvement nd dpttion of the ccommodtion bse survey to the requirements of the Europen Union.

19 The first stge included conclusion of the work on the comptibility of bsic notions nd definitions of the surveyed units of sttisticl s (visitors,, ccommodtion bse, domestic tourism, deprture tourism, etc.). The work, entitled Metodologi Unii Europejskiej w dziedzinie sttystyki turystyki, which is the trnsltion of the text Annex to the Council Recommendtion for Community Methodology on Tourism Sttistics, ws published in The publiction is ddressed to ll those involved in tourism sttistics, nd in prticulr to the employees of sttisticl offices nd the Ministry of Tourism. The works conducted by the CSO consisted in dopting the subjective nd objective scope of the survey on the tourism ccommodtion bse in Polnd to the EU requirements. A vrible the number of overnight stys in hotels, motels nd bording houses ws implemented to the survey in 1997, serving s one of the bsic informtion gthered in the survey, together with the vrible number of rented rooms. This enbled presenttion of dt on the ccommodtions provided in All collective ccommodtion estblishments for Polnd (in ), which led to the nlysis on the occupncy in the ccommodtion bse of tourism collective ccommodtion estblishments. Helth estblishments were seprted from the ctegory other in A vrible plce of permnent residence (country) of the ccommodted tourist ws implemented in 2000, which ws ssocited with the necessity to stisfy the EU requirements concerning the division of the ccommodted persons into residents nd non-residents (this is especilly importnt in reltion to ers). In yers , the CSO in Polnd conducted surveys on the tourism ccommodtion bse on qurterly bsis, collecting monthly dt. Before 2000, dt ws collected once yer for 9 months of the given yer nd for 3 month of the previous yer. Due to the necessity to fully djust the Polish tourism sttistics to the requirements of the EU Directive11, since 2003 the survey on tourism collective ccommodtion estblishments hs been conducted on monthly bsis. The subgroup other hotel estblishments ws estblished within the group hotels nd similr estblishments in It covers the hotels, motels nd bording houses not ssigned to Any specific ctegory, nd estblishments providing hotel services (e.g. everydy clening). For this reson, the question does the estblishment provide hotel services? directed to mngers of tourism estblishments ws included in the report. The survey results proved tht this ws very numerous group of estblishments, minly including unctegorized hotels nd the like, but lso such estblishments s rod houses, inns nd the like, previously clssified to the subgroup other not clssified estblishments. Due to the growing number nd interest in the new type of ccommodtion estblishment, Since 2009 hostel ctegory hs been distinguished. The lists of units for KT 1 surveys re developed on the bsis of the Sttisticl Units Bse (BJS), which is estblished to serve s the frme for ll surveys conducted by the CSO. The BJS includes informtion from officil registers (REGON) nd from other dt sources. The index of collectiv ccommodtion estblishments is updted on the bsis of dministrtion registers, ctegorized estblishment registers nd other sources. While dpting to meet the requirements of the new Europen Union legisltion in the field of tourism, in fields of interest re entities of individul ccommodtion (gro-tourism ccommodtion estblishments/guest rooms). Obligtion to keep records of such entities requires from the offices of municiplities nd towns re included in the lw on tourism services of 29 August 1997 (s mended). 17

