PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW V ROKU STUDIÓW

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW V ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU :NEUROLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: UM, ul. Przybyszewskiego 49 Klinika Chorób Naczyniowych Układu Nerwowego Szpitala, ul. Dojazd Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Przybyszewskiego 49, Poznań Tel. /Fax: / Strona WWW jednostka nie posiada - neurosk2@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. med. Wojciech Kozubski 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. med. Wojciech Kozubski 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko: dr med. Adam Niezgoda Tel. kontaktowy: Możliwość kontaktu konsultacje: Katedra i Klinika Neurologii, Pracownia Neuroelektrofizjologii (wejcie K, parter), środa adamniezgoda@ump.edu.pl Osoba zastępująca: dr med. Wojciech Ambrosius i dr med. Alicja Kalinowska- Łyszczarz Kontakt: wambrosius@ump.edu.pl, akalinowskalyszczarz@ump.edu.pl Możliwość kontaktu: po uzgodnieniu mailowym

2 7. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: V Semestr: zimowy i letni 8. Liczba godzin ogółem : 95 liczba pkt.ects: 7 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria UM, ul. Przybyszewskiego C 18 Klinika Chorób Naczyniowych Układu Nerwowego Szpitala 0 7 C 0 Razem: C 18 S 9. SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Lekarski I LEKARSKI wyższy magisterski dzienne stacjonarne Polski SYLABUS Neurologia Rodzaj przedmiotu obowiązkowy fakultatywny Rok studiów/semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu I II III IV V VI , w tym: 20- wykłady, 18 - seminaria, 57 ćwiczenia,... fakultety Na zakończenie kursu student powinien posiadać następujące umiejętności: 1. Ocena skarg neurologicznych pacjenta poprzez zebranie wywiadu oraz wykonanie badania neurologicznego. 2. Zrozumienie patofizjologii podstawowych schorzeń neurologicznych oraz zastosowanie tej wiedzy w kontekście diagnostyki i leczenia pacjentów. 3. Lokalizacja anatomiczna objawów neurologicznych i przeprowadzenie diagnostyki różnicowej. 4. Zastosowanie adekwatnych narzędzi diagnostycznych w ocenie typowych objawów i skarg neurologicznych. 5. Leczenie typowych chorób neurologicznych, w szczególności stanów nagłych.

3 Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami 2. EW1 3. EW14 1. E.U1. 2. E.U3. 3. E.U7. 4. E.U12 5. E.U E.U E.U E.U EU E.U EU38. OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) 1. Znajomość anatomii, fizjologii i patofizjologii układu nerwowego. 2. Znajomość epidemiologii oraz środowiskowych czynników ryzyka najczęstszych schorzeń neurologicznych. 3. Znajomość przyczyn, objawów, procesu diagnostycznego oraz terapeutycznego podstawowych schorzeń układu nerwowego, w tym: a) Bóle głowy: migrena, bóle głowy typu napięciowego, bóle trójdzielnoautonomiczne, neuralgia trójdzielna oraz nerwu językowo-gardłowego b) Choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego (OUN): udar niedokrwienny i krwotoczny mózgu, krwotok podpajęczynówkowy. c) Padaczka. d) Neuroinfekcje: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, neuroborelioza, kiła OUN, choroby prionowe, herpetyczne zapalenie mózgu. e) Choroby demielinizacyjne OUN: stwardnienie rozsiane oraz choroba Devica. f) Zaburzenia ruchowe: zespół parkinosnowski (szczególnie choroba Parkinsona), pląsawica Huntingtona, choroba Wilsona, drżenie samoistne, dystonie. g) Otępienia: choroba Alzheimera, otępienie czołowo-skroniowe, otępienie z ciałami Lewy ego, otępienie naczyniopochodne. h) Chorby układu nerwowo-mięśniowego: polineuropatie (w tym zespół Guillain-Barre, CIDP, MMN), miastenia, zespół miasteniczny, miopatie, dystrofie mięśniowe. i) Zespoły z uwięźnięcia: rwa kulszowa i ramienna. j) Stwardnienie zanikowe boczne jako choroba neuronu ruchowego. UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) 1. Przeprowadzenie badania podmiotowego u dorosłego pacjenta z objawami/skargami neurologicznymi. 2. Przeprowadzenie badania neurologicznego dorosłego pacjenta. 3. Ocena ogólnego stanu pacjenta, w tym stanu świadomości (m. in. przy użyciu skali Glasgow). 4. Postawienie rozpoznania wstępnego/lokalizacyjnego i przeprowadzenie diagnostyki różnicowej w typowych schorzeniach neurologicznych osób dorosłych. 5. Rozpoznanie schorzeń neurologicznych stanowiących bezpośrednie zagrożenie życia. 6. Zaplanowanie adekwatnych badań diagnostycznych celem potwierdzenia typowych schorzeń neurologicznych. 7. Zaplanowanie schematu leczenia oraz profilaktyki typowych schorzeń neurologicznych. 8. Kwalifikacja pacjenta do leczenia szpitalnego/ambulatoryjnego w zależności od objawów neurologicznych. 9. Określenie rokowania w chorobach układu nerwowego. 10. Interpretacja podstawowych badań laboratoryjnych (np. badanie płynu mózgowo-rdzeniowego), neuroobrazowych ( tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny głowy i rdzenia kręgowego) i neuroelektrofizjologicznych (EEG, ENG, EMG), ultrasonograficznych (usg tętnic szyjnych i kręgowych) w kontekście chorób układu nerwowego. 11. Prowadzenie podstawowej dokumentacji medycznej pacjenta neurologicznego (historia choroby). Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: Weryfikacja ustna w czasie seminariów i ćwiczeń, w kontekście konkretnych przypadków klinicznych Zaliczenie końcowe ćwiczeń (praktyczne), seminariów (test) oraz końcowy egzamin ustny/pisemny

