Ponowne spojrzenie na nowe rynki wschodzące PUNKT WIDZENIA ZESPOŁU TEMPLETON EMERGING MARKETS GROUP

Transkrypt

1 11 stycznia 2013 r. Opracowanie tematyczne 25 maja 2017 r. PUNKT WIDZENIA ZESPOŁU TEMPLETON EMERGING MARKETS GROUP Dr Mark Mobius Prezes Templeton Emerging Markets Group Stephen Dover, CFA Wiceprezes wykonawczy, szef zespołu ds. akcji Franklin Templeton Investments CIO Templeton Emerging Markets Carlos Hardenberg Starszy wiceprezes, dyrektor ds. strategii inwestowania na nowych rynkach wschodzących Templeton Emerging Markets Group Ahmed Awny, CFA, CAIA David Haglund Starszy wiceprezes, starszy Starszy wiceprezes, starszy dyrektor wykonawczy, zarządzający dyrektor wykonawczy, portfelami inwestycyjnymi, Franklin zarządzający portfelami Templeton Investments (ME) inwestycyjnymi, Franklin Limited Templeton Investments (ME) Limited KLUCZOWE ZAGADNIENIA Nowe rynki wschodzące w ujęciu ogólnym wypracowały dodatnie stopy zwrotu w 2016 r. (wiele gospodarek zaliczanych do tej kategorii znalazło się wśród rynków o najlepszych wynikach w tym roku) i kontynuowały dobrą passę także w pierwszym kwartale 2017 r. Uważamy, że nowe rynki wschodzące są dziś na tym etapie rozwoju, na którym obecne rynki wschodzące znajdowały się mniej więcej 30 lat temu. Z punktu widzenia inwestorów o długim horyzoncie inwestycyjnym, nowe rynki wschodzące oferują ekspozycję na atrakcyjny potencjał wzrostowy zróżnicowanego spektrum gospodarek: od Afryki i Bliskiego Wschodu po Azję, Europę Wschodnią i Amerykę Łacińską. W naszej ocenie, argumenty przemawiające za inwestowaniem w klasę aktywów związaną z nowymi rynkami wschodzącymi koncentrują się wokół: (1) oczekiwań solidnego wzrostu gospodarczego, (2) ciągłego rozwoju makroekonomicznego wspieranego przez konsekwentne reformy i odbicie cen surowców, (3) znacząco zaniżonej wyceny papierów w porównaniu z poziomami historycznymi oraz wyceną akcji światowych i akcji spółek z rynków wschodzących oraz (4) możliwości związanych z niską korelacją nowe rynki wschodzące są bardziej podatne na wpływ lokalnych czynników stymulujących wzrost niż globalnych wydarzeń makroekonomicznych. Podsumowanie Nowe rynki wschodzące wypracowały w 2016 r. dodatnie stopy zwrotu w ujęciu ogólnym. Indeks MSCI Frontier Markets Index wzrósł o 3,2% w USD, a wiele gospodarek zaliczanych do kategorii nowych rynków wschodzących, włącznie z mniejszymi rynkami wschodzącymi o podobnym profilu do frontier markets, znalazło się wśród rynków, które zanotowały najlepsze wyniki w tym roku, co ilustruje wykres nr 1. Pierwszy kwartał 2017 r. przyniósł kontynuację tej dobrej passy, a cała grupa nowych rynków wschodzących wypracowała w tym okresie zwrot rzędu 9,1% (w USD). Pomimo znaczącej poprawy wyników, nadal z optymizmem oceniamy potencjał klasy aktywów związanej z nowymi rynkami wschodzącymi w średniej i dłuższej perspektywie. Nowe rynki wschodzące wciąż są, według powszechnego przekonania, na wczesnych etapach swojego rozwoju i wyróżniają się mniejszym zaangażowaniem inwestorów zagranicznych i mniejszą ilością badań i analiz w porównaniu z większymi rynkami wschodzącymi. Uważamy, że nowe rynki wschodzące są dziś w punkcie, w którym obecne rynki wschodzące znajdowały się mniej więcej 30 lat temu. Według MSCI, w 1988 r. do kategorii rynków wschodzących zaliczanych było zaledwie 10 krajów, których łączny udział w całkowitej kapitalizacji rynku światowego nie przekraczał 1%. Obecnie do kategorii rynków wschodzących zaliczamy 23 kraje, których łączna kapitalizacja stanowi 11% całkowitej kapitalizacji rynku światowego. Dla porównania, udział nowych rynków wschodzących w całkowitej kapitalizacji rynku światowego w kwietniu 2017 r. wynosił mniej niż 1% 1, zatem z punktu

