Cuda świata. Obszerny przewodnik po cudach świata

Transkrypt

1

2

3

4 Cuda świata Obszerny przewodnik po cudach świata

5

6

7 Niesamowite zwierzęta Królestwo zwierząt 8 Dzikie koty 9 SPIS TREŚCI Ogromne zwierzęta 10 Małpy 11 Psy 12 Gady 13 Ptaki 14 Fakty 15 Życie w oceanach 16 Ryby 17 Rekiny i płaszczki 18 Ssaki morskie 19 Rafa koralowa 20 Mięczaki i stawonogi 21 Inne niż wszystkie 22 Owady 23 Rekordy 24 Pożyteczne i przyjazne 25 Owadzie domy 26 Sztuka przetrwania 27 Ciekawostki 28 Era dinozaurów 29 Wymarcie 30 Broń dinozaurów 33 Nazwy dinozaurów 34 Ciekawostki o dinozaurach 35 Ciekawostki 36 Mity na temat dinozaurów 37 Wielkie budowle Wielkie budowle 38 Starożytne kamienne cuda 40 Starożytne cuda 42 Wielkie stadiony 44 Wielkie zabytki 46 Nowoczesne wielkie budowle 48 Strzeliste wieże 50 Wielkie wieżowce 52 Wielkie tunele 54 Wielkie mosty 56 Wielkie mosty 58 Wielkie zapory 60 Podniebne olbrzymy 62 Systematyka dinozaurów 31 Anatomia i zachowanie 32

8 Wielkie maszyny 64 Wielkie samochody 66 Wielkie pociągi 68 Więcej cudów 70 Polskie cuda 72 Siedem cudów Siedem cudów starożytnego świata 73 Siedem cudów średniowiecznego świata 77 Siedem cudów świata natury 82 Siedem cudów podwodnego świata 87 Siedem cudów współczesnego świata 93 Kosmos Wszechświat 96 Galaktyki 98 Gwiaździste niebo 100 Śmierć gwiazdy 101 Układ Słoneczny 102 Komety i asteroidy 104 Żółty karzeł 106 Błękitna planeta 108 Czerwona planeta 110 Władca pierścieni 112 Badania Kosmosu 113 Wiele księżyców 114 Satelity i sondy 115 Odkrywanie Kosmosu 116 Promem w Kosmos 118 Moda kosmiczna 120 Życie w Kosmosie 121 Wypadki w Kosmosie 122 Tajemniczy Kosmos 124

9 Królestwo zwierząt Jakie wyróżniamy rodzaje zwierząt? Istnieją dwa rodzaje zwierząt. Te posiadające kręgosłup nazywane są kręgowcami, te nieposiadające kręgosłupa nazywane są bezkręgowcami. Bezkręgowce to 95% wszystkich zwierząt na Ziemi. Co jedzą zwierzęta? Zwierzęta dzielimy na roślinożerne i mięsożerne. Te, które żywią się roślinami, to zwierzęta roślinożerne. Należą do nich m.in. jelenie, konie i pandy. Zwierzęta żywiące się mięsem zwane są mięsożernymi. Należą do nich m.in. psy, tygrysy i lwy. Zwierzęta, które żywią się zarówno roślinami, jak mięsem, to zwierzęta wszystkożerne. O zwierzętach żywiących się owadami mówimy, że są owadożerne. Co to jest ssak? Ssaki to stworzenia stałocieplne. Wszystkie ssaki mają kręgosłup, a niektóre z nich pokryte są włosami lub futrem. Zwierzęta te karmią swe młode mlekiem wyprodukowanym przez matkę. Małpy, koty, psy, tygrysy, słonie, goryle i konie to ssaki. Także ludzie są ssakami. Co to są kręgowce? Do kręgowców zaliczane są wszystkie ssaki, ptaki, gady, płazy i ryby posiadające kręgosłup. Co to są stekowce? Stekowce to prymitywne, jajorodne ssaki. Dziobak o kaczym dziobie i kolczasta kolczatka to jedyni przedstawiciele stekowców. Zamieszkują Australię. Co to są torbacze? Także torbacze to ssaki. Po urodzeniu swych młodych trzymają je w torbie na brzuchu zwanej marsupium. Kangury i koale to torbacze. Co to jest sen zimowy? Wiele zwierząt zamieszkujących zimne rejony świata radzi sobie z brakiem pożywienia i niskimi temperaturami panującymi zimą, zapadając w sen zimowy. By przygotować się do tego okresu, latem jedzą bardzo dużo, aby obrosnąć tłuszczem. Dzięki niemu nie zmarzną. Tłuszcz zastąpi im również pożywienie przez całą zimę. Co to są naczelne? Naczelne należą do najwyższego rzędu ssaków, obejmującego ludzi i małpy. Co to są zwierzęta stałocieplne? Zwierzęta stałocieplne potrafią utrzymać stałą temperaturę ciała niezależnie od panującej wokół temperatury. Ssaki i ptaki to zwierzęta stałocieplne. Które zwierzęta zaliczają się do bezkręgowców? Owady, pająki, kraby, dżdżownice, meduzy i koralowce to bezkręgowce. Owad Pająk Krab Meduza Człowiek Ptak Ryba Gad 8