4 KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Umiejętność nawiązania kontaktu z chorym w sytuacji szczególnej z poszanowaniem prywatności/cierpienia oraz jak wyżej. Obserwacja podczas ćwiczeń. PUNKTY ECTS 7 TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: Tematyka 1. Choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego 2. Zespoły otępienne 3. Bóle głowy i twarzy 4. Choroby układu pozapiramidowego 5. Padaczka 6. Choroby infekcyjne układu nerwowego 7. Stwardnienie rozsiane i inne choroby demielinizacyjne układu nerwowego 8. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego i zespoły paraneoplastyczne 9. Choroby mięśni i złącza nerwowo-mięśniowego 10. Choroby i zespoły objawowe obwodowego układu nerwowego 1. Podstawy diagnostyki klinicznej chorób układu nerwowego i zespoły objawowe 2. Choroby obwodowego układu nerwowego - choroby nerwów czaszkowych, polineuropatie, radykulopatie, ostra i przewlekła poliradykuloneuropatia demielinizacyjna. 3. Choroby demielinizacyjne ośrodkowego układu nerwowego. 4. Choroby układu pozapiramidowego. 5. Bóle i zawroty głowy. 6. Choroby transmisyjne układu nerwowego 7. Otępienie pierwotne i wtórne zespoły otępienne, choroby neurodegeneracyjne 8. Padaczka i inne stany utraty przytomności 9. Choroby mięśni i złącza nerwowo-mięśniowego 1. badanie podmiotowe chorego neurologicznego 2. badanie czaszki i nerwów czaszkowych 3. badanie układu ruchowego oraz układu czuciowego 4. badanie układu równowagi i koordynacji ruchowej oraz funkcji intelektualnych 5. badanie objawów oponowych i ocena stanu neurologicznego chorego nieprzytomnego 6. podstawy interpretacji badania płynu mózgowo-rdzeniowego 7. podstawy interpretacji innych badań paraklinicznych, tj.: EEG, EMG, USG tętnic szyjnych i kregowych oraz potencjałów wywołanych 8. podstawy interpretacji badań neuroradiologicznych oraz rola badań histopatologicznych w diagnostyce neurologicznej 9. rehabilitacja w chorobach neurologicznych 10. sprawdzian wiadomości teoretycznych i praktycznych Forma (wykłady,seminari u,, ćwiczenia, zaj.fakultatywne, itp ) wykłady seminaria ćwiczenia LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: 1. W. Kozubski, P. P. Liberski (red.), Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL 2014 (wyd. II) 2. D. L. Felten, A. Shetty (red. wyd. pol. A. Szczudlik), Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012 (wyd.2) 3. A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia człowieka tom IV-V, PZWL 2010