2 Wykres nr 1: 10 rynków akcji o najwyższych wynikach, % w USD 2 Kraj 2016 r. Kraj I kw. 17 Brazylia 69,1 Wenezuela 38,4 Kazachstan 61,4 Ukraina 31,1 Peru 60,9 Argentyna 24,0 Rosja 52,2 Kuwejt 22,7 Pakistan 46,4 Kazachstan 21,6 Namibia 39,2 Polska 18,0 Wenezuela 36,9 Republika Południowej 17,0 Afryki Węgry 31,0 Meksyk 17,0 Maroko 28,0 Chile 16,9 Kolumbia 23,9 Indie 16,6 Źródło: Bloomberg. Kraje wyróżnione pogrubioną czcionką to nowe rynki wschodzące. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. widzenia inwestorów o długim horyzoncie inwestycyjnym nowe rynki wschodzące oferują, według nas, ekspozycję na atrakcyjny potencjał wzrostowy związany z różnorodnymi możliwościami inwestycyjnymi w różnych regionach świata: od Afryki i Bliskiego Wschodu po Azję, Europę Wschodnią i Amerykę Łacińską. Na przestrzeni lat rynki te przechodziły transformację wymuszoną przez pęd ku sukcesom gospodarczym. Uważamy, że te starania powinny pozwolić nowym rynkom wschodzącym stopniowo doganiać resztę świata. Atuty nowych rynków wschodzących Nowe rynki wschodzące początkowo odczuwały bezpośrednie konsekwencje spadków cen surowców w latach , po których nastąpiła druga fala zmienności w 2016 r. będąca wynikiem dewaluacji walut i spadku wydatków rządowych (w lokalnych walutach nowe rynki wschodzące wypracowały jednak zwrot na poziomie ok. 9% w 2016 r.). Uważamy jednak, że najpoważniejsze konsekwencje tych czynników generalnie mamy już za sobą, a reformy strukturalne i odbicie cen surowców od pewnego czasu tworzą korzystniejsze warunki makroekonomiczne. Nasze prognozy dla nowych rynków wschodzących są niezmiennie optymistyczne. Sądzimy, że korzystny wpływ na wyniki tej klasy aktywów może mieć kilka czynników, takich jak duży potencjał wzrostowy wielu nowych rynków wschodzących oparty na kombinacji różnych danych ekonomicznych, w tym sprzyjających wskaźników demograficznych i wzrostu produkcji. Uważamy ponadto, że nowe rynki wschodzące są atrakcyjnie wyceniane z największą zniżką w porównaniu z rynkami wschodzącymi i rozwiniętymi, jaką kiedykolwiek notowaliśmy (patrz: wykres nr 5). Ponadto, nowe rynki wschodzące mają znaczące indywidualne atuty krajowe, które zwykle zmniejszają ich korelację z bardziej rozwiniętymi rynkami wschodzącymi i oferują inwestorom możliwość dywersyfikacji, szczególnie w okresach wzmożonej zmienności na rynkach światowych. Dlatego sądzimy, że inwestorzy powinni rozważyć alokację kapitału na nowych rynkach wschodzących, które oferują wyjątkową dynamikę zwrotów i ryzyka w porównaniu z rynkami rozwiniętymi i wschodzącymi. Większy potencjał wzrostowy nowych rynków wschodzących Nowe rynki wschodzące nadal wyróżniają się większym potencjałem gospodarczym niż rynki rozwinięte i wschodzące. Pomimo prawdopodobieństwa sporadycznych trudności, prognozy przewidują szybszy wzrost gospodarek zaliczanych do nowych rynków wschodzących, przede wszystkim ze względu na niższy poziom bazowy. Wykres nr 2: Produkt krajowy brutto (PKB) per capita na nowych rynkach wschodzących jest niski, ale rośnie Dane na dzień 31 grudnia 2016 r. USD (tys.) $70 USD $2 500 $60 $50 $2 000 $40 $1 500 $30 $20 $1 000 $10 $500 $0 USA Korea Płd. Tajwan Chiny Nigeria 2016 Wietnam Kenia Pakistan Bangladesz $0 Bangladesh Bangladesz Kenya Kenia Nigeria Pakistan Vietnam Wietnam Źródło: Economist Intelligence Unit. Dane dotyczące Chin, Kenii, Korei Południowej i Wietnamu za 2016 r. to dane szacunkowe. Realizacja jakichkolwiek szacunków nie jest w żaden sposób gwarantowana. 2

