Aktualna i przewidywana sytuacja na rynku zbóż w Polsce i UE

Transkrypt

1 Aktualna i przewidywana sytuacja na rynku zbóż w Polsce i UE Jacek Bąkowski Dyrektor Biura Analiz i Programowania ARR 18 kwietnia 2008 r. 1

2 Użytkowanie gruntów w Polsce użytki rolne 51,8% pozostałe grunty 18,7% lasy i grunty leśne 29,5% Źródło: dane GUS 2

3 Powierzchnia użytków rolnych w Polsce w 2007 r. Powierzchnia użytków rolnych w Polsce w 2007 r. wynosiła ok. 16 mln ha, w tym 11,9 mln ha zajmowały grunty orne. Źródło: dane GUS 3

4 Struktura zasiewów w Polsce w 2007 r. pastewne 9,0% ziemniaki 4,7% pozostałe 3,8% strączkowe 0,3% przemysłowe 9,3% zboża 72,9% Źródło: dane GUS 4

5 Udział powierzchni uprawy zbóż w 2007 r. w powierzchni zasiewów ogółem Udział powierzchni uprawy zbóż w powierzchni zasiewów 75,0 do 76,9% 72,5 do 74,9% 70,0 do 72,4% 61,9 do 69,9% Źródło: dane GUS 5

6 Udział powierzchni poszczególnych upraw zbożowych w 2007 r. w ogólnej powierzchni zbóż owies 7,0% kukurydza 3,1% gryka, proso i inne zbożowe 1,0% pszenica 25,3% jęczmień 14,8% pszenżyto 15,1% żyto 15,8% mieszanki zbożowe 18,0% Źródło: dane GUS 6

7 Plony zbóż w Polsce (w t/ha) 4 3,24 3,54 3,23 3,25 3,34 3 2,87 2, * Źródło: dane GUS * prognoza IERiGŻ 7

8 Produkcja zbóż (w mln ton) ,0 3,8 3,4 3,0 5,3 1,9 3,2 2,8 2,8 4,8 2,3 4,3 3,6 3,7 5,8 1,9 3,4 3,6 3,9 5,2 1,3 2,6 3,2 3,2 4,4 1,7 3,1 4,0 4,1 5,8 1,8 3,3 4,2 4,2 5,8 5 9,3 7,9 9,9 8,8 7,1 8,3 8, * Pszenica Owies i mieszanki Pszenżyto Jęczmień Żyto Kukurydza Źródło: dane GUS * prognoza IERiGŻ 8

9 Skup zbóż w Polsce w latach 2004/ /08 (w miesiącach VII- II) Lata Zbiory (w mln ton) Skup (w mln ton) Skup/Zbiory 2004/ ,6 5,4 18,2% 2005/ ,9 5,4 20,2% 2006/ ,8 4,3 19,6% 2007/ ,1 4,8 17,6% Źródło: dane GUS 9

10 Skup zbóż w Polsce (w tys. ton) VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI 2007/ /2007 Źródło: dane GUS 10

11 Spożycie zbóż w tys. ton * Pszenica Żyto Pozostałe Źródło: dane GUS, * prognoza IERiGŻ 11

12 Średnie miesięczne spożycie przetworów zbożowych wg badań budżetów gospodarstw domowych (1) Wyszczególnienie % zmiany Miesięcznie na osobę (kg) Pieczywo ogółem 6,08 5,90 5,57 5,29-5,0 Pieczywo żytnie 0,25 0,27 0,27 0,28 3,7 Pieczywo pszenne 1,07 1,05 1,05 1,04-1,0 Pieczywo mieszane 4,76 4,58 4,24 3,97-6,4 Makaron 0,38 0,36 0,37 0,38 2,7 Wyroby ciastkarskie 0,59 0,59 0,62 0,65 4,8 Mąka 1,09 1,07 1,00 0,90-10,0 Kasze 0,19 0,18 0,18 0,17-5,6 Płatki 0,09 0,06 0,05 0,05 0,0 Razem 8,42 8,16 7,78 7,44-4,4 Źródło: dane GUS, IERiGŻ 12