5 WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Zaliczenie Kryterium zaliczenia: - potwierdzone uczestnictwo w całym bloku ćwiczeniowym. - kolokwium końcowe o charakterze praktycznym: samodzielne zbadanie chorego, postawienie rozpoznania lokalizacyjnego, w razie wątpliwości ze strony asystenta pytania uzupełniające w odniesieniu do badanego chorego. Egzamin końcowy: złożony ze 100 pytań testowych, z 4 dystraktorami, jednokrotnego wyboru, pod warunkiem zaliczonego kolokwium końcowego (przystąpienie do egzaminu za okazaniem pisemnego zaliczenia kolokwium końcowego). Do oceny końcowej z przedmiotu wlicza się punkty uzyskane ze sprawdzianu wejściowego (maksymalnie 20), a warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie 65% z łącznej maksymalnej punktacji, a więc 78 punktów. Egzamin poprawkowy odbywa się ustnie u Kierownika Katedry lub wyznaczonego przez Kierownika samodzielnego pracownika naukowego. 10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy/letni Wykład 1. Wykład 2. Tematyka wykładów Choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego cz. 1 Choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego cz. 2 Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Wojciech Kozubski Wojciech Kozubski Wykład 3. Zespoły otępienne. Wojciech Kozubski Wykład 4. Wykład 5. Bóle głowy i twarzy Choroby układu pozapiramidowego Wojciech Kozubski Wojciech Kozubski Wykład 6. Padaczka Wojciech Kozubski Wykład 7. Choroby infekcyjne układu nerwowego. Wojciech Kozubski Wykład 8. Wykład 9. Wykład 10. Stwardnienie rozsiane i inne choroby demielinizacyjne układu nerwowego Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego i zespoły paraneoplastyczne Choroby mięśni i złącza nerwowo-mięśniowego Alicja Kalinowska-Łyszczarz Sławomir Michalak Wojciech Kozubski

6 Ćwiczenia - Semestr zimowy/letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie Ćwiczenie 6 () W zależności od profilu pacjentów w Klinice Neurologii UMP, ul. Przybyszewskiego 49 Choroby naczyniowe układu nerwowego Asystenci prowadzący ćwiczenia z indywidualnymi podgrupami: Dr Jolanta Florczak-Wyspiańska Dr Alicja Kalinowska-Łyszczarz Doc. Maria Łukasik Dr Wojciech Ambrosius Prof. Piotr Kowal Prof. Jacek Losy Dr Adam Niezgoda doktoranci Prof. Radosław Kaźmierski Dr Mikołaj Pawlak Ćwiczenia odbywają się przy łóżku pacjenta, w ramach Kliniki Neurologii, wejście K, II piętro, ul. Przybyszewskiego 49 j/w Ćwiczenia 7-10 W zależności od profilu pacjentów w Klinice Neurologii UMP, ul. Przybyszewskiego 49 Dr Jolanta Florczak-Wyspiańska Dr Alicja Kalinowska-Łyszczarz Doc. Maria Łukasik Dr Wojciech Ambrosius Prof. Piotr Kowal Prof. Jacek Losy Dr Adam Niezgoda doktoranci j/w Seminaria - Semestr zimowy/letni Tematyka seminariów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia SALA Seminarium 1. Seminarium 2. Podstawy diagnostyki klinicznej chorób układu nerwowego i zespoły objawowe. Choroby obwodowego układu nerwowego - choroby nerwów czaszkowych, polineuropatie, radykulopatie, ostra i przewlekła poliradykuloneuropatia demielinizacyjna. Sławomir Michalak / Adam Niezgoda Sławomir Michalak / Adam Niezgoda Sala seminaryjna Katedry i Kliniki Neurologii UMP, ul. Przybyszewskiego 49, wejście K, I piętro j/w Seminarium 3. Choroby demielinizacyjne ośrodkowego układu nerwowego. Sławomir Michalak / Adam Niezgoda j/w Seminarium 4. Choroby układu pozapiramidowego. Sławomir Michalak / Adam Niezgoda j/w Seminarium 5. Bóle i zawroty głowy. Sławomir Michalak / Adam Niezgoda j/w