3 Wykres nr 3: Nowe gospodarki wschodzące mają młodsze populacje w wieku produkcyjnym Dane Mediana na wieku dzień 31 grudnia 2015 r. 40 Wykres nr 4: Urbanizacja może pobudzać rosnący rynek krajowy Dane na dzień 31 grudnia 2015 r. % całkowitej populacji obszarów zurbanizowanych 90% 60% 20 30% 0 0% Nigeria Nigeria Kenia Kenya Pakistan Pakistan Bangladesh Bangladesz Vietnam Wietnam ChinaChiny United USA Kenya Kenia Bangladesz Bangladesh Wietnam Vietnam Pakistan Nigeria Chiny China United USA States States Źródło: Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Departament Spraw Gospodarczych i Społecznych (DESA), wydział ds. populacji, 2015 r. Źródło: ONZ, wydział ds. populacji, prognozy dot. światowej urbanizacji, 2015 r. Czynniki, które mogą stymulować i wzmacniać ten potencjał ekonomiczny to: Sprzyjająca dynamika w obszarze demografii i urbanizacji: W odróżnieniu od rynków rozwiniętych, większość nowych rynków wschodzących notuje większy przyrost populacji i wzrost liczebności populacji w wieku produkcyjnym; owocem połączenia tych dwóch trendów jest konkurencyjna siła robocza, dzięki której te gospodarki stają się globalnymi liderami produkcji przemysłowej. Dobrym przykładem jest Bangladesz kraj o populacji przekraczającej 169 milionów obywateli, który zbudował mocną pozycję w rynkowej niszy, jaką jest produkcja odzieży klasy światowej. Bangladesz oferują niezwykle wysoką wydajność oraz wiedzę i umiejętności umożliwiające integrację z globalną siecią handlową. Co więcej, branża odzieżowa stawia względnie wysokie bariery do pokonania przed potencjalnymi nowymi graczami na rynku, zatem przypuszczamy, że Bangladesz zachowa swoją pozycję lidera na tym rynku w możliwej do przewidzenia przyszłości. Jeszcze większe znaczenie dla inwestorów może mieć, naszym zdaniem, tempo urbanizacji nowych rynków wschodzących, które, w połączeniu z większym przyrostem populacji i mniejszą penetracją rynków podstawowych usług, generuje potencjalne możliwości związane z rosnącym rynkiem konsumenckim i zapewnia tym gospodarkom większą dywersyfikację i odporność na wpływ zmian cyklu na rynkach surowcowych. Skok technologiczny: Najważniejszymi trybami w silniku ekonomicznym nadal są inwestycje i infrastruktura. Dzięki błyskawicznemu rozwojowi technologicznemu, nowe rynki wschodzące mogą przeskoczyć kilka etapów rozbudowy infrastruktury gospodarczej i zyskiwać na wzroście wydajności. Przykładem tego trendu może być bankowość mobilna, która rewolucjonizuje rynek usług finansowych w Afryce. Takim sukcesem, o którym mówi się na całym świecie, jest rozwój płatności opartych na telefonach komórkowych w Kenii; usługi te cieszą się zainteresowaniem coraz większej liczby abonentów i umożliwiają użytkownikom, którzy nie mają żadnego lub dostatecznie dużego dostępu do usług bankowych, wykonywanie i odbieranie przekazów pieniężnych w bezpieczny sposób. Liczba użytkowników systemu błyskawicznie wzrosła w okresie 10 lat do marca 2016 r., czemu towarzyszył wykładniczy wzrost wartości realizowanych transakcji. Wartość transakcji obsługiwanych przez ten system na 31 marca 2016 r. była równa ok. 80% kenijskiego PKB. W rezultacie bankowość mobilna błyskawicznie rozprzestrzeniła się na inne kraje na całym świecie, znacząco rozszerzając dostęp do usług finansowych. Oprócz usług bankowych, telefony komórkowe łączą użytkowników z innymi sektorami gospodarki, takimi jak handel detaliczny, edukacja i ochrona zdrowia, pomijając etap rozwoju polegający na otwieraniu tradycyjnych placówek i wykorzystując potężny wzrost