SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI w Szkole Podstawowej nr 16 w Kaliszu na rok szkolny 2012/2013 Rada Rodziców uchwałą z dnia r. przyjęła Program Profilaktyczny Szkoły Podstawowej nr 16 współredagowany przez Radę Pedagogiczną

2 Spis treści: 1. Wstęp 2. Akty prawne na podstawie których opracowano Program Profilaktyczny. 3. Zasoby szkoły do prowadzenia działań profilaktycznych. 4. Cele i zadania profilaktyki szkolnej. 5. Kierunki działań profilaktycznych. 6. Realizacja programu Szkoła bez przemocy. 7. Szczegółowy program działań profilaktycznych. 2

3 1. Wstęp W życiu społecznym występuje coraz więcej zjawisk negatywnych i zagrożeń dla bezpieczeństwa zdrowia psychofizycznego i rozwoju człowieka oraz całych społeczności. Zachodzi więc konieczność przeciwdziałania różnym zagrożeniom. Szkoła Podstawowa nr 16 w Kaliszu realizuje pierwszorzędowy program profilaktyki. Jest to profilaktyka wczesna, uprzedzająca. Głównym celem jest opóźnienie wieku inicjacji POCZEKAJ! Adresowany jest do wszystkich uczniów z grupy niskiego ryzyka. Założeniem programu jest długofalowość i kontynuacja. Te same zadania realizowane są na wszystkich etapach edukacyjnych, ze zróżnicowaniem stopnia szczegółowości i zakresu uwzględniającego zagrożenia i trudności typowe dla wieku. Program profilaktyki opracowano dla dwóch etapów edukacyjnych: nauczanie zintegrowane, klasy I- III, klasy IV-VI szkoły podstawowej. Program Profilaktyki jest związany z Programem Wychowawczym Szkoły. Część zadań i treści w obu programach jest zbieżna np: Przekazywanie wartości, norm, pozytywnych wzorów, wzmacnianie przekonań normatywnych. Pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb życiowych: przynależności, sukcesu, osiągania satysfakcji przez stwarzanie możliwości angażowania się uczniów w działalność pozytywną. Rozwijanie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów. Szkoła jako miejsce intensywnego rozwoju uczniów, kształtowania ich osobowości pełni ważną rolę zarówno w wychowaniu (przekazywanie wartości, norm moralnych i społecznych) jak i profilaktyce (zapobieganie niepożądanym zjawiskom, złym wpływom). Profilaktyka powinna wspierać wychowanie. Na podstawie obserwacji, informacji od nauczycieli, rodziców, analizy dokumentacji szkolnej, wyników badań ankietowych oraz pracy nauczycieli na zajęciach dokonano wstępnej diagnozy stanu i potrzeb szkoły. 3

4 Diagnoza ta wskazała nam główne trudności i zagrożenia dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania uczniów. Są to: agresja, przemoc, niepowodzenia szkolne, wulgarne słownictwo, lekceważenie obowiązków szkolnych (wagary), lekceważący sposób traktowania nauczycieli, problemy wychowawcze i socjalne wynikające z niewydolności rodziców. Potrzebą szkoły i uczniów są, więc działania skierowane na zapobieganie w/w zachowaniom dysfunkcyjnym i zmniejszanie ich zasięgu. STRATEGIE PROFILAKTYCZNE 1. Strategie informacyjne: przekazywanie informacji (np. na temat konsekwencji zachowań ryzykownych). 2. Strategie edukacyjne: pomoc w rozwoju ważnych umiejętności życiowych (np. zachowanie asertywne-nieuleganie presji rówieśników) 3. Strategie interwencyjne: pomoc w identyfikacji i rozwiązaniu problemów, udzielanie wsparcia w sytuacjach kryzysowych, pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla uczniów z różnymi dysfunkcjami 4. Strategie alternatyw: stwarzanie możliwości realizowania ważnych potrzeb poprzez pozytywną działalność (np. sport, działalność artystyczna czy społeczna) 5. Strategie zmniejszania szkód: działania mające chronić społeczeństwo i samą jednostkę przed skutkami jej ryzykownych zachowań. Kierowanie do grupy najwyższego ryzyka osób z populacji będących poza zasięgiem służb medycznych i społecznych (głównie narkomanów i prostytutek) 2. Szkolny Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 16 w Kaliszu został opracowany w oparciu o: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie statutów publicznego przedszkola i publicznych Szkół ( Dz. U. Nr 51, poz. 96). 4

