Bez względu na powód zmian jest cieplej

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Bez względu na powód zmian jest cieplej"

Transkrypt

1 C 350 C 20 C C ~ -150 C ~ -180 C ~ -250 C ~ -210 C Bez względu na powód zmian jest cieplej Jean Baptiste Joseph Fourier (ur. 21 marca 1768 w Auxerre - zm. 16 maja 1830 r. w Paryżu) francuski matematyk. Odkrywca analizy fourierowskiej, ale też efektu cieplarnianego Atmosfera ziemska odpowiada za średnio 43 K wyższą temperaturę na Ziemi niż na Księżycu, gdzie nie ma naszej atmosfery Temperatura planet 1

2 Efekt cieplarniany Gazy cieplarniane część energii odbijają, część zatrzymują, większość przechodzi. ~240 W m 2 dociera do Ziemi, ogrzewa ją a ostatecznie część z tej energii jest odpromieniowana. Znów, tę energię promieniowania długofalowego częściowo pochłaniają gazy cieplarniane From Climate Change 2001: The Scientifi c Basis. Intergovernmental Panel on Climate Change, Hannah, 2011 Dopływ energii słonecznej i bilans promieniowania Ziemi ~342 W/m 2 z promieniowania słonecznego dociera do Ziemi ~107 W/m 2 jest odbite w Kosmos (bezpośrednio) 235 W/m 2 jest wyemitowane z Ziemi w formie promieniowania długofalowego Working Group I Contribution to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press. Hannah,

3 Gazy cieplarniane gazy wchodzące w skład atmosfery i odpowiadające za efekt cieplarniany. Para wodna (H 2 O) Metan (CH 4 ) Tlenek azotu (N 2 O) Dwutlenek węgla (CO 2 ) Freony (CFC - chloroflourowęglowodory) Svante August Arrhenius (* ) CO 2 wyemitowany do atmosfery wskutek działalności człowieka spowoduje ocieplenie IPCC

4 Stężenie CO 2 przed rewolucją przemysłową (1765r.): 280 ppm (0.028%) Zapis zmian zawartości CO2 w atmosferze, Mauna Loa, Hawaje Czerwona linia cykl roczny CO2, głównie wskutek aktywności fotosyntetycznej From Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Working Group I Contribution to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Hannah, 2011 Law Dome, Wsch. Antaktyda Mauna Loa, Hawaje 4

5 Zmiany zawartości podstawowych gazów cieplarnianych (brak danych dla ozonu O 3 ) wg. Cowie 2007 CO 2 CH 4 CFC-11 CFC-12 N 2 O Koniec XVIII w. 280 ppm 0.7 ppm ppb ppm 1.75 ppm 252 ppt 480 ppt 315 ppb czas życia w atmosferze (lata) Czas życia w atmosferze: stosunek zawartości w atmosferze do szybkości zaniku; czas obecności w atmosferze Wzrost CO 2 spalanie paliw kopalnych, wylesianie, zmiany sposobu użytkowania ziemi Wzrost CH 4 zwiększanie powierzchni pól ryżowych (mokradła), rozwój przemysłu paliwowego, spalanie biomasy, hodowla zwierząt bydła (fermentacja jelitowa) Wzrost N 2 O aktywność rolnictwa, wykorzystanie nawozów sztucznych i w efekcie wzmożona aktywność mikroorganizmów CO 2 CH 4 CFC-11 CFC-12 N 2 O Koniec XVIII w. 280 ppm 0.7 ppm ppb ppm 1.75 ppm 252 ppt 480 ppt 315 ppb czas życia w atmosferze (lata) Globalny potencjał ocieplający (GWP, global warming potential) podstawowych gazów cieplarnianych czas życia w atmosferze GWP w ciągu (lata) 20 lat 100 lat 500 lat CO CH N 2 O

6 2010 by John Cook, Wymuszanie radiacyjne (również wymuszanie promieniowania) (ang. radiative forcing) zmiana bilansu promieniowania w atmosferze związana z zaburzeniem w systemie klimatycznym. Zaburzenie może być spowodowane zarówno przez czynniki naturalne jak i antropogeniczne. IPCC 2007 & Wikipedia 6

7 Wymuszenie radiacyjne netto a globalna anomalia temperatury 2010 by John Cook, 7

8 Co nas czeka wg modeli IPCC? Temperatura powierzchni Ziemi względem IPCC 2007 Temperatura powierzchni Ziemi w okresie względem lat Scenariusze, modele i niepewność oszacowania IPCC

9 Wykres zależności zmiany objętości wody od temperatury (zależność nieliniowa i niemonotoniczna) Wzrost poziomu morza (m) wskutek rozszerzalności termicznej H 2 O względem IPCC

10 Półkula północna Półkula południowa Fig.1 Location map of the 91 tide gauges (stars) used in the global sea level reconstruction. The background map shows the sea level trends over from DRAKKAR-based reconstruction of sea level (uniform trend of 1.8<ce:hsp sp="0.25"/> mm... M. Becker, B. Meyssignac, C. Letetrel, W. Llovel, A. Cazenave, T. Delcroix Sea level variations at tropical Pacific islands since 1950 Global and Planetary Change Volumes 80? Prognozowane zmiany powierzchni lodu morskiego względem (mln km 2 ) Styczeń-luty-marzec Lipiec-sierpień-wrzesień IPCC