populacji w krajach zaliczanych do nowych rynków wschodzących. Polityczna stabilizacja i realizowane plany reform: W ciągu kilku ostatnich lat tematem, który łączył rynki wschodzące i nowe rynki wschodzące, było zapotrzebowanie na reformy strukturalne, które wsparłyby rozwój makroekonomiczny. Populistyczna polityka, niższe ceny surowców oraz spadki na rynkach akcji na przestrzeni kilku ostatnich lat przełożyły się na wyborcze triumfy ugrupowań obiecujących wyższy wzrost gospodarczy oraz na rosnące zapotrzebowanie na reformy strukturalne, które ożywiłyby gospodarkę. Wiele rządów na różnych nowych rynkach wschodzących forsuje kolejne reformy. 3

4 Zmiana polityczna w Argentynie została dobrze odebrana przez wielu inwestorów i przyciągnęła spore ilości kapitału, co przełożyło się na wzrosty na rynku akcji. Nowy rząd pod wodzą prezydenta Macriego już zainicjował godne podziwu różnorodne reformy, włącznie z wprowadzeniem zmiennego kursu waluty i uzgodnieniem nowych warunków porozumienia z wierzycielami posiadającymi obligacje, co pozwoliło temu krajowi ponownie wyemitować obligacje skarbowe na rynkach międzynarodowych. Arabia Saudyjska przeprowadziła cały szereg rynkowych reform, włącznie z programem Wizja 2030, którego celem jest zwiększenie wkładu sektora prywatnego w gospodarkę i sprzedaż akcji spółek skarbu państwa, w tym cennego składnika aktywów Arabii Saudyjskiej, jakim jest Saudi Aramco, w celu zwiększenia przychodów z innych źródeł niż ropa naftowa i ograniczenia bezrobocia w nadchodzących latach. Ponadto regulator wraz z giełdą papierów wartościowych wdraża zakrojone na szeroką skalę reformy rynkowe z myślą o instytucjonalizacji rynku kapitałowego, który wciąż jest zorientowany przede wszystkim na klientów detalicznych, a także o wspieraniu rozwoju branży lokalnego zarządzania aktywami. W przeszłości Pakistan nie był zbyt często wybieranym docelowym miejscem inwestycji, w związku ze słabymi nastrojami makroekonomicznymi. Niemniej jednak gospodarka i rynki kapitałowe Pakistanu radziły sobie wyjątkowo dobrze na przestrzeni lat, zyskując na rządowych działaniach w kierunku konsolidacji budżetowej, zrównoważonych postępach na drodze do reform strukturalnych w ramach programu realizowanego pod auspicjami Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) oraz niesłabnącym wsparciu ze strony partnerów regionalnych (Chiny ogłosiły plany zainwestowania 46 mld USD w rozwój infrastruktury i realizację projektów energetycznych w Pakistanie w ramach tworzenia korytarza ekonomicznego). Ponadto zanotowano także spadek inflacji i stóp procentowych, po części dzięki niższym cenom surowców. W rezultacie gospodarka tego kraju rosła w ostatnich latach w tempie przewyższającym 4% rocznie, a poprawa w obszarze transparencji i płynności na rynku akcji skłoniła międzynarodowe organizacje publikujące indeksy rynkowe, takie jak MSCI, do awansowania Pakistanu do grona rynków wschodzących. Te korzystne zmiany w gospodarce połączone ze zmianą statusu i awansem do kategorii rynków wschodzących dodatkowo wzmocniły wyniki pakistańskiego rynku akcji, który wypracował w 2016 r. zwrot rzędu 46,4% (w USD). Pomimo osiągniętych postępów, kraj ten koncentruje się na kontynuowaniu tych działań w celu utrzymania dotychczasowej trajektorii wzrostu. Co więcej, inwestorzy mogą skorzystać na rozwoju i pogłębianiu się rynków kapitałowych na nowych rynkach wschodzących. Jasnym punktem na mapie nowych rynków wschodzących jest Wietnam, który może pochwalić się rosnącym eksportem i dużym krajowym rynkiem konsumenckim. Lista międzynarodowych spółek produkujących w Wietnamie rozmaite towary, takie jak urządzenia elektroniczne, tekstylia czy meble, jest dziś długa. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w tym kraju cały czas rosną, napędzane, między innymi, przez korporacje międzynarodowe z różnych branż, które chętnie zaznaczają i powiększają swoją obecność w Wietnamie, wykorzystując wykwalifikowaną i niedrogą wietnamską siłę roboczą. Atrakcyjność Wietnamu podnoszą także takie atuty, jak stabilne warunki polityczne, zrównoważony kurs waluty, utrzymywana pod kontrolą inflacja, wysoki wzrost PKB oraz struktura demograficzna charakteryzująca się młodą populacją. Niemniej jednak, choć gospodarka Wietnamu rośnie, ten wzrost nie znalazł odzwierciedlenia w spektrum możliwości dostępnych na rynku akcji, na które niekorzystnie oddziałują obowiązujące ograniczenia. Rząd zapowiedział przeprowadzenie reform, włącznie z likwidacją 49-procentowego limitu dopuszczalnego udziału inwestorów zagranicznych, co powinno pogłębić rynek, zwiększyć jego płynność i stworzyć sprzyjające warunki dla kolejnych pierwszych ofert publicznych. Rząd i bank centralny zapowiedziały także podniesienie limitu zaangażowania inwestorów zagranicznych, wskutek czego tacy inwestorzy mogliby mieć ponad 30% udziałów w wietnamskich bankach. Może to przyciągnąć większe bezpośrednie inwestycje zagraniczne do nowego segmentu gospodarki (poza sektorem produkcji) oraz generalnie zwiększyć zainteresowanie inwestorów Wietnamem w najbliższych latach. Wyceny na nowych rynkach wschodzących są niższe, co tworzy sprzyjające warunki do otwierania pozycji dla inwestorów Na przestrzeni ostatnich lat nowe rynki wschodzące odczuwały wpływ trudności makroekonomicznych związanych, między innymi, z wydarzeniami geopolitycznymi, nagłymi spadkami cen surowców, zmiennością kursów walut i odpływem kapitału z rynków akcji. Obecnie jednak obserwujemy sygnały poprawy wskaźników fundamentalnych połączone z odbiciem cen surowców, co może sprzyjać dobrym wynikom tej klasy aktywów w dłuższej perspektywie. Co więcej, wyceny na nowych rynkach wschodzących nadal są zaniżone w stosunku do cen akcji światowych i akcji spółek z rynków wschodzących na koniec marca 2017 r., wskaźnik cen do wypracowanych zysków (C/Z) dla nowych rynków wschodzących wynosił 11,6x, podczas gdy ten sam wskaźnik dla światowych rynków akcji wynosił 19,2x, a dla rynków wschodzących sięgał 14,0x. 3 Co więcej, wyceny na nowych rynkach wschodzących są zgodne z poziomami historycznymi, co w połączeniu z dynamiką wzrostu zysków stymulowaną przez krajowy wzrost i trwające reformy może tworzyć, według nas, atrakcyjne warunki do otwierania pozycji dla inwestorów. 4

5 Wykres nr 5: Nowe rynki wschodzące wyróżniają się atrakcyjnymi wycenami Wskaźnik cen do wypracowanych zysków (C/Z x) 20 Wykres nr 6: Nowe rynki wschodzące oferują wyższe dochody z dywidendy Dochód z dywidend 7% 16 6% Year Average 5% 4% 8 3% 4 2% 1% MSCI Frontier Markets Index MSCI Emerging Markets Index MSCI World Index Źródło: FactSet. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. 0% MSCI Frontier Markets Index MSCI Emerging Markets Index MSCI World Index Źródło: FactSet. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. Można wskazać, ponadto, szereg innych wskaźników wyceny, które przedstawiają obraz sytuacji na nowych rynkach wschodzących w jasnych barwach. Przykładowo, dochód z dywidend wypłacanych przez spółki z nowych rynków wschodzących wciąż jest znacznie wyższy w porównaniu z tym samym dochodem generowanym na światowych lub wschodzących rynkach akcji. Wykres nr 8: 10-letnia korelacja w USD MSCI Argentina Index MSCI Kuwait Index MSCI Morocco Index MSCI Pakistan Index MSCI Vietnam Index MSCI Argentina Index 1,00 MSCI Kuwait Index 0,33 1,00 MSCI Morocco Index 0,31 0,38 1,00 Nowe rynki wschodzące mogą oferować korzyści związane z dywersyfikacją W przeszłości korelacja pomiędzy nowymi rynkami wschodzącymi a akcjami spółek z rynków rozwiniętych z całego świata była niska, ponieważ lokalne czynniki stymulujące wzrost mają większy wpływ na nowe rynki wschodzące niż globalne zmiany makroekonomiczne. W okresie 10 lat korelacja pomiędzy akcjami spółek z nowych rynków wschodzących a akcjami światowymi wynosiła ok. 0,7 (w porównaniu z korelacją akcji spółek z rynków wschodzących na poziomie 0,8-0,9). Wykres nr 7: 10-letnia korelacja w USD MSCI Frontier Markets Index MSCI Emerging Markets Index MSCI World Index S&P 500 Index MSCI Frontier Markets Index 1,00 MSCI Emerging Markets Index 0,72 1,00 MSCI World Index 0,74 0,87 1,00 S&P 500 Index 0,69 0,79 0,97 1,00 Źródło: Morningstar. MSCI Pakistan Index 0,15 0,42 0,17 1,00 MSCI Vietnam Index 0,18 0,36 0,02 0,11 1,00 Źródło: Morningstar. 5

6 Co więcej, poszczególne nowe rynki wschodzące są w stosunkowo niewielkim stopniu skorelowane ze sobą nawzajem ze względu na niski udział inwestorów zagranicznych i większy wpływ krajowych czynników fundamentalnych i przepływów kapitału w porównaniu z wydarzeniami o charakterze międzynarodowym. Dla inwestorów działających na nowych rynkach wschodzących oznacza to dodatkowe korzyści związane z potencjalną dywersyfikacją, ponieważ rynki te są mniej połączone ze sobą nawzajem, co zmniejsza ryzyko tzw. efektu zarazy. Znaczenie aktywnego zarządzania Po omówieniu strukturalnych czynników decydujących o atrakcyjności tej klasy aktywów, sądzimy, że należy także przeanalizować pasywne i aktywne podejście do inwestowania na nowych rynkach wschodzących. W przypadku pasywnie zarządzanej strategii, która podąża za indeksem nowych rynków wschodzących, najważniejszym ograniczeniem jest konstrukcja indeksu generalnie oparta na kapitalizacji rynkowej, co przekłada się na brak równowagi w koncentracji geograficznej i sektorowej. Nowe rynki wschodzące są, jak wiadomo, na różnych etapach rozwoju rynków kapitałowych, a podejście oparte na kapitalizacji rynkowej zwiększa, w naszej ocenie, rozbieżności w stosunku do krajowej i sektorowej struktury indeksów dwa kraje o największym udziale w indeksie MSCI Frontier Markets Index stanowią łącznie ok. 35% tego indeksu (przy stanie na marzec 2017 r.), przez co fundusze ściśle odwzorowujące indeks są bardziej podatne na wpływ zmienności rynkowej. Nowe rynki wschodzące zwykle odczuwają konsekwencje awansu niektórych krajów do grona rynków wschodzących w klasyfikacjach organizacji publikujących indeksy, co zaburza równowagę w indeksach nowych rynków wschodzących poprzez eliminowanie rynków o większej płynności. Aktywne podejście nie jest z kolei ograniczone żadnym indeksem, a aktywny zarządzający może w elastyczny sposób inwestować w słabiej zbadane i mniej doinwestowane spółki, włącznie z przedsiębiorstwami nieobecnymi w benchmarkach i spółkami z krajów o profilu typowym dla nowych rynków wschodzących charakteryzującym się niskim PKB per capita, wczesnym etapem rozwoju, względnie niewielką liczbą dostępnych akcji, słabiej zbadanym rynkiem, mniejszym zaangażowaniem inwestorów międzynarodowych oraz ograniczoną płynnością. Arabia Saudyjska to dobry przykład rynku, na którym cały czas znajdujemy atrakcyjne, według nas, możliwości inwestycyjne, pomimo jego nieobecności w indeksach nowych rynków