(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) (51) T3 Int.Cl. C05B 7/00 ( ) C05G 3/00 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2016/09 EP B1 (54) Tytuł wynalazku: Rozpuszczalne i zwiększające rozpuszczalność, sypkie, stałe kompozycje nawozowe i ich wytwarzanie (30) Pierwszeństwo: IL (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2008/52 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 2016/10 (73) Uprawniony z patentu: Rotem Amfert Negev Ltd., Arava, IL (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 ALEXANDER YOSEF, Arad, IL YAKKOV OREN, Beer Sheva, IL YAIR YAGIL, Omer, IL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Tadeusz Rejman KANCELARIA PATENTOWA REJMAN S.C. ul. Hubska 96/100 lok Wrocław Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 Opis Dziedzina wynalazku [0001] Wynalazek dotyczy stałej, sypkiej, pylistej kompozycji nawozowej i sposobu jej wytwarzania, zawierającej kwas fosforowy zmieszany z fosforanem monopotasowym w stosunku sub-równomolarnym. Stałą kompozycję stosuje się bezpośrednio jako nawóz lub stosuje się ją do wytwarzania stężonych wodnych kompozycji nawozowych w innym przypadku zawierających słabo rozpuszczalne składniki odżywcze. Tło wynalazku [0002] Wiele zastosowań rolniczych wymaga kompozycji agrochemicznych, które poza dostarczeniem niezbędnych składników odżywczych dają stężone roztwory wodne bez tworzenia się precypitatów w roztworach podstawowych i które nie pozostawiają szkodliwych lub niepotrzebnych osadów w glebie. W US 5,395,418 opisano kompozycje nawozowe zawierające fosforan mocznika z dodatkowymi ważnymi składnikami odżywczymi, takimi jak wapń. Kompozycje nawozowe zawierające fosforan mocznika zapewniają wystarczająco niskie ph, by zapobiegać precypitacji materiałów stałych i zmętnieniu, jednak zastosowanie mocznika lub fosforanu mocznika nie jest pozbawione wad. Istnieją sytuacje, np. w niektórych zastosowaniach szklarniowych, gdy wprowadzanie mocznika jest niedozwolone lub gdy mocznik nie jest optymalnym źródłem azotu, tak jak w bezglebowych mieszankach dla storczykowatych, w których może brakować bakterii rozkładających mocznik. Ponadto, roztwory kompozycji nawozowych zawierających mocznik są bardziej mętne niż jest to pożądane w niektórych zastosowaniach. Czasami w środowisku pozbawionym mocznika wymagane są duże ilości składników odżywczych, takich jak magnez, lub w innych przypadkach potrzebne są kompozycje zawierające fosfor i potas (PK). W związku z tym celem tego wynalazku jest dostarczenie kompozycji nawozowej PK, która szybko i całkowicie rozpuszcza się w wodzie, dając roztwory, które nie ulegają zmętnieniu lub precypitacji substancji stałych nawet w obecności wysokich 1

3 stężeń innego ważnego składnika, takiego jak sole różnych metali. [0003] Kolejnym celem tego wynalazku jest dostarczenie stałej, pylistej kompozycji łatwej do przechowywania i manipulowania. [0004] Jeszcze innym celem tego wynalazku jest dostarczenie kompozycji tworzących roztwory, które pozostają klarowne, nawet gdy zawierają azotan wapnia lub azotan magnezu lub fosforan wapnia razem z solami metali, takich jak Zn, Fe, Cu, Mn, Mo i tym podobne. [0005] Kolejnym celem tego wynalazku jest dostarczenie kompozycji, które można przechowywać bez utraty powyżej wspomnianych właściwości. [0006] Następnym celem tego wynalazku jest dostarczenie stałej, pylistej kompozycji nawozowej, którą można stosować do wytwarzania klarownych wodnych roztworów podstawowych zawierających dostępne