SYTUACJA NA RYNKU RZEPAKU W 2007 r. stanowisko na spotkanie robocze Grupy Roślin oleistych i białkowych

Transkrypt

1 SYTUACJA NA RYNKU RZEPAKU W 2007 r. stanowisko na spotkanie robocze Grupy Roślin oleistych i białkowych 1. Prognozy zbiorów rzepaku w 2007 r. Powierzchnia /tys. ha/ Plony 3) /t/ha/ Zbiory /tys. t/ cele spoŝywcze 593 2,6 1541,8 cele energetyczne 118 1) 2,6 306,8 razem 711 2) 2,6 1848,6 1) dane Agencji Rynku Rolnego (na podstawie złoŝonych umów kontraktacyjnych na cele energetyczne) 2) dane Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (na podstawie złoŝonych wniosków o dopłaty bezpośrednie) 3) szacunki GUS z 14 września 2007 r. KZPR popiera szacunki GUS odnośnie tegorocznych plonów rzepaku. Naszym zdaniem nie przekroczą one 2,6 t/ha. Opierając się na danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w oparciu o wnioski dot. dopłat bezpośrednich w 2006 roku zasiano 711 tys. ha rzepaku. W efekcie całkowite zbiory rzepaku w tym roku będą oscylować około 1,85 mln ton. Tegoroczne zbiory będą zatem rekordowe. Z szacunkowych danych wynika, iŝ w br. ponad 300 tys. ton rzepaku zostało wyeksportowane. Głównym kierunkiem eksportu były Niemcy. W kraju na cele spoŝywcze pozostało zatem około 1300 tys. ton rzepaku. 2. Ceny skupu i trendy rynkowe Ceny skupu rzepaku spoŝywczego zakontraktowanego Cena max = 1060 zł Cena min = 920 zł

2 Średnia waŝona cena rzepaku spoŝywczego zakontraktowanego w skupie w 2007 r. wyniosła około 980 zł/t. Rzeczywiste średnie ceny uzyskiwane przez producentów rzepaku: w m-cu lipcu = 948 zł/t (ok.190 zł niŝsze niŝ na giełdzie MATIF) w m-cu sierpniu = 986 zł/t (ok. 257 zł niŝsze niŝ na giełdzie MATIF) Ceny skupu rzepaku energetycznego Cena max = 960 zł zł/t Cena min = 890 zł ZT w Bodaczowie Bioenergia Sieradz ADM Szamotuły (spoŝ - 8Euro) Komagra Sp. z o.o. Olejarnia Hajduk ZCh Organika-Azot Jaworzno Według informacji Agencji Rynku Rolnego na cele energetyczne w br. powinno zostać skupione około 300 tys. ton rzepaku. Według naszych informacji skupiono około 200 tys. ton rzepaku. Wielu rolników wypowiadało umowy na cele energetyczne, gdyŝ rynkowa cena rzepaku spoŝywczego była wyŝsza. Podmioty skupujące planowały wyeksportowanie z dopłatami energetycznymi około 7 tys. ton rzepaku energetycznego za granicę. W lipcu eksport ten wyniósł ton rzepaku. Skup rzepaku energetycznego prowadziły: 1) Komagra Sp. z o.o. skup w rejonie lubelskim i śląskim 2) ADM Szamotuły skup w Wielkopolsce i na Kujawach 3) ZT Bodaczów skup na Lubelszczyźnie 4) Bioenergia Sieradz Sp. z o.o. skup w rejonie woj. łódzkiego 5) Zakłady Chemiczne Organika Jaworzno skup w Jarosławiu Średnia cena waŝona rzepaku na cele energetyczne wyniosła 930 zł. Oznacza to, iŝ średnio na kaŝdym ha rzepaku przeznaczonego na cele energetyczne (przy załoŝeniu plonu 2,5 t/ha) rolnicy stracili 100 zł w tym roku. Oznacza to, Ŝe średnio 60% dopłaty energetycznej trafi do przetwórców rzepaku. W najgorszych przypadkach moŝe być to nawet więcej niŝ wysokość naleŝnej dopłaty energetycznej. W maju br. producenci rzepaku zawierali równieŝ kontrakty ze sztywną ceną skupu w wysokości ok zł/t. Do 10% rzepaku jest z kolei nadal przechowywane przez rolników w celu wykorzystania na cele energetyczne.