wschodzących. Inwestując na tych rynkach odpowiednio wcześnie i przy założeniu długiego horyzontu inwestycyjnego, aktywni zarządzający mogą wykorzystać dysproporcje obecne w całym spektrum nowych rynków wschodzących. Ogólnie rzecz biorąc uważamy, że aktywne zarządzanie, dzięki koncentracji na poszczególnych krajach i spółkach, pozwala trafniej identyfikować te przedsiębiorstwa z nowych rynków wschodzących, które mają szansę na dobre wyniki w dłuższej perspektywie i tym samym mogą zwiększyć skorygowane o ryzyko stopy zwrotu w porównaniu ze zwrotami generowanymi przez pasywne strategie oparte na indeksach. JAKIE JEST RYZYKO? Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Inwestowanie w instrumenty zagraniczne wiąże się ze szczególnym ryzykiem, np. dotyczącym wahań kursów wymiany walut, niestabilności gospodarczej czy zmian na arenie politycznej. Inwestycje na rynkach wschodzących, do których należą także nowe rynki wschodzące, obarczone są większym ryzykiem wynikającym z powyższych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk związanych z względnie niewielkimi rozmiarami, mniejszą płynnością i brakiem odpowiednich ram prawnych, politycznych, biznesowych i społecznych dla rynków papierów wartościowych. Ze względu na to, że wspomniane ramy prawne, polityczne, biznesowe i społeczne są zwykle jeszcze słabiej rozwinięte na nowych rynkach wschodzących, a także występują rozmaite inne czynniki, takie jak podwyższony potencjał skrajnych wahań kursów, braku płynności, barier ograniczających transakcje oraz mechanizmów kontroli giełd, ryzyka związane z rynkami wschodzącymi są nasilone w przypadku nowych rynków wschodzących. W zależności od tymczasowej koncentracji portfela na wybranych krajach, regionach, branżach, sektorach czy typach inwestycji portfel może być narażony na wyższe ryzyko niekorzystnych wydarzeń dotyczących tych obszarów większego zaangażowania w porównaniu z portfelem utrzymującym ekspozycję na szersze spektrum krajów, regionów, branż, sektorów czy typów inwestycji. Inwestowanie w mniejsze spółki o ograniczonej płynności wiąże się z dodatkowym ryzykiem wynikającym z mniejszych przychodów, ograniczeń produkcyjnych i niewielkiego udziału w rynku. INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments ( FTI ). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym materiale; inwestor może opierać swoje decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. 6

7 INFORMACJA NATURY PRAWNEJ, ciąg dalszy Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne pod niektórymi jurysdykcjami i są oferowane poza USA przez inne podmioty powiązane z FTI i (lub) przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby dowiedzieć się, czy dane produkty i usługi są dostępne pod określoną jurysdykcją, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Wydane w USA przez Franklin Templeton Distributors, Inc., One Franklin Parkway, San Mateo, California , (800) DIAL BEN/ , franklintempleton.com Franklin Templeton Distributors, Inc. jest głównym dystrybutorem zarejestrowanych w USA produktów Franklin Templeton Investments, które są dostępne wyłącznie pod jurysdykcjami dopuszczającymi, na mocy obowiązującego prawa i przepisów, oferowanie takich produktów lub składanie zapytań ofertowych dotyczących takich produktów. Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN ) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr ), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D Frankfurt nad Menem, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., Reg. no. D-F-125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, faks: (416) , (800) , Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box , Dubaj, ZEA, tel.: , faks: Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à.r.l. oddział we Włoszech, Corso Italia, 1 Mediolan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea Południowa: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seul, Korea Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg Tel.: Faks: Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, Bukareszt 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w rumuńskim Urzędzie Nadzoru Finansowego pod numerem PJM01SFIM/400005/ oraz notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) E, 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, , Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. Republika Południowej Afryki: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (21) , faks: +27 (21) Szwajcaria: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH-8002 Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, Londyn EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), oddział w Szwecji, Blasieholmsgatan 5, SE Sztokholm, Szwecja. Tel.: +46 (0) , faks: +46 (0) FTIML jest podmiotem posiadającym zezwolenie na prowadzenie działalności i podlegającym nadzorowi regulacyjnemu sprawowanemu w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Ameryki: w USA niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida Tel.: (800) (połączenie bezpłatne w USA), (877) (połączenie bezpłatne w Kanadzie), faks: (727) Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza USA może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. 1. Źródło: MSCI. 2. Brazylia jest reprezentowana przez indeks Brazil Ibovespa Index. Kazachstan jest reprezentowany przez indeks Kazakhstan KASE Stock Exchange. Peru jest reprezentowane przez indeks S&P/BVLP Peru General Index. Rosja jest reprezentowana przez indeks Russian RTS Index. Pakistan jest reprezentowany przez indeks Karachi 100 Index. Namibia jest reprezentowana przez indeks Namibia Overall Index. Wenezuela jest reprezentowana przez indeks Venezuela Stock Market Index. Węgry są reprezentowane przez indeks Budapest Stock Exchange Index. Maroko jest reprezentowane przez indeks MASI Free Float Index. Kolumbia jest reprezentowana przez indeks Colombia COLCAP Index. Ukraina jest reprezentowana przez indeks Ukrainian Equities Index. Argentyna jest reprezentowana przez indeks Argentina Merval Index. Kuwejt jest reprezentowany przez indeks Kuwait Stock Exchange Price Index. Polska jest reprezentowana przez indeks WIG 20. Republika Południowej Afryki jest reprezentowana przez indeks JSE Market Index. Meksyk jest reprezentowany przez indeks Mexico IPC Index. Chile jest reprezentowane przez z indeks Chile Stock Market Select. Indie są reprezentowane przez indeks S&P BSE Sensec Index. 3. Źródło: FactSet. Nowe rynki wschodzące są reprezentowane przez indeks MSCI Frontier Markets Index; akcje światowe są reprezentowane przez indeks MSCI World Index; rynki wschodzące są reprezentowane przez indeks MSCI Emerging Markets Index. CFA i Chartered Financial Analyst to zastrzeżone znaki handlowe stanowiące własność CFA Institute. MSCI nie udziela żadnych gwarancji ani nie ponosi żadnej odpowiedzialności w związku z przedstawionymi danymi MSCI. Dalsze rozpowszechnianie lub wykorzystywanie jest zabronione. Niniejszy raport nie został zatwierdzony ani opracowany przez MSCI. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie franklintempletoninstitutional.com 2017 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone. 5/17