CZŁOWIEK JEST ISTOTĄ SPOŁECZNĄ, TEN ZAŚ, KTO NIE ŻYJE W SPOŁECZEŃSTWIE JEST BESTIĄ ALBO BOGIEM Arystoteles

Transkrypt

1 CZŁOWIEK JEST ISTOTĄ SPOŁECZNĄ, TEN ZAŚ, KTO NIE ŻYJE W SPOŁECZEŃSTWIE JEST BESTIĄ ALBO BOGIEM Arystoteles

2 Czy można żyć poza społeczeństwem? To, co przynosimy na świat z naszego ewolucyjnego dziedzictwa, stanowi matrycę kształtującą rozwój. Ludzie w momencie narodzin są szlachetnymi dzikusami Jean Jacques Rousseau Chłopiec Heski (1341r.) Chłopiec Islandzki Chłopcy Litewscy Klemens z Overdyke Dziewczynka z Songi Victor dziki chłopiec z Aveyron Amala i Kamala Kacper Hauser Anny i Isabelle Genie Oxana Malaya Eryk

3 Człowiek jest istotą społeczną, gdyż: - jego rozwój jest nierozerwalnie związany ze społeczeństwem - realizuje swoje potrzeby żyjąc w społeczeństwie - kształtuje swoją wiedzę o świecie dzięki innym ludziom - społeczeństwo umożliwia mu przeżycie w początkowym okresie jego życia - poprzez swoją działalność oddziałuje na otaczającą go rzeczywistość

4 Człowiek jako twórca i wytwór społeczeństwa istota ludzka musi zaspokajać swoje podstawowe potrzeby życiowe (jedzenie, ubranie, mieszkanie) rozum, mowa i inne zdolności mogą rozwijać się tylko poprzez życie w społeczeństwie cała wiedza odosobnionych jednostek ginęła by wraz z ich śmiercią nie powstałaby i nie rozwinęłaby się kultura bez umiejętności mowy, nie bylibyśmy w stanie tak szybko się uczyć, dzielić się doświadczeniami i współpracować dzikie dzieci nie miały możliwości rozwinięcia swojego umysłu i jaźni w takim stopniu jak ich rówieśnicy wychowujący się w rodzinie, szkole, wsi, narodzie, państwie człowiek żyjący w odosobnieniu nie jest w stanie rozwinąć swojej osobowości jako istota społeczno-moralna

5 Osobowość to zbiór unikatowych względnie trwałych cech indywidualnych (motywy działania, intelekt, temperament, charakter, tożsamość, wartości).

6 Osobowość społeczna stanowi względnie autonomiczna i dynamiczną całość cech psychicznych, uformowaną w procesie życia jednostki, posiadającą swoistą strukturę i rządzącą się własnymi prawami. Znaczy to, że: 1. Osobowość jest złożonym systemem cech wzajemnie się przenikających i warunkujących, których istotę można zrozumieć jedynie wówczas, gdy będzie się je analizować na tle całokształtu życia psychicznego i systemu działań jednostki. 2. Osobowość jest całością zorganizowaną, a więc posiadającą swoistą strukturę, w której ramach wszystkie cechy psychiczne są od siebie zależna, ale nie wszystkie jednakowo ważne; pewne z nich są dominujące, bardziej aktywne i wywierają decydujący wpływ na zachowanie jednostki. 3. Cechy składające się na strukturę osobowości nadają całej osobowości charakter dynamiczny i aktywny 4. Aktywność osobowości skierowana jest na realizację określonych celów i ideałów, ukształtowanych na podłożu przyswojonych przez jednostkę wartości społecznych 5. Osobowość jako całość jest tworem ukształtowanym na podłożu życia jednostkowego, osobistych doświadczeń nagrodzonych w toku pracy i współżycia z innymi ludźmi, rozbudzonych potrzeb oraz przyswojonych ideałów i wzorów życia.

7 Socjalizacja proces, który kształtuje osobowość człowieka i przystosowuje go do życia w społeczeństwie. W czasie jego trwania jednostka przyswaja sobie obowiązujące w otoczeniu społecznym umiejętności niezbędne do życia, ideały, reguły i normy postępowania, wartości symbole i role społeczne.

8 Mechanizmy socjalizacji Naśladowanie związane z obserwowaniem zachowań a następnie odwzorowywaniem ich Identyfikacja odnoszenie się do wzorów osobowych, autorytetów, idoli Internalizacja przyswajanie elementów kultury, które w tym procesie przekształcają się w prywatne, indywidualne przekonania, poglądy, motywacje, aspiracje, predyspozycje, kanony moralne itp. Wychowanie stosowanie tzw. wzmocnień pozytywnych i negatywnych (nagród i kar) by nauczyć tych sposobów zachowań i umiejętności, które są oczekiwane od jednostki w danej zbiorowości

9 Socjalizacja pierwotna składowa procesu socjalizacji, zachodząca w grupie pierwotnej, najczęściej na obszarze rodziny. W socjalizacji pierwotnej na jednostkę mają wpływ znaczący inni, przeważnie rodzice. Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę. Reguły działania przyswaja ona na zasadzie naśladownictwa i obserwacji oraz w mniejszym stopniu poprzez werbalny przekaz symboliczny. Socjalizacja pierwotna kończy się w momencie pojawienia się uogólnionego innego. W tym momencie rozpoczyna się etap socjalizacji wtórnej

10 Socjalizacja wtórna składowa procesu socjalizacji obejmująca proces profesjonalizacji lub etatyzacji, kiedy w toku wzrastania jednostki do życia społecznego wchodzi ona do kolejnych wtórnych grup społecznych (instytucje religijne, zakłady pracy, partie polityczne itd.). Socjalizacja wtórna rozpoczyna się od momentu pojawienia się w socjalizacji uogólnionego innego.

11 Rola społeczna Zbiór praw i obowiązków wiążących każdego, kto zajmuje daną pozycję społeczną, bez względu na cechy osobiste ELEMENTY KONSTRUOWANIA ROLI: zachowania nakazane zachowania zakazane margines swobody

12 Więzi społeczne relacje i zależności wiążące jednostkę ze zbiorowościami i grupami społecznymi i innymi jednostkami.

13 Typy więzi społecznych: naturalne ich źródłem jest wspólne pochodzenie lub pokrewieństwo członków grupy. Ten typ więzi nigdy nie wygasa. Zrzeszeniowe powstają w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi w różnych organizacjach. Stanowione są narzucone z wewnątrz lub ustanowione siłą.

14 Kontrola społeczna system nakazów, zakazów i sankcji, które służą grupie lub społeczności do utrzymania konformizmu ich członków wobec przyjętych norm i wartości.

15 Formy kontroli: formalna - spisana w regulaminach poszczególnych organizacji, stowarzyszeń, a tym bardziej w państwowych kodeksach prawnych, nieformalna - wszelkie wzory zachowań przekazywane w stosunkach osobistych i wszystkie reakcje i sankcje stosowane spontanicznie i na zasadach zwyczaju

16 KONFORMIZM zmiana zachowania lub opinii danej osoby spowodowana rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy osób.

17 Czynniki powodujące nasilenie lub osłabienie konformizmu poczucie bezpieczeństwa jednostki sankcje jednomyślność grupy osobowość jednostki skład grupy

18