3 Około 300 tys. ton rzepaku zostało eksportowane do Niemiec. Średnia cena uzyskiwana w eksporcie w woj. dolnośląskim wynosiła 1100 zł/t loco gospodarstwo. Tegoroczny skup trwał bardzo krótko. W okresie 2-3 tygodni z pola zebrano ponad 60% rzepaku. Wilgotność nasion prosto z pola bardzo często była niŝsza niŝ wymagane 7%. Cena rzepaku zakontraktowanego była o wiele wyŝsza w tym roku niŝ rzepaku z wolnego rynku. Pod koniec okresu zbiorów wolnorynkowa cena rzepaku przewyŝszała znaczenie kwotę 1000 zł/t. W wyniku niekorzystnych relacji cenowych między rzepakiem a pszenicą będziemy mieć do czynienia ze spadkiem zasiewów rzepaku pod zbiory w przyszłym roku. Wstępne szacunki mówią, iŝ będzie to spadek w granicach 10-15%. Podobna sytuacja jest w Europie Zachodniej u największych producentów rzepaku. Sytuacja ta moŝe doprowadzić do dalszego wzrostu cen rzepaku i produktów pochodnych w całej Europie. Relacja cen skupu rzepaku i pszenicy w latach ,5 2 1,5 1,91 1,5 1,59 1,63 1,96 2,23 2,02 2,11 2,1 1,27 1 0, * Sytuacja na rynku biopaliw Wejście w Ŝycie nowych przepisów prawnych w zakresie biopaliw od 1 stycznia 2008 roku wymusza na dystrybutorach paliw dodawanie odpowiednich ilości biokomponentów, tak by spełnić Narodowy Cel Wskaźnikowy w wysokości 3,45%. Dostępne w tej chwili moŝliwości mieszania biokomponetów z paliwami to: B5, B20 i B100. Produkcja biokomponentów w 2007 r. została znacznie zahamowana w wyniku zmiany przepisów prawnych z końcem 2006 r. Ilość estrów wprowadzonych do paliw zuŝywanych w transporcie w 1 kwartale 2007 roku wyniosła zaledwie 7,4 tys. ton. Szacunki Ministerstwa Rolnictwa mówią, iŝ w okresie całego roku 2007 wprowadzonych do transportu będzie około 30 tys. ton estrów (66% zuŝycia z roku 2006), co spowoduje iŝ NCW na rok 2007 zostanie spełniony jedynie w 60% (1,47% zamiast 2,3%) Zbiory rzepaku w przyszłym roku powinny wynosić minimum 1540 tys. ton, by spełnić zapotrzebowanie przemysłu spoŝywczego i NCW w wysokości 3,45% w paliwach zuŝywanych w transporcie.

4 Z kolei, aby spełnić NCW we wszystkich paliwach wprowadzanych na rynek w 2008 r. na cele energetyczne powinniśmy przeznaczyć blisko 750 tys. ton rzepaku, a zbiory rzepaku powinny wynieść około 1850 tys. ton. Brak spełnienia wskaźników NCW rodzi konsekwencje odprowadzania dotkliwych kar zwiększonych 10-krotnie od 1 stycznia Wzór obliczenia kary: K= 5 x Wx (M-R)/100% K- wysokość kary wyraŝona w zł W ogólna wartość paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedanych lub zbytych w innej formie przez podmiot podlegający karze, a takŝe zuŝytych przez niego na potrzeby własne, liczoną za rok, w którym podmiot ten nie zrealizował obowiązku wynikającego z ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (nie zrealizował obowiązującego Narodowego Celu Wskaźnikowego) M wysokość Narodowego Celu Wskaźnikowego, do realizacji którego zobowiązany był podmiot podlegający karze, wyraŝoną w % R wysokość zrealizowanego udziału biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedanych lub zuŝytych w innej formie przez podmiot podlegający karze, a takŝe zuŝytych przez niego na potrzeby własne, w roku, w którym podmiot ten nie zrealizował NCW. Prognoza zapotrzebowania na biokomponenty w latach wyszczególnienie jednost ki ZuŜycie ON tys Udział estrów w ON a): tys.m wg wartości energetycznej % 3,45 4,6 5,75 6,2 6,65 7,1 Zapotrzebowanie na estry: 1) ogółem tys. m ) w transporcie tys. m Zapotrzebowanie na rzepak (75%) 1) tys.ton zapotrzebowanie na rzepak (75%) 2) tys.ton Udział zapotrzebowania w rynku rzepaku (produkcja na poziomie 1,7 mln t) w zaleŝnosci od 1) lub 2) % Zapotrzeb. przem. spoŝywczego na tys Wymagane zbiory rzepaku 1) tys Wymagane zbiory rzepaku 2) tys

5 4. Wnioski producentów rzepaku z tegorocznego skupu 1. W 2007 r. nastąpił bardzo wysoki wzrost cen rzepaku w Europie w krótkim okresie (od kwietnia do września o 100 Euro, tj. ok. 40%)) 2. Cena rzepaku w Polsce w okresie skupu 2007 była średnio niŝsza o ponad 200 zł w stosunku do cen na giełdzie MATIF 3. Skupujący rzepak na cele energetyczne zaniŝyli w br. cenę średnio w Polsce o 50 zł/t, a w niektórych regionach kraju nawet więcej 4. Mimo, Ŝe Polska nie realizuje NCW to w tym roku wyeksportowaliśmy 300 tys. ton rzepaku w cenie powyŝej 1100 zł/t z gospodarstwa 5. Jesteśmy w stanie zabezpieczyć surowiec do produkcji estru aby zrealizować NCW, ale jeŝeli polityka cenowa skupujących rzepak na cele energetyczne nie zmieni się, to będziemy zmuszeni rzepak eksportować. Opracowanie: Agnieszka Korycińska, Biuro Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku ul. Wspólna Warszawa tel fax