PK z innymi składnikami odżywczymi wybranymi z soli metali. [0007] Wynalazek ten dotyczy również dostarczenia sposobu wytwarzania stałych, sypkich, niezbrylających się, pylistych kompozycji nawozowych, które dostarczają stabilne roztwory wodne, klarowne nawet w obecności wysokich stężeń jonów wapnia lub magnezu. [0008] Inne cele i zalety tego wynalazku będą oczywiste wraz z dalszym opisem. Streszczenie wynalazku [0009] Wynalazek dostarcza stałą, pylistą kompozycję nawozową zawierającą od około 35% wag. do około 41% wag. kwasu fosforowego (PA) i od około 59% wag. do około 65% wag. fosforanu monopotasowego (MKP), przy czym kompozycja w temperaturze pokojowej daje klarowny roztwór wodny o stężeniu do 150 gram na litr roztworu (g/l) w obecności azotanu wapnia lub magnezu o stężeniu do 150 g/l. Wspomniana stała, pylista kompozycja nawozowa zawiera wodę korzystnie w stężeniu od 0,1 do 0,6% wag., bardziej korzystnie od 0,2 do 0,5% wag. Kompozycja nawozowa według wynalazku daje klarowny roztwór wodny o stężeniu do 150 g/l, również gdy azotan wapnia i azotan magnezu występują jednocześnie, każdy w stężeniu do 150 g/l. Powyższe wartości 2

4 rozpuszczalności odnoszą się do temperatury pokojowej, która może obejmować temperaturę od 10 do 35 C, zwykle około 25 C. Stała, pylista kompozycja nawozowa według wynalazku dostarcza fosfor i potas i jest ona przeznaczona do stosowania oddzielnie lub razem z innymi składnikami, korzystnie w klarownych roztworach zawierających wspomnianą pylistą, stałą kompozycję i sole metali. Zawartość fosforu we wspomnianej stałej kompozycji, wyrażona jako cząsteczka P 2 O 5, korzystnie mieści się w zakresie od 58,5-60,5% wag., a zawartość potasu we wspomnianej stałej kompozycji, wyrażona jako cząsteczka K 2 O, korzystnie mieści się w zakresie od 19,5-22,5% wag. Stała, pylista kompozycja nawozowa według wynalazku jest materiałem sypkim. Kompozycja korzystnie jest materiałem granulowanym o odpowiedniej higroskopijności, na przykład od około 60 do około 65%, gdy wyrażana jako CRH. Stałą kompozycję według wynalazku można mieszać z azotanem wapnia lub magnezu i z wodą do wytworzenia klarownego roztworu zawierającego do około 1,3 mol/l jonów fosforanowych w porównaniu do około 1,0 mol/l jonów magnezu lub wapnia bez tworzenia się precypitatów. W korzystnym przykładzie wykonania wynalazku wspomnianą stałą kompozycję w ilości od 1 do 150 g/l rozpuszcza się w wodzie razem z od 1 do około 160 g/l azotanu wapnia. W innym korzystnym przykładzie wykonania wynalazku wspomnianą stałą kompozycję w ilości od 1 do 150 g rozpuszcza się w wodzie razem z od 1 do około 150 g azotanu magnezu. [0010] Wynalazek dotyczy zastosowania stałego, pylistego nawozu zawierającego od około 35% wag. do około 41% wag. PA i od około 59% wag. do około 65% wag. MKP i dodatkowo mniej niż około 0,6% wag. wody do wytwarzania klarownego, stabilnego, wodnego roztworu podstawowego zawierającego od 1 do 150 g/l wspomnianej stałej kompozycji i kolejne składniki odżywcze wybierane z grupy składającej się z azotanu wapnia, fosforanu wapnia, azotanu magnezu i soli magnezu, żelaza, manganu, miedzi, cynku i molibdenu. Zastosowanie wynalazku obejmuje wytwarzanie roztworów podstawowych do późniejszego zastosowania jako nawozy bezpośrednio lub po rozcieńczeniu. W ważnym aspekcie wynalazku zastosowanie stałej kompozycji obejmuje wytwarzanie wodnych roztworów wyjściowych do 3

