Biuletyn Pośród byków i niedźwiedzi

Transkrypt

1 2013 r. 24 kwietnia 2019 r. Biuletyn Pośród byków i niedźwiedzi PUNKT WIDZENIA ZARZĄDZAJĄCYCH PORTFELAMI Z FRANKLIN TEMPLETON W TYM NUMERZE: Artykuły w tym numerze są aktualne na dzień 24 kwietnia 2019 r. Nie pozwól, by preferencje dla rynku krajowego ograniczyły potencjał inwestycji: Inwestorzy mogą łatwo wpaść w pułapkę związaną z nadmiernym odchyleniem w kierunku rynku krajowego, czyli skłonnością do poszukiwania możliwości tylko w granicach własnego kraju. Don Huber, zarządzający portfelami inwestycyjnymi w zespole Franklin Equity Group, ma odmienne podejście i zawsze poszukuje możliwości związanych z wysokiej jakości wzrostem na całym świecie. Don Huber uważa, że inwestorzy, którzy nie rozszerzą swojego spektrum działania poza granice własnego kraju, mogą przegapić wiele atrakcyjnych okazji. Czy akcje spółek o małej kapitalizacji z rynków wschodzących czeka odbicie? Zainteresowanie inwestorów rynkami wschodzącymi wprawdzie wzrosło w pierwszym kwartale 2019 r., ale akcje spółek o małej kapitalizacji z tych rynków często bywają niezauważane. W tym artykule członkowie zespołu Franklin Templeton Emerging Markets Equity sugerują kilka powodów, dla których inwestorzy mogą rozważyć inwestowanie w niektóre akcje spółek o małej kapitalizacji z rynków wschodzących. Znaczenie obrotów i rozmiaru dla oceny funduszu ETF: Choć fundusze ETF są pod pewnymi względami podobne do akcji i funduszy inwestycyjnych, jednak między tymi instrumentami są także znaczące różnice. Jason Xavier, który kieruje zespołem Franklin Templeton ds. rynków funduszy ETF w regionie EMEA (Europa, Bliski Wschód, Afryka), tłumaczy dlaczego inwestorzy powinni, według niego, podchodzić do ekspozycji na fundusze ETF w odmienny sposób. Nie pozwól, by preferencje dla rynku krajowego ograniczyły potencjał inwestycji Don Huber, CFA Starszy wiceprezes, Zarządzający portfelami inwestycyjnymi Franklin Equity Group Dlaczego warto inwestować w akcje światowe? Oto cztery powody. Sądzę, że kombinacja kilku czynników zaczyna tworzyć warunki sprzyjające lepszym wynikom akcji światowych na tle akcji spółek ze Stanów Zjednoczonych. Jednym z nich jest fakt, że minął już rok od wprowadzenia przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa pakietu stymulacyjnego obejmującego cięcia podatków i pewne elementy deregulacji. Wpływ tej stymulacji obecnie zaczyna słabnąć. Po drugie, rezultat negocjacji handlowych pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami wciąż jest niepewny, co może potencjalnie odbić się także na stosunkach handlowych na linii Stany Zjednoczone Europa. Akcje spółek ze Stanów Zjednoczonych wypracowały solidne wyniki w pierwszym kwartale 2019 r., ale problemy związane z sytuacją w handlu miały niekorzystny wpływ na nastroje na amerykańskich rynkach akcji w różnych momentach minionego roku, co może powtórzyć się także w przyszłości. Po trzecie, akcje światowe są generalnie tańsze niż papiery spółek ze Stanów Zjednoczonych. Uważam, że ta rozbieżność w wycenach prawdopodobnie będzie (czy też powinna być) brana przez inwestorów pod uwagę przy podejmowaniu decyzji dotyczących alokacji aktywów. Wreszcie inwestowanie na rynkach zagranicznych w ostatnich latach utrudnia inwestorom ze Stanów Zjednoczonych mocny kurs dolara amerykańskiego. Rosnące stopy procentowe zwykle umacniają dolara, a Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) podnosiła stopy dziewięć razy w okresie od 2015 