10 DZIKIE KOTY Który z członków kociej rodziny jest najzwinniejszy? Pumy są najzwinniejsze spośród wszystkich członków kociej rodziny. Występują głównie w zachodniej części Ameryki. Potrafią skakać, wspinać się na drzewa i zaskakiwać swe ofiary szybkością. Są w stanie wykonywać skoki o długości 18 m! Puma Czym jest stado lwów? Lwy to jedyni przedstawiciele kociej rodziny żyjący w dużych grupach, zwanych stadami. Stado może się składać z dwóch samców i ok. siedmiu samic, a także zmiennej liczby młodych. Łącznie stado może liczyć ok lwów. Kim jest król dżungli? Lew zwany jest królem dżungli. To jedyny kot z ogonem zakończonym pędzelkiem (u obu płci) oraz bujną grzywą (u samców). Jego ryk może być słyszalny z odległości nawet 9 km! Który przedstawiciel kociej rodziny ma największe zęby? Pantera mglista ma największe kły spośród wszystkich członków kociej rodziny. Jej kły mogą mieć długość ponad 4 cm. Zwierzę to może zabić ofiarę jednym zaciśnięciem szczęk. Które ze zwierząt lądowych jest najszybsze? Gepardy to najszybsze zwierzęta lądowe. Te długonogie koty potrafią biec z prędkością 110 km/h. Jednak są w stanie utrzymać tę prędkość jedynie przez kilkaset metrów. Gdyby dwa tygrysy spotkały się na neutralnym terytorium, jak by się zachowały? Jeśli między tygrysami nie ma zatargu o pożywienie lub o terytorium, zwierzęta te witają się, pocierając się głowami, podbródkiem, policzkami i ogonami. Jaka jest różnica między jaguarem a lampartem? Jaguary to najwięksi przedstawiciele kociej rodziny w Ameryce Południowej. Chociaż zarówno jaguary, jak lamparty mają żółtawobrązowe futro w czarne wzory, to jednak wzory na futrze jaguarów mają bardziej nieregularne kształty. Jaguary są też cięższe i mają krótsze ogony. Zarówno czarne lamparty, jak czarne jaguary zwane są panterami. Co to jest dziki kot? Lwy, tygrysy, gepardy i lamparty należą do kociej rodziny i zwykle nazywane są dzikimi kotami. Które zwierzę w kociej rodzinie jest największe? Samiec tygrysa syberyjskiego, który ma ponad 3 m długości i waży nawet 300 kg, to największy i najsilniejszy przedstawiciel kociej rodziny! Lew Tygrys syberyjski Do czego przydają się tygrysowi pasy na futrze? Pasy na ciele tygrysa pozwalają mu się ukryć w trawie. Zwierzę czeka tam na odpowiedni moment, by zaatakować swą ofiarę. 9