5 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach Szkół ( Dz. U. Nr. 51 poz.458). Szkolny Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 16 w Kaliszu. Wewnątrzszkolny System Oceniania. Ankiety, obserwacje, wywiady. 3. Zasoby szkoły do prowadzenia działań profilaktycznych: 1. Działania profilaktyczne podejmuje większość nauczycieli wykorzystując do tego treści programowe przedmiotów nauczania i ścieżek edukacyjnych. 2. Szczególną rolę pełnią wychowawcy, którzy planują pracę z grupą klasową i realizują w niej zajęcia wychowawcze i profilaktyczne. Współpracują także z rodzicami i środowiskiem lokalnym. 3. Część nauczycieli posiada uprawnienia do realizowania specjalistycznych zajęć profilaktycznych. W miarę potrzeb i możliwości szkoły nauczyciele mogą je przeprowadzić w różnych grupach uczniowskich. 4. Pedagog szkolny koordynuje pracą profilaktyczną, współpracuje z nauczycielami, rodzicami oraz instytucjami i organizacjami środowiska lokalnego szczegółowy plan pracy w załączniku. 5. W działania profilaktyczne włączają się także wychowawcy świetlicy szkolnej, biblioteki, katecheci, pielęgniarka szkolna oraz Samorząd Uczniowski, opiekunowie kół zainteresowań. Ważną rolę w działaniach na rzecz bezpieczeństwa w szkole zajmują nauczyciele wychowania fizycznego oraz koordynator ds. bezpieczeństwa. 6. Wszyscy nauczyciele swoją postawą dostarczają uczniom wzorów i oddziaływają, jako autorytety. 4. Cele i zadania profilaktyki szkolnej, identyfikacja trudności: W wyniku analizy a co za tym idzie identyfikacji trudności określono za najistotniejsze: 5

6 Główne cele działań profilaktycznych to: 1. Zapobieganie agresji i przemocy. 2. Przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym. 3. Rozwijanie kultury osobistej uczniów, kształtowanie osobowości. 4. Wzmacnianie motywacji uczniów do systematycznego uczęszczania na zajęcia szkolne. Wprowadzenie jasnych zasad postępowania w przypadku absencji. 5. Kształtowanie zdrowego stylu życia. 6. Wprowadzenie jasnych i czytelnych dla każdego ucznia zasad postępowania w sytuacjach kryzysowych i zagrożenia uczniów demoralizacją 7. Rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb każdego ucznia (pomoc psychologiczno-pedagogiczna) Do realizacji w/w celów sformułowano następujące zadania: Kształtowanie umiejętności współistnienia i współdziałania w grupie klasowej i szkolnej. Budowanie poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo i zdrowie swoje oraz innych. Szczegółowe rozpoznanie środowiska rodzinnego i rówieśniczegoprowadzenie pedagogizacji rodziców. Rozbudzanie zainteresowań poznawczych uczniów. Kształtowanie właściwych postaw wobec obowiązków szkolnych, wspieranie uczniów w przezwyciężaniu trudności w nauce. Doskonalenie relacji międzyludzkich. Rozwijanie słownictwa uczniów. Rozwijanie poczucia własnej wartości oraz więzi z grupą klasową i szkolną. Wzmacnianie postaw zaufania do nauczycieli. Wzmacnianie u uczniów przekonania o wartości zdrowia. Przekazywanie informacji o czynnikach szkodliwych dla zdrowia. Doskonalenie umiejętności osobistych i społecznych sprzyjających zdrowiu. 6