r. do 2018 r. W tym roku Fed zapowiedział jednak wstrzymanie podwyżek, zatem ich wpływ osłabnie albo może wręcz zmienić wektor i sprzyjać większym zwrotom generowanym przez inwestorów amerykańskich na rynkach poza Stanami Zjednoczonymi. Wzrost, jakość i wycena Nasz zespół szuka spółek oferujących wzrost i jakość, których papiery są dostępne po rozsądnych, według nas, cenach. Te trzy elementy skłaniają nas ku spółkom o zrównoważonych modelach biznesowych, których akcje możemy utrzymywać w portfelu przez kilka lat. Dotyczy to także spółek z rynków wschodzących. Rynki wschodzące mają duży udział w kapitalizacji światowych rynków akcji, zatem sądzimy, że wyłączenie rynków wschodzących oznacza rezygnację z szerokiego wachlarza możliwości. Co więcej, podczas gdy zyski spółek w Stanach Zjednoczonych w średniej perspektywie czasowej będą prawdopodobnie rosnąć szybciej niż zyski przedsiębiorstw na światowych rynkach rozwiniętych, uważamy, że analizy fundamentalne mogą pozwolić inwestorom odkrywać spółki rosnące w ponadprzeciętnie szybkim tempie.

2 Nie pozwól, by preferencje dla rynku krajowego ograniczyły potencjał inwestycji ciąg dalszy Innowacje technologiczne źródłem możliwości Przemysł motoryzacyjny to jeden z obszarów, w których dostrzegamy interesujący potencjał wzrostowy. Wystarczy przyjrzeć się trendowi związanemu z coraz większą elektryfikacją samochodów, polegającemu na odchodzeniu od silników o spalaniu wewnętrznym w kierunku hybrydowych, a ostatecznie w pełni elektrycznych pojazdów. Wystarczy pomyśleć o złożoności układów elektrycznych w samochodzie oraz zapotrzebowaniu na zaawansowane technologicznie akumulatory, które muszą je zasilać, a także półprzewodniki niezbędne do sterowania coraz większą liczbą czujników i elementów elektronicznych. Innym ekscytującym dla nas tematem związanym z motoryzacją są w pełni autonomiczne samochody. Nie trzeba jednak czekać, aż autonomiczne pojazdy staną się wszechobecne, by ocenić jak wiele etapów będzie obejmował proces prowadzący do osiągnięcia tego celu. Aktywne układy i mechanizmy bezpieczeństwa, w jakie wyposażone są samochody, są coraz liczniejsze i coraz bardziej różnorodne. Systemy sygnalizujące niekontrolowaną zmianę pasa ruchu, zachowujące bezpieczny odstęp między poruszającymi się pojazdami czy też zapewniające awaryjne hamowanie podczas cofania już dziś można znaleźć w standardowym wyposażeniu samochodów. Korzystają na tym spółki dostarczające komponenty tych systemów. Kolejnym obszarem, w którym widzimy potencjalne możliwości, jest handel w sieci. Sprzedaż internetowa staje się coraz bardziej rozpowszechniona na całym świecie na tle tradycyjnej sprzedaży poprzez placówki handlowe. W niektórych częściach świata penetracja tego rynku jest znacznie mniejsza, a handel w sieci jest znacznie młodszym zjawiskiem. Z kolei na niektórych rynkach wschodzących, gdzie dotychczas w ogóle nie było tradycyjnej infrastruktury (np. placówek bankowych), przyswojenie nowych technologii z pominięciem tradycyjnego handlu może okazać się względnie tanie i szybkie zarówno dla biznesu, jak i dla konsumentów. Wskaźnik cen do zysków skorygowany o wpływ cyklu rynkowego (CAPE) Rynki światowe: CAPE Dane na dzień 29 marca 2019 r. Wskaźnik Irlandia Stany Zjednoczone Indie MSCI World Index Japonia Tajwan Hongkong Tajlandia Francja Kanada Meksyk Republika Południowej Afryki Australia Niemcy Chiny Włochy ZEA Wielka Brytania MSCI EM Index Korea Południowa Brazylia Hiszpania Rosja Dane