13 Średnie miesięczne spożycie przetworów zbożowych wg badań budżetów gospodarstw domowych (2) Wyszczególnienie Struktura spożycia (%) Pieczywo ogółem 72,3 72,3 71,6 71,1 Pieczywo żytnie 3,0 3,3 3,5 3,8 Pieczywo pszenne 12,7 12,9 13,5 14,0 Pieczywo mieszane 56,5 56,1 54,5 53,4 Makaron 4,5 4,4 4,8 5,1 Wyroby ciastkarskie 7,0 7,2 8,0 8,7 Mąka 12,9 13,1 12,9 12,1 Kasze 2,3 2,2 2,3 2,3 Płatki 1,1 0,7 0,6 0,7 Razem Źródło: dane GUS, IERiGŻ 13

14 Import zbóż w tys. ton / / / / /08* 2008/09* pszenica jęczmień kukurydza pozostałe * prognoza IERiGŻ 14

15 Eksport zbóż w tys. ton / / / / /08* 2008/09* pszenica jęczmień kukurydza pozostałe * prognoza IERiGŻ 15

16 Zmiany w regulacji wspólnotowego rynku kukurydzy Wprowadzone zostały limity skupu interwencyjnego kukurydzy. W bieżącym sezonie limit zakupów kukurydzy dla całej UE-27 wynosi 1,5 mln ton. W sezonie 2008/09 ulegnie on zmniejszeniu do 0,7 mln ton. Od sezonu 2009/10 interwencyjne zakupy tego ziarna nie będą prowadzone. 16

17 Sprzedaż zbóż w UE w roku 2007/2008 (tys. ton) tys. ton / Kukurydza Pszenica Żyto Jęczmień Sorgo Źródło: KE - Stan na 13 kwietnia 2008 r. 17

18 Stan zapasów interwencyjnych zbóż UE na koniec roku gospodarczego (tys. ton) Lata gospodarcze Rodzaj zboża 2003/ / / / /08* Pszenica zwyczajna ,7 Pszenica durum Żyto Jęczmień Kukurydza ,7 Sorgo Razem ,4 * Stan na 13 kwietnia 2008 r. Źródło: Komisja Europejska DG AGRI 18

19 Zawieszenie opłat przywozowych W celu zwiększenia importu ziarna z krajów trzecich Komisja Europejska od 11 stycznia 2008 r. do 30 czerwca 2008 r. zawiesiła opłaty przywozowe dla niektórych zbóż. Zerowa stawka opłat celnych dotyczy ziarna: pszenicy durum, pszenicy zwyczajnej, jęczmień, żyta, kukurydzy, sorga. 19

20 Import zbóż Import zbóż może być : bez preferencji (poza kontyngentem), dla którego zostały ustalone cła importowe zgodnie ze Wspólną Taryfą Celną, z preferencjami (w ramach kontyngentu), dla którego zostały ustalone obniżone stawki celne. 20

21 Stawki opłat celnych w ramach kontyngentów preferencyjnych administrowanych przez ARR na import zbóż do UE oraz skala ich wykorzystania. Nazwa produktu Okres obowiązywa nia Stawka celna* Kraj pochodzenia Wielkość kontyngentu w tonach Wykorzystano do % wykorzystania pozostało ton Pszenica zwyczajna o jakości innej niż wysoka rok EUR/t Kraje trzecie USA Kanada ,2% pozostałe państwa (w 4 transzach) Jęczmień paszowy rok EUR/t Kraje trzecie ,0% Jęczmień browarny rok EUR/t Kraje trzecie ,0% Kraje trzecie Kukurydza rok % 0,0% (w 2 transzach) * Rozporządzenie Rady Komisji Europejskiej (WE) Nr 1/2008 (Dz.U. z r.) zawiesza cła na wybrane zboża na okres od 10 stycznia 2008 r. do 30 czerwca 2008 r. Źródło: Komisja Europejska 21

