Źródło:

Transkrypt

1 Rynek zbóż i rzepaku Kończący się rok dla producentów zbóż i rzepaku obfitował w wiele wydarzeń mniej lub bardziej sprzyjających. Początek roku mimo srogiej zimy nie przyniósł większych strat w uprawach, ani nie wpłynął na wzrost cen ziarna. Sytuacja zaczęła się zmieniać się w raz z końcem zimy. Duża ilość śniegu znajdująca się na polach zaczęła topnieć i w połączeniu z wiosenną deszczową pogodą spowodowała w maju i czerwcu przejście przez największe polskie rzeki dwóch fal powodziowych, które wyrządziły ogromne szkody w uprawach polowych i dobytku gospodarskim w około gospodarstw rolnych. Stan ten nie mógł pozostać bez wpływu a ceny ziarna na rynku. Po pierwszych czterech bardzo spokojnych miesiącach od maja na giełdach towarowych i targowiskach rozpoczął się mrsz cen w górę. Dodatkowym czynnikiem wzrostu notowań ziarna były słabe prognozy zbiorów w Unii Europejskiej oraz na całej półkuli północnej. Nawet rozpoczynające się w lipcu żniwa nie wpłynęły na spadek cen, słabe dane płynące z całej Europy przyczyniały się do dalszego wzrostu notowań ziarna. Stawki jakie mogli uzyskać rolnicy pozwoliły przynajmniej zrekompensować część strat wynikających ze słabych zbiorów. W dobrej sytuacji znaleźli się producenci rzepaku, którego notowania osiągnęły rekordowy poziom. Okres jesienny oprócz dobrych notowań ziarna przyniósł trochę niekorzystnych zjawisk, sporą ilość wrześniowych opadów negatywnie wpłynęły na stan zasiewów ozimin. Stan ten może odbić się na poziomie zbiorów w sezonie 2011/2012. Sytuacja w ostatnim kwartale pod względem pogodowym i cenowym przebiegała już spokojnie. Ceny w IV kwartale W ostatnim kwartale 2010 roku na rynku zbóż można było zauważyć stabilizację. Ceny zbóż na koniec września wyhamowały tendencje wzrostową jaka trwałą przez II i III kwartał 2010 roku. Giełdy Towarowe Ceny pszenicy oraz kukurydzy w IV kwartale nie podlegały większym zmianom, notowania grudniowe zakończyły się na poziomie zł/t pszenicy oraz zł za kukurydze co w pierwszym przypadku było kwotą identyczną jak na początku IV kwartału, zaś w przypadku kukurydzy o 30 zł niższym w przypadku cen maksymalnych. Jęczmień oraz żyto w tym samym czasie nieznacznie drożało w obu przypadkach ceny maksymalne wzrosły o 40 zł/t do 710 zł/t. Obrót rzepakiem na krajowych giełdach odbywał się pod dyktando paryskiej giełdy MATIF. Cały IV kwartał przebiegał po dyktando wzrostu notowań, o ile w październiku i listopadzie stawki rosły powoli i systematycznie o tyle w grudniu notowano bardzo szybkie wzrosty. Na początku grudnia za tonę rzepaku trzeba było zapłacić 1650 zł natomiast 2 tygodnie później cena sięgała już 1890 zł. Ostatecznie notowania w 2010 roku zakończyły się na poziomie 2200 zł/t co stanowiło rekord ostatnich lat.