nie skorygowane o wpływ inflacji, w USD. Wskaźnik cen do zysków (C/Z) to wskaźnik wyceny obliczany jako iloraz ceny rynkowej jednej akcji i rocznych zysków przypadających na taką akcję. Obliczenia z Globalnej Biblioteki Analiz (Global Research Library) Franklin Templeton na podstawie danych pozyskanych od FactSet, MSCI. Indeks MSCI Emerging Markets (EM) Index odzwierciedla wyniki akcji dużych i średnich przedsiębiorstw z 24 krajów zaliczanych do rynków wschodzących. Indeks MSCI World Index odzwierciedla wyniki akcji dużych i średnich przedsiębiorstw z 23 rynków rozwiniętych. Indeksy nie są zarządzane, a bezpośrednia inwestycja w indeks nie jest możliwa. Indeksy nie uwzględniają opłat, kosztów ani obciążeń naliczanych przy sprzedaży. MSCI nie udziela żadnych gwarancji ani nie ponosi żadnej odpowiedzialności w związku z przedstawionymi danymi MSCI. Dalsze rozpowszechnianie lub wykorzystywanie jest zabronione. Niniejszy raport nie został zatwierdzony ani opracowany przez MSCI. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie Przedstawione informacje mają charakter wyłącznie ilustracyjny. 2

3 Czy akcje spółek o małej kapitalizacji z rynków wschodzących czeka odbicie? Chetan Sehgal, CFA Starszy dyrektor zarządzający, Dyrektor ds. zarządzania portfelami inwestycyjnymi Franklin Templeton Emerging Markets Equity Krzysztof Musialik, CFA Starszy wiceprezes Templeton Asset Management (Poland) Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Franklin Templeton Emerging Markets Equity Vikas Chiranewal, CFA Starszy wiceprezes, starszy dyrektor wykonawczy Franklin Templeton Emerging Markets Equity W 2018 r. niemal wszystkie najważniejsze klasy aktywów szły w dół był to niewątpliwie niełatwy rok. Akcje spółek o małej kapitalizacji z rynków wschodzących (reprezentowane przez indeks MSCI Emerging Markets Small Cap Index) nie były wyjątkiem i zanotowały dwucyfrowe spadki. Pierwszy kwartał bieżącego roku przyniósł jednak odbicie w tej klasie aktywów, a indeks wypracował zysk na poziomie 7,8%. 1 Utrzymując trend z ubiegłego roku, akcje spółek o małej kapitalizacji z rynków wschodzących nie dotrzymały jednak tempa papierom dużych przedsiębiorstw z rynków wschodzących w pierwszym kwartale 2, a ten słabszy wynik był po części konsekwencją błędnych przekonań inwestorów na temat małych spółek z tych rynków. Te błędne przekonania, na przykład pogląd, że kursy akcji małych spółek z rynków wschodzących są bardziej zmienne niż ceny papierów większych przedsiębiorstw z tych rynków, przysłaniają kluczowe atuty tej klasy aktywów, które aktywny zarządzający może wykorzystać. Możliwości wśród akcji spółek o małej kapitalizacji z rynków wschodzących Segment małych spółek z rynków wschodzących wciąż jest dla nas atrakcyjny, po części dlatego, że wiele problemów, jakie przyniósł 2018 r., już zostało uwzględnionych w wycenach lub prawdopodobnie straci na znaczeniu w tym roku. Fed przyjął w tym roku bardziej gołębie podejście. Podczas posiedzenia w marcu 2019 r., Fed ponownie zadeklarował cierpliwość w stosunku do stóp procentowych, którą zaprezentował już wcześniej w styczniu. Jeżeli chodzi o stosunki handlowe pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami, bieżące sygnały dają powody do optymizmu i nadziei na tymczasowe porozumienie, choć prawdopodobieństwo, że ostatecznie nie dojdzie do porozumienia handlowego wciąż jest źródłem poważnego ryzyka. Co więcej, powszechne oczekiwania rynkowe zakładają utrzymanie się cen ropy