Comenius project MOVE IT IIS Maria Montessori Marina di Carrara (ITALY) UPRZEDZENIE

Transkrypt

1 Comenius project MOVE IT IIS Maria Montessori Marina di Carrara (ITALY) UPRZEDZENIE Złe myślenie o innych bez wystarczających powodów G.W. Allport ŹRÓDŁA, CZYNNIKI, KONSEKWENCJE I ZAPOBIEGANIE

2 Uprzedzenie jest przekonaniem, z góry przyjętą wizją rzeczywistości, która może dotyczyć zachowań, grup społecznych lub jednostek, widzianych w negatywny sposób. Zatem, uprzedzenie jest produktem społecznym: rośnie, upowszechnia się i umacnia w zwykłym zachowaniu międzyludzkim.

3 Jak powstaje uprzedzenie? UPRZEDZENIE POWSTAJE GDY ZAUWAŻAMY RÓŻNICĘ MIĘDZY NASZYM ZACHOWANIEM A ZACHOWANIEM LUDZI, KTÓRZY NALEŻĄ DO INNYCH GRUP SPOŁECZYCH LUB ETNICZNYCH. To kategoryzuje ludzi ze względu na różne pochodzenie. Negatywne cechy danej społeczności są rozpowszechniane i zyskują na sile. Cała grupa społeczna staje się wówczas celem negatywnej oceny.

4 Najbardziej znane typy uprzedzeń: UPRZEDZENIA SPOŁECZNO KULTUROWE UPRZEDZENIA RASOWE UPRZEDZENIA RELIGIJNE UPRZEDZENIA PŁCIOWE UPRZEDZENIA SEKSUALNE

5 UPRZEDZENIA KULTUROWE, RELIGIJNE I RASOWE NAJCZĘŚCIEJ OBSERWOWANE UPRZEDZENIIA TO TE NA TLE KULTUROWYM, RELIGIJNYM I RASOWYM. MAJĄ ONE ZWIĄZEK Z MIGRACJĄ LUDNOŚCI. Marokańczycy w Lampedusa Imigranci włoscy w Ameryce na początku ubiegłego wieku. Z REGUŁY NEGATYWNA OCENA DOTYCZY SŁABYCH, BIEDNYCH, NIEPIŚMIENNYCH LUDZI, CZĘSTO NALEŻĄCYCH DO ODRĘBNYCH GRUP ETNICZNYCH, O INNEJ KULTURZE I RELIGII NIŻ MIESZKAŃCY KRAJU DOCELOWEGO.

6 UPRZEDZENIA KULTUROWE, RELIGIJNE I RASOWE W INNYCH PRZYPADKACH NEGATYWNA OCENA DOTYCZY MNIEJSZOŚCI ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I KULTUROWYCH, KTÓRA JEST GŁĘBOKO ZAKORZENIONA W ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZEŃSTWA REPREZENTUJĄCEGO WIĘKSZOŚĆ I UNIEMOŻLIWIA PEŁNĄ INTEGRACJĘ. Obecnie mieszkańcy Europy to 500 milionów ludzi z 27 krajów, podzielonych na 300 etnicznych mniejszości. Mamy 23 oficjalne języki.

7 UPRZEDZENIA KULTUROWE, RELIGIJNE I RASOWE Największą i najbardziej rozprzestrzenioną mniejszością w Europie są ROMOWIE (CYGANIE, GITANOS (Romowie z Hiszpanii),SINTI, ZINGARI(Romowie z Włoch)), którzy stanowią łącznie 10 milionów i prowadzą wędrowny tryb życia, zamieszkując kraje europejskie. Włoscy Cyganie w latach 40-tych.

8 UPRZEDZENIA NA TLE SEKSUALNYM UPRZEDZENIA SEKSUALNE ZWIĄZANE SĄ Z NIETOLERANCJĄ WOBEC OSÓB INNEJ ORIENTACJI SEKSUALNEJ (homofobia) Homoseksualizm, który przez wieki był akceptowany i tolerowany, na początku 19 wieku został silnie potępiony. Twierdzono, że normalna seksualność ma na celu rozmnażanie się w obrębie jednostki rodzinnej. Homoseksualizm stał się przestępstwem. Ofiarą represji na tle seksualnym był irlandzki pisarz, OSCAR WILDE, skazany na dwa lata ciężkich robót za swój homoseksualizm.

