Wpływ nierejestrowanych migracji na liczbę ludności konsekwencje dla badań rynku i opinii

Transkrypt

1 Wpływ nierejestrowanych migracji na liczbę ludności konsekwencje dla badań rynku i opinii Jakub Bijak Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych i Ludnościowych (CEFMR), Warszawa Wyniki wspólnych prac z Prof. Markiem Kupiszewskim i Anną Kicinger

2 Plan prezentacji 1. Wprowadzenie i motywacja 2. UŜywane definicje liczby ludności 3. Niedoszacowania emigracji w historii: spisy powszechne 1988 i Dzień dzisiejszy: migracje poakcesyjne 5. Problemy w skali regionalnej: studium przypadku dla Warszawy 6. Wnioski dla badań rynku i opinii

3 Wprowadzenie motywacja Coraz większa rola migracji wewnętrznych i zagranicznych w dynamice ludności Migracje bardzo często nie są uwzględniane w oficjalnych statystykach ludnościowych Problem: Nie ma dokładnej wiedzy o liczbie ludności zamieszkującej Polskę Kwestia jeszcze powaŝniejsza dla mniejszych jednostek administracyjnych Rezultat: wyniki reprezentatywnych badań rynku i opinii mogą być znacznie obciąŝone (udziały, response rates, )

4 Definicje statystyczne (GUS) Ludność stała (meldunek na pobyt stały) Ludność faktycznie zamieszkała (korekta o saldo meldunków na pobyt czasowy, bez większości migracji zagranicznych) Ludność rezydująca ( zwyczajowy pobyt powyŝej 12 miesięcy) Zgodna ze standardami międzynarodowymi Dostępna tylko dla spisu 2002, oficjalnie najniŝej do poziomu województw

5 Definicje funkcjonalne (badania) Ludność nocna ± definicje oficjalne (osoby spędzające noc na danym obszarze) Ludność dzienna osoby przebywające na danym obszarze za dnia Wybór w zaleŝności od celu badania Problem: Jakie kryteria dla ludności dziennej (ile czasu w ciągu dnia, czy kaŝdy dzień tygodnia )?

6 Przeszacowania w NSP 1988 Niewidzialne emigracje z Polski : ok osób (Sakson 2002: karty graniczne) woj. opolskie: 5.3% ludności

7 Przeszacowania w NSP 2002 Widzialne emigracje z Polski : korekta po spisie o ok osób w dół Rozszacowanie proporcjonalne do napływu do Niemiec: 0, ,00-1,0 38,75-2,0 38,50-3,0 38,25-4,0 38,00-5,0 37,75-6,0 37,50 Net migration rate per 1,000 population, left scale Mid-year population (million), right scale official corrected official corrected

8 Przeszacowania w NSP 2002 Niewidzialne emigracje z Polski : ok osób (ludność stała minus rezydenci) woj. opolskie: 8.3% ludności

9 Migracje poakcesyjne Próba oceny skali zjawiska Fakty medialne: 3 (nawet 4) miliony emigrantów, połowa wraca, połowa zostaje, połowa jedzie dalej, itp. Badania Ośrodka Badań nad Migracjami UW (Prof. Marek Okólski), na podstawie BAEL (GUS): 1,1 miliona w latach ok. 2 miliony Polaków za granicą ZbliŜone wyniki zbiorcze uzyskał Departament Badań Demograficznych GUS (konferencja prasowa ) Problemy definicyjne: kto jest migrantem? (migracje sezonowe, cyrkulacje )

10 Migracje poakcesyjne Definiowanie migracji zagranicznych jako migracji na pobyt stały niedoszacowanie zarówno imigracji, jak i emigracji Rok 2004 Migracje z Polski do Niemiec Dane polskie Dane niemieckie Migracje z Niemiec do Polski Dane polskie Dane niemieckie

11 Studium przypadku: Warszawa Cel: przybliŝone oszacowanie liczby ludności dziennej i nocnej m.st. Warszawy Problem: niewidzialne migracje wewnętrzne Metoda bilansowa (dodawanie i odejmowanie róŝnych składników) oparta na wielu źródłach: Ekspertyzy o liczbie zatrudnionych (Śleszyński 2005) Dane GUS Warszawa o studentach i skolaryzacji Badania ankietowe aktywności ekonomicznej studentów (Education World 2004; BCC 2002) Warszawskie badanie ruchu 2005 (dojazdy)

12 Studium przypadku: Warszawa Korekta dla studentów, pracujących i bezdomnych: ok. 510 tys. osób Korekta ludności tylko dziennej: Warszawskie badanie ruchu 550 tys. osób dojeŝdŝających dziennie, minus 10% tranzytu 495 tys. osób Z tego 51,1% (253 tys.) do pracy lub na uczelnie Korekta ludności nocnej: tys. osób Łączna korekta nocna + dzienna 752 tys. osób

13 Studium przypadku: Warszawa OstroŜne wnioski: Oficjalne liczby ludności Warszawy (2004): ok. 1,7 miliona osób ludności faktycznej Po uwzględnieniu korekt: ok. 1,95 miliona osób ludności nocnej, plus ok. 0,5 miliona osób ludności dziennej w ciągu tygodnia Informacja z NSP 2002 o liczbie rezydentów Warszawy mało wiarygodna (1,64 miliona osób, czyli mniej niŝ ludności faktycznej!)

14 Wnioski dla badań rynku i opinii Proponowane metody szacowania liczby ludności: łączenie róŝnych źródeł informacji Plany dla NSP 2011 (operat): łączenie róŝnych rejestrów administracyjnych, ale problemy definicyjne pozostają nie poprawi to sytuacji Rozwiązania ad hoc nie są uniwersalne, zaleŝeć będą od potrzeb badaczy (definiowanie populacji ze względu na cel badania) Kompromis między dokładnością (lub niepewnością) oszacowań a ich kosztami

15 Wnioski dla badań rynku i opinii Pomysł: przeszacowanie liczby ludności wykorzystujące wyniki badań ankietowych Problemy: Jaką definicję przyjąć? Jaki operat losowania? Jakie pytania i co w metryczce? Jak szacować stopy zwrotu? Czas (długi) i koszty (wysokie) MoŜe jednak warto się tego podjąć?

16 Dziękuję za uwagę! Jakub Bijak, Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych i Ludnościowych (CEFMR) Wpływ nierejestrowanych migracji na liczbę ludności konsekwencje dla badań rynku i opinii