Zakres tematyczny informacji

Transkrypt

1 INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK kod Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny zawodu 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy na rynku pracy barometr zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowa 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej, ANEKS Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, czerwiec 2017 r.

2 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Zawód technik elektryk (kod ) to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1145z późn, zm.). W poprzedniej wersji klasyfikacji, obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r., zawód ten miał tę samą nazwę i kod. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik elektryk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania i uruchamiania instalacji elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej; 2) montowania i uruchamiania maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej; 3) wykonywania konserwacji instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych; 4) eksploatowania instalacji elektrycznych; 5) eksploatowania maszyn i urządzeń elektrycznych ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (grupa duża 3 31) Przykładowe zawody dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych: technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, technik awionik, technik budownictwa wodnego, technik chłodnictwa i klimatyzacji, technik cyfrowych procesów graficznych, technik elektronik, technik elektryk, technik energetyk, technik gazownictwa, technik inżynierii środowiska i melioracji, technik mechanik lotniczy, technik ogrodnik, technik papiernictwa, technik prac biurowych, technik procesów drukowania, technik procesów introligatorskich, technik rolnik, technik teleinformatyk, technik telekomunikacji, technik transportu kolejowego, technik urządzeń chłodniczych, technik urządzeń i systemów energii odnawialnej, technik wiertnik, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji 1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. 2017, poz. 860) 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145

3 (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Średni personel nauk fizycznych, matematycznych i technicznych określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Kompetencja 2 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 3 Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Kompetencja 4 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008

4 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY W analizowanym okresie obserwujemy znaczną przewagę liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych w kujawsko-pomorskich urzędach pracy nad liczbą zgłoszonych wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej. Najmniej korzystna sytuacja na rynku pracy występowała w 2013 r. na jedną ofertę pracy przypadało 10 kandydatów.

5 W latach obserwujemy zbliżoną liczbę osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły. W 2016 r., w porównaniu z rokiem poprzednim, liczba tych osób wzrosła trzykrotnie. Z uwagi na większą liczbę osób nowozarejestrowanych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w latach zawód ten został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy. 5 Od 2015 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. 6 Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze 5 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 6 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie.

6 wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W 2015 i 2016 roku zawód technik elektryk nie został sklasyfikowany do zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Z badania Barometr zawodów prognozującego zapotrzebowanie na pracowników w 2017 r. wynika, że w grupie zawodów Technicy elektrycy na terenie województwa kujawskopomorskiego występuje duży deficyt poszukujących pracy. Deficyt poszukujących pracy dotyczy powiatów: sępoleńskiego, bydgoskiego, miasta Bydgoszczy, świeckiego, grudziądzkiego, miasta Grudziądz, brodnickiego, bydgoskiego, miasta Bydgoszczy, toruńskiego, miasta Torunia, nakielskiego, żnińskiego, mogileńskiego, włocławskiego i miasta Włocławka. Równowaga popytu i podaży prognozowana jest w powiatach: wąbrzeskim, rypińskim, inowrocławskim i radziejowskim. W pozostałych powiatach zapotrzebowanie na zawód jest trudne do określenia. 8 Wykres 3. Prognoza na 2017 w Polsce. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników TECHNICY ELEKTRYCY. 7 Źródła danych: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. 8 Źródło:

7 Wykres 4. Prognoza na 2017 w województwie kujawsko pomorskim. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników TECHNICY ELEKTRYCY. 4. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Według Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2017 r. poz. 622) zawód technik elektryk można uzyskać kształcąc się w dwuletniej branżowej szkole II stopnia (od roku szkolnego 2020/2021), w czteroletnim technikum (od roku szkolnego 2019/2020 będzie to pięcioletnie technikum) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. Z danych Systemu Informacji Oświatowej (według danych z dnia r.) dotyczących wykazu szkół i placówek, kształcenie w zawodzie technik elektryk w województwie kujawsko pomorskim realizowane było w 12 szkołach, w tym w 11 placówkach publicznych i 1 szkole niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej. 9 9 Dane z Systemu Informacji Oświatowej:

