URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2016 R.

Transkrypt

1 URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: r. Kontakt: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel faks Internet: warszawa.stat.gov.pl STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2016 R. Przy publikowaniu danych Urzędu Statystycznego prosimy o podanie źródła. Szczegółowe dane charakteryzujące sytuację demograficzną województwa mazowieckiego (w podziale na miasto i wieś), m.st. Warszawy oraz podregionów, powiatów i gmin Czytelnik znajdzie w publikacji pt. Ludność, ruch naturalny i migracje w województwie mazowieckim w 2016 r., która w sierpniu br. dostępna będzie w wersji książkowej oraz w wersji elektronicznej na stronie internetowej Urzędu i na płycie CD. Informację opracowano na podstawie: bilansów stanu i struktury ludności zamieszkałej na terenie gminy, sporządzonych na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 przy uwzględnieniu zmian w danym okresie spowodowanych: ruchem naturalnym (urodzenia, zgony), migracjami ludności (zameldowania i wymeldowania na pobyt stały z innych gmin i z zagranicy oraz na pobyt czasowy z innych gmin) oraz przesunięciami adresowymi ludności z tytułu zmian administracyjnych; danych Ministerstwa Cyfryzacji o migracjach wewnętrznych i zagranicznych ludności na pobyt stały; sprawozdawczości urzędów stanu cywilnego o zarejestrowanych małżeństwach, urodzeniach i zgonach. Współczynniki dotyczące ruchu naturalnego w podziale terytorialnym obliczono jako iloraz liczby faktów określonego rodzaju i liczby ludności według stanu w dniu 30 VI. * * * W porównaniu z 2015 r.: wzrosła liczba ludności; wzrosła liczba zawartych małżeństw; wzrosła liczba urodzeń żywych; zmniejszyła się umieralność (w tym niemowląt); zmniejszył się napływ oraz odpływ liczby ludności w ruchu wewnętrznym; wzrósł wskaźnik obciążenia ekonomicznego oraz współczynnik starości. Dla województwa mazowieckiego rok 2016 był kolejnym, w którym odnotowano wzrost liczby ludności. W porównaniu z 2015 r., w wyniku dodatniego salda migracji w ruchu wewnętrznym, liczba mieszkańców województwa zwiększyła się o osób. Zarejestrowano również dodatni przyrost naturalny w 2016 r. liczba urodzeń żywych była większa od liczby zgonów o Przyrost naturalny na 1000 ludności 1

2 Według stanu w dniu 31 XII 2016 r. ludność województwa mazowieckiego liczyła 5365,9 tys. osób i stanowiła 14,0% ogółu ludności Polski. W porównaniu z rokiem 2015 liczba mieszkańców wzrosła o 16,8 tys. osób, tj. o 0,3%. Gęstość zaludnienia w województwie mazowieckim wyniosła 151 osób na 1 km 2 (w 2015 r. 150 osób/km 2 ). Zmiana liczby ludności w 2016 r. (rok poprzedni=100) Stan w dniu 31 XII Mieszkańcy miast województwa stanowili 64,3%. Największe miasto regionu (Warszawa) liczyło 1754,0 tys. osób, tj. 32,7% ogółu ludności województwa i 50,8% ogółu ludności miejskiej w województwie. Ponad połowę ludności województwa stanowiły kobiety (52,2%). W 2016 r. współczynnik feminizacji wyniósł 109 kobiet na 100 mężczyzn w województwie i pozostał na tym samym poziomie co w 2015 r. W przekroju terytorialnym obserwujemy niejednakowy poziom współczynników feminizacji. Silnie sfeminizowana była ludność w miastach, gdzie na 100 mężczyzn przypadało 114 kobiet. Na wsi natomiast współczynnik feminizacji wyniósł 101, co wskazuje na niemal zrównoważoną relację liczbową obu płci. Jest to w dużej mierze rezultat migracji kobiet z obszarów wiejskich do miast. Ludność według płci i wieku w 2016 r. Stan w dniu 31 XII 2