5 stosowania jako składniki w wytwarzaniu innych nawozów lub kompozycji nawozowych, korzystnie wspomnianych nawozów lub kompozycji nawozowych zawierających składniki odżywcze wybrane z azotanu wapnia, fosforanu wapnia, azotanu magnezu, soli magnezu, żelaza, manganu, miedzi, cynku i molibdenu; wspomniane nawozy lub kompozycje nawozowe, co znawca zrozumie, mogą w różnych zastosowaniach wymagać włączenia innych materiałów, takich jak inne składniki odżywcze, pierwiastki śladowe, środki poprawy koloru itd. W zastosowaniu wynalazku korzystny jest fakt, że wspomniane wodne roztwory wyjściowe, do stosowania jako nawóz lub jako składniki w wytwarzaniu nawozu, są odporne względem tworzenia się precypitatów, jak również względem wzrostu mikroorganizmów. Do wprowadzania metalowych składników odżywczych do kompozycji według wynalazku nie są potrzebne żadne środki chelatujące. [0011] Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania stałej, pylistej kompozycji nawozowej zawierającej potas i fosfor, wyrażone jako część cząsteczki P 2 O 5 i K 2 O, odpowiednio w zakresie od 58,5-60,5% wag. i od 19,5-22,5% wag., przy czym nawóz rozpuszcza się w wodzie w temperaturze pokojowej w stężeniu do 150 g/l w obecności azotanu magnezu lub wapnia w stężeniu do 150 g/l dla uzyskania klarownego roztworu, wspomniany sposób obejmuje i) dostarczenie kwasu fosforowego (PA) klasy technicznej lub spożywczej, korzystnie zawierającego co najmniej 50% wag. części cząsteczki P 2 O 5, większość zanieczyszczeń stanowi zasadniczo woda; ii) dostarczenie fosforanu monopotasowego (MKP); iii) mieszanie wspomnianego PA i wspomnianego MKP z wodą, w dowolnej kolejności, i ogrzewanie przy ciągłym mieszaniu do temperatury od około 65 do około 90 C aż do otrzymania klarownego roztworu, przy czym wyjściowa ilość wody w mieszaninie, wliczając wodę dodaną jako zanieczyszczenia ze wspomnianym PA i wspomnianym MKP, korzystnie stanowi od 5 do 20% wag. mieszaniny, a stosunek wagowy wspomnianego MKP do wspomnianego PA, obliczony na podstawie suchej masy, wynosi od około 1,4 do około 1,9; iv) poddawanie roztworu z etapu iii) odparowaniu pod próżnią w temperaturze od około 100 do około 120 C przy ciągłym mieszaniu aż do otrzymania homogenicznego stałego pylistego materiału zawierającego 4

6 od 0,1 do 0,6% wag. wody, korzystnie od 0,2 do 0,5% wag.; iii) ochładzanie mieszaniny dla uzyskania sypkiego, pylistego ciała stałego. Opis szczegółowy [0012] Obecnie stwierdza się, że kwas fosforowy (PA) i fosforan monopotasowy (MKP) w określonym stosunku można przetwarzać w granulowane ciało stałe, łatwe do użytkowania, sypkie, o pożądanym poziomie higroskopijności, o niskiej tendencji do zbrylania, w procesie, który obejmuje wytwarzanie wodnej fazy ciekłej, a następnie usuwanie większości wody ze wspomnianej fazy poprzez odparowywanie pod próżnią w temperaturze powyżej 100 C. Granulowane ciało stałe korzystnie stosuje się jako nawóz lub do wytwarzania nawozów. Stwierdzono, że zawartość PA w mieszaninie PA i MKP korzystnie zawiera się w wąskim zakresie od 35% wag. do 41% wag., co daje stały nawóz o korzystnych cechach. [0013] Opisano różne nawozy zawierające kwas fosforowy (PA) i fosforan monopotasowy (MKP). WO 01/74740, mający wspólnych twórców z niniejszym wynalazkiem, dostarcza kompozycję zawierającą PA i MKP w ilościach równomolarnych i sposób jej wytwarzania obejmujący tworzenie kryształów soli podwójnej KH 5 (PO 4 ) 2. Niniejszy wynalazek nie obejmuje krystalizacji i oddzielania kryształów, procedura wytwarzania jest prostsza w tym wynalazku i dostarcza produkt bez składnika wody wewnętrznej, takiego