11 Współczesne topnienie lodowców Grenlandii Czerwony kolor: obszary topnienia lodowców. Możliwy skutek zaburzenie bądź zanik cyrkulacji termohalinowej i w efekcie zmiany wiązania CO2 przez oceany. Hannah, 2011 Jest Może być Zanik cyrkulacji termohalinowej Broeckera. Cyrkulacja termohalinowa jest napędzana przez zstępowanie gęstej (zimnej i słonej) wody Topnienie lodowców = brak kontaktu wody z lodem + zwiększony napływ wody słodkiej do oceanów. W efekcie możliwy zanik cyrkulacji mieszającej wody powierzchniowe i głębinowe. Efekt dalszy zwiększenie zakwaszenia wód powierzchniowych (spadek ph) Hannah,

12 Zmiany fizykochemiczne w oceanach CaCO 3 + CO 2 + H 2 O Ca(HCO 3 ) 2 CaCO 3 IPCC 2007 Jeden ze skutków zmian klimatu: zwiększenie prawdopodobieństwa wystąpienia zjawisk ekstremalnych -5.5 C C C +5.5 C IPCC,

13 Anomalie temperaturowe nie ma reguł zimniej Lipiec 2009 Lipiec 2010 goręcej Styczeń 2010 Styczeń 2011 National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) Zmiany zjawisk ekstremalnych względem Jednostka odchylenie standardowe ze względu na normalizację modeli wzgl. odch. standardowego IPCC

14 Lipiec 2012, USA Lipiec 2012, USA 14

15 26-30 lipca 2006 Wikipedia Peru pelikanów; bezpośrednia przyczyna: brak pokarmu 15

16 Fale gorąca zabijają bardziej efektywnie niż inne katastrofy naturalne 16

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1

Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 2016 Kolokwium zaliczeniowe Informatyczne Podstawy Projektowania 1 Elżbieta Niemierka Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej 2016-01-07 1. SPIS TREŚCI 2. Gaz cieplarniany - definicja...

Bardziej szczegółowo

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział

Bardziej szczegółowo

Lokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez

Lokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez Odchylenie od normy (1961-1990; o C) 2016-09-12 Debata realizowana w ramach projektu wdrażanego przez Lokalną Grupę Działania a finansowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa ze środków

Bardziej szczegółowo

Prezentacja grupy A ZAPRASZAMY

Prezentacja grupy A ZAPRASZAMY Prezentacja grupy A Pojecie kluczowe: Globalne i lokalne problemy środowiska. Temat: Jaki wpływ mają nasze działania na globalne ocieplenie? Problem badawczy: Jaki wpływ ma zużycie wody na globalne ocieplenie?

Bardziej szczegółowo

Zmiany w środowisku naturalnym

Zmiany w środowisku naturalnym Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę

Bardziej szczegółowo

7. EFEKT CIEPLARNIANY

7. EFEKT CIEPLARNIANY 7. EFEKT CIEPLARNIANY 7.01. Efekt cieplarniany-wprowadzenie 7.02. Widmo promieniowania docierającego do powierzchni Ziemi i emitowanego z powierzchni Ziemi 7.03. Temperatura efektywna Ziemi 7.04. Termiczny

Bardziej szczegółowo

Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie

Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia

Bardziej szczegółowo

Globalne ocieplenie okiem fizyka

Globalne ocieplenie okiem fizyka Globalne ocieplenie okiem fizyka Szymon Malinowski Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz naukaoklimacie.pl 29 września 2016 Zmiany średniej temperatury powierzchni Ziemi (GISTEMP) Zmiany rozkładu

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI KSIĄŻKI NAUKA O KLIMACIE

SPIS TREŚCI KSIĄŻKI NAUKA O KLIMACIE SPIS TREŚCI KSIĄŻKI NAUKA O KLIMACIE 1. WPROWADZENIE.. 9 1.1. Klimatyczne kontrowersje i metoda naukowa..10 Stanowisko nauki odnośnie obecnej zmiany klimatu i jej przyczyn. Metoda naukowa, literatura recenzowana

Bardziej szczegółowo

EFEKT CIEPLARNIANY. Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone).

EFEKT CIEPLARNIANY. Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone). Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone). Promieniowanie termiczne emitowane z powierzchni planety nie może wydostać się bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

Czy współczesne ocieplenie klimatu jest spowodowane rosnącą koncentracją CO2 w atmosferze?

Czy współczesne ocieplenie klimatu jest spowodowane rosnącą koncentracją CO2 w atmosferze? Czy współczesne ocieplenie klimatu jest spowodowane rosnącą koncentracją CO2 w atmosferze? Jan Degirmendžić Katedra Geografii Fizycznej Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do zmian klimatu

Wprowadzenie do zmian klimatu 1 Wprowadzenie do zmian klimatu Prawie wszędzie na powierzchni Ziemi można znaleźć ślady życia. Nawet w tych regionach, które dziś wydają się jałowe, natrafiamy na dowody jego istnienia w przeszłości:

Bardziej szczegółowo

Ocieplenie gobalne. fakty, mity, interpretacje... Ocieplenie globalne. Czy współczesne ocieplenie globalne jest faktem? Mit Fakt

Ocieplenie gobalne. fakty, mity, interpretacje... Ocieplenie globalne. Czy współczesne ocieplenie globalne jest faktem? Mit Fakt Ocieplenie globalne Ocieplenie gobalne fakty, mity, interpretacje... Mit Fakt przyczyny naturalne skutek działalności człowieka nic nie moŝemy zrobić moŝemy zaradzić moŝemy przewidywać moŝemy regulować

Bardziej szczegółowo

Co powoduje zmiany poziomu morza?