22 Import zbóż Tańszy import z Rosji utrudniają restrykcje stosowane przez rząd tego kraju przy eksporcie ziarna. Od 12 listopada 2007 r. wprowadzono 30% cła w eksporcie jęczmienia, a w przypadku pszenicy miękkiej 10% opłatę celną, którą zwiększono pod koniec stycznia br. do 40%. Okres obowiązywania opłat celnych ustalony został do końca lipca br. W styczniu 2008 r. Ukraina ustaliła limity na eksport zbóż. Pod koniec marca br. zdecydowano o zwiększeniu limitów eksportu ziarna z 1,2 mln t do ok. 2,9 mln t. dla pszenicy z 200 tys. t do 203 tys. t, dla jęczmienia z 400 tys. t do 900 tys. t dla kukurydzy z 600 tys. t do 1,8 mln t. Jednocześnie przedłużono termin obowiązywania limitów do końca czerwca br. 22

23 Średnie ceny skupu pszenicy (w zł/t) VI 2005 IX 2005 XII 2005 III 2006 VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 Źródło: dane GUS, prognoza ekspertów ARR marzec 2008 r. 23

24 Średnie ceny skupu żyta (w zł/t) VI 2005 IX 2005 XII 2005 III 2006 VI 2006 IX 2006 XII 2006 III 2007 VI 2007 IX 2007 XII 2007 III 2008 VI 2008 IX 2008 Źródło: dane GUS, prognoza ekspertów ARR- marzec 2008 r. 24

25 Powierzchnia gruntów ugorowanych na gruntach ornych w gospodarstwach rolnych w 2007 r. Grunty ugorowane w tys. ha 40,0 do 64,3 30,0 do 39,9 20,0 do 29,9 8,6 do 19,9 Łącznie ok. 413 tys. ha Źródło: dane GUS 25

26 Prognoza zbiorów zbóż podstawowych (bez kukurydzy) w Polsce w 2008 r. (w mln ton) Prognoza zbiorów zbóż według różnych źródeł - w mln ton Instytyt Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej 26,3-26,8 Izba Zbożowo-Paszowa 25,7 Agencja Rynku Rolnego 26,2-26,7 26

27 Bilans zbóż ogółem w Polsce * (mln ton) Wyszczególnienie 2004/ / / /08 szacunek 2008/09 prognoza Zapasy początkowe 0,8 4,4 3,7 0,7 1,1 Produkcja 29,6 26,9 21,8 27,1 28,0-28,5 Import 1,0 1,0 3,5 1,1 0,5-1,0 Zasoby Ogółem 31,4 32,3 29,0 28,9 30,1 Zużycie krajowe 26,0 26,9 27,1 26,5 26,4 Eksport 1,0 1,7 1,2 1,3 1,1-1,5 Zapasy końcowe 4,4 ** 3,7 ** 0,7 1,1 2,2-2,6 * łącznie z kukurydzą ** łącznie z zapasami interwencyjnymi Źródło: dane GUS, szacunki i obliczenia własne 27

28 Światowy bilans zbóż (mln ton) Wyszczegolnienie Zboża ogółem (bez ryżu) 2004/ / / /08 szacunek Zmiana w % Produkcja 1 640, , , ,2 5,6 Zużycie 1 585, , , ,9 3,6 Zapasy końcowe 329,2 312,0 260,5 238,8-8,3 Źródło: FAS USDA 28

29 Prognozy światowych zbiorów zbóż w roku 2008/2009 Globalne zbiory zbóż mln ton o 32 mln ton więcej niż w poprzednim roku gospodarczym w tym: pszenicy Pszenica 2007/ /2009 prognoza zmiana (%) Powierzchnia (m ln ha) ,6 Plony (ton/ha) 2,8 2,9 4,3 Produkcja (m ln ton) ,0 Źródło: Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) 29

30 Powierzchnia zasiewów pszenicy w mln ha ,3 25,0 18,9 18,2 11,2 10,5 9,8 8,6 6,7 5,9 UE USA Rosja Kanada Ukraina 2007/ /2009* Źródło: Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) * prognoza 30

