Podstawowe informacje o państwie

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Podstawowe informacje o państwie"

Dariusz Urbański
8 lat temu
Przeglądów:

1 LOTWA

2 Podstawowe informacje o państwie Łotwa republika. Powierzchnia kraju wynosi prawie 65 tys. km 2, a liczba ludności - niemal 2,5 mln. Językiem oficjalnym jest język łotewski. Od strony lądu Łotwa sąsiaduje z Litwą, Białorusią, Rosją i Estonią, zaś od Polski oddziela ją Morze Bałtyckie. Stolicą Łotwy jest Ryga. Łotwa przystąpiła do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku. Flaga Godło Waluta Walutą obowiązującą na Łotwie są łaty. Hymn Dievs, svētī Latviju, ( Boże błogosław Łotwie ) to hymn państwowy Łotwy. 1

Od strony lądu Łotwa sąsiaduje z Litwą, Białorusią, Rosją i Estonią, zaś od Polski oddziela ją Morze Bałtyckie.

3 2

4 Sztuka Łotwy Początki sztuki łotewskiej sięgają czasów prehistorycznych, z epoki brązu pochodzą zabytki ceramiki sznurowej oraz pozostałości grodzisk (m.in. osiedle w Āraiši, IX X w., częściowo rekonstruowane). Sztuka monumentalna pojawiła się po wprowadzeniu chrześcijaństwa (romański kościół w Ykškile, XII w.). W okresie gotyku wzniesiono liczne zamki zakonów rycerskich (np. kawalerów mieczowych w Siguldzie, XIII w.) oraz biskupie (m.in. w Turaidzie), były to przeważnie budowle ceglane. Z zabytków architektury sakralnej wymienić należy kościoły w Rydze (m.in. romańsko gotycką katedrę), Valmerze i Kiesiu. Powstawały też kamienice mieszczańskie i miejskie budowle użyteczności publicznej (dom Wielkiej Gildii w Rydze). Ryga, która należała do związku miast hanzeatyckich, zamieszkana była przez bogate mieszczaństwo oraz kupców bogacących się na handlu morskim. Oprócz wymiany towarów łotewscy kupcy przywozili do Rygi informacje o nowych trendach i modach. Nie dziwi więc, że w sztuce tego okresu widoczne są związki Ryga, dom katedralny ze sztuką północnoniemiecką, natomiast w epoce renesansu zaznaczyły się też wpływy artystyczne Gdańska (rozbudowa zamku w Bause, koniec XVI w.) oraz manieryzmu niderlandzkiego (Dom Czarnogłowych w Rydze, pierwsza połowa XVII w.). W sztuce baroku krzyżowały się wpływy niemieckie, szwedzkie i rosyjskie, a na terenach tzw., Inflant Polskich były to dokonania w ramach sztuki Rzeczpospolitej (kościoły w Posiniu i Agłonie, pałac Platerów w Krasławiu). W XVII w. działał w Rydze znany architekt niemiecki R. Bindenschuh (fasada kościoła św. Piotra); wybitnym dziełem dojrzałego baroku jest pałac książąt kurlandzkich w Rundale (Bartolomeo Rastrelli, XVIII w.). Wysoki poziom osiągnęła rzeźba w drewnie (tablice epitafijne), także ludowe budownictwo drewniane i rzemiosło artystyczne (wyroby z metalu i bursztynu, hafty). Sztuka klasyczna znalazła odbicie w wielu budowlach użyteczności publicznej w Rydze (ratusz, arsenał, biblioteka), domach mieszkalnych i świątyniach (projekt cerkwi w Rydze i kościoła ewangelickiego w Marienburgu, 3

kawalerów mieczowych w Siguldzie, XIII w.) oraz biskupie (m.in. w Turaidzie), były to przeważnie budowle ceglane. Z zabytków architektury sakralnej wymienić należy kościoły w Rydze (m.in. romańsko gotycką katedrę), Valmerze i Kiesiu.