3 Wyznaczona w 2016 r. mediana wieku 1 ludności województwa wyniosła 39,9 lat; dla mężczyzn 38,3 lat, dla kobiet 41,5 lat (w 2015 r. odpowiednio: 39,6; 38,0; 41,2 lat). Ludność zamieszkała w miastach była starsza jej wiek środkowy wyniósł 40,6 lat, zaś dla mieszkańców wsi 38,5 lat. W końcu 2016 r. osoby w wieku przedprodukcyjnym 2 stanowiły 18,7% ogólnej liczby ludności, tj. o 0,1 p. proc. więcej niż w 2015 r. Udział ludności w wieku produkcyjnym 3 zmniejszył się z 61,4% do 60,7%, natomiast udział osób w wieku poprodukcyjnym zwiększył się z 20,0% do 20,6%. Relacje pomiędzy ludnością będącą w wieku produkcyjnym a ludnością w wieku nieprodukcyjnym obrazuje wskaźnik obciążenia ekonomicznego. W 2016 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 65 osób w wieku nieprodukcyjnym (w 2015 r. 63 osoby). Współczynnik starości, określający udział osób starszych (razem mężczyźni i kobiety w wieku 65 lat i więcej) w ogólnej liczbie ludności w 2016 r. wyniósł 16,7% wobec 16,2% przed rokiem. Wzrost odsetka ludności w wieku 65 lat i więcej w populacji ogółem, wzrost wartości mediany, a także spadek osób w wieku 0 14 lat na 100 osób w wieku 65 lat i więcej świadczą o nasilającym się procesie starzenia się ludności. Różnica między liczbą kobiet a liczbą mężczyzn w 2016 r. Stan w dniu 31XII Relacja dzieci osoby starsze w 2016 r. Stan w dniu 31 XII 1 Wiek środkowy ludności oznacza, że połowa populacji jeszcze nie osiągnęła wyznaczonego wieku, a druga połowa wiek ten przekroczyła. 2 Dzieci i młodzież w wieku do 17 lat. 3 Mężczyźni lata, kobiety lat. 3

4 Przedstawiając zmiany w strukturze ludności według ekonomicznych grup wieku w latach można zauważyć sukcesywny spadek od 2011 roku odsetka ludności w wieku produkcyjnym, natomiast wzrost odsetka osób w wieku poprodukcyjnym. W omawianych latach odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym zaczął powoli wzrastać od 2014 r., przy tendencji spadkowej w latach W 2016 r. w województwie mazowieckim zawarto małżeństw, tj. o 888 (o 3,4%) więcej niż przed rokiem. W ogólnej liczbie małżeństw 63,2% stanowiły związki zawarte w miastach. W porównaniu z 2015 r. w miastach zarejestrowano wzrost o 798, tj. o 5,0% liczby zawartych małżeństw, na wsi o 90, tj. o 0,9%. Współczynnik zawartych małżeństw na 1000 ludności ukształtował się na poziomie 4,98 (przed rokiem 4,83). W miastach współczynnik ten osiągnął wartość niższą niż na wsi (4,90 wobec 5,13). W układzie powiatów najwięcej zawartych małżeństw w przeliczeniu na 1000 ludności odnotowano w powiecie białobrzeskim (6,23), natomiast najmniej w powiecie legionowskim (4,46). W 2016 r. zarejestrowano urodzeń żywych, tj. o 2130 więcej niż w poprzednim roku. Wzrost liczby urodzeń miał miejsce zarówno w miastach, jak i na wsi (odpowiednio o 4,9% i o 1,4%). Wśród urodzonych w 2016 r. nieznacznie przeważali chłopcy, którzy stanowili 51,1%. Współczynnik urodzeń 4 wyniósł 11,12 wobec 10,76 w 2015 r. W miastach współczynnik natężenia przyjął wartość wyższą niż na wsi (11,43 wobec 10,57). Biorąc pod uwagę powiaty, najwyższy współczynnik odnotowano w powiecie wołomińskim (13,54), najniższy zaś w powiecie lipskim (8,31). Małżeństwa na 1000 ludności Urodzenia żywe na 1000 ludności według powiatów w 2016 r. według powiatów w 2016 r. W omawianym okresie zmarło osób, tj. mniej o 163 osoby (o 0,3%) w porównaniu z rokiem Zgony odnotowane w miastach stanowiły 63,3% ogółu, a ich liczba w ujęciu rocznym zwiększyła się o 0,2%. W ogólnej liczbie osób zmarłych 48,4% stanowiły kobiety. Współczynnik natężenia zgonów 5 w 2016 r. wyniósł 10,24 wobec 10,30 w roku poprzednim. W miastach współczynnik ten (10,09) był niższy niż na wsi (10,51). Największą umieralność odnotowano w powiecie lipskim (14,42), natomiast najmniejszą w powiecie legionowskim (7,73). 4 Liczba urodzeń żywych na 1000 ludności. 5 Liczba zgonów na 1000 ludności. 4