Co powoduje zmiany poziomu morza? Co powoduje zmiany poziomu morza? Zmiennośd poziomu wody jest bardzo istotna zwłaszcza w strefie przybrzeżnej. Nad polskim wybrzeżem Morza Bałtyckiego, wzrost poziomu wody o 1 m powoduje częściowe lub

Bardziej szczegółowo

PIĄTY RAPORT IPCC KAZIMIERZ RÓŻAŃSKI

PIĄTY RAPORT IPCC KAZIMIERZ RÓŻAŃSKI PIĄTY RAPORT IPCC KAZIMIERZ RÓŻAŃSKI PLAN PREZENTACJI JAK POWSTAJĄ RAPORTY IPCC? RAPORT PIERWSZEJ GRUPY ROBOCZEJ IPCC "Climate Change 2013: The Physical Science Basis" PODSUMOWANIE CO TO JEST IPCC? IPCC

Bardziej szczegółowo

Rolnictwo wobec zmian klimatu

Rolnictwo wobec zmian klimatu Rolnictwo wobec zmian klimatu Konrad Prandecki Jachranka 9-11 grudnia 2013 r. 1.Wprowadzenie Plan wystąpienia 2.Zmiany klimatyczne 3.Klimatyczne wyzwania dla rolnictwa 4.Wnioski 2 Wprowadzenie Procesy

Bardziej szczegółowo

Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 15 (październik grudzień) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230

Bardziej szczegółowo

Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego rolnictwa

Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego rolnictwa Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego IX Małopolska Konferencja Odnawialne źródła energii na obszarach wiejskich MODR Karniowice, 17.03.2010 r. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa

Bardziej szczegółowo

Globalne ocieplenie okiem fizyka

Globalne ocieplenie okiem fizyka Globalne ocieplenie okiem fizyka Szymon Malinowski Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz naukaoklimacie.pl 29 września 2016 Zmiany średniej temperatury powierzchni Ziemi (GISTEMP) Zmiany rozkładu

Bardziej szczegółowo

Naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu

Naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu Zmiany klimatu Naturalne i antropogeniczne zmiany klimatu Duża zmienność w przeszłości Problem z odzieleniem wpływów naturalnych i antropogenicznych Mechanizm sprzężeń zwrotnych Badania naukowe Scenariusze

Bardziej szczegółowo

Układ klimatyczny. kriosfera. atmosfera. biosfera. geosfera. hydrosfera

Układ klimatyczny. kriosfera. atmosfera. biosfera. geosfera. hydrosfera Układ klimatyczny kriosfera atmosfera biosfera geosfera hydrosfera 1 Klimat, bilans energetyczny 30% 66% T=15oC Bez efektu cieplarnianego T=-18oC 2 Przyczyny zmian klimatycznych Przyczyny zewnętrzne: Zmiana

Bardziej szczegółowo

PRZEDSIĘWZIĘCIE TERMOMODERNIZACYJNE JAKO MOŻLIWOŚĆ OGRANICZENIA EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH

PRZEDSIĘWZIĘCIE TERMOMODERNIZACYJNE JAKO MOŻLIWOŚĆ OGRANICZENIA EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym 2(18) 2016, s. 49-54 DOI: 10.17512/bozpe.2016.2.07 Anna LIS, Adam UJMA Politechnika Częstochowska PRZEDSIĘWZIĘCIE TERMOMODERNIZACYJNE JAKO MOŻLIWOŚĆ

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1. Koordynator Dr Eligiusz Brzeźniak Zespół dydaktyczny Dr Eligiusz Brzeźniak

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1. Koordynator Dr Eligiusz Brzeźniak Zespół dydaktyczny Dr Eligiusz Brzeźniak Ochrona środowiska II stopnia studia stacjonarne KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Globalne zmiany klimatu Global change of climate Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr Eligiusz Brzeźniak Zespół dydaktyczny

Bardziej szczegółowo

Dwutlenek węgla a zmiany klimatyczne

Dwutlenek węgla a zmiany klimatyczne Ryszard Wilk Sławomir Sładek Politechnika Śląska Dwutlenek węgla a zmiany klimatyczne Streszczenie W referacie przedstawiono w skrócie główne kierunki polityki energetycznej Unii Europejskiej. Ukierunkowanie

Bardziej szczegółowo

Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność

Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność TEMPERATURA Jest jedną z podstawowych w termodynamice wielkości fizycznych będąca miarą stopnia nagrzania ciał, jest wielkością reprezentującą wspólną własność dwóch układów pozostających w równowadze

Bardziej szczegółowo

Ocieplenie gobalne. fakty, mity, interpretacje...