5 Ch. Haberland); powstawały również liczne rezydencje wiejskie (np. w Mežotne, Quarenghi). W drugiej połowie XIX w. wielu artystów wykształconych w Petersburgu zapoczątkowało narodową szkołę malarstwa realistycznego (J.Fedders, K. Gun), w architekturze dominowały style historyczne (politechnika w Rydze), a na przełomie XIX i XX w. ciekawym zjawiskiem była ryska secesja (M. Eisenstein, E. Laube). W XX w. malarstwo i rzeźba rozwijało się zgodnie z kierunkami zachodnioeuropejskimi, dużą rolę w rozwoju sztuki awangardowej odegrała utworzona w 1920 r. Ryska Grupa Artystyczna. Po II wojnie światowej obowiązywały zasady realizmu socjalistycznego, dopiero w latach 60. i 70. XX w. sztuka łotewska zbliżyła się do tendencji panujących w sztuce europejskiej, poszukując jednocześnie inspiracji w tradycjach narodowych. Wynalazki: silnik rakietowy na paliwo płynne. 4

Gun), w architekturze dominowały style historyczne (politechnika w Rydze), a na przełomie XIX i XX w. ciekawym zjawiskiem była ryska secesja (M. Eisenstein, E. Laube). W XX w.

6 Kuchnia Jeśli tylko macie taką możliwość, odwiedźcie Łotwę w czerwcu. W nocy z 23 na 24 czerwca obchodzone jest najpopularniejsze święto kraju: Jāni, czyli noc świętojańska noc letniego przesilenia. Łotysze, skazani z racji położenia geograficznego na długie i chłodne zimy, potrafią cieszyć się z najkrótszej nocy, będącej początkiem długo wyczekiwanego lata. Przez całą noc palą się niezliczone ogniska, a na patykach pieką się kiełbaski. Tradycyjnym jedzeniem podawanym przy tej okazji jest twaróg z kminkiem (kimeņu siers),, bułeczki z drożdżowego ciasta, nadziewane wędzonym boczkiem z cebulą piragi przekąska popularna też na weselach. Tradycyjnie jedzenie łotewskie było tłuste, pożywne i mało przyprawione sól i przyprawy były drogie i nie szafowano nimi na co dzień. Na wsi jedzono trzy posiłki dziennie, a w lecie nawet cztery, gdyż praca na roli wymagała wiele energii tym więcej, im dłuższy był dzień pracy. Ziemia na Łotwie nie jest bardzo żyzna, natomiast klimat jest dość surowy. Pożywienie pozyskiwane było więc naprawdę w pocie czoła i tym większym otaczano je szacunkiem. Na Łotwie uprawiano wszystkie rodzaje zbóż, choć najsłabiej udawała się pszenica; chleb pieczono zatem głównie z mąki żytniej i wykorzystywano go do ostatniego okruszka z podsuszonych resztek robiono zupy, kwas chlebowy, a także deser z dodatkiem śmietany i konfitur. Ziarna innych zbóż (gryki, jęczmienia, owsa) mielono na kasze tradycyjnym bożonarodzeniowym daniem była głowa wieprzowa gotowana z pęczakiem. Krowy hodowano głównie dla mleka, które na Łotwie chętnie pija się, często w postaci mleka zsiadłego; śmietaną zabiela się sosy i zupy. Najchętniej jedzonym mięsem była wieprzowina i tu żaden kawałek nie mógł się zmarnować, okrawki przerabiano na kaszanki, salcesony i kiełbasy; czy też mięsne galaretki. Samo mięso solono lub wędzono, dzięki czemu dobrze się przechowywało, zaś w zimie robiono z niego różne duszone i pieczone dania, przyprawiane kminkiem, czosnkiem i cebulą. Daniem odziedziczonym po długotrwałym niemieckim panowaniu jest pieczeń wieprzowa z duszoną kiszoną kapustą. W tym nadmorskim kraju chętnie też jada się ryby świeże, solone i wędzone, przy czym na co dzień popularne są raczej ryby morskie, zaś słodkowodne (w tym i raki) uważane są za jedzenie delikatne i luksusowe. Z warzyw jedzono najchętniej rozmaite rośliny strączkowe, a także marchew, brukiew i kapustę w zimie gotowano je na gęste zupy z kawałkiem solonego lub wędzonego mięsa. Do dziś najbardziej popularnym daniem na Boże Narodzenie jest groch gotowany ze słoniną. Od XIX wieku zaczęto powszechnie uprawiać na Łotwie ziemniaki i to właśnie one jak to zwykle bywało w historii kuchni krajów północnych zyskały pierwsze miejsce na stole, odsuwając brukiew i fasolę. Lubiana w całej Europie Północno-Wschodniej sałatka z gotowanych warzyw 5

