Ocieplenie gobalne. fakty, mity, interpretacje... Ocieplenie globalne. Czy współczesne ocieplenie globalne jest faktem? Mit Fakt

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ocieplenie gobalne. fakty, mity, interpretacje... Ocieplenie globalne. Czy współczesne ocieplenie globalne jest faktem? Mit Fakt"

Transkrypt

1 Ocieplenie globalne Ocieplenie gobalne fakty, mity, interpretacje... Mit Fakt przyczyny naturalne skutek działalności człowieka nic nie moŝemy zrobić moŝemy zaradzić moŝemy przewidywać moŝemy regulować Czy współczesne ocieplenie globalne jest faktem? Wydawnictwo: KURPISZ Rok wydania: 2008 Oprawa: Twarda Format: 18.4x25.5cm Język: polski Ilość stron: 216 ISBN: Tak, mamy niezbite dowody, stały trend Tak, ale to chwilowe fluktuacje Nie, w ogóle złudzenie, złe metody 1

2 Anomalie temperatury w stosunku do średniej wieloletniej 2006 Tendencja zmian temperatury atmosfery km 18 km NASA ZMIANY POZIOMU MORZA (DANE SATELITARNE)... obserwacja Topex/Poseidon co 10 dni średnia roczna składowa termiczna reszta 2

3 17 lutego 1993 (Landsat 5) 21 lutego 2000 (Landsat 7) Czy zmiany globalne są naturalne? Nie, dopiero człowiek je wywołał Tak, zawsze były 3

4 Fragmentaryczna zgodność modeli Opisujących zmiany zawartości CO2, danych geochemicznych oraz paleoklimatologicznych (wyraźna rozbieŝność mln lat temu) Zmiany zawartości atmosferycznego CO 2 w kenozoiku Crowley & Berner Science V.2001 ZMIANY SKŁADU ATMOSFERY W FANEROZOIKU TLEN CO 2 Lane

5 KORELACJA AKUMULACJI śelaza I ZMIAN TEMPERATURY ZMIANY CHEMIZMU ATMOSFERY RDZEŃ VOSTOK Jacobson et al Jakie są natutralne przyczyny zmian globalnych? Pieter Bruegel Starszy 1565 Myśliwi na śniegu zmiany aktywności słonecznej (ewolucja gwiazdy) cykl Milankovica cykl 11-letni aktywności Słońca wulkanizm katastrofy kosmiczne (zderzenia) 5

6 Aktywność Słońca a klimat Stała słoneczna rośnie w tempie 1% na 100 mln lat Na to nakłada się wyraźny, ale słaby cykl 11- letni (efekt: amplituda zmian temperatury deg; zakres zmian promieniowania docierającego 1.1 W/m2, efekt klimatyczny 0.2 W/m2) Obecny wpływ człowieka oceniany na 0.35W/m2 przez 10 lat Lean & Rind, Science 292, Cykl plam słonecznych 11-letni cykl aktywności słonecznej 2008 Hipoteza Milankovica EFEKT MILANKOVICA A. ZMIANA MIMOŚRODU ORBITY B. ZMIANA NACHYLENIA OSI ZIEMI C. PRECESJA 292,

7 Erupcja Pinatubo Filipiny, 1991 pyły i gazy sięgnęły stratosfery 15 mln ton SO 2 do stratosfery aerozol siarczanowy absorpcja promieniowania słonecznego obniŝenie temperatury globalnej średnio o 0.6 ºC Antropogeniczne zmiany klimatu: czy istotne? Zagadka bilansu węgla: Zmiany klimatu są spowodowane antropogenicznym wzrostem CO 2 Zmiany klimatu są spowodowane naturalnym wzrostem CO 2 Zmiany klimatu w ogóle nie sa spowodowane wzrostem CO 2 Atmosfera Ziemi 7

8 Wzrost efektu cieplarnianego spowodowanego przez róŝne gazy Wpływ róŝnych gazów na zmianę efektu cieplarnianego 8

9 C BILANS WĘGLA W BIOSFERZE 10 9 ton/rok dopływy SPALANIE PALIW KOPALNYCH 6 do 7 DEFORESTACJA I ROLNICTWO 5.5 ± ± 0.6 ujścia ROZPUSZCZANIE WĘGLANÓW 3.2 ± 0.2 W MORZU 50%? ROŚLINNOŚĆ LĄDOWA 10%? MATERIA ORGAN. GLEBY 10%? OSADY MORSKIE ( POMPA CUKROWA ) 30%? AKUMULACJA W POWIETRZU 3.2 ± 0.2 BRAKUJE 1.8 ± 1.3 Dane wg. Siegentaler & Sarmiento (około 2.5?) NOWE DANE (2007) o SEKWESTRACJI WĘGLA: Większa rola lasów tropikalnych POśARY W AFRYCE SPOWODOWANE SUSZĄ W ROKU EL NINO SADZA aerozol węglowy ze spalonej w poŝarach lasów biomasy (susza po el Nino 1997/98: Indonezja, Meksyk, Am. Środk.) [NASA] UWOLNIENIE WĘGLA DO ATMOSFERY WSKUTEK POśARÓW W ROKU EL NINO WYśSZE O 30% OD SUMY PRODUKCJI CO 2 PRZEZ POJAZDY I SPALANIE PALIW KOPALNYCH (wg NASA) 9