5 W 2016 r. zmarło 195 dzieci w wieku poniżej 1 roku życia (221 w 2015 r.). Zgony chłopców stanowiły 55,9% ogółu. Współczynnik wyrażający liczbę zgonów niemowląt na 1000 urodzeń żywych wyniósł 3,27 wobec 3,85 przed rokiem. W województwie mazowieckim w 2016 r. odnotowano dodatni przyrost naturalny, który był o 94,5% wyższy niż w 2015 r. Jego natężenie liczone na 1000 ludności wyniosło plus 0,88 wobec plus 0,45 w 2015 r. W miastach wskaźnik przyrostu naturalnego wyniósł plus 1,34, a na wsi plus 0,06 (w 2015 r. odpowiednio plus 0,83 i minus 0,21). W układzie powiatów dodatni przyrost naturalny wystąpił w 18 powiatach, natomiast ujemny w 24. Najwyższe natężenie tego wskaźnika odnotowano w powiecie wołomińskim (plus 5,19), a najniższe w powiecie lipskim (minus 6,11). Istotnym czynnikiem mającym wpływ na stan zaludnienia są migracje ludności. W województwie mazowieckim roczny napływ ludności w ruchu wewnętrznym przekroczył wielkość odpływu, co spowodowało, że saldo migracji wewnętrznych było dodatnie. W 2016 r. w województwie mazowieckim napływ ludności w ruchu wewnętrznym dotyczył osób, tj. o 6,8% mniej niż przed rokiem, a odpływ osób, tj. o 6,3% mniej niż w 2015 r. 6 Saldo migracji wewnętrznych w przeliczeniu na 1000 ludności wyniosło plus 2,08 (przed rokiem plus 2,32); współczynnik natężenia migracji niższy był w miastach (plus 1,95) niż na wsi (plus 2,33). W układzie powiatów natężenie salda migracji wewnętrznych wyniosło od minus 6,70 w mieście na prawach powiatu Ostrołęce do plus 10,99 w powiecie grodziskim. Przyrost naturalny na 1000 ludności Saldo migracji wewnętrznych na 1000 ludności według powiatów w 2016 r. według powiatów w 2016 r. Zgodnie z przyjętymi założeniami długoterminowej prognozy ludności liczba mieszkańców województwa będzie się zwiększać do 2028 r., natomiast w kolejnych latach obserwowany będzie ubytek populacji. Przewiduje się, że województwo mazowieckie w 2050 r. będzie liczyło 5318,7 tys. osób, tj. o 47,2 tys. (o 0,9%) mniej w odniesieniu do danych rzeczywistych w 2016 r. W miastach przyrost ludności notowany będzie do 2024 r., a na wsi do 2035 r. W ostatnim roku prognozy mieszkańców miast będzie 3369,0 tys., a mieszkańców wsi 1949,7 tys., tj. odpowiednio o 80,5 tys. mniej i o 33,3 tys. więcej niż w 2016 r. 6 Łącznie z migracjami między dzielnicami m.st. Warszawy. 5

6 Tabl. 1. Stan, ruch naturalny i saldo migracji ludności Wyszczególnienie stan w dniu 30 VI Ludność stan w dniu 31 XII Małżeństwa Urodzenia żywe ogółem Zgony w tym niemowląt b Przyrost naturalny a Saldo migracji wewnętrznych O g ó ł e m mężczyźni x x x kobiety x x x Miasta mężczyźni x x x kobiety x x w tym x m.st. Warszawa mężczyźni x x x kobiety x x x Wieś mężczyźni x x x kobiety x x x a Różnica między liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów w danym okresie. b Dzieci w wieku poniżej 1 roku. 6

7 Tabl. 2. Współczynniki ruchu naturalnego i salda migracji Wyszczególnienie Małżeństwa Urodzenia żywe ogółem Zgony w tym niemowląt bc Przyrost naturalny a Saldo migracji wewnętrznych na 1000 ludności O g ó ł e m ,68 10,73 10,05 3,75 0,68 2, ,83 10,76 10,30 3,85 0,45 2, ,98 11,12 10,24 3,27 0,88 2,08 Miasta ,48 10,85 9,84 3,42 1,01 2, ,69 10,93 10,11 3,81 0,83 2, ,90 11,43 10,09 3,23 1,34 1,95 w tym m.st. Warszawa ,31 11,28 10,39 3,33 0,90 5, ,50 11,44 10,69 4,07 0,75 4, ,99 12,00 10,58 3,38 1,41 3,76 Wieś ,03 10,51 10,42 4,35 0,09 2, ,09 10,44 10,66 3,91 0,21 2, ,13 10,57 10,51 3,36 0,06 2,33 a Różnica między liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów w danym okresie. b Dzieci w wieku poniżej 1 roku. c Na 1000 urodzeń żywych. Tabl. 3. Ludność w podregionach (NTS 3) według płci i grup wieku w 2016 r. Wyszczególnienie ostrołęcki radomski m.st. Warszawa Podregiony Mazowieckie ciechanowski warszawski wschodni warszawski zachodni płocki siedlecki STAN W DNIU 30 VI W liczbach bezwzględnych O g ó ł e m mężczyźni kobiety Miasta mężczyźni Kobiety Wieś x mężczyźni x kobiety x STAN W DNIU 31 XII W liczbach bezwzględnych O g ó ł e m mężczyźni kobiety Miasta mężczyźni kobiety Wieś x mężczyźni x kobiety x