Przez całą noc palą się niezliczone ogniska, a na patykach pieką się kiełbaski.

7 (pochodząca z kuchni rosyjskiej), jest na Łotwie robiona głównie z ziemniaków (rasols). Wielkie łotewskie lasy pełne są malin, jeżyn, jagód, borówek i żurawin. Słodkie przetwory tradycyjnie słodzone są miodem a sztuka hodowania pszczół ma na Łotwie długą historię. 6

Wielkie łotewskie lasy pełne są malin, jeżyn, jagód, borówek i

8 Kalendarz świąt na Łotwie 1 Nowy Rok Styczeń wielkanoc Marzec/Kwiecień 23/24 Noc Świętojańska Czerwiec 18 Święto Niepodległości Listopad 21 Święto Zimy Grudzień 22 Święto Zimy Grudzień 1 stycznia: Nowy Rok. Marzec/ kwiecień: Wielkanoc. 23 /24 czerwca: Noc Świętojańska. 18 listopada: Święto Niepodległości grudnia: Święto Zimy. Boże Narodzenie na Łotwie Łotysze obchodzą Wigilię, popularną potrawą jest kukis, czyli głowa prosiaka gotowana z jęczmieniem. Na stole jest także zwykle kiełbasa z dodatkiem groszku, fasoli i jęczmienia. Serwuje się także smażone mięso z groszkiem i bekonem. Na stole pojawiają się też ryby oraz słodycze. 7

21-22 grudnia: Święto Zimy. Boże Narodzenie na Łotwie Łotysze obchodzą Wigilię, popularną potrawą jest kukis, czyli głowa prosiaka gotowana z jęczmieniem.

9 Słowniczek litewski Sveiki! Mani sauc Andris. Kâ tevi sauc? Ilze. No kurienes tu esi? No Rīgas. Un tu? No Daugavpils. Cik tev ir gadu? Četrpadsmit. Atā! Uz redzēšanos! Jā. Nē. Es nesaprotu. Es tevi mīlu. Paldies. Piedod. Vai varu dabūt vienu saldējumu? polski Cześć, nazywam się Andris. A ty? Ilze. Skąd jesteś? Z Rygi, a ty? Z Dyneburga. Ile masz lat? Czternaście. Do widzenia. Cześć. Tak. Nie. Nie rozumiem. Kocham Cię. Dziękuję. Przepraszam. Poproszę o lody. 8

Piedod. Vai varu dabūt vienu saldējumu? polski Cześć, nazywam się Andris. A ty? Ilze. Skąd jesteś? Z Rygi, a ty?

Podobne dokumenty

Co jedliśmy kiedyś, a co jemy dziś?

Co jedliśmy kiedyś, a co jemy dziś? Antyczny Egipt W Egipcie jadano wiele rzeczy. Kuchnia najniższych warstw społecznych nie była uboga. Na jej czele stały: chleb wyrabiany z żyta, ryby i dzikie ptactwo