jak woda krystalizacyjna, produkt ma sub-równomolarną zawartość PA i jest sypki i mniej higroskopijny, bez tendencji do zbrylania. [0014] Powyższa optymalna zawartość PA w stałej kompozycji wynosząca od 35-41% mas, odpowiada stosunkowi molowemu PA/MKP wynoszącemu od 0,8-0,9. Bez uciekania się do teoretycznych rozważań wydaje się, że ten stosunek sub-równomolarny może przyczyniać się do amorficznego charakteru otrzymanego ciała stałego, co jest korzystne w niniejszym kontekście, dzięki czemu unika się możliwych problemów, takich jak te związane z wodą wewnętrzną, i podobnych zjawisk. [0015] Wynalazek dostarcza dobrze rozpuszczalne, pyliste ciało stałe, które łatwo wykorzystuje się jako źródło potasu i fosforu, stosując bezpośrednio do 5

7 nawożenia lub stosując w wytwarzaniu stałych lub ciekłych preparatów, przy czym w pełni wykorzystuje się korzystne właściwości pylistego ciała stałego przy wytwarzaniu roztworów wodnych, ponieważ ciało stałe według wynalazku rozpuszcza się całkowicie i szybko i dostarcza roztwory wodne, które mają wysoką zdolność rozpuszczania dalszych składników odżywczych, które można dodawać do mieszaniny w dowolnej kolejności. Takie składniki odżywcze są korzystnie wybrane z azotanu wapnia, fosforanu wapnia, azotanu magnezu i dodatkowych soli magnezu i soli żelaza, manganu, miedzi, cynku i molibdenu. Pyliste ciało stałe, według wynalazku, dostarcza odpowiednie wartości ph, zwykle między 2,2 a 2,8, gdy rozpuszczone w wodzie, co pozwala na włączanie ważnych metalowych składników odżywczych bez środków chelatujących. W odniesieniu do 150 g/l azotanu wapnia lub magnezu intencją nie jest wyłącznie stosowanie takiej mieszaniny jako nawozu, ale, w jednym z aspektów, wykazanie wysokiej zdolności zwiększania rozpuszczalności stałej kompozycji według wynalazku, ponieważ kombinacje fosforanu i wapnia, w innych kontekstach niekompatybilne, dostarczają klarowne roztwory w tym wynalazku. Oczywiście dla celów praktycznych znawca wybierze dowolną kompozycję o cytowanych wysokich stężeniach lub o dowolnych niższych stężeniach według potrzeby. Zatem pylisty, sypki, stały nawóz, według wynalazku, dostarcza łatwe do stosowania środki dla różnych celów rolniczych, wliczając dostarczenie stałego źródła szybko dostępnego PK, dostarczenie stężonego ciekłego źródła PK z innymi składnikami odżywczymi, dostarczenie środka zwiększającego rozpuszczalność dla wytwarzania klarownych ciekłych mieszanin składników odżywczych, dostarczenie stężonych klarownych ciekłych mieszanin NPK do zastosowań bez mocznika itd. Ważnym aspektem wynalazku jest konsystencja kompozycji, która, będąc sypkim proszkiem o niskiej tendencji do zbrylania, pozwala na łatwe użytkowanie nawet po wydłużonym przechowywaniu. [0016] Wynalazek dostarcza sposób wytwarzania stałych, pylistych kompozycji zawierających PA i MKP, przy czym PA stanowi od 35 do 41% wag. PA, kompozycje są łatwe w stosowaniu i manipulacji. Stosowane bezpośrednio lub razem z innymi składnikami odżywczymi dostarczają one ważne składniki do gleby, bez tworzenia precypitatów w roztworach podstawowych i bez 6