7 W roku szkolnym 2011/2012 zidentyfikowano trudności w oparciu o wywiady z nauczycielami, analizę dziennika, rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami. Wyniki badań wskazują w dalszym ciągu, iż poważnym problemem są zachowania agresywne i brak poczucia własnej wartości u uczniów. Bardzo istotną kwestią jest także przeciwdziałanie niewydolności wychowawczej rodziców, gdyż ma to ogromny wpływ na zachowania oraz kształtującą się osobowość dzieci. W wielu przypadkach można stwierdzić, iż szkoła jest dla ucznia jedynym przyjaznym miejscem, nastawionym na rozwój intelektualny i emocjonalny, często też jedynym miejscem gdzie dziecko może czuć się bezpiecznie. Wiele zachowań agresywnych w szkole bierze się jednak z niedostatecznej kontroli uczniów ze strony nauczycieli, brak jasnych zasad i reguł postępowania oraz niekonsekwencja. Wielu uczniów nie zna lub nie stosuje norm zachowania obowiązujących w szkole. Duży odsetek rodzin z naszego środowiska żyję poniżej najniższego progu dochodowego, w warunkach niesprzyjających rozwojowi dziecka. Wielu wychowanków pochodzi z rodzin rozbitych, wielu z rodzin patologicznych. Dlatego też główne cele profilaktyczne jak i wychowawcze powinny być nastawione na pomoc i wsparcie psychiczne oraz na zapobieganie zachowaniom agresywnym. Należy realizować w sposób konsekwentny strategie profilaktyczne. W roku szkolnym 2012/2013 powinny być zrealizowane następujące strategie profilaktyczne: 1. Działania nauczyciela powinny być nastawione na podniesienie samooceny wśród uczniów 2. Nauczyciel powinien wspierać ucznia w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami 3. Nauczyciel powinien zachęcać rodziców do większego zainteresowania się problemami własnych dzieci oraz angażować ich ścisłej współpracy ze szkołą 4. Nauczyciel powinien promować właściwe zachowania uczniów oraz stanowczo reagować na zachowania negatywne 5. Nauczyciel powinien poprzez aktywne dyżurowanie minimalizować naganne zachowania uczniów w szkole 6. Nauczyciel powinien monitorować frekwencję uczniów w szkole i na bieżąco kontaktować się z rodzicami 7

8 7. Nauczyciel powinien objąć szczególną opieką uczniów drugorocznych z rodzin niewydolnych wychowawczo i patologicznych oraz uwzględniać opinie i orzeczenia PPP 8. Nauczyciel rozpoznaje i diagnozuje potrzeby każdego ucznia (uczeń słaby, uczeń zdolny, uczeń zaniedbany środowiskowo, uczeń z różnymi dysfunkcjami) 9. Pedagog powinien angażować się w życie klasy 10. Pedagog powinien być osobą wspierającą ucznia rodzica oraz nauczyciela 11. Uczeń powinien wykazywać się wysoką kulturą osobistą 12. Uczeń powinien utożsamiać się z pozytywnymi wzorcami zachowań 13. Uczeń powinien umieć radzić sobie z niepowodzeniami szkolnymi 14. Uczeń powinien przynosić do szkoły drugie śniadanie i zdrowo się odżywiać 15. Rodzice powinni uczestniczyć we wszystkich spotkaniach z rodzicami wywiadówkach 16. Rodzice powinni ściśle współpracować ze szkołą 17. Pielęgniarka szkolna powinna propagować zdrowy styl życia wśród uczniów 5. Kierunki działań profilaktycznych: 1. Doskonalenie umiejętności i pogłębianie wiedzy nauczycieli i wychowawców klas oraz pedagoga szkolnego w zakresie prowadzenia działań profilaktycznych. 2. Współpraca z samorządem uczniowskim i włączenie go w realizację programu wychowawczego. 3. Systematyczne organizowanie zajęć profilaktycznych przez wychowawców klas i pedagoga szkolnego. 4. Współpraca z rodzicami - przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń, włączanie ich w życie szkoły- pedagogizacja rodziców 5. Współpraca z policją- zajęcia prewencyjne dla młodzieży. 6. Dodatkowe zajęcia w ramach godzin z art.42 ust.2 pkt.2 7. Zapewnienie uczniom ciekawych możliwości spędzenia wolnego czasu: Zajęcia sportowe 8