2 Targowiska Pszenica IV kwartał na targowiskach przebiegał o wiele spokojniej niż II i III kwartał. W trakcie października i listopada ceny nie ulegały większym zmianom. Najwyższe notowania utrzymywały się w woj. podkarpackim, lubuskim i śląskim gdzie za tonę pszenicy na początku października trzeba było zapłacić 865 zł/t, 850 zł/t, 823 zł/t. W tym samym okresie najtańsza pszenicy była w północnych województwach. Na Pomorzu tona ziarna kosztowała zaledwie 600 zł/t zaś na Warmii i Mazurach 675 zł/t. Kolejne tygodnie IV kwartału w większości województw nie przyniosły większych zmian w cennikach. Jedynie w woj. warmińsko-mazurskim, w którym notowano na początku października jedną z najniższych stawek można był odczuć wyraźny ruch cen w górę. Za tonę ziarna trzeba było zapłacić 750 zł/t. Dopiero ostatnie cztery tygodnie 2010 roku przyniósł ożywienie w cennikach. Notowania w województw zaczęły piąć się w górę osiągając maksima tegoroczne. Na Podkarpaciu w tygodniu świątecznym za tonę ziarna żądano 925 zł. Natomiast w woj. lubuskim trzeba było zapłacić 900 zł/t. W tym samym czasie na Podlasiu i Kujawach i Pomorzu ziarno było o 150 zł tańsze i kosztowało około 750 zł/t. W ostatnim tygodniu 2010 roku na rynku nadal dominowały wzrosty, średnia krajowa cena wyniosła 819 zł/t i była o 16 zł wyższa niż tydzień wcześniej, jednocześnie zwiększyła się rozpiętość miedzy minimalnymi i maksymalnymi cenami. Najtańsze ziarno występowało na Podlasiu na którym trzeba było zapłacić 650 zł/t co było o 83 zł mniej niż tydzień wcześniej. Natomiast najwyższa stawka nadal utrzymywała się na Podkarpaciu i wynosiła 917 zł/t czyli o 8 zł mniej niż tydzień wcześniej. Tabela 1. Ceny pszenicy wg województw w IV kwartale 2010 roku w zł/t Dolnośląskie października października października października października listopada listopada listopada listopada grudnia grudnia grudnia grudnia grudnia Źródło: pomorskie Zachodniopomorskie

3 Jęczmień W IV kwartale obrót jęczmieniem odbywał w większości województw. Najniższą cenę jęczmienia w pierwszym tygodniu IV kwartału zanotowano w północnej Polsce, w woj. warmińskomazurskim oraz pomorskim gdzie należało zapłacić 600 zł/t. Przemieszczając się na południe ceny powoli rosły. W woj. wielkopolskim oraz kujawsko-pomorskim i woj. łódzkim jęczmień kosztował około 635 zł/t natomiast na południu kraju na Śląsku i Podkarpaciu trzeba było zapłacić 731 zł/t oraz 700 zł/t. W trakcie kolejnych tygodni października i listopada ceny powoli rosły jednak zmiany te nie były istotnie. Dopiero w kolejnych tygodnie grudnia można było zauważyć ożywienie w cennikach. W woj małopolskim i mazowieckim po obniżkach jakie nastąpiły w pierwszym tygodniu grudnia ceny zaczęły rosnąć osiągając w ostatnim tygodniu grudnia poziom 805 zł i 809 zł za tonę. Inaczej sytuacja prezentowała się w woj. podlaskim, kujawsko-pomorski i podkarpackim, tam ceny po stabilizacji na początku grudnia w drugiej połowie miesiąca zaczęły spadać osiągając 600 zł, 650 zł 700 zł za tonę ziarna. Tabela 2. Ceny jęczmienia wg województw w IV kwartale 2010 roku w zł/t Zachodniopomorskie Pomorskie października października października października października listopada listopada listopada listopada grudnia grudnia grudnia grudnia grudnia

4 Żyto Ceny żyta nie wykazywały istotnej zmienności w porównaniu z końcem 3 kwartału, jednak rozbieżność cen między poszczególnymi województwami była duża. O ile na Pomorzu żyto można było kupić już za 400 zł/t to na Podkarpaciu i w Małopolsce tona ziarna kosztowała 775 zł/t, 800 zł/t. Natomiast w pozostałych województwach żyto było sprzedawane od 500 zł/t do 617 zł/t. W trakcie października i listopada ceny na Podkarpaciu i Małopolsce i spadły do 750 i 650 zł/t natomiast na Pomorzu wzrosły o 50 do 450 zł/t. Na pozostałym obszarze kraju ceny nie uległy istotnym zmianom. W raz ze zbliżaniem się końca roku ceny między poszczególnymi województwami zaczęły się wyrównywać. Maksymalna różnica notowań wynosiła 185 zł. Najwyższe stawki nadal utrzymywały się w Małopolsce, gdzie trzeba było zapłacić 725 zł/t, natomiast na Podkarpaciu 710 zł/t. Na Pomorzu gdzie żyto było do tej pory najtańsze w grudniu nie odnotowano obrotu ziarnem na targowiskach. Prym wśród województw w których były najniższe ceny przejął rejon Podlaski i Śląski gdzie średnie ceny wyniosły 525 zł/t, 533 zł/t. Tabela 3. Ceny żyta wg województw w IV kwartale 2010 roku w zł/t Zachodniopomorskie Pomorskie października października października października października listopada listopada listopada listopada grudnia grudnia grudnia grudnia grudnia