11 OGROMNE ZWIERZĘTA Jakie są gatunki słoni? Istnieją tylko dwa gatunki słoni występujące w Afryce i w Azji. Czym różni się słoń afrykański od słonia azjatyckiego? Słoń afrykański jest większy. Ma też większe uszy i ciosy (kły). Słoń afrykański posiada także charakterystyczne zagłębienie na grzbiecie. Jak długo żyją słonie? Słonie żyją od 60 do 70 lat. Do czego potrzebne nam są słonie? Słonie są tak ważne w ekosystemie, że jeśli umrą, wyginie też wiele innych gatunków zwierząt i roślin. Słonie wykorzystywane są jako zwierzęta pociągowe, podczas polowań i do transportu. Kość słoniowa pochodząca z ciosów używana jest do produkcji biżuterii, jest to jednak nielegalne. Do czego słoniowi służy trąba? Słoń używa trąby do oddychania, wąchania, dotykania, przytrzymywania, jedzenia i pieszczenia swych młodych. Trąba ma ok. 2,1 m i za jednym razem może wciągnąć 8 l wody. Słonie schładzają się, używając trąby. Dzięki niej polewają się wodą lub posypują piaskiem po całym ciele. Zwierzęta te mogą nawet włożyć trąbę do swojego pyska i wyssać wodę znajdującą się w ich żołądku. Trąby używają też do komunikowania się. Słoń Jak słonie ze sobą rozmawiają? Słonie rozmawiają ze sobą, wydając dźwięki zwane burczeniem w brzuchu. Jednak są to odgłosy tak niskie, że ludzkie ucho ich nie słyszy. Słonie emitują również dźwięki podobne do dźwięku trąbki, kiedy się przywołują. Co jedzą pandy? Pandy jedzą głównie pędy i liście bambusa. Spędzają ok. 12 godz. dziennie na jedzeniu i potrafią skonsumować od 12 do 14 kg bambusa w ciągu jednego dnia. Panda Jaką niezwykłą cechę mają hipopotamy? Hipopotam spędza większość czasu w wodzie. Żyje w największych rzekach i na terenach bagnistych. Nawet młode rodzą się i spędzają pierwszy okres życia w wodzie. Woda schładza ciała tych zwierząt i zapobiega ich odwodnieniu. Hipopotam to dobry pływak i jedyne zwierzę, które nie boi się pływać w tych samych wodach co krokodyl! Może wytrzymać pod wodą nawet 30 minut! Dlaczego o hipopotamie mówi się, że jest gruboskórny? Skóra hipopotama jest naprawdę gruba. W niektórych miejscach osiąga grubość 5,1 cm. Tworzy niemal pancerz, który chroni hipopotama przed atakami wrogów. Jakie wyróżnia się rodzaje niedźwiedzi? Istnieje osiem rodzajów niedźwiedzi: niedźwiedzie amerykańskie, niedźwiedzie polarne, pandy, niedźwiedzie azjatyckie, wargacze, niedźwiedzie andyjskie, niedźwiedzie malajskie i niedźwiedzie brunatne. Gdzie występują niedźwiedzie malajskie? Żyją one w tropikalnych lasach deszczowych południowo-wschodniej Azji. Zwane są też niedźwiedziami miodnymi, ze względu na swą słabość do miodu. Są to najmniejsze niedźwiedzie na świecie, jednak agresywne. Niedźwiedź malajski Hipopotam 10