9 Koło informatyczne Koło języka angielskiego Klub Europejczyka Koło muzyczne Koło turystyczne Koło plastyczne 8. Zachęcanie uczniów do udziału w różnorodnych uroczystościach i akcjach na rzecz szkoły i środowiska. 9. Systematyczne omawianie na radach pedagogicznych efektów realizacji programu profilaktycznego w szkole. 10. Promocja zdrowego stylu życia. 11. Udział szkoły w programie Szkoła bez przemocy. 6. Szkoła bez przemocy- planowane działania Na początku roku szkolnego 2006/2007 włączyliśmy się do ogólnopolskiej akcji Szkoła bez przemocy. Celem kampanii jest przeciwdziałanie przemocy i agresji w polskich szkołach przez zwiększenie świadomości problemu, zmianę postaw wobec przemocy, a także dostarczanie szkołom konkretnego wsparcia i narzędzi, które skutecznie i systemowo zwalczyłyby to zjawisko. Opracowany został plan i harmonogram zadań, które realizować będą nauczyciele i uczniowie w roku szkolnym 2012/2013 Upowszechnianiu założeń akcji Szkoła bez przemocy służy specjalna gazetka ścienna na korytarzu. 7. Szczegółowy program działań profilaktycznych 1. Radosny uśmiech- radosna przyszłość - program skierowany do uczniów klas I. 2. Moje dziecko idzie do szkoły - program skierowany do uczniów klas

10 3. Jemy owoce i warzywa w szkole - program skierowany do uczniów klas I-III. 4. Między nami kobietkami - program skierowany do dziewcząt klas VI. 5.,,Nie pal przy mnie proszę - program skierowany do uczniów klas I- II. 6.,,Znajdź właściwe rozwiązanie - program skierowany do uczniów klas VI. 7. Zanim spróbujesz pić palić i brać - program skierowany dla uczniów klas V. 8. Ratujemy i uczymy ratować - ogólnopolski program prowadzony przez Fundację Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy skierowany do uczniów klas III. 9. Kampania: Kocham nie biję, nie krzyczę, mam czas skierowana do rodziców i uczniów klas 0, w ramach której odbędą się warsztaty dla rodziców. 10. Szkoła promująca zdrowie projekt skierowany do uczniów klas 0-VI W ramach działań profilaktycznych zorganizowany zostanie konkurs pt.: Zgrana klasa. Liderami w poszczególnych klasach będą osoby sprawiające trudności wychowawcze. Zespół ds. profilaktyki przygotuje: - ankiety dla uczniów klas VI na temat zmiany jaka dokonała się w szkole w przeciągu trzech ostatnich lat na tle bezpieczeństwa na jej terenie. - ankiety dla nauczycieli na temat problemów związanych z patologią i zagrożeniami w środowisku lokalnym. Na podstawie owych ankiet zostaną przygotowane scenariusze lekcji wychowawczych oraz 10

11 pogadanek dla rodziców, które na stałe wpiszą się w plan pracy szkoły. - zajęcia profilaktyczne dla uczniów klas IV-VI. - zajęcia profilaktyczno-wychowawcze dla uczniów klas I-III, w tym integrowanie grupy klasowej, asertywności w życiu codziennym. - diagnozę środowiska rodzinnego uczniów klas I. Działania profilaktyczne obejmą także zewnętrzne jak i wewnętrzne formy doskonalenia takie jak lekcje koleżeńskie czy zespoły samokształceniowe. Na podstawie Programu Profilaktycznego na rok szkolny 2012/2013 w czerwcu roku 2013 zostanie dokonana szczegółowa analiza programu. Wyciągnięte wnioski posłużą do stworzenia Programu Profilaktycznego na rok szkolny