10 WPŁYW AEROZOLU SIARCZANOWEGO NA LOKALNE ZMIANY TEMPERATURY SPOWODOWANE EFEKTEM CIEPLARNIANYM Zmiany zawartości metanu spowodowane precesją i modyfikowane przez cywilizację Jakie to ma znaczenie? Ma ogromne znaczenie dla Ŝycia ludzi na Ziemi Ma niewielkie, lokalne znaczenie W ogóle nie ma znaczenia, mamy inne problemy SKUTKI ZMIAN GLOBALNYCH DLA CZŁOWIEKA EKONOMICZNE ETYCZNE ESTETYCZNE (głód, migracje, wojny = HISTORIA) JAKOŚĆ śycia KAśDA ZMIANA JEST NIEKORZYSTNA NIE MOśNA ZJEŚĆ CIASTECZKA I MIEĆ GO NADAL PRZYRODA JEST OBOJĘTNA Znaczenie zmian klimatu Muchołówki Ŝałobne wracają do Holandii o zwykłym czasie (regulacja fotoperiodyczna), ale zmienione warunki klimatyczne w Europie zmuszają je do wcześniejszych lęgów. MoŜe dojść do wymierania gatunków (Both & Visser, Nature 411, ) 10

11 Co moŝemy realnie zrobić? FOURTH ASSESSMENT REPORT OF THE IPCC Nic, regulacja planety poza naszym zasięgiem Nic, bo się nie dogadamy MoŜemy prognozowac i dostosowac sie do zmian MoŜemy regulować klimat Czynniki wymuszające zmiany klimatu półkuli płn. (symulacje) IPCC Report 2007 GORĄCE ŚREDNIOWIECZE I MAŁA EPOKA LODOWA Rekonstrukcje temperatury płn. Półkuli (symulacje) Raport IPCC 2007 PROGNOZA ZMIAN TEMPEREATURY GLOBALNEJ WG RÓśNYCH SCENARIUSZY (IPCC 2007) PROGNOZA ZMIAN TEMPERATURY DLA PN EUROPY (RAPORT IPCC 2007) 11

12 Ziemia 12

Ocieplenie gobalne. fakty, mity, interpretacje...

Ocieplenie gobalne. fakty, mity, interpretacje... Ocieplenie gobalne fakty, mity, interpretacje... Ocieplenie globalne Mit Fakt przyczyny naturalne skutek działalności człowieka nic nie moŝemy zrobić moŝemy zaradzić moŝemy przewidywać moŝemy regulować

Bardziej szczegółowo

BIOGEOCHEMIA A ZMIANY GLOBALNE

BIOGEOCHEMIA A ZMIANY GLOBALNE BIOGEOCHEMIA A ZMIANY GLOBALNE ZMIANY GLOBALNE Biosfera = system dynamiczny Nie ma: Stałości Stabilności; Zdarzają się: Stany względnej równowagi Bardzo powolne zmiany(w ludzkiej skali czasowej) Czasem

Bardziej szczegółowo

7. EFEKT CIEPLARNIANY

7. EFEKT CIEPLARNIANY 7. EFEKT CIEPLARNIANY 7.01. Efekt cieplarniany-wprowadzenie 7.02. Widmo promieniowania docierającego do powierzchni Ziemi i emitowanego z powierzchni Ziemi 7.03. Temperatura efektywna Ziemi 7.04. Termiczny

Bardziej szczegółowo

Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie

Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA dla BIOTECHNOLOGII BIOGEOCHEMIA

EKOLOGIA dla BIOTECHNOLOGII BIOGEOCHEMIA EKOLOGIA dla BIOTECHNOLOGII BIOGEOCHEMIA śycie biosfery = cykl redoks węgla DEPOZYCJA (ocean, osady) energia CO 2 energia REDUKCJA tylko Ŝywe organizmy PRODUKCJA (CH O) 2 n UTLENIANIE organizmy: szybko

Bardziej szczegółowo

Globalne ocieplenie okiem fizyka

Globalne ocieplenie okiem fizyka Globalne ocieplenie okiem fizyka Szymon Malinowski Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz naukaoklimacie.pl 29 września 2016 Zmiany średniej temperatury powierzchni Ziemi (GISTEMP) Zmiany rozkładu

Bardziej szczegółowo

Globalne ocieplenie okiem fizyka

Globalne ocieplenie okiem fizyka Globalne ocieplenie okiem fizyka Szymon Malinowski Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz naukaoklimacie.pl 29 września 2016 Zmiany średniej temperatury powierzchni Ziemi (GISTEMP) Zmiany rozkładu

Bardziej szczegółowo

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI KSIĄŻKI NAUKA O KLIMACIE

SPIS TREŚCI KSIĄŻKI NAUKA O KLIMACIE SPIS TREŚCI KSIĄŻKI NAUKA O KLIMACIE 1. WPROWADZENIE.. 9 1.1. Klimatyczne kontrowersje i metoda naukowa..10 Stanowisko nauki odnośnie obecnej zmiany klimatu i jej przyczyn. Metoda naukowa, literatura recenzowana

Bardziej szczegółowo

Życie w Układzie Słonecznym I

Życie w Układzie Słonecznym I Astrobiologia Życie w Układzie Słonecznym I Wykład 4 Wczesne Słońce Moc promieniowania Słońca rośnie wraz z wiekiem Wczesne Słońce Ilość energii, jaką otrzymuje Ziemia w jednostce czasu P in = π R 2 S(1

Bardziej szczegółowo

Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce?

Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce? Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce? Kilka pytao na początek Czy obecnie obserwujemy zmiany klimatu? Co, poza działaniem człowieka, może wpływad na zmiany klimatu?

Bardziej szczegółowo

Atmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi

Atmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%

Bardziej szczegółowo

Lokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez

Lokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez Odchylenie od normy (1961-1990; o C) 2016-09-12 Debata realizowana w ramach projektu wdrażanego przez Lokalną Grupę Działania a finansowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa ze środków

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Zbigniew W. Kundzewicz

prof. dr hab. Zbigniew W. Kundzewicz KONFERENCJA Wyzwania polityki klimatycznej połączona z posiedzeniem sejmowej Komisji OŚZNiL Warszawa, 21 października 2008 Scenariusze zmian klimatu i ich prawdopodobieństwa w świetle najnowszych badań

Bardziej szczegółowo

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...

Bardziej szczegółowo

Układ klimatyczny. kriosfera. atmosfera. biosfera. geosfera. hydrosfera

Układ klimatyczny. kriosfera. atmosfera. biosfera. geosfera. hydrosfera Układ klimatyczny kriosfera atmosfera biosfera geosfera hydrosfera 1 Klimat, bilans energetyczny 30% 66% T=15oC Bez efektu cieplarnianego T=-18oC 2 Przyczyny zmian klimatycznych Przyczyny zewnętrzne: Zmiana

Bardziej szczegółowo

Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność

Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność TEMPERATURA Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność dwóch układów pozostających w równowadze

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE GLOBAL BIOGEOCHEMICAL CYCLES Trąba powietrzna pod Częstochową, VII 2007 Wyjątkowe zjawiska meteorologiczne w ostatnich latach Źródło: Munich Re 2002 stuletnia powódź na Łabie

Bardziej szczegółowo

Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego rolnictwa

Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego rolnictwa Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego IX Małopolska Konferencja Odnawialne źródła energii na obszarach wiejskich MODR Karniowice, 17.03.2010 r. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Biologia Realizowane treści podstawy programowej wymagania szczegółowe

Przedmiot: Biologia Realizowane treści podstawy programowej wymagania szczegółowe ĆWICZENIE 15 ĆWICZENIE 15 BIOLOGIA drzewo klimatyczne S 87 część opisowa Ćwiczenie to systematyzuje wiedzę na temat przyczyn i skutków zmian klimatycznych obserwowanych w minionym i tym stuleciu. Pozwala

Bardziej szczegółowo

Atmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi

Atmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884. Wykład 2 Ziemia jako środowisko życia

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884. Wykład 2 Ziemia jako środowisko życia EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884 Wykład 2 Ziemia jako środowisko życia Mars Ziemia Życie na Ziemi widać z daleka CO TO JEST ŻYCIE?? PYTANIE ZASADNICZE: Co to jest życie? kłopoty z definicją (co to jest definicja?)

Bardziej szczegółowo

scenariusz dla Polski Zbigniew W. Kundzewicz

scenariusz dla Polski Zbigniew W. Kundzewicz Seminarium Bioróżnorodność a zmiany klimatyczne zagrożenia, szanse, kierunki działań, Warszawa, Ministerstwo Środowiska, 25 listopada 2010 Prognozowane kierunki zmian klimatycznych scenariusz dla Polski

Bardziej szczegółowo

Zmiany w środowisku naturalnym

Zmiany w środowisku naturalnym Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę

Bardziej szczegółowo

EFEKT CIEPLARNIANY. Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone).

EFEKT CIEPLARNIANY. Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone). Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone). Promieniowanie termiczne emitowane z powierzchni planety nie może wydostać się bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

Bez względu na powód zmian jest cieplej

Bez względu na powód zmian jest cieplej -170-430 C 350 C 20 C -140-20 C ~ -150 C ~ -180 C ~ -250 C ~ -210 C 2013-01-21 Bez względu na powód zmian jest cieplej Jean Baptiste Joseph Fourier (ur. 21 marca 1768 w Auxerre - zm. 16 maja 1830 r. w

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości

Bardziej szczegółowo

Część I Zmiany klimatu

Część I Zmiany klimatu Część I Zmiany klimatu 1. Nazwij kontynenty i oceany 2. Najciemniejsze kraje są najbardziej rozwinięte, nowoczesne 3. Najjaśniejsze najmniej rozwinięte czyli najbiedniejsze, 2014_UN_Human_Development_Report

Bardziej szczegółowo

Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych

Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych Największe zagrożenia dla naszej cywilizacji: 1) Deficyt energii (elektrycznej) 2) Brak czystej wody 3) Brak żywności 4) Jakość

Bardziej szczegółowo

Czy współczesne ocieplenie klimatu jest spowodowane rosnącą koncentracją CO2 w atmosferze?