we względnie ograniczonym przedziale, zważywszy na ciągły wzrost podaży i słabszy popyt wynikający z globalnego spowolnienia gospodarczego. Uważamy, że stabilne ceny ropy powinny wspierać konsumpcję i osłabić inflację w niektórych gospodarkach azjatyckich, takich jak Indie, które należą do importerów ropy netto. Obecne warunki rynkowe to, w naszej ocenie, szczególnie atrakcyjny moment na wejście na rynek dla wielu inwestorów. Ze szczególnym zainteresowaniem przyglądamy się wybranym spółkom z sektora ochrony zdrowia oraz przedsiębiorstwom, które mogą skorzystać na długofalowych trendach sekularnych związanych z konsumpcją i innowacjami. Ochrona zdrowia Zmiany demograficzne i starzenie się populacji w wielu krajach zaliczanych do rynków wschodzących wywierają coraz większą presję na systemy opieki zdrowotnej. Sądzimy, że te czynniki są niezwykle korzystne dla szpitali, producentów suplementów diety i wyrobów medycznych oraz przedsiębiorstw farmaceutycznych. Zmienia się także krajobraz w sektorze ochrony zdrowia, wraz z rosnącą świadomością konsumentów i wzrostem zapotrzebowania na produkty i usługi z kategorii medycyny i wellness. Coraz więcej konsumentów stosuje medycynę prewencyjną, by lepiej się czuć i wyglądać. Podobają nam się, na przykład, długofalowe perspektywy rysujące się przed południowokoreańskim producentem wyrobów opartych na toksynie botulinowej typu A, przeznaczonych do celów medycznych i kosmetycznych. Spółka weszła na światowy rynek produktów opartych na toksynie botulinowej i ma, według nas, dobrą pozycję, by skorzystać na rosnącym ogólnoświatowym popycie na wyroby przeciwstarzeniowe, w szczególności w szybko rosnących gospodarkach, takich jak Chiny, gdzie ten segment ma, według prognoz, szybko rosnąć w nadchodzących latach. Konsumpcja Rosnąca konsumpcja krajowa to wciąż jeden z sekularnych motorów wzrostu na rynkach wschodzących. Uważamy, że popyt na towary i usługi na rynkach wschodzących będzie rósł coraz szybciej wraz z powiększaniem się młodej i pracującej populacji oraz wzrostem dochodów gospodarstw domowych. W naszej ocenie, ten rosnący popyt będzie źródłem możliwości dla spółek mających ekspozycję na rosnący rynek konsumencki. Ze szczególnym zainteresowaniem przyglądamy się wybranym spółkom, które mają szansę skorzystać na coraz silniejszym trendzie związanym z podnoszeniem jakości towarów i usług. Z kolei wzrost dochodów stymuluje popyt na bardziej złożone produkty i usługi finansowe, takie jak zarządzanie majątkiem i aktywami. 3

4 Czy akcje spółek o małej kapitalizacji z rynków wschodzących czeka odbicie? ciąg dalszy Innowacje Spółki z rynków wschodzących nie tylko wdrażają nowe technologie, ale także stały się globalnymi liderami innowacji w wielu obszarach od bankowości mobilnej i sprzedaży internetowej po robotykę, pojazdy autonomiczne, ochronę zdrowia i wiele innych. niska jakość zarządzania, brak wzrostu całego rynku czy inne czynniki. Zadaniem aktywnego zarządzającego jest identyfikowanie tych spółek, które mogą odnieść sukces w dłuższej perspektywie, przy jednoczesnym ograniczaniu ryzyka spadków i zwiększaniu zwrotów skorygowanych o ryzyko. Sądzimy, że technologie będą nadal przeobrażać rynki wschodzące; nowe technologie burzą dotychczasowe status quo w niektórych branżach, a przedsiębiorstwa wciąż wdrażają nowe rozwiązania i innowacje. Technologie odmieniają przemysł motoryzacyjny, wprowadzając nowe trendy, takie jak pojazdy elektryczne czy zautomatyzowane systemy