9 UPRZEDZENIE ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ Uprzedzenie płciowe dotyczy głównie wszelkich form dyskryminacji wobec kobiet w społeczeństwie zdominowanym przez mężczyzn. UPRZEDZENIE PŁCIOWE MOŻNA OSZACOWAĆ BIORĄC POD UWAGĘ TRUDNOŚCI KOBIET W DOSTĘPIE DO KARIERY POLITYCZNEJ W WIELU KRAJACH. MIZOGINIA czyli silne uprzedzenie i nienawiść do płci żeńskiej może prowadzić do sytuacji dramatycznych, jak przemoc domowa. Ten rodzaj złego traktowania jest obecny nie tylko w społecznościach ubogich i słabo rozwiniętych.

10 PRZYCZYNY NARODZIN I ROZPOWSZECHNIENIA RASIZMU WSZYSTKIE OBSZARY PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ I SOCJOLOGII ZAJMUJĄ SIĘ CZYNNIKAMI POWODUJĄCYMI UPRZEDZENIA I PRZYCZYNAMI ICH NARODZIN. W PRZYPADKU UPRZEDZEŃ SPOŁECZNYCH I RASOWYCH ZAWSZE KLUCZOWYMI CZYNNIKAMI SĄ: PIENIĄDZE PRZESADNE POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI

11 PRZYCZYNY NARODZIN I ROZPRZESTRZENIENIA RASIZMU POWODY FINANSOWE W PRZESZŁOŚCI, A NAWET TERAZ, UPRZEDZENIA RASOWE POZWALAŁY NA WYKORZYSTYWANIE MNIEJSZOŚCI DLA POWIĘKSZANIA KORZYŚCI MATERIALNYCH. ZAKŁADAJĄĆ, ŻE LUDZIE Z PEWNYCH KRAJÓW SĄ GORSI I MAJĄ MNIEJSZE POTRZEBY, PRACODAWCY PŁACĄ IM MNIEJ NIE MAJĄC PRZY TYM WYRZUTÓW SUMIENIA. (zbiór pomidorów w południowych Włoszech)

12 PRZYCZYNY NARODZIN I ROZPOWSZECHNIENIA RASIZMU PRZESADNE POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI UPRRZEDZENIE SPOŁECZNE I RASOWE TO EFEKTYWNY SPOSÓB PROWADZĄCY DO WZMOCNIENIA POZYCJI GRUPY DOMINUJĄCEJ. GDY ZAKŁADAM, ŻE MOJA RASA JEST LEPSZA STOPNIOWO WZRASTA MOJE PRZEKONANIE CO DO MOJEJ WARTOŚCI. Równocześnie jako członek lepszej rasy często obwiniam INNYCH za wszelkie nieszczęścia.

13 DLACZEGO UPRZEDZENIA RASOWE SĄ NIESPRAWIEDLIWE? WSZYSTKIE UPRZEDZENIA, A W SZCZEGÓLNOŚCI RASOWE I SPOŁECZNE SĄ NIESPRAWIEDLIWE I NIE DOPUSZCZALNE: PONIEWAŻ BAZUJĄ NA NEGATYWNYM UOGÓLNIENIU (wszyscy Latynosi kradną) PONIEWAŻ SĄ TRUDNE DO WYKORZENIENIA, POMIMO IŻ ZNACZNIE WZROSŁA ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZEŃSTW (co by nie mówić Barack Obama jest czarnuchem ) PONIEWAŻ ŁĄCZĄ CECHY NA OGÓŁ NIE MAJĄCE ZWIĄZKU JEDNA Z DRUGĄ (Północno Afrykańczycy są ignorantami i oszukują)