8 powodowania osadów w glebie. W jednym z aspektów wynalazku pylisty, stały nawóz stosuje się jako środek zwiększający rozpuszczalność w innym przypadku, ledwo rozpuszczalnych lub nierozpuszczalnych składników. Sposób według wynalazku obejmuje etap dostarczania w wyższej temperaturze stężonej fazy ciekłej zawierającej PA i MKP i etap usuwania rozpuszczalnika z mieszaniny podczas jej homogenizowania w wyższej temperaturze w próżni. Sposób według wynalazku wymaga urządzenia zapewniającego, poza pożądanymi temperaturami i ciśnieniami, ciągłego mieszania fazy ciekłej, które jest kontynuowane również podczas przejścia z fazy ciekłej do stałej i później, przy czym części wspomnianego urządzenia będące w kontakcie z mieszaniną reakcyjną są odporne na substraty reakcji i na produkt. [0017] W korzystnym przykładzie wykonania sposobu dostarcza się techniczny PA i dostarcza się zasadniczo suchy fosforan monopotasowy a materiały miesza się w dowolnej kolejności ze względnie małą ilością wody, korzystnie nieprzekraczającą około 20% wag. całkowitej masy mieszaniny. Przy obliczaniu ilości wody do dodania bierze się pod uwagę zawartość wody w surowcach, tak aby całkowita woda w mieszaninie stanowiła między 5 a 20% wag. Termin techniczny PA w tym wynalazku w zamierzeniu obejmuje klasy techniczne i klasy spożywcze i dotyczy materiału korzystnie zawierającego co najmniej 60% wag. H 3 PO 4, na przykład materiały zawierające od 55-67% wag. P 2 O 5, pozostałość stanowi głównie woda, przy czym mogą występować niewielkie ilości rolniczo dopuszczalnych zanieczyszczeń. Wspomniany MKP korzystnie zawiera mniej niż kilka % wag. wody, na przykład mniej niż 1% wag., aby umożliwiać prostą manipulację materiałem. Urządzenie do przeprowadzania sposobu według wynalazku zapewnia ciągłą homogenizację w dowolnej temperaturze z zakresu stosowanego w sposobie, obejmującego temperatury od temperatury pokojowej do około 125 C. Ponadto wspomniane urządzenie pozwala na chłodzenie mieszaniny reakcyjnej, gdy jest to konieczne. Na koniec musi być zapewniona stabilna i wystarczająca próżnia, dostarczająca co najmniej 100 mbar. [0018] Poprzez wprowadzenie PA w zakresie od 35 do 41% wag. do powyższej 7

9 procedury wykorzystującej próżnię, dostarcza się elastyczne środki do wytwarzania kompozycji nawozowych, jako rozpuszczalne w wodzie ciała stałe lub jako stężone wodne roztwory, dla zapewniania szybko dostępnego PK lub dla zwiększania rozpuszczalności mniej rozpuszczalnych składników odżywczych, do stosowania bezpośredniego lub jako roztwory podstawowe, dla środowiska wolnego od mocznika lub dla innych celów. [0019] Poniższe przykłady przedstawiają wynalazek, ale nie mają na celu ograniczania go w jakikolwiek sposób. Przykład 1 [0020] Techniczny kwas fosforowy (PA), 2436 gram, 62,8% wag. części cząsteczki P 2 O 5 zmieszano z fosforanem monopotasowym (MKP), 3366 gram i z 92 gramami wody w 7-litrowym suszarko-reaktorze ze stali nierdzewnej wyposażonym w układ ogrzewania olejowego. Stosowane tu PA i MKP były produktami od Rotem Amfert Negev Ltd. Mieszaninę ogrzewano przy ciągłym mieszaniu, 25 obr./min., do 90 C aż do otrzymania klarownego roztworu. Reaktor zamknięto i połączono z pompą próżniową, stopniowo obniżano ciśnienie do poniżej 100 mbar, ogrzewając mieszaninę do temperatury około C przez około 5 godzin. Ciało stałe z zawartością wody poniżej 0,5% wag. ochłodzono do około 40 C i materiał wyjęto. Wydajność wynosiła około 4,8 kg pylistego produktu; po przesianiu przez 2 mm sita otrzymano około 4,7 kg materiału, przy czym większe cząstki dodano do następnego wsadu. [0021] Zawartość wody określono za pomocą analizy termograwimetrycznej, zawartość P 2 O 5 spektrofotometrycznie, zawartość K 2 O za pomocą miareczkowania potencjometrycznego tetrafenyloboranem. Higroskopijność scharakteryzowano jako krytyczną wilgotność względną (CRH) poprzez określenie wilgotności względnej środowiska, w którym absorpcja wody przez próbkę powoduje wzrost masy większy niż 3%; higroskopijność produktu wynosiła od 60-65%, gdy wyrażona jako CRH. [0022] Wskaźnik zdolności płynięcia określono poprzez i) napełnienie gładkiego leja ze stali nierdzewnej zamkniętego na końcu, o górnej średnicy wynoszącej 100 mm i średnicy ujścia wynoszącej 10 mm, 300 gramami badanej substancji i 8