sterowania. Ważny trend jest także związany z penetracją rynku handlu internetowego; konsumenci z różnych rynków coraz częściej używają wielu różnych urządzeń do przeprowadzania transakcji online. Implikacje dla inwestorów Należy przede wszystkim zauważyć, że jest wiele małych spółek z rynków wschodzących, które pozostaną małe z różnych przyczyn, takich jak kwestie związane z ładem korporacyjnym, Znaczenie obrotów i rozmiaru dla oceny funduszu ETF Jason Xavier Szef zespołu ds. rynków funduszy ETF w regionie EMEA (Europa, Bliski Wschód, Afryka) Franklin Templeton Investments W zespole Franklin Templeton Emerging Markets Equity uważamy, że aktywni zarządzający, którzy potrafią skoncentrować się na zarządzaniu ryzykiem i czynnikach stymulujących długofalowy wzrost tej klasy aktywów, są najlepiej przygotowani, by odkryć możliwości oferowane przez ten segment rynku. Analizami małych spółek z rynków wschodzących zajmuje się nasz duży zespół ponad 80 zarządzających portfelami i analityków działających na rynkach lokalnych w 16 oddziałach na całym świecie, dzięki czemu możemy regularnie spotykać się z przedstawicielami spółek. Stosując podejście oparte na szczegółowych analizach indywidualnych, wykorzystywaniu możliwości o solidnie uzasadnionym potencjale i długiej perspektywie inwestycyjnej, dążymy do inwestowania w spółki mające solidne zarządy, które, według nas, są zdolne do podejmowania trafnych strategicznych decyzji. W artykule opublikowanym na blogu w lutym 2019 r. omówiliśmy stabilność rynku funduszy ETF i próbowaliśmy rozwiać mity na temat ról niektórych uczestników tego rynku. W tym artykule spróbuję wyjaśnić kilka innych błędnych przekonań na ten temat. Tym razem omówię selekcję funduszy ETF. Przede wszystkim w naszym zespole uważamy, że niektóre spośród kryteriów selekcji funduszy inwestycyjnych, na czele z obrotami i rozmiarem (tj. wartością aktywów w zarządzaniu), nie są tak istotne w świecie funduszy ETF jak kilka innych kwestii. Obroty funduszy ETF Zacznijmy od obrotów funduszu ETF. Z naszego doświadczenia wynika, że wielu inwestorów wciąż ocenia płynność funduszy ETF wyłącznie na podstawie ich średnich dziennych obrotów. My mamy odmienny punkt widzenia i zauważamy, że każdy fundusz ETF ma dwa źródła płynności: płynność samego funduszu oraz płynność aktywów zgromadzonych w jego portfelu. Należy pamiętać, że fundusze ETF są podobne do akcji pod względem obrotów i struktury rynkowej, ale całkowicie się od nich różnią pod względem formy emisji tytułów uczestnictwa. Płynność akcji pojedynczej spółki jest pochodną skończonej liczby akcji pozostających w obrocie. Obroty akcjami stanowią zatem barometr ich płynności. Gdy liczba inwestorów gotowych sprzedać posiadane tytuły przewyższa liczbę nowych inwestorów zainteresowanych ich kupnem, tytuły są kupowane przez uczestników rynku zwanych autoryzowanymi uczestnikami ( authorised participants ) lub animatorami rynku ( market makers ). Cena, jaką te podmioty płacą za tytuły uczestnictwa funduszu ETF zależy od ceny, za jaką mogliby sprzedać bazowe papiery wartościowe, ponieważ musieliby najprawdopodobniej umorzyć te tytuły. Ta dynamika dodatkowo się nasila w przypadku skrajnie silnej presji na sprzedaż. Należy pamiętać, że obroty tytułami uczestnictwa funduszu ETF nie są precyzyjnym wskaźnikiem rzeczywistej płynności funduszu. Obroty mówią tylko o tym jakie transakcje zostały przeprowadzone, a nie jakie mogłyby być przeprowadzone. Aby dowiedzieć się jakie transakcje