14 JAK UTRWALAMY UPRZEDZENIA RASOWE? RASOWE I ETNICZNE UPRZEDZENIA RAZ STWORZONE SĄ DOBRZE UTRWALANE I PRZEKAZYWANE DALEJ W DWOJAKI SOSÓB: PRZEZ NAŚLADOWANIE DZIECKO UCZY SIĘ OD RODZICÓW, KREWNYCH I PRZYJACIÓŁ, WZRASTA W PEWNYM SPOŁECZNYM OTOCZENIU, ŁATWO PRZYJMUJĄC NEGATYWNĄ POSTAWĘ. PRZEZ KONFORMIZM CZŁONKOWIE JEDNEJ SPOŁECZNOŚCI BEZKRYTYCZNIE PRZYJMUJĄ PEWNE STANDARDOWE POGLĄDY. TO SKUTKUJE WZMOCNIENIEM POCZUCIA JEDNOŚCI GRUPY, A DALEJ POCZUCIA SIŁY. W TYCH WARUNKACH ZASADY SPRZECZNE Z PRZYJĘTYMI, KTÓRE MOGŁYBY PRZYNIEŚĆ NIEOCZEKIWANE ZMIANY, SĄ WYKLUCZANE.

15 CZY UPRZEDZENIE MA FUNKCJĘ W PSYCHOLOGII? TAK, UPRZEDZENIE MA SWOJĄ FUNKCJĘ W PSYCHOLOGII. WSZYSCY CZĘSTO FORMUŁUJEMY OPINIE, NAWET JEŚLI FAŁSZYWE I NIESPRAWIEDLIWE, ZANIM POZNAMY PRAWDĘ. FAKTEM JEST, ŻE LUDZKA PSYCHIKA POTRZEBUJE PUDEŁEK, W KTÓRYCH PRZECHOWUJE POJEDYNCZE DOŚWIADCZENIE I KONTAKTY MIĘDZYLUDZKIE. GDYBY NIE TEN MECHANIZM, NASZ UMYSŁ ULEGŁBY PRZEŁADOWANU INFORMACJAMI. TO WYJAŚNIA, ALE NIE USPRAWIEDLIWIA UPRZEDZEŃ, KTÓRE POKAZUJĄ GRANICE W POSTRZEGANIU I OCENIE RZECZYWISTOŚCI, I MAJĄ POWAŻNY WPŁYW NA CAŁĄ SPOŁECZNOŚCĆ.

16 Czy istnieją predyspozycje do bycia uprzedzonym? W LATACH 50 - TYCH UBIEGŁEGO STULECIA, GRUPA UCZONYCH Z WYDZIAŁU NAUK SPOŁECZNYCH NA UNIWERSYTECIE BERKLEY, W USA, PRZEPROWADZIŁA BADANIE, KTÓREGO CELEM BYŁO USTALENIE KIM SĄ LUDZIE, KTÓRZY NIENAWIDZĄ ŻYDÓW. WYNIKI BADAŃ POKAKAZAŁY, ŻE UPRZEDZENIE POTĘGUJE SIĘ U OSÓB CHARAKTERYZUJĄCYCH SIĘ : AUTORYTARYZMEM SUROWOŚCIĄ KONFORMIZMEM

17 JAKIE MOGĄ BYĆ KONSEKWENCJE ETNICZNEGO, RASOWEGO I KULTUROWEGO UPRZEDZENIA? Z POWODU ETNICZNEGO, RASOWEGO I KULTUROWEGO UPRZEDZENIA MIAŁY MIEJSCE W HISTORII NASZEJ CYWILIZACJI WYDARZENIA, KTÓRE DO DZIŚ PORUSZAJĄ. WŚRÓD NAJBARDZIEJ ZNANYCH: NIEWOLNICTWO, KOLONIALIZM I JEGO KOSEKWENCJE, HOLOKAUST I APARTHEID.