20 18 In ccordnce with the Progrmme for Surveys in Public Sttistics for 2009 which is n nnex to the Regultion of the Council of Ministers of 27 November 2008 (Journl of Lws No. 221, 2008, item with mendments), municiplity dministrtors (myors, presidents of cities) were obliged to provide informtion bout fcilities providing ccommodtion services in electronic form. In order to fcilitte this tsk specil pplet ws developed tht llows registering nd updting current dt on the premises providing ccommodtion services in municipl offices. This tsk hs been strted in This ppliction llows collecting informtion on the locl level, sve them on the office disk nd using them to the own need of the office. With this tool, the resulting dtbse of informtion on ccommodtion estblishments operting in the municiplities is lso vilble for sttisticl purposes. Necessity to djust the survey to the new EU legisltion Regultion (EU) No 692/2011 of the Europen Prliment nd of the Council of 6 July 2011 concerning Europen sttistics on tourism nd regrding Council Directive 95/57/EC resulted in the extension of the subjective scope of the survey on KT 1 monthly form in All (collective nd individul) ccommodtion fcilities with 10 or more bed plces were obliged to send monthly KT 1 reports. Moreover n nnul pilot smple survey ws conducted in guest rooms/privte ccommodtion nd gro-tourism ccommodtion estblishments with less thn 10 bed plces on KT 2 form. The following solutions were dopted in the sttistics on the ccommodtion bse: dt concerning the number of ccommodtion plces nd estblishments covers ll estblishments open on 31 July nd estblishments closed on 31 July, but open on other dys of the surveyed month;the mximum number of plces hs been ccepted for them, the number of dys of estblishment ctivity does not include breks between periods, cused by repirs, disinfection, etc., n ctive estblishment is understood s n estblishment which ws ccessible to, t lest in prt (regrdless of the ctul occupncy), during the surveyed period, the estblishment occupncy rte presented in percentge results from the comprison of ctully provided ccommodtions with the nominl number of bed plces ( bed plces prepred for on ech ctivity dy of the estblishment), nd for hotels, motels, bording houses nd other hotel estblishments dditionlly from the comprison of ctully rented rooms nd the nominl number of rooms, the number of ccommodted is the number of persons (), who begn their sty in n estblishment in given month (i.e. who checked in). This mens tht the persons stying in the estblishment t the turn of months will only be included in the survey once, which mens tht they will only be listed for one month (i.e. t the time of registrtion), number of overnight stys (nights per cpit) is the product of persons () nd the number of dys (nights) of their sty, number of rented rooms in hotels, motels, bording houses nd other hotel estblishments is the of rooms rented in ech dy of the estblishment s ctivity, regrdless of the number of persons () ccommodted in these rooms, resturnt is ctering estblishment with full witing services, offering full bord with brod ssortment of mels nd beverges, brs nd cfes include lso wine houses, beer hlls, cnteens, etc.,

21 19 ctering outlets include lso grills, well-rooms, ice-crem prlours, refreshment Rosom (including serving brekfst). POLISH TOURIST COUNTRY LOVERS' SOCIETY (PTTK) The sttisticl informtion on the condition nd ctivity of PTTK clubs nd circles ws complied on the bsis of the nnul regulr reports submitted by this orgniztion. This report includes informtion on the number of clubs nd circles, s well s on their members, generl nd qulified tourism trips, nd their prticipnts. Furthermore, the dt on trining personnel (leders nd instructors), ctivity of qulified tourism clubs by discipline, tourism guides, wrded distinctions, nd tourist trils re lso collected of the sttisticl dt. PTTK determines nd mintins its own mrked tourist trils nd routes on which hs substntive nd legl cre. Tourist trils re understood s routes (primrily hiking) which re mrked up on given re due to their lndscpe vlues (while tking into considertion the sfety conditions of nd the environmentl protection regultions), nd re mrked with conventionl symbols llowing for trcing the right wy recommended or obligtory. The length of tourist trils not belonging to the PTTK but mrked out by brnches of PTTK ws included in the presented dt. Definitions of indictors chrcterizing tourism development stge nd intensity of tourism Accommodtion fcilities sturtion indictor by Chrvt s (ccommodtion fcilities density): number of bed plces 1 km 2 of re Tourist function indictor by Defert s (tourist trffic density): number of tourist ccommodted 1 km 2 of re Tourist trffic intensity indictor by Schneider s: number of tourist ccommodted 100 permnent residence popultion

22 20 Tourist trffic intensity indictor by Chrvt s: number of nights spent 100 permnent residence popultion Tourist function of plce indictor by Bretje s nd Defert s: number of bed plces 100 permnent residence popultion Accommodtion cpcity utiliztion: number of nights spent nominl number of bed plces Development of ccommodtion fcilities indictor: number of tourist ccommodted number of bed plces