8 Tabl. 3. Ludność w podregionach (NTS 3) według płci i grup wieku w 2016 r. (dok.) Wyszczególnienie ostrołęcki radomski m.st. Warszawa Podregiony Mazowieckie ciechanowski warszawski wschodni warszawski zachodni płocki siedlecki STAN W DNIU 31 XII (dok.) W liczbach bezwzględnych (dok.) Ekonomiczne grupy wieku: wiek przedprodukcyjny mężczyźni kobiety wiek produkcyjny mężczyźni kobiety wiek poprodukcyjny mężczyźni kobiety Biologiczne grupy wieku: 0 14 lat lat i więcej Edukacyjne grupy wieku lat lata Rok poprzedni=100 O g ó ł e m ,3 99,8 99,9 99,7 100,6 100,7 100,7 99,7 99,9 mężczyźni ,3 99,8 99,9 99,7 100,6 100,7 100,7 99,7 99,8 kobiety ,3 99,9 99,8 99,7 100,5 100,8 100,7 99,8 99,9 Miasta ,3 99,9 99,8 99,4 100,6 100,8 100,3 99,6 100,1 mężczyźni ,3 99,9 99,7 99,4 100,6 100,7 100,3 99,6 100,0 kobiety ,3 100,0 99,9 99,4 100,5 100,8 100,3 99,6 100,2 Wieś ,3 99,8 99,9 100,0 x 100,7 101,0 99,9 99,7 mężczyźni ,3 99,7 100,0 100,0 x 100,6 101,0 99,9 99,7 kobiety ,3 99,9 99,8 100,0 x 100,8 101,0 100,0 99,7 Ekonomiczne grupy wieku: wiek przedprodukcyjny ,0 99,0 98,9 98,9 103,2 101,1 101,4 99,0 99,8 mężczyźni ,0 98,8 98,9 99,0 103,2 101,0 101,3 99,0 99,9 kobiety ,1 99,3 98,8 98,8 103,3 101,3 101,4 99,1 99,7 wiek produkcyjny 99,3 99,2 99,3 99,0 99,1 99,8 99,6 99,0 99,0 mężczyźni... 99,4 99,5 99,5 99,2 99,2 99,9 99,7 99,1 99,1 kobiety... 99,1 99,0 99,1 98,7 99,0 99,7 99,4 98,8 98,9 wiek poprodukcyjny ,9 102,8 103,0 102,8 102,4 103,7 103,6 102,9 102,5 mężczyźni ,8 103,3 104,1 103,8 103,2 104,9 104,7 104,0 103,3 kobiety ,4 102,5 102,4 102,4 102,0 103,1 103,1 102,4 102,2 Biologiczne grupy wieku: 0 14 lat ,4 99,5 99,5 99,5 103,5 101,3 101,4 99,6 100, ,4 99,3 99,3 99,0 99,2 99,9 99,8 98,9 99,0 65 lat i więcej ,3 102,9 103,1 103,2 103,0 104,1 104,1 103,5 102,9 Edukacyjne grupy wieku... 99,1 97,8 98,0 97,7 100,3 99,7 99,8 97,9 98,0 3 6 lat... 97,1 96,7 96,5 96,6 98,3 97,0 95,5 96,2 98, ,4 101,8 102,4 102,3 106,8 104,6 104,8 102,6 102, ,9 97,2 96,4 95,8 102,4 99,3 100,1 96,4 95, ,9 96,0 95,9 97,6 102,0 99,8 100,3 96,4 96, lata... 95,8 96,5 97,1 95,7 93,0 97,0 97,5 96,4 95,8 Opracowanie: Mazowiecki Ośrodek Badań Regionalnych, tel