31 Produkcja pszenicy u 5 najważniejszych producentów (w mln ton) Wyszczególnienie 2006/ / /09* Australia Kanada Argentyna EU USA Łącznie Świat Źródło: Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) * prognoza 31

32 Bilans zbóż w UE-27 (mln ton) Wyszczególnienie 2003/ / / / /08 zmiana szacunek w % Zapas początkowy 41,0 24,5 52,6 46,1 31,8-31,0 Zbiory 242,2 313,5 279,1 263,1 256,2-2,6 Zasoby ogółem 283,2 338,0 331,7 309,3 288,1-6,9 Zużycie krajowe 260,3 275,8 275,1 272,0 272,4 0,2 Nadwyżki 22,9 62,1 56,6 37,3 15,7-58,0 - eksport -1,6 9,5 10,5 5,4-7,9-245,9 - zapasy końcowe 24,5 52,6 46,1 31,8 23,6-25,9 Nadwyżki z bież. zbiorów -18,1 37,7 4,0-8,9-16,2 x Źródło: FAS USDA: Grain: World Markets and Trade, marzec 2008 r. 32

33 Produkcja zbóż ogółem w UE-27 Wyszczególnienie 2007/ /2009 prognoza Zmiana (%) Powierzchnia (m ln ha) 56,8 59,6 5,0 Plony (ton/ha) 4,5 4,8 5,2 Produkcja (m ln ton) 257,9 284,7 10,4 Źródło: Komisja Europejska 33

34 mln ton 80 Zbiory zbóż u głównych producentów w UE (w mln ton) Francja Niemcy Polska Wlk. Brytania Źródło: Eurostat 34

35 Zbiory zbóż w Polsce (w mln ton) mln ton ,8 23,4 29,6 26,9 21,8 27,1 28, * Źródło: dane GUS * prognoza IERiGŻ 35

36 Zbiory zbóż we Francji (w mln ton) mln ton ,6 54,9 70,4 64,0 61,6 59,0 64, * Źródło: Eurostat * prognoza Komisja Europejska 36

37 Zbiory zbóż w Niemczech (w mln ton) mln ton ,4 39,4 51,1 46,0 43,5 40,5 44, * Źródło: Eurostat * prognoza Komisja Europejska 37

38 mln ton Zbiory zbóż w Wielkiej Brytanii (w mln ton) ,0 21,6 22,1 21,1 20,9 19,4 22, * Źródło: Eurostat * prognoza Komisja Europejska 38

39 Prognoza sytuacji na rynku zbóż w krajach UE w latach (mln ton) Produkcja 294,4 288,2 293,6 297,6 300,7 303,9 305,7 z tego EU ,3 204,8 207,5 210,2 211,5 212,4 214,1 EU-10 59,1 58,4 60,3 60,7 62,6 64,6 64,5 EU-2 25,0 25,0 25,8 26,7 26,6 26,9 27,2 Zużycie 270,6 271,7 272,9 275,5 278,7 282,9 285,5 na żywność i przemysłowe 87,9 88,0 88,1 88,1 88,2 88,3 88,3 na pasze 166,5 167,8 167,9 168,6 168,8 168,6 168,5 na bioenergię 4,8 4,5 5,5 7,5 10,3 15,7 18,4 z tego EU ,6 201,0 202,3 205,2 208,5 213,0 215,9 EU-10 48,7 48,6 48,5 48,2 47,9 47,5 47,3 EU-2 22,3 22,1 22,2 22,2 22,2 22,3 22,3 Import 11,6 9,9 9,3 9,0 9,3 10,4 11,0 Eksport 27,7 28,2 29,0 29,7 28,8 28,2 28,9 Zapasy poczatkowe 40,4 48,0 46,1 47,1 48,5 51,0 54,2 Zapasy Końcowe 48,0 46,1 47,1 48,5 51,0 54,2 56,6 Źródło: Raport Komisji Europejskiej Prospects for agricultural markets and income in the European Union March

40 Dziękuję za uwagę 40