23 WYNIKI BADAŃ SYNTEZA TURYSTYCZNE OBIEKTY ZBIOROWEGO ZAKWATEROWANIA I ICH WYKORZYSTANIE Województwo dolnośląskie to region o szczególnych wlorch turystycznych. Jest trkcyjnie położone n styku trzech pństw, n przecięciu szlków komunikcyjnych i hndlowych wschód-zchód i północ-południe. Posid niezwykłe wrunki krjobrzowe, przyrodnicze i uzdrowiskowe, tkże uniktowe w skli krju zsoby funy i flory. N jego terenie występują ogromne obszry lsów z rozwiniętym systemem prków nrodowych i krjobrzowych, stre psm górskie, rzeki tworzące wodospdy, rozległe stwy rybne, lecznicze źródł i kopliny, uzdrowisk, tjemnicze podziemi górskich sztolni i korytrzy przystosownych do zwiedzni. Jest tu wiele zbytków rchitektury i budownictw, muze i sknseny. Liczne pmiątki przeszłości opctw, średniowieczne bstiony, zmki, kościoły, płce i inne obiekty to zbytki rngi europejskiej. Turystów przyciągją tkże cykliczne imprezy kulturlne i sportowe. Występownie leczniczych wód minerlnych sprzyj pondto rozwojowi ośrodków sntoryjnych i przyrodniczo leczniczych. Klimt jest łgodny i umirkowny, co sprzyj ktywnemu wypoczynkowi przez cły rok, zróżnicown rzeźb terenu pozwl n rozwój różnorodnych form turystyki, tkich jk: nrcirstwo, wędkrstwo, wspinczk skłkow i górsk, kolrstwo górskie, kjkrstwo, żeglrstwo. Zgodnie ze stnem w dniu 31 lipc 2011 r. w 692 turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni w województwie dolnośląskim n przyjęcie turystów przygotowno 49,6 tys. miejsc noclegowych ( 46,1 tys. to miejsc cłoroczne). W porównniu do 2010 r. liczb obiektów noclegowych zmniejszył się o 34 obiekty (tj. o 4,7%), ntomist liczb miejsc noclegowych wzrosł o 484 miejsc (tj. o 1,0%). Dolnośląskie było jednym z siedmiu województw, w których odnotowno wzrost liczby miejsc noclegowych w porównniu do 2010 r. W krju odnotowno spdek zrówno liczby obiektów noclegowych, jk i miejsc noclegowych (odpowiednio o 2,3% i 0,6%).

24 22 Njwiększą dynmiką w porównniu do 2010 r., zrówno pod względem ilości obiektów, jk i miejsc noclegowych, chrkteryzowły się ośrodki kolonijne. W ciągu roku ich liczb wzrosł o 33,3%, liczb miejsc noclegowych w ośrodkch kolonijnych o 32,0%. Ntomist njwiększy spdek liczby miejsc noclegowych w województwie dolnośląskim w ujęciu rocznym odnotowno n polch biwkowych (o 34,0%). W ltch systemtycznie zmniejszł się liczb ośrodków wczsowych ze 169 w 2008 r. do 97 w 2011 r. (spdek o 42,6%). W porównniu do 2010 r. nie zmienił się liczb dziłjących moteli (6), domów prcy twórczej (4), pól biwkowych (4) i zkłdów uzdrowiskowych (12). Wśród 18 rodzjów obiektów zbiorowego zkwterowni njliczniejszą grupę w 2011 r., podobnie jk w ltch ubiegłych, stnowiły obiekty hotelowe 360. Ich udził w ogólnej liczbie turystycznych obiektów zbiorowego zkwterowni w ltch systemtycznie wzrstł (z 41,0% w 2008 r. do 52,0% w 2011 r.).