18 JAKIE MOGĄ BYĆ KONSEKWENCJE ETNICZNEGO, RASOWEGO I KULTUROWEGO UPRZEDZENIA? WE WSPÓŁCZESMYM, WIELOKULTUROWYM SPOŁECZEŃSTWIE, ODRODZENIE UPRZEDZEŃ RASOWYCH SKUTKOWAŁOBY NIEPRZEWIDYWALNYMI KONSEKWENCJAMI WŚRÓD NAJBARDZIEJ PRAWDOPODOBNYCH: NAGŁY WZROST KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH, TAKICH JAK ZAMIESZKI POMIĘDZY GRUPAMI ETNICZNYMI RÓŻNEGO POCHODZENIA KONTYNUOWANE PRZEZ WYBUCH : NEO-NACJONALIZMU I ODRODZENIA DESTRUKCYJNYCH, SEPARATYSTYCZNYCH DZIAŁAŃ

19 W DRODZE KU INTRGRACJI SEPARACJA WEDŁUG TEJ HIPOTEZY, GDY RÓŻNE GRUPY ZAMIESZKUJĄ TE SAME TERYTORIUM, ALE ZACHOWUJĄ DYSTANS KAŻDA Z NICH CHRONI SWOJĄ ODRĘBNOŚC KULTUROWĄ OD OBCYCH WPŁYWÓW. ASYMILACJA WEDŁUG TEJ HIPOTEZY, MNIEJSZOŚCI DOSTOSOWUJĄ SIĘ KULTUROWO DO WIĘKSZOŚCI. WÓWCZAS TA DRUGA GRUPA NIE RYZYKUJE UTRATY TOŻSAMOŚCI. INTEGRACJA TA HIPOTEZA ZAKŁADA SYTUACJĘ, GDY WSZYSTKIE GRUPY ŻYJĄ RAZEM, ZACHOWUJĄC ODRĘBNOŚĆ KULTUROWĄ. RÓŻNORODNOŚĆ JEST CZYNNIKIEM WZBOGACAJĄCYM KULTURĘ DANEGO KRAJU I NIE STANOWI ZAGROŻENIA DLA JEGO TOŻSAMOŚCI. CYWILIZACJA JEST REZULTATEM SPOTKANIA RÓŻNYCH KULTUR.

20 JAK MOŻNA ZWALCZAĆ UPRZEDZENIA? KTÓRE METODY ZAPOBIEGANIA UPRZEDZENIOM SĄ NAJBARDZIEJ EFEKTYWNE? DWAJ AMERYKANSCY UCZENI LAT SIEDEMDZIESIĄTYCH UBIEGŁEGO STULECIA (D. Hamilton and G. Bishop), UDOWODNILI, ŻE UPRZEDZENIA W STOSUNKU DO KOLOROWYCH ZMNIEJSZYŁY SIĘ NA TERENACH PRAWDZIWEJ SPOŁECZNEJ INTEGRACJI. TZW. HIPOTEZA KONTAKTU GRUPAMI GDY: DZIAŁA MIĘDZY DWOMA ROZPOCZĘŁA SIĘ WZAJEMNA WSPÓŁPRACA WYSTĘPUJE KONTAKT RZECZYWISTY, NIE FORMALNY OBYDWIE GRUPY SĄ NA PODOBNYM POZIOMIE SPOŁECZNO-KULTUROWYM

21 JAK MOŻNA ZWALCZAĆ UPRZEDNENIA? KTÓRE METODY ZAPOBIEGANIA UPRZEDZENIOM SĄ NAJBARDZIEJ EFEKTYWNE? NAJBARDZIEJ EFEKTYWNĄ BRONIĄ W WALCE O INTEGRACJĘ JEST EDUKACJA. SZKOŁA TĘTNI RÓŻNORODNOŚCIĄ. TO MIEJSCE GDZIE UCZNIOWIE RÓŻNYCH RAS, RELIGII I KLAS SPOŁECZNYCH DORASTAJĄ RAZEM. SZKOŁA, EDUKACJA, SĄ NAJLEPSZYM ANTIDOTUM NA KAŻDY RODZAJ UPRZEDZENIA.