7 Seminarium 6. Otępienie pierwotne i wtórne zespoły otępienne, choroby neurodegeneracyjne. Sławomir Michalak / Adam Niezgoda j/w Seminarium 7. Choroby mięśni i złącza nerwowo-mięśniowego. Sławomir Michalak / Adam Niezgoda j/w Seminarium 8. Choroby transmisyjne układu nerwowego. Sławomir Michalak / Adam Niezgoda j/w 11. Organizacja zajęć: Zajęcia kliniczne odbywają się od poniedziałku do piątku w godzinach: 1. tydzień seminarium ćwiczenia (w podgrupach A,B,C,D±E) PONIEDZIAŁEK 08:00-09:30 (sem.1) 09:45-13:15 WTOREK 08:00-09:30 (sem.2) 09:45-13:15 ŚRODA 08:00-09:30 (sem.3) 09:45-13:15 CZWARTEK 08:00-09:30 (sem.4) 09:45-13:15 PIĄTEK 08:00-09:30 (sem.6) 09:45-13:15 2. tydzień PONIEDZIAŁEK gr. () x 08:00-13:30 (przerwa 09:30-09:45) gr. C+D±E (Przybyszewskiego) 08:00-08:45 (sem.7) 9:45-13:00 WTOREK gr. (Przybyszewskiego) 08:00-08:45 (sem.7) 9:45-13:00 gr. C+D±E () x 08:00-13:30 (przerwa 09:30-09:45) ŚRODA 08:00-09:30 (sem.8) 09:45-13:00 CZWARTEK 08:00-08:45 (sem.5) 09:00-13:15 PIĄTEK x 09:00-13:00 liczba podgrup uzależniona jest od liczby studentów w danej grupie - podgrupy A, B, C, D i ewentualnie E) Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki: jednostka nie posiada strony internetowej REGULAMIN ZAJĘĆ: 1. przed rozpoczęciem zajęć student jest obowiązany zaliczyć sprawdzian wejściowy złożony z 20 pytań testowych z neuroanatomii (4 odpowiedzi, jednokrotny wybór) w Centrum Innowacyjnych Technik Kształcenia ul. Parkowa 2 w Poznaniu. Ocena z tego sprawdzianu będzie wliczana do egzaminu końcowego na zasadzie łączenia liczby punktów ze sprawdzianu wejściowego i z egzaminu końcowego. Studenci będą mogli uczestniczyć w zajęciach niezależnie od uzyskanego wyniku sprawdzianu wejściowego,

8 niemniej liczba punktów wpływa na ocenę z egzaminu końcowego zgodnie z zasadami opisanymi powyżej. Terminy sprawdzianów podane będą w oddzielnym zestawieniu dołączonym do przewodnika. 2. zajęcia rozpoczynają się seminariami o godz. 8:00 w sali seminaryjnej Katedry Neurologii, po których następuje 15-minutowa przerwa, a następnie ćwiczenia kliniczne na oddziale, które trwają tak, jak podano szczegółowo w punkcie 11 tego przewodnika. 3. jedynie w pierwszym i drugim dniu drugiego tygodnia ćwiczeń połowa grupy dziekańskiej ma zajęcia w Klinice Chorób Naczyniowych Układu Nerwowego Szpitala ul. Dojazd 34 w godzinach, a połowa w Katedrze i Klinice Neurologii, jak podano szczegółowo w punkcie 11 tego przewodnika. 3. każda nieobecność powoduje niezaliczenie zajęć i konieczność ich odrobienia opuszczonego dnia, jeśli nie przekroczyła jednego dnia, całego bloku seminariów i ćwiczeń w przypadku nieobecności dłuższej niż jeden dzień. 4. dwa spóźnienia skutkują tym samym, co jedna nieobecność. 5. student po każdym seminarium oraz ćwiczeniach uzyskuje pisemne potwierdzenie u prowadzącego asystenta. PROGRAM ZAJĘĆ: seminarium ćwiczenia w oddziałach M1-M5 (w podgrupach A, B, C, D±E) 1. tydzień PONIEDZIAŁEK 08:00-09:30 (sem.1) 09:45-13:15 WTOREK 08:00-09:30 (sem.2) 09:45-13:15 ŚRODA 08:00-09:30 (sem.3) 09:45-13:15 CZWARTEK 08:00-09:30 (sem.4) 09:45-13:15 PIĄTEK 08:00-09:30 (sem.6) 09:45-13:15 2. tydzień

9 PONIEDZIAŁEK gr. () x 08:00-13:30 (przerwa 09:30-09:45) gr. C+D±E (Przybyszewskiego) 08:00-08:45 (sem.7) 9:15-13:00 WTOREK gr. (Przybyszewskiego) 08:00-08:45 (sem.7) 9:15-13:00 gr. C+D±E () x 08:00-13:30 (przerwa 09:30-09:45) ŚRODA 08:00-09:30 (sem.8) 09:45-13:00 CZWARTEK 08:00-08:45 (sem.5) 09:00-13:15 PIĄTEK x 09:00-13:00 Tematykę seminariów 1-8 na poszczególne dni zajęć wyszczególniono w punkcie 10. Tematyka ćwiczeń uwarunkowana jest aktualnym profilem pacjentów przebywających w Katedrze i Klinice Neurologii UMP oraz w Klinice Chorób Naczyniowych Układu Nerwowego Szpitala. PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: znajomość anatomii układu nerwowego (Bochenek/Reicher: Anatomia człowieka tom IV i V) Przygotowanie do zajęć: fartuch, młotek neurologiczny, latarka neurologiczna, identyfikator z imieniem i nazwiskiem studenta na fartuch, obuwie zmienne Wymagania końcowe: umiejętność postawienia rozpoznania wstępnego/lokalizacyjnego, etiologicznego i zaproponowanie leczenia, określenie rokowania 12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia - Potwierdzone uczestnictwo w całym bloku ćwiczeniowym. - Kolokwium końcowe o charakterze praktycznym: samodzielne zbadanie chorego, postawienie rozpoznania lokalizacyjnego, w razie wątpliwości ze strony asystenta pytania uzupełniające w odniesieniu do badanego chorego) Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny, testowy) - Egzamin końcowy (złożony ze 100 pytań testowych z 4 dystraktorami jednokrotnego wyboru, trwający 1 godzinę i 40 minut) pod warunkiem zaliczonego kolokwium końcowego (przystąpienie do egzaminu za okazaniem pisemnego zaliczenia kolokwium końcowego), do oceny końcowej z przedmiotu wlicza się punkty uzyskane

10 ze sprawdzianu wejściowego (maksymalnie 20), a warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie 65% z łącznej maksymalnej punktacji, a więc 78 punktów. - Egzamin poprawkowy odbywa się ustnie u Kierownika Katedry lub osoby przez niego wyznaczonej. Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: nie dotyczy 13.Literatura: Zalecana literatura: 1. W. Kozubski, P. P. Liberski (red.), Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL 2014 (wyd. II) 2. D. L. Felten, A. Shetty (red. wyd. pol. A. Szczudlik), Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012 (wyd.2) 3. A. Bochenek, M. Reicher, Anatomia człowieka tom IV-V, PZWL Studenckie koło naukowe Opiekun koła: dr med. Mikołaj Pawlak Tematyka: projekty badawcze poświęcone m.in. problematyce stwardnienia rozsianego i neurologii naczyniowej Miejsce spotkań: Klinika Neurologii i Chorób Naczyniowych Układu Nerwowego, Szpital, ul. Dojazd 34 Poznań WYKŁADY Dzień tygodnia Daty w których odbywają się wykłady Godzina Różyckiego Różyckiego Różyckiego Różyckiego Różyckiego Różyckiego Różyckiego Różyckiego Różyckiego Różyckiego Sala SEMINARIA Grupa Dni Daty Godziny w Nr Jednostka przeprowadzająca zajęcia

11 tygodnia których Sali odbywają się zajęcia seminaryjne GRUPA GRUPA

12 GRUPA

13 GRUPA 4 GRUPA

14 GRUPA 6 GRUPA

15 GRUPA

16 GRUPA 9 GRUPA

17 ĆWICZENIA Grupa Podgrupy Dni tygodnia Daty Grupa Godziny w których odbywają się ćwiczenia Nazwa, nr sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia

18 Grupa

19 Grupa 3 Grupa

20 Grupa

21 Grupa 6 Grupa

22 Grupa

23 Grupa 9 Grupa

24 Terminy wejściówek z Neurologii dla poszczególnych grup: godzina 15:00-15:30 grupa godzina. 15:00-15:30 grupa godzina 15:00-15:30 grupa godzina 15:00-15:30 grupa godzina 15:00-15:30 grupa godzina 15:00-15:30 grupa godzina 15:00-15:30 grupa godzina 15:00-15:30 grupa godzina 15:00-15:00 grupa godzina 15:00-15:30 grupa 10

25 15. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 16. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych: nie dotyczy