25 23 W 2011 r. z turystycznych obiektów zbiorowego zkwterowni skorzystło 2026,7 tys. osób, tj. o 131,2 tys. (o 6,9%) więcej niż w 2010 r. orz więcej niż w 2009 r. i 2008 r. (odpowiednio o 12,4% i o 0,7%). Njwięcej osób skorzystło z hoteli 1175,4 tys. (tj. 58,0% korzystjących), nstępnie z innych obiektów noclegowych 225,0 tys., tj. 11,1%, ośrodków wczsowych 153,2 tys., tj. 7,6% i ośrodków szkoleniowo-wypoczynkowych 95,7 tys., tj. 4,7%. Większość turystów korzystjących z usług oferownych przez hotele wybierł trzygwizdkowe. N obiekty tej ktegorii zdecydowło się pond 559 tys., tj. 47,6% korzystjących z noclegów w hotelch. W turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni udzielono 4998,7 tys. noclegów. Njwięcej noclegów udzielono w hotelch 2288,7 tys. (45,8% wszystkich udzielonych noclegów), tkże w ośrodkch wczsowych 636,3 tys. (12,7%), innych obiektch noclegowych 563,1 tys. (11,3%) i ośrodkch szkoleniowo-wypoczynkowych 303,0 tys. (6,1%). Średni pobyt turystów w turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni wyniósł 2,5 dni. Njdłużej turyści pozostwli w zkłdch uzdrowiskowych (9,0 dni) i w ośrodkch kolonijnych (przeciętnie 4,9 dni), njkrócej w motelch (1,2 dni). W 2011 r. województwo dolnośląskie pod względem liczby turystów korzystjących z bzy noclegowej zbiorowego zkwterowni zjmowło 3. loktę w krju (po mzowieckim i młopolskim), pod względem liczby udzielonych noclegów 5. loktę (po zchodniopomorskim, młopolskim, pomorskim i mzowieckim). W ogólnej liczbie turystów korzystjących z obiektów zbiorowego zkwterowni w 2011 r. turyści zgrniczni stnowili 21,3% (udzielono im 1028,1 tys. noclegów). W 2010 r. stnowili oni 21,9%, w 2009 roku 20,3%, w 2008 r. 22,3% turystów odwiedzjących województwo dolnośląskie. Korzystli oni głównie z hoteli 80,9%, przewżnie z hoteli trzygwizdkowych 43,4%. Zdecydowną większość turystów zgrnicznych stnowili Europejczycy 93,3%, wśród nich obywtele Unii Europejskiej 80,9%. Średni

26 24 czs pobytu turysty zgrnicznego n terenie województw dolnośląskiego w 2011 r. wyniósł 2,4 dni. Njdłużej turyści zgrniczni pozostwli w zkłdch uzdrowiskowych (11,3 dni) i w ośrodkch wczsowych (przeciętnie 8,6 dni), njkrócej w motelch (1,1 dni). Udził turystów zgrnicznych w ogólnej liczbie korzystjących z obiektów noclegowych zbiorowego zkwterowni w woj. dolnośląskim w 2011 r. był wyższy niż średnio w krju (20,5% mniej o 0,8 pkt. proc.), pod względem wysokości tego wskźnik zjmowło 5. loktę w krju (po młopolskim, mzowieckim, lubuskim i zchodniopomorskim). Stopień wykorzystni miejsc noclegowych, mierzony stosunkiem liczby udzielonych noclegów do nominlnej liczby noclegów, w województwie dolnośląskim w 2011 r. uksztłtowł się n poziomie 29,8%, tj. o 0,7 pkt. proc. wyższym niż rok wcześniej. Njwiększe wykorzystnie miejsc noclegowych wystąpiło w miesiącch wiosenno-letnich, szczególnie w lipcu (stopień wykorzystni miejsc noclegowych 38,9%) i sierpień (38,7%). Njlepsze wskźniki wykorzystni miejsc noclegowych odnotowno w zkłdch uzdrowiskowych 50,6%. Stopień wykorzystni miejsc noclegowych w województwie dolnośląskim był zncznie niższy niż przeciętnie w krju, gdzie wyniósł 34,5% (więcej o 4,7 pkt. proc.).