Czy współczesne ocieplenie klimatu jest spowodowane rosnącą koncentracją CO2 w atmosferze? Czy współczesne ocieplenie klimatu jest spowodowane rosnącą koncentracją CO2 w atmosferze? Jan Degirmendžić Katedra Geografii Fizycznej Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1. Koordynator Dr Eligiusz Brzeźniak Zespół dydaktyczny Dr Eligiusz Brzeźniak

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1. Koordynator Dr Eligiusz Brzeźniak Zespół dydaktyczny Dr Eligiusz Brzeźniak Ochrona środowiska II stopnia studia stacjonarne KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Globalne zmiany klimatu Global change of climate Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr Eligiusz Brzeźniak Zespół dydaktyczny

Bardziej szczegółowo

Prezentacja grupy A ZAPRASZAMY

Prezentacja grupy A ZAPRASZAMY Prezentacja grupy A Pojecie kluczowe: Globalne i lokalne problemy środowiska. Temat: Jaki wpływ mają nasze działania na globalne ocieplenie? Problem badawczy: Jaki wpływ ma zużycie wody na globalne ocieplenie?

Bardziej szczegółowo

Dlaczego klimat się zmienia?

Dlaczego klimat się zmienia? Dlaczego klimat się zmienia? WSTĘP Pogoda i klimat są nierozerwalnie związane ze wszystkimi procesami zachodzącymi w atmosferze, których siłą napędową jest energia słoneczna. Ziemia zachowuje równowagę

Bardziej szczegółowo

Dwutlenek węgla a zmiany klimatyczne

Dwutlenek węgla a zmiany klimatyczne Ryszard Wilk Sławomir Sładek Politechnika Śląska Dwutlenek węgla a zmiany klimatyczne Streszczenie W referacie przedstawiono w skrócie główne kierunki polityki energetycznej Unii Europejskiej. Ukierunkowanie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 2. Życie biosfery Biogeneza i historia biosfery Przedmowa Wstęp... 15

Spis treści. 2. Życie biosfery Biogeneza i historia biosfery Przedmowa Wstęp... 15 Spis treści Przedmowa........................................... 11 1. Wstęp............................................ 15 1.1. Czego czytelnik powinien się spodziewać po tej książce?............. 15

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA GLOBALNA KLIMAT CO 2 ENERGIA

EKOLOGIA GLOBALNA KLIMAT CO 2 ENERGIA EKOLOGIA GLOBALNA KLIMAT CO 2 ENERGIA FAKTY BEZSPORNE Ludzi jest coraz więcej Aspiracje (potrzeby) kaŝdego człowieka rosną Zapotrzebowanie na energię rośnie Zapasy surowców energetycznych się

Bardziej szczegółowo

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Wprowadzenie do zagadnień ochrony. klimatu i gospodarki niskoemisyjnej Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Zmiany klimatu W ostatnich latach termin

Bardziej szczegółowo

Zmiany klimatu ATMOTERM S.A. Gdański Obszar Metropolitalny 2015. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska

Zmiany klimatu ATMOTERM S.A. Gdański Obszar Metropolitalny 2015. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska ATMOTERM S.A. Inteligentne rozwiązania aby chronić środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Zmiany klimatu Gdański Obszar Metropolitalny 2015 Projekt "Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA GLOBALNA KLIMAT CO 2 ENERGIA

EKOLOGIA GLOBALNA KLIMAT CO 2 ENERGIA EKOLOGIA GLOBALNA KLIMAT CO 2 ENERGIA 1 FAKTY BEZSPORNE Ludzi jest coraz więcej Aspiracje (potrzeby) kaŝdego człowieka rosną Zapotrzebowanie na energię rośnie Zapasy surowców energetycznych się wyczerpują

Bardziej szczegółowo

Naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu

Naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu Zmiany klimatu Naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu Duża zmienność w przeszłości Problem z odzieleniem wpływów naturalnych i antropogenicznych Mechanizm sprzężeń zwrotnych Badania naukowe Scenariusze

Bardziej szczegółowo

Węgiel stały element biosfery Ziemi

Węgiel stały element biosfery Ziemi Senat RP Komisja Gospodarki Narodowej Gospodarka niskoemisyjna, węgiel kamienny realia polskie dr hab. Mirosław Nakonieczny Warszawa: 1 1 Węgiel: fakty 1. Ilość: we wszechświecie 4 miejsce (po H, He i

Bardziej szczegółowo

Ekologia ogólna dla biotechnologii itd. Wykład 1

Ekologia ogólna dla biotechnologii itd. Wykład 1 Ekologia ogólna dla biotechnologii itd. Wykład 1 Sprawy organizacyjne Wykładowcy: Prof. dr hab. Ryszard Laskowski Prof. dr hab. January Weiner Instytut Nauk o Środowisku Czas i miejsce: poniedziałki, godz.