mogłyby zostać przeprowadzone, inwestor powinien przyjrzeć się aktywom bazowym. Dlatego płynność funduszu ETF, niezależnie od tego, czy to nowy produkt, czy też fundusz o ugruntowanej pozycji, jest zawsze pochodną płynności aktywów bazowych. Wielu inwestorów za wszelką cenę stara się zrozumieć płynność wszystkich aktywów, w jakie inwestują, aby mieć pewność, że będą w stanie zamknąć pozycje, nawet w czasach trudnych warunków rynkowych. Każdy ETF to z kolei otwarty fundusz, który może emitować kolejne tytuły uczestnictwa w zależności od zapotrzebowania, a także umarzać tytuły dostępne w obrocie. 4

5 Znaczenie obrotów i rozmiaru dla oceny funduszu ETF ciąg dalszy Arbitraż: utrzymanie cen na uzasadnionych poziomach Nabywca tytułów uczestnictwa funduszu ETF oczekuje, że ich cena będzie odpowiadać wartości koszyka aktywów bazowych. Odpowiedni stosunek pomiędzy tymi dwoma wartościami zapewnia arbitraż. Arbitraż polega na jednoczesnym kupnie i sprzedaży tego samego instrumentu po dwóch różnych cenach w celu wykorzystania rozbieżności cenowych pomiędzy identycznymi (lub prawie identycznymi) produktami na różnych rynkach lub platformach. Różnicę pomiędzy cenami dwóch podobnych aktywów nazywamy spreadem. Mechanizm arbitrażu funduszy ETF stosowany przez animatorów rynku i autoryzowanych uczestników utrzymuje wycenę funduszu ETF w odpowiednim stosunku do cen aktywów bazowych. W przypadku funduszy ETF, których portfele składają się z płynnych aktywów (np. akcji spółek o dużej kapitalizacji ze Stanów Zjednoczonych), wycena funduszu ETF o dużych średnich dziennych obrotach powinna być podobna do wyceny funduszu ETF o mniejszych średnich dziennych obrotach, ze względu na dużą płynność aktywów bazowych, czyli akcji dużych amerykańskich przedsiębiorstw. W przypadku kilku wybranych płynnych funduszy ETF o nieco mniej płynnych aktywach bazowych (np. akcji spółek o małej kapitalizacji ze Stanów Zjednoczonych lub obligacji o wysokim dochodzie), niektórzy uczestnicy rynku mogą potencjalnie zyskać na transakcjach opartych na spreadach w wycenie aktywów bazowych. Gdy jednak płynność jest potrzebna natychmiast (w szczególności gdy inwestorzy chcą zamknąć pozycje), praktycznie wszystkie fundusze ETF, te z wysokimi ORAZ te z niskimi średnimi dziennymi obrotami, są wyceniane zgodnie z cenami, za które uczestnicy rynku byliby w stanie sprzedać aktywa bazowe. To efekt działania omówionego powyżej mechanizmu arbitrażu w przypadku braku synchronizacji pomiędzy cenami tytułów uczestnictwa funduszu ETF i aktywów bazowych, animatorzy rynku i autoryzowani uczestnicy stosują arbitraż, by przywrócić ceny na właściwe poziomy. Perspektywa wykraczająca poza wartość aktywów w zarządzaniu Drugim kryterium selekcji, które często bywa niewłaściwie stosowane w stosunku do funduszy ETF, jest rozmiar. Także w tym przypadku sądzimy, że inwestorzy błędnie rozumieją tę koncepcję i stosują wiedzę na temat tradycyjnych funduszy inwestycyjnych w stosunku do funduszy ETF. To fakt: jeżeli zainwestujemy 15 mln USD w fundusz ETF, którego aktywa w zarządzaniu są warte 5 mln USD, nasza inwestycja będzie stanowiła 75% wszystkich aktywów funduszu. Czy jednak powinno nas to niepokoić? Aby to wyjaśnić, zróbmy krok wstecz i zobaczmy jak powstają fundusze ETF. Wszystko zaczyna się zwykle od jednej spółki, która przed pierwszym dniem obrotów dostarcza koszyk aktywów bazowych emitentowi tytułów uczestnictwa funduszu ETF w zamian za pierwsze tytuły. Taki podmiot