27 W 2011 r. njwięcej miejsc noclegowych zloklizownych było w powiecie jeleniogórskim (30,9%), nstępnie we Wrocłwiu i powiecie kłodzkim (po 17,8%). W powitch tych udzielono łącznie 3438,0 tys. noclegów, tj. 68,8% ogólnej liczby udzielonych noclegów w województwie. Przeciętn długość pobytu turysty w turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni wyniosł w powiecie kłodzkim 3,5 dni, jeleniogórskim 3,2, we Wrocłwiu 1,8. Njdłużej turyści pozostwli w powiecie górowskim 5,6 dni. Wyższy stopień wykorzystni miejsc noclegowych niż przeciętny w województwie odnotowno w 13 spośród 29 powitów województw dolnośląskiego (łącznie z mistmi n prwch powitu), njkorzystniejsz sytucj był we Wrocłwiu 42,0% i w powiecie lubńskim 38,8%. 25

28 26 Plcówki gstronomiczne W końcu lipc 2011 r. w turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni funkcjonowło 775 plcówek gstronomicznych, tj. o 58 (o 8,1%) więcej niż w roku poprzednim, o 7 (o 0,9%) więcej niż w 2009 roku i o 5 (o 0,6%) więcej niż w 2008 roku. W porównniu do 2010 r. njbrdziej zwiększył się liczb punktów gstronomicznych o 17, tj. 44,7%. W strukturze wszystkich plcówek gstronomicznych: 37,0% to resturcje, 29,3% bry i kwirnie, 26,6% stołówki i 7,1% punkty gstronomiczne. W 2011 r. pond 40% plcówek gstronomicznych znjdowło się w hotelch. Tm też było njwięcej resturcji (183, tj. 63,8% ogólnej liczby wszystkich resturcji w turystycznych obiektch zbiorowego zkwterowni) orz brów i kwirni (113, tj. 49,8%). Njwięcej stołówek funkcjonowło w ośrodkch wczsowych 68, tj. 33,0%. Do opisu zjwisk turystycznych, oprócz chrkterystyk liczbowych, wykorzystywne są miry odnoszące się do liczby mieszkńców lub powierzchni. Do zilustrowni intensywności ruchu turystycznego w poszczególnych powitch i gminch zstosowno nstępujące wskźniki: gęstości bzy noclegowej według Chrvt, funkcji turystycznej według Defert (gęstości ruchu turystycznego), intensywności ruchu turystycznego według Schneider, intensywności ruchu turystycznego według Chrvt, funkcji turystycznej miejscowości według Bretje i Defert, wykorzystni pojemności noclegowej, rozwoju bzy noclegowej. Anlizując wskźniki dotyczące infrstruktury noclegowej i jej wykorzystni możn zuwżyć, że ich wrtości w województwie dolnośląskim są wyższe niż przeciętnie w krju. W 2011 r. średnio w Polsce n 100 km 2 przypdło 2,3 obiektu zbiorowego zkwterowni. W województwie dolnośląskim wskźnik ten był wyższy wyniósł 3,5 (5. lokt w krju po: młopolskim, pomorskim, śląskim i zchodniopomorskim). Biorąc pod uwgę zróżnicownie terytorilne bzy turystycznej zdecydowne njwiększe zgęszczenie obiektów noclegowych występowło w powiecie jeleniogórskim (36,4) i kolejno: we Wrocłwiu (23,9), Jeleniej Górze (22,9) i Legnicy (17,9), ntomist wśród gmin w Krpczu (305,1) i Świerdowie Zdroju (176,2). Średni gęstość bzy noclegowej dl Polski w 2011 r. wyniosł 1,9 miejsc noclegowego n 100 km 2 powierzchni. W województwie dolnośląskim wskźnik ten wyniósł 2,5. Njwiększe zgęszczenie obiektów noclegowych występowło w Krpczu (221,7) i Świerdowie-Zdroju (118,2). Wskźniki intensywności ruchu turystycznego chrkteryzowły się dużym zróżnicowniem przestrzennym. Wskźnik według Schneider (liczb turystów w odniesieniu do liczby stłych mieszkńców dnego obszru) wyniósł 69,5 (w krju 56,2) i whł się od