8 W województwie kujawsko-pomorskim odnotowujemy znaczną liczbę uczniów zdobywających wykształcenie technika elektryka. Najwięcej, 734 uczniów, kształciło się w roku szkolnym 2012/2013. Aktualna informacja o szkoleniach przydatnych dla zawodu technik elektronik, dostępna jest w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: przez wyszukiwarkę, w obszarze: Technika i handel artykułami technicznymi, w tym: mechanika, metalurgia, energetyka, elektryka, elektronika, telekomunikacja, miernictwo, naprawa i konserwacja pojazdów; kod INFORMACJE DODATKOWE - Giełda pracy dla elektryków. Stowarzyszenie Elektryków Polskich Zarząd Główny ul. Świętokrzyska 14, Warszawa tel , sep@sep.com.pl www: Oddział w Bydgoszczy ul. Rumińskiego 6 (siedziba NOT) pokój 106; Bydgoszcz tel./faks biuro@sep.bydgoszcz.pl www: Oddział w Toruniu ul. Piernikarska 6, Toruń

9 Tel./faks www: Oddział we Włocławku ul. Okrężna 2b, Włocławek tel www: Związek Zawodowy Inżynierów i Techników Okręg kujawsko pomorski WIKA Polska S.A. ul. Łęgska 29/35; Włocławek, tel ; faks: LITERATURA Boczkowski, Andrzej, 2008 r., Vademecum elektryka. Bezpieczeństwo użytkowania instalacji elektrycznych, Wydawnictwo Polce, Warszawa Goźlińska, Elżbieta, 2015 r., Maszyny elektryczne, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa Grygiel, Joanna, Bielawski Artur, 2016 r., Konserwacja urządzeń i maszyn elektrycznych Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa Kołodziejczyk, Sławomir, 2016 r., Instalacje elektryczne, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności WKŁ, Warszawa Lejdy, Brunon, 2016 r., Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Markiewicz, Henryk, 2008 r., Instalacje elektryczne, Wydawnictwo WNT, Warszawa CZASOPISMA FACHOWE Elektroinstalator - miesięcznik o charakterze informacyjno-praktycznym, skierowanym do specjalistów w branży elektrycznej i energetycznej. tj.: projektantów instalacji elektrycznych, wykonawców, handlowców - Elektro.info miesięcznik - Elektrosystemy miesięcznik branży elektrotechnicznej portal branży elektrycznej - serwis branży elektrycznej Opracowała: Patrycja Nowak doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska Kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy

10 6. MOŻLIOWŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik elektryk w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako technik elektryk w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznanie kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik elektryk jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: Obecnie w dziewięciu krajach EOG zawód technik elektryk jest regulowany, są to: Szwecja, Francja, Norwegia, Niemcy, Dania, Grecja, Włochy, Islandia i Portugalia. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik elektryk wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszone zostały 8273 ofert z 26 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla techników elektryków znajduje się w Belgii (3349 ofert), Niemczech (1941 ofert), Wielkiej Brytanii (1186 ofert), Francji (669 ofert), Austrii (450 ofert), Republice Czeskiej (264 oferty) i Szwecji (167 ofert) - dane wg stanu na dzień r. Osoba na tym stanowisku musi posiadać minimum wykształcenie średnie techniczne (elektryczne) oraz mieć uprawnienia SEP dla grupy 1 do 20 kv, a także prawo jazdy kategorii B. Ważną kwestią jest też doświadczenie w konserwacji, naprawach instalacji elektrycznych i wiedzę na temat automatyki przemysłowej. Elektryk powinien cechować się: umiejętnością analitycznego myślenia i rozwiązywania problemów oraz umiejętnością pracy w zespole, a także być dyspozycyjny, spostrzegawczy, dokładny, odporny na warunki środowiska pracy. Technik elektryk powinien posiadać umiejętności projektowania, konstruowania, produkcji,

11 montażu, eksploatacji i naprawy aparatury, maszyn i urządzeń elektrycznych oraz systemów zasilania energią elektryczną. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę oraz posiadania własnego samochodu. Przykładowe stawki płacy w zawodzie technik elektryk w wybranych krajach: Niemcy /godz.(brutto), Wielka Brytania /dzień (brutto), Francja /godz.(brutto), Portugalia 600 /m-c (brutto). Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy

12 ANEKS Tabela 1. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani W OKRESIE OGÓŁEM Bezrobotni według stanu NA KONIEC OKRESU Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki W OKRESIE OGÓŁEM Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki NA KONIEC OKRESU Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej OGÓŁEM Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej NA KONIEC OKRESU Ilość kandydatów /1 ofertę pracy , , , , ,85 Tabela 2. ABSOLWENCI I UCZNIOWIE KSZTAŁCĄCY SIĘ W ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRYK W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM Wyszczególnienie / rok szkolny Liczba absolwentów, stan na rok szkolny: Liczba uczniów, stan na rok szkolny: 2016/ / / / /