Bardziej szczegółowo

Zbigniew W. Kundzewicz

Zbigniew W. Kundzewicz 109. Sesja Zgromadzenia Ogólnego PAN Warszawa, 13 grudnia 2007 Konsekwencje globalnych zmian klimatu Zbigniew W. Kundzewicz Komitet Badań nad ZagroŜeniami przy Prezydium PAN Komitet Gospodarki Wodnej PAN

Bardziej szczegółowo

ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 6 Mitologia biosfery

ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 6 Mitologia biosfery ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 6 Mitologia biosfery STABILNOŚĆ BIOSFERY STABILNOŚĆ BIOSFERY?????????????? QUIZ Odpowiedz najkrócej na pytania 1. CZY W PRZYRODZIE PANUJE

Bardziej szczegółowo

5. EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA

5. EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA 5. EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA 5.1. Liczebność populacji model S 5.2. Liczebność populacji model J 5.3. Demografia Polska 5.4. Liczebność populacji i jego regiony 5.5. Wskaźniki demograficzne - i jego regiony

Bardziej szczegółowo

Ekologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Ekologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Rolnictwo wobec zmian klimatu

Rolnictwo wobec zmian klimatu Rolnictwo wobec zmian klimatu Konrad Prandecki Jachranka 9-11 grudnia 2013 r. 1.Wprowadzenie Plan wystąpienia 2.Zmiany klimatyczne 3.Klimatyczne wyzwania dla rolnictwa 4.Wnioski 2 Wprowadzenie Procesy

Bardziej szczegółowo

Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet

Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet Efekt cieplarniany Wzrost emisji CO Zanieczyszczanie gleby Zanieczyszczanie wody Zanieczyszczanie powietrza wycinanie lasów Niszczenie warstwy ozonowej Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie

Bardziej szczegółowo

Las jako zjawisko geograficzne. (Biomy leśne)

Las jako zjawisko geograficzne. (Biomy leśne) Las jako zjawisko geograficzne (Biomy leśne) Dlaczego lasy na Ziemi w Europie, Afryce, Ameryce, Azji są takie a nie inne? Są pochodną klimatu zmieniającego się w przestrzeni i czasie Lasy (ekosystemy,

Bardziej szczegółowo

EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ

EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ Ryszard Purski Program prezentacji 1. Protokół montrealski ochrona

Bardziej szczegółowo

Początki początków - maj br.

Początki początków - maj br. Dotychczasowe doświadczenia w zakresie egzekwowania i ujmowania zagadnień klimatycznych w składanych dokumentach na etapie ooś w województwie kujawsko - pomorskim Rdoś Bydgoszcz Początki początków - maj

Bardziej szczegółowo

Ewolucyjne zmiany klimatu Ziemi i katastrofalne zdarzenia pogodowe

Ewolucyjne zmiany klimatu Ziemi i katastrofalne zdarzenia pogodowe Janina Trepińska Ewolucyjne zmiany klimatu Ziemi i katastrofalne zdarzenia pogodowe Zmiany klimatu w skali globalnej i lokalnej są obserwowane od wielu lat. Na klimat wpływają procesy kształtujące warunki

Bardziej szczegółowo

Antropogeniczne zmiany klimatu: mit czy rzeczywistość?

Antropogeniczne zmiany klimatu: mit czy rzeczywistość? Antropogeniczne zmiany klimatu: mit czy rzeczywistość? Kazimierz Różański Wydział Fizyki i Techniki Jądrowej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 1. Wstęp W ostatnich latach coraz więcej pisze się i mówi

Bardziej szczegółowo

,,WPŁYW GLOBALNYCH ZJAWISK KLIMATYCZNYCH NA KLIMAT ZIEMI CHRZANOWSKIEJ

,,WPŁYW GLOBALNYCH ZJAWISK KLIMATYCZNYCH NA KLIMAT ZIEMI CHRZANOWSKIEJ ,,WPŁYW GLOBALNYCH ZJAWISK KLIMATYCZNYCH NA KLIMAT ZIEMI CHRZANOWSKIEJ Plan wykładu: 1-Pojęcie klimatu i pogody oraz czynników klimatycznych. 2-Klimat Chrzanowa i Polski w ujęciu przez dzieje historyczne.

Bardziej szczegółowo

ZMIANY KLIMATU PRAWDY I MITY

ZMIANY KLIMATU PRAWDY I MITY ZMIANY KLIMATU PRAWDY I MITY Jacek Leśny Katedra Meteorologii Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Projekt realizowany przy wsparciu finansowym instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz Narodowego

Bardziej szczegółowo

Zmiany pokrywy lodowej na globie ziemskim

Zmiany pokrywy lodowej na globie ziemskim Zmiany pokrywy lodowej na globie ziemskim Zmiany pokrywy lodowej Piętnaście tysięcy lat temu ogromne obszary Ameryki Północnej i Eurazji były pokryte lodem. Na Antarktydzie lody zajmowały powierzchnię

Bardziej szczegółowo

Agata Gąsieniec Klasa V B

Agata Gąsieniec Klasa V B Agata Gąsieniec Klasa V B Nasza Ziemia jest zależna od równowagi, w której każda istota odgrywa jakąś rolę i istnieje tylko dzięki istnieniu innej istoty. To harmonia... Nasza Ziemia liczy ponad 4 mld