Ocieplenie gobalne. fakty, mity, interpretacje... Ocieplenie gobalne fakty, mity, interpretacje... Ocieplenie globalne Mit Fakt przyczyny naturalne skutek działalności człowieka nic nie moŝemy zrobić moŝemy zaradzić moŝemy przewidywać moŝemy regulować

Bardziej szczegółowo

Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet

Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet Efekt cieplarniany Wzrost emisji CO Zanieczyszczanie gleby Zanieczyszczanie wody Zanieczyszczanie powietrza wycinanie lasów Niszczenie warstwy ozonowej Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie

Bardziej szczegółowo

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów

Bardziej szczegółowo

Atmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi

Atmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%

Bardziej szczegółowo

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność

Bardziej szczegółowo

scenariusz dla Polski Zbigniew W. Kundzewicz

scenariusz dla Polski Zbigniew W. Kundzewicz Seminarium Bioróżnorodność a zmiany klimatyczne zagrożenia, szanse, kierunki działań, Warszawa, Ministerstwo Środowiska, 25 listopada 2010 Prognozowane kierunki zmian klimatycznych scenariusz dla Polski

Bardziej szczegółowo

Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA

Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Zanieczyszczone powietrze W ostatnich latach odnotowuje się występowanie epizodów bardzo wysokich

Bardziej szczegółowo

Ocieplenie klimatu. Przyczyny ocieplenia. Skutki ocieplenia. Przeciwdziałanie ociepleniu

Ocieplenie klimatu. Przyczyny ocieplenia. Skutki ocieplenia. Przeciwdziałanie ociepleniu Ocieplenie klimatu Przyczyny ocieplenia Skutki ocieplenia Przeciwdziałanie ociepleniu Co to Efekt cieplarniany?? Efekt cieplarniany To nic innego jak ocieplenie klimatu. Zjawisko to zachodzące w atmosferze

Bardziej szczegółowo

Początki początków - maj br.

Początki początków - maj br. Dotychczasowe doświadczenia w zakresie egzekwowania i ujmowania zagadnień klimatycznych w składanych dokumentach na etapie ooś w województwie kujawsko - pomorskim Rdoś Bydgoszcz Początki początków - maj

Bardziej szczegółowo

TEST na Kurs Początkowy

TEST na Kurs Początkowy Miejscowość:.. Data: TEST na Kurs Początkowy W zakresie naprawy i obsługi technicznej urządzeń i instalacji chłodniczych oraz klimatyzacyjnych zawierające substancje kontrolowane oraz obrotu tymi substancjami,

Bardziej szczegółowo

EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH W POLSKIM ROLNICTWIE POZIOM I ŹRÓDŁA POCHODZENIA GREENHOUSE GAS EMISSIONS IN POLISH AGRICULTURE THE LEVEL AND SOURCES

EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH W POLSKIM ROLNICTWIE POZIOM I ŹRÓDŁA POCHODZENIA GREENHOUSE GAS EMISSIONS IN POLISH AGRICULTURE THE LEVEL AND SOURCES Emisja STOWARZYSZENIE gazów cieplarnianych EKONOMISTÓW w polskim rolnictwie ROLNICTWA poziom I AGROBIZNESU i źródła pochodzenia Roczniki Naukowe tom XVIII zeszyt 3 71 Piotr Gołasa Szkoła Główna Gospodarstwa

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Biologia Realizowane treści podstawy programowej wymagania szczegółowe

Przedmiot: Biologia Realizowane treści podstawy programowej wymagania szczegółowe ĆWICZENIE 15 ĆWICZENIE 15 BIOLOGIA drzewo klimatyczne S 87 część opisowa Ćwiczenie to systematyzuje wiedzę na temat przyczyn i skutków zmian klimatycznych obserwowanych w minionym i tym stuleciu. Pozwala

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE GLOBAL BIOGEOCHEMICAL CYCLES Trąba powietrzna pod Częstochową, VII 2007 Wyjątkowe zjawiska meteorologiczne w ostatnich latach Źródło: Munich Re 2002 stuletnia powódź na Łabie

Bardziej szczegółowo

Atmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi

Atmosfera. struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Atmosfera struktura i skład chemiczny; zmiany stanu atmosfery kluczowe dla życia na Ziemi Składniki stałe Ziemia Mars Wenus Nitrogen (N2) Oxygen (O2) Argon (Ar) Neon, Helium, Krypton 78.08% 20.95% 0.93%

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Zbigniew W. Kundzewicz

prof. dr hab. Zbigniew W. Kundzewicz KONFERENCJA Wyzwania polityki klimatycznej połączona z posiedzeniem sejmowej Komisji OŚZNiL Warszawa, 21 października 2008 Scenariusze zmian klimatu i ich prawdopodobieństwa w świetle najnowszych badań

Bardziej szczegółowo

Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce?

Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce? Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce? Kilka pytao na początek Czy obecnie obserwujemy zmiany klimatu? Co, poza działaniem człowieka, może wpływad na zmiany klimatu?

Bardziej szczegółowo

Dlaczego CO2 chłodzi powierzchnię Ziemi 1

Dlaczego CO2 chłodzi powierzchnię Ziemi 1 Dlaczego CO2 chłodzi powierzchnię Ziemi 1 Dr Gerhard Stehlik 2, Hanau, Prof. Dr - Inż. Vollrath Hopp, Dreieich, Przewodniczący Oddziału Środowiska Zrzeszenia Inżynierów Niemieckich (VDI) dla rejonu Frankfurt

Bardziej szczegółowo

ZMIENIAJCIE POLITYKĘ A NIE KLIMAT!