10 ii) zmierzenie czasu t, jaki zajmuje substancji przejście przez ujście po jego otwarciu. Wskaźnik zdolności płynięcia FI% obliczono jako FI% = 100*(t 0 /t), gdzie t o oznacza czas przepływu mierzony dla substancji wzorcowej. Wartość FI produktu była wyższa niż FI dla MKP stosowanego w sposobie. Przykład 2 [0023] Do 30-litrowego suszarko-reaktora, wyposażonego w układ ogrzewania wodą pod ciśnieniem i układ mieszania wałowego, załadowano 12,5 kg PA o około 67% wag. cząsteczki P 2 O 5 i 19 kg MKP i 4 kg wody. Mieszaninę mieszano, 25 obr./min., i ogrzewano do 90 C, otrzymano klarowny roztwór, reaktor zamknięto i połączono z pompą próżniową i mieszaninę ogrzewano i utrzymywano w temperaturze wynoszącej około 110 C pod ciśnieniem wynoszącym około 50 mbar. Otrzymano ciało stałe zawierające 0,4% wag. wody, próżnię zatrzymano, a temperaturę obniżono do 45 C. Otrzymano sypki, pylisty materiał zawierający 59,5% części cząsteczki P 2 O 5 i 21,4% części cząsteczki K 2 O. Gdy pyliste ciało stałe rozpuszczono w destylowanej wodzie, 150 g/l, w czasie 1 tygodnia nie zaobserwowano żadnego precypitatu. Higroskopijność produktu, wyrażona jako CRH, wynosiła od 60-65%. Roztwór o 1% wag. miał ph równe 2,4. Przykład 3 [0024] Produkt otrzymany w Przykładzie 2 rozpuszczono w wodzie i dodano różne ilości Ca(NO 3 ) 2, Mg(NO 3 ) 2 i siarczany metali dla osiągnięcia wymaganych stężeń. Wyniki porównano z kompozycjami, w których zamiast produktu zastosowano fosforan monoamonowy (MAP). Wyniki przedstawiono w Tabeli 1. Wartości oznaczają gram na litr roztworów wodnych, produkt według wynalazku oznaczono jako Pr. Tabela 1 Rozpuszczalność różnych kombinacji składników odżywczych zawierających fosforan monoamonowy (MAP) lub produkt według wynalazku (Pr) na 1 litr roztworu wodnego. 9

11 Przykład Precypitat pojawił się Precypitat nie pojawił się A 2 g MAP g Ca(NO 3 ) 2 2 g Pr g Ca(NO 3 ) 2 B 10 g MAP + 10 g Ca(NO 3 ) 2 10 g Pr + 10 g Ca(NO 3 ) 2 C 100 g MAP g Ca(NO 3 ) g Pr g Ca(NO 3 ) 2 D 10 g MAP + 10 g FeSO 4 10 g Pr + 10 g FeSO 4 E 100 g MAP g FeSO g Pr g FeSO 4 F 150 g MAP g Ca(NO 3 ) g Mg(NO 3 ) g Pr g Ca(NO 3 ) g Mg(NO 3 ) 2 G H 100 g MAP g FeSO g MnSO g CuSO g ZnSO 4 50 g MAP + 95 g Ca(NO 3 ) g FeSO g MnSO g CuSO g ZnSO g Pr g FeSO g MnSO g CuSO g ZnSO 4 50 g Pr + 95 g Ca(NO 3 ) g FeSO g MnSO gcuso g ZnSO 4 [0025] Chociaż wynalazek ten opisano pod kątem pewnych specyficznych przykładów, możliwych jest wiele modyfikacji i odmian. Zatem należy zrozumieć, że w zakresie załączonych zastrzeżeń wynalazek można realizować inaczej niż jak to specyficznie opisano. 10

12 Zastrzeżenia patentowe 1. Stała, sypka, bez tendencji do zbrylania, pylista kompozycja nawozowa bez składnika wody wewnętrznej, zawierająca pewną ilość fosforanu monopotasowego (MKP) i subrównomolową ilość kwasu fosforowego (PA), przy czym kompozycja nawozowa zawiera od około 35% wag. do około 41% wag. kwasu fosforowego (PA), od około 59% wag. do około 65% wag. fosforanu monopotasowego (MKP) i od 0,1 do 0,6% wag. wody. 2. Stała, sypka, pylista kompozycja nawozowa według zastrzeżenia 1, przy czym kompozycja w temperaturze pokojowej daje klarowny