12 MAŁPY Które ze zwierząt uważane jest za najbardziej inteligentne? Szympans uważany jest za najbardziej inteligentne zwierzę (poza człowiekiem). Jest też bardzo do nas podobny z wyglądu oraz cechuje się podobnymi zachowaniami społecznymi. Szympans Jak szympansy używają narzędzi? Szympansy, podobnie jak ludzie, korzystają z narzędzi. Używają patyków do wyganiania mrówek ze swych nor oraz liści do czerpania wody. Kamieniami rozłupują orzechy. Które ze zwierząt żyjących na drzewach jest największe? Orangutan borneański, zwany też starym człowiekiem z lasu, jest największym zwierzęciem, prowadzącym nadrzewny tryb życia. Gdzie występują goryle? Goryle zamieszkują afrykańską dżunglę. Są to bardzo duże zwierzęta. Posiadają długie przednie kończyny, krótkie tylne nogi, szeroką klatkę piersiową, dużą głowę, duże zęby. Nie mają ogona. Są to bardzo łagodne zwierzęta. Jak wygląda makak indyjski? Makak indyjski wygląda tak, jakby nosił czapkę. Jego sierść układa się na środku głowy, zupełnie jakby była tam czapka. Czemu czepiaki zawdzięczają swoją nazwę? Czepiaki zawdzięczają swą nazwę długim, czepliwym kończynom. Ich ogon pełni rolę piątej kończyny, którą zaczepiają się o gałęzie i huśtają się na nich. Jakie dźwięki wydają małpy sajmiri? Małpy sajmiri to jedne z przedstawicieli naczelnych wydających najwięcej dźwięków. Potrafią szczebiotać, wrzeszczeć, popiskiwać, skrzeczeć, mruczeć, a także szczekać. Z czego słyną makaki japońskie? Makaki japońskie to średniej wielkości małpy o długim, żółtawoszarym futrze i jaskrawoczerwonej twarzy. Znane są z tego, że potrafią naśladować nawzajem swe zachowania, podobnie jak ludzie. Który ssak jest najbardziej kolorowy? Występujące w Afryce mandryle są prawdopodobnie najbarwniejszymi ssakami na świecie. Mandryl Młode szympansa Małpa sajmiri Która małpa jest najmniejsza ze wszystkich? Pigmejka to najmniejsza małpa na świecie. Ma tylko 38 cm długości, jeśli wliczyć w to ogon o długości ok. 18 cm. Zamieszkuje lasy Ameryki Południowej. Które zwierzę uważane jest za najgłośniejsze? Najgłośniejszym na świecie zwierzęciem lądowym jest wyjec występujący w Ameryce Środkowej i Południowej. Jego krzyki słyszalne są z odległości nawet 5 km. 11

13 PSY Które zwierzęta należą do rodziny psowatych? Wilki, lisy, szakale, kojoty, hieny i psy domowe to niektórzy spośród najważniejszych przedstawicieli rodziny psowatych. Co to są hieny? Hiena to podobne do psa zwierzę mięsożerne znane z tego, że żywi się padliną. Jest aktywne głównie nocą. Hieny żywią się tym, co upolują i pozostawią po posiłku inne zwierzęta. Posiadają mocne szczęki, które potrafią gryźć. Mogą także zmiażdżyć i trawić duże kości, których inne drapieżniki nie dają rady zjeść. Hiena Jakimi myśliwymi są hieny? Hieny uważane są za jednych z najbardziej niebezpiecznych myśliwych. Poza żerowaniem na martwych zwierzętach, hieny także polują, zwykle w nocy. Pojedyncze hieny atakują małe zwierzęta, jednak, aby zabić większe zwierzę, na przykład zebrę, łączą się w większe grupy, liczące nawet ponad 10 osobników. Które psowate nie szczekają? Pies myśliwski rasy basenji, mający 43 cm wysokości i 11 kg wagi, to jedyny pies, który nie szczeka. Gdzie żyją psy dingo? Dingo to dziki pies Australii. Ma krótkowłosą szatę, zwykle żółtawą, ale czasem także białą, czarną, brązową lub rdzawą, włochaty ogon, stojące uszy i ostro zakończony pysk. Który psowaty jest najwyższy, a który najniższy? Dog niemiecki to najwyższy pies, osiągający nawet 81 cm wysokości. Najniższy zaś jest chihuahua, który ma tylko 13 cm wzrostu. Co to są kojoty? Kojoty przypominają małe owczarki niemieckie i są dzikimi krewnymi zwykłego psa. Uważa się je za mądre zwierzęta, ponieważ potrafią dostosować się do panujących warunków, łatwo przechytrzyć swych konkurentów i wyżywić się różnorodnym pożywieniem. Kojot Wilki 12