ZMIENIAJCIE POLITYKĘ A NIE KLIMAT! ZMIENIAJCIE POLITYKĘ A NIE KLIMAT! IPCC Sprawozdania Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (The Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) to jak dotąd najbardziej kompleksowe globalne spojrzenie

Bardziej szczegółowo

Dlaczego CO2 chłodzi powierzchnię ziemi 1

Dlaczego CO2 chłodzi powierzchnię ziemi 1 Dlaczego CO2 chłodzi powierzchnię ziemi 1 Dr Gerhard Stehlik 2, Hanau, Prof. Dr - Inż. Vollrath Hopp, Dreieich, Przewodniczący działu środowiska Zrzeszenia Inżynierów Niemieckich (VDI) dla rejonu Frankfurt

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015 KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2015 Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988-2013 Raport wykonany na potrzeby Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Część I Zmiany klimatu

Część I Zmiany klimatu Część I Zmiany klimatu 1. Nazwij kontynenty i oceany 2. Najciemniejsze kraje są najbardziej rozwinięte, nowoczesne 3. Najjaśniejsze najmniej rozwinięte czyli najbiedniejsze, 2014_UN_Human_Development_Report

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Koordynator Dr Joanna Jędruszkiewicz Zespół dydaktyczny Dr Joanna Jędruszkiewicz

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Koordynator Dr Joanna Jędruszkiewicz Zespół dydaktyczny Dr Joanna Jędruszkiewicz Aktualizacja 2015/2016 Geografia II stopnia studia niestacjonarne KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Globalne zmiany atmosfery Global change of atmosphere Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Joanna Jędruszkiewicz

Bardziej szczegółowo

Menu. Pomiar bilansu promieniowania Ziemi

Menu. Pomiar bilansu promieniowania Ziemi Menu Pomiar bilansu promieniowania Ziemi Uśredniając globalnie, Ziemia jest 0.75 C cieplejsza niż była w 1860. Jedenaście z ostatnich 12 lat jest w 12 najcieplejszych lat od czasu 1850. Ocieplenie jest

Bardziej szczegółowo

Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa

Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Efekt cieplarniany i warstwa ozonowa Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało pochłaniające całkowicie każde promieniowanie, które padnie na jego powierzchnię, niezależnie od

Bardziej szczegółowo

ZMIANY KLIMATU PRAWDY I MITY

ZMIANY KLIMATU PRAWDY I MITY ZMIANY KLIMATU PRAWDY I MITY Jacek Leśny Katedra Meteorologii Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Projekt realizowany przy wsparciu finansowym instrumentu finansowego LIFE+ Komisji Europejskiej oraz Narodowego

Bardziej szczegółowo

Efekt cieplarniany Nazwisko i Imię Data. Efekt cieplarniany

Efekt cieplarniany Nazwisko i Imię Data. Efekt cieplarniany Efekt cieplarniany Analiza klimatu w ciągu ostatnich kilkunastu tysięcy lat, czyli po ustąpieniu lądolodu z umiarkowanej strefy klimatycznej Europy, wykazała niewielkie fluktuacje temperatury. Jednak w

Bardziej szczegółowo

Antropogeniczne zmiany klimatu: mit czy rzeczywistość?

Antropogeniczne zmiany klimatu: mit czy rzeczywistość? Antropogeniczne zmiany klimatu: mit czy rzeczywistość? Kazimierz Różański Wydział Fizyki i Techniki Jądrowej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 1. Wstęp W ostatnich latach coraz więcej pisze się i mówi

Bardziej szczegółowo

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Zmiany klimatu-prognozy i konsekwencje w skali globalnej i krajowej Sylwia Horska-Schwarz Zmiany klimatu Globalne ocieplenie anomalie temperatury powietrza

Bardziej szczegółowo

Rysunek 2.5. Zmiany temperatury na Ziemi

Rysunek 2.5. Zmiany temperatury na Ziemi Globalne ocieplenie Klimat na Ziemi zawsze ulegał zmianom. Zaledwie 20 tysięcy lat temu, większość obszaru Europy Północnej była pokryta lądolodem, którego grubość przekraczała trzy kilometry. Analiza

Bardziej szczegółowo

Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji

Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji Wasz partner w ochronie środowiska www.ekolog.pl Celem bazowej inwentaryzacji emisji (BEI) jest wyliczenie ilości CO2,

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI FIZYKI Z WYKORZYSTANIEM FILMU. Fizyka w chmurach

SCENARIUSZ LEKCJI FIZYKI Z WYKORZYSTANIEM FILMU. Fizyka w chmurach SCENARIUSZ LEKCJI FIZYKI Z WYKORZYSTANIEM FILMU Fizyka w chmurach I. WPROWADZENIE Ciekawa lekcja to taka, która prowokuje ucznia do zadawania pytań. Dlatego tak ważne jest odejście od tradycyjnej formy

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Fizyka wczoraj, dziś, jutro. Astronomia dla każdego. Olimpiady, konkursy, zadania. Z naszych lekcji