5 Kukurydza Obrót kukurydzą w IV kwartale był dość stabilny nie występowały większe ruchy cenowe, a różnice w stawkach w poszczególnych województwach były niewielkie. Jednocześnie handel ziarnem odbywał się na targowiskach w 9 województwach z czego najwyższe ceny zanotowano w województwo lubuskim gdzie mimo sporadycznego występowania, za tonę ziarna na początku października trzeba było zapłacić około 1100 zł/t. Stawka ta była o zł wyższa niż w innych województwach. W południowej części kraju notowano również jedne z wyższych stawek, w Małopolsce, Podkarpaciu i Śląsku za tonę ziarna trzeba było zapłacić 975 zł, 950 zł, 901 zł. Natomiast w pozostałych województwach kukurydza była wyceniana od 827 do 892 zł. W trakcie kolejnych tygodni nie notowano większych ruchów cenowych oprócz województwa świętokrzyskiego gdzie ceny na przełomie listopada i grudnia ulegały krótkotrwałym wahaniom. Koniec roku zakończył się stawkami nie wiele różniącymi się od tych z początku kwartału. W województwie lubuskim za tonę ziarna należało zapłacić 1100 zł, na południu kraju stawki wynosiły od 920 do 962 zł, natomiast najtaniej za ziarno żądali rolnicy z Wielkopolski gdzie tona ziarna kosztowała 850 zł/t. Tabela 4. Ceny kukurydzy wg województw w IV kwartale 2010 roku w zł/t pomorskie Dolnośląskie października października października października października listopada listopada listopada listopada grudnia grudnia grudnia grudnia grudnia

6 Rzepak Sytuacja na rynku rzepaku przebiegała bardziej dynamicznie. Ceny ziarna, które rozpoczęły swój marsz w górę w połowie czerwca, kontynuowały go aż do końca roku. O ile na przełomie września i października można było liczyć, że ceny utrzymają się jedynie w lekkim trendzie wzrostowym o tyle październik i listopad przyniósł przyspieszenie tempa wzrostów notowań rzepaku. Ceny w zakładach tłuszczowych z 1300 zł/t powędrowały do 1450 zł/t na koniec listopada W pierwszym tygodniu grudnia za tonę ziarna oferowały średnio 1684 zł/t czyli o ponad 200 zł/t więcej niż w listopadzie. W kolejnych tygodniach ceny powędrowały do 1707 zł/t co stanowiło tegoroczny rekord cenowy. Ostatni tydzień grudnia przyniósł sporą zmianę, ceny rzepaku w zakładach tłuszczowych spadły do 1482 zł/t, jednak jest to chwilowa obniżka, a ceny w pierwszych tygodniach stycznia powinny powrócić do poziomu 1700 zł/t. O ile ceny netto notowane przez MRiRW nie wydają się wysokie o tyle ceny na krajowych giełdach towarowych w styczniu w ofertach kupna powinny wynosić około 2000 zł/t natomiast oferty sprzedaży 2500 zł/t. Wykres 1. Ceny rzepaku w zakładach tłuszczowych w IV 2010 roku w zł/t Cena Okres Źródło: Makuchy i śruta rzepakowa. Makuch oraz śruta rzepakowa w IV kwartale kontynuowały tendencje wzrostową jak rozpoczęła się w I półroczu Jednak nie był one tak silne jak w przypadku rzepaku. Śruta rzepakowa na początku października kosztowała 637 zł/t i w trakcie października ceny lekko spadały. Dopiero początek listopada przyniósł wzrost stawek do 681 zł/t. Od tego momentu podobnie jak w październiku ceny zaczęły lekko spadać aby chwilę później znowu wzrosnąć. Na początku grudnia za śrutę płacono 717 zł/t i w kolejnych tygodniach ceny nieznacznie się wahał osiągając w tygodniu świątecznym 740 zł/t, a w ostatnim tygodniu grudnia 730 zł/t. W przypadku makuchu rzepakowego sytuacja wyglądała nieco inaczej. Notowania w połowie października osiągnęły swoje maksimum 796 zł/t. Stawka ta nie obowiązywała zbyt długo.

7 W listopadzie i grudniu ceny obniżyły się do około 750 zł/t i w poszczególnych tygodniach wahały się w przedziale +/- 20 zł. Dopiero w ostatnim tygodniu roku ceny wzrosły do 794 zł/t Wykres 2.Ceny śruty i makuchu rzepakowego w zakładach tłuszczowych w IV kw r. w zł/t Śruta rzepakow a Makuch rzepakow y Cena Okres Źródło: