E-administracja w społeczeństwie informacyjnym. Model a rzeczywistość na przykładzie województwa podkarpackiego. mgr Sławomir Wilk

Transkrypt

1 E-administracja w społeczeństwie informacyjnym. Model a rzeczywistość na przykładzie województwa podkarpackiego mgr Sławomir Wilk

2 Finansowanie Grant promotorski nr N N pt. E-administracja w społeczeństwie informacyjnym. Model a rzeczywistość na przykładzie województwa podkarpackiego. Kierownik prof. dr hab. Lesław H. Haber Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki.

3 Metodologia badania Wrzesień 2011 luty 2012 Reprezentatywna próba mieszkańców województwa podkarpackiego wylosowanych z rejestru PESEL (N=1068). Maksymalny błąd 3% przy poziomie ufności 95% Zbieranie danych za pomocą kwestionariusza wywiadu IDI z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego (N=30) oraz z przedstawicielami organizacji pozarządowych (N=30) Analiza danych zastanych: listy rankingowe, badania, strategie rozwoju społeczeństwa informacyjnego

4 Cel dysertacji Głównym celem pracy była ocena stanu rozwoju e-administracji w województwie podkarpackim, ocena dostępu i stopnia wykorzystania w życiu codziennym i kontaktach z administracją publiczną nowoczesnych technologii informacyjna komunikacyjnych oraz aktywności obywatelskiej mieszkańców województwa podkarpackiego.

5 Czym jest e-administracja Urząd Obywatel e-administracja Przedsiębiorca Wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w administracji publicznej połączonej ze zmianami organizacyjnymi oraz nowymi umiejętnościami w cel poprawy usług publicznych i procesów demokratycznych oraz wzmocnienia wsparcia dla polityki publicznej.

6 Założenia teoretyczne Motywacja do korzystania Infrastruktura komputer, Internet Umiejętności obsługi sprzętu, Internetu Użytkowanie w tym korzystanie z e-administracji Teoria zasobów i przysposobienia rozwijana przez Jana van Dijka

7 Czy powinniśmy motywować? Respondenci niekorzystający z Internetu (N=341 na 1068 przebadanych osób) jako powody internetowej absencji wskazują Internet nie jest mi potrzebny (41,2%). W badaniu 37,4% respondentów przyznała także, iż nie korzysta z Internetu, gdyż nie ma odpowiednich umiejętności Wśród osób niekorzystających z Internetu 71,7% nie jest zainteresowanym udziałem w szkoleniu z zakresu obsługi omawianego medium. Dlaczego nie chciałby(a) Pan(i) wziąć udział w szkoleniu? 54,1% ankietowanych, niekorzystających z Internetu wskazało stwierdzenie: nie potrzebuję

8 Czy powinniśmy zapewniać Internet? 74,9% ankietowanych posiadało dostęp do Internetu. W badaniu 6,8% posiadało Internet, ale z niego nie korzystało Z jakich powodów Pani gospodarstwo domowe nie ma dostępu do Internetu? najczęstsza odpowiedź to: Internet nie jest nam potrzebny (46,2%) Znikomy procent respondentów korzysta z bezpłatnych, publicznych punktów dostępowych

9 Czy powinniśmy szkolić mieszkańców? 68,1% mieszkańców korzystało z Internetu. Najczęstszy cel korzystania to zdobywanie informacji (30,2%). Najbardziej popularną odpowiedzią na pytanie W jaki sposób uczyła się Pani obsługi Internetu? była odpowiedź: samodzielnie poprzez praktykę (43,8%). Najczęściej stosowany programem (aplikacją) jest Internet, następnie MS Word. MS Power Point, który okazał się programem najmniej poznanym przez badanych (5 miejsce)

10 Rozpoznawalność zagadnienia e-administracji (N=1068) Nazwa skojarzenia związanego z e-administracją L % Nie wiem/ nie mam pojęcia ,9% Załatwianie spraw urzędowych przez Internet ,1% Z Internetem 49 4,6% Z komputerem 49 4,6% Z niczym 40 3,7% Administracja on-line/przez Internet 34 3,2% Z zarządzaniem przez Internet 22 2,1% Z urzędami 20 1,9% Komunikacja z urzędami przez Internet 14 1,3% Z em 12 1,1% Dostęp do urzędów bez wychodzenia z domu 11 1,0% Komputer i Internet 11 1,0% Odmowa odpowiedzi 11 1,0% Z Internetem i urzędami 10,9%

11 Najczęstszy sposób kontaktu z jednostkami administracji publicznej W jaki sposób najczęściej, w ciągu ostatniego roku, kontaktował(a) się Pan(i) z jednostkami administracji publicznej? Rodzaj kontaktu L % % ważnych Osobiście ,9% 92,9% Telefonicznie 51 4,8% 5,3% Internetowo 11 1% 1,1% Pocztą tradycyjną 6 0,6% 0,6% Ogółem ,3% 100% Respondenci, którzy nie kontaktowali się z 104 9,7% jednostkami administracji publicznej oraz osoby, które nie udzieliły odpowiedzi Ogółem %

12 Poszukiwanie informacji na stronach internetowych urzędów Poszukiwanie informacji na stronach L % % ważnych internetowych urzędów Poszukiwanie Tak, w ciągu ostatniego ,1% 25,9% informacji miesiąca Tak, w ciągu ostatnich ,6% 15,3% miesięcy Tak, między 6 a 12 miesięcy 52 4,9% 7,8% Nie ,7% 51% Ogółem ,3% 100% Niekorzystający z Internetu i osoby, które nie ,7% odpowiedziały na pytanie a korzystają z Internetu. Ogółem %

13 Samospis Internetowy Udział procentowy osób, które dokonały samospisu do dnia r. do godz. 24:00 (12 % w skali kraju)

14 PIT on-line W 2012 r. dokonało takiej e-usługi w Polsce 2,1 miliona podatników w zdecydowanej większości składając elektroniczne formularze bez podpisu kwalifikowanego. Najwięcej deklaracji PIT wysłanych przez Internet wpłynęło w województwie mazowieckim, śląskim i małopolskim (odpowiednio ponad 302 tys., 261 tys. i 188 tys. zeznań, czyli ponad 15, 13 i 9% ogółu przesłanych). Elektroniczne PIT-y bez podpisu kwalifikowanego najchętniej przesyłają ludzie młodzi: prawie 53% wszystkich rozliczających się przez Internet to osoby w wieku lat. Spory odsetek to jednak osoby w średnim wieku i starsze podatnicy pomiędzy oraz rokiem życia stanowią po ok. 17% ogółu wszystkich rozliczających się przez Internet, a blisko 8 % ogółu zeznań przesłały osoby w wieku lat

15 Powody niekorzystania z Internetu w kontaktach z administracją Powody niekorzystania z Internetu do kontaktu z jednostkami administracji publicznej L % % ważnych Przyzwyczajenie do tradycyjnego sposobu załatwiania ,4% 56,0% spraw Brak umiejętności ,6% 32,4% Brak promocji i informacji nt. tego, jak korzystać z e-usług 117 8,4% 12,5% Brak możliwości osobistego kontaktu z urzędnikiem, 107 7,6% 11,4% bezpośredniego zadania pytania Urzędy, z którymi komunikowałem się nie oferują e-usług 96 6,9% 10,3% (elektronicznych usług) Zbyt duży stopień skompilowania sposobu załatwiania 81 5,8% 8,7% spraw dotyczących e-usług Obawa o bezpieczeństwo danych 68 4,9% 7,3% Inne powody 40 2,9% 4,3% Brak komputera i/lub Internetu 36 2,6% 3,8% Konieczność posiadania podpisu elektronicznego 28 2,0% 3,0% Ogółem ,0% 149,6% N=936

16 Powody niekorzystania z Internetu w kontaktach z administracją Mentalność też korzystających, nie mówię tutaj o pracownikach, bo oni raczej tutaj są do tego przygotowani, ale o petentach. Jednak przyjście do urzędnika zawsze traktowane jest jako lepsze rozwiązanie, szczególnie osób starszych, które z trudem czasem poruszają się w gąszczu przepisów, różnego rodzaju formularzy, plików, samych procedur. One wolą przyjść do urzędu, gdzie urzędnik pokaże nawet, jak wypełnić. Nie da się tego uniknąć. Zawsze to rozmowa z człowiekiem jest przyjemniejsza niż jak to petent kiedyś powiedział z bezduszną maszyną, która wyrzuci papier z drukarki ; woli zobaczyć urzędniczkę lub urzędnika tak nam to powiedział. To są te ograniczenia i wydaje mi się, że to chyba nigdy do końca tak nie będzie, że wszystkie sprawy będą załatwiane w drodze elektronicznej. [Wywiad 11-wicestarosta] Myślę, że nie korzystają, bo są przyzwyczajeni do składania tradycyjnego wniosków. Tak to ludzie przyjdą, dostaną pieczątkę, data wpływu papier jest pewny dla ludzi. [Wywiad 10 sekretarz, gmina wiejska] Świadomość ludzi też jest taka, że jeśli nie przyjdą do urzędu, nie podpiszą czegoś, to nie do końca wierzą, że coś zostało załatwione. [Wywiad 27 naczelnik, gmina miejska]

17 Wnioski Inwestycje w projekty infrastrukturalne przyczynią się do rozbudowy systemów informatycznych i zakupu nowego sprzętu komputerowego dla JST. Natomiast efekt tych inwestycji może być mało efektywny, gdyż jak wynika z niniejszych badań występuje niskie zainteresowanie e-usługami publicznymi skierowanymi dla mieszkańców województwa podkarpackiego. Podkarpacki System e-administracji Publicznej ,73 zł Podkarpacki System Informacji Medycznej ,29 zł Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej ,60 zł

18 Wnioski Większość mieszkańców województwa podkarpackiego korzystających z Internetu nie jest zainteresowanych korzystaniem z e-usług i deklaruje, że nie będzie z nich korzystała. Brak zainteresowania e-usługami może wiązać się z brakiem wiedzy dotyczącej praktycznego wykorzystania elektronicznej realizacji spraw urzędowych. Należy wprowadzać pewne obowiązkowe e-usługi (rejestracja na studia, do przedszkola itp.)

19 Wnioski Należy informować o korzyściach związanych z funkcjonowaniem elektronicznej administracji (poprzez kampanie promocyjne) w tym oszczędność czasu, oszczędności pieniędzy. A także upraszczać e-usługi.

20 Dziękuję za uwagę