Bardziej szczegółowo

Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa

Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało pochłaniające całkowicie każde promieniowanie, które padnie na jego powierzchnię, niezależnie od

Bardziej szczegółowo

Menu. Pomiar bilansu promieniowania Ziemi

Menu. Pomiar bilansu promieniowania Ziemi Menu Pomiar bilansu promieniowania Ziemi Uśredniając globalnie, Ziemia jest 0.75 C cieplejsza niż była w 1860. Jedenaście z ostatnich 12 lat jest w 12 najcieplejszych lat od czasu 1850. Ocieplenie jest

Bardziej szczegółowo

ZMIANY KLIMATU W POLSCE OWIE XX WIEKU

ZMIANY KLIMATU W POLSCE OWIE XX WIEKU ZMIANY KLIMATU W POLSCE W DRUGIEJ POŁOWIE OWIE XX WIEKU prof. dr hab. inŝ.. Marian Rojek Instytut Kształtowania towania i Ochrony Środowiska Zakład ad Agro- i Hydrometeorologii Uniwersytet Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic?

Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Projekt realizuje: Zanieczyszczenia powietrza Projekt realizuje: Definicja Rodzaje zanieczyszczeń Przyczyny Skutki (dla człowieka,

Bardziej szczegółowo

Raport o stanie środowiska. świata. Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska

Raport o stanie środowiska. świata. Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska Raport o stanie środowiska świata Przygotowano we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska Globalne Tematyczne Edukacyjne Regionalne Milenijne Cele Rozwoju (ONZ, 2000) (7) Stosować zrównoważone

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Koordynator Dr Joanna Jędruszkiewicz Zespół dydaktyczny Dr Joanna Jędruszkiewicz

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Koordynator Dr Joanna Jędruszkiewicz Zespół dydaktyczny Dr Joanna Jędruszkiewicz Aktualizacja 2015/2016 Geografia II stopnia studia niestacjonarne KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Globalne zmiany atmosfery Global change of atmosphere Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Joanna Jędruszkiewicz

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. inż. Krystian PROBIERZ dr H.C. geolog górniczy Krótko o globalnym ociepleniu, emisji CO2 oraz produkcji węgla, w Polsce i na świecie

Prof. dr hab. inż. Krystian PROBIERZ dr H.C. geolog górniczy Krótko o globalnym ociepleniu, emisji CO2 oraz produkcji węgla, w Polsce i na świecie Prof. dr hab. inż. Krystian PROBIERZ dr H.C. geolog górniczy Krótko o globalnym ociepleniu, emisji CO2 oraz produkcji węgla, w Polsce i na świecie Katowice, 28.06.2013 r. Czy rzeczywiście występuje globalne

Bardziej szczegółowo

Jak powstają decyzje klimatyczne. Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy

Jak powstają decyzje klimatyczne. Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy Jak powstają decyzje klimatyczne Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy 1 SCENARIUSZE GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA 2 Scenariusz 1 Powstanie i wdrożenie wspólnej globalnej polityki klimatycznej (respektowanie

Bardziej szczegółowo

Dlaczego wyginęło życie na Marsie? A może nigdy go tam nie było?

Dlaczego wyginęło życie na Marsie? A może nigdy go tam nie było? Dlaczego wyginęło życie na Marsie? A może nigdy go tam nie było? Zakład Dydaktyki Fizyki i Pracowania Pokazów Fizycznych Instytut Fizyki, UMK Toruń, 19.02.2019 r. Grzegorz Karwasz, Kamil Fedus, Andrzej

Bardziej szczegółowo

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów

Bardziej szczegółowo

Stan obecny i perspektywy wykorzystania energii odnawialnej

Stan obecny i perspektywy wykorzystania energii odnawialnej Stan obecny i perspektywy wykorzystania energii odnawialnej Informacje ogólne Zdzisław Kusto Politechnika Gdańska UŻYTKOWANIE SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH Opracowane Opracowane według według IIASA IIASA ENERGETYKA

Bardziej szczegółowo

GEOGRAFIA FIZYCZNA ŚWIATA. Tomasz Kalicki.

GEOGRAFIA FIZYCZNA ŚWIATA. Tomasz Kalicki. GEOGRAFIA FIZYCZNA ŚWIATA Tomasz Kalicki tomaszkalicki@ymail.com http://www.ujk.edu.pl www.ujk.edu.pl/zgks/ Podstawowe: Andel T. H. van, 2010, Nowe spojrzenie na starą planetę, PWN, Warszawa. Armand D.,

Bardziej szczegółowo

ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 4 BIOSFERA: OBIEG WĘGLA 2

ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 4 BIOSFERA: OBIEG WĘGLA 2 ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 4 BIOSFERA: OBIEG WĘGLA 2 Życie biosfery = cykl redoks węgla DEPOZYCJA (ocean, osady) energia CO 2 energia REDUKCJA tylko żywe organizmy

Bardziej szczegółowo

Energia słoneczna i cieplna biosfery Zasoby energii słonecznej

Energia słoneczna i cieplna biosfery Zasoby energii słonecznej Dr inż. Mariusz Szewczyk Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Termodynamiki 35-959 Rzeszów, ul. W. Pola 2 Energia słoneczna i cieplna biosfery Zasoby energii