roztwór wodny o stężeniu do 150 gram na litr roztworu (g/l) w obecności azotanu wapnia lub magnezu o stężeniu do 150 g/l. 3. Stała, sypka, pylista kompozycja nawozowa według zastrzeżenia 1, przy czym kompozycja w temperaturze pokojowej daje klarowny roztwór wodny o stężeniu do 150 g/l w obecności azotanu wapnia o stężeniu do 150 g/l i azotanu magnezu o stężeniu do 150 g/l. 4. Stała kompozycja według zastrzeżenia 1 zawierająca wodę w stężeniu od 0,2 do 0,5% wag. 5. Zastosowanie stałej kompozycji według zastrzeżenia 1 do wytwarzania klarownego, stabilnego, wodnego roztworu podstawowego zawierającego od 1 do 150 g/l wspomnianej stałej kompozycji i kolejne składniki odżywcze wybrane z grupy składającej się z azotanu wapnia, fosforanu wapnia, azotanu magnezu i soli magnezu, żelaza, manganu, miedzi, cynku i molibdenu. 6. Zastosowanie według zastrzeżenia 5, przy czym wspomniany roztwór podstawowy nie zawiera środka chelatującego. 7. Zastosowanie według zastrzeżenia 5, wspomniany wodny roztwór podstawowy jest nawozem lub składnikiem do wytwarzania nawozu. 8. Zastosowanie według zastrzeżenia 5, wspomniany wodny roztwór podstawowy jest odporny względem tworzenia się nieorganicznych precypitatów. 1

13 9. Zastosowanie według zastrzeżenia 5, wspomniany wodny roztwór podstawowy jest odporny względem wzrostu mikroorganizmów. 10. Stała, pylista kompozycja nawozowa według zastrzeżenia 1 zdolna do dostarczania klarownego roztworu zawierającego do około 1,3 mol/l jonów fosforanowych w porównaniu do około 1,0 mol/l jonów magnezu lub wapnia, gdy jest zmieszana z azotanem wapnia lub magnezu i z wodą. 11. Stała kompozycja według zastrzeżenia 10, przy czym wspomniany klarowny roztwór otrzymuje się poprzez zmieszanie do 150 g wspomnianej stałej kompozycji, do około 160 g azotanu wapnia i wody w takiej ilości, że dopełnia się objętość mieszaniny do 1 litra. 12. Stała kompozycja według zastrzeżenia 10, przy czym wspomniany klarowny roztwór otrzymuje się poprzez zmieszanie do 150 g wspomnianej stałej kompozycji, do około 150 g azotanu magnezu i wody w takiej ilości, że dopełnia się objętość mieszaniny do 1 litra. 13. Sposób wytwarzania stałej pylistej kompozycji nawozowej według zastrzeżenia 1 obejmujący i) dostarczenie fosforanu monopotasowego (MKP) i technicznego kwasu fosforowego (PA) w ilości sub-równomolarnej, większość zanieczyszczeń stanowi zasadniczo woda; ii) mieszanie wspomnianego PA i wspomnianego MKP z wodą, w dowolnej kolejności, i ogrzewanie do temperatury od około 65 do około 90 C aż do otrzymania klarownego roztworu, przy czym wyjściowa ilość wody w mieszaninie, wliczając wodę dodaną jako zanieczyszczenia ze wspomnianym PA i wspomnianym MKP, stanowi od 5 do 20% wag. mieszaniny i przy czym stosunek wagowy wspomnianego MKP do wspomnianego PA, obliczony na podstawie suchej masy, wynosi od 1,4 do 1,9; iii) poddawanie roztworu z etapu ii) odparowaniu pod próżnią w temperaturze od około 100 do około 120 C do otrzymania stałego homogenicznego materiału zawierającego od 0,1 do 0,6% wag. wody; i 2

14 iv) ochładzanie ciała stałego dla otrzymania stałego, pylistego, sypkiego nawozu. 14. Sposób według zastrzeżenia 13, przy czym wspomniana próżnia obejmuje ciśnienie wynoszące 100 mbar lub mniej. 15. Sposób według zastrzeżenia 13, przy czym wspomnianą próżnię stosuje się przy mieszaniu, które jest kontynuowane podczas przejścia fazy z ciekłej do stałej. 16. Sposób według zastrzeżenia 13, przy czym wspomniany pylisty nawóz wykazuje niską tendencję do zbrylania. 3