Spis treści. Fizyka wczoraj, dziś, jutro. Astronomia dla każdego. Olimpiady, konkursy, zadania. Z naszych lekcji Spis treści Fizyka wczoraj, dziś, jutro Ekonofizyka w świecie baniek, 4 krachów i emocji Ryszard Kutner Co w fizyce piszczy? 9 Zbigniew Wiśniewski Fizyka z puszką coca-coli 30 Juliusz Domański Astronomia

Bardziej szczegółowo

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Wprowadzenie do zagadnień ochrony. klimatu i gospodarki niskoemisyjnej Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Zmiany klimatu W ostatnich latach termin

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE KLIMAT

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE KLIMAT GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE KLIMAT Pogoda Pogoda to stan atmosfery scharakteryzowany, w związku z jego wpływem na ludzi i biosferę, poprzez temperaturę powietrza, rodzaj i wielkość opadów atmosferycznych,

Bardziej szczegółowo

EKOLOGICZNE ASPEKTY WYKORZYSTANIA ENERGII PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO W PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ

EKOLOGICZNE ASPEKTY WYKORZYSTANIA ENERGII PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO W PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ Inżynieria Rolnicza 3(121)/2 EKOLOGICZNE ASPEKTY WYKORZYSTANIA ENERGII PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO W PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.

Bardziej szczegółowo

Ściąga eksperta. Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/5

Ściąga eksperta. Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza.  - filmy edukacyjne on-line Strona 1/5 Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza Skład i budowa atmosfery oraz temperatura powietrza Atmosfera to najbardziej zewnętrzna część powłoki otulającej Ziemię. Pozwala ona na rozwój życia

Bardziej szczegółowo

Gazy cieplarniane okiem chemika

Gazy cieplarniane okiem chemika Wyk ad z cyklu Wybrane zagadnienia z ekologii i ochrony rodowiska - organizowanym przez Uniwersyteckie Centrum Bada nad rodowiskiem Przyrodniczym w semestrze 2004/2005 Zbigniew Brzózka Wprowadzenie Gazy

Bardziej szczegółowo

Klimat i pogoda poznaj różnice!

Klimat i pogoda poznaj różnice! Klimat i pogoda poznaj różnice! Pogoda to ogół zjawisk atmosferycznych Klimat to przebieg pogody występujących w ciągu roku w danym miejscu i czasie na danym obszarze, określony na podstawie wieloletnich

Bardziej szczegółowo

Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych

Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych Największe zagrożenia dla naszej cywilizacji: 1) Deficyt energii (elektrycznej) 2) Brak czystej wody 3) Brak żywności 4) Jakość

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ZASTOSOWANIA W CHŁODNICTWIE FLUOROWANYCH GAZÓW CIEPLARNIANYCH NA GLOBALNE OCIEPLENIE KLIMATU

WPŁYW ZASTOSOWANIA W CHŁODNICTWIE FLUOROWANYCH GAZÓW CIEPLARNIANYCH NA GLOBALNE OCIEPLENIE KLIMATU CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXXIV, z. 64 (2/II/17), kwiecień-czerwiec 2017, s. 37-43, DOI: 10.7862/rb.2017.79

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości

Bardziej szczegółowo

EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ

EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ EFEKT CIEPLARNIANY A OSŁABIENIE WARSTWY OZONOWEJ XX ROCZNICA PROTOKOŁU MONTREALSKIEGO W SPRAWIE SUBSTANCJI ZUBOŻAJĄCYCH WARSTWĘ OZONOWĄ Ryszard Purski Program prezentacji 1. Protokół montrealski ochrona

Bardziej szczegółowo

Woda Atlantycka w Morzach Nordyckich - właściwości, zmienność, znaczenie klimatyczne. Waldemar Walczowski

Woda Atlantycka w Morzach Nordyckich - właściwości, zmienność, znaczenie klimatyczne. Waldemar Walczowski VIII Doroczna Konferencja Naukowa INSTYTUTU OCEANOLOGII PAN W SOPOCIE Sopot, 15 lutego 2011 Woda Atlantycka w Morzach Nordyckich - właściwości, zmienność, znaczenie klimatyczne Waldemar Walczowski Badania

Bardziej szczegółowo

ul. Tetmajera 19, Kraków tel , faks

ul. Tetmajera 19, Kraków tel , faks Efekt cieplarniany od strony fizycznej Kontrowersje wokół wpływu człowieka na jego pogłębianie się strona 1/5 Małgorzata Kleiner Ziemia jest otoczona atmosferą, czyli powłoką gazową składającą się z mieszaniny

Bardziej szczegółowo

CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA

CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):

Bardziej szczegółowo

Zał.3B. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza

Zał.3B. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza Zał.3B Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza Wrocław, styczeń 2014 SPIS TREŚCI 1. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia

Bardziej szczegółowo

Atmosfera Bilans cieplny Ziemi

Atmosfera Bilans cieplny Ziemi Atmosfera Bilans cieplny Ziemi 1 Atmosfera to powłoka gazowa otaczająca ciało niebieskie, np. planetę Ziemię. Atmosferę ziemską wypełnia powietrze, które jest mieszaniną gazów: azotu (~78%), tlenu (~21%),