Bardziej szczegółowo

ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 1 Wstęp Sprawy organizacyjne Cel i zakres kursu

ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 1 Wstęp Sprawy organizacyjne Cel i zakres kursu 1 ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 1 Wstęp Sprawy organizacyjne Cel i zakres kursu 2 KONTAKT Prof. dr hab. January Weiner Instytut Nauk o Środowisku UJ ul. Gronostajowa

Bardziej szczegółowo

Aktywność Słońca. dr Szymon Gburek Centrum Badań Kosmicznych PAN : 17:00

Aktywność Słońca. dr Szymon Gburek Centrum Badań Kosmicznych PAN : 17:00 Aktywność Słońca dr Szymon Gburek Centrum Badań Kosmicznych PAN 2017-09-22: 17:00 Słońce Skład hemiczny 75% wodór, 23% hel. 2% cięższe pierwiastki, tlen, węgiel, neon, żelazo Symbol Promień Odległość od

Bardziej szczegółowo

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność

Bardziej szczegółowo

Ciepła woda zasilana Słońcem, a dostarczana przez Apricus

Ciepła woda zasilana Słońcem, a dostarczana przez Apricus Ciepła woda zasilana Słońcem, a dostarczana przez Apricus Ogólne informacje Pozyskanie energii słonecznej Energia słoneczna docierając do powierzchni ziemi może w słoneczny, jasny dzień osiągnąć moc 1000W/m2.

Bardziej szczegółowo

CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA

CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):

Bardziej szczegółowo

Pakiet klimatyczny a przyszłość polskiego górnictwa

Pakiet klimatyczny a przyszłość polskiego górnictwa Bractwo Gwarków Spotkanie z Wicepremierem RP Waldemarem Pawlakiem Pakiet klimatyczny a przyszłość polskiego górnictwa Prof. dr hab. inż. Bronisław Barchański Katowice 16.04.2012 Polska znajduje się dzisiaj

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE GLOBAL BIOGEOCHEMICAL CYCLES TIME.com Is Global Warming Fueling Katrina? Warm ocean temperatures are a key ingredient for monster hurricanes, prompting some scientists to

Bardziej szczegółowo

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery Menu Badania temperatury i wilgotności atmosfery Wilgotność W powietrzu atmosferycznym podstawową rolę odgrywa woda w postaci pary wodnej. Przedostaje się ona do atmosfery w wyniku parowania z powieszchni

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE obieg siarki

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE obieg siarki GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE oieg siarki W organizmie ludzkim: mięśnie: 5000-11000 ppm, kości: 500-2400 ppm, krew 1,8 g/l Całkowita zawartość (70 kg): 140 g. Rozpowszechnienie siarki (wagowo) Ziemia

Bardziej szczegółowo

ELEMENTY GEOFIZYKI. Atmosfera W. D. ebski

ELEMENTY GEOFIZYKI. Atmosfera W. D. ebski ELEMENTY GEOFIZYKI Atmosfera W. D ebski debski@igf.edu.pl Plan wykładu z geofizyki - (Atmosfera) 1. Fizyka atmosfery: struktura atmosfery skład chemiczny atmosfery meteorologia - chmury atmosfera a kosmos

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Na ocenę celującą uczeń powinien opanować następujące zagadnienia z działów: 1. Podstawy geografii 1.1. Czym zajmuje

Bardziej szczegółowo

Zmiana klimatu konsekwencje dla rolnictwa. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Zmiana klimatu konsekwencje dla rolnictwa. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach SZKOLENIE CENTRALNE Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Gospodarowanie wodą w rolnictwie w obliczu ekstremalnych zjawisk pogodowych Zmiana klimatu konsekwencje dla

Bardziej szczegółowo

Zapis zmian hydrologicznych i klimatycznych w obszarach krasowych polski południowej na podstawie badań izotopowych

Zapis zmian hydrologicznych i klimatycznych w obszarach krasowych polski południowej na podstawie badań izotopowych Zapis zmian hydrologicznych i klimatycznych w obszarach krasowych polski południowej na podstawie badań izotopowych Piotr Bałdys Fizyka techniczna sem. IX Plan seminarium Wstęp Skład izotopowy węgla w

Bardziej szczegółowo

KONKURS GEOGRAFICZNY

KONKURS GEOGRAFICZNY KOD UCZNIA KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW I ETAP SZKOLNY 22 października 2012 Ważne informacje: 1. Masz 60 minut na rozwiązanie wszystkich 21 zadań. 2. Zapisuj szczegółowe obliczenia i komentarze

Bardziej szczegółowo

Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa. Magdalena Borzęcka-Walker

Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa. Magdalena Borzęcka-Walker Baza danych do oceny emisji gazów cieplarnianych podczas uprawy roślin na biopaliwa Magdalena Borzęcka-Walker Polska, podobnie jak każdy inny kraj UE, zobowiązana jest do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Bardziej szczegółowo

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego

Bardziej szczegółowo

Ekologia 10/16/2018 NPP = GPP R. Produkcja ekosystemu. Produkcja pierwotna. Produkcja wtórna. Metody pomiaru produktywności. Ekosystemy produktywność