początkowo posiada zwykle 100% aktywów funduszu. Jeżeli te spółki nie mają problemu z taką ekspozycją na fundusz, nie widzimy żadnych powodów, by jakikolwiek inwestor miał niepokoić się rzetelnością funduszu ETF na podstawie wartości jego aktywów w zarządzaniu. Ważniejsze jest ustalenie na ile dany fundusz ETF pasuje pod względem alokacji aktywów do szerokiego portfela inwestora. Uważamy, że inwestorzy mają do rozważenia znacznie ważniejsze kwestie niż udział ich inwestycji w całkowitej wartości aktywów w zarządzaniu funduszu ETF. Inwestorzy powinni, naszym zdaniem, w większym stopniu skoncentrować się na wyborze takiego funduszu ETF, który zapewni im pożądaną ekspozycję oraz przybliży ich do realizacji celów inwestycyjnych. JAKIE JEST RYZYKO? Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Wartość inwestycji może rosnąć lub spadać i istnieje ryzyko utraty części zainwestowanych środków. Ceny akcji podlegają wahaniom (często nagłym i gwałtownym) wywoływanym przez czynniki dotyczące poszczególnych spółek, branż czy sektorów lub ogólne warunki panujące na rynkach. Inwestowanie w instrumenty zagraniczne wiąże się ze szczególnym ryzykiem, m.in. dotyczącym wahań kursów wymiany, niestabilności gospodarczej czy zmian na arenie politycznej. Inwestycje na rynkach wschodzących, do których należą także nowe rynki wschodzące, obarczone są większym ryzykiem wynikającym z powyższych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk związanych z względnie niewielkimi rozmiarami, mniejszą płynnością i brakiem odpowiednich ram prawnych, politycznych, biznesowych i społecznych dla rynków papierów wartościowych. Ponieważ wspomniane ramy prawne, polityczne, biznesowe i społeczne są zwykle jeszcze słabiej rozwinięte na nowych rynkach wschodzących, a występują także rozmaite inne czynniki, takie jak podwyższony potencjał skrajnych wahań kursów, braku płynności, barier ograniczających transakcje oraz mechanizmów kontroli giełd, ryzyka związane z rynkami wschodzącymi są nasilone w przypadku nowych rynków wschodzących. Znaczący wpływ na sektor technologii mogą mieć takie czynniki jak wychodzenie technologii z użytku, krótki cykl żywotności produktów, spadki cen i zysków, konkurencja ze strony nowych graczy rynkowych oraz ogólne warunki ekonomiczne. Inwestycje w mniejsze i młodsze spółki mogą być szczególnie wrażliwe na zmiany warunków gospodarczych, a perspektywy dalszego rozwoju takich spółek są mniej pewne niż w przypadku dużych, uznanych przedsiębiorstw, przez co kursy akcji tych spółek mogą wykazywać się zmiennością. Prowizje maklerskie i koszty ETF obniżają stopy zwrotu. Tytuły funduszy ETF mogą być kupowane lub sprzedawane w dniu notowań po cenie rynkowej na rynku, na którym są notowane. Fundusze ETF są przedmiotem obrotu na podobnych zasadach jak akcje, ich wartość rynkowa jest zmienna, a ich wycena może być wyższa lub niższa od wartości ich aktywów netto. Nie ma jednak żadnej gwarancji, że rynek aktywnych obrotów tytułami funduszy ETF zostanie otwarty lub utrzymany ani że dany fundusz wciąż będzie notowany lub jego notowania nie ulegną zmianie. Choć tytuły funduszy ETF mogą być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym, obrót tytułami tych funduszy może nie być niemożliwy we wszystkich warunkach rynkowych, a w okresach napięć rynkowych wyceny tytułów tych funduszy mogą być znacząco zaniżone. 5