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE OCIEPLENIE OKIEM FIZYKA

GLOBALNE OCIEPLENIE OKIEM FIZYKA GLOBALNE OCIEPLENIE OKIEM FIZYKA Szymon Malinowski Instytut Geofizyki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego http://pl.wikipedia.org/wiki/globalne_ocieplenie Globalne ocieplenie obserwowane od połowy

Bardziej szczegółowo

Bez względu na powód zmian jest cieplej

Bez względu na powód zmian jest cieplej Bez względu na powód zmian jest cieplej Jeden ze skutków zmian klimatu: zwiększenie prawdopodobieństwa wystąpienia zjawisk ekstremalnych -5.5 C -2.75 C +2.75 C +5.5 C IPCC, 2004 1 Tempo metabolizmu/ Utrata

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2018

KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2018 KRAJOWY RAPORT INWENTARYZACYJNY 2018 Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988-2016 Raport syntetyczny Raport wykonany na potrzeby Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian

Bardziej szczegółowo

Jak ograniczyć zawartość tlenku węgla(iv) w powietrzu?

Jak ograniczyć zawartość tlenku węgla(iv) w powietrzu? Jak ograniczyć zawartość tlenku węgla(iv) w powietrzu? Jak ograniczyć zawartość tlenku węgla(iv) w powietrzu? Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0. Wstęp Tlenek węgla(iv),

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ. Przedstawienie na temat globalnego ocieplenia. Przebieg warsztatu/przedstawienia (dla dzieci kl. 6 SP):

SCENARIUSZ ZAJĘĆ. Przedstawienie na temat globalnego ocieplenia. Przebieg warsztatu/przedstawienia (dla dzieci kl. 6 SP): SCENARIUSZ ZAJĘĆ Przedstawienie na temat globalnego ocieplenia. Przebieg warsztatu/przedstawienia (dla dzieci kl. 6 SP): 1. Przedstawienie schematu omawiającego czynniki składające się na efekt ocieplenia

Bardziej szczegółowo

Zbigniew W. Kundzewicz

Zbigniew W. Kundzewicz 109. Sesja Zgromadzenia Ogólnego PAN Warszawa, 13 grudnia 2007 Konsekwencje globalnych zmian klimatu Zbigniew W. Kundzewicz Komitet Badań nad ZagroŜeniami przy Prezydium PAN Komitet Gospodarki Wodnej PAN

Bardziej szczegółowo

Dlaczego klimat się zmienia?

Dlaczego klimat się zmienia? Dlaczego klimat się zmienia? WSTĘP Pogoda i klimat są nierozerwalnie związane ze wszystkimi procesami zachodzącymi w atmosferze, których siłą napędową jest energia słoneczna. Ziemia zachowuje równowagę

Bardziej szczegółowo

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE obieg siarki

GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE obieg siarki GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE oieg siarki W organizmie ludzkim: mięśnie: 5000-11000 ppm, kości: 500-2400 ppm, krew 1,8 g/l Całkowita zawartość (70 kg): 140 g. Rozpowszechnienie siarki (wagowo) Ziemia

Bardziej szczegółowo

Globalne ocieplenie. Po ogłoszeniu w lutym 2007 roku

Globalne ocieplenie. Po ogłoszeniu w lutym 2007 roku Globalne ocieplenie Czy globalne ocieplenie i efekt cieplarniany to jedno i to samo? Czy człowiek jest w stanie wpływać na globalne zmiany klimatyczne? A może są one wywołane wyłącznie czynnikami naturalnymi?

Bardziej szczegółowo

Kto zanieczyszcza naszą planetę? Ochrona środowiska w światowej energetyce cz.1

Kto zanieczyszcza naszą planetę? Ochrona środowiska w światowej energetyce cz.1 Kto zanieczyszcza naszą planetę? Ochrona środowiska w światowej energetyce cz.1 Autor: dr. Inż. Andrzej Sikora - Wydział Wiertnictwa Ropy i Gazu AGH w Krakowie ( Energetyka Cieplna i Zawodowa nr 1/2014)

Bardziej szczegółowo

Czym jest rozwój zrównowaŝony

Czym jest rozwój zrównowaŝony Rozwój zrównowaŝony Millenimacje Projekt jest współfinansowany w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2010 r. www.polskapomoc.gov.pl Czym jest rozwój zrównowaŝony

Bardziej szczegółowo

1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach na tle zmian emisji w krajach UE

1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach na tle zmian emisji w krajach UE 1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach 1990-2005 na tle zmian emisji w krajach UE Skali emisji gazów cieplarnianych i zmian, jakie dokonały się na przestrzeni ostatnich lat w mieście Poznaniu

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Markowicz. Badania zmian klimatu Ziemi

Krzysztof Markowicz. Badania zmian klimatu Ziemi Krzysztof Markowicz Badania zmian klimatu Ziemi Wstęp Obecnie nie mamy wątpliwości, że klimat na Ziemi zmieniał się w okresie historycznym. Zmienia wielokrotnie przychodziła przez długie okresy zlodowacenia

Bardziej szczegółowo

Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic?

Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Projekt realizuje: Zanieczyszczenia powietrza Projekt realizuje: Definicja Rodzaje zanieczyszczeń Przyczyny Skutki (dla człowieka,

Bardziej szczegółowo

Energia. Edukacji. Scenariusze lekcji Szkoła podstawowa, klasa VI

Energia. Edukacji. Scenariusze lekcji Szkoła podstawowa, klasa VI du uk kac a ji ac cji En ji En er i E Ene erg gia n r ia E ne erg gia Ed duk r ia E u a rg gia Ed duk kac cji ia E u a ji En ia Ed duk kac cji En er E u a ji En er gi Ed duk kac cji En er gia a E d E e

Bardziej szczegółowo

Ekologia 10/16/2018 NPP = GPP R. Produkcja ekosystemu. Produkcja pierwotna. Produkcja wtórna. Metody pomiaru produktywności. Ekosystemy produktywność

Ekologia 10/16/2018 NPP = GPP R. Produkcja ekosystemu. Produkcja pierwotna. Produkcja wtórna. Metody pomiaru produktywności. Ekosystemy produktywność Ekologia Ekosystemy produktywność Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/24 Produkcja pierwotna Produkcja ekosystemu brutto (GPP, ang. Gross Primary Production) całkowita ilość energii związana

Bardziej szczegółowo

Dwutlenek węgla. pożyteczny czy szkodliwy?

Dwutlenek węgla. pożyteczny czy szkodliwy? Dwutlenek węgla pożyteczny czy szkodliwy? I. Sposoby otrzymywania i metody wykrywania dwutlenku Wykrywanie obecności dwutlenku węgla za pomocą wody wapiennej OBSERWACJE: Bezbarwna woda wapienna ulega zmętnieniu.

Bardziej szczegółowo

Obszary wiejskie. a ochrona klimatu

Obszary wiejskie. a ochrona klimatu Obszary wiejskie a ochrona klimatu 1 OBSZARY WIEJSKIE I ICH FUNKCJE Obszary wiejskie są bardzo zróżnicowane, co wynika z ich charakteru, położenia i historii społeczno-gospodarczej. Lasy oraz zadrzewienia

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA GAZOWA ATMOSFERY A PRODUKCJA ENERGII

STRUKTURA GAZOWA ATMOSFERY A PRODUKCJA ENERGII KOSMOS 1993,42(1): sir 55-64 TADEUSZ FLORKOWSKI Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydział Fizyki i Techniki Jądrowej STRUKTURA GAZOWA ATMOSFERY A PRODUKCJA ENERGII PRODUKCJA ENERGII Produkcja energii

Bardziej szczegółowo

ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII

ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII Główne źródła energii w Polsce W Polsce głównym źródłem energii są paliwa kopalne: - węgiel kamienny, - węgiel brunatny - ropa naftowa, - gaz ziemny. Należą one

Bardziej szczegółowo

Kondensacja - teoria. Jak ogrzewać oszczędzając energię? Odpowiedź... KONDENSACJA. ... dowody? Podstawy kondensacji

Kondensacja - teoria. Jak ogrzewać oszczędzając energię? Odpowiedź... KONDENSACJA. ... dowody? Podstawy kondensacji Teoria KONDENSACJI Jak ogrzewać oszczędzając energię? Odpowiedź... KONDENSACJA... dowody? CZYM JEST KONDENSACJA? Ciepło uzyskane w wyniku reakcji spalania gazu ziemnego nazywamy ciepłem jawnym. Istnieje

Bardziej szczegółowo

Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri)

Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Topola, 30.03.2016 Jerzy Kozyra (IUNG-PIB), Mariusz Matyka (IUNG-PIB),

Bardziej szczegółowo

Od Paryża do Katowic: Czy zdołamy zahamować globalne ocieplenie?

Od Paryża do Katowic: Czy zdołamy zahamować globalne ocieplenie? Od Paryża do Katowic: Czy zdołamy zahamować globalne ocieplenie? Kazimierz Różański Seminarium WFiIS, 1 marzec 2019, Kraków PLAN REFERATU Wprowadzenie Zmiany klimatu: - co mówią dane pomiarowe? Zmiany

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU

Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU Strona 1 z 5 Inwentaryzacja emisji dla Wisznia Mała Rok inwentaryzacji 2013 Liczba mieszkańców w roku inwentaryzacji

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU

Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU Strona 1 z 5 Inwentaryzacja emisji dla Czernica Rok inwentaryzacji 2013 Liczba mieszkańców w roku inwentaryzacji

Bardziej szczegółowo

SYSTEM HANDLU UPRAWNIENIAMI DO EMISJI JAKO NARZĘDZIE W WALCE Z GLOBALNYM OCIEPLENIEM

SYSTEM HANDLU UPRAWNIENIAMI DO EMISJI JAKO NARZĘDZIE W WALCE Z GLOBALNYM OCIEPLENIEM PRACE NAUKOWE GIG GÓRNICTWO I ŚRODOWISKO RESEARCH REPORTS MINING AND ENVIRONMENT Kwartalnik Quarterly 41/2012 Jacek Boba *, Tomasz Jurka **, Henryk Passia SYSTEM HANDLU UPRAWNIENIAMI DO EMISJI JAKO NARZĘDZIE

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU

Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU Załącznik 2. Podsumowanie inwentaryzacji emisji w układzie tabel SEAP oraz prognoza BAU Strona 1 z 5 Inwentaryzacja emisji dla Oborniki Śląskie Rok inwentaryzacji 2013 Liczba mieszkańców w roku inwentaryzacji

Bardziej szczegółowo