Ekologia 10/16/2018 NPP = GPP R. Produkcja ekosystemu. Produkcja pierwotna. Produkcja wtórna. Metody pomiaru produktywności. Ekosystemy produktywność Ekologia Ekosystemy produktywność Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/24 Produkcja pierwotna Produkcja ekosystemu brutto (GPP, ang. Gross Primary Production) całkowita ilość energii związana

Bardziej szczegółowo

METEOROLOGIA LOTNICZA ćwiczenie 1

METEOROLOGIA LOTNICZA ćwiczenie 1 METEOROLOGIA LOTNICZA ćwiczenie 1 Wstęp Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw Zaliczenie Dwie kartkówki punktowane: 1. W połowie zajęć. 2. Ostatnie zajęcia.

Bardziej szczegółowo

STAN GEOEKOSYSTEMÓW POLSKI

STAN GEOEKOSYSTEMÓW POLSKI Dr Robert Kruszyk Instytut Badań Czwartorzędu i Geoekologii, WNGiG Uniwersytet im. A. Mickiewicza Fredry 10, 61-701 Poznań rlk@main.amu.edu.pl STAN GEOEKOSYSTEMÓW POLSKI W 2002 ROKU CHEMIZM POWIETRZA PROGRAM

Bardziej szczegółowo

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi Dr Joanna Piątkowska-Małecka Ukształtowanie towanie powierzchni Ziemi Podstawy ekologii Ekologia nauka zajmująca się badaniem czynników w rządz dzących rozmieszczeniem

Bardziej szczegółowo

Szczyt Zrównoważonego Rozwoju 2015

Szczyt Zrównoważonego Rozwoju 2015 Szczyt Zrównoważonego Rozwoju 2015 2 3 Cel 1: Wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego formach na całym świecie Prawie miliard ludzi żyje za mniej niż 1,25 USD dziennie Głód Brak przychodów Prawo do własności

Bardziej szczegółowo

EROZJA A ZMIANY KLIMATU

EROZJA A ZMIANY KLIMATU EROZJA A ZMIANY KLIMATU mgr inż. Damian Badora Zakład Gleboznawstwa, Erozji i Ochrony Gruntów PLAN PREZENTACJI Susza i erozja Tendencje zmian klimatu Przyszłe zmiany klimatu Projekt KLIMADA Adaptacja do

Bardziej szczegółowo

W poszukiwaniu życia pozaziemskiego

W poszukiwaniu życia pozaziemskiego W poszukiwaniu życia pozaziemskiego Czy istnieje życie we Wszechświecie? 1473 1543 r. TAK, bo: zasada kopernikaoska mówi, że Ziemia nie jest wyróżnionym miejscem we Wszechświecie Biblioteka Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884. Wykład 5 Obieg pierwiastków (Biogeochemia)

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884. Wykład 5 Obieg pierwiastków (Biogeochemia) EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884 Wykład 5 Obieg pierwiastków (Biogeochemia) 2007 Skład chemiczny organizmów Pierwiastki Związki chemiczne Zawartość w organizmach Bakteria Roślina grzyb ryba świnia H O Woda 75

Bardziej szczegółowo

ZMIENIAJCIE POLITYKĘ A NIE KLIMAT!

ZMIENIAJCIE POLITYKĘ A NIE KLIMAT! ZMIENIAJCIE POLITYKĘ A NIE KLIMAT! IPCC Sprawozdania Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (The Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) to jak dotąd najbardziej kompleksowe globalne spojrzenie

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw METEOROLOGIA LOTNICZA. Wstęp.

Wstęp. Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw METEOROLOGIA LOTNICZA. Wstęp. Wstęp METEOROLOGIA LOTNICZA Wstęp Ćwiczenie 1 Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw 1 Zaliczenie Dwie kartkówki punktowane: 1. W połowie zajęć. 2. Ostatnie

Bardziej szczegółowo

PIĄTY RAPORT IPCC KAZIMIERZ RÓŻAŃSKI

PIĄTY RAPORT IPCC KAZIMIERZ RÓŻAŃSKI PIĄTY RAPORT IPCC KAZIMIERZ RÓŻAŃSKI PLAN PREZENTACJI JAK POWSTAJĄ RAPORTY IPCC? RAPORT PIERWSZEJ GRUPY ROBOCZEJ IPCC "Climate Change 2013: The Physical Science Basis" PODSUMOWANIE CO TO JEST IPCC? IPCC

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE OCIEPLENIE OKIEM FIZYKA

GLOBALNE OCIEPLENIE OKIEM FIZYKA GLOBALNE OCIEPLENIE OKIEM FIZYKA Szymon Malinowski Instytut Geofizyki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego http://pl.wikipedia.org/wiki/globalne_ocieplenie Globalne ocieplenie obserwowane od połowy

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 17 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach

ZAŁĄCZNIK 17 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach GLOBALNA CYRKULACJA POWIETRZA I STREFY KLIMATYCZNE Terminu klimat używamy do opisu charakterystycznych cech/parametrów pogody dla danego obszaru geograficznego. W skład tych parametrów wchodzą: temperatura,

Bardziej szczegółowo