6 INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments ( FTI ). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym materiale; inwestor może opierać swoje decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne pod niektórymi jurysdykcjami i są oferowane poza Stanami Zjednoczonymi przez inne podmioty powiązane z FTI i/lub przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby dowiedzieć się, czy dane produkty i usługi są dostępne pod określoną jurysdykcją, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN ) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr ), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D Frankfurt nad Menem, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., nr rej. D-F-125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, faks: (416) , (800) , Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box , Dubaj, ZEA, tel.: , faks: Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à.r.l. oddział we Włoszech, Corso Italia, 1 Mediolan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea Południowa: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seul, Korea Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg Tel.: Faks: Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, Bukareszt 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w rumuńskim Urzędzie Nadzoru Finansowego pod numerem PJM01SFIM/400005/ oraz notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) E. 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, , Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. Republika Południowej Afryki: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (21) , faks: +27 (21) Szwajcaria: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, Londyn EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), oddział w Szwecji, Blasieholmsgatan 5, SE Sztokholm, Szwecja. Tel.: +46 (0) , faks: +46 (0) FTIML jest podmiotem notyfikowanym i regulowanym w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia wydane przez określone organy regulacyjne na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Ameryki: w USA niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida Tel.: (800) (połączenie bezpłatne w USA), (877) (połączenie bezpłatne w Kanadzie), faks: (727) Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza USA może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. CFA i Chartered Financial Analyst to zastrzeżone znaki handlowe stanowiące własność CFA Institute. 1. Źródło: MSCI, dane na dzień 29 marca 2019 r. MSCI Emerging Markets Small Cap Index jest indeksem ważonym kapitalizacją rynkową i korygowanym liczbą akcji w wolnym obrocie, który odzwierciedla wyniki akcji spółek o małej kapitalizacji z rynków wschodzących. Indeksy nie są zarządzane, a bezpośrednia inwestycja w indeks nie jest możliwa. Indeksy nie uwzględniają opłat, kosztów ani obciążeń naliczanych przy sprzedaży. Wyniki historyczne nie wskazują ani nie gwarantują wyników przyszłych. 2. Źródło: Ibid. Indeks MSCI Emerging Markets Index odzwierciedla wyniki akcji dużych i średnich przedsiębiorstw z 24 krajów zaliczanych do rynków wschodzących. Indeksy nie są zarządzane, a bezpośrednia inwestycja w indeks nie jest możliwa. Indeksy nie uwzględniają opłat, kosztów ani obciążeń naliczanych przy sprzedaży. Wyniki historyczne nie wskazują ani nie gwarantują wyników przyszłych. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie Na stronie można znaleźć łącze do lokalnej strony internetowej Franklin Templeton. 04/19 Copyright 2019 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone.