WPŁYW PREPARATÓW GOËMAR BM 86 I FRUTON NA JAKOŚĆ I WŁAŚCIWOŚCI PRZECHOWALNICZE GRUSZEK ODMIANY KONFERENCJA I DICOLOR. Wstęp

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) JAN BŁASZCZYK WPŁYW PREPARATÓW GOËMAR BM 86 I FRUTON NA JAKOŚĆ I WŁAŚCIWOŚCI PRZECHOWALNICZE GRUSZEK ODMIANY KONFERENCJA I DICOLOR Z Katedry Sadownictwa i Pszczelnictwa Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie ABSTRACT. In years the influence of Goëmar BM 86 and Fruton on quality draft as well as storability was assessed. Fruits of two pear cultivars Conference and Dicolor were investigated. Pears treated with Goëmar BM 86 and Fruton revealed bigger fruit size and average weight. The beneficial effect on firmness and acidity was also observed. Key words: pears, Goëmar BM 86, Fruton, foliar fertilization, quality, storability Wstęp Rosnące wymagania konsumentów oraz duża konkurencja na rynku zmuszają sadowników do produkcji owoców charakteryzujących się wysoką jakością (Tomala i in. 2006). Owoce powinny odznaczać się atrakcyjnym wyglądem, odpowiednią wielkością, smakiem, soczystością, jędrnością oraz dobrą zdolnością przechowalniczą i trwałością w czasie obrotu handlowego. Tekstura, soczystość, smak, świeżość i typowy dla odmiany aromat to ważne cechy dojrzałości konsumpcyjnej gruszek (Eccher Zerbini 2002). Uzyskanie owoców wysokiej jakości oraz zachowanie jej podczas przechowywania przy wykorzystaniu tradycyjnych metod agrotechnicznych jest często niemożliwe. Skład mineralny owoców, a szczególnie zawartość wapnia, decyduje o ich przechowywaniu (Fallahi i in. 1997). Skutecznym sposobem zwiększania zawartości wapnia w owocach jest nawożenie pozakorzeniowe (Wójcik 2004). W ostatnich latach pojawiły się preparaty poprawiające różne cechy jakościowe owoców, takie jak np. Goëmar BM 86 i Fruton, których stosowanie jest elementem wdrażanego od kilku lat do praktyki sadowniczej tzw. Programu Poprawy Jakości Owoców. Celem badań było określenie wpływu preparatu Goëmar BM 86 i Fruton na jakość i właściwości przechowalnicze gruszek odmiany Konferencja i Dicolor. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 280 J. Błaszczyk Materiał i metody Doświadczenie prowadzono w latach w Sadzie Doświadczalnym Katedry Sadownictwa i Pszczelnictwa w Garlicy Murowanej. Materiałem doświadczalnym były drzewa gruszy odmiany Konferencja i Dicolor szczepione na pigwie S, posadzone w 2000 roku w rozstawie 4,0 1,8 m. Zastosowano dwie kombinacje (program, kontrola), każda składała się z 4 powtórzeń, jedno powtórzenie obejmowało 5 drzew. Program polegał na trzykrotnym opryskiwaniu drzew preparatem Goëmar BM 86 w dawce 3 l ha -1, w fazie białego pąka, w pełni kwitnienia i tydzień po kwitnieniu. Preparat Fruton stosowano również trzykrotnie; 4 tygodnie po kwitnieniu i w połowie lipca (w dawce 5 l ha -1 ) oraz w połowie sierpnia (w dawce 10 l ha -1 ). Zużycie cieczy roboczej wynosiło 500 l ha -1. Goëmar BM 86 jest nawozem organiczno-mineralnym, opartym na koncentracie z alg morskich Ascophyllum nodosum z dodatkiem azotu, magnezu i boru. Stosowany jest w celu poprawy wielkości owoców poprzez zapewnienie prawidłowego rozwoju komórek podczas zapłodnienia kwiatów i zawiązywania owoców. Fruton jest nawozem wapniowym, w postaci płynnego chlorku wapnia, do stosowania pozakorzeniowego. Poprawia odżywienie owoców wapniem, polepszając ich jakość i zdolność przechowalniczą. Gruszki poddane zabiegom poprawiającym jakość owoców porównywano z owocami kontrolnymi nie traktowanymi wyżej wymienionymi preparatami. Po zbiorze oceniano średnią masę 100 owoców (kg) oraz procentowy udział owoców w określonej klasie wielkości z wszystkich zebranych gruszek. Na 20 owocach z każdej dokonano pomiarów jędrności miąższu (kg), zawartości kwasów (procent kwasu jabłkowego) i zawartości ekstraktu. Pomiary wyżej wymienionych cech jakości wewnętrznej owoców przeprowadzono również po przechowywaniu gruszek i po okresie ich symulowanego obrotu. Gruszki przechowywano w chłodni zwykłej przez 150 dni, w temperaturze 0,5-0 C i wilgotności względnej powietrza 88-90%, a następnie przetrzymywano w temperaturze 17 C przez 7 dni (okres symulowanego obrotu). Uzyskane wyniki opracowano statystycznie, stosując analizę wariancji. Do oceny istotności różnic między średnimi użyto testu Duncana, przyjmując poziom istotności α = 0,05. Wyniki i dyskusja Zastosowanie preparatów programu skutecznie poprawiło wielkość owoców obu odmian gruszek (tab. 1, 2). W każdym roku badań owoce objęte programem charakteryzowały się większą średnią masą niż owoce kontrolne. U gruszek odmiany Konferencja średni przyrost masy owoców wynosił aż 18,5%, a u odmiany Dicolor 10%. Zaobserwowano znacznie większe różnice między kombinacjami w 2005 roku niż w roku Przyczyną był niski plon gruszek, ale składający się z dorodnych owoców, co zostało spowodowane wystąpieniem przymrozków w III dekadzie kwietnia ( 8 C), które uszkodziły pąki kwiatowe. Opryskiwanie gruszek preparatami programu pozwoliło również uzyskać korzystniejszą strukturę plonu, istotnie zwiększając w nim udział owoców dorodnych względem owoców małych (tab. 1, 2). Ponad 80% gruszek odmiany Konferencja i około 50% odmiany Dicolor charakteryzowało się średnią przekraczającą 60 mm. Stosowanie preparatów programu należy polecić zwłaszcza w uprawie gruszek odmiany Dicolor, która w naszych warunkach klimatycznych wydaje najczęściej zbyt drobne owoce.

3 Wpływ preparatów Goëmar BM 86 i Fruton Tabela 1 Udział owoców o średnicy powyżej 60 mm w plonie ogólnym i masa 100 owoców gruszek odmiany Konferencja Fruit with diameter > 60 mm and mean weight of 100 fruits of Conference pears Udział owoców o średnicy powyżej 60 mm Fruit with diameter > 60 mm dla Średnia masa 100 owoców Mean weight of 100 fruits (kg) dla Program 82,7 b 82,2 b 82,5 b 12,9 b 18,4 b 15,7 b Kontrola 66,1 a 69,1 a 67,6 a 11,6 a 14,0 a 12,8 a Średnie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie różnią się istotnie dla α = 0,05. Means followed by the same letter in each column are not different at α = Tabela 2 Udział owoców o średnicy powyżej 60 mm w plonie ogólnym i masa 100 owoców gruszek odmiany Dicolor Fruit with diameter > 60 mm and mean weight of 100 fruits of Dicolor pears Udział owoców o średnicy powyżej 60 mm Fruit with diameter > 60 mm dla Średnia masa 100 owoców Mean weight of 100 fruits (kg) dla Program 45,7 b 56,5 b 51,1 b 11,0 b 15,2 b 13,1 b Kontrola 29,5 a 31,1 a 30,3 a 10,0 a 13,5 a 11,8 a Objaśnienia jak w tabeli 1. Explanations as in Table 1. Po zbiorze jędrność miąższu gruszek objętych programem zarówno odmiany Konferencja, jak i Dicolor była lepsza niż owoców kontrolnych (tab. 3, 4). Po przechowywaniu jędrność gruszek obu odmian w badanych kombinacjach była taka sama. Natomiast po okresie symulowanego obrotu gruszki odmiany Konferencja traktowane badanymi preparatami odznaczały się lepszą jędrnością niż owoce z kontroli. U odmiany Dicolor nie obserwowano takiej różnicy. Średnia zawartość kwasów oznaczona po zbiorze w gruszkach, obu odmian, objętych programem i kontrolnych nie była zróżnicowana (tab. 3, 4). Zastosowany program korzystnie wpłynął na zawartość kwasów w gruszkach po przechowywaniu i po okresie symulowanego obrotu. Redukcja kwasów była w tej istotnie mniejsza niż w kontroli.

4 282 J. Błaszczyk Jędrność miąższu, zawartość kwasów i ekstraktu w gruszkach odmiany Konferencja Firmness, titratable acidity and total soluble solids of Conference pears Tabela 3 Termin Analysis time Jędrność miąższu Firmness (kg) Zawartość kwasów (procent kwasu jabłkowego) Titratable acidity (the percentage of malic acid) Zawartość ekstraktu Soluble solids Zbiór At harvest program programme 6,9 a 7,1 b 7,0 b 0,25 a 0,24 a 0,25 a 12,4 b 12,8 a 12,6 a kontrola control 6,9 a 6,7 a 6,8 a 0,26 a 0,25 a 0,26 a 11,6 a 14,1 b 12,9 b Po przechowywaniu After storage program programme 5,1 a 3,3 a 4,2 a 0,19 a 0,23 b 0,21 b 13,1 a 13,1 a 13,1 a kontrola control 4,9 a 3,3 a 4,1 a 0,17 a 0,18 a 0,18 a 13,0 a 14,0 b 13,5 b Po okresie symulowanego obrotu After shelf life program programme 2,1 a 2,2 b 2,2 b 0,17 a 0,19 b 0,19 b 13,4 a 15,0 b 14,1 a kontrola control 2,2 a 1,8 a 2,0 a 0,15 a 0,17 ab 0,16 a 13,7 a 14,6 a 14,2 a Średnie w kolumnach, osobno dla każdego terminu, oznaczone tymi samymi literami nie różnią się istotnie dla α = 0,05. Means followed by the same letter in each column, separately for analysis time, are not different at α = 0.05.

5 Wpływ preparatów Goëmar BM 86 i Fruton Jędrność miąższu, zawartość kwasów i ekstraktu w gruszkach odmiany Dicolor Firmness, titratable acidity and total soluble solids of Dicolor pears Tabela 4 Termin Analysis time Jędrność miąższu Firmness (kg) Zawartość kwasów (procent kwasu jabłkowego) Titratable acidity (the percentage of malic acid) Zawartość ekstraktu Soluble solids Zbiór At harvest program programme 6,4 a 6,8 b 6,6 b 0,26 a 0,27 ab 0,27 a 11,6 a 12,5 a 12,1 a kontrola control 6,4 a 6,4 a 6,4 a 0,28 b 0,26 a 0,27 a 11,7 a 13,0 b 12,3 b Po przechowywaniu After storage program programme 5,0 a 2,9 a 4,0 a 0,21 b 0,24 a 0,23 b 13,0 a 15,5 a 14,3 a kontrola control 5,0 a 2,8 a 3,9 a 0,17 a 0,23 a 0,20 a 13,5 b 15,3 a 14,4 a Po okresie symulowanego obrotu After shelf life program programme 2,5 a 2,0 a 2,3 a 0,20 b 0,23 b 0,22 b 13,7 a 15,8 b 14,8 b kontrola control 2,5 a 1,8 a 2,2 a 0,15 a 0,21 a 0,18 a 13,6 a 15,4 a 14,5 a Objaśnienia jak w tabeli 3. Explanations as in Table 3.

6 284 J. Błaszczyk W gruszkach odmiany Konferencja nie obserwowano korzystnego wpływu preparatów stosowanych do poprawy jakości owoców na zwiększenie średniej zawartości ekstraktu w owocach (tab. 3). Po zbiorze (12,9%) i po przechowywaniu (13,5%) gruszki kontrolne charakteryzowały się większą średnią zawartością ekstraktu niż owoce objęte programem (odpowiednio 12,6% i 13,1%). Jedynie po okresie symulowanego obrotu zawartość ekstraktu w gruszkach badanych nie była istotnie zróżnicowana. Gruszki odmiany Dicolor traktowane preparatami charakteryzowały się większą niż owoce kontrolne średnią zawartością ekstraktu jedynie po okresie symulowanego obrotu (tab. 4). W pozostałych terminach zawartość ekstraktu była w nich mniejsza (zbiór) lub taka sama (po przechowywaniu). De Salvador i in. (2006) wykazali silną pozytywną korelację pomiędzy wielkością owoców a ich masą i negatywną, między wielkością owoców a zawartością ekstraktu oraz masą a jędrnością. Wyniki przeprowadzonych badań wykazały również, że im większa masa owoców, tym więcej większych owoców w plonie. Natomiast gruszki traktowane preparatami mającymi zwiększyć ich wielkość nie odznaczały się mniejszą jędrnością niż owoce nietraktowane. Wnioski 1. Gruszki objęte programem charakteryzowały się większą masą oraz większym udziałem dorodnych owoców w plonie ogólnym w porównaniu z gruszkami kontrolnymi. 2. Zastosowany program poprawy jakości owoców w pierwszych latach prowadzenia badań miał pewien wpływ na korzystne zmiany jakościowe. Literatura De Salvador F.R., Fisichella M., Fontanari M. (2006): Correlations between fruit size and fruit quality in apple trees with high and standard crop load levels. J. Ornam. Plant Res. 14: Eccher Zerbini P. (2002): The quality of pear fruit. Acta Hort. 596: Fallahi E., Conway W.S., Hickey K.D., Sams C.E. (1997): The role of calcium and nitrogen in postharvest quality and disease resistance of apples. Hortiscience 32: Tomala K., Jędrzejczak P., Baran D. (2006): Przechowywanie gruszek w kontrolowanej atmosferze. Czynniki wpływające na plonowanie i jakość owoców roślin sadowniczych. Mater. 2 Międzynarodowych Targów Agrotechniki Sadowniczej. Warszawa: Wójcik P. (2004): Uptake of mineral nutrients from foliar fertilization. J. Ornam. Plant Res. 12: THE INFLUENCE OF GOËMAR BM 86 AND FRUTON ON THE QUALITY AND STORABILITY OF CONFERENCE AND DICOLOR PEARS Summary Goëmar BM 86 increased the average size and weight of pears. At harvest, firmness of the treated fruits was higher. Sprayed pears showed lower acidity reduction after storage period and shelf-